Jak prowadzić biuro rachunkowe

Stan prawny na 10 maja 2011 r.

KRZYSZTOF MAJCZYK, ADAM STOLARCZYK, GRZEGORZ PRUS, EWA SŁAWIŃSKA

Opracował MACIEJ MUREK

WYŚLIJ PYTANIE

[e-mail]

W obecnych uwarunkowaniach gospodarczych coraz więcej mniejszych i większych firm powierza

swoją księgowość biurom rachunkowym. To sprawia, że wiele osób chciałoby otworzyć własne biuro

rachunkowe. Wiąże się to jednak z koniecznością spełnienia określonych warunków uprawniających

do jego prowadzenia. Znalezienie odpowiedniego lokalu czy założenie działalności gospodarczej to

tylko niektóre z nich. Potrzebne są przede wszystkim uprawnienia wymagane do prowadzenia biura

rachunkowego. Wymagania te są precyzyjnie określone i opierają się głównie na uzyskaniu licencji

Ministra Finansów. Zgodnie z ustawą o rachunkowości uprawnione do wykonywania czynności z

zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są osoby posiadające certyfikat księgowy oraz

osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.

W „Poradniku”, który mają Państwo przed sobą, podpowiadamy m.in., jak założyć biuro rachunkowe.

Radzimy, jak zorganizować pracę biura, zatrudniać pracowników, rozwijać działalność i zdobywać

kolejnych klientów. Zwracamy także uwagę na stosunkowo nowe obowiązki biur rachunkowych

wynikające z przepisów o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy. „Poradnik” z pewnością

stanowić będzie przydatne vademecum, wskazujące metody, sposoby i podstawy prawne sprawnego

prowadzenia biura.

Jak założyć biuro rachunkowe

Skomplikowane procedury podatkowe powodują, że przedsiębiorcy coraz częściej i chętniej

powierzają prowadzenie swoich rozliczeń z fiskusem fachowcom. Taka sytuacja stwarza realne

szanse na powodzenie i sukces finansowy dla kogoś, kto takiej działalności chciałby się podjąć, czyli

prowadzić np. biuro rachunkowe.

Otwarcie biura

Aby otworzyć biuro rachunkowe, należy spełnić wiele warunków. Ale kiedy już z sukcesem przebrnie się przez

wszystkie procedury i uzyska wymagane uprawnienia, przyjdzie czas na rozpoczęcie działalności. Zgodnie z

obowiązującymi przepisami prowadzenie biura rachunkowego to działalność gospodarcza, dlatego też nim się ją

zacznie, trzeba dokonać rejestracji firmy w gminie, uzyskać REGON, NIP, założyć konto w banku, etc.

Lokal

Ważną kwestią będzie znalezienie odpowiedniego lokalu dla biura rachunkowego. Może to być zwykły lokal

mieszkalny, trochę przystosowany dla potrzeb biurowych, wynajęty bądź własny. Nie musi być on położony w

centrum miasta czy też w miejscu o dużym natężeniu ruchu. Wystarczy dobrze ustawiony i widoczny szyld dla

przyjeżdżających klientów, aby mogli bez większych problemów trafić pod wskazany adres.

Poradnik Gazety Prawnej 20/2011 z 24.05.2011, str. 5

Strona 1 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Klienci

Tak naprawdę najistotniejszą kwestią dla działalności biura będą klienci, ich zdobycie i utrzymanie. Jeżeli się ich

zdobędzie, będą oni korzystać z usług biura, nawet jeśli swoją siedzibę będzie miało na peryferiach miasta. Bez

klientów biuro nie odniesie sukcesu, choćby znajdowało w lokalu przy głównej ulicy miasta. Otwierając biuro, należy

pomyśleć, jaki zakres usług chce się świadczyć i do jakich klientów skierować swoją ofertę. Czy będą to tylko mali

przedsiębiorcy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, czy też czujemy się na siłach obsługiwać

większych klientów działających w naszej okolicy.

Strona internetowa

Aby zdobyć klientów, już na samym początku trzeba pomyśleć o dobrej reklamie. Warto zainwestować pieniądze w

stronę internetową, na której zamieścimy informacje o swoich usługach, cenniki, mapkę dojazdu, godziny

przyjmowania klientów. Można też umieszczać tam informacje branżowe, przydatne dla potencjalnych klientów. W

dobie Internetu zainwestowanie w dobrą stronę internetową wydaje się być niezbędne, a jednocześnie można być

pewnym, że szybko przyniesie konkretne korzyści, w postaci nowych klientów. Każde wejście na stronę to szansa na

zwiększenie zysków firmy. Nim zlecimy przygotowanie takiej strony profesjonalnej firmie, musimy sobie jasno

określić, do jakich odbiorców przede wszystkim pragniemy, aby strona była skierowana. Te informacje będą bardzo

ważne dla osoby, która będzie przygotowywała stronę. Pamiętajmy jednak, że nawet najlepiej przygotowana strona

internetowa nie spełni swojego zadania, jeżeli będzie nieaktualna. Każdy klient, odwiedzając stronę, będzie przede

wszystkim szukał aktualnych informacji i bieżącej oferty. Dlatego na stronie muszą znajdować się aktualne

informacje. Zamieszczajmy koniecznie na stronie informacje o proponowanych rabatach, promocjach. Strona

zawierająca aktualne informacje, z wiadomościami odpowiadającymi na potencjalne pytania klientów, przynosi

firmie duże korzyści, buduje jej pozytywny obraz. Nieaktualna strona zniechęca i raczej drugi raz klient na nią nie

wejdzie.

Rejestracja i pierwszy rok utrzymania domeny internetowej wiążą się na ogół z wydatkiem kilkudziesięciu złotych.

W następnych latach cena utrzymania domeny waha się średnio od 40 zł do 150 zł za rok. Koszt wykupienia

miejsca na serwerze (hosting) kształtuje się w zależności od pojemności, szybkości, możliwości programowych

serwera. Najczęściej waha się on od kilkudziesięciu do kilkuset złotych za rok użytkowania. Kwota ok. 500–700 zł

powinna wystarczyć na przygotowanie w miarę prostego projektu witryny. Strona przygotowana z dużym

rozmachem może kosztować co najmniej kilka tysięcy złotych. Na naszym rynku funkcjonuje wiele firm oferujących

tworzenie stron internetowych. Warto zapoznać się z ofertą przynajmniej kilku, nim zwrócimy się do którejś:

www.stronywwwdlafirm.pl,

www.go-tworzeniestroninternetowych.pl,

www.webon.pl,

www.vgh.pl,

www.o12.pl,

www.taniestronyinternetowe.pl.

Reklama

Otwierając biuro rachunkowe, warto przygotować ulotki, które będzie można zostawić w urzędzie skarbowym,

urzędzie gminy, oddziale ZUS itp. Można skorzystać też z możliwości, jaką daje zamieszczenie ogłoszeń w lokalnej

prasie. Szczególnie na początku działalności ważna jest tzw. reklama wizerunkowa. Można skorzystać z e-mailin-gu,

fax mailingu czy telemarketingu. Ciągle powstają nowe firmy, które potrzebują usług biura rachunkowego. Ale

pamiętajmy zawsze, że najlepszy klient to klient zadowolony. Dlatego też od pierwszego dnia działalności postawmy

Strona 2 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

na wysoką jakość świadczonych usług. Nikt nie zrobi lepszej reklamy niż dobrze obsłużony i zadowolony klient,

który poleci nasze biuro rachunkowe znajomemu, a ten z kolei przyprowadzi następnego klienta

1

.

ZAPAMIĘTAJ

Prowadzenie biura rachunkowego wymaga posiadania certyfikatu Ministra Finansów (z

wyjątkiem doradców podatkowych i biegłych rewidentów, którzy na mocy innych ustaw są

uprawnieni do usługowego prowadzenia ksiąg).

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność

zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Kto jest uprawniony do usługowego prowadzenia ksiąg

Nie każda osoba może usługowo prowadzić księgi innych podmiotów. Uprawnione do wykonywania

czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg są osoby posiadające certyfikat księgowy, osoby

wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.

Co daje uprawnienie do usługowego prowadzenia ksiąg

Uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg są ciągle najbardziej poszukiwanymi uprawnieniami z zakresu

księgowości Dzieje się tak dlatego, że wielu spośród księgowych myśli – choćby potencjalnie – o tym rodzaju

działalności, a ponadto certyfikat świadczy o wysokich kwalifikacjach legitymującej się nim osoby. Przepisy

wykonawcze kształtujące zasady przyznawania tych uprawnień umożliwiają ich uzyskanie bez konieczności

zdawania państwowych egzaminów w tym zakresie osobom, które posiadają stosowne doświadczenie i

wykształcenie. Zasady regulujące te uprawnienia zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 2009

r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. nr 62, poz. 508). Uprawnienia do

usługowego prowadzenia ksiąg umożliwiają:

usługowe prowadzenie ksiąg,

prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do

celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub

udzielanie im pomocy w tym zakresie.

Działalność tę mogą wykonywać:

przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi – jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z zakresu

usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

pozostali przedsiębiorcy – pod warunkiem że czynności z tego zakresu będą wykonywane przez osoby uprawnione

do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są uprawnione osoby

posiadające certyfikat księgowy, osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców

podatkowych.

ZAPAMIĘTAJ

Strona 3 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Osoby wykonujące czynności zarezerwowane dla osób mających uprawnienia do usługowego

prowadzenia ksiąg mogą przy wykonywaniu swoich czynności korzystać z pomocy osób

nieuprawnionych. W takim przypadku zobowiązane są zapewnić stały i bezpośredni nadzór nad

wykonywaniem tych czynności.

Utrata uprawnień

Utrata uprawnień następuje w przypadku popełnienia niektórych rodzajów przestępstw. Dlatego osoby, które po

otrzymaniu certyfikatu księgowego, uzyskaniu wpisu do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców

podatkowych zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa przeciwko wiarygodności

dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwa

skarbowe oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z

2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 47, poz. 278) – przestają być uprawnione do

wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Rozdział 9 ustawy o

rachunkowości wskazuje na szeroki zakres przestępstw. Wystarczy, że dana osoba zostanie raz skazana

prawomocnym wyrokiem za któreś z nich (choćby stosunkowo drobne), automatycznie traci uprawnienia i nie

będzie mogła starać się o nie ponownie. Przestępstwa skutkujące utratą uprawnień to:

nieprowadzenie ksiąg rachunkowych, prowadzenie ich wbrew przepisom ustawy lub podawanie w tych księgach

nierzetelnych danych,

niesporządzenie sprawozdania finansowego, sporządzenie go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcie w tym

sprawozdaniu nierzetelnych danych,

niepoddawanie sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta,

nieudzielanie lub udzielanie niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu

rewidentowi albo niedopuszczanie go do pełnienia obowiązków,

nieskładanie sprawozdania finansowego do ogłoszenia,

nieskładanie sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym,

nieudostępnianie sprawozdania finansowego i innych dokumentów, o których mowa w art. 68 ustawy o

rachunkowości,

prowadzenie działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych bez wymaganych uprawnień,

prowadzenie działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych lub wykonywanie czynności

doradztwa podatkowego, do wykonywania których jest uprawniony zgodnie z odrębnymi przepisami – bez

spełniania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia.

Jak uzyskać certyfikat księgowy

Certyfikat księgowy jest wydawany przez Ministra Finansów na wniosek osoby, która:

ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,

nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu,

obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn

określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości (do wniosku o wydanie certyfikatu księgowego należy załączyć

zaświadczenie o niekaralności),

spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:

Strona 4 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

– posiada trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku

rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów

i program kształcenia odpowiadał wymaganiom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w

jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,

– posiada trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyła

studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia

naukowego doktora nauk ekonomicznych,

– posiada dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złożyła z wynikiem

pozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.

Aby uniknąć wątpliwości w tym zakresie i ryzyka wchodzenia w spór z organami weryfikującymi dokumenty na

potrzeby certyfikatu – już w momencie składania aplikacji na wyższą uczelnię należy się upewnić, czy na dyplomie

poświadczającym uzyskanie stosownego wykształcenia wpisano kierunek lub odpowiednio specjalność –

rachunkowość. Takie informacje można znaleźć w dziekanatach administrujących poszczególnymi wydziałami lub w

regulaminach na poszczególnych kierunkach studiów.

Za praktykę w księgowości uważa się wykonywanie – na podstawie stosunku pracy w wymiarze czasu pracy nie

mniejszym niż 1/2 etatu, odpłatnej umowy cywilnoprawnej, zawartej z przedsiębiorcą świadczącym usługi w

zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem własnej

działalności gospodarczej – następujących czynności:

prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku

chronologicznym i systematycznym, lub

wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, lub

sporządzanie sprawozdań finansowych, lub

badanie sprawozdań finansowych pod nadzorem biegłego rewidenta.

