EKOLOGIA I OCHRONA ŚRODOWISKA

ŹRÓDŁA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH

o

Źródła rolnicze

• powietrze: aerozole pestycydów, kurz z ptasich piór, NH3, H2S, gleba;
• woda: wycieki pestycydów, z silosów z kiszonką, azotany, fosforany, cząstki gleby, wycieki paliwa
(węglowodory);
• gleba: nawozy sztuczne (As, Cd, Mn, U, V, Zn), nawozy naturalne (Zn, As, Cu w nawozie trzody chlewnej i
drobiu), pestycydy (As, Cu, Mn, Pb, Zn, DDT), produkty korozji metali (ogrodzenia rynny), wycieki paliwa
(węglowodory), cmentarzyska padłych zwierząt (mikroorganizmy patogenne).

o

Elektrownie

• powietrze: COx, NOx, SOx, węglowodory aromatyczne, izotopy promieniotwórcze;
• woda: biocydy z wody chłodzącej, WWA z popiołów, związki As, B;
• gleba: popioły, pyły, metale ciężkie.

o

Instalacje gazowe

• powietrze: lotne związki organiczne, H2S, NH3 ;
• woda: WWA, fenole, siarczany i cyjanki metali (Cu, Cd, As);
• gleba: smoły (węglowodory, fenole, benzen, ksylen, naftalen, WWA), tlenki Fe, Cd, As, PB, Cu, siarczany,
siarczki.

o

Przemysł metalurgiczny

• powietrze: SOx, pyły (Pb, As, Cd, Cr, Cu, Mn, Sb, Tl, Zn, Hg, Ni), lotne związki organiczne, kwasy;
• woda: siarczany, cyjanki, jony metali, odpady kwasowe i rozpuszczalniki (czyszczenie metali), detergenty,
odpady rud;
• gleba: hałdy skały płonnej (zwietrzałe cząstki rudy, erozja wietrzna), odpady z rzek naniesione podczas
powodzi, cyjanki, metale, rozpuszczalniki, kwasy, aerozole z pieców.

o

Przemysł chemiczny i elektroniczny

• powietrze: lotne związki organiczne, Hg;
• woda: zrzut odpadów, substancje chemiczne w ściekach, rozpuszczalniki;
• gleba: opad pyłów z dymów kominowych, ścieki, złom (WWA, metale).

o

Wysypiska śmieci i niszczenie odpadów

• powietrze: spalarnie (dymy, aerozole, pyły, Cd, Hg, Pb, COx, NOx), wysypiska (metan, lotne związki
organiczne), odpady hodowlane (CH4, NH3, H2S),
• woda: wycieki z zakopanych odpadów, azotany, chlorki, sole amonu, mikroorganizmy;
• gleba: muł ze ścieków, chlorofenole, WWA, metale, hałdy złomu, popiół węglowy, odpady ze spalania
odpadów, hałdy odpadów przemysłowych, wycieki z zakopanych dpadów.

o

Transport

• powietrze: gazy spalinowe, aerozole, pyły (COx, NOx, SOx, dym, WWA), woda: wycieki paliwa,
transportowanych ładunków (np. pestycydy; węglowodory), skażenie morza (awarie tankowców), odpady z
usuwania lodu (glikole, sole), osady produktów spalania;
• gleba: osady kwasów, substancji chemicznych ze stacji przeładunkowych, produkty paliwa (dym, WWA,
guma, Pb).

o

Źródła przypadkowe

• powietrze: gazy w trakcie wybuchu wulkanów,
• woda: wycieki z podziemnych zbiorników (nafta);
• gleba: drewno impregnowane (kreozol, As, Cr, Cu), zużyte ogniwa (Hg, Cd, Ni, Zn, Pb), dachy i ogrodzenia
ocynkowane; sprzęt wojskowy, amunicja, korozja metali; opady promieniotwórcze (katastrofa w Czarnobylu).

MODEL SKAŻENIA ŚRODOWISKA

PODSTAWOWY MODEL: Holdgate, 1979, ścieżka skażenia – sposób badania i oceny skażenia środowiska.

