Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

22.10.2011

Międzynarodowe rynki finansowe - 4 marzec 2012

zaliczenie na ostatniej godzinie!

Przyczyny kryzysu finansowego w USA

•

Życie ponad stan

o od czasu kiedy George Bush zasugerował, że każdy Amerykanin

powinien mieć swój dom (czyt. kredyt którego nie można było spłacić),

o konsumpcyjny styl życia Ameryki,
o kredyty były dawane nawet ludziom o niepewnej sytuacji finansowej co

doprowadziło do zadłużenia,

o Chiny zaczęły wykupywać długi amerykańskie na prośbę Busha

•

„jedna pewność”

o Przekonanie o tym, że kryzysu nie będzie
o Alan Greenspan – został obarczony kryzysem, sugerował, że kryzys

będzie dotyczył tylko rynku nieruchomości, który łatwo będzie przejść i
Amerykanie mu uwierzyli

•

Konsensus waszyngtoński

o Wymóg zastosowania sztywnych reguł rynkowych we współczesnym

świecie

o Przekonanie, że nie dość radykalnie były wprowadzane reformy w

zakresie pomocy finansowej dla Trzeciego Świata

•

Śmierć neoliberalizmu – pusta próżnia

o Ciężko wyobrazić sobie co będzie po upadku neoliberalizmu, każde inne

wyjście wydaje się złe

•

Słabnąca Ameryka

Przyczyny kryzysu w Grecji:

•

Życie ponad stan – reguła społeczna trzynastki i czternastki

o Obciążenie gospodarki dodatkowymi pensjami
o Życie na kredyt, wczesne emerytury (55 lat)
o Bardzo niska wydajność pracy

•

Wadliwy projekt wspólnej europejskiej waluty – krok w kierunku unii politycznej

o Kolejne państwa przyłączane były do Unii na podstawie decyzji

politycznych, które nie pokrywały się z rozwojem gospodarczym i
współgraniem rynków finansowych

o Grecja nie była przygotowana do wejścia do strefy euro

•

Zamazany obraz dobrobytu – „oszuści w strefie euro”

o Sformułowanie Angeli Merkel
o Grecja miała zbyt duży dług publiczny i mimo to Unia zgodziła się

przyjąć ją do strefy euro (na podstawie sfałszowanych dokumentów)

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

Przedłożenie interesów partyjnych nad finansami publicznymi

o Rząd grecki zdawał sobie sprawę z tego jaka jest sytuacja, a mimo

wszystko nie informował nikogo o fatalnym stanie finansów
publicznych, ani Unii, ani społeczeństwa

Przyczyny ekonomiczno – społeczne

•

Unikanie płacenia podatków, kupowanie produktów „spod lady”

•

Powtórne pobieranie unijnych dopłat

•

„Rozdęty” sektor publiczny – mało wydajna praca, nadmierny poziom

zatrudnienia w sektorze publicznym

•

Praca w szarej strefie

•

Nepotyzm – bierzemy do pracy swoich, bez względu na kwalifikacje

•

„Poza – żywotne” renty i emerytury

Skutki społeczno – ekonomiczne:

•

Wzrost liczby samobójstw o 40%

•

„Ubezpieczone wypadki”

•

Wzrost liczby żebraków na ulicach

•

10 tys. bezdomnych na ulicach Aten

•

Ruchy społeczne – „Okupuj Wall Street” – brak sformalizowanego programu

zmian, są protesty, ale nie ma pomysłów, wina zrzucana jest na „finansistów”

Konsekwencje:

•

Obawa o osłabieni strefy Euro – „najpierw gospodarka, potem polityka”

•

Niski rating – zadłużenie

•

„Bańka zadłużenia państwowego” – ponad 7 bilionów dolarów

•

Obawa o upadek PIIGS (Portugalia, Irlandia, Włochy, Grecja, Hiszpania)

•

Efekt domina – J. W. Rostowski

•

Umocnienie nacjonalizmów europejskich, spadek zaufania do Wspólnoty

Konsekwencje – program zaciskania pasa

•

Żadnych premii – „Trzynastek” i „czternastek”

•

Obniżka wynagrodzeń w sektorze publicznym od 25% do 50%

•

Podniesienie podatku VAT na żywność z 13% na 24%

•

Podniesienie akcyzy na paliwo, na tytoń, na alkohol o 10%

•

Wyższe opodatkowanie towarów luksusowych i wysokich pensji – podatek

Buffeta

•

Cięcia budżetowe

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Sposoby rozwiązania – Europejski Fundusz Stabilności Finansowej

•

Zwiększenie możliwości finansowania z 250 mld euro do 440 mld euro

•

Sprzeciw Słowacji – brak wiarygodności kraju

•

Problemy francusko – belgijskiego banku Dexia

•

Ochrona depozytów, bo jesli upadnie Grecja to ich nie odzyskamy

•

Wsparcie MFW – rekapitalizacja banków, nowe dofinansowanie

Scenariusz G. Sorosa - myśleć odważnie

•

Zabezpieczyć depozyty w banku

•

Zastrzyk finansowy dla europejskiego systemu bankowego

•

Stworzyć europejski resort skarnu

•

Wprowadzić kontrolę europejską, a nie narodową

•

Zmiany traktatowe

o Na razie nie ma ram prawnych dotyczących bankructwa

•

Wyjście ze strefy euro – kontrolowane bankructwo?