Ustawodawca posługuje się słowem „lub” między poszczególnymi rodzajami wymaganej praktyki. Oznacza to

zatem, że wystarczy, aby osoba starająca się o wydanie certyfikatu wykonywała jedną ze wskazanych wyżej

czynności. Weźmy także pod uwagę, że badanie sprawozdań finansowych pod nadzorem biegłego rewidenta nie

oznacza stałego nadzoru biegłego rewidenta. Wystarczy, aby kandydat wykonywał czynności badania sprawozdań

finansowych w dozwolonych formach (np. umowa o pracę czy umowa cywilnoprawna) w podmiocie uprawnionym

do badania sprawozdań finansowych. Przesłankę praktyki będzie zatem spełniał także zatrudniony w firmie

audytorskiej młody praktykant dokonujący najprostszych czynności badania, który jest bezpośrednio nadzorowany

przez asystenta biegłego rewidenta, a nie samego biegłego rewidenta. Wydaje się, że przesłanka nadzoru będzie w

tej sytuacji spełniona – będzie to bowiem nadzór pośredni, a nie bezpośredni. Organy Ministerstwa Finansów,

sprawdzające spełnienie kryterium praktyki zawodowej, często nie uznają za dowód odbycia praktyki świadectwa

pracy, w którym wskazano wykonywanie zawodu „księgowy”, „specjalista do spraw księgowych”, „specjalista do

spraw rachunkowości”, „asystent biegłego rewidenta”. Jako dowód spełnienia kryterium praktyki należy bowiem

przedstawić zakres wykonywanej pracy na danym stanowisku, który czasem stanowi załącznik do umowy o pracę

lub – w przypadku jego braku – zaświadczenie od pracodawcy wskazujące na zakres i termin wykonywanej pracy.

Najlepiej w takiej sytuacji wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, w którym zostanie wskazany wprost zakres pracy

zgodny z zakresem wymienionym w rozporządzeniu – oczywiście gdy taki zakres pracy miał faktycznie miejsce.

Takie dokumenty najlepiej skompletować i przesłać do Ministerstwa Finansów od razu, a nie dopiero wówczas, gdy

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi wskaże na konieczność uzupełnienia dokumentacji. Skraca to bowiem czas

procedury i daje większe prawdopodobieństwo szybszego wydania certyfikatu księgowego. Potwierdzeniem

przywiązywania wagi do dokumentowania praktyki i wykształcenia jest informacja, jaka pojawiła się na stronach

Strona 5 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Ministerstwa

Finansów

(www.mofnet.gov.pl)

pod

nazwą

„Wymagane

dokumenty”

w

dziale

„Rachunkowość/Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych”:

Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego składają do Departamentu Rachunkowości Ministerstwa

Finansów (ul. Świętokrzyska 12; 00-916 Warszawa) następujące dokumenty:

– dokumenty potwierdzające praktykę w księgowości (np. oryginały bądź urzędowo potwierdzone kopie

świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy) – z których wynikać powinno m.in., na podstawie jakiego

stosunku prawnego została nabyta praktyka (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna). W przypadku umowy o

pracę należy wskazać wymiar czasu pracy (np. cały etat, 1/2 etatu), natomiast w przypadku umowy cywilnoprawnej

należy podać jej charakter (odpłatny, nieodpłatny) oraz profil działalności przedsiębiorcy – czy świadczy on usługi w

zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Ponadto, jeżeli ze stanowiska pracy lub formy prawnej

jednostki nie wynika praktyka wymagana przez przepisy ustawy o rachunkowości, dodatkowym dokumentem

potwierdzającym staż pracy jest np. zakres obowiązków. W przypadku zatrudnienia w jednostce prowadzącej

działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług prowadzenia ksiąg rachunkowych należy udokumentować

rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostka ta prowadzi powyższą działalność, a także szczegółowy zakres

faktycznie wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności w ramach przydzielonych obowiązków służbowych wraz

ze wskazaniem dokładnego okresu ich wykonywania;

– dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie (np. oryginały, odpisy dyplomów i/lub świadectw

ukończenia studiów bądź urzędowo poświadczone kopie). W przypadku zaś ukończenia specjalności innej niż

rachunkowość – dodatkowo zaświadczenie wydane przez uczelnię potwierdzające, iż plan studiów i program

kształcenia ukończonej specjalności odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności

rachunkowość;

– w przypadku osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający, zaświadczenie potwierdzające

zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.

Wniosek o wydanie certyfikatu księgowego

Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego składają do Ministra Finansów wniosek o wydanie

certyfikatu księgowego. Do wniosku załącza się:

informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed złożeniem wniosku, o

niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi

pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o

rachunkowości,

dokumenty potwierdzające posiadanie praktyki w księgowości,

dokumenty – w tym dyplom lub świadectwo – potwierdzające posiadane wykształcenie,

zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym, w przypadku osób, które nie spełniają

kryteriów do wydania certyfikatu bez egzaminu.

Kopie dokumentów muszą być urzędowo poświadczone (np. przez notariusza). Poświadczenie jednej strony

dokumentów to wydatek ok. 8 zł brutto.

ZAPAMIĘTAJ

W przypadku niespełniania przesłanek do uzyskania certyfikatu księgowego bez egzaminu, w

celu wydania certyfikatu uprawniającego do usługowego prowadzenia ksiąg należy przystąpić

do egzaminu, który przeprowadza Komisja Egzaminacyjna przy Ministrze Finansów.

Egzamin kwalifikacyjny

Strona 6 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Egzamin obejmuje zagadnienia z następujących dziedzin:

rachunkowość,

prawo podatkowe,

ubezpieczenia społeczne,

podstawy prawa cywilnego i gospodarczego.

Osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu składa do Ministra Finansów stosowny wniosek. Do egzaminu

może zostać zakwalifikowana osoba, która:

spełnia warunki, o których mowa w art. 76b ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o rachunkowości (pełna zdolność do czynności

prawnych, korzystanie z pełni praw publicznych, brak skazania za przestępstwa, o których mowa we wcześniejszej

części rozdziału),

uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunek organizatora egzaminu.

Osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu, do wniosku, o którym mowa wyżej, zawierającego

następujące dane: numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego – numer i rodzaj

dokumentu potwierdzającego tożsamość), imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania oraz

adres do korespondencji – powinny dołączyć:

oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz o korzystaniu z pełni praw publicznych,

oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi

gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony

w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu uiszcza opłatę egzaminacyjną w wysokości 40% minimalnego

wynagrodzenia za pracę na rachunek bankowy wskazany przez organizatora egzaminu. Egzamin przeprowadza się

dla 60–90 osób. Termin ogłoszenia wyników egzaminu ma miejsce nie później niż w ciągu 14 dni od dnia jego

przeprowadzenia. Wyniki egzaminu zamieszczane są z wykorzystaniem numeru ewidencyjnego nadanego w

momencie złożenia wniosku o zakwalifikowanie do egzaminu na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Osoba

przystępująca do egzaminu otrzymuje od organizatora egzaminu pisemną informację o wyniku egzaminu. Egzamin

trwa 4 godziny. W trakcie egzaminu zdający może opuścić salę po uzyskaniu zgody przewodniczącego, członka lub

sekretarza Komisji i przekazaniu mu pracy egzaminacyjnej wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem

tożsamości. Czas nieobecności jest zaznaczany na pracy egzaminacyjnej. W czasie egzaminu uczestnik może

korzystać z przepisów prawa opublikowanych w dziennikach urzędowych lub zawartych w zbiorach przepisów bez

komentarzy oraz z kalkulatorów – z wyjątkiem urządzeń posiadających funkcje gromadzenia, przetwarzania i

przenoszenia danych.

Jak wspomniano wcześniej, egzamin obejmuje 4 zakresy tematyczne skumulowane w 3 blokach tematycznych, za

które można uzyskać następujące maksymalne liczby punktów:

rachunkowość – 130 punktów,

prawo podatkowe – 60 punktów,

ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego – 40 punktów.

W skład każdego z bloków wchodzi następująca liczba pytań testowych i zadań sytuacyjnych:

rachunkowość – 30 pytań testowych i od 3 do 6 zadań sytuacyjnych,

prawo podatkowe – 10 pytań testowych i od 2 do 4 zadań sytuacyjnych,

Strona 7 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego – 10 pytań testowych i od 1 do 3 zadań

sytuacyjnych.

Każde pytanie testowe jest oceniane w następujący sposób:

odpowiedź prawidłowa – 2 punkty,

odpowiedź nieprawidłowa – minus 1 punkt,

brak odpowiedzi – 0 punktów.

Każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w ramach skali podanej w tym zadaniu. Ocena zadania sytuacyjnego

uwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomość przepisów prawa.

Wynik danego bloku tematycznego stanowi suma punktów dodatnich, uzyskanych za prawidłowe odpowiedzi

udzielone na pytania testowe i uzyskanych za rozwiązanie zadań sytuacyjnych, pomniejszona o punkty ujemne za

odpowiedzi nieprawidłowe z pytań testowych. Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 60%

maksymalnej liczby punktów z każdego bloku tematycznego. W przypadku niezaliczenia egzaminu, uczestnik – w

terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyników egzaminu – ma prawo wglądu do pracy egzaminacyjnej. W terminie 21

dni od dnia ogłoszenia wyników uczestnik egzaminu ma prawo do pisemnego odwołania się od wyniku egzaminu do

Komisji. Wniesione odwołanie podlega rozpatrzeniu przez Komisję w terminie 30 dni od jego otrzymania. O

podjętym rozstrzygnięciu przewodniczący Komisji powiadamia niezwłocznie uczestnika egzaminu.

Zakres przedmiotowy poszczególnych bloków tematycznych

Blok – Rachunkowość:

1. Przedmiot, zakres i zasady rachunkowości:

1) teoretyczne podstawy rachunkowości,

2) podstawowe pojęcia rachunkowości,

3) podstawowe cechy jakościowe rachunkowości,

4) nadrzędne zasady rachunkowości,

5) zasady pomiaru i klasyfikacji informacji w rachunkowości,

6) organizacja rachunkowości jednostki.

2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych:

1) zakres podmiotowy jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych,

2) dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości,

3) dowody księgowe,

4) dziennik,

5) konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych,

6) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych,

7) otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych,

8) poprawianie błędów stwierdzonych w dowodach i zapisach księgowych,

9) ochrona i zasady przechowywania dokumentacji (dowodów, ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych),

10) stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych,

Strona 8 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

11) miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych.

3. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów:

1) metody i terminy przeprowadzania inwentaryzacji,

2) ujęcie w księgach rachunkowych stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych.

4. Wycena bieżąca, bilansowa i podatkowa poszczególnych składników aktywów i pasywów oraz

ujęcie w księgach rachunkowych różnic z tej wyceny.

5. Zasady ewidencji zdarzeń, w tym operacji gospodarczych, dotyczących:

1) rzeczowych i finansowych aktywów trwałych,

2) rzeczowych i finansowych aktywów obrotowych,

3) aktualizacji wartości aktywów,

4) kapitałów (funduszy) własnych w jednostkach różnego typu (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje,

stowarzyszenia i inne),

5) zobowiązań, rezerw na zobowiązania i zobowiązań warunkowych,

6) rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów,

7) przychodów i kosztów z działalności operacyjnej,

8) przychodów i kosztów finansowych,

9) zysków i strat nadzwyczajnych,

10) obowiązkowych zmniejszeń zysku (zwiększeń straty).

6. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń powstałych (ujawnionych) po dniu bilansowym.

7. Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach: rozpoczęcie działalności, przekształcenie,

postępowanie naprawcze, likwidacja, upadłość.

8. Zasady ustalania wyniku finansowego oraz dochodu (straty) na potrzeby podatkowe.

9. Podział i rozliczenie wyniku finansowego.

10. Sprawozdania finansowe:

1) ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych,

2) zakres informacyjny rocznego sprawozdania finansowego, w tym:

a) bilansu,

b) rachunku zysków i strat,

c) rachunku przepływów pieniężnych,

d) informacji dodatkowej,

e) zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym,

3) obowiązek sporządzania i zakres informacyjny sprawozdania z działalności jednostki,

4) tryb i terminy sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych.

Strona 9 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

11. Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie, badanie i ogłaszanie

sprawozdań finansowych.

12. Rachunek kosztów i elementy rachunkowości zarządczej:

1) porównanie rachunkowości finansowej i zarządczej,

2) pojęcie kosztów i kryteria ich klasyfikacji,

3) koszty wytworzenia produktów,

4) metody kalkulacji kosztu jednostkowego,

5) koszty produkcji niezakończonej,

6) koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych,

7) modele rachunku kosztów (rachunek kosztów pełnych i zmiennych).

13. Podstawowe zasady zawodowej etyki w rachunkowości.

Blok – Prawo podatkowe:

1. Pojęcie podatku.

2. System podatków w Polsce.

3. Organizacja organów podatkowych oraz elementy procedury postępowania podatkowego, kontroli

podatkowej i czynności sprawdzających.

4. Podatki pośrednie:

1) podatek od towarów i usług (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, miejsce świadczenia,

podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, odliczanie i zwrot podatku, odliczanie częściowe, rejestracja,

deklaracje i informacje podsumowujące, zapłata podatku, dokumentacja, procedury szczególne),

2) podatek akcyzowy (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania,

stawki, zwolnienia, deklaracje podatkowe).

5. Podatki bezpośrednie:

1) podatek dochodowy od osób prawnych (podmiot i przedmiot opodatkowania, przychody, koszty uzyskania

przychodów, zwolnienia, podstawa opodatkowania i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku,

deklaracje podatkowe),

2) podatek dochodowy od osób fizycznych (podmiot i przedmiot opodatkowania, źródła przychodów, zwolnienia

przedmiotowe, koszty uzyskania przychodów, szczególne zasady ustalania dochodu, podstawa obliczenia i wysokość

podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, zaliczki na podatek, w tym pobierane przez płatnika, zeznania i

inne deklaracje podatkowe, formy i zasady opodatkowania dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej i

rodzaje prowadzonej ewidencji podatkowej).