Rozważa się: substancje szkodliwe, źródło substancji szkodliwej, ośrodek przenoszący
(woda, powietrze, gleba), obiekty na które działają substancje;

Gleba, w której znaleziono duże ilości substancji dioksynami



źródło: gleba z dioksynami, gleba przenawożona



Substancja: będzie konkretnie napisana np. rtęć, Kadm



Przenoszenie: np. gleba i woda, powietrze



Szybkość przenoszenia: może być odległość w zamian



Obiekt docelowy: np. człowiek

3. Str. 21 która literka oznacza najbardziej niebezpieczną (P)

KLASYFIKACJA ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH I SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH

Dokument: ”Identyfikacja i Wykaz Kodów Niebezpiecznych Odpadów”:

Wprowadzono kod składający się z litery i trzech cyfr:

o

F (odpady ze źródeł niespecyficznych)

o

K (odpady ze źródeł specyficznych)

o

P (odpady szczególnie niebezpieczne)

o

U (odpady niebezpieczne)

Katalog odpadów, załączniki o ustawie o odpadach (nie pisać strony 25 w tym miejscu)

2 SPOSOBY KLASYFIKACJI

o

Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, zasobów naturalnych i Leśnictwa z dnia 27 września 2001 w sprawie
katalogu odpadów (Dz.U.Nr 112, poz. 1206) klasyfikuje w zależności od źródła powstawania na 20 grup (Pierwsze dwie
cyfry, to grupy, a grup jest tylko 20)

o

Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U.2001.62.628)

* - substancja niebezpieczna, bez * - bezpieczna

Literka Q – do 16
Literka R - recykling

Literka H – właściwości
Literka D – co robić po recyklingu

PESTYCYDY



10 000 preparatów zawierających 450 związków,



Pestycydy są truciznami z natury i skutków działania,



W rolnictwie stosuje się je jako środki ochrony roślin;

o

Insektycydy

• chloropochodne organiczne, fosforany organiczne, karbaminiany,

o

Herbicydy

• kwasy fenoksyoctowe, toluidyny, tri azyny, fenylomoczniki, dipirydyle, glicyny, fenoksypropioniany, karbaminiany,
nitryle hydroksyarylowe

o

Fungicydy

• Fungicydy nie działające na cały organizm: związki nieorganiczne i metali ciężkich ditiokarbaminiany,
ftalimidy.
• Fungicydy ogólnoustrojowe: antybiotyki, benzimidazole, pirymidyny.

SUBSTANCJE SZKODLIWE W POMIESZCZENIACH

o

Formaldehynd NO2

o

CO

o

WWA

o

SO2

o

Cl2

o

O3

o

Lotne rozpuszczalniki organiczne

o

Dym i inne pyły

o

Pleśnie I gdzyby, wirusy radon

HIPOTEZA PROGOWA I LINIOWA

(50% przeżywa i 50% ginie)

o

Hipoteza liniowa – dla substancji trujących w większych dawkach

nie

istnieją dawki tak małe aby były całkowicie bezpieczne.

o

Hipoteza progowa – trujące działanie spada do zera poniżej

pewnej

dawki zwanej progową (przeciwieństwo hipotezy liniowej).

PRÓG DAWKI TRUJĄCEJ

TOKSYCZNOŚĆ

Toksyczność wyrażona jako LD50 jest wartością umowną; ważna przy porównywaniu związków.

o

Przyczyny zatruć u człowieka:



leki (narkomania, lekomania, doping),



żywność (substancje chemiczne, naturalne toksyny drobnoustrojowe



zatrucia zawodowe (produkcja przemysłowa, magazynowanie, obrót handlowy),



pestycydy (ochrona roślin, higiena ludzi i zwierząt, pozostałość w żywności),



zatrucia w gospodarstwie domowym (chemikalia, tworzywa sztuczne, kosmetyki, czad),



skażenie biosfery (powietrze, gleba, woda),



działalność rozmyślna (zabójstwa).

o

Czynniki decydujące o efekcie toksycznym:



Stężenie substancji toksycznej,



Rodzaj czynnika toksycznego i forma jego podania,



Warunki ekspozycji organizmu na trucizny,



Droga wprowadzenia czynnika toksycznego,



Typ organizmu poddanego działaniu szkodliwego ksenobiotyku.

