Diagnoza kliniczna

dr n. med. Rafał Radzio

Diagnoza

• Wynik czy proces
• Diagnoza a leczenie (czy to

oddzielne procesy)

• Plusy i minusy diagnozy
• Aktywnośd pacjenta (czynna czy

bierna)

• Po co diagnozowad

Po co diagnozowad

• Stygmatyzacja
• Uproszczenie
• Wymogi instytucji np

NFZ

• Planowanie terapii
• Rokowanie
• Ochrona pacjenta
• Wyrażanie empatii

Diagnoza opisowa i dynamiczna

• Dane o faktach
• Procesy myślowe (struktura i proces

psychiczny)

–Interakcje (przeniesienie i

przeciwprzeniesienie)

Wywiad Psychiatryczny i badanie stanu psychicznego (za: Kaplan & SADOCK,

2001 str:2)

SCHEMAT OGÓLNY WYWIADU PSYCHIATRYCZNEGO
I. Dane personalne
II. Główne skargi
III. Przebieg obecnej choroby
•

1.

Początek

•

2,

Czynniki wyzwalające

IV.

Przebyte choroby

•

A.

Psychiatryczne

•

B.

Somatyczne

•

C.

Rodzinne

V.

Wywiad dotyczący pacjenta (autoanamneza)

•

A.

Okresy płodowy i okołoporodowy

•

B.

Wczesne dzieciostwo (do 3 r.ż.)

•

C.

Środkowy okres dzieciostwa (3-11 r.ż.)

•

D.

Późne dzieciostwo (pokwitanie i dojrzewanie)

•

E.

Wiek dorosły

–

Przebieg pracy zawodowej

–

Relacje w małżeostwie i z innymi bliskimi

–

Przebieg służby wojskowej

–

Przebieg nauki szkolnej

–

Wyznanie religijne

–

Aktywnośd społeczna

–

Aktualna sytuacja życiowa

–

Sytuacja prawna

•

F.

Wywiad dotyczący pożycia seksualnego

SCHEMAT OGÓLNY BADANIA STANU PSYCHICZNEGO
I.

Ogólne wrażenie

–

A. Wygląd

–

B. Zachowanie i aktywnośd psychoruchowa

–

C. Stosunek do badania

II.

Ekspresja emocjonalna

–

A. Nastrój

–

B. Afekt

–

C. Dostosowanie afektu

III. Mowa
IV. Myślenie i spostrzeganie

–

A. Procesy myślowe

–

B. Treśd myślenia

V.

Świadomośd

–

A. Przytomnośd

–

B. Orientacja i pamięd

–

C. Uwaga bierna i czynna

–

D. Czytanie i pisanie

–

E. Sprawnośd wzrokowo-przestrzenna

–

F. Myślenie abstrakcyjne

–

G. Zasób wiedzy i inteligencja

VI. Krytycyzm i wgląd
VII. Wiarygodnośd

Schemat (Za: McWilliams, 2009

str:353)

1. Dane demograficzne - Imię i nazwisko,

wiek, płed, pochodzenie etniczne i
rasowe, wyznanie, stan cywilny,
posiadane dzieci, poziom wykształcenia,
stan zatrudnienia, wcześniejsze
doświadczenia z psychoterapią, źródło
skierowania na terapię, inni informatorzy
oprócz klienta.

2. Aktualne problemy i ich źródło -

Główne dolegliwości oraz opinia
pacjenta na temat ich źródeł, historia
tych problemów, zażywane z ich
powodu lekarstwa. Wyjaśnid,
dlaczego klient szuka pomocy
terapeutycznej właśnie teraz.