6. Podatki i opłaty stanowiące dochód jednostek samorządu terytorialnego:

1) podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatek od

czynności cywilnoprawnych oraz podatek od spadków i darowizn (podmiot i przedmiot opodatkowania, podstawa

opodatkowania, stawki, zwolnienia i ulgi),

2) opłaty lokalne: targowa, miejscowa, uzdrowiskowa oraz od posiadania psów (podmiot, przedmiot i stawki),

3) opłata skarbowa (podmiot, przedmiot, stawki i zwolnienia),

Strona 10 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

4) zakres władztwa podatkowego gmin.

Blok – Ubezpieczenia społeczne:

1. System ubezpieczeń społecznych:

1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym,

2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstawy ich wymiaru,

3) zasady, tryb i terminy:

a) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,

b) prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek,

c) rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego,

d) opłacania składek na ubezpieczenia społeczne;

4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek;

5) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

2. Zasady naliczania składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.

Blok – Podstawy prawa cywilnego i gospodarczego:

1. Podstawy prawa pracy: stosunek pracy i związane z nim obowiązki pracodawcy i pracownika.

2. Podstawy prawa cywilnego:

1) przepisy ogólne prawa cywilnego:

a) formy wymagane dla ważności czynności prawnych,

b) terminy,

c) przedawnienie roszczeń;

2) własność i inne prawa rzeczowe,

3) zobowiązania.

3. Podstawy prawa handlowego i działalności gospodarczej:

1) podstawowe pojęcia,

2) powstawanie, funkcjonowanie i likwidacja (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne).

4. Podstawowe formy współpracy między przedsiębiorcą a instytucjami finansowymi (banki,

fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, instrumenty rynku kapitałowego).

W przypadku nieprzystąpienia do egzaminu opłata egzaminacyjna nie podlega zwrotowi. Osoba zakwalifikowana do

egzaminu może na 14 dni przed jego terminem zwrócić się do organizatora egzaminu o zwrot opłaty

egzaminacyjnej. Osoba, która z ważnych, udokumentowanych przyczyn losowych nie mogła przystąpić do egzaminu

w wyznaczonym dla niej terminie, może przystąpić do egzaminu w terminie późniejszym. Opłatę wniesioną za

egzamin zalicza się na poczet egzaminu przeprowadzanego w terminie późniejszym. Warunkiem przystąpienia do

egzaminu w terminie późniejszym jest przedstawienie Komisji dokumentów potwierdzających niemożność

przystąpienia do egzaminu w wyznaczonym terminie, najpóźniej w ciągu 7 dni po tym terminie. Przykładowym

dokumentem, o którym tu mowa, jest zwolnienie lekarskie. Pamiętajmy, że osoba wpisana na listę podmiotów

posiadających certyfikat do usługowego prowadzenia ksiąg ma obowiązek zgłoszenia zmiany danych

Strona 11 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

zamieszczanych w wykazie w terminie 30 dni od zaistnienia okoliczności uzasadniających zgłoszenie zmiany. Do

zgłoszenia należy załączyć dokumenty lub ich urzędowo poświadczoną kopię, będące podstawą do dokonania zmian

danych w wykazie.

ZAPAMIĘTAJ

Podmioty świadczące usługowe prowadzenie ksiąg są zobowiązane do zawarcia umowy

ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną

działalnością.

Ubezpieczenie OC

Szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną

sumę gwarancyjną – biorąc pod uwagę specyfikę wykonywanych czynności oraz zakres realizowanych zadań –

zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie obowiązkowego

ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego

prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz.U. nr 234, poz. 1576). Biegli rewidenci i doradcy podatkowi prowadzący

działalność gospodarczą w tym zakresie nie muszą się dodatkowo ubezpieczać, jeżeli ubezpieczyli się od

odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tych zawodów.

Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone w następstwie działania lub

zaniechania ubezpieczonego, w okresie ubezpieczenia, w związku z wykonywaną działalnością. Ubezpieczenie to nie

obejmuje szkód:

polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzonych przez ubezpieczonego małżonkowi,

wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu, a także powinowatemu w tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającej w

stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, jak również osobie, z którą ubezpieczony pozostaje we wspólnym

pożyciu,

wyrządzonych przez ubezpieczonego po utracie uprawnień do wykonywania czynności z zakresu usługowego

prowadzenia ksiąg rachunkowych i czynności doradztwa podatkowego, chyba że szkoda jest następstwem

wykonywania działalności przed utratą tych uprawnień,

polegających na zapłacie kar umownych,

powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.

Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte

umową ubezpieczenia, zależna jest od przedmiotu działalności przedsiębiorców uprawnionych do wykonywania

czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz czynności doradztwa podatkowego i wynosi

równowartość w złotych:

15 000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wykonywanie czynności z zakresu usługowego prowadzenia

ksiąg rachunkowych i czynności doradztwa podatkowego,

10 000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wyłącznie wykonywanie czynności z zakresu usługowego

prowadzenia ksiąg rachunkowych,

5000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wyłącznie wykonywanie czynności doradztwa podatkowego.

Kwoty te są ustalane przy zastosowaniu kursu średniego euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski po raz

pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.

ZAPAMIĘTAJ

Strona 12 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Za niedopełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC podmiotom prowadzącym

działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych grozi odpowiedzialność

karna przewidziana w przepisach ustawy o rachunkowości – kara grzywny albo ograniczenia

wolności.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 76a ustawy o rachunkowości

1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniu

przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie

czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2–6.

2. Przedsiębiorcy, wykonujący działalność, o której mowa w ust. 1, są również uprawnieni do

wykonywania działalności, obejmującej:

1) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i

innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,

2) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji

podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie

– w zakresie określonym odrębnymi przepisami.

3. Działalność, o której mowa w ust. 1 i 2, mogą wykonywać:

1) przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z

zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;

2) pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności z tego zakresu będą wykonywane

przez osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg

rachunkowych.

4. Uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg

rachunkowych są, z zastrzeżeniem ust. 6, osoby posiadające certyfikat księgowy, osoby wpisane

do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.

5. Osoby, o których mowa w ust. 4, mogą przy wykonywaniu czynności, o których mowa w ust. 1

i 2, korzystać z pomocy osób nieuprawnionych w rozumieniu ust. 4. W takim przypadku

zobowiązane są zapewnić stały i bezpośredni nadzór nad wykonywaniem tych czynności.

6. Osoby, które po otrzymaniu certyfikatu księgowego, uzyskaniu wpisu do rejestru biegłych

rewidentów lub na listę doradców podatkowych, zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu

za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu,

obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwa skarbowe oraz za czyny

określone w rozdziale 9 ustawy, nie są uprawnione do wykonywania czynności z zakresu

usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Jak rozwijać działalność biura i zdobywać klientów

Na osiągnięcie sukcesu w prowadzeniu biura rachunkowego składają się m.in.: kompetencje

merytoryczne właściciela, dobra organizacja pracy, wyposażenie biura, umiejętność pozyskiwania

klientów i dobór odpowiednich pracowników. Klienci stanowią najważniejszą wartość każdej firmy.

Bez nich żadna firma nie może istnieć. Warto nauczyć się ich pozyskiwać i utrzymywać.

Pozyskiwanie klientów przy rozpoczynaniu działalności

Każdy z prowadzących biuro rachunkowe wie, jak istotna jest wiedza z zakresu rachunkowości, podatków oraz

poszczególnych dziedzin prawa dla prawidłowej obsługi klientów biura. Nie wszyscy jednak doceniają pozostałe

Strona 13 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

elementy wpływające na powodzenie działalności. Są nimi: dobra organizacja pracy, wyposażenie biura, a przede

wszystkim umiejętność pozyskiwania klientów oraz dobór odpowiednich pracowników. Długoletni właściciele biur

rachunkowych często przyznają, że najtrudniejsze w początkowej fazie działalności ich firmy było pozyskanie

pierwszych 4–5 klientów. Dzieje się tak dlatego, że trudno jest zaistnieć na rynku firmie, która nie ma ugruntowanej

marki. Uznanie na rynku jest szczególnie istotne w przypadku działalności biur rachunkowych, których istnienie jest

oparte w dużym stopniu na zaufaniu klientów oraz – co się z tym wiąże – na dobrej opinii o biurze. Uzyskanie

pozytywnej opinii klientów o działalności nowo powstałego biura jest oczywiście niemożliwe, bo nie miało ono

jeszcze klientów. Jak zatem rozpocząć prowadzenie biura rachunkowego?

Sposobów zwiększających prawdopodobieństwo udanego początku można wymienić co najmniej kilka. Stosunkowo

najbardziej bezpieczną metodą, dającą spore szanse powodzenia, jest rozpoczęcie działalności od prowadzenia

ksiąg rachunkowych jednego lub kilku klientów przejętych z biura rachunkowego, w którym dotychczas pracowała

osoba pragnąca teraz rozpocząć samodzielną działalność. Praktyka taka, chociaż mniej ryzykowana, jest jednak

uważana przez większość środowiska księgowych za nieetyczną. Opiera się bowiem na odebraniu klientów

dotychczasowemu pracodawcy. Inną możliwością rozpoczęcia własnej działalności przy stosunkowo niewielkim

ryzyku jest stopniowe usamodzielnienie się. Polega ono na obsłudze księgowej firm (często bardzo niewielkich) przy

jednoczesnym ciągłym zatrudnieniu „na etacie” w innym biurze rachunkowym lub w ramach działu księgowego

przedsiębiorstwa. Forma ta jest z jednej strony mało ryzykowna, ponieważ w przypadku okresowego odpływu

klientów z własnej działalności, osoba prowadząca taką działalność nadal pobiera wynagrodzenie w ramach umowy

o pracę. Z drugiej, działalność taka jest bardzo pracochłonna (faktycznie wykonuje się ją w weekendy i

wieczorami), a przede wszystkim nie daje możliwości pełnego rozwoju własnej działalności. Ponadto, podobnie jak

opisywana wcześniej forma, również i ta jest uważana za nieetyczną, ponieważ najczęściej odbywa się bez wiedzy

pracodawcy i jest traktowana jako niedopuszczalna działalność konkurencyjna. Naturalnie nie zachęcamy do

prowadzenia działalności nieetycznej. Pokazujemy jedynie sytuacje, jakie dość często można spotykać w praktyce.

Są one także przestrogą dla właścicieli biur rachunkowych. Mogą się bowiem zdarzyć także w najbliższym otoczeniu

każdego z nich, dlatego trzeba być na nie przygotowanym i podejmować działania minimalizujące ryzyko ich

występowania.

ZAPAMIĘTAJ

Właściciel

biura

rachunkowego

powinien

podejmować

działania

obniżające

ryzyko

występowania praktyk nieetycznych wśród pracowników.

W przeważającej części przypadków rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej w formie usługowego

prowadzenia ksiąg nie towarzyszą działania nieetyczne. Najczęściej osoba posiadająca uprawnienia do usługowego

prowadzenia ksiąg rachunkowych i mająca wieloletnie doświadczenie, chcąc sprawdzić swoje siły we własnej firmie,

opuszcza dotychczasowe miejsce pracy i dopełnia związanych z tym formalności urzędowych. Najczęściej już

wcześniej ma zapewnienia potencjalnych klientów o korzystaniu przez nich z usług nowego biura rachunkowego.

Bardzo często klientami są firmy nowo powstałe lub klienci, którzy nie są zadowoleni z obsługi oferowanej przez ich

dotychczasowe biuro.

Oceń swoją firmę

Każdy, kto prowadzi biuro rachunkowe, wie, że jeśli udało się wystartować z prowadzeniem własnej firmy, w

dalszym okresie jej trwania wcale nie jest dużo łatwiej. Trzeba włożyć wiele wysiłku zarówno w przyciągnięcie

nowych, jak i utrzymanie dotychczasowych klientów, a na rynku nieustannie rośnie konkurencja w postaci nowych

firm księgowych. Jednej recepty na osiągnięcie sukcesu naturalnie nie ma. Każda firma księgowa ma swoją

specyfikę i każda ma swoją własną drogę do tego celu. Jednocześnie można się pokusić o kilka uniwersalnych rad,

bez których trudno o satysfakcjonujące wyniki działalności.

Należy sobie zdawać sprawę, że wbrew pozorom działalność biura rachunkowego jest działalnością dynamiczną.

Brak rozwoju i marazm należy odczytywać nie jako przejaw zastoju, lecz obumierania prowadzonej działalności. O

Strona 14 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

rozwoju firmy nie musi świadczyć tylko zwiększanie się liczby klientów. Innymi zauważalnymi czynnikami rozwoju

są: zwiększenie przychodów z działalności (np. przy tej samej liczbie klientów zwiększa się średnia kwota płatności

za usługi), szkolenia pracowników, rozszerzanie zakresu usług. Jednocześnie można wskazać cechy schyłkowej fazy

działalności. Są to: masowy odpływ klientów, narastające zaległości w płatnościach klientów, rosnąca fluktuacja

zatrudnienia (wzmożone odejścia pracowników). Reasumując, firma musi być aktywna, ciągle powinna podejmować

działania zmierzające do usprawniania obsługi klientów oraz podnoszenia kwalifikacji personelu. Należy pamiętać,

że o tym, czy odniesiemy sukces, decyduje fakt bycia lepszym od innych, a przecież firmy te również dążą do

poprawy swojej sytuacji.