Sześciopak

•

Wzrost wydatków budżetowych tylko proporcjonalnie do wzrostu dochodów

•

W wyniku przekroczenia 60% PKB konieczność obniżenia długu o 1/20 rocznie

w ciągu trzech lat

•

W wyniku przekroczenia wielkości na rachunku bieżącym – kara 1% PKB

Kultura

•

Sukces w gospodarce będzie zależał od odblokowania ludzkiej kreatywności

•

Andoilla Vassiliou – komisarz ds. kultury, edukacji UE

•

Platforma porozumienia pomiędzy ekonomistami, politykami, a

przedstawicielami kultury

•

Kultura – „uwodziciel tłumów”

•

Obcowanie z innymi – Z. Bauman „uczenie się od siebie nawzajem. Zadanie

Europy – solidarność”

•

Przyszłość politycznej Europy zależy od kultury

•

Następuje diasporyzacja Europy

INTEGRACJA MONETARNA W EUROPIE

Geneza procesu integracji europejskiej

•

„Mitteleuropa” Friedricha Naumanna - 1915 r.

•

Paneuropa hr. Richarda Coudenhove – Calergiego – 1923 r.

•

Stany Zjednoczone Europy A. Brianda – 1929 r.

•

Projekty federacji naddunajskiej (A. Tardieu 1932 r., E. Hantos 1927 r., Hodża –

1936 r.)

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Ruchy inicjatywy integracyjne po II wojnie światowej

•

Przemówienie W. Churchilla w Fulton i Zurychu 1946 r.

•

Europejska Unia Federalistów (1946)

•

Europejska Liga Współpracy Gospodarczej (1948)

•

Ruch Socjalistyczny Stanów Zjednoczonych Europy (1948)

•

Europejska Unia Płatnicza (1950)

•

Europejska Wspólnota Węgla i Stali 1951 r. – Francja, RFN, Włochy, Beneluks

•

Europejska Wspólnota Gospodarcza

o Propozycje ujednolicenia gospodarek, nawiązujemy do zasad ruchu

GATT

o Tendencja do likwidacji barier celnych, plafonów taryfowych
o Wspólna taryfa celna
o Wspólna Polityka Rolna i Transportowa
o Miała obejmować terytoria zależne, byłe i aktualne kolonie
o Możliwość zaangażowania się firm Wielkiej Szóstki w terytoria zależne,

import i eksport

•

Nieudana Europejska Wspólnota Obronna

•

Plan Reymonda – Baare’a (1969)

o Koordynacja polityki gospodarczej i walutowej
o Mechanizmy pomocy kredytowej w sytuacji zaburzeń bilansów

płatniczych

•

Europejski Instytut Walutowy

•

Europejski Bank Centralny

Kryteria przystąpienia do UGW

•

Zmniejszenie poziomu inflacji do 1,5%, czyli średniej z 3 najlepszych krajów

europejskich

•

Obniżenie stóp procentowych, średnia nominalna długookresowa stopa

procentowa nie powinna być wyższa o więcej niż 2% od stopy procentowej w 3
krajach o najniższym poziomie inflacji (mierzona jest oprocentowaniem
długoterminowych obligacji rządowych)

•

Zmniejszenie deficytu budżetowego do poziomu 3% PKB

•

Ograniczenie długu publicznego do poziomu 60% PKB

•

Ustabilizowanie kursu wymiany waluty, ograniczenie wahań do 2,25%

Kryteria prawne

•

Artykuł 108 i 109 TWE oraz statut ESBC

•

Zgodność ustawodawstwa krajowego, w tym statutów krajowych banków

centralnych z traktatem oraz statutem ESBC

•

Niezależność instytucjonalna i finansowa ESBC

•

Spójność celów ESBC i banków centralnych krajowych

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Korzyści wejścia Euro:

•

Uniknięcie kosztów transakcyjnych i wymiany walut

•

Brak wahań walut

•

Większa dostępność rynków zagranicznych

•

Napływ inwestycji

•

Wzrost wiarygodności państwa

•

Lepsze warunki wymiany handlowej, łatwiej porównać ceny

Wady wejścia Euro:

•

Wyzbycie się suwerenności narodowej poprzez podporządkowanie bankowi

centralnemu

•

Brak kontroli stóp procentowych

•

Przywiązanie do waluty krajowej, niechęć do zmian

•

Obawa o efekt cappuccino – zaokrąglanie cen w górę „na wszelki wypadek”

27.11.2011

„Rynki wschodzące”, państwa rozwinięte i rozwijające się, a liberalizacja reguł handlu

światowego

Wspólne wartości dla Azji Wschodniej i południowo-wschodniej

•

Tradycja silnej władzy

•

Uznanie i szacunek dla rodziny

•

Traktowanie polityki w szerszej perspektywie i horyzoncie niż na zachodzie

•

Stosowanie zasady nieingerencji w sprawy wewnętrzne

•

Mniejszy nacisk kładzie sie na zdobycze terytorialne, a większy na różne formy

hegemonizmu

•

Nadawanie formie i stylowi tej samej wartości co treściom i rezultatom

•

Pragmatyzm w rozwiązywaniu zadań politycznych

Afryka a Chiny

•

Geopolityczne i społeczne wyodrębnienia Afryki

o Słabo rozwinięta linia brzegowa, 15 krajów bez dostępu do morza
o Noski stopień zurbanizowania krajów, „urbanizacja bez industrializacji”
o Rolnictwo – główny sektor działalności (6% użytków w skali całego

kontynentu)

o Szybkie tempo przyrostu naturalnego

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

o AIDS i inne choroby
o Destabilizacja w regionie – działalność UNHCR, WHO , FAO,

charytatywnych organizacji pozarządowych, obecność żołnierzy ONZ

•

Źródła trudności gospodarczych i politycznych Afryki

o Dziedzictwo kolonialne
o Eksploatacja przez silniejsze otoczenie zewnętrzne
o Skomplikowane struktury społeczne i etniczne

o

Problemy z konstruowaniem systemów politycznych

o Trudne warunki przyrodnicze
o Pochodna walki z apartheidem
o Rozszerzenie zimnowojennej rywalizacji
o Podaż na rynku broni
o Dążenie do kontroli bogactw naturalnych
o Problemy w zbudowaniu nowoczesnego systemu oświaty i nauki