3. Historia pacjenta - Miejsce urodzenia i

wychowania, liczba rodzeostwa, miejsce pacjenta
(kolejnośd urodzenia), przeprowadzki. Rodzice i
rodzeostwo: zebrad dane obiektywne (czy żyją, a
jeśli nie - zapytad o przyczynę i datę śmierci;
wiek, stan zdrowia, zawód) oraz dane
subiektywne (osobowośd, natura relacji z
pacjentem). Problemy psychiczne w rodzinie
(zdiagnozowana psychopatologia i inne
zaburzenia, np. alkoholizm).

4. Okres niemowlęcy i wczesne dzieciostwo -

Czy pacjent był chcianym dzieckiem, warunki
rodzinne po urodzeniu, wszyst­kie niezwykłe
wydarzenia związane z głównymi
osiągnięciami rozwojowymi, wszelkie wczesne
problemy (jedzenie, kontrola wypróżniania,
rozwój mowy, poruszanie się, moczenie, nocne
koszmary, lunatykowanie, obgryzanie paznokci
itd.), najwcześniejsze wspomnienia, rodzinne
historie lub żarty na temat klienta.

5. Okres latencji - Problemy z separacją,

problemy społeczne, problemy w szkole,
problemy behawioralne, okrucieostwo
wobec zwierząt, przebyte choroby, straty,
przeprowadzki, stresy związane z rodziną
w tym okresie, wykorzystywanie
seksualne lub maltretowanie fizyczne

.

6. Okres dojrzewania - wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej,

wszystkie problemy fizyczne związane z dojrzewaniem

płciowym, przygotowanie rodziny do seksualności,

pierwsze doświadczenia seksualne, preferencje seksualne,

fantazje podczas masturbacji; doświadczenia szkolne,

naukowe i społeczne; wzorce autodestrukcji (zaburzenia

jedzenia, zażywanie narkotyków, wątpliwy osąd w sferze

seksualnej, podejmowanie nadmiernego ryzyka, myśli

samobójcze, wzorce zachowao antyspołecznych); choroby,

straty, przeprowadzki i stresy związane z rodziną w tym

okresie.

7. Dorosłośd - Historia zawodowa, historia związków, ocena

aktualnego bliskiego związku, re­lacje z dziedmi, hobby,

talenty, przyjemności, źródła dumy i satysfakcji.

7. Aktualna charakterystyka - Ogólny wygląd, stan

afektywny, nastrój, jakośd mowy, zdrowe testowanie

rzeczywistości, szacowany poziom inteligencji,

właściwości pamięci, szacowana rzetelnośd

przekazywanych informacji. Należy szukad

dodatkowych informa­cji w dziedzinach, w których

mogą istnied problemy, na przykład, jeśli pacjent ma

depresyjny nastrój, należy ocenid możliwośd

popełnienia przez niego sa­mobójstwa. Sny - czy są

pamiętane? Czy jakieś sny stale powracają? Przykład

ostatniego snu. Zażywanie środków odurzających,

przepisanych na receptę i dostępnych bez recepty, w

tym alkoholu.

8. Tematy koocowe - należy zapytad pacjenta, czy

przychodzą mu do głowy inne istotne informacje,

o które nie został zapytany. Spytad, czy pacjent

czuje się z nami swobodnie i czy ma jakieś

pytania.

9. Wnioski - główne powracające tematy, obszary

fiksacji i konfliktu, preferowane mechani­zmy

obronne, wywnioskowane nieświadome fantazje,

pragnienia i obawy, głów­ne identyfikacje,

przeciwidentyfikacje, straty bez przeżytej żałoby,

spójnośd Ja i samoocena.

Ocena powiązao interpersonalnych

Mapa wewnętrznego świata relacji - Wzorzec normalny
• charakteryzuje się selektywnością , elastycznością,

stabilnością w czasie.

• Rdzeo self nie jest nigdy zagrożony
• Wzorzec normalny koreluje z bezpiecznym wzorcem

przywiązania

• Osoba jest zdolna do tworzenia spójnych narracji nawet

burzliwych epizodów interpersonalnych.