Jak wyprzedzić konkurencję

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać o prawdziwości spostrzeżenia dotyczącego rosnącej konkurencji wśród biur

rachunkowych. Wzrost ten jest obserwowany zarówno w dużych ośrodkach miejskich, jak i w niewielkich

miejscowościach, w których do niedawna istniało często tylko jedno lub dwa biura księgowe. Jak zatem wyprzedzić

konkurencję? Jednym z czynników, który coraz częściej odgrywa istotną rolę, jest zakres świadczonych usług. Coraz

rzadziej można spotkać biura, które świadczą wyłącznie jeden rodzaj usługi, np. tylko prowadzenie pełnych ksiąg

rachunkowych. Wiele biur rachunkowych musiało rozszerzyć profil swojej działalności, aby dalej egzystować na

rynku. Rozszerzanie zakresu usług jest procesem naturalnym. Nie należy się go bać, co więcej, należy ciągle myśleć

o wprowadzaniu nowych usług, ewentualnie zastępowaniu usług mało efektywnych ekonomicznie – nowymi. Należy

sobie zdawać sprawę, że biuro rachunkowe jest specyficzną firmą, w której z podstawowej działalności, jaką ciągle

pozostaje prowadzenie ksiąg, może wynikać cały wachlarz usług dodatkowych. Coraz częściej także klienci oczekują

kompleksowej obsługi. Usługami dodatkowymi są m.in.: doradztwo podatkowe, doradztwo gospodarcze (w

szczególności sporządzanie biznesplanów), przygotowywanie wniosków o dofinansowanie projektów z funduszy

europejskich.

ZAPAMIĘTAJ

Klienci biur rachunkowych coraz częściej oczekują kompleksowej obsługi.

Z uwagi na te możliwości warto rozwijać swą działalność (w zależności od specyfiki rynku) także w tym kierunku.

Trzeba podkreślić, że są biura rachunkowe, które ściśle wyodrębniają w swojej strukturze działy doradztwa

podatkowego. Należy również pamiętać, że czasami samo wskazanie w negocjacjach cenowych z klientem, że

posiada się uprawnienia do świadczenia czynności doradztwa podatkowego może wpłynąć pozytywnie na wysokość

wynagrodzenia. Z tego choćby powodu warto pamiętać o takich sprawach, jak na przykład umieszczanie na

tablicach informacyjnych wskazania o posiadaniu uprawnień do świadczenia usług doradztwa podatkowego wraz z

podaniem numeru ewidencyjnego uwiarygodniającego taką informację. Z uwagi na fakt, że podstawową funkcją

biur rachunkowych jest prowadzenie rozliczeń finansowych podmiotów gospodarczych, biura te posiadają dużą

wiedzę na temat kondycji finansowej swoich klientów oraz, co się z tym wiąże, na temat ich potrzeb finansowych.

Często zatem biura rachunkowe prowadzą działalność doradczą z zakresie m.in. źródeł finansowania, kalkulacji

rentowności itp. Często namacalnym rezultatem takiej współpracy są różnego rodzaju wnioski kredytowe, analizy

oraz biznesplany. Świadczenie tego typu usług powinno mieć odzwierciedlenie w wyższej stawce wynagrodzenia.

Kwestią otwartą jest, czy uda się do wyższego wynagrodzenia przekonać klienta. Z drugiej strony świadczenie usług

doradztwa gospodarczego bez dodatkowego wynagrodzenia może być elementem wpływającym na zatrzymanie i

nieodejście klienta do innej firmy księgowej. Konieczne jest jednak w takim przypadku uświadomienie klientowi, że

takie usługi powinny normalnie wpływać na podwyższenie wynagrodzenia. W bardzo dużej łączności z doradztwem

gospodarczym pozostaje doradztwo w zakresie pozyskiwania funduszy unijnych. Kolejnym sposobem rozszerzenia

zakresu świadczenia usług jest działalność szkoleniowa. Szkolenia mogą dotyczyć wszelkiej tematyki związanej z

rozliczaniem przedsiębiorców, a więc: podatkowej, księgowej, ubezpieczeniowej, kadrowej, ogólnoekonomicznej.

Równie ważne jak temat szkolenia jest pozyskanie odpowiedniej liczby klientów. Poza najbardziej popularną formą

reklamy, jaką jest reklama w prasie, można spróbować innych sposobów: wysyłania listownych zaproszeń

skierowanych do kierowników (ewentualnie szeregowych pracowników) w poszczególnych działach przedsiębiorstw,

Strona 15 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

reklama w internecie, w radio. Poza standardowymi szkoleniami warto bacznie przyglądać się ofertom szkoleniowym

zamawianym przez różne instytucje. Przykładem są tu szkolenia (także z zakresu księgowości) organizowane przez

urzędy pracy na rzecz bezrobotnych.

Podnoszenie kwalifikacji

Zawód księgowego wymaga ciągłej aktualizacji wiedzy. O ile ta oczywista prawda jest akceptowana przez właścicieli

biur w stosunku do nich samych, o tyle jednocześnie zapominana w odniesieniu do pracowników. Co więcej,

niekiedy w świadomości właścicieli występuje przekonanie, że nie należy zbyt podnosić kwalifikacji pracowników,

ponieważ powoduje to ich odejście do innych pracodawców lub ułatwia zapoczątkowanie przez nich własnej

działalności. Często właściciele biur zapominają, że tak naprawdę tylko dzięki lepszej wiedzy pracowników ich firma

może rzeczywiście się rozwijać, podnosić jakość usług i rozszerzać ich zakres. Oczywiście ryzyko odejścia

pracownika zawsze istnieje, nie może to być jednak przyczyną braku szkoleń. Co więcej, profesjonalny pracownik

jest w stanie wyręczyć właścicieli w wielu sprawach oraz ułatwić taką organizację pracy biura, która pozwoli

właścicielowi skoncentrować się na sprawach najważniejszych (zdobywanie nowych klientów, zarządzanie biurem,

rozwiązywanie najpoważniejszych problemów merytorycznych). Odrębną sprawą jest zatrzymanie w firmie wysoko

kwalifikowanego pracownika.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 76h ustawy o rachunkowości

1. Przedsiębiorcy, o których mowa w art. 76a ust. 3, są obowiązani do zawarcia umowy

ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną

działalnością, o której mowa w art. 76a ust. 1 i 2.

2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia,

szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1, termin powstania

obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę

specyfikę wykonywanych czynności oraz zakres realizowanych zadań.

3. Przepisów ust. 1 nie stosuje się do, będących przedsiębiorcami, biegłych rewidentów oraz

doradców podatkowych, jeżeli ubezpieczyli się od odpowiedzialności cywilnej za szkody

wyrządzone przy wykonywaniu tych zawodów w zakresie, o którym mowa w ust. 1.

Jak zorganizować pracę biura rachunkowego i zatrudniać pracowników

Od kwalifikacji pracowników w dużym stopniu zależy sukces firmy. Mimo znacznego bezrobocia wcale

nie jest łatwo dobrać zespół profesjonalistów, którzy oprócz wiedzy merytorycznej mają odpowiednie

cechy charakteru i potrafią stworzyć właściwą atmosferę pracy. Wysiłek wykwalifikowanych

pracowników powinien być wzmacniany właściwą organizację pracy oraz odpowiednim systemem

nadzoru i odpowiedzialności.

W poprzednim rozdziale stwierdzono, że działalność biura rachunkowego powinna być dynamiczna. Odnosi się to

zarówno do działań mających na celu zatrudnianie pracowników, jak i dotyczących organizacji pracy. Brak

dynamizmu, konsekwencji i racjonalizmu działania w tym zakresie powoduje wiele negatywnych zjawisk. Należą do

nich: wysoka fluktuacja pracowników (częste odejścia), niska efektywność, niezadowalająca jakość wykonywanych

zadań, brak możliwości rozwoju zakresu świadczonych usług. Z drugiej strony odpowiednia organizacja oraz

prowadzenie właściwej polityki zatrudnienia i wynagradzania zniechęca pracowników do zmiany pracy, wpływa

korzystnie na jakość usług i efektywność, a wyżej wykwalifikowani pracownicy pozwalają myśleć o nowych

rodzajach usług.

Rekrutacja

Strona 16 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Gdy już udało się nam zdobyć tylu klientów, że nie możemy sami podołać ich obsłudze, czas pomyśleć o

zatrudnieniu pracowników. Wiele osób twierdzi, że pracownicy są najważniejszym kapitałem każdej firmy. Jeżeli

bowiem dysponujemy wszystkimi elementami pozwalającymi prowadzić z sukcesem firmę księgową, a nie mamy

odpowiednio wykwalifikowanych pracowników, nasze działania nie mają szans powodzenia. To pracownicy kreują

niematerialną wartość firmy. A w takiej branży jak księgowość stanowią największą część wartości całej jednostki.

Aby dysponować zespołem kompetentnych pracowników, w pierwszej kolejności należy dokonać prawidłowej

selekcji kandydatów. Uwagi na temat doboru pracowników są aktualne nie tylko w pierwszym okresie działalności

firmy, ale w całym okresie jej trwania. Nigdy bowiem nie jest tak, aby skład pracowników nie zmieniał się przez

dłuższy czas. W firmach księgowych kapitał ludzki stanowi największą część wartości całej jednostki. Najważniejszą

sprawą, o której powinniśmy pamiętać w procesie rekrutacji jest określenie odpowiednich kryteriów, którym

powinien odpowiadać pracownik zatrudniony na danym stanowisku. Nie możemy bowiem wymagać, aby na każdym

stanowisku w naszej firmie zatrudnione były tylko i wyłącznie osoby o najwyższych kwalifikacjach z zakresu

księgowości. W praktyce zdarzają się przypadki ogłoszeń prasowych, w których od osoby mającej zajmować się

pomocą przy najprostszych pracach księgowych oczekiwano wyższego wykształcenia kierunkowego, biegłej

znajomości języka obcego i kilkuletniego doświadczenia zawodowego. Osoba taka ze względu na zajmowane

stanowisko nie może liczyć na wynagrodzenie odpowiadające jej kwalifikacjom, co prędzej czy później wywoła u

niej uczucie niezadowolenia i być może zakończy się zmianą pracy. Z drugiej strony nie powinno się zatrudniać

osób, które nie spełniają stawianych na danym stanowisku wymagań. Mogą one nie dać sobie rady. To, co zostało

napisane nie oznacza jednak, że w procesie rekrutacji już na wstępie należy odrzucać kandydatów, którzy nie

pasują idealnie do wizji pracodawcy. Często bowiem podczas samych rozmów kwalifikacyjnych okazuje się, że

osoba mająca teoretycznie słabsze CV (

curriculum vitae

) od innych kandydatów jest jednak bardziej kompetentna,

otwarta, ma lepsze podejście do profesji. Dlatego też, analizując przesyłane CV i listy motywacyjne, należy w miarę

możliwości dokładnie przejrzeć dokumenty, ponieważ brak uwagi może doprowadzić do wstępnego odrzucenia

dobrego kandydata. Warto także pamiętać, że kryteria kwalifikacyjne mają różną doniosłość, a brak części z nich

można stosunkowo szybko uzupełnić.

PRZYKŁAD

O pracę ubiega się kandydat spełniający prawie wszystkie kryteria rekrutacji. Część z nich nawet

przewyższa, ale nie spełnia wymagania znajomości programu finansowo-księgowego X. Jednocześnie

kandydat zna zasady działania innych programów księgowych. Pracodawca, mimo niespełnienia przez

kandydata wszystkich kryteriów, zaprosił go na rozmowę kwalifikacyjną. Okazał się on świetnym

kandydatem do pracy w księgowości. Biegłość w posługiwaniu się programem finansowo-księgowym X

została przez niego uzupełniona w ciągu 2 miesięcy.

Prowadzący rekrutację wychodzą często z założenia, że spośród kandydatów odpowiadających na ogłoszenie

koniecznie muszą wybrać przyszłego pracownika. Takie podejście powoduje, że często zmuszają się do wyboru

kogoś, kto nie odpowiada oczekiwaniom, co przeczy podstawowym celom rekrutacji. Dlatego też w niektórych

sytuacjach (choć należy podkreślić, że powinno to stanowić wyjątek), jeżeli żaden z kandydatów nie spełnia naszych

oczekiwań, warto rekrutację powtórzyć.

Zasady wynagradzania pracowników

Już dawno minęły czasy, gdy podstawowym celem pracodawcy było zatrudnianie pracowników za najniższe

wynagrodzenie. Co prawda praktyka taka jest dość powszechna i obecnie, jednak osoby wyznające tę zasadę

szybko przekonują się, że postępowanie takie obraca się przeciwko nim. Pracownicy po uzyskaniu podstawowego

doświadczenia odchodzą do lepiej płacącego pracodawcy. Co więcej, pracownik, który zarabia niewiele, wykonuje

swą pracę bez zaangażowania, co znacznie zwiększa prawdopodobieństwo błędu, za który odpowiadają właściciele

biur. Przypomnijmy, że w przypadku zatrudniania pracownika na umowę o pracę, jego odpowiedzialność w

przypadku popełnienia nieumyślnego błędu ogranicza się jedynie do trzech miesięcznych pensji. Często jest to

niewiele w stosunku do odszkodowania, które musi później zapłacić biuro (a w praktyce jego właściciel), nie

Strona 17 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

mówiąc już o uszczerbku na prestiżu i związanym z tym odejściem kolejnych klientów. Jak zatem wynagradzać

pracowników? Można nieco banalnie stwierdzić, że pracowników należy wynagradzać odpowiednio do ich wkładu

pracy i kwalifikacji. Co jednak znaczą te słowa w praktyce biur rachunkowych? Jest wiele koncepcji kształtowania

warunków wynagradzania. Skoncentrujmy się na jednej z nich, która niemal intuicyjnie przychodzi na myśl wielu

właścicielom biur rachunkowych. Chodzi mianowicie o wynagrodzenia uzależnione od kondycji finansowej firmy.