•

Zasady Chin wobec Afryki 2003

o Nieingerencja w sprawy wewnętrzne
o Wzajemne zaufanie i współpraca
o Zwiększenie pomocy ekonomicznej bez stawiania warunków

politycznych

o Suwerenność krajów afrykańskich w rozwiązywaniu problemów
o Zwrócenie uwagi międzynarodowej na sytuację w Afryce

•

Chińsko – Afrykańskie Forum Współpracy (FOCAC) – 2000 – cele:

o Łatwiejszy dostęp afrykańskich produktów do chińskiego rynku
o Wzmocnienie pozycji Afryki na światowym rynku surowców
o Duża aktywność dyplomatyczna w formie wizyt na wysokim szczeblu

o

Uczestnictwo Chin w regionalnych organizacjach: COMESA, ECOWAS

•

Chińska „dyplomacja surowcowa” w Afryce

o Inwestycje zamiast pomocy humanitarnej, umowy handlowe zamiast

demokracji

o Porozumienie z reżimami Sudanu, Angoli, Zimbabwe, a także rządami

Kenii, Zambii i Konga

o Zwycięstwo Kongresu Pekińskiego nad Kongresem Waszyngtońskim
o Szczyt Afryki – Chiny w Szarm el Szejk, chińska obietnica tanich

kredytów dla Afryki na kwotę 10 miliardów dolarów oraz obniżenie ceł o
60% na towary z krajów najbiedniejszych

o Chiny a WTO – nie stosują głównych zasad w sprawie ceł i handlu

•

Przykłady inwestycji

o Zakończona w 1999 roku budowa rurociągu z Sudanu do Morza

Czerwonego

o Rozpoczęte w 2005 roku usprawnienie kolei Benguela
o Budowa dróg w Nigerii
o Budowa 560 km torów kolejowych w Gabonie
o Łączna kwota inwestycji w Afryce sięga 1,8 biliona dolarów

Australia

•

Chiny – ratunek przed kryzysem

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

8-krotny wzrost inwestycji w ciągu roku

•

Inwestycje w sektor wydobywczy, farmy wiejskie, nieruchomości

•

Kevin Rudd – minister spraw zagranicznych Australii, były ambasador w

Pekinie – szacunek dla chińczyków i znajomość języka przyczyniły sie do
powstania pewnego rodzaju „chemii”, w sposób umiejętny i skuteczny
przyczynił się do wzrostu inwestycji – „język i pałeczki”

•

Szacunek dla kontrahenta

•

Amerykańska reakcja – przeniesienie wojsk amerykańskich do miasta Darwin,

amerykanie boją się chińskiej inwazji

Kryzys w Europie - azjatycki katalizator

•

Grecja – sprzedaż obligacji za 20 miliardów dolarów, zakup centrum

logistycznego w Pireusie, przejęcie kontroli nad grecką flotą handlową

•

„nie interesuje nas lokalna polityka” – Bułgaria i Rumunia – „chińscy agenci” w

negocjacjach klimatycznych o zanieczyszczeniu powietrza

•

Pomoc dla Białorusi – 10 miliardów dolarów inwestycji, 1 miliard pożyczki na

preferencyjnych warunkach, 11 miliardów bezzwrotnego grantu

•

Polska „jedz tłuszczyk z szyneczki, bo jak przyjdą Chińczycy to tylko ryż

będziemy jedli” – podobno rodzice tak straszyli dzieci w PRL-u

•

Zaangażowanie Chin w Polsce niewielkie

•

Ukraina – strategiczne partnerstwo (porozumienie handlowe – 3,5 miliarda

dolarów)

•

Mołdawia – pomoc chińska w przeciwdziałaniu powodzi – 500 tysięcy dolarów,

kredyt w wysokości 1 miliarda dolarów

Stosunki Chiny – Unia Europejska

•

Od konstruktywnej współpracy do strategicznego partnerstwa

•

Oba podmioty łączy bliska współpraca gospodarcza i handlowa

•

Pomimo tego, że UE dąży do tego, aby Chiny traktowały ją jako całość, Pekin

preferuje politykę umów bilateralnych (Wielka Brytania, Niemcy, Francja)

•

Instytucjonalizacja współpracy

o 0d 2003 – dążenie do strategicznego partnerstwa
o Od 2007 – rozpoczęto negocjacje o partnerstwie i współpracy
o Listopad 2007 – podpisanie deklaracji potwierdzającej współpracę na

rzecz promocji demokracji w stosunkach międzynarodowych

o

Dialog Wysokiego Szczebla ds. Gospodarczych i Handlowych UE – Chiny
(2008)

•

UE dla Chin pierwszym, a Chiny dla UE drugim w kolejności partnerem

handlowym

•

Od 1978 obrót towarowy wzrósł ponad 60-krotnie

•

Ponad 13% chińskiego eksportu do UE jest oparte na preferencyjnych

warunkach

•

Ujemne saldo wymiany handlowej z Chinami

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

UE nałożyła na import z Chin 45 dożywotnie i 3 tymczasowe środki

antydumpingowe

•

Nieprzestrzeganie praw własności intelektualnej

•

MES

o Chińskie starania o uzyskanie od UE statusu gospodarki rynkowej
o Import tanich towarów (pracochłonnych) wyzwaniem dla UE
o Zwolennicy ochrony rynku europejskiego: państwa południa, Polska,