• Osoba jest zdolna do przewidywania własnego

oddziaływania na innych i zmian jakie wywołuje w niej inne
osoby

III. Sposób doświadczania związków

interpersonalnych

- osoba znajduje się w stanie psychologicznego "zlania się" z

drugą osobą, self i obiekt pozostają emocjonalnie
niezróżnicowane

- osoba pozostaje w diadzie: obiekt jest dla mnie/obiekt jest

przeciwko mnie

- osoba postrzega innych jako niezależne jednostki w tym potrafi

dostrzegad i akceptowad relacje pomiędzy dwoma osobami, z
której jest wyłączona

Hierarchia zaangażowania w relacje –

zcentralizowana.

• Charakteryzuje się:
• Niestałością
• Skoncentrowanie

m na sobie

• Nieelastycznością

self

partner

matka

przyjaciel

nauczyciel

Hierarchia zaangażowania w relacje –

zaburzona.

Charakteryzuje

się:

 Stałością
 Zdystansowaniem
 Nieelastycznością

self

partner

matka

przyjaciel

nauczyciel

DSM-IV

• Oś I. zespoły kliniczne - (clinical disorders) i inne stany, które mogą byd

przedmiotem uwagi klinicysty. Do tej grupy należą zaburzenia nastroju,
schizofrenie itd.

• Oś II. Zaburzenia osobowości
• Oś III. Zaburzenia somatyczne - (generał medical conditions), czyli takie

zaburzenia somatyczne, które mogą okazad się ważne dla zrozumienia istoty
występującego u jednostki zaburzenia psychicznego bądź są znaczące i mogą
mied wpływ na przebieg leczenia danego przepadku

• Oś IV. Problemy psychospołeczne oraz problemy środowiskowe związane z

działaniem w ostatnim roku jednego bądź wielu spośród opisanych dziewięciu
różnych kategorii stresu życiowego i obciążeo psychicznych. Dla oceny stopnia
działania stresu opracowano sześciostopniowe skale szacunkowe, odrębne dla
dorosłych, dzieci i młodzieży, na których podstawie ocenia się obecnośd i
nasilenie stresorów psychospołecznych w ich życiu.

• Oś V. Globalna Ocena Funkcjonowania

ICD-10

• Oś I. Rozpoznanie kliniczne
• Oś II. Poziom niesprawności - mierzony skalą

0-5 (brak niesprawności - głęboka
niesprawnośd w zakresie: (a) dbałości o siebie,
(b) aktywności zawodowej, (c) rodziny (d)
szerszego kontekstu społecznego

• Oś III. Czynniki kontekstowe

Psychodynamic Diagnostic Manual

(PDM)

• Oś I. Wzorzec osobowościowy i

zaburzenia osobowości

• Oś II. Profil mentalnego

funkcjonowania

• Oś III. Wzorzec objawowy.

Sposoby myślenia o diagnozie

• I. Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia

osobowości

• II. Różnicowanie poziomu zaburzenia

• III. Sposób doświadczania związków interpersonalnych



Psychoanalytic Diagnosis: Understanding Personality Structure

in the Clinical Process

Nancy McWilliams

Wymiary osobowości wg. Nancy

McWilliams

Wymiar typologiczny

Wymiar

rozwojowy

p

sy

ch

o

p

aty

cz

n

y

n

ar

cy

sty

cz

n

y

sc

h

iz

o

id

aln

y

p

ar

an

o

id

aln

y

d

ep

re

syjn

y

maso

ch

is

ty

cz

n

y

O

b

se

syjn

o

-

k

o

mp

u

ls

yw

n

y

h

is

te

ry

cz

n

y

d

ys

o

cjac

yjn

y

Neurotyczny

borderline

psychotyczny

I. Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia

osobowości

• Nerwica
- Można wyodrębnid początek zaburzeo
- Można stwierdzid wyraźny wzrost lęku, zwłaszcza

dotyczącego symptomów neurotycznych

- Pacjent zgłasza się sam, ponieważ objawy są ego

dystoniczne (niezgodne z ego)

