2009-12-07

1

Stan techniczny instalacji mieszkaniowych w Polsce

Okres technicznej sprawności instalacji elektr. - około 30 lat.
Jest on dłuższy, niż okres wprowadzania zmian norm i
przepisów związanych z postępem techniki.

Nie ma problemu, gdy instalacje można łatwo przystosować
do nowych wymagań. Gorzej, gdy różnice dotyczą spraw
zasadniczych, a ich usunięcie staje się trudne technicznie
i bardzo kosztowne.

Taką właśnie sytuację mamy obecnie w Polsce.

Instalacje elektryczne wykonane do 1995 r. zgodnie z
ówczesnymi przepisami nie odpowiadają współczesnym
wymaganiom.

KONIECZNOŚĆ MODERNIZACJI INSTALACJI MIESZKANIOWYCH

1

Przyczyny, dla których instalacje sprzed 1995 r.

nie odpowiadają współczesnym wymaganiom:

• powszechnie stosowano przewody o żyłach aluminiowych

(względy oszczędnościowe) i o przekrojach 1.5 mm

2

,

wyższe straty energii niż w przewodach miedzianych, mniejsza
trwałość, mniejsza niezawodność (bezpieczeństwo !),

• przewody miedziane stosowano rzadko, a ich przekrój nie

przekraczał 6 mm

2

,

zużycie miedzi na 100 m

2

powierzchni mieszkalnej w 1995 r.:

Polska - 12,5 kg

Europa - 30 kg

USA - 53 kg

• stosowano sieci i instalacje typu TN-C (4-żyłowe w części

trójfazowej i 2-żyłowe w części jednofazowej),

2

• mostkowano przewód neutralny z zaciskiem (kołkiem)

ochronnym w gniazdkach wtyczkowych,

• zbyt mała moc obliczeniowa na mieszkanie (4 kW) i zbyt

małe współczynniki jednoczesności – niewystarczające
przekroje i obciążalności prądowe przewodów do obecnych
obciążeń,

• zbyt mała liczba obwodów odbiorczych w mieszkaniu

(zazwyczaj tylko dwa),

• przestarzała aparatura łączeniowa i zabezpieczająca,

• niestosowanie wyłączników różnicowo-prądowych jako

urządzeń ochrony przeciwporażeniowej.

3

Instalacja elektryczna w przeciętnym mieszkaniu

niezgodnie
z normami

4

Zagro

żenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem

instalacji mieszkaniowych:

• upalenie lub ułamanie przewodu ochronno-neutralnego  możliwe
pora

żenie prądem przy całkowicie sprawnych urządzeniach elektrycznych,

230 V

230 V

5

Zagro

żenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem instalacji

mieszkaniowych

(kontynuacja)

:

• możliwość porażenia wskutek zamiany przewodów L i PEN

w gniazdach wtyczkowych podczas napraw,

!

!

ok.

6

2009-12-07

2

Zagro

żenia i ograniczenia związane z istniejącym stanem instalacji

mieszkaniowych

(kontynuacja)

:

• duża awaryjność instalacji (upalenia i ułamania przewodów w zaciskach

gniazd, puszek rozgałęźnych, łączników),

• niebezpieczeństwo pożaru wskutek przeciążeń przewodów,

• niemożliwość zainstalowania wyłączników różnicowo-prądowych

(bo brak wydzielonego przewodu PE),

• niemożliwość przyłączenia nowych odbiorników energii zwłaszcza o

wi

ększych mocach znamionowych,

• duże straty energii w przewodach zasilających

(ma

łe przekroje = duże rezystancje = straty energii),

• konieczność stosowania rozgałęziaczy i przedłużaczy

(oprócz uciążliwości - zagrożenie przeciążeniem przewodów).

7

Niektóre wymagania dot. nowoczesnych instalacji elektrycznych

zapewniających komfort i bezpieczeństwo użytkowania:

• stosowanie przewodów miedzianych, a nie aluminiowych, o dużej

obciążalności prądowej (przewidywanej w perspektywie nawet 30 lat),
np. przewody wlz

nie mniejsze niż 10 mm

2

• stosowanie układu z osobnym przewodem ochronnym PE

(czyli układ TN-C-S)

• duża liczba obwodów odbiorczych (5 7 w dużych mieszkaniach)

• duża liczba obwodów wydzielonych (kuchenka, pralka, zmywarka,

podgrzewacz wody itd.)