Francja; przeciwnicy: Niemcy, Wielka Brytania, kraje skandynawskie

o Przykład: wygaśnięcie porozumienia w sprawie tekstyliów i odzieży

(2005)

•

Stosowanie środków pozataryfowych i ochrona praw własności intelektualnej

o Bariery pozataryfowe są elastyczne i trudne do zlokalizowania
o Zaliczamy: kontyngenty, zmienne opłaty wyrównawcze, depozyty

importowe, cła antydumpingowe i antysubwencyjne, licencje, normy
techniczne, przepisy sanitarne i weterynaryjne

o EU – China Intelectual Property

•

ASEM

o Nieformalny dialog, który skupia 45 podmiotów (27 państw UE, Komisja

Europejska, 10 członków ASEAN oraz Chiny, Japonia, Republika Korei,
Mongolia, Indie, Pakistan i Sekretariat ASEAN)

o Konsultacje prowadzące do wzajemnego zrozumienia, niekoniecznie

wynegocjowania stanowisk

•

Strategia

o „dobrobyt dla obywateli i prestiż międzynarodowy dla państwa” Deng

Xiaoping

o Czy należy bać się Chin?



Uzależnienie finansowe innych krajów od Chin



Problem przestrzegania praw człowieka, praw pracownika



Napływ taniej siły roboczej, słabo wykwalifikowanej



Zagrożenie dla praw autorskich

Ryzyko – jest stałym elementem działalności gospodarczej, może przynosić straty.
Rezultat jaki będzie osiągnięty w przyszłości nie jest znany. Znane jest
prawdopodobieństwo zaistnienia sytuacji w przyszłości.
Ryzyko w działalności podmiotu gospodarczego:

•

politycznej

•

strategicznego

•

neutralne

•

operacyjne

Ryzyko wypłacalności – utrata zdolności spłaty zobowiązań przez podmioty
gospodarcze.
Ryzyko płynności – utrata zdolności terminowego regulowania bieżących
zobowiązań.
Ryzyko wyniku – negatywny wpływ czynników zewnętrznych na jego wynik
finansowy

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Credit Rating – system szacowania ryzyka inwestycyjnego, który ma kluczowe
znaczenie dla bezpieczeństwa operacji finansowych. Dawniej „credit rating” dotyczył
tylko obligacji, dziś nadawany jest podmiotom, państwom, bankom centralnym,
jednostkom terytorium samorządowego.

Agencje Rating – wyspecjalizowane, prywatne komórki specjalistów.

Wybrane procesy dynamicznej ewolucji na rynku finansowym

Uniwersalne procesy dotyczące gospodarki i społeczeństwa wpływające na rynek
finansowy. Utrwalenie (liberalizacja, globalizacja, informatyzacja, konkurencja
polityczno-gospodarczo-społeczna).
Procesy dotyczące obrotu na rynku finansowym:

•

standaryzacja kapitału

•

standaryzacja ryzyka credit rating

•

standaryzacja informacji

•

sekurytyzacja

•

dezeintermediacja

•

komodyzacja zarabianie na rynku poza finansowym

Modele powstania agencji:

•

powstające i funkcjonujące samodzielnie – o globalnym, krajowym zasięgu
działania.

•

Wzmocnione w wyniku przejęć i fuzji agencji krajowych przez agencje
międzynarodowe. Fitch Polska, Moodys Latin.

•

Wyeliminowanie powstania agencji konkurencyjnych – filie specjalizują się w
przyznawaniu ocen w ujęciu krajowym.

Dwa główne źródła dochodów agencji:

•

opłaty za wyspecjalizowane analizy rynku finansowego publikowane w postaci
periodyków, książek, gazet – zamawiają je głównie inwestorzy instytucjonalni.

•

Opłaty za wykonanie analizy od podmiotów, które wnoszą o przyznanie oceny
– obecne główne źródła dochodu agencji ratingowych.

•

Ocena roczna kosztuje od 25.000 $

Największe i najbardziej renomowane agencje Ratingowe:

•

Moody`s Invesstors Service

•

Standard & Poor`s

•

Fitch Ratings

•

Rating and Investment Information

•

Japan Credit Rating Agency

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Wiarygodność jakości emitowanych instrumentów finansowych –

model uproszczony

•

AAA/Aaa – szczególnie silna

•

Aa/AA – bardzo silna

•

A – silna

•

Baa/BBB – odpowiednia

•

Ba/BB,B – słaba

•

Caa/CCC – nieodpowiednia

•

D – brak zdolności finansowej

John Moodi – wprowadził w 1909 roku zaufanie do instrumentów finansowych.

Indie

Społeczeństwo Indii – specyfikacja kastowości, kasta [kastus – czysty] coś nie
zamieszanego. Ok 1000 r p.n.e. Ariowie tworzą pierwszy system kastowy. Od XVII do
XIX wieku w okresie rozwoju angielskiej etnografii kastę pojmuje się jako sztywną
niezmienną strukturę społeczną.

System kastowy

•

Bramini – zadanie to studiować, nauczać, modlić się, stąd wywodzą się
intelektualni przywódcy

•

Kszatrjowie – wojownicy, obrońcy wspólnoty

•

Bamijowie – kupcy

•

Siudorowie - niedotykalni

System myślenia Hindusów – ważne jest to co powszechne, uniwersalne. Zaniedbuje
się jednostkę na rzecz absolutu. Dharma – idea karmy, czyli marginalne znaczenie
pojęcia narodu.

Czynnik demograficzny:

•

1 mld. 300 mln mieszkańców. Jako pierwszy kraj azjatycki Indie wprowadzają
kontrolę urodzin. Społeczeństwo jest młodsze od chińskiego.