PODZIAŁ HAŁASU

HAŁAS:

• dźwięk niepożądany, lub szkodliwy dla zdrowia; szkodliwość zależy od natężenia, częstotliwości, charakteru zmian w

czasie, długotrwałości działania

• wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania ośrodka sprężystego, działające za

pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka

PODZIAŁ HAŁASU:

• Hałas środowiskowy – na zewnątrz budynków, zakładów pracy, środków transportu
• Hałas na stanowiskach pracy – emitowany przez maszyny, urządzenia, narzędzia, procesy technologiczne

DECYBEL

DECYBEL – (dB) – miara poziomu ciśnienia akustycznego

Po – ciśnienie odniesienia = 2 x

Pa = 20μPa

< 35 db - nieszkodliwe dla zdrowia,
35-70 dB - ujemny wpływ (zmęczenie układu nerwowego, obniżenie czułości wzroku, niekorzystny wpływ na sen i
odpoczynek,
70-85 dB - ujemny wpływ na wydajność pracy, bóle głowy, zaburzenia nerwowe,
85-130 dB -niebezpieczeństwo dla organizmu,

> 130 dB - choroby, drgania organów wewnętrznych, zaburzenia równowagi, mdłości, choroby psychiczne


0 - 30 dB – można porozumieć się szeptem,
30 - 55 dB – głos normalny,
60 - 75 dB – głos podniesiony,
80 - 95 dB – rozmowa utrudniona,
95 - 100 dB – krzyk.

granica 70dB

CZY PIES SŁYSZY ULTRADŹWIĘKI

Tak

SKUTKI FUNKCJONALE I ZDROWOTNE (HAŁAS)

o

Skutki funkcjonalne

• Poczucie niezależności
• Poczucie bezpieczeństwa
• Poczucie komfortu
• Porozumiewanie się
• Orientacja w środowisku

o

Skutki zdrowotne

• Narząd słuchu
• Sprawność psychomotoryczna
• Stan psychiczny (emocjonalny)
• Ogólny stan zdrowia
• Stan somatyczny

Skutki funkcjonalne wpływają na jakość wykonywanej pracy, która w połączeniu z wydajnością pracy ma wpływ na skutki
społeczne i ekonomiczne. Wpływ na to mają również skutki zdrowotne, które mają wpływ na choroby (schorzenia).

METODY OBNIŻANIA WIBRACJI I POZIOMU HAŁASU

• amortyzatory gumowe do wibroizolacji maszyn,
• korkowe płyty przymocowane do płyt metalowych,
• sprężyny pneumatyczne,
• tłumiki,
• materiały dźwiękochłonne w konstrukcji budynków,
• przegrody budowlane,
• obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne,
• kabiny dźwiękoszczelne,
• ekrany akustyczne (na drogach) w przestrzeni otwartej i w budynkach,
• ekranowanie poprzez pas zieleni.

CO TO SĄ OKSY

odpady komunalne i stałe

POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Ograniczenie powstawania odpadów przez optymalne przetwórstwo surowców, materiałów, paliw, użytkowanie wyrobów,

• Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów, których nie da się uniknąć,
• Przetwarzanie odpadów nagromadzonych,
• Stosowanie technologii mało i bezodpadowych,
• Odzyskiwanie surowców i energii z odpadów – recycling chemiczny, surowcowy, materiałowy, termiczny, organiczny.
• Najlepszą strategią jest minimalizacja wytwarzania odpadów „u źródła” oraz recycling surowców.

RODZAJE RECYKLINGU

Recycling - koncentracja na odzyskiwaniu materiałów, których przerób jest opłacalny,

• Recycling chemiczny –przetworzenie odpadów na materiały o innych właściwościach fizykochemicznych (np.

wytworzenie materiału termoizolacyjnego z makulatury),

• Recycling surowcowy –przetwarzanie materiałów i wyrobów odpadowych do postaci surowców, z których zostały

wytworzone; pod wpływem temperatury następuje rozkład organicznych materiałów odpadowych (np. z butelki PET

można odzyskać kwas tereftalowy i glikol),

• Recycling materiałowy – odzyskiwanie z odpadów tworzyw sztucznych, które nadają się do ponownego przetworzenia

(reglanulaty),

• Recycling termiczny – spalanie odpadów z tworzyw sztucznych z odzyskaniem energii,
• Recycling organiczny – obróbka tlenowa (w tym kompostowanie) lub beztlenowa odpadów, które ulegają rozkładowi

biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów (metan).

