Postępowanie administracyjne 24.10.2011

Ostatni wykład skończyliśmy na sytuacji w której chodziło, że postępowanie

administracyjne mogą prowadzić również podmioty, które z formalno - prawnego
punktu widzenia, nie są żadnymi organami administracyjnymi. Z tego powodu, że
ustawy zleciły im wykonywanie takich funkcji publicznych jakie wykonują normalne
organy administracji publicznej w znaczeniu ustrojowym – mówimy, że te organy
pełnią funkcje organów administracji publicznej w zakresie wydawania decyzji, w
zakresie prowadzenia postępowania.

Te podmioty w zakresie wydawania decyzji np. o przyjęciu kogoś na aplikację

jakąś prawniczą, działają w oparciu o te same przepisy i na tych samych zasadach jak
organy administracji publicznej.

Zaczęliśmy mówić o organie administracji publicznej po to, żeby
scharakteryzować przesłanki, które muszą być spełnione aby można było stosować
przepisy kodeksu.

Kolejne przesłanki:

Przesłanka druga - sprawa musi należeć do właściwości owego organu
administracji publicznej, a właściwość organu to jego obowiązek załatwiania
określonej kategorii spraw. W największym uproszczeniu wyróżniamy 3 rodzaje
właściwości, właściwość rzeczową, miejscową i instancyjną



Właściwość rzeczowa – to upoważnienie danego organu do załatwiania
określonej przedmiotowo kategorii spraw.

Z właściwością rzeczową organów jest troszkę podobnie jak ze specjalizacją
lekarską – jak boli nas ząb, to idziemy do dentysty a nie do okulisty i
odwrotnie.
W zakresie dodatków mieszkaniowych – właściwi są wójtowie, burmistrzowie
i prezydenci - bo te organy decydują o przyznaniu dodatku mieszkaniowego,
czyli takiego wsparcia, żeby osoby niezamożne nie wylądowały na bruku.
Sprawy związane z nieruchomościami, podziały nieruchomości,
wywłaszczenia - załatwia starosta, on jest organem właściwym rzeczowo
Jeśli ktoś nie ma paszportu, komuś się zgubił takie sprawy załatwia wojewoda.
Natomiast koncesje na wydobywanie kopalin, w tym także diamentów –
załatwia minister



Właściwość miejscowa –to upoważnienie określonego organu do
realizowania swojej właściwości rzeczowej na ściśle określonym terenie. W
zależności od województwa, miasta, gminy.



Właściwość instancyjna – to upoważnienie organu do zajmowania się daną
sprawą w pierwszej bądź drugiej instancji. Jedną z zasad postępowania
administracyjnego jest dwuinstancyjność postępowania administracyjnego,
każda sprawa ma szanse tyczyć się przed organami dwu instancji.
Przepisy (o tym będzie szczegółowo mowa) precyzyjnie wskazują jaki organ
jest właściwy w sprawie w pierwszej instancji. Natomiast jeżeli przepisy
milczą na temat właściwości instancyjnej, czyli organu właściwego do
rozpoznania odwołania stosujemy art. 17 kodeksu, który precyzyjnie określa
organ wyższego stopnia w stosunku do organu stanowiącego punkt
odniesienia.

Przesłanka trzecia - sprawa rozpoznawana w trybie przepisów KPA, o postępowaniu
ogólnym musi mieć charakter indywidualny.

Sprawa indywidualna – to sprawa, która cechuje się podwójną konkretnością, adresata
i przedmiotu, czyli pomiędzy indywidualnością sprawy, a podwójną konkretnością, w
tym znaczeniu, o którym mówił profesor, można postawić znak równości.