•

Indie to II faza transformacji demograficznej

•

konsekwencje społeczne – migracje, bezrobocie, głód, deficyt ochrony zdrowia

•

UNFPA – ONZ

Rolnictwo - W sektorze zatrudnionych około 70% obywateli, z rolnictwa pochodzi
35% dochodu narodowego Indii. Negatywne skutki brytyjskiego kolonializmu. Lata
50-te i 60-te to budowa przemysłu ciężkiego. Istnieje za to zacofanie sektora
rolniczego.

Lata dziewięćdziesiąte – Liberalizacja gospodarki przy ograniczeniu roli państwa,
dopuszczenie firm zagranicznych, zezwolono na posiadanie 51% udziałów w spółkach

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

joint venture. Względnie wysoki poziom technologiczny rodzimych technologii w
energetyce.

Działania pro inwestycyjne rządu:

•

Agencja Promocji Inwestycji Zagranicznych (FIPB)

•

Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych

•

Polityka w zakresie handlu zagranicznego (kooperacja)

Do 2012 roku Międzynarodowa Korporacja Finansowa ma zamiar zainwestować
ponad 1 miliard dolarów w Indiach.

Słabości gospodarki:

•

słaby rozwój infrastruktury

•

skorumpowany system urzędniczy

•

rozwarstwienie społeczne

•

analfabetyzm

•

deficyt rozwiązań legislacyjnych

•

akty samobójcze

•

ubóstwo

Separatyzm:

•

stan południowy – Tamiland dąży do uzyskania większej autonomii

•

Sikhowie – postulowali utworzenie niepodległego państwa Chalistan

•

Stany północno – wschodnie nekane przez działania terrorystyczne,
partyzantki Assamczyków, Nagów oraz mieszkańców Mizoraniu i Tripury.

Mocne strony:

•

ogromny rynek zbytu

•

tania i względnie wykwalifikowana siła robocza

•

gospodarka oparta na wiedzy

•

Indie – demokracja

•

centra usługowe – wykwalifikowani programiści

•

centra informacji telefonicznej

•

Bollywood

Raporty 2009 – 2011 – indyjski rynek detaliczny znajduje się w piątce
najatrakcyjniejszych. Do 2040 roku BRIC (Brazylia – Rosja – Indie – Chiny) dogoni pod
względem PKB grupę G6 (USA – Japonia – Wielka Brytania – Niemcy – Francja –
Włochy).

•

Konkurencyjność Indii – 51 miejsce

•

Konkurencyjność przemysłu Informatycznego – 34 miejsce

•

Prowadzenie biznesu – 132 miejsce

UE a Indie – Eurostat w raporcie za 2010 rok: Wartość całego eksportu to 22,1 mld
euro a importu 21,5 mld euro.

Prestiżowa porażka – Lata 6—te to konflikt w Himalajach. Brak wspólnych interesów.

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Sojusz:

•

lata 90-te olbrzymi wzrost gospodarczy w obu państwach

•

Chiny to tania siła robocza

•

Indie – rozwinięty sektor usługowy

•

2000 – 2010 to dziesięciokrotny wzrost obrotów handlowych

•

chińskie inwestycje w gospodarkę indyjską

•

wzmożone kontakty dyplomatyczne

•

nieuregulowana granica

5 luty 2012

Od doktryny Jamesa Mouroe`a do szczytu obu Ameryk w Trynidzadzie i Tobago. Od
konsensusu waszyngtońskiego (j> Wilsona) do kontroli rynków i przepływów
finansowych w Ameryce.

Konsensus J Williamsona

•

Utrzymanie dyscypliny finansowej

•

Reformy podatkowe

•

Liberalizacja rynków finansowych w celu ujednolicenia stóp procentowych

•

Utrzymanie kursu walutowego gwarantującego konkurencyjność

•

Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

•

Liberalizacja handlu

Doktryna prezydenta USA

•

1823 rok – doktryna Jamesa Monroe`a konsekwentnie realizowana do lat

60-tych, Panamerykanizm – koncepcja postulująca stworzenie
politycznych, ekonomicznych, kulturowych więzi pomiędzy krajami
leżącymi na terenach obu Ameryk.

•

Izolacjonizm – od końca XIW wieku do 1941 roku

•

Dyplomacja dolarowa, dyplomacja kanonierek

Stosunki międzynarodowe na półkuli zachodniej

•

Restrukturyzacja ładu politycznego w Ameryce Łacińskiej (1960 do lat

dziewięćdziesiątych)

•

Priorytetowa działalność OPA

•

Kryzys w ramach OPA – interwencja USA na Kubie (1959 – 1962) oraz na

Dominikanie (1965)

•

Poparcie USA dla Wielkiej Brytanii w wojnie o Falklandy

•

Interwencja zbrojna USA w Grenadzie (1983) i Panamie (1989)

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

Kryzys gospodarczy w Ameryce Łacińskiej (Brazylia, Argentyna, Meksyk)

•

Zmiany rządów wojskowych na cywilne i demokratyczne

Przyczyny niestabilności w Ameryce Łacińskiej

•

Brak tradycji demokratycznych

•

Nieumiejętność dostosowania struktur polityczno – prawnych do warunków

młodych państw

•

Brak kultury politycznej

•

Ingerencja sił zewnętrznych

•

Ingerencja sił zbrojnych w sferę polityki

Przesłanki powołania NAFTA

•

Wzrost znaczenia Europy na świecie

•

Rozszerzenie EWG

•

Tendencje w handlu światowym – liberalizacja handlu, dostęp do

kanadyjskich surowców

•

Poprawa konkurencyjności – obawa o ekspansję gospodarczą Japonii i

innych krajów azjatyckich

•

Koniec zimno wojennej rywalizacji

•

Przemiany w Europie Środkowo Wschodniej

•

Deficyt budżetowy i finansowy w USA

Amerykańsko – Kanadyjska Strefa Wolnego Handlu (2 I 1988) –

założenia

•

Redukcja ceł

•

Zakaz stosowania subsydiów eksportowych w wymianie produktami

rolnymi oraz subsydiów transportowych

•

Liberalizacja wymiany usług, zwiększenie inwestycji pośrednich i

bezpośrednich

•

Handel zamiast pomocy – polityka Ronalda Regana

Nafta włączenie Meksyku

Reformy : Miguel de La Madrid [Carlos Salinas de Gortami]