Wydawać by się mogło, że oczywiste jest, że gdy tzw. interes idzie dobrze, to i pracownikom powinno powodzić się

coraz lepiej. Nie zawsze tak jednak jest. Często właściciele biur w okresach lepszej koniunktury zapominają o

podwyżkach dla pracowników. Czasem dzieje się tak przez zwykły egoizm, przejawiający się we wzmożonej

konsumpcji wypracowanych zysków. Innym razem bardzo silna jest obawa, że gorsze czasy mogą nadejść w każdej

chwili, dlatego warto raczej oszczędzać niż inwestować w wynagrodzenia dla pracowników. Poza tym istnieje także

przekonanie, że raz przyznane podwyżki są na zawsze i przy gorszej koniunkturze trudno będzie sytuację odwrócić.

Obawy te w wielu przypadkach są uzasadnione, ponieważ sytuacja ekonomiczna w wielu regionach kraju jest

daleka od stabilizacji. Należy jednak pamiętać, że brak odważnych decyzji znacząco zmniejsza możliwość

odniesienia prawdziwego sukcesu finansowego.

ZAPAMIĘTAJ

Wynagrodzenia pracowników powinny ściśle wiązać się z kondycją finansową firmy.

W wielu sytuacjach brak decyzji co do kształtowania wynagrodzeń wiąże się z nieznajomością tzw. elastycznych

form wynagradzania. Elastyczne formy wynagradzania pozwalają z jednej strony szybko reagować na zmiany w

osiąganym wyniku finansowym, a z drugiej zapobiegają sytuacjom nieodwracalnym (odwołanie tzw. zwykłych

podwyżek wiąże się z dość czasochłonną procedurą wypowiedzenia zmieniającego). Najpowszechniejszymi formami

elastycznego wynagradzania w biurze rachunkowym są:

dodatki do wynagrodzeń (np. uznaniowe premie pieniężne),

wynagrodzenia prowizyjne,

wynagrodzenia w formie rzeczowej (drobne upominki, służbowe telefony itd.).

Premie pieniężne są bardzo wygodną formą wynagradzania. Można je przyznawać jako premie stałe (stałe dodatki

do pensji; wtedy jednak często wymieniane są w umowach o pracę) lub o ich przyznaniu można decydować na

zakończenie każdego miesiąca. Przyznanie premii działa bardzo motywująco. Pracownik czuje się doceniany, a

jednocześnie zachęcony do jeszcze większych starań. Ważne jest, aby premie były przydzielane sprawiedliwie i jeśli

już dla wszystkich pracowników, to ich wysokość powinna być zróżnicowana i uzależniona od osiągniętych wyników.

Pamiętajmy, że już bardzo niewielka premia może przynieść zaskakująco dobre efekty.

Wynagrodzenie prowizyjne jest dużo rzadziej spotykane. Zdarza się to głównie w sytuacjach, gdy pracownik

uczestniczy w zdobywaniu nowych klientów i prowizja uzależniona jest od skuteczności tych działań. Może być

dodatkowo stosowana jako ułamek przychodów wypracowanych przez pracownika z racji obsługiwania

przypisanych mu klientów.

Wynagradzanie pracowników w formie rzeczowej może mieć przeróżne formy. Bardzo dobrym przykładem są

służbowe telefony komórkowe. Jeszcze kilka lat temu wydatek duży, a teraz stosunkowo niewielki. Gdy

zdecydujemy się na taką formę wynagrodzenia rzeczowego, to w podpisanej z pracownikiem umowie należy

zawrzeć warunki korzystania z telefonu oraz wskazać limit, do którego koszty pokrywane będą przez pracodawcę.

Kupno telefonu służbowego pracownikowi, choć mało kosztowne (już od kilkudziesięciu złotych miesięcznie),

powinno wywołać u pracownika poczucie zadowolenia i zmotywować do lepszej pracy. Inną formą wynagrodzenia

rzeczowego są różne mniejsze, acz częstsze „bonusy” w postaci np. biletów do kina. W wielu firmach organizowane

są wspólne wyjścia do kina czy do pubów, a w takiej sytuacji jest to nie tylko forma wynagrodzenia, ale także

integracja współpracujących ze sobą osób.

PRZYKŁAD

Strona 18 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Do pracy został przyjęty pracownik z 3-letnim stażem pracy w innym biurze rachunkowym.

Zaproponowano mu wynagrodzenie podstawowe w wysokości 1800 zł brutto. W momencie podpisania

umowy o pracę poinformowano go, że raz na kwartał może liczyć na uznaniową premię pieniężną w

wysokości 1200 zł brutto. Premia zostanie wypłacona, jeśli w danym kwartale nie zostaną ujawnione

błędy w sporządzanej przez niego dokumentacji księgowej. Dodatkowo przekazano pracownikowi, że w

przypadku pozyskania dla biura nowego klienta będzie mu przyznane wynagrodzenie w postaci 20%

płatności klienta z okresu pierwszego kwartału.

Ile płacić

Przytoczone porady nie dają jednak odpowiedzi na pytanie, w jakiej wysokości kształtować miesięczne

wynagrodzenie. Dla właściciela biura rachunkowego najwygodniej jest, gdy podstawowe wynagrodzenie kształtuje

się na niskim poziomie, a jego pożądana wysokość wyznaczana jest przez premie uznaniowe. Nieprzyznanie takich

premii w danym miesiącu (np. z powodu przejściowego zachwiania płynności finansowej) nie powoduje, tak jak już

wspomniano, konieczności wręczania wypowiedzenia zmieniającego. Trzeba jednak pamiętać, że taki system

wynagradzania powoduje często dyskomfort wśród pracowników, ponieważ czują oni niepewność co do wysokości

swoich poborów, a to utrudnia im realizację planów życiowych. Ta niepewność jest tym większa, im premie są

rzadsze. W związku z tym warto przed podjęciem decyzji o wysokości pensji podstawowej i premii dobrze

zastanowić się nad stosunkiem tych dwóch wielkości. Wydaje się, że premia nie powinna przekraczać 25%

całkowitego wynagrodzenia. Choć oczywiście zależy to od specyfiki każdej firmy.

ZAPAMIĘTAJ

Premie uznaniowe są bardzo wygodną dla pracodawcy formą wynagradzania i dobrze motywują

pracowników.

Specyfikę tę należy uwzględnić szczególnie przy wynagrodzeniu prowizyjnym. W niektórych bowiem przypadkach

udział wysokości spodziewanej prowizji może być wyższy niż 25%. W takim przypadku wyższy poziom niepewności

(wzrastający wraz ze wzrostem udziału dodatkowych składników wynagrodzenia) będzie rekompensowany

możliwością uzyskania w ramach prowizji znacznie większych dochodów niż tych osiąganych w systemie

premiowym. Ustalając system prowizyjny, należy pamiętać o konieczności zachowania ostrożności. Może się zdarzyć

bowiem tak, że system opracowany w warunkach stagnacji rynkowej może okazać się całkowicie nieracjonalny w

przypadku poprawy koniunktury. Dlatego przynajmniej raz na pół roku należy dokonywać przeglądu zasad systemu.

Konieczność przeglądu zasad występuje oczywiście także w przypadku wynagradzania premiowego.

Trudno szacować konkretne kwoty, jakie powinny odpowiadać zatrudnieniu na danym stanowisku. Zależy to od

wielu czynników (położenia biura, rodzaju działalności klientów, operatywności właściciela biura), które składają się

na kondycję finansową firmy, ale także zakres obowiązków pracownika oraz jego kompetencje. Można jednak

pokusić się o kilka praktycznych rad, które pomogą ukształtować wynagrodzenie w wysokości optymalnej.

Wysokość optymalna to na potrzeby opracowania taka, przy której pracownik nie będzie czuł znacznego

dyskomfortu, a jego jakość pracy będzie wystarczająca. Podstawową zasadą jest, aby nie płacić mniej niż

bezpośrednia konkurencja na danym terenie. Wynagrodzenia niekonkurencyjne prowadzą prędzej czy później do

wzmożonych odejść pracowników. Wiąże się z tym potrzeba zmiany sposobu myślenia wielu właścicieli biur i innych

firm spoza branży (występującego głównie na terenach o szczególnie wysokim bezrobociu), że najważniejsze dla

pracowników jest już samo zatrudnienie i możliwość zdobywania doświadczenia, a kwestia wynagrodzenia jest

sprawą drugorzędną. Jest to myślenie, które często okazuje się błędne. Pracownicy po okresie zadowolenia z

samego faktu zatrudnienia mają ściśle określone oczekiwania płacowe. Lekceważenie ich przyczynia się do odejścia

z dotychczasowego miejsca pracy od razu, gdy pojawi się lepiej płacący pracodawca. Kolejną kwestią jest

określanie odpowiedniego wynagrodzenia do zajmowanego stanowiska. I nie chodzi tu tylko o zaniżanie

wynagrodzenia na stanowiskach, gdzie powinno być ono wyższe, ale także sytuacje odwrotne. Pracownikowi

opłacanemu zbyt wysoko do pełnionej funkcji często brak właściwej motywacji. Powoduje to także niezadowolenie

Strona 19 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

innych pracowników. Określając wynagrodzenie dla danego pracownika, starajmy się odnosić je do

prawdopodobnych przychodów, w tworzeniu których będzie brał udział pracownik. Pamiętajmy, że wynagrodzenie

osób na tym samym stanowisku i wykonujących podobne czynności nie musi być takie samo. Pracownicy z

większym doświadczeniem i lepiej wykształceni mogą te same czynności wykonywać szybciej i lepiej, za co powinni

otrzymywać wyższe pobory. W większych organizacjach (także w dużych biurach rachunkowych) spotykane są

systemy wynagrodzeń, które jasno określają „widełki” (przedziały) płacowe na danych stanowiskach. Jest to

rozwiązanie wprowadzające porządek organizacyjny. Dodajmy, że w większości przypadków przedziały

wynagrodzeń i oczywiście samo wynagrodzenie są tajne. Jawność wynagrodzeń powoduje roszczenia płacowe i

prowadzi do konfliktów.

Rozwój pracowników

Wynagrodzenie to jeden z najważniejszych czynników motywujących pracowników. Innym, także bardzo istotnym,

jest umożliwienie rozwoju zawodowego i awansu. Rozwój zawodowy to przede wszystkim zapewnienie podnoszenia

kwalifikacji. Możliwość awansu, czy inaczej mówiąc kariery zawodowej, to możliwość zajmowania nowych stanowisk

i – co za tym idzie – otrzymywanie wyższego wynagrodzenia. Najkorzystniej jest, gdy rozwój i awans zawodowy idą

w parze. Gdy pracownik uczy się coraz to nowych rzeczy, jest coraz bardziej przydatny, a jeśli nie awansuje i nie

jest lepiej opłacany, czuje się niedoceniony i przestaje mieć motywację do rozwiązywania poważniejszych

problemów. Jednym z czynników sprzyjających rozwojowi zawodowemu pracowników są systemy rozwoju

zawodowego. Wiele dużych firm od lat stosuje takie systemy z powodzeniem. Lecz nie jest prawdą, że nie mogą

stosować ich także firmy mniejsze. Nie ma też wątpliwości, że każda z firm księgowych powinna wypracować

własny system w zależności od wielkości i potrzeb.

ZAPAMIĘTAJ

Rozwojowi zawodowemu pracowników służą systemy rozwoju zawodowego, pozwalające

racjonalnie połączyć rozwój merytoryczny pracownika z awansem i wzrostem wynagrodzenia.

W uproszczeniu wszystkie systemy tego rodzaju opierają się na zasadzie obejmowania przez pracowników coraz to

wyższych stanowisk w firmie, czemu towarzyszy wzrost ich wynagrodzeń. Dla wielu osób nie brzmi to może zbyt

nowatorsko, ale trzeba zwrócić uwagę, że prawdziwe i funkcjonujące tego rodzaju systemy charakteryzują się

istnieniem precyzyjnych kryteriów awansu i wzrostu wynagrodzeń oraz konsekwencją ich stosowania. Pracownik

rozpoczynający pracę w firmie objętej takim systemem wie dokładnie, jakie są jego obowiązki i czego się od niego

oczekuje. Wie także w przybliżeniu, w jakim czasie może, a nawet powinien awansować. Systemy karier nie

pozwalają na stagnację zawodową. Fakt, że pracownik nie awansuje przez dłuższy czas oznacza, że nie rozwija się,

niedostatecznie pracuje na rzecz firmy i nie ma wystarczającej determinacji. Długotrwała stagnacja na danym

stanowisku daje podstawę do rozwiązania z pracownikami stosunku pracy. Naturalnie systemy takie nie działają

automatycznie. Wykorzystuje się w nich różnego rodzaju mierniki efektywności i oceny okresowe pracowników.