Co to znaczy, że adresat jest indywidualny?
Adresat indywidualny – to taki, który jest oznaczony przez co najmniej podanie
imienia i nazwiska lub nazwy, np. Stanisław Krasiński, spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, to jest minimum indywidualnego oznaczenia adresata, bardzo
często z przepisów wynika, że ten adresat powinien być jeszcze bardziej szczegółowo
oznaczony.
Musi być również konkretnie oznaczony przedmiot sprawy, przyznanie zasiłku z
pomocy społecznej, dodatek mieszkaniowy do lokalu położonego przy ul. Pomorskiej
nr 7012 (to najdłuższa ulica w łodzi) w Łodzi. Czyli przedmiotem postępowania
administracyjnego nie będzie generalne uszczęśliwienie konkretnie wskazanego
adresata, poprzez załatwianie wszystkich jego problemów administracyjnych, ale
załatwienie jednego problemu, tego którym się zajmował organ, który to problem leży
w zakresie właściwości rzeczowej organu. Jak zasiłek, to zasiłek, jak koncesja na
diamenty – to koncesja na diamenty, jak paszport – to paszport.

(I teraz - my nie moglibyśmy być adresatem decyzji administracyjnej i wobec nas nie
mogło by się toczyć żadne postępowanie administracyjne, ponieważ w żaden sposób
nie można nas w sposób konkretny oznaczyć - tutaj mówi o studentach, różnych
nazwiskach studentów, o cenach książek)

Jeśli chcemy załatwić sprawę w drodze decyzji administracyjnej adresat musi być
imiennie oznaczony – zawsze imię i nazwisko (czasami są, ale rzadko postępowania
administracyjne z udziałem kilkudziesięciu stron, są to z reguły jakieś wielkie
inwestycje, np. budowa drogi albo budowy wysypiska śmieci, czy spalarnie odpadów
medycznych – bo to są takie rzeczy gdzie, inwestycja jest duża, w związku z tym
dużo sąsiadów ta inwestycja będzie miała)

Przesłanka czwarta – musi istnieć możliwość rozstrzygnięcia sprawy (czy
załatwienia sprawy – jak kto woli), tej która ma być prowadzona w świetle przepisów
KPA, w drodze decyzji administracyjnej.

(tutaj profesor mówi, że od czasu do czasu, będzie nam mówił „wężykiem”, to
oznacza, że to naprawdę jest ważne i żeby to nam nie umknęło, wtedy kiedy ta wiedza
będzie nam do czegoś potrzebna).

Decyzja administracyjna: (tutaj profesor mówi „wężykiem”)



Jest procesową formą indywidualnego administracyjnego aktu władczego



Jest to akt władczy i jednostronny kształtujący prawa i obowiązki
indywidualnie oznaczonego adresata w konkretnej sprawie



Musi być wydana na podstawie przepisów prawa powszechnie
obowiązującego

W teorii prawa administracyjnego wyróżnia się różne prawne formy działania
administracji, czyli prawne formy w których organy administracji mogą działać.
Jedną z takich prawnych form organów administracyjnych jest: akt administracyjny,
a zwłaszcza indywidualny akt administracyjny, ale ów indywidualny akt
administracyjny, jest to pojęciem teoretyczno-prawnym. I to pojęcie
teoretyczno-prawne, w praktyce przejawia się pod postacią decyzji i postanowienia.

Czym charakteryzuje się decyzja administracyjna?



Pierwsza cecha decyzji:
Jest to akt władczy – na czym polega owa władczość?
Na kilku rzeczach:

1) Na tym, że w toku postępowania przyjmowana jest taka kolejność składania
oświadczeń woli, która przyznaje decydujące znaczenie oświadczeniu woli
organu administracji. Strony mogą składać rozmaite żądania, prośby i wnioski,
ale decydujące znaczenie ma wola organu administracji.

2) Owa władczość przejawia się autorytetowości konkretyzacji prawa
dokonywanej przez organ administracji. Jak się rozstrzyga konkretną sprawę,
Pani X, dotyczącej przyznania jakiegoś zasiłku, czy pozwolenia budowlanego,
to z reguły z tym wielu set milionów przepisów prawnych, obowiązujących w
naszym kraju, pod uwagę na tym ostatnim etapie załatwiania tej sprawy,
trzeba brać kilka przepisów, każdy z tych przepisów lepiej, bądź gorzej
ewentualnie mógłby do tej sprawy pasować, ale który tak naprawdę pasuje,
który jest najbardziej przystający do stanu faktycznego strony, decyduje organ
administracji i to organ administracji dokonuje interpretacji tego przepisu.