•

Finansowanie płatności odsetek przez zaciąganie nowych kredytów

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

Korzystanie z funduszy Banku Światowego na realizację reform
strukturalnych

•

Walka z hiperinflacją

•

Prywatyzacja gospodarki (sektor bankowy, telekomunikacji, przemysłowy)

Postanowienia NAFTY

•

Liberalizacja handlu i współpracy międzynarodowej

•

Sterowanie warunków do planowania przedsięwzięć produkcyjnych, przy

zachowaniu dbałości o środowisko naturalne

•

Podniesienie konkurencyjności towarów na rynek międzynarodowy

•

Stworzenie nowych miejsc pracy

•

Ochrona praw pracowników

•

Propozycje Clintona

Skutki wprowadzenia NAFTY

NAFTA – zalążek przyszłej integracji dla obu Ameryk, krok ku regionalnej
integracji
Wzmocnienie konkurencyjności gospodarek
Kanada i Meksyk – najwięksi partnerzy handlowi
Rosnąca współzależność Kanady i Meksyku – krajów, które rywalizowały z
rynkiem USA
CAFTA – środkowo amerykańskie porozumienie (Kostaryka, Salwador,
Gwatemala, Honduras)

Kryzys meksykański

•

Skutki spadku indeksu giełdowego o 50%

•

PKB wzrasta z 4% do 14%

•

Spadek inwestycji publicznych o 10,7%

•

Wzrost zadłużenia zagranicznego

•

Powstanie w Chiapous

Wspólnota andyjska

•

Kolumbia, Ekwador, Peru (1969)

•

Argentyna, Boliwia, Meksyk, panama, Urugway

•

Cele, współpraca gospodarcza

Mercouser

•

Wspólny rynek południa – Argentyna, Brazylia, Paragway, Urugway

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

Kraje stowarzyszone – Chile, Boliwia, Peru, Ekwador

•

Cele – restrukturyzacja gospodarek

•

Dobra idea ale słabe wykonanie

Wspólny rynek Ameryki Środkowej

•

Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Salwador

•

Środkowo amerykański bank integracji gospodarczej

•

Wprowadzono swobodny przepływ towarów, kapitału

•

Kryteria, wspólna tradycja

CARICOM (CARIFTA) – wspólnota państw karaibskich

•

Karaibska wspólnota i wspólny rynek, karaibskie stowarzyszenie nowego

handlu

•

Antigua, Grenada, Wyspy Dziewicze

Szczyt obu Ameryk w 2009 roku

•

Nowa era współpracy

•

Rozluźnienie embarga nałożonego na Kubę

•

FTAA – przyszłość obu Ameryk

FTAA

•

33 kraje (oprócz Kuby), 823 miliony osób, redukcja ceł na wszystkie towary

i usługi do 2015 roku

•

Dotacje dla amerykańskich farmerów (18 miliardów rocznie)

•

Zaostrzenie przepisów sanitarnych dla towarów z południa Ameryki

•

Obawa przed dominacją amerykańskich korporacji

Strategia modernizacji działań gospodarczych Japonii do lat
siedemdziesiątych

•

Inwestowanie w edukację

•

Selekcjonowanie dziedzin i regionów kraju

•

Ograniczenia importowe

•

Plan dziesięcioletni (1960 – 1970)

•

Rola Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Przemysłu

•

Ingerencja rządu w gospodarkę

Jednostka a firma

•

Keiretsu – rodzaj związku, w którym występują wzajemne udziały w

korporacjach Mitsubishi

•

Odwołanie się do wspólnego banku Rady Prezydentów tej korporacji

•

Wspólna strategia inwestycyjna

•

Keiretsu potwierdza brak kapitalizmu w Japonii

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Bezrobocie w UE – strategia 2020

3 priorytety:

•

Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i

innowacyjności, na inwestycje w badania, na rozwój należy przeznaczać
3% PKB Unii

•

Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarek efektywniej i korzystającej

z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej

•

Rozwój sprzyjający włączeniu społeczności – wspieranie gospodarki o

wysokim poziomie zatrudnienia zapewniającej spójność

Z. Baumann – 44 listy ze świata płynnej rzeczywistości

•

Sytuacja na rynku pracy, w której nie każdy zdolny do pracy zarazem

chcący pracować znajduje zatrudnienie

•

Powstaje nowe ubóstwo – tak jak przestali istnieć w oczach innych,

stopniowo przestają istnieć w swoich własnych oczach

Europa 2020

•

23 miliony osób (czyli 10% aktywnej zawodowo ludności UE) jest bez pracy

•

5 milionów to osoby poniżej 25 roku życia, która pozostaje bez pracy

•

Wzrost zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym do 75%

•

Wzrost udziału osób z dyplomami uczelni wyższych do 40%

•

Liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zmniejszyć o 20 milionów

•

Reforma rynku finansowego

•

Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia

•

Modernizacja rynków pracy poprzez zwiększenie siły roboczej

•

Rozwijanie kwalifikacji przez całe życie jako droga do podnoszenia

aktywności zawodowej

•

Zapewnienie trwałych europejskich modeli społecznych przy uwzględnieniu

osób odchodzących na emerytury oraz osób z pokolenia wyżu
demograficznego

FLEXICIURITY

Model ten stanowi integralną część europejskiej strategii zatrudnienia , jest
zintegrowana polityką, postulującą połączenie elastycznych rynków pracy,
organizacji stosunków pracy oraz wysokiego poziomu zatrudnienia pracy przy
dążeniu nie tyle do stworzenia nowych, co nowych lepszych miejsc pracy z
możliwością pogodzenia życia rodzinnego z zawodowym – wykształconych i
doświadczonych.

o GUY STANDING

•

Pracownicy tymczasowi, długotrwali stażyści, sfrustrowani wykształceni

młodzi ludzie bez pracy w Europie rośnie nowa grupa czyli nawet nowa
klasa społeczna.