- Istnieje ego obserwujące i możliwośd zawarcia

przymierza terapeutycznego

Dychotomiczne różnicowanie: nerwica/ zaburzenia osobowości

• Zaburzenie osobowości

- Trudności występują od kiedy pacjent pamięta

- Obserwuje się ogólne pogarszanie się stanu psychicznego

- Pacjent zgłasza się często za namową rodzinny lub innych

osób lub skierowany przez instytucję, uważa swoje

zachowania, będące przyczyną trudności za ego-

syntoniczne, jedyne prawidłowe reakcje w określonej

sytuacji

- Słabe ego obserwujące powoduje, że pacjent postrzega

terapeutę jako prześladowcę lub magicznego wybawcę

II. Różnicowanie poziomu zaburzenia

• Określenie poziomu rozwojowego struktury

osobowości

• Określenie stylu obronnego w ramach

poziomu rozwojowego

Określenie poziomu rozwojowego

struktury osobowości

 poziom psychotyczny (rozwojowo: symbiotyczny): osoby

zafiksowane na poziomie całkowitego zjednoczenia z

obiektem, poprzedzającego separację, mające trudnośd w

różnicowaniu tego co wewnątrz i na zewnątrz;

 poziom bordeline (rozwojowo: separacja-indywiduacja):

zafiksowane na konflikcie pomiędzy zlaniem zagrażającym

tożsamości

a

izolacją;

 poziom neurotyczny (rozwojowo: edypalny): osoby, które

przeszły etap separacji i indywiduacji ale pozostają w

konflikcie np. pomiędzy tym czego pragną a tym czego się

boją, prototypem takich konfliktów jest konflikt edypalny.

Różnicowanie

Poziom psychotyczny

o Centralny konflikt wokół

bezpieczeostwa

o Lęk przed unicestwieniem
o Pierwotny konflikt

rozwojowy – symbiotyczny

o Zdolnośd do relacji z

obiektem – monada

o Poczucie „ja” - zanurzone

Poziom borderline

o Centralny konflikt wokół

autonomii

o Lęk przed separacją
o Pierwotny konflikt rozwojowy –

separacja – indywiduacja

o Zdolnośd do relacji z obiektem

– diada (pragnienie fuzji, lęk
przed utratą tożsamości)

o Poczucie „ja”- obronne

Poziom psychotyczny

(rozwojowo - symbiotyczny)

•

Brak dojrzałych (wtórnych) mechanizmów obronnych, korzystanie z pierwotnych

mechanizmów obronnych:

- unikanie
- zaprzeczanie
- omnipotentna kontrola
- idealizacja/dewaluacja
- rozszczepienie
-dysocjacja
•

Trudności dotyczące poczucia tożsamości (czy istnieję i kim jestem: wiek, płed, poczucie

własnego ciała)

•

Słaba zdolnośd testowania rzeczywistości

•

Ego-syntoniczne magiczne myślenie

•

Ksobnośd (prawidłowa orientacja stanów emocjonalnych innego ale odnoszenie do siebie)

•

Słabe zróżnicowanie pomiędzy strukturami osobowości

•

Trudnośd z rozgraniczeniem tego, co wewnętrzne od tego co zewnętrzne

•

Niedostatek podstawowego zaufania

•

Niedostatek obserwującego ego

•

Pierwotny konflikt: życie/śmierd, bezpieczeostwo/przerażenie, istnienie/nieistnienie

•

Przeciwprzeniesienie terapeuty często jest pozytywne i ma cechy rodzicielskiej troski

Poziom bordeline (rozwojowo: separacja-indywiduacja)

• Korzystanie prymitywnych mechanizmów obronnych.
• Zaburzenia ciągłości poczucia ja. Trudności z opisaniem swojej osobowości,

a także podaniem wielowymiarowej charakterystyki innych osób. Reagowanie

wrogością w chwilach doświadczania trudności w integracji tożsamości (gdy

konfrontują się z niespójnością)