3) Konieczność zastosowania egzekucji administracyjnej, jeżeli obowiązki
wynikające z decyzji nie będą dobrowolnie zrealizowane.
Jak decyzja przyznaje wyłącznie uprawnienia, to nie będzie się organ interesował
tym, czy są one realizowane, natomiast jeżeli wydano nakaz rozbiórki obiektu
budowlanego, czy nakaz zapłaty jakiegoś podatku, czy kary pieniężnej i te obowiązki
nie zostały dobrowolnie wykonane, to organy administracji są żywotnie
zainteresowane tym, żeby te obowiązki zostały wykonane.
Jeżeli decyzja nałożyła na stronę, na adresata obowiązek, obowiązek nie zostanie
zrealizowany, musi być wszczęte postępowanie egzekucyjne i musi być zastosowana
ustawa z czerwca 66 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
(Uczymy się tej ustawy na ćwiczeniach – wg profesora jest ona mało interesującą,
ustawa, bardzo przystająca do życia – śmieje się z art. 8 tej ustawy, o wyłączeniach
spod egzekucji – zapasy żywieniowe i ubrania, np. policjantowi nie można zabrać
mundury, a tańczącej pani piór z jej sukienki, bo są jej niezbędne do życia)
W każdym razie, możliwość zastosowania egzekucji administracyjnej, której takimi
najmocniejszymi środkami przymusu, jest przymus bezpośredni – czyli zagrożenie
użyciem siły fizycznej, bądź wręcz użycie siły fizycznej, jest owym atrybutem
władczości decyzji.



Druga cecha decyzji:
Jednostronność – decyzja dochodzi do skutku niezależnie od woli stron;
niezależnie od tej woli będzie ona obowiązywała.

Czyli, czy się strona zgadza czy nie, decyzja wydana przez organ administracji
publicznej będzie decyzją obowiązująca. Natomiast jeżeli my dokonujemy
jakichś zakupów na targowisku, czy giełdzie, czy w jakimś bardzo
przyzwoitym sklepie, to musimy uzgodnić wszelkiej umowy kupna sprzedaży:
fasony, kolory, rozmiary i ceny – bo tam się można targować (również w
sklepach z tej górnej pułki, raczej w tym sklepach średnich są stałe ceny) -

czyli musi być wspólna wola dwóch stron. W postępowaniu administracyjnym zgoda
strony co do zasady nie ma znaczenia dla skuteczności tej decyzji.



Dalej istotą decyzji jest to, że decyzja rozstrzyga o prawach, względnie
obowiązkach, a najczęściej i o prawach i obowiązkach, konkretnego
podmiotu w konkretnej sprawie. Na ogół nawet taka decyzja co do której się
wydaje, że ta decyzja wyłącznie nakłada na stronę obowiązek, to z takiej
decyzji też można znaleźć element uprawnienia płynącego dla strony i w
decyzji przyznającej z pozoru wyłącznie uprawnienia wynikają także
obowiązki.

Prawo - w rozumieniu procedury administracyjnej to wyłącznie prawo powszechnie
obowiązujące, a prawo powszechnie obowiązujące to:
konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, akty wykonawcze do
ustaw wydane na podstawie i w granicach wyraźnego przepisu ustawowego na
podstawie i w granicach danego przepisu ustawowego, oraz do przepisów prawa
powszechnie obowiązującego zaliczamy prawo miejscowe – czyli akty prawa
powszechnie obowiązującego na terenie danej jednostki podziału terytorialnego,
województwa, powiatu, gminy czy jednostki podziału specjalnego, np. dyrektorzy
urzędów morskich, a ich właściwość miejscowa roźciąga się na teren kilku
województw.
W tym kontekście, prawem nie jest, zarządzenie ministra, instrukcja,wytyczne,
wyjaśnienie, ogólnik – wszystko co lokujemy w sferze tzw. prawa wewnętrznego.



