grupa a

Genetyka

Test, który masz przed sobą, składa się z 21 zadań.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów

imię i nazwisko

możliwą do uzyskania za poprawną odpowiedź.

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie

. . . . . . . . . . . . . . .

35 punktów.

klasa

1. Zadanie

(0–2 p. )

Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry.

ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej,

gamety, komórki budujące ciało, 2, 4

2. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
W wyniku mitozy z komórki zawierającej 12 chromosomów powstaną
A. dwie komórki zawierające po 6 chromosomów.

C. cztery komórki zawierające po 3 chromosomy.

B. dwie komórki zawierające po 12 chromosomów.

D. cztery komórki zawierające po 6 chromosomów.

3. Zadanie

(0–1 p.)

Połącz strzałkami poniższe elementy, od najmniej do najbardziej skomplikowanego.



4. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Kod genetyczny jest uniwersalny, ponieważ we wszystkich organizmach te same trójki nukleotydów (kodony) kodują te same
aminokwasy.

5. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Nukleotyd DNA jest zbudowany z
A. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
B. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
C. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
D. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.

6. Zadanie

(0–1 p.)

Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA.
A C C G T G C C A A T C G A
TGGCACGGTTAGCT

7. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Zespół wszystkich genów danego organizmu to
A. kwas DNA.

C. genotyp.

B. chromosom.

D. fenotyp.

8. Zadanie

(0–4 p.)

Allel A decydujący o wysokim wzroście grochu jest dominujący, natomiast allel a warunkujący niski wzrost grochu jest
recesywny. Skrzyżowano heterozygotę i homozygotę dominującą. Wykonaj krzyżówkę genetyczną. Zapisz genotypy i fenotypy
organizmów potomnych. Określ prawdopodobieństwo wystąpienia w pokoleniu F1 osobników potomnych o wysokim wzroście.

Nazwa podziału komórkowego

Liczba komórek potomnych

Liczba chromosomów

w komórkach potomnych

Komórki powstałe

w wyniku podziału

mitoza

2

ta sama co w komórce

macierzystej

komórki budujące ciało

mejoza

4

o połowę mniejsza niż w

komórce macierzystej

gamety

4Chromoso

m 4

3chromatyna

2podwójna

helisa DNA

1Nukleotyd

Genotypy F1: Aa, AA .

Fenotypy F1: Osobniki wysokie.

Prawdopodobieństwo wystąpienia osobników o wysokim wzroście: 100%.

9. Zadanie

(0–2 p.)

Uzupełnij poniższe zdania, pamiętając o prawie czystości gamet.
a) Homozygota dominująca pod względem danego genu wytwarza 100 % gamet z allelem dominującym tego genu.
b) Heterozygota pod względem danego genu wytwarza 50% gamet z allelem recesywnym tego genu.

10. Zadanie

(0–4 p.)

Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.
Cząsteczka tRNA dostarcza zasady azotowe do miejsca syntezy białek. F

Kodon to trójka nukleotydów kodująca jeden aminokwas. P

Nić mRNA stanowi kopię genu znajdującego się w jądrze komórkowym. P

Odcinek nici DNA kodujący budowę określonego fragmentu białka to gen. P

11. Zadanie

(0–1 p.)

Wyjaśnij, na czym polega rekombinacja genetyczna zachodząca podczas mejozy.
Chromosomy homologiczne losowo trafiają do gamet. / Chromosomy homologiczne wymieniają się fragmentami DNA.

12. Zadanie

(0–2 p.)

Z poniższego tekstu wykreśl nieprawidłowe określenia.
Komórki, które zawierają podwójny zestaw chromosomów, są nazywane komórkami diploidalnymi / haploidalnymi. Natomiast

te z pojedynczym zestawem chromosomów to komórki diploidalne / haploidalne. Większość komórek ciała człowieka jest

diploidalna / haploidalna. Komórki jajowe i plemniki są diploidalne / haploidalne.

13. Zadanie

(0–1 p.)

W poniższym opisie podkreśl cechy dziedziczne.
Jacek to wysoki chłopiec o blond włosach i pięknych niebieskich oczach. Na jego opalonym ramieniu widać bliznę po

skaleczeniu, a poniżej mały tatuaż, pamiątkę z wakacji.

14. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Kariotyp człowieka to zestaw 46 chromosomów. 22 pary spośród nich to chromosomy autosomalne .

15. Zadanie

(0–2 p.)

Daltonizm jest cechą recesywną sprzężoną z płcią. Na podstawie
informacji zawartej w krzyżówce genetycznej uzupełnij zdania.
a) Prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki daltonistki wynosi 50 %.

b) Prawdopodobieństwo urodzenia się zdrowego chłopca wynosi 50%.

16. Zadanie

(0–1 p.)

Wymień dwa przykłady dziedzin naukowych, w których wykorzystywana jest znajomość ludzkich genów.

1Medycyna . 2Kryminalistyka .

17. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Nagła, trwała i nieodwracalna zmiana w materiale genetycznym komórki to mutacja .

18. Zadanie

(0–3 p.)

Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.

X

d

X

D

X

d

X

d

X

d

X

D

X

d

Y

X

d

Y

X

D

Y

Mutacje dotyczące zmian w sekwencji nukleotydów to mutacje genowe. P

Wszystkie mutacje są szkodliwe dla organizmu. F

Mutacje są źródłem zmienności genetycznej organizmów. P

19. Zadanie

(0–3 p.)

Obejrzyj ilustracje i odpowiedz na pytania.

a) W której parze chromosomów dostrzegasz
nieprawidłowość?

W 21 parze

b) Na czym polega ta nieprawidłowość?

polega na występowaniu dodatkowego chromosomu w tej
parze / trisomia 21 pary

c) Jak nazywa się choroba spowodowana tą
nieprawidłowością?

zespół Downa

20. Zadanie

(0–1 p.)

Wykres przedstawia zależność między wiekiem matki
a częstością występowania zespołu Downa u noworodków.
Wykreśl ze zdania fałszywą informację.

Wraz z wiekiem matki rośnie / maleje ryzyko

urodzenia dziecka z zespołem Downa.

grupa b

Genetyka

Test, który masz przed sobą, składa się z 21 zadań

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów

imię i nazwisko

możliwą do uzyskania za poprawną odpowiedź.

Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie

. . . . . . . . . . . .

35 punktów.

klasa

1. Zadanie

(0–2 p.)

Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry.

ta sama co w komórce macierzystej, gamety, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej,

komórki budujące ciało, 2, 4

2. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
W wyniku mejozy z komórki zawierającej 12 chromosomów powstaną
A. dwie komórki zawierające po 6 chromosomów.

C. cztery komórki zawierające po 3 chromosomy.

B. dwie komórki zawierające po 12 chromosomów.

D. cztery komórki zawierające po 6 chromosomów.

34. Zadanie

(0–1 p.)

Połącz strzałkami poniższe elementy, od najmniej do najbardziej skomplikowanego

4. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Zasady azotowe w DNA tworzą pary, łącząc się ze sobą według reguły komplementarności.

5. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Nukleotyd DNA jest zbudowany z
A. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
B. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
C. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
D. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.

6. Zadanie

(0–1 p.)

Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA.
T G G C A C G G T T A G C T

ACCGTGCCAATCGA

7. Zadanie

(0–1 p.)

Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Możliwe do zaobserwowania cechy organizmu to
A. kwas DNA.

C. genotyp.

B. chromosom.

D. fenotyp.

8. Zadanie

(0–4 p.)

Allel A decydujący o wysokim wzroście grochu jest dominujący, natomiast allel a warunkujący niski wzrost grochu jest
recesywny. Skrzyżowano heterozygotę i homozygotę recesywną. Wykonaj krzyżówkę genetyczną. Zapisz genotypy i fenotypy
organizmów potomnych. Określ prawdopodobieństwo wystąpienia w pokoleniu F1 osobników potomnych o niskim wzroście.

Nazwa podziału komórkowego

Liczba komórek potomnych

Liczba chromosomów

w komórkach potomnych

Komórki powstałe

w wyniku podziału

mitoza

2

ta sama co w komórce

macierzystej

komórki budujące ciało

mejoza

4

o połowę mniejsza niż w

komórce macierzystej

gamety

4chromosom

1nukleotyd

2podwójna

helisa DNA

3chromatyna

Genotypy F1: Aa, aa.