Mierniki efektywności to – przykładowo – zestawienia efektywności, w których pracownik określa, jakie czynności

wykonywał na rzecz danego klienta i ile czasu na to poświęcił. Zestawienia te są następnie kontrolowane przez

przełożonych i stanowią podstawę do szacunków wynagrodzenia pobieranego od klienta. Oceny pracowników to z

kolei okresowe badania rezultatów ich pracy i zachowań na tle organizacji. Oceny takie (odbywające się najczęściej

raz na rok lub pół roku) dokonywane są przez przełożonego oraz współpracowników ocenianego. Dają one z jednej

strony wiedzę przełożonym o przydatności pracownika, a z drugiej są sygnałem dla pracownika, co powinien w

swojej pracy poprawić, a co zupełnie zmienić.

Przyjęcie opisanego tu w wielkim skrócie systemu może wydawać się bardzo czasochłonne i skomplikowane. Co

więcej, część właścicieli małych struktur może od razu go odrzucić. Podejmując jednak decyzję o nieprzyjęciu nawet

bardzo uproszczonej formy systemu rozwoju zawodowego pracowników, pamiętajmy, co tracimy. Podstawową

sprawą jest brak jasnych zasad rozwoju zawodowego i wzrostu wynagrodzeń. A powinniśmy pamiętać, że jasna

perspektywa nabywania nowych umiejętności oraz wzrostu wynagrodzeń (choćby niewielkiego, ale idącego w parze

Strona 20 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

z awansem) w większości przypadków zapobiegnie planom pracowników dotyczącym zmiany miejsca pracy. Należy

zdawać sobie sprawę, że przy takim systemie zatrudniania pracownicy są naturalnie motywowani do coraz

większych starań na rzecz firmy. Na pewno wprowadzając system rozwoju zawodowego do swojej firmy należy

bardzo dokładnie przemyśleć koszty i korzyści z tym związane. Trzeba na przykład wziąć pod uwagę to, że system

taki związany jest z wysyłaniem pracowników na częste szkolenia, z wprowadzeniem nowego rodzaju dokumentacji

pracowniczej (arkuszy oceny, arkuszy efektywności), co zwiększa koszty prowadzonej działalności. Wydaje się

jednak, że koszty te w firmach zatrudniających więcej niż 3–4 pracowników powinny zwrócić się w dłuższej

perspektywie z nawiązką.

Opisane tu systemy pozostają w sprzeczności z bojaźnią części właścicieli biur rachunkowych, że nie należy zbytnio

podnosić kwalifikacji pracowników, ponieważ powoduje to ich odejścia do innych pracodawców lub ułatwia

zapoczątkowanie przez nich własnej działalności. Oczywiście ryzyko takie istnieje zawsze, jednak opisywane tu

systemy ograniczają je znacząco, a ponadto gwarantują ciągły napływ wykwalifikowanych pracowników.

PRZYKŁAD

W dużym biurze rachunkowym (zatrudniającym 30 osób) właściciel zdecydował się na wprowadzenie

systemu rozwoju zawodowego pracowników. Zaprojektował następujące stanowiska merytoryczne:

pomoc księgowa, młodszy księgowy, księgowy, starszy księgowy, menedżer finansowy/kierownik

zespołu księgowych, dyrektor, szef biura. Właściciel założył, że w jego firmie powinno pracować jak

najwięcej osób, które zaczynały od najniższych stanowisk, a następnie obejmowały coraz bardziej

odpowiedzialne. Słusznie przyjął, że dzięki temu pracownicy lepiej będą znali specyfikę firmy, co w

przyszłości pozwoli im lepiej zarządzać zespołami pracowników. Właściciel stworzył także autorską

dokumentację rozwoju zawodowego, w której zapisał kompetencje wymagane na danym stanowisku,

przewidywany staż pracy na każdym z nich oraz przedział należnego wynagrodzenia. Zapisane przez

niego zasady były konsekwentnie wprowadzane w życie. Wszyscy jego pracownicy podlegają corocznej

ocenie, po której podejmowana jest decyzja o ewentualnych awansach, wysokości wynagrodzenia oraz

zwolnieniach. Po 2 latach od momentu wprowadzenia w życie opisanego systemu, ku swojemu

zadowoleniu, właściciel stwierdził, że w porównaniu z poprzednim okresem znacznie mniej pracowników

odeszło do konkurencji. Z corocznych ocen i okresowych anonimowych ankiet wyciągnął następujące

wnioski:

pracownicy cenią sobie przejrzystość obowiązujących w firmie zasad awansu i wynagradzania,

oferowane wynagrodzenia są niższe niż u konkurencji na podobnych stanowiskach; pracownicy w
większości nie mają jednak zamiaru odchodzić, ponieważ zdają sobie sprawę, że mają szansę dość

szybkiego awansu, a tym samym lepszego wynagrodzenia i bardziej odpowiedzialnej pracy,

pracownicy są zmotywowani do podnoszenia swoich kwalifikacji i efektywnej pracy, ponieważ wiedzą,
że okresowo poddawani są ocenie, która obiektywnie stwierdzi ich przydatność i wartość dla firmy.

Czy opłaca się zwalniać pracowników

Do tej pory w rozdziale przedstawiono zasady przeprowadzania rekrutacji, sprzyjania rozwojowi zawodowemu

pracowników oraz ich wynagradzania. Nie zawsze jednak wszystko przebiega po myśli pracodawcy. Okazuje się

czasem, że pracownik nie sprawdza się na swoim stanowisku czy też nie potrafi współpracować z innymi

pracownikami biura. Pracodawca zaczyna wtedy myśleć o zakończeniu współpracy z pracownikiem. Prawie zawsze

zwolnienia pracowników rodzą stres, przede wszystkim po stronie pracownika, a często także po stronie

pracodawcy. Są jednak sytuacje, gdy takie zwolnienie jest koniecznością, ponieważ firmę po prostu nie stać na

mało efektywnego pracownika, a dalsza z nim współpraca może zagrozić istnieniu firmy. Dlatego czasami nie

można przeciągać sytuacji i „bać się” zakończenia współpracy z niektórymi pracownikami. W swoim postępowaniu

nie można jednak pójść za daleko, a więc zwalniać pochopnie. Każdą taką decyzję należy bardzo dokładnie

przemyśleć i odpowiedzieć sobie na pytania: czy nie ma żadnych szans, aby pracownik spełniał nasze oczekiwania

Strona 21 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

oraz czy nasze oczekiwania są realne. Często sytuacja nie jest jednoznaczna. Na przykład pracownik, mimo

niezadowalających wyników swojej pracy bardzo się stara i zapewnia, że w przyszłości jego praca będzie bardziej

efektywna. W jakim momencie zatem należy podjąć decyzję o zakończeniu z pracownikiem współpracy?

Podejmowana decyzja nie powinna być dla pracownika niespodziewana. To znaczy dużo wcześniej należy

przeprowadzić z nim rozmowę, w której powinno się przedstawić uwagi dotyczące wykonywanych przez niego

obowiązków. W takiej rozmowie, jeśli to możliwe, należy wyznaczyć pracownikowi termin, po którym zostanie

podjęta ostateczna decyzja. Okres ten powinien być na tyle długi, aby pracownik miał szansę poprawy. Oczywiście

istnieją takie sytuacje, gdy okres wyznaczony do poprawy nie ma większego znaczenia. Przykładem może być

sytuacja, gdy okazuje się, że pracownik w swoim CV rozminął się z prawdą, podając, że zna dobrze język obcy, a w

rzeczywistości zna go tylko w stopniu podstawowym. Oczywiście nie jest możliwe w krótkim czasie naprawić tę

„nieścisłość”. Jeżeli zatem na stanowisku zajmowanym przez nieuczciwego pracownika niezbędna jest dobra

znajomość języka obcego, to należy jak najszybciej zakończyć z nim współpracę.

Decyzja o zwolnieniu pracownika powinna być poprzedzona rozmową pracodawcy z pracownikiem i, o ile to

możliwe, wyznaczeniem pracownikowi okresu do poprawy. W dobrze zorganizowanym systemie rozwoju

zawodowego pracowników zwolnienie jednej czy nawet większej liczby osób nie musi oznaczać zagrożenia dla

firmy. Gdy bowiem do tego dojdzie, na miejsce zwolnionego pracownika wchodzi inna osoba mająca lepsze

kwalifikacje lub przeprowadzana jest dodatkowa rekrutacja.

PRZYKŁAD

W biurze rachunkowym trzeba było zwolnić pracownika zajmującego stanowisko księgowego (niższym

w hierarchii stanowiskiem jest młodszy księgowy). Pracodawca zdecydował, że stanowisko to obejmie

inny pracownik biura zajmujący dotąd stanowisko młodszego księgowego. Z kolei na jego stanowisko

zostanie przyjęta z rekrutacji nowa osoba. Pracodawca wyszedł ze słusznego założenia, że będzie mu

łatwiej przeprowadzić rekrutację na stanowisko niższe, ponieważ kandydatów jest z oczywistych

względów więcej, a zatem będzie miał większy wybór.

Jak zorganizować pracę biura

Bardzo ważną sprawą jest właściwa organizacja pracy biura rachunkowego. Często nie jest to doceniane przez

właścicieli. A przecież odpowiednia organizacja sprawia, że można lepiej spożytkować pracę poszczególnych

pracowników i poczynić realne oszczędności.

PRZYKŁAD

Biuro rachunkowe zatrudnia 10 pracowników. Właściciel biura ze względu na dobrą koniunkturę

gospodarczą i ciągły napływ nowych klientów zastanawia się, czy zatrudnić kolejnego pracownika.

Postanawia jednak, że zanim podejmie ostateczną decyzję, przyjrzy się zakresowi obowiązków i

organizacji pracy swojego biura. Po dokładnym zastanowieniu się i wprowadzeniu nowego podziału

obowiązków ocenił, że dotychczasowe obowiązki mogą być wykonywane nie przez 10, a przez 9 osób.

Uznał więc, że po reorganizacji obowiązki, które pierwotnie miały być przejęte przez nowego

pracownika, zostaną przypisane dotychczasowemu doświadczonemu dziesiątemu pracownikowi biura i

nie ma konieczności dodatkowej rekrutacji.

Oprócz realnych oszczędności finansowych, właściwa organizacja pracy pozwala także na oszczędność czasu

pracowników i właściciela firmy. Często jest tak, że właściciel traci mnóstwo czasu na załatwianie drobnych spraw, z

którymi powinni radzić sobie jego pracownicy. W takiej sytuacji właściciel nie ma już czasu na zajmowanie się

sprawami dla biura najważniejszymi (strategicznymi), którymi są m.in. pozyskiwanie nowych klientów,

negocjowanie stawek wynagrodzenia, wprowadzenia nowych usług. Aby właściciel mógł zająć się rzeczywiście tylko

najważniejszymi sprawami niezbędne jest stworzenie zhierarchizowanego systemu odpowiedzialności i nadzoru.

System taki polega na stworzeniu szczebli kierowniczych wyższego i niższego stopnia (ich liczba zależy od

Strona 22 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

rozmiarów firmy). Z grona pracowników na tym samym poziomie podległości wyłania się osoby, które będą

przełożonymi dla innych. Kierownicy zazwyczaj nadzorują pracę podległych im osób (służą im także radą w

skomplikowanych sprawach) oraz bezpośrednio zarządzają swoimi zespołami (m.in. decydują o sprawach

pracowniczych). Wykonują oni ponadto prace czysto księgowe wymagające szczególnego doświadczenia

zawodowego (obsługują kluczowych klientów, pracują nad rozwojem nowych usług). Kierownicy ci są z kolei

odpowiedzialni przed kierownikami wyższego szczebla lub w mniejszych jednostkach bezpośrednio przed

właścicielem. Jeżeli w firmie są kierownicy wyższego szczebla (np. dyrektorzy), często sprawują oni funkcję czysto

kontrolną, wyręczając właściciela w większości drobniejszych spraw, łącznie z kwestiami organizacyjnymi. W

niektórych jednostkach jest także stanowisko szefa biura, które zajmuje inna osoba niż właściciel. Szef biura

faktycznie zarządza biurem, po konsultacji z właścicielem podejmuje najważniejsze decyzje. W bardziej

rozbudowanych strukturach tworzone są także stanowiska kontrolne niezależne od hierarchii kierowniczej. Osoby

zajmujące takie stanowiska (kontrolerzy księgowi, supervisorzy) nadzorują pracę księgowych, wychwytują błędy,

sporządzają sprawozdania na potrzeby wyceny usług.

PRZYKŁAD

W biurze rachunkowym zatrudnionych jest 10 osób. Między innymi 3 młodszych księgowych, którzy

podlegają osobie zatrudnionej na stanowisku menedżera ds. księgowych. Na równi w hierarchii z

menedżerem ds. księgowych pozostają 4 inne osoby (księgowi). Menedżer oraz 4 księgowych

podlegają szefowi biura, który odpowiada bezpośrednio przed właścicielem. Dodatkowo w biurze

pracuje 1 osoba pełniąca funkcje administracyjne (prowadzi sekretariat, dokonuje zakupów itp.). W

związku z rozwojem firmy właściciel zdecydował o przyjęciu do pracy 2 księgowych i jednego

młodszego księgowego. Uznał, że zmiany te powodują konieczność wprowadzenia pewnej modyfikacji

w organizacji pracy. Z dotychczasowych 4 księgowych wyłoniona została osoba, która część swoich

dotychczasowych obowiązków przekaże 2 nowym księgowym i od tej pory pełnić będzie także funkcje

nadzorcze w stosunku do innych księgowych.