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

•

PREKARIAT – zdany na łaskę, prośbę – opisuje kondycje czegoś lub kogoś,

o co trzeba się zatroszczyć. W Średniowieczu Prekariuszami nazywani byli
pieczarze, ubodzy krewni, którzy żyli na łasce swoich panów.

•

Lumpenploretariat

– grupa skłonna do przemocy, często

skryminalizowana mniejszość lub wykształceni młodzi ludzie, którzy
powinni mieć pracę, romantyczni idealiści

Bez pracy:
20,4% europejczyków miedzy 15 a 24 rokiem życia
Hiszpania – 44% młodych
Grecja – 36,1%
Polska – 23,7% w wieku 15 – 24 nie miało w zeszłym roku zatrudnienia

7 Projektów przewodnich

1. Unia innowacji – projekt na rzecz poprawy dostępu do finansowania badań i

innowacji

2. Młodzi w drodze
3. Europejska Agenda Cyfrowa
4. Europa efektywnie korzystająca z zasobów
5. Polityka przemysłowa w erze globalizacji
6. Europejski program walki z ubóstwem
7. EFS - imigranci

Konsensus waszyngtoński z samego założenia ma dotyczyć krajów Ameryki
Łacińskiej, sięga tychże stosunków amerykańskich końca XIX wieku do okresu
„zimnej wojny” . Stanom Zjednoczonym zależało na tym, żeby Hunty wojskowe
sprawowały władzę po to by odepchnąć wpływy radzieckie. Utrzymanie
dyscypliny finansowej to raz, forum podatkowe to dwa – co ciekawe – konsensus
waszyngtoński był później zastosowany wobec Europy Środkowo Wschodniej.
Konsensus ten urósł do zasad neoliberalnych, które dzisiaj niektórzy
powątpiewają czy się sprawdził. Może to potwierdzić Ameryka Łacińska,
Argentyna w dobie kryzysu końca lat dziewięćdziesiątych. Argentynie nie
pomogła pomoc amerykańska i pomoc Międzynarodowego Funduszu Walutowego
a pomoc subregionalna.

Liberalizacja rynków finansowych, utrzymanie kursu walutowego a więc jego
konkurencyjność, tego brakowało w Meksyku, tego brakowało w Argentynie, ta
tendencja towarzyszy latom osiemdziesiątym. Runda Urugwajska GATT
utworzona Międzynarodową Organizacje handlu, ta tendencja przy przesłankach
stworzenia NAFTY występowała.

Rok 1823, ówczesny prezydent James Monroe sformułował orędzie do
Kongresu, w którym to zarysował kredo polityki zagranicznej Stanów

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Zjednoczonych wobec Ameryki Łacińskiej. Sprowadzało się ono do
dystansowania się wobec problemów europejskich, Stany Zjednoczone wychodzą
z założenia, że Status Quo występujące w tym regionie akceptują ale działania
mocarstw kolonialnych wobec Ameryki Łacińskiej będzie traktowane jako przejaw
ingerencji wobec Stanów Zjednoczonych. Próby przechwycenia ich stref wpływu
daje wyraz niechęci i postaw agresywnych.

Zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w I Wojnę Światową miało charakter
marginalny w porównaniu do zaangażowania USA w II Wojnę Światową. Był to
przejaw Panamerykanizmu a więc takiej koncepcji stworzenia wzajemnej relacji
czy to politycznych, czy też ekonomicznych bądź kulturalnych występujący
miedzy krajami leżącymi na terenie obu Ameryk.

Simon Bolivar pierwszy orędownik stworzenia więzi pomiędzy dwoma
kontynentami zwołał kongres państw hispano – amerykańskich w 1826 rok,
później w warunkach II Wojny Światowej, w warunkach zimnej wojny ten
panamerykanizm był realizowany przez Stany Zjednoczone. Ścisłe zależności
gospodarcze leżały u podstaw tychże relacji. Charakterystyczne są doktryny
Stanów Zjednoczonych z XIX wieku – jedna z nich to doktryna „Objawionego
przeznaczenia”, która zakłada jakoby Stany Zjednoczone nie były tylko
wyjątkowe jeśli chodzi o system gospodarczy ale maja taką rolę do odegrania w
stosunku do Ameryki Łacińskiej. Charakterystyczna postawa USA sprowadzająca
się do izolacjonizmu od konfliktów europejskich czy tez w obszarze Ameryki
Łacińskiej charakterystyczna była do ataku na Pearl Harbor a więc w
bezpośrednim włączeniu Stanów Zjednoczonych do wojny.

Dyplomacja dolarowa lub dyplomacja kanonierek jest to sposób
realizowania właśnie tejże doktryn, dolarowa sprowadza się do finansowania
tychże rządzących ówczesnymi państwami, dyplomacja kanonierek to
przepływające pod koniec XIX wieku okręty w miejsca gdzie ma miejsce jakaś
rewolta, przejaw samowoli bez konsultacji ze Stanami Zjednoczonymi uzurpując
sobie prawo do interwencji.