SCHEMAT KOMPOSTOWANIA

SPALANIE (WARUNKI DOBREGO SPALANIA)

Spalanie – przemieszczenie odpadów przez komorę o wysokiej temperaturze (~1200- 1400 0C) z dobrym dopływem tlenu i
odzyskiem ciepła;

• Termicznemu przekształceniu powinna być poddawana ta pozostałość, która straciła wartości użytkowe ale może być

wykorzystana jako surowiec energetyczny;

• Uzyskuje się:

- redukcję masy i objętości odpadów,
- termiczną destrukcję substancji szkodliwych
- neutralizację stałych i gazowych produktów spalania
- pozyskanie energii zawartej w odpadach.

O różnorodności wariantów spalania decydują rozwiązania węzła spalania.

SKŁADOWANIE
Składowiska odpadów obojętnych i niebezpiecznych;
• Składujemy to czego nie da się odzyskać aktualnie.
• Odpady gęsto upakowane w uszczelnionych kopcach, okopach ograniczają wyciek i emisję gazów (CH4, CO2),

• Wykorzystanie procesów mikrobiologicznych biegnących z wytworzeniem metanu jako bioreaktorów (wykorzystanie jako
paliwo),
• Niskie koszty składowania,
• Możliwość przeróbki w przyszłości,
• Nowoczesne składowiska odpadów powinny być zlokalizowane na podłożu nieprzepuszczalnym (bez wycieku),
uwzględniając warunki demograficzne, topograficzne, geologiczne, klimatyczne.

PODZIAŁ ODPADÓW KOMUNALNYCH

Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów
niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na charakter i skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych (Dz.U. Z 2001, Nr 62, poz.628).

• Produkty niekonsumpcyjne (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale, tekstylia) - 30% masy odpadów,
• Rzadko traktowane jako surowce wtórne resztki pożywienia,
• odpady kuchenne – 50% masy odpadów,
• Odpady paleniskowe z ogrzewania sezonowego mieszkań (popiół, żużel) – 20% masy odpadów,
• Inne odpady o wątpliwej wartości surowcowej, nieprzydatne do recyclingu (chemikalia).

ODPADY PRZEMYSŁOWE

Największa masa odpadów powstaje z wydobycia i uzdatniania kopalin. Specyficzną grupę odpadów przemysłowych
stanowią odpady niebezpieczne;

o

GUS, 2005: na składowiskach jest 1,7 mld ton odpadów przemysłowych, w tym 317 mln ton odpadów niebezpiecznych,
z których ok.. 80% zostało poddanych recyclingowi.

o

Odzyskowi są poddawane:

• popioły lotne,
• odpady stałe z wapniowych metod odsiarczania spalin,
• odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali,

• odpady powstające przy płukaniu i oczyszczaniu kopalin,
• żużle,
• popioły paleniskowe i pyły z kotłów.

W ramach R-14 (Inne działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części):

• wypełnianie terenów (zapadliska, nieeksploatowane odkrywkowe wyrobiska),
• wykorzystanie w podziemnych technikach górniczych (posadzka, wzmocnienia, stabilizacja wyrobisk);

W ramach R-15 (Przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku, w tym recyclingu):

• zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
• termiczne przekształcenie.

Niewykorzystane odpady są składowane (13,4% w 2005r., przejściowo gromadzone (3,2% w 2005r.)
Najwięcej odpadów przemysłowych gromadzi się na terenie woj. katowickiego, legnickiego, wałbrzyskiego, krakowskiego;
Wybudowano stacje pras błota (Przeworsk),
Wykorzystano 2 mln ton odpadów poflotacyjnych do rekultywacji gruntów.
Największą ilość odpadów przemysłowych w Polsce stanowią odpady górnicze (43%) i odpady z energetyki (15%).