Żeby stosować kodeks postępowania administracyjnego (KPA), muszą być
spełnione te cztery przesłanki. Postępowanie prowadzi organ administracji
publicznej, sprawa należy do jego właściwości, sprawa ma charakter
indywidualny, istnieje możliwość załatwienia sprawy w formie decyzji
administracyjnej.
Ważne: Nie chodzi o to, żeby konkretna sprawa zakończyła się decyzją, ale o
to żeby istniała możliwość, że sprawa zakończy się ową decyzją. Zdarzyć się
może bowiem, że nie będzie wydana w sprawie decyzja, a sprawa zostanie
zakończona substytutem, czy surogatem decyzji, mianowicie ugodą
administracyjną. Rzadko, bo rzadko w praktyce to się zdarza, ale istnieje
możliwość, że sprawa zostanie zakończona ugodą. W niektórych przypadkach,
z powodu pewnych perturbacji proceduralnych, sprawa może zakończyć się w
drodze postanowienia.

ZASADY OGÓLNE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Zasady ogólne – są to pewne podstawowe, przewodnie reguły postępowania
wyodrębnione w kodeksie w art. 6 -16, które to przepisy, bardzo dawno temu, jeden z
bardzo mądrych profesorów, prof. Rozmaryn określił mianem „przepisami wyjętymi
przed nawias” szczegółowych przepisów KPA.
Te zasady muszą być współstosowane ze szczegółowymi przepisami KPA i
najważniejsze - żaden przepis szczegółowy KPA nie może być interpretowany w
sprzeczności z zasadą ogólną, nie można mu nadawać takiego znaczenia, które by
powodowały sprzeczność owego znaczenia, z jedną z zasad ogólnych kodeksu.



Zasada praworządności

(art. 6 - 7)

Art.6: „Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa”

Art.7: „W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży
praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności
niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy,
mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli”.

Istotą zasady praworządności jest to, że każde działanie organu administracji
publicznej musi mieć podstawę prawną w przepisach prawa powszechnie
obowiązującego.
Tutaj przykład: Obywatel może robić wszystko to, czego mu prawo nie zabrania.
Jeżeli ktoś będzie miał ochotę chodzić na ulicy z garnkiem na głowie, to jego
prywatna sprawa. Warto w tej sytuacji, mieć dokumenty świadczące, że jest się
zdrowym na umyśle, żeby żadne służby tej osoby nie zatrzymały.
Żaden przepis tego nie zabrania – do tej pory.
Natomiast organ administracji jeżeli nie ma przepisu, który mu umożliwia działanie w
określonej kategorii spraw – nie może tego robić. Dopóki nie ma przepisu organ nie
może tego robić.
Konkretyzacja tej zasady praworządności, nota bene, zasady konstytucyjnej,
konkretyzacje tej zasady praworządności mamy w KPA, w art. 107. Jednym z
elementów każdej decyzji administracyjnej jest powołanie podstawy prawnej. Sądy
administracyjne kontrolują zgodność z prawem wydawanych przed organem
administracji decyzji – to jest istota sądowej kontroli administracji, sprawowanej
przez wojewódzkie sądy administracyjne i naczelne sądy administracyjne.



Zasada prawdy obiektywnej, zwana również zasadą prawdy materialnej

W toku postępowania prawda obiektywna lub prawda materialna organy

administracji, muszą czy to z własnej inicjatywy czy w inicjatywie strony
podejmować wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu
faktycznego sprawy. Jest to niezbędne, ponieważ dopiero ustalenie owego
stanu faktycznego, pozwala na wydanie prawidłowej, adekwatnej do tego
stanu faktycznego decyzji.

Prawda obiektywna – należy ustalić stan faktyczny sprawy.
Stan faktyczny sprawy musi być precyzyjnie ustalony, dopiero jak zostanie on
precyzyjnie ustalony, można do tego stanu nałożyć przepis prawa na podstawie,

którego organ ma wydać rozstrzygnięcie. Póki się nie zna sprawy, nie wiadomo, jaka
ma być wydana decyzja, czy pozytywna, czy negatywna i tak dalej.

Od 11kwietnia 2011 – ta zasada doznała pewnej modyfikacji. Ustawodawca
zaznaczył, że te czynności niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy organ
administracji podejmuje również na wniosek stron. W ten sposób dotykamy (ale tylko
dotykamy) jednego z najbardziej spornych zagadnień w procedurze administracyjnej,
mianowicie kwestii ciężaru dowodu w postępowaniu administracyjnym.