• duża liczba gniazd wtyczkowych (3 5 w pokojach, 7 9 w kuchni)

i wypustów oświetleniowych (po 2 3 w każdym pomieszczeniu)

• wyłączniki różnicowo-prądowe jako zabezpieczenia przeciwporażeniowe

8

Zasada działania wyłącznika różnicowo-prądowego

Parametry wyłączników:

• prąd znamionowy ciągły I

N

(od 6 do 125 A)

• prąd różnicowy I

N

(10, 30, 100, 300, 500 mA)

9

10

Niektóre przypadki zagrożeń i zasada działania ochrony

przeciwporażeniowej z zastosowaniem wyłączników różnicowo-prądowych

11

Instalacja spełniająca współczesne wymagania norm i przepisów

12

2009-12-07

3

wyłącznik nadprądowy

(potocznie - bezpiecznik automatyczny)

stosowany dawniej

bezpiecznik topikowy

dawniej

obecnie

Inne zabezpieczenia instalacji elektrycznej

13

Zasada działania wyłącznika automatycznego

Wyzwalacz elektromagnetyczny:
1 - rdzeń elektromagnesu
2 - cewka elektromagnesu
3 - sprężyna
4 - zamek wyłącznika
5 - styki główne

14

Charakterystyki pasmowe wyłączników

instalacyjnych nadprądowych typu B, C i D

-

Granica zadziałania termicznego:
od 1,13 do 1,45 krotności prądu
znamionowego wyłącznika .

-

Obszar zadziałania wyzwalaczy
elektromagnetycznych: rysunek.

Przeznaczenie:
• B - do zabezpieczenia obwodów

oświetleniowych, gniazd wtykowych,

• C - do zabezpieczenia przed

skutkami zwarć i przeciążeń urządzeń
elektroenergetycznych o dużych
prądach rozruchowych (silniki,
transformatory),

• D - zabezpieczenie urządzeń o

bardzo dużych prądach rozruchowych
(silniki o ciężkim rozruchu,
transformatory, grupy lamp
oświetleniowych).

15

Izolowane przewody elektryczne

Budowa

:

- żyła przewodu

umożliwia przepływ prądu przy możliwie jak najmniejszych

stratach.
Obecnie w instalacjach o przekroju żyły do 6 mm

2

stosuje

się wyłącznie miedź.

- izolacja żył

niedopuszczanie do kontaktu otoczenia z żyłą

(tworzywa sztuczne, guma, przędza, lakier)

- powłoki ochronne

ochrona żyły i izolacji przed uszkodzeniem mechanicznym

oraz korozyjnym oddziaływaniem środowiska

W systemie sieciowym TN-S instalacja powinna być wykonana z przewodów:

• w instalacji 1-fazowej : 3 żyłowych

(przewód ochronny, neutralny, fazowy)

• w instalacji 3-fazowej : 5 żyłowych

(w tym trzy przewody fazowe).

16

W celu wyróżnienia poszczególnych żył w przewodach wielożyłowych stosuje się różne

barwy izolacji. Ściśle określone kolory zostały przypisane tylko następującym żyłom:

• PE - przewód ochronny, kolor żółtozielony

• N - przewód neutralny, kolor niebieski (jasnoniebieski),

podłącza się go zwykle do prawego styku gniazdka elektrycznego

• L1, L2, L3 - przewody fazowe, dowolne różne kolory, z wyjątkiem

wyżej wymienionych.

Przekroje przewodów, jakie należy stosować, uzależnione są od różnych czynników:

• rodzaju zasilanego obwodu (mocy odbiorników),
• sposobu prowadzenia instalacji (w tynku, na tynku, w rurkach,

w korytkach, w listwach instalacyjnych),

• długości instalacji,
• rodzaju pomieszczenia, w którym instalacja jest układana

(wilgoć, temperatura, zagrożenie wystąpienia pożaru czy wybuchu).

17

Mieszkaniowe przewody instalacyjne

18

2009-12-07

4

Oznaczenie przewodu

-

składa się z liter i cyfr.

Litera

określa:

• przeznaczenie przewodu

• materiał żyły i sposób jej wykonania (drut, linka)

• materiał izolacji żyły

• rodzaj i materiał powłoki

Cyfra

:

pierwsza cyfra = dopuszczalne napięcie pracy przewodu

druga cyfra = liczba i przekrój żył

znormalizowane przekroje w mm

2

:

0.35 0.5 0.75 1 1.5 2.5 4 6 10 16 25 35 50 70 95

19

Duże litery

Małe litery

A -

żyła aluminiowa

D - drut

F - linka stalowa, uzbrojenie stalowe

G - izolacja gumowa

K - kabel elektroenergetyczny

L - linka

M -

przewód mieszkaniowy

W -

przewód warsztatowy

Y - polwinit

YKY -

kabel z miedzianymi żyłami, z

izolacją i powłoką polwinitową
X - polietylen

a -

oplot odporny na wpływy

atmosferyczne i chemiczne

c -

izolacja ciepłoodporna

d -

przewód odporny na wpływy atmosf.

g -

przewód giętki

o -

przewód okrągły

p -

przewód płaski

t -

przewód wtynkowy

w -

przewód na wysokie napięcie

Niektóre oznaczenia przewodów

Np.

DY-250 3x1,5

LYgd 1x6

ALY-750 3x16

20