MINERALNE SUROWCE ODPADOWE

MSO - to odpady stałe powstające w procesach wydobycia, wzbogacania i przetwarzania kopalin.

o

MSO to około 90% wszystkich odpadów poprodukcyjnych, w przemyśle paliwowo – energetycznym to 58%.

o

Struktura odpadów przy wydobyciu surowców mineralnych:

• węgiel kamienny 50%
• rudy metali nieżelaznych 43%
• pozostałe surowce mineralne 7%.

o

MSO dzieli się na:

• odpady górnicze,

• odpady przeróbcze,
• odpady wtórne przeróbcze (energetyczne, żużle techniczne)

ODPADY ENERGETYCZNE

Nowoczesne elektrownie stosują paleniska płytowe gdzie spala się zmielony węgiel,
• Niepalne części mineralne przechodzą do komina, gdzie są wychwytywane przez filtry,
Popioły lotne przedostają się do atmosfery z kominów powodując szkody w środowisku:

• obniżenie intensywności asymilacji,
• powolny wzrost roślin,
• oddziaływanie na klimat (pyły są jądrami kondensacji pary wodnej w powietrzu, działają jako filtr zmieniając

intensywność i skład widma światła słonecznego.

• Podział odpadów energetycznych:

• popioły lotne – urządzenia odpylające,
• żużle z węgla kamiennego i brunatnego

• Skład chemiczny popiołów jest bardzo zróżnicowany w zależności od rodzaju węgla, technologii spalania, miejsca poboru
popiołu, rodzaju transportu, sposobu składowania:

• związki rozpuszczalne CaSO4, MgSO4, K2SO4, Na2SO4, CaO
• pierwiastki śladowe, promieniotwórcze: uran, tor, 40K

• Popioły lotne SiO2, Al2O3, CaO, MgO, FeO, C oraz metale Na, K, Mg, Zn i niemetal S i inne w mniejszych ilościach: Ni, Pb, Co,
Mn, -cechuje je brak azotu i fosforu

BIOGAZ I JEGO PRODUKCJA

Fermentacja metanowa jest podstawowym procesem stosowanym w przeróbce

osadów ściekowych.
• Cel: przemiana silnie uwodnionego, lepkiego, niebezpiecznego osadu surowego w łatwo odwadniający się, o małej lepkości
osad przefermentowany.
• Połowa substancji organicznych ulega rozkładowi z wytworzeniem biogazu;
• Biogaz - cenny surowiec do produkcji energii elektrycznej i cieplnej
• Fermentacja węglowodanów: CH4 1 : CO2 1
• Fermentacja białek, aminokwasów: CH4 7 : CO2 3
• Fermentacja tłuszczów: CH4 7 : CO2 3

Jeżeli wyrzucamy białka, tłuszcze, biogaz najlepszy z białek, proporcje

Co to jest biogaz czysty i zanieczyszczony. Białko i tłuszcz – biogaz czysty

GLEBA, CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZKŁAD SUBSTANCJI SZKODLIWYCH

• pH,
• temperatura,
• zawartość w glebie tlenu i pożywek,
• budowa molekularna substancji skażającej i
• toksyczność,
• rozpuszczalność i zdolności adsorpcyjne
• substancji skażającej.

Organiczne substancje szkodliwe są rozkładane przez mikroorganizmy żyjące w glebie (trwałość niektórych substancji np. DDT).
Niektóre bakterie i grzyby mogą rozkładać chloropochodne organiczne – rekultywacja skażonych gruntów.
Enzymy oksygenazowe wydzielane przez mikroorganizmy mogą utleniać niektóre szkodliwe substancje organiczne.

WYMIEŃ SUBSTANCJE SZKODLIWE ORGANICZNE I NIEORGANICZNE

Źródła skażenia:
-przemysł wydobywczy (Cu, Hg, Pb), hutnictwo (Fe),
górnictwo,
-rolnictwo – nawozy mineralne, Cd, Cr, Mn, Pb,
-środki ochrony roślin – pestycydy, Cu, As, Hg, Pb, MN, Zn,
-środki konserwujące żywność - As, Cu,
-kompost, obornik - Cd, Cu, Ni, Pb, Zn, As,
-ścieki komunalne - Cd, Ni, Cu, Pb,
-zużyte ogniwa, farby, katalizatory, leki, dodatki do paliw.

Metale ciężkie
• Na terenach skażonych rośliny pobierają duże ilości
szkodliwych składników mineralnych.
• Akumulacja, nadmierna zawartość:



azotu (warzywa),



cynku (seler),



potasu (słonecznik),



manganu (sałata),



miedzi (perz, mniszek lekarski, buraki, sałata,

ziemniaki, marchew),



żelaza (sałata, kapusta, pomidory),



kadmu (rzodkiewka, sałata, burak),



ołowiu (seler, rzodkiewka, kalarepa),



inne metale toksyczne: arsen, rtęć, antymon, tal,
uran.