Kogo obciąża ten ciężar dowodu? Czy stronę? Czy organ administracji?

W procesie cywilnym przyjęto rozwiązanie takie, że ciężar dowodu spoczywa

na tym, kto z tego dowodu (czy udowodnienia określonego faktu) wywodzi korzystne
dla siebie skutki prawne. W procedurze administracyjnej tak daleko jeszcze nie
zaszliśmy, ale do tej pory z przepisów wynikało, że organ z urzędu ma te wszelkie
kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy podejmować.
W tej chwili również podkreślono, że zarówno z urzędu jak i na wniosek stron.

Tą zasadę prawdy obiektywnej konkretyzuje cały szereg przepisów kodeksu o

postępowaniu wyjaśniającym, o dowodach, formie postępowania dowodowego.



Zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu
obywatela

O dwóch rzeczach trzeba pamiętać: kodeks posługuje się pojęciem „interes

społeczny”, ordynacja podatkowa i nowsze ustawodawstwo, posługują się
określeniem „interes publiczny”- poszukiwanie różnic, pomiędzy tymi dwoma
terminami, „interes społeczny a interes publiczny” jest skazane na niepowodzenia. To
tak jakby wykazać różnicę pomiędzy, „piękna a śliczna”. Nie da się przypisać tym
pojęciom różnego znaczenia.
Teraz wszystko to co profesor będzie mówił o tej zasadzie należy potraktować
„wężykiem”, bo to się może nam przydać, przy egzaminie, ale też kiedyś w praktyce i
to w takich sytuacjach z pozoru beznadziejnych.

Od 1981 roku (czyli od 30 lat) w orzecznictwie NSA przyjmowana jest teza z takiego
wyroku z 11 czerwca 1981 roku, która brzmi mniej więcej tak: „załatwiając sprawę w
oparciu o uznanie administracyjne, organ administracji obowiązany jest załatwić ją
zgodnie z żądaniem obywatela, o ile interes społeczny nie stoi temu na przeszkodzie
ani nie przekracza to możliwości organu w realizacji przyznanego mu potencjalnie
uprawnienia. ( i teraz będzie po polsku – tak powiedział profesor).

Decyzje administracyjne można dzielić na kilkadziesiąt sposobów.
Bardzo ważne jest, jest taka klasyfikacja decyzji, w której wyróżnia się decyzje
związane i decyzje oparte o uznanie administracyjne.

Decyzja związana - to taka, przy której wydaniu w określonym stanie
faktycznym, może być wydana wyłącznie jedna decyzja o z góry określonej
treści. (musi być wydana, np. paszport, spełniliśmy wszystkie wymagania
prawne)

Decyzja uznaniowa ( albo oparta o ograniczone uznanie administracyjne)
- to taka decyzja, przy której wydaniu w określonym stanie faktycznym organ
ma możliwość wyboru. Conajmniej spośród dwóch rodzajów decyzji:
pozytywna/negatywna.
Tam, gdzie w przepisach prawa materialnego jest użyte sformułowanie
„organ może“ - „w szczególnie uzasadnionych przypadkach organ może..“
(odstąpić od wymierzenia kary, albo przyznaje jakieś uprawnienie itd.“
Jak jest użyte słowo „może“ - to to oznacza, że decyzja ma charakter
uznaniowy.
I ta teza wyroku, o którym profesor mówił to jest wyrok SA 820/81. I ta teza
wyroku do tej sytuacji przystaje.
Jak wpływa podanie w sprawie opartej o rozstrzyganie o uznanie
administracyjne organ musí, ma obowiązek załatwić to podanie w sposób
pozytywny dla strony. Może odstąpić od załatwienia tego podania w
sposób pozytywny dla strony pod warunkiem, gdy w uzasadnieniu decyzji
udowodni, że wydanie decyzji byłoby sprzeczne z interesem społecznym albo
przekraczało możliwości organu.