• Zachowane poczucie istnienia i brak egzystencjalnego przerażenia
• Zdolnośd testowania rzeczywistości, odróżnianie realnego od nie realnego,

przyjętego od nie przyjętego

• Pacjent zgłasza się z powodu konkretnych dolegliwości (lęk, choroby, depresja)

często za namową innych osób i nie dostrzega całości swoich trudności

osobowościowych

• Niedostatki obserwującego ego
• Konflikt pomiędzy bliskością a dystansem prowadzi do ciągłej oscylacji pomiędzy

stanami odseparowania, którym towarzyszy poczucie odrzucenie a stanami

bliskości, którym towarzyszy panika związana z lękiem przed pochłonięciem

• Przeniesienie jest całościowe i pozbawione ambiwalencji
• Przeciwprzeniesienie bywa zaburzające i pochłaniające

Poziom neurotyczny

(rozwojowo - edypalny)

• Obecnośd dojrzałych mechanizmów obronnych
-wyparcie
- racjonalizacja
- izolacja
- intelektualizowanie
• Prymitywne mechanizmy obronne pojawiają się w chwilach stresu
• Zintegrowane poczucie tożsamości, ciągłośd poczucia siebie w czasie,

zdolnośd do spójnego opisania swoich cech, charakteru, wyglądu a także

innych osób

• Zdolnośd do testowania rzeczywistości i dobry kontakt z realnością, brak

zniekształceo percepcji

• Zdolnośd do terapeutycznego rozszczepienia: ego obserwujące i

doświadczające. Pacjent jest w stanie dopuścid, że to jakaś wewnętrzna

dyspozycja jest przyczyną trudności, nawet jeśli przeżywa swoje

zachowania jako zgodne z ego.

• Podstawowy konflikt: trudności (pochodzących z wnętrza) w realizacji tego

czego się chce

• Przeciwprzeniesienie terapeuty nie ma wszechogarniającego charakteru

PROCES TERAPEUTYCZNY

Fazy rozwoju grupy terapeutycznej (za:

B. Tryjarska, 1994)

• Role grupowe
• Najważniejsze zjawiska
• Normy grupowe
• Najważniejsze tematy

Faza orientacji

• Przedmiot komunikacji to często: określanie

celów funkcjonowania grupy, wstępna
prezentacja siebie, wyrażanie obaw i
wątpliwości, określenie własnego miejsca w
grupie i własnego stosunku do autorytetów

• Typowe role to: lider dominacji, lider sympatii,

błazen grupowy, dobry uczeo, kozioł ofiarny,
outsider

Role

grupowe

Co robi

Co czuje

Reakcja grupy

Lider

dominacji

Przejmuje przywództwo, nadaje

ramy interakcjom, wyznacza

cele, zadania

Źle czuje się w niejasnych

relacjach,

zniecierpliwienie brakiem

efektów

Dyskretnie podtrzymuje, gdyż

chroni on grupę od zagubienia

Lider

sympatii

Dostarcza oparcia, zrozumienia,

ciepła i ochrony, ma tendencje

do opiekowania się

Wczuwa się w nastroje

większości osób i podziela je

Podtrzymuje w roli, gdyż

pozwala wyjawiad niejawne

komunikaty innych i chroni

przed agresywnymi impulsami

Błazen

grupowy

Rozładowuje napięcie przez

humor, dykteryjki, dowcipy.

Koncentruje uwagę na sobie

Źle toleruje napięcie zwłaszcza

lękowe

W pierwszej fazie grupa może

podtrzymywad

Kozioł

ofiarny

Kanalizuje napięcie (agresywne,

lękowe itd.)