• Toksyny w roślinach mogą się odkładać w organizmie (np. choroba Alzheimera – kumulowanie się w mózgu metali ciężkich w
szczególności aluminium).

DIOKSYNY DDT

2 grupy związków - zanieczyszczenie powstające w trakcie produkcji niektórych chlorowanych związków organicznych lub
podczas spalania związków zawierających chlor:



polichlorowane dibenzo p – dioksyny, PCDD (75 związków),



polichlorowane dibenzofurany, PCDF (135 związków),

Działanie toksyczne objawia się zmianami skórnymi (trądzik chlorowy) oraz uszkodzeniem wątroby,
Okres połowicznego rozpadu wynosi 7 lat, w glebie 10 lat;
Dioksyny powstają w wielu procesach, w których jest stosowany chlor i jego związki (np. smażenie wędzenie),
Dioksyny powstają jako produkty pośrednie podczas wytwarzania papieru, farb, tkanin (przemysł celulozowo – papierniczy),
chlorowane herbicydy.

DDT - organiczny związek chemiczny z grupy chlorowanych węglowodorów. Stosowany jako środek owadobójczy.
Wykorzystywany był powszechnie od początku lat 40. do początku lat 60. XX wieku. Na większą skalę zastosowano go w czasie II
wojny światowej do ochrony wojsk sprzymierzonych przed tyfusem plamistym roznoszonym przez wszy. Wydawał się wprost
idealnym środkiem do ochrony roślin, w latach 60. XX w. stosowany na całym świecie w potężnych ilościach. Toksyczny
dla owadów – wnika w sposób kontaktowy przez przewód pokarmowy lub powłoki ciała i powoduje zaburzenia pracy systemu
nerwowego owadów.

• 1940r. – DDT wykazywał niską toksyczność w stosunku do ludzi i był bardzo efektywny na malarię, zabijał owady,
• 1960r. – niepokój z powodu trwałości DDT i kumulacji w tkance tłuszczowej,
• Wpływ na środowisko – duże stężenie w organizmach ptaków, zmiany w ich życiu;
• 1972r. – zabronione stosowanie w USA, stosują kraje biedne,
• Skutki: owady uodporniają się na DDT,
• DDT jest w wodach Arktyki.

PODZIAŁ ŚCIEKÓW

Ścieki - to wody wodociągowe lub opadowe zanieczyszczone wskutek działalności człowieka substancjami stałymi, płynnymi,
gazowymi lub drobnoustrojami,
Do ścieków zalicza się wody kopalniane i podgrzane
chłodnicze (powyżej 40oC);

• Zbiorcze systemy kanalizacyjne odprowadzające ścieki

z wielu punktów najskuteczniej zapewniają ochronę
środowiska,

• Kanalizacje indywidualne (przydomowe) – postęp w

higienizacji terenów wiejskich.

Podział ścieków ze względu na pochodzenie

• Ścieki bytowo-gospodarcze (gospodarstwa

domowe),

• Ścieki przemysłowe (procesy produkcyjne),

• Ścieki opadowe.



Odczyn (pH),

• Potencjał redox,



ChZT - chemiczne zapotrzebowanie na tlen



BZT - biochemiczne zapotrzebowanie na tlen

• TS (total solids) – całkowita zawartość ciał stałych,
• SS (suspended solids)– zawartość ciał stałych w

zawiesinie,

• TP (total phosphorus),
• TN (total nitrogen),
• Ilość ścieków,
• Ładunek zanieczyszczeń:

ŚCIEKI PRZEMYSŁOWE

W ściekach przemysłowych podlega normalizacji:

• temperatura (nie może być za wysoka),
• odczyn (powinien być w zakresie 6,0 – 9 pH),
• ilość zawiesin (zamulają przewody kanalizacyjne),
• substancje organiczne,
• azot amonowy (zaburzenie w procesie nitryfikacji),
• substancje rozpuszczone,
• żelazo,
• substancje niebezpieczne (cyjanki, siarczki, fenole, pestycydy, metale ciężkie).