Wyobraźmy sobie taki przypadek, mocny, ale by to łatwiej było zrozumieć:
Np. W Pacanowie, od koniec października, z gromadką dzieci pod mostem koczuje
Pani Krasińska, samotna matka, jeżeli ta samotna matka, albo ktoś w imieniu tej
samotnej matki zwraca się do organu pomocy społecznej o udzielenie wsparcia dla tej
rodziny, o umieszczenie jej w jakimś domu, daniu jedzenia, to psim obowiązkiem
organu jest załatwienie sprawy w sposób pozytywny, a może - zgodnie z tym co
profesor powiedział przed chwilą, zrezygnowac z tego i wydać decyzję negatywną,
jak udowodni, że byłoby to sprzeczne z interesem społecznym. Czy dało by się w
takiej sprawie udowodnić? No dałoby się – jeżeli jest to teren gdzie jest wielka bieda,
mostów jest niewiele, ta pani mieszka pod mostem murowanym, a inna pani z jeszcze
większą gromadką dzieci koczuje pod mostem dziurawym, drewnianym, jeszcze
bardziej sie woda leje, dla tamtej pani też nie ma pieniędzy, ale jako pierwsza ma
dostać pani, która jest w tej sytuacji gorszej. Nie najłatwiej byłoby to udowodnić, na
tym polega istota tej zasady uznania z urzędu.
Druga sytuacjia, kiedy organ może odmówić pomocy – jak organ napisze, w
uzasadnieniu, że nie ma możliwości załatwienia sprawy, np. Z braku środków W
administracji publicznej od czasów PRL-u, jest taki model, że środki budżetowe
trzeba wykorzystać do 31 grudnia, jeżeli się czegoś nie wykorzysta do 31 grudnia, to
te pieniądze przepadają, a w nastepnym roku dana jednostka organizacyjna dostanie
mniej pieniędzy, w myśl założenia – nie wydali wszystkiego, tzn., że nie
potrzebowali, inni potrzebowali, a wydali wszystko. Rezultat jets taki, że październiki
listopad jest takim miesiącem w organach administracji, że papier w toaletach jest
wręcz pachnący, jest piekny papier do ksero, długopis droższy. A wszystko zmierza do
tego, żeby do sylwestra było na koncie 0 zł i 0 groszy.

Czyli - Tam, gdzie uznanie administracyjne organ ma załatwiać sprawę

pozytywnie, a jak nie załatwia pozytywnie to musí udowodnić, że pozytywne
załatwienie sprawy dla strony było - bądź sprzeczne z interesem społecznym bądź
przekraczało możliwości organu. Organy administracji bardzo żadko tak czynią, więc
można w oparciu o naruszenie tej zasady zakwestionować wydaną w sprawie decyzję
administracyjną.



Zasada zaufania

- art. 8

Zgodnie z art. 8, organy administracji mają prowadzić postępowanie w taki
sposób, aby wzbudzać zaufanie do organów administracji publicznej.

Do 11 kwietnia 2011 roku konstrukcja tego przepisu była nieco archaiczna i
absurdalna i organy administracji miały pogłębiać zaufanie obywateli do organów
państwa.

Na czym ta zasada ma polegać? Jakie mają być przejawy działalności tej zasady w
praktyce?

Np. takie, już abstrachując od tych takich wymogów związanych z kulturą
administrowania, że urzędnik powinien być czysty, miły, kompetentnye.
Natomiast np. z tej zasady wyprowadza się taką oto paremię, że w zbliżonym stanie
prawnym i faktycznym sprawy czy w identycznym stanie prawnym a zbliżonym
stanie faktycznym powinny być wydawane identyczne albo bardzo podobne do siebie
decyzje.



zasada udzielania informacji prawnej i faktycznej stronom i innym
uczestnikom postępowania

(art.9)

Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i
wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które
mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem
postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby
uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i
w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

W prawie administracyjnym nie obowiązuje zasada ignorantia iuris nocet

(nieznajomość prawa szkodzi) organ administracji w sytuacji, w której strona działa w
postępowaniu bez wykwalifikowanego pełnomocnika procesowego nie dość, że musí
udzielać stronom i innym uczestnikom wszelkich niezbędnych informacji ale musí
czuwać nad tym, aby strona przez nieznajomość prawa nie poniosła szkody.
(profesor mówi o tym, że jest ciepłolubny, że gorąco mu w sali, mówi, że rzucił
palenie przez rzucie gumy nikoret – i teraz jest uzależniony od żucia gumy nikoret)

Ten art. 56 § 2. stanowi: stronom i osobom wezwanym przed organ należy się zwrot
kosztów związanych ze stawiennictwem wszakże pod warunkiem, że takie żądanie
złożą przed wydaniem decyzji.