Lata 60-te Stosunki Międzynarodowe na półkuli zachodniej. Na konferencji
Bogotańskiej powstaje organizacja państw amerykańskich, organizacja ta ma w
swoim statucie zapis o tym, iż jakikolwiek przejaw ingerencji w kraju
członkowskim państw amerykańskich będzie traktowany jako przejaw interwencji,
rok później zostaje to zaadaptowane na polu sojuszu północno atlantyckiego,
podpisania Paktu Północno Atlantyckiego.

Występuje to również po traktacie lizbońskim w obszarze realizowania
europejskiej polityki obronnej w klauzuli sojuszniczej oraz klauzuli
solidarności.

Zagrożenia w utrzymaniu status quo amerykańskiego – pierwszym jest kryzys
kubański drugim kryzys na Dominikanie, tak więc interwencja Lindona

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Johnsona, który w 65 roku tłumił bunty rebeliantów w celu przywrócenia do
władzy prezydenta Balagera, korzystnego z punktu widzenia interesów
amerykańskich.

Interwencja na Kubie w 1959 roku – Fidel Castro nacjonalizuje gospodarkę,
Amerykanie tracą swoje wpływy w tym regionie. Największym zagrożeniem staje
się odległość, która dzieli Kubę od USA tym samym istnieje bezpośrednie
zagrożenie bezpieczeństwa Amerykanów gdyż w owym czasie rakiet krótszego
zasięgu mogły już dotknąć wybrzeża USA i tym samym Amerykanie muszą
interweniować.

Poparcie Stanów Zjednoczonych dla swojego najbliższego sojusznika tj. Wielkiej
Brytanii w walce o Falklandy, rzuca to cień na stosunki między amerykańskie – o
to bardzo często Argentyńczycy maja do USA pretensje.

Lata 80-te interwencja na Grenadzie, Ronald Reagan próbuje reaktywować
doktrynę wyzwalania, chodzi o nie dopuszczenie pro radzieckiego rządu do
władzy. 1989 rok – Przesmyk Panamski. La Strada – handel ludźmi do poczytania,
film Trade do obejrzenia.

Ameryka Łacińska chłonna jest ideom lewackim, populistycznym
charakterystycznym dla tego regionu.

Brak tradycji demokratycznych – nie mogły ich wprowadzić szczepy indiańskie
zamieszkujące terytoria Ameryki Łacińskiej, tradycji demokratycznych również
nie mogli przeszczepić konkwistadorzy.

Charakterystyczne próby

przeszczepienia Konstytucji, wartości systemu brytyjskiego, francuskiego.
Charakterystyczne jest brak kultury politycznej, w 2005 roku statystyki wśród 57
% respondentów wszystkich krajów Ameryki Łacińskiej wypowiedzieli się
następująco: Nie interesuje ich demokracja, preferują nawet silnego macho a
więc jednoosobowego przywódcę, który rozwiąże ich problemy związane z
brakiem pracy, rosnącym bezrobociem. Postawa machizmu – to jedno osobowa
postawa charyzmatyzmu preferowane przez te kraje.

Przesłanki powołania NAFTY czyli pierwszego ugrupowania (Północno
amerykańskie porozumienie o wolnym handlu) to reakcja na to co się dzieje na
świecie, reakcja na tendencje zjednoczeniowe i zaciskanie współpracy między
krajami EWG impuls dało powołanie JAE w 1986 roku (Jednolity Akt
Europejski) była to zapowiedź pojawienia się w niedalekiej przyszłości UE.
Poprawa konkurencyjności – rozwój takich krajów jak Japonia, Korea Południowa a
szczególnie postawa w duchu liberalizacji handlu, ułatwień.

Obniżenie ceł para taryfowych o 90% Japonii wobec Korei Południowej czy też
strefy ASEAN pozwoliło zacieśnić liberalizacje handlu. Jest to olbrzymi progres,
Japonia zaczyna mieć aspiracje przywódcze w swoim regionie.

Korporacje rozumienie japońskie i amerykańskie – jest to termin otwarty.
Lata 70-te i 80-te nie wypracowano spójnej definicji Korporacji trans narodowej.

Opracowanie: Paweł Kordek, Anna Girdziejewska

Komisja z 2007 roku przedstawia jasno i wyraźnie definicje Korporacji: Dawniej
dzieliliśmy te wyrażenie na spółkę, konglomerat, myliliśmy z multinarodową,
ponad narodową. Anna Zolska specjalistka od korporacji, często porównuje się ich
działalność do działalności państw, nastawione są na osiągniecie rentowności w
dłuższym przedziale czasu, omijają przepisy prawne, wyciskają co się da z
obszaru, kontynentu a później przenoszą swoją działalność gdzie indziej. Stopień
suwerenności korporacji transnarodowej jest wprost proporcjonalny do
siły na rynku i odwrotnie proporcjonalny do siły państwa przyjmującego
tą korporację. Im silniejsze państwo i stabilne politycznie tym trudniej
korporacji realizować tam swoje interesy podejmować swoją działalność.

Te obostrzenia przepisów tak właśnie wyglądają.

Definicja korporacji transnarodowej, którą przedstawia firma japońska – pojęcie
Keiretsu rodzaj związku w którym istnieją wzajemne udziały korporacji. Banki
maja wspólny bank, który doradza im gdzie maja inwestować, wypracowują
wspólną strategie inwestycyjną. Francis Fukuyama powiedział: Keiretsu
potwierdza jedno – w Japonii nie ma kapitalizmu. W duchu konfucjańskich
zasad legizmu jak i reformizmu, Japończycy traktują swoja firmę jako swoje
miejsce zamieszkania, o które to dbają i poświęcają całe swoje życie.