Podsumowanie

W rozdziale został przedstawiony jedynie zarys zagadnień związanych z organizacją biur rachunkowych. Publikacja

ta ma na celu jednak nie tyle dokładne przedstawienie wszystkich możliwych rozwiązań (każde zależy bowiem ściśle

od specyfiki jednostki), co zachęcenie właścicieli firm księgowych do zwracania baczniejszej uwagi na kwestie

związane z zarządzaniem oraz zatrudnianiem i wynagradzaniem pracowników. Omawiana branża charakteryzuje się

dużą różnorodnością. Wśród firm księgowych są takie, które zatrudniają jedynie kilku pracowników (jest ich

zdecydowana większość) oraz takie, których kadra liczy kilkadziesiąt i więcej osób. Naturalnie firmom większym

dużo łatwiej jest myśleć o sprawach organizacyjnych, ponieważ stać je na skorzystanie z usług specjalistów w tym

zakresie. Część z nich idzie nawet dalej i uzyskuje certyfikaty międzynarodowe potwierdzające jakość ich pracy oraz

dobre zorganizowanie (np. certyfikaty ISO). Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że najprostsze zasady zarządzania

biurem mogą być wprowadzone w każdej, nawet najmniejszej firmie. Chwila refleksji nad problemami

organizacyjnymi często może przynieść znacznie więcej korzyści niż czas spędzony na rozliczaniu kolejnego klienta.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 78 § 1 k.p.

Wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi

wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało

ilość i jakość świadczonej pracy.

Biura rachunkowe nie zawsze z kasą fiskalną

Biura rachunkowe świadczące usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności

gospodarczej oraz rolników ryczałtowych od 1 maja 2011 r. powinny posiadać kasy rejestrujące. Nie

Strona 23 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

jest to jednak wymóg bezwzględny. Istnieją bowiem rozwiązania pozwalające na to, by niektóre biura

rachunkowe nie musiały instalować kas rejestrujących.

Nowe zasady w zwolnieniach z kas

Podatnicy VAT dokonujący obrotu na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz na

rzecz rolników ryczałtowych zobowiązani są do prowadzenia ewidencji obrotu (sprzedaży) i kwot podatku należnego

VAT przy zastosowaniu kas rejestrujących (w art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów

i usług; Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 64, poz. 332, dalej: „ustawa o VAT”). Minister

finansów w drodze rozporządzenia może zwolnić na czas określony niektóre grupy podatników oraz niektóre

czynności z obowiązku prowadzenia obrotu i kwot podatku należnego VAT przy zastosowaniu kas rejestrujących ze

względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu (art. 111 ust. 8 ustawy o VAT). 1 stycznia 2011 r.

weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku

prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. nr 138, poz. 930). W nowym rozporządzeniu nie

ma już przepisów stanowiących o zwolnieniu z ewidencji za pomocą kas fiskalnych świadczenia usług rachunkowo-

księgowych. Oznacza to, że po uwzględnieniu przepisów przejściowych (§ 2 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporządzenia) od 1

maja 2011 r. usługi rachunkowo-księgowe nie są przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania z

zastosowaniem kasy rejestrującej.

Brak obowiązku zakupu kasy

Już na wstępie należy zauważyć, że nie wszyscy podatnicy świadczący usługi rachunkowo-księgowe muszą od 1

maja 2011 r. ewidencjonować prowadzoną sprzedaż za pomocą kas rejestrujących. W konsekwencji nie wszyscy

podatnicy świadczący te usługi muszą zakupić i zainstalować kasy. Z uwagi na art. 111 ust. 1 ustawy o VAT

podatnicy, którzy świadczą usługi rachunkowo-księgowe wyłącznie dla przedsiębiorców (tzn. świadczący usługi na

rzecz podmiotów innych niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych),

nie muszą posiadać kas fiskalnych. Biura rachunkowe (spółki księgowe) obsługujące wyłącznie podmioty, które

prowadzą działalność gospodarczą, nie muszą więc posiadać kas rejestrujących. Nie wystąpi u nich bowiem

sprzedaż podlegająca obowiązkowi ewidencjonowania.

PRZYKŁAD

Biuro rachunkowe prowadzi księgi rachunkowe dla kilku dużych spółek z ograniczoną

odpowiedzialnością z branży budowlanej. Nie świadczy żadnych usług na rzecz osób fizycznych

nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Od 1 maja 2011 r. biuro nie

musi ewidencjonować sprzedaży za pomocą kas rejestrujących. Nie wystąpi bowiem sprzedaż

podlegająca obowiązkowi ewidencjonowania (sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących

działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych).

Zwolnienia z ewidencji na kasach

Nie wszystkie biura rachunkowe świadczą usługi wyłącznie na rzecz podmiotów prowadzących działalność

gospodarczą. Część biur rachunkowych, w okresie styczeń – kwiecień, rozlicza PIT osobom fizycznym, pomaga w

odzyskaniu VAT od zakupu materiałów budowlanych. Świadczenie tego typu usług od 1 maja 2011 r. podlega

ewidencjonowaniu na kasie. Te biura rachunkowe powinny były rozważyć, czy wprowadzić kasy fiskalne, czy

skorzystać z rozwiązań pozwalających na uniknięcie obowiązku zakupu kasy rejestrującej. Takim rozwiązaniem

(pozwalającym na odłożenie w czasie zakupu kasy rejestrującej) jest skorzystanie z jednego z kilku zwolnień,

wynikających z rozporządzenia. Są to zwolnienia podmiotowe lub zwolnienia przedmiotowe.

Zwolnienia podmiotowe

Strona 24 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Zwolnienie podmiotowe przysługuje ze względu na wysokość sprzedaży (obrotu) podlegającej ewidencjonowaniu.

Podatnik może skorzystać z takiego zwolnienia w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. Trzeba jednak

pamiętać, że przepisy określają też podatników bezwzględnie zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania obrotu i

podatku za pomocą kas rejestrujących.

Podatnicy rozpoczynający działalność

Z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych od 1 stycznia 2011 r. zwolnieni są podatnicy

rozpoczynający sprzedaż w danym roku podatkowym aż do dnia przekroczenia przez nich w danym roku kwoty

obrotów w wysokości 20 000 zł z działalności opodatkowanej VAT, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy (§ 3 ust.

7 rozporządzenia). Tak więc, jeżeli pierwszy obrót w działalności podatnika nastąpił 3 stycznia 2011 r., to wówczas

aż do dnia przekroczenia przez niego kwoty obrotów w wysokości 20 000 zł z działalności opodatkowanej VAT (o

której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy) jest on zwolniony z obowiązku fiskalizacji obrotu za pomocą kasy.

PRZYKŁAD

16 maja 2011 r. Maria K., uprzednio uzyskawszy certyfikat do prowadzenia usługowego biura

rachunkowego, zgłosiła w organie ewidencyjnym rozpoczęcie prowadzenia jednoosobowej działalności

gospodarczej – biura rachunkowego. Do dnia przekroczenia obrotu w wysokości 20 000 zł Maria K. nie

musi go fiskalizować. Rozporządzenie nie wymaga, aby biura rachunkowe dokonywały fiskalizacji po

przekroczeniu obrotu proporcjonalnego (tj. obrotu obliczanego przez proporcję okresu pozostałego do

końca 2011 r. do całego roku 2011). Tak więc, bez względu na to, kiedy Maria K. wykona pierwszy obrót

(w maju 2011 r. czy w grudniu 2011 r.) w 2011 r., korzysta z całego limitu zwolnienia obrotu z

fiskalizacji, czyli 20 000 zł.

Analogicznie, podatnik, który uzyskał pierwszy obrót np. 2 stycznia 2012 r., aż do dnia przekroczenia w 2012 r.

kwoty obrotu w wysokości 20 000 zł z działalności opodatkowanej podatkiem VAT (o której mowa w art. 111 ust. 1

ustawy) będzie zwolniony z obowiązku fiskalizacji obrotu za pomocą kasy.

Podatnicy kontynuujący działalność

Zwolnienia podmiotowe przysługują również podatnikom świadczącym usługi rachunkowe, kontynuującym

działalność (tj. tym, którzy rozpoczęli działalność w 2010 r. lub wcześniej). W ich przypadku kwota obrotu z tytułu

sprzedaży podlegającej obowiązkowi ewidencjonowania nie może jednak przekroczyć w 2010 r. 40 000 zł, o ile u

podatników tych wcześniej nie powstał obowiązek ewidencjonowania, spowodowany np. przekroczeniem ww. limitu

(§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia). Zwolnienie to nie ma jednak zastosowania do podatników, którzy utracili prawo

do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2011 r. (§ 3 ust. 8 pkt 1 rozporządzenia). Ze

zwolnienia tego nie mogą więc skorzystać podatnicy świadczący usługi rachunkowe, u których w jednym z

poprzednich lat został przekroczony limit obrotów:

40 000 zł – dla kontynuujących działalność,

20 000 zł – dla przedsiębiorców w pierwszym roku działalności.

PRZYKŁAD

Anna M. prowadzi biuro rachunkowe od 2008 r. Większość usług świadczy na rzecz firm. W żadnym z

poprzednich lat wartość sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności

gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła u niej 40 000 zł (w 2008 r. – 19 000 zł, w

2009 r. – 32 000 zł). W związku z tym, po 30 kwietnia 2011 r. Anna M. może korzystać ze zwolnienia

podmiotowego z obowiązku stosowania kasy fiskalnej. Nie mogłaby korzystać ze zwolnienia

podmiotowego, gdyby w jednym z poprzednich lat wartość sprzedaży na rzecz osób fizycznych

nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyła u niej 40 000 zł

Strona 25 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

(tymczasem osiągnęła 19 000 zł w 2008 r., tj. w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej, 32 000 zł w

2009 r.), mimo że świadczenie usług rachunkowych było w tych latach zwolnione przedmiotowo z

obowiązku ewidencjonowania.

Utrata zwolnienia podmiotowego

Należy pamiętać, że zwolnienie podmiotowe (zwolnienia ze względu na wysokość osiągniętych obrotów) nie są

zwolnieniami trwałymi. Zwolnienia te przestają obowiązywać:

po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik

przekroczył limit obrotów w kwocie 40 000 zł – w przypadku korzystania ze zwolnienia przez podatników

kontynuujących działalność w 2011 r.,

następnego dnia po przekroczeniu limitu 20 000 zł – w przypadku korzystania ze zwolnienia przez podatników,

którzy w 2011 r. rozpoczęli prowadzenie działalności.

Zwolnienia przedmiotowe

Zwolnienia przedmiotowe są uzależnione od (przedmiotu) rodzaju czynności i mogą dotyczyć także usług

wykonywanych przez biura rachunkowe. Usługi rachunkowe i księgowe mogą bowiem korzystać ze zwolnień

określonych w poz. 34 oraz 37 załącznika do rozporządzenia.

Zwolnienie ze względu na liczbę transakcji

Zwolnieniem z poz. 34 załącznika objęte są biura rachunkowe, które świadczą usługi na rzecz osób fizycznych

nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli łącznie spełniają następujące

warunki:

każde świadczenie usługi dokonane przez podatnika jest dokumentowane fakturą, w której zawarte są w

szczególności dane identyfikujące odbiorcę,

liczba wszystkich dokonanych operacji świadczenia usług, o których mowa w powyższym punkcie, w poprzednim

roku podatkowym, tj. w 2010 r., nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie, tj. w

2010 r., była mniejsza niż 20.

Zwolnienie to obwarowane jest jednak dwoma zastrzeżeniami. Mianowicie, zwolnienie z obowiązku

ewidencjonowania za pomocą kas nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie usług rachunkowych

przed 1 stycznia 2011 r. W przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie sprzedaży w pierwszej połowie

roku podatkowego (2011 r., 2012 r.) zwolnienie stosuje się pod warunkiem, że do końca roku nie zostanie

przekroczona liczba 50 transakcji dla 20 odbiorców.

PRZYKŁAD

Albertyna M. rozpoczęła prowadzenie jednoosobowo biura rachunkowego w styczniu 2011 r. Osoba ta

będzie zwolniona z prowadzenia kasy fiskalnej w 2011 r., jeżeli do końca 2011 r. spełni warunki, o

których mowa w poz. 34 załącznika, tzn. jeżeli wszystkich usług księgowych dla osób niebędących

przedsiębiorcami lub rolnikami ryczałtowymi w 2011 r. nie będzie więcej niż 50 (20 PIT-ów rocznych za

2010 r. dla ludności), natomiast wszystkich klientów w tym 2011 r. nie będzie więcej niż 20.

W przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie sprzedaży w drugiej połowie roku podatkowego (2011 r.,

2012 r.) zwolnienie stosuje się, jeżeli liczba operacji świadczenia tych usług do końca roku nie przekroczy

odpowiednio 25, a liczba odbiorców tych usług – 10.

PRZYKŁAD

Strona 26 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Wanda K. zamierza rozpocząć prowadzenie jednoosobowego biura rachunkowego w drugiej

połowie 2011 r. Osoba ta będzie zwolniona z prowadzenia kasy fiskalnej w 2011 r., jeżeli liczba

świadczonych usług dla osób niebędących przedsiębiorcami lub rolnikami ryczałtowymi do

końca 2011 r. nie przekroczy odpowiednio 25, a liczba odbiorców tych usług – 10.