Jak stanowi przepis, żądanie należy złożyć przed wydaniem decyzji pod rygorem
utraty roszczenia. Co to znaczy?

Do momentu podpisania decyzji, bo podpisanie decyzji jest synonimem

wydania decyzji można wyłożyć żądanie zwrotu kosztów. W sytuacji w której decyzja
została już podpisana jest już za późno.



zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym

(art. 10)

Art. 10 § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom
czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić
im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych
żądań.

Strona nie jest tylko (tak jakby się to mogło wydawać z dawnych czasów)

takim biernym uczestnikiem postępowania i adresatem decyzji – który się modli na
klęczkach, przed organem administracyjnym żeby wymodlić pozytywną decyzję, ale
strona jest takim uczestnikiem postępowania, który może w sposób czynny w tym
postępowaniu uczestniczyć - składać wnioski dowodowe, składać zapytania do
biegłych, którzy w tym postępowaniu uczestniczą, żądać przeprowadzenia rozprawy
administracyjnej), ale rezultat jest taki, że żeby strona mogła brać udział w sposób
czynny w tym postępowaniu musí być zawiadamiana o wszystkich czynnościach
postępowania w sposób przewidziany przez kodeks.

Wszelkie zawiadomienia, wezwania, informacje muszą do strony dotrzeć, w

sposób ustalony w przepisach kodeksu o doręczeniach – będziemy o tym dość długo
mówili, bo to są z praktycznego punktu widzenia niesłychanie ważne przepisy – kiedy
doręczenie będzie uchodziło za skuteczne.

W każdym razie, jeżeli organ pominął stronę w postępowaniu (bo się domyślał, że
strona mu będzie przeszkadzała, niezgodzi się na wydanie decyzji, będzie awantura)
to bardzo często się tak robi, że w sprawach dotyczących pozwoleń budowlanych,
rozbiórek itd. Organ nie zawiadamia o wszczęciu postępowania i nawet o wydanej
decyzji, nie zawiadamia się właścicieli sąsiednich nieruchomości, nawet w sytuacji
gdy, w sposób oczywisty ta budowa czy ta rozbiórka będzie ingerowała w sferę praw i
obowiązków owych właścicieli sąsiednich nieruchomości.

Jeżeli tak rzeczywiście będzie, a w sprawie zostanie wcześniej wydana

ostateczna decyzja administracyjna, to na podstawie artykułu 145 §1 pkt. 4 KPA -

ów brak udziału strony w postępowaniu będzie stanowił przesłankę do

wznowienia postępowania administracyjnego.
Do zastosowania jednej z najtrudniejszych instytucji procesowych zawartych w
kodeksie, mianowicie wznowienia postępowania.

Bardzo często konstrukcja przepisów prawa obowiązującego w naszym kraju

jest taka, że są zasady i wyjątki od tych zasad.

Od zasady czynnego udziału też jest wyjątek - art.10 §2

Art. 10 §2 - Organy administracji mogą odstąpić od zasady z §1 tylko w
przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na
niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą
niepowetowaną szkodę materialną.

Co to znaczy?

To znaczy tyle, że w przypadku tych zagrożeń, tych szczególnie cennych dóbr - życie
ludzkie, zdrowie ludzkie, niepowetowana szkoda materialna - organ administracji

może odstąpić od czynnego udziału strony w procesie wydawania decyzji i od
zapoznania strony z zebranym materiałem dowodowym przed wydaniem decyzji.

Wyobraźmy sobie: że jest dom i grozi zawaleniem, a strona gdzieś wyjechała na długi
weekend. No to należałoby czekać aż strona wróci i żeby strona czynnie mogła
uczestniczyć w postępowaniu i zapoznać się z aktami, a dom w międzyczasie może
się zawalić i pod jego gruzami mogą zginąć ludzie. To w takich sytuacjach ta zasada
nieobowiązuje i bez względu na to czy strona, chce czy nie chce, można zrezygnować
z jej udziału w postepowaniu.



zasada przekonywania

(art. 11)

Art. 11 -

Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność

przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę
możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania
środków przymusu.