Fenotypy F1: osobniki wysokie i niskie.

Prawdopodobieństwo wystąpienia osobników o niskim wzroście: 50%.

9. Zadanie

(0–2 p.)

Uzupełnij poniższe zdania, pamiętając o prawie czystości gamet.
a) Homozygota recesywna pod względem danego genu wytwarza 100% gamet z allelem recesywnym tego genu.

b) Heterozygota pod względem danego genu wytwarza 50 % gamet z allelem dominującym tego genu.

10. Zadanie

(0–4 p.)

Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.
Nić mRNA stanowi kopię genu znajdującego się w jądrze komórkowym. P
Cząsteczka tRNA dostarcza aminokwasy do miejsca syntezy białek. P
Odcinek nici DNA kodujący budowę określonego fragmenty białka jest genem. P
Kodon to czwórka nukleotydów kodująca jeden aminokwas. F

11. Zadanie

(0–1 p.)

Opisz znaczenie rekombinacji genetycznej dla organizmów potomnych.

W wyniku rekombinacji mieszają się geny otrzymane od ojca i od matki. Dzięki temu kształtuje się zmienność
organizmów.

12. Zadanie

(0–2 p.)

W poniższym tekście podkreśl prawidłowe określenia.
Komórki, które zawierają podwójny zestaw chromosomów, są nazywane komórkami diploidalnymi / haploidalnymi. Natomiast

te z pojedynczym zestawem chromosomów to komórki diploidalne / haploidalne. Większość komórek ciała człowieka jest

diploidalna / haploidalna. Komórki jajowe i plemniki są diploidalne / haploidalne.

13. Zadanie

(0–1 p.)

W poniższym opisie podkreśl cechy niedziedziczne.
Jacek to wysoki chłopiec o blond włosach i pięknych niebieskich oczach. Na jego opalonym ramieniu widać bliznę po

skaleczeniu, a poniżej mały tatuaż, pamiątkę z wakacji.

14. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Kariotyp człowieka to zestaw 46 chromosomów. Chromosomy X i Y to chromosomy

płci.

15. Zadanie

(0–2 p.)

Daltonizm jest cechą recesywną sprzężoną z płcią. Na podstawie
informacji zawartej w krzyżówce genetycznej uzupełnij zdania.
a) Prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki nosicielki wynosi 50%.

b) Prawdopodobieństwo urodzenia się chłopca daltonisty wynosi 50%.

16. Zadanie

(0–1 p.)

Wymień dwa przykłady dziedzin naukowych, w których wykorzystywana jest znajomość ludzkich genów.

1Medycyna. 2 Kryminalistyka

17. Zadanie

(0–1 p.)

Uzupełnij zdanie.
Nagła, trwała i nieodwracalna zmiana w materiale genetycznym komórki to mutacja.

18. Zadanie

(0–3 p.)

Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.

X

d

X

D

X

d

X

d

X

d

X

D

X

d

Y

X

d

Y

X

D

Y

Mutacje dotyczące zmian w sekwencji nukleotydów to mutacje genowe. P

Wszystkie mutacje są szkodliwe dla organizmu. F

Mutacje są źródłem zmienności genetycznej organizmów. P

19. Zadanie

(0–3 p.)

Obejrzyj ilustracje i odpowiedz na pytania.

a) W której parze chromosomów dostrzegasz
nieprawidłowość?

w 21 parze

b) Na czym polega ta nieprawidłowość?

polega na występowaniu dodatkowego chromosomu w tej
parze / trisomia 21 pary

c) Jak nazywa się choroba spowodowana tą
nieprawidłowością?
zespół Downa

20. Zadanie

(0–1 p.)

Wykres przedstawia zależność między wiekiem matki
a częstością występowania zespołu Downa u noworodków.
Wykreśl ze zdania fałszywą informację.

Wraz z wiekiem matki rośnie / maleje ryzyko

urodzenia dziecka z zespołem Downa.