Zwolnienie ze względu na formę płatności

Biura rachunkowe mogą również korzystać ze zwolnienia, jeżeli został spełniony warunek dotyczący formy płatności

za wykonywane usługi. Zgodnie z poz. 37 załącznika do rozporządzenia zwolnione z obowiązku fiskalizacji jest

świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy

oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w

spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem). Warunkiem jest jednak, aby z ewidencji i

dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynikało, jakiej konkretnie transakcji ta zapłata dotyczy.

Niestety, ze zwolnienia tego nie mogą skorzystać podatnicy, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie usług

rachunkowych na kasach przed 1 stycznia 2011 r. Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest więc rezygnacja z

przyjmowania przez biuro płatności w formie gotówkowej. Zapłata za wszystkie usługi wykonywane przez biuro

rachunkowe musi więc następować na rachunek bankowy.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 111 ust. 1 ustawy o VAT

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności

gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot

podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Art. 111 ust. 8 ustawy o VAT

Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na

czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym

mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes

publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa. Przy wydawaniu rozporządzenia minister

właściwy do spraw finansów publicznych uwzględnia:

1) wielkość i proporcje sprzedaży zwolnionej od podatku w danej grupie podatników;

2) stosowane przez podatników zasady dokumentowania obrotu;

3) możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji przy

zastosowaniu kas rejestrujących;

4) konieczność zapewnienia realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, przy uwzględnieniu

korzyści wynikających z ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu

kas rejestrujących oraz faktu zwrotu podatnikom przez budżet państwa części wydatków na

zakup tych kas;

5) konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczania podatku, w tym właściwego

ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego;

6) konieczność zapewnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku;

7) konieczność przeciwdziałania nadużyciom związanym z nieewidencjonowaniem obrotu przez

podatników.

Przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy

Strona 27 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Od kilkunastu miesięcy biura rachunkowe są instytucjami obowiązanymi w rozumieniu przepisów o

przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy. Okoliczność ta wiąże się z nałożeniem na biuro

rachunkowe określonych obowiązków.

Wewnętrzne procedury

Od 22 października 2009 r. w wyniku nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu

terroryzmu jedną z instytucji obowiązanych do stosowania przepisów tej ustawy stały się podmioty zajmujące się

usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Obowiązkami wynikającymi z ustawy zostały obciążone:

osoby fizyczne prowadzące działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych na podstawie

posiadanych uprawnień oraz

podmioty gospodarcze (spółki cywilne, spółki prawa handlowego), oferujące takie usługi, które zatrudniają

pracowników posiadających odpowiednie uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg.

Wykonując obowiązki wynikające z ustawy, ww. biura rachunkowe powinny:

wypracować wewnętrzne procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

stosować „środki bezpieczeństwa finansowego” i dokonywać analizy ryzyka,

analizować i rejestrować podejrzane transakcje,

przekazywać informacje o podejrzanych transakcjach do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF).

Wewnętrzna procedura w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu powinna

określać:

w jaki sposób biuro rachunkowe dokonuje rejestracji transakcji,

w jaki sposób biuro rachunkowe ocenia i analizuje ryzyko,

jaka procedura przekazywania informacji o transakcjach do GIIF obowiązuje w biurze,

postępowanie służące identyfikacji osób zajmujących eksponowane stanowiska polityczne.

Po opracowaniu takich procedur w biurze należy wskazać osobę odpowiedzialną za jej przestrzeganie (czyli za

wykonywanie przepisów wynikających z ustawy). Nie ma takiego obowiązku w przypadku osoby fizycznej

prowadzącej jednoosobowo biuro rachunkowe. W przypadku osób wykonujących działalność jednoosobowo osobą

odpowiedzialną jest zawsze ta osoba.

Środki bezpieczeństwa finansowego

Środki bezpieczeństwa finansowego polegają na: identyfikacji klienta, weryfikacji identyfikacji klienta, pozyskiwaniu

informacji na temat zamierzonego celu zawierania przez klienta relacji z biurem rachunkowym. W praktyce każda z

tych czynności jest wykonywana w biurach rachunkowych na etapie zawierania umów z klientami w sprawie

prowadzenia ich ksiąg rachunkowych czy dokumentacji podatkowej lub płacowej. Jako bardziej „podejrzanych”

ustawa wskazuje:

klientów, którzy np. nie zawierają umowy z biurem osobiście albo posługują się pełnomocnikami (tj. nie są obecni

osobiście przy identyfikacji), oraz

osoby publiczne (oraz osoby z nimi powiązane) – aby ustalić status takiej osoby, biuro rachunkowe może przyjąć

od niej oświadczenie w tej sprawie.

Wobec wymienionych osób ustawa nakazuje stosować wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego.

Strona 28 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

Rejestracja transakcji

Biura rachunkowe mają również wynikający z ustawy obowiązek prowadzenia rejestru transakcji wątpliwych lub

podejrzanych, tj. takich, co do których istnieje podejrzenie, że mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub

finansowaniem terroryzmu. Jeżeli zatem przy okazji wykonywania umowy z klientem biuro rachunkowe dowie się o

przeprowadzaniu podejrzanych transakcji, powinno taki fakt zarejestrować w rejestrze. W rejestrze powinny się

znaleźć:

dane identyfikujące strony transakcji,

rodzaj transakcji, data jej przeprowadzenia, kwota i waluta transakcji,

numery rachunków bankowych wykorzystane do przeprowadzenia transakcji, jeżeli biuro ma takie dane,

uzasadnienie podejrzenia – w przypadku transakcji wątpliwych (w tym: miejsce, data i sposób złożenia dyspozycji

przeprowadzenia takiej transakcji, jeżeli biuro ma takie dane),

inne posiadane przez biuro informacje o podmiotach zaangażowanych w transakcje.

Analiza transakcji

Analiza transakcji ma na celu wyodrębnienie transakcji:

dokonywanych bez uzasadnienia ekonomicznego,

w których następuje przepływ pieniędzy do „rajów podatkowych” i krajów, w których działają organizacje

terrorystyczne, lub krajów znanych z produkcji narkotyków,

w branżach podatnych na pranie pieniędzy, np. obrót złomem, paliwami, usługami konsultingowymi.

Na podejrzany charakter transakcji mogą również wskazywać takie okoliczności, jak np. częsty brak kontaktu z

klientem, fakt, że klient niechętnie przekazuje potrzebne informacje lub dokumenty, niemożność uzyskania

informacji o właścicielach klienta – osoby prawnej, niewytłumaczalne zmiany własności klienta – osoby prawnej,

częste niewytłumaczalne zmiany nazwy, siedziby, formy prawnej klienta – osoby prawnej itp.

Przekazywanie informacji do GIIF

Biuro powinno niezwłocznie przekazać do GIIF informacje o zarejestrowanych wątpliwych transakcjach (art. 11

ustawy). W tym celu wystarczy wypełnić odpowiedni formularz dostępny na stronie internetowej GIIF.

Rejestr transakcji „ponadprogowych”

Biura rachunkowe nie muszą prowadzić rejestru transakcji „ponadprogowych”, dopóki nie wejdą w życie nowe

przepisy wykonawcze do ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Nowe przepisy

wykonawcze mają określić: wzór rejestru transakcji, tryb przekazywania informacji o transakcjach drogą

elektroniczną oraz wzór formularza i sposób przekazywania informacji do GIIF, gdy jednostka obowiązana nie może

zastosować środków bezpieczeństwa finansowego. 8 października 2010 r. Minister Finansów uzyskał upoważnienie

do wydania ww. przepisów wykonawczych (upoważnienie jest zawarte w art. 13 ustawy o przeciwdziałaniu praniu

pieniędzy i finansowaniu terroryzmu). Wiele biur obawiało się, że samo wejście w życie przepisów upoważniających

do wydania tych przepisów wykonawczych oznacza obowiązek rozpoczęcia prowadzenia rejestru transakcji

„ponadprogowych”. Wątpliwości te rozstrzygnął Generalny Inspektor Informacji Finansowej, który wydał w tej

specjalny komunikat (komunikat GIIF z 4 października 2010 r., publ. na www.mf.gov.pl). Z treści komunikatu

wynika, że obowiązek rozpoczęcia rejestracji transakcji „ponadprogowych” biura rachunkowe będą miały dopiero po

opublikowaniu i wejściu w życie rozporządzenia. GIIF stwierdził także, że upoważnienie do wydania przepisów

Strona 29 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

wykonawczych jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem Ministra Finansów. GIIF zapewnił również, że instytucje

obowiązane zostaną poinformowane o nowych przepisach z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby mogły

przygotować się do wypełnienia nowych obowiązków rejestracyjnych. Na dzień dzisiejszy biura rachunkowe nie

mają zatem obowiązku prowadzenia rejestru transakcji „ponadprogowych” (tj. transakcji o wartości przekraczającej

15 000 euro). Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że co prawda przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu

pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zawierają tylko „upoważnienie” Ministra Finansów do wydania przepisów

wykonawczych, ale brak wydania tych przepisów może być uznany za niewypełnienie przez Polskę zobowiązań w

zakresie szczelności systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Wydanie stosownych

przepisów wykonawczych może się więc stać niezbędne ze względu na zobowiązania międzynarodowe Polski. W tej

sytuacji biurom rachunkowym pozostaje czekać na wejście w życie nowych przepisów wykonawczych.

ZGODNIE Z PRAWEM

Art. 8 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

1. Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której równowartość przekracza 15 000

euro, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję również w przypadku, gdy jest ona

przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one

ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia

obowiązku rejestracji.

1a. W przypadku podmiotu prowadzącego kasyno gry w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19

listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540) obowiązek, o którym mowa w

ust. 1, dotyczy zakupu lub sprzedaży żetonów o wartości stanowiącej co najmniej równowartość

1000 euro.

1b. Do transakcji określonych w ust. 1a stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące transakcji, o

których mowa w ust. 1.

1c. (uchylony).

1d. (uchylony).

1e. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy:

1) przelewu z rachunku na rachunek lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej

samej instytucji obowiązanej;

2) przelewu na rachunek z rachunku lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej

samej instytucji obowiązanej;

3) przelewów przychodzących, z wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

4) transakcji związanych z gospodarką własną instytucji obowiązanych;

5) transakcji zawieranych na rynku międzybankowym;

6) przypadków określonych w art. 9d ust. 1;

7) banków zrzeszających banki spółdzielcze, o ile transakcja została zarejestrowana w

zrzeszonym banku spółdzielczym;

8) transakcji tymczasowego przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych,

wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

2. (uchylony).

3. Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której okoliczności wskazują, że może

ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, ma obowiązek

zarejestrować taką transakcję, bez względu na jej wartość i charakter.

Strona 30 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...

3a. W przypadku gdy instytucja obowiązana nie przyjmuje dyspozycji lub zlecenia do

przeprowadzenia transakcji, obowiązek, o którym mowa w ust. 3, stosuje się także, gdy

instytucja ta wie lub przy zachowaniu należytej staranności powinna wiedzieć o takiej transakcji

w związku z wykonaniem umowy z klientem.

3b. Instytucje obowiązane będące adwokatami, radcami prawnymi oraz prawnikami

zagranicznymi obowiązek, o którym mowa w ust. 3, wykonują, jeżeli uczestniczą w transakcjach

w związku ze świadczeniem klientowi pomocy w planowaniu lub przeprowadzaniu transakcji

dotyczących:

1) kupna i sprzedaży nieruchomości lub przedsiębiorstw;

2) zarządzania pieniędzmi, papierami wartościowymi lub innymi wartościami majątkowymi;

3) otwierania rachunków lub zarządzania nimi;

4) organizacji wpłat i dopłat na kapitał zakładowy i akcyjny, organizacji wkładu do tworzenia lub

prowadzenia działalności spółek lub zarządzania nimi;

5) tworzenia, działalności przedsiębiorców w innej formie organizacyjnej, a także zarządzania

nimi.

4. Rejestr transakcji, o których mowa w ust. 1 i 3, jest przechowywany przez okres 5 lat, licząc od

pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym transakcje zostały zarejestrowane. W

przypadku likwidacji, połączenia, podziału oraz przekształcenia instytucji obowiązanej, do

przechowywania rejestrów i dokumentacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 76 ustawy z

dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, Nr 157, poz. 1241 i

Nr 165, poz. 1316).

4a. Informacje o transakcjach przeprowadzanych przez instytucje obowiązane oraz dokumenty

dotyczące transakcji są przechowywane przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku

następującego po roku, w którym dokonano ostatniego zapisu związanego z transakcją.

4b. Przepisy ust. 4 i 4a stosuje się odpowiednio do informacji zarejestrowanych na podstawie

ust. 3a i 3b.

5. Obowiązek rejestracji transakcji, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy przedsiębiorców

prowadzących działalność w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, instytucji

pieniądza elektronicznego, oddziałów zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego,

agentów rozliczeniowych, adwokatów, radców prawnych i prawników zagranicznych oraz

biegłych rewidentów i doradców podatkowych.

1

Tekst pochodzi ze strony internetowej http://biuro-rachunkowe.wieszjak.pl. Autor: Anna Konarzewska-Żuczek.

Zródło: INFOR LEX Księgowość publikacja z serii INFOR LEX

Copyright © 2010 INFOR PL S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Strona 31 z 31

INFOR LEX Księgowość

2011-06-23

http://ksiegowosc.inforlex.pl/opracowania-kompleksowe/drukuj,04,I14.2011.020.000...