Specyficzny „brak” wrażliwości

na nastroje, komunikację

niewerbalną

Grupa atakuje, drwi, żartuje

sobie z niego – pełni rolę

obiektu zastępczego agresji

Dobry

uczeo

Podporządkowuje się

zaleceniom i oczekiwaniom

terapeuty, stara się zasłużyd na

jego akceptację i uniknąd jego

rozdrażnienia

Uległośd wobec terapeuty

Grupa może początkowo

ignorowad pacjenta, z czasem

pojawia się coraz więcej

agresji

Rola

outsidera

Stoi na uboczu, izoluje się od

grupy

Niepokój, brak bezpieczeostwa Początkowo próbuje włączyd

do grupy, a gdy to się nie

udaje ignoruje i pomija

Określenie stosunku do psychoterapeuty poprzez analogię do ról społecznych (za: Tryjarska,

1994)

Terapeuta

jako

Stosunek emocjonalny

pacjentów

Oczekiwania wobec

terapeuty

Postawy,

zachowania

Reprezentant

władzy

obawa, bezpośrednia i

pośrednia agresja,

nieufność

oczekiwanie: karania

wymuszania

kontroli

prowokowanie,

testowanie

wytrzymałości, bunt,

rebelia, rywalizacja,

bierny opór, uległość

Lekarz,

doradca

wiara w kompetencje

oczekiwanie:

demonstrowania kompetencji, rad,

wsparcia,

szybkiego wyleczenia

bierne oczekiwanie,

podporządkowanie

zaleceniom

Dobrotliwy

ojciec,

spowiednik

przywiązanie, uznanie,

zaufanie

oczekiwanie:

opieki, ochrony,

miłości, pełnej akceptacji,
wybaczenia słabości, win,

kierowania

uleganie kierowaniu.

sugestiom

Przyjaciel

sympatia, poczucie

równości

oczekiwanie:

wymiany uczuciowej,

równorzędnego ujawniania emocji,

odsłaniania siebie, zrozumienia

nacisk na równorzędny

udział w kontakcie

Przywódca

duchowy

podziw, fascynacja

oczekiwanie:

ukazania drogi życiowej, wartości,

określenia stylu życia

próby naśladowania

Faza orientacji charakteryzuje się:

• Tendencją do niwelowania różnic

(poszukiwania podobieostwa)

• Pomijane są niechęci, antagonizmy, obawy
• Powierzchowne wsparcie (rady)
• Poszukiwanie czynnika konsolidacyjnego grupę

(wspólny problem, wspólny wróg, wspólna
sytuacja)

Faza konfrontacji i eksploracji różnic

• Fazę rozpoczyna konflikt (złośd, zawód wobec

psychoterapeuty i innych członków grupy)

• Praca nad ujawnianiem impulsów

agresywnych

• Grupa może zgodnie atakowad terapeutę, lub

delegowad jakiegoś członka

• To co ułatwia to wstępna konsolidacja grupy i

uczucie przynależności

Nowe role grupowe w Fazie

konfrontacji i eksploracji różnic (za:

Tryjarska , 1994)

• „Wyraziciel nastrojów grupowych"
• „Stabilizator emocji grupowych"
• „Sumienie grupy"
• „Dziecko grupowe"
• „Biedne dziecko"
• „Szalone dziecko"
• „Dobra mama”, „Kochany wujaszek”
• „Bard grupowy”, „Filozof”
• „Opozycjonista”

Faza Pogłębionej eksploracji

problemów

• Pojawiają się intymne relacje doświadczeo z

dzieciostwa: utraty, odrzucenia, rywalizacji z

rodzeostwem.