METODY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW

• Biologiczne
• Chemiczne
• Mechaniczne

OSAD CZYNNY

Osad czynny - to kłaczkowate zawiesiny o składzie zależnym od wielu czynników biotycznych i abiotycznych (stężenie BZT, czas
przebywania osadu w komorach wtórnych, stosunek C/N i zawartość siarczków);

• bakterie nitryfikacyjne utleniają azot amonowy do azotanów, zmniejsza się zasadowość ścieków,
• bakterie biokumulujące fosfor,
• bakterie nitkowate, zbyt mała liczba może powodować puchnięcie osadu.

USUWANIE OSADÓW



Zagęszczanie, osuszanie



Kondycjonowanie



Stabilizacja



Detoksykacja



higienizacja - niszczenie bakterii

SYSTEM OFS (SYSTEM SZCZEGÓLNEGO OCZYSZCZANIA)

produkty:
biogaz, olej

POWIETRZE

poziomy sfer Pionowa budowa atmosfera w stratosferze ozon dobry, w troposferze zły

EFEKT CIEPLARNIANY

Produkcja dóbr konsumpcyjnych, zużycie energii to wzrost stężenia śladowych gazów w atmosferze;
• Gazy cieplarniane to gazy o więcej niż 2 atomach, zdolne do pochłaniania charakterystycznych części
widma podczerwonego H2O, CO2, CH4, N2O, O3, ClFC;
• Cykle biochemiczne – stała ilość pierwiastków, związków: C, O2, H2O na Ziemi;
• CO2 w atmosferze:



ostoja życia na Ziemi gdyby nie było w atmosferze CO2 i H2O to temperatura na Ziemi by wynosiła – 190C,



asymilacja przez rośliny zielone,



wydzielany tlen w procesie asymilacji

Jak powstaje efekt?

Naturalny efekt cieplarniany – CO2 H2O i inne gazy w atmosferze absorbują znaczną część energii i emitują w
kierunku powierzchni Ziemi podgrzewając ją;

• Korelacja między zawartością CO2 a temperaturą Ziemi: badania tej korelacji przez ostatnie 160 tysięcy lat (rys);

POWSTAWANIE OZONU

Reakcje:

O

2

+ hv = O ● + O ●

O

2

+ O ● + katalizator -> O

3

+ katalizator

Dzięki konkurencyjnym reakcjom stężenie ozonu jest stałe

hv + O

3

-> O ● + O

2

O ● + O

3

-> 2O

2

Warstwa O3 redukuje ilość promieniowania UV docierającego do Ziemi.

GAZY NISZCZYCIELSKIE

Obecność w stratosferze związków niszczących ozon stratosferyczny:



ClFC (chlorofluorocarbons)



tlenki azotu

Związki ClFC są w aerozolach (freon) gaśnicach przeciwpożarowych; są one trwałe chemicznie, nietoksyczne, niepalne (rozkład
freonu 75lat);

CFCl

3

+ hv -> Cl ●

Cl ● + O

3 ->

ClO ● + O

2

2O

3

-> 2O

2

ClFC mają zły wpływ na stężenie stratosferycznego O3 (dziura ozonowa nad Antarktydą).

powstawanie rodników i usuwanie ozonu

SKUTKI ZANIKU WARSTWY OZONOWEJ
Agencja Ochrony Środowiska (EPA) szacuje:
-„10% zanik warstwy ozonowej w połowie następnego stulecia oznacza to 2 mln zachorowań na raka skóry w
ciągu roku”;

• Raport Narodowego Instytutu do walki z rakiem:
- „60% wzrostu czerniaka do końca 20 wieku”;
• 1986r. – stwierdzono znacznie większy zanik warstwy
ozonowej nad Antarktydą niż wcześniej sądzono: 1% rocznie.
• Grubość kolumny ozonu:
-314 DU w latach 1956-1966,
-<150 DU w 2003r.,
• Dziura ozonowa występuje najczęściej nad Chile, częścią Argentyny, Wyspami Falkandzkimi, nad Antarktydą.

NATURA2000

Unia europejska:



dyrektywa Rady 79/409/EWG – dyrektywa ptasia,



dyrektywa Rady 92/43/EWG – dyrektywa siedliskowa,



konwencje – Rio de Janeiro 1992, Berno 1980 ratyfikowane przez Polskę,