Organ tak powinien prowadzić postępowanie i tak uzasadniać wydaną w

postępowaniu decyzję, aby adresat decyzji został przekonany, że decyzja jest zgodna
z prawem i słuszna. Wszystko po to, aby do miniumum sprowadzić konieczność
prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Realizacja tej zasady to jest troszeczkę „kwadratura koła“ - dlatego, że część

ludzi w żadnej sprawie nigdy nie da się przekonać bo oni wszystkie rozumy pozjadali,
ale jeżeli uda się przeprowadzić postępowanie w sposób sensowny i chociaż części
stron, części adresatów decyzji wytłumaczyć, że w aktualnym stanie prawnym i
faktycznym wydanie innej decyzji jest niemożliwe - inaczej mówiąc wytłumaczyć, że
to nie zła wola urzędnika, ale konstrukcja przepisów nie pozwala na wydanie decyzji
o innej terści to może się strona z tą decyzją pogodzić i wszystko będzie okej, nie
będzie trzeba stosować ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. To jest
troszeczkę tak z tą zasadą i z niezrozumieniem tej zasady przez organy administracji
jak z egzaminem ustnym na studiach. Przychodzi student dostaje 3 pytania i na
pierwsze pytanie dotyczące sprowadzenia krzyżaków do Polski odpowiada, że
sprowadził ich Piłsudski , albo Jagiełło – a egzaminator siedzi, kiwa głową. Student
jeszcze bardzie opowiada bajki, na drugie pytanie tak samo - a później student mówi
- „na wszystkie pytania odpowiedziałem – a tu dwója, no uwziął się, co za świnia“.

Konkretyzacją tej zasady jest art. 107 § 3 dotyczący formy uzasadnienia

decyzji.



zasada szybkości postępowania (art. 12)

Art. 12 § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i
szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej
załatwienia.
§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień,
powinny być załatwione niezwłocznie.

Zgodnie z tą zasadą - sprawy powinny być załatwiane szybko i wnikliwie,

czyli inaczej mówiąc szybko i dokładnie.

Co znaczy szybko?

Zgodnie z terminami załatwiania spraw określonymi w kodeksie. A kodeks w

art. 35, wskazuje nam 3 terminy załatwiania spraw:



termin niezwłoczny

- czyli bez zbędnej zwłoki (jak to określa kodeks),

dotyczy spraw najprostrzych, takich, które mogą być załatwione w oparciu o
podanie strony i dokumenty dołączone do podania. Ewentualnie znajdujący się
w dyspozycji organu administracji, czyli organ ma od razu dopięte wszelkie
niezbędne dokumenty.

Co to znaczy niezwłocznie?
Najszybciej jak się da, w pierwszym możliwym terminie – to znaczy - bez zbędnej
zwłoki.



termin miesięczny

- typowy termin załatwienia sprawy w postępowaniu to

miesiąc od daty wszczęcia postępowania aż do zakończenia postepowania
poprzez wydanie decyzji.



termin dwumiesięczny

- dla spraw o szczególnie skomplikowanym stanie

prawnym i faktycznym dwa miesiące.

Nie może być tak, żę urzędnik ma załatwiać sprawy niezwłocznie, ale oprócz tych
spraw, które mają być zalatwiane niezwłocznie ma jeszcze normalne sprawy do
załatwienia.

Konkretyzują tą zasadę o szybkości przepisy o terminach załatwiania spraw i o

obowiązku organów administracji związanych z niemożnością załatwienia sprawy w
terminie.



zasada ugodowego załatwiania spraw (art. 13).

Ugoda w postepowaniu administracyjnym w praktyce prawie się nie zdarza,

można pracować w administracji publicznej i nigdy się z ugodą nie spotkać.

Art. 13 § 1 - Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być
załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej
(ugoda administracyjna).
§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie,
powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia
ugody.