• Pojawiają się nie spełnione pragnienia: np. idealnej

miłości

• Pojawiają się tematy związane z: dominacją,

zależnością, wpływaniem na innych, obawą przed

intymnością

• Pojawiają się zmiany w grupie i poza nią
• Wzrasta poczucie sprawstwa
• Uniezależnienie od roli grupowej i terapeuty

Faza kooczenia

• Pojawiają się trudne przeżycia
• Tematy dotyczą: planów na przyszłośd,

śmierci, niezależności

• Może pojawid się nasilenie objawów
• Grupa przeżywa smutek związany ze zbliżającą

się utratą

Fazy rozwoju grupy (Schultz)

1. Wewnątrz na zewnątrz (problem

miejsca w grupie)

2. Góra – dół (problem autorytetu,

rywalizacji)

3. Blisko – daleko (miłosne związki,

intymnośd)

FAZY ROZWOJU GRUPY (Agazarian, Peters, 1981)

fazy dotyczą tematów związanych z:
• zależnością
• siłą
• kontrolą
• pozornie dobrą atmosferą
• procesami separacji i indywidualizacji
• tworzenia wzajemnych,

dwukierunkowych zależności

Model Petersa i Agazarian (1981)

I. faza orientacji na lidera –

problem zależności od niego,
problem władzy

II. faza orientacji na grupę

(problemy separacji –
indywidualizacji)

Zależnośd: ucieczka.

•

Grupy koncentruje się na liderze i problemie zależności
od niego. Lider spostrzegany jest jako figura
omnipotentna, od niego zależy rozwój grupy. To co dobra
projektowane jest na lidera, to co dewaluowane – na
grupę

•

Pojawia się delegowany pacjent jako rozwiązanie
narastającej frustracji (kozioł ofiarny)

•

Ważną kwestią jest spójnośd grupy. Występują tendencje
do ucieczki z grupy, a sposobem ich przezwyciężenia
jest tworzenie par osób odczuwających, które łączy
pewne podobieostwo postaw.

Sprzeciw wobec zależności: walka

• W grupie pojawiają się podgrupy

wyrażające pozytywne lub negatywne

tendencje wobec lidera.

• pojawiają się specyficzne role np:

"wojownika" i "kozła ofiarnego" .

• Pojawia się biernośd (jako sposób

wyrażanie agresji)

• Grupa jest posłuszna wobec lidera lub

walczy z nim.

• Podważane są normy grupowe

Siła: autorytet.

• Pojawia się rebelia lub "uwodzenie" lidera.
• Dominuje walka z terapeutą (jest np.

pomijany, negowany, podważany)

• Pojawiają się uczucia triumfu nad liderem

gdy grupa czuje swoją siłę.

Zauroczenie sobą

•

Głównymi tematami jest bliskośd, otwartośd.
Następuje docenienie grupy (idealizacja terapii
grupowej, możliwości grupy).

•

Pacjenci stają się dla siebie bardzo ważni, może
pojawiad się odczucie, że to są najważniejsze
osoby w życiu.

•

Grupa skupiona jest na sobie i materiał
zewnętrzny jest mało eksplorowany.

•

Pojawia się erotyzacja.

Odczarowanie

• Następuje rozczarowanie grupą i

możliwościami grupy, pojawiają się

depresyjne nastroje związane z utratą

fantazji

• Pojawia się materiał ukazujący niezależne

osoby. Członkowie grupy mogą zaczynad

unikad siebie i koncentrowad na innych

sprawach.

• Pojawia się problematyka poczucia

własnej tożsamości i niezależności.

Wzajemne zależności

• Pojawia się zdolnośd członków grupy do

brania odpowiedzialności za siebie i
grupę. Praca dotyczy rozwiązywania
konkretnych zadao

• Pojawia się realistyczne zaufanie do

innych członków grupy i akceptacja
charakteru wzajemnych związków.

Fazy w procesie kooczenia

1. Faza zaprzeczenia (acting outy np. spóźnianie

się, wyjazdy służbowe itp.)

2. Zależności i złości (pojawiają się sny o śmierci

grupy, terapeuty, „ataki objawami”)

3. Otwartej konfrontacji (zadowoleni i

niezadowoleni z terapii)

4. Akceptacji