Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Podręczny sprzęt gaśniczy

Zasadniczą rolą podręcznego sprzętu gaśniczego jest gaszenie pożarów w pierwszej

fazie ich powstania, czyli jeszcze w zarodku.
Do podręcznego sprzętu gaśniczego zaliczają się:

· gaśnice,

· agregaty gaśnicze,

· hydronetki,

· koce gaśnicze,

Dobór podręcznego sprzętu gaśniczego
Jednym z czynników decydującym o skuteczności gaśniczej podręcznego sprzętu gaśniczego,
takiego jak gaśnice i agregaty, jest rodzaj zastosowanego w nich środka gaśniczego.
Sprzęt gaśniczy to urządzenia służące do gaszenia pożarów (np. gaśnice i agregaty gaśnicze).
Środki gaśnicze (stosowane w gaśnicach) to substancje i związki chemiczne mające
właściwości gaśnicze. Są nimi:· woda,

piana,

proszki,

·gazy .

Zakres stosowania środków gaśniczych określony jest umownie za pomocą symboli

literowych

(A,B,C,D,F)

–

ustalonych

do

poszczególnych

grup

pożarów.

Znajomość

oznakowania

grup

pożarów

umożliwi

dobór

najskuteczniejszych

i

najbezpieczniejszych środków

gaśniczych do wyposażenia obiektów zgodnie

z

Rozporządzeniem MSWiA z dnia

7 czerwca 2010 r. roku w sprawie ochrony

przeciwpożarowej budynków , innych obiektów budowlanych i terenów ( Dz.U. Nr 109 poz.
719 z 2010 r.)

„Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych
w Polskich Normach dotyczących podziału pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie”.

Podział pożarów na grupy ( ze względu na materiał palny ).

Klasyfikacja pożarów według Polskiej Normy „PN-EN 2:1998/A1:2006,

Grupa
pożarów

Charakterystyka

Przykład

Pożar ciał stałych

drewno, papier, węgiel, tkaniny, słoma itp.

Pożar cieczy palnych

i substancji topiących się

benzyna, nafta i jej pochodne, alkohol,
aceton, eter, lakiery, parafina, stearyna,
naftalen, smoła

Pożary gazów palnych

metan, acetylen, propan, wodór, gaz miejski

Pożary metali

sód, potas, magnez, fosfor, glin i ich stopy

Pożary produktów

żywnościowych

Pożary tłuszczów i olejów

w urządzeniach kulinarnych

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Przy doborze rodzaju środka gaśniczego należy brać pod uwagę następujące zasady:

1) do gaszenia pożarów grupy A (w których występuje zjawisko spalania żarowego, np.

drewna, papieru, tkanin) stosuje się gaśnice płynowe, pianowe lub proszkowe ABC,

2) do gaszenia pożarów grupy B (cieczy palnych i substancji stałych, topiących się, np.

benzyn, alkoholi, olejów, tłuszczów, lakierów) stosuje się zamiennie gaśnice płynowe,
pianowe, śniegowe lub proszkowe.

3) do gaszenia pożarów grupy C (gazów palnych, np. propanu, acetylenu, gazu ziemnego)

stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe lub śniegowe.

4) do gaszenia pożarów grupy D (metali ziem alkalicznych, np. magnezu, sodu, potasu, litu)

stosuje się gaśnice proszkowe do tego celu przeznaczone,

5) do gaszenia pożarów grupy F (tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych) gaśnice

przeznaczone dla grupy F

Gaśnice -zgodnie z przepisami określonymi w PN, muszą być pomalowane na kolor
czerwony.
Wymagania dotyczące koloru gaśnic śniegowych określa Polska Norma PN-EN 3-7:2004
Gaśnice przenośne - Rodzaje, czas działania, pożary testowe grupy A i B. Każda gaśnica
posiada etykietę opisującą jej przeznaczenie i sposób użycia. Prawidłowo zamontowana
gaśnica, musi być przymocowana specjalnym zaczepem na ścianie, stać na podłodze w
specjalnej objemce lub umieszczona w szafce do gaśnic. Każda gaśnica powinna być
wyposażona w

zawór

samozamykalny, umożliwiający przerwanie wypływu środka

gaśniczego w dowolnym momencie. Gaśnice zawierające ponad 3 kg środka gaśniczego
powinny być wyposażone w wąż odpowiedniej długości, to jest nie mniejszej niż 80%
wysokości gaśnicy. Jako czynnik napędowy w gaśnicach mogą być stosowane wyłącznie
gazy niepalne (obojętne), takie jak azot, hel, argon, itp.
Agregat gaśniczy - jest to

sprzęt gaśniczy

mający zapas środka gaśniczego w ilości ponad 20

kg, wyposażony w urządzenia umożliwiające samodzielne, natychmiastowe prowadzenie
akcji gaśniczej.

Gaśnice i agregaty proszkowe
W powszechnej sprzedaży dostępnych jest wiele typów gaśnic proszkowych o zawartości od
1 do 12 kg środka gaśniczego oraz zakresie stosowania w grupach pożarów A, B, C oraz B,
C i A, F.
Pamiętać trzeba jednak, że w sytuacjach szczególnych, w których mogą wystąpić pożary
metali, powinniśmy mieć na wyposażeniu gaśnice grupy D, które są wypełnione specjalnym
proszkiem przeznaczonym do gaszenia takich pożarów.
Gaśnice pod stałym ciśnieniem są oznaczone przez niektórych producentów symbolem „X”.
Składają się:· ze zbiorniczka,· z zaworu dozującego wyposażonego w manometr (wskaźnik
ciśnienia) i z rurki syfonowej. Gaśnice te są bardzo wygodne i praktyczne, ponieważ nadają
się do natychmiastowego użycia.
W gaśnicach oznaczonych przez niektórych producentów symbolem „Z” gazem roboczym
(używanym do wyrzutu środka gaśniczego) jest CO

2

lub azot. Gaz ten zostaje umieszczony

w odrębnym naboju, który znajduje się wewnątrz zbiornika gaśnicy. Dopiero po uwolnieniu
ładunku CO

2

poprzez wciśnięcie zaworu oraz odczekaniu kilku sekund na rozprężenie gazu i

wzburzenie proszku, możemy przystąpić do gaszenia pożaru. Dozowanie środka gaśniczego
(np. proszku) następuje przez prądownicę. Obecnie dostępne są gaśnice o masie 1, 2, 4, 6, 9 i
12 kg proszku gaśniczego.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Przykładowe dane techniczne niektórych gaśnic proszkowych
Gaśnice proszkowe

GP 2 X

GP 6 X

GP 9 Z

GP 12 Z

Masa całkowita ~

3,6 kg ~

9,5 kg ~

13 kg ~

17 kg

Masa środka gaśniczego

2 kg

6 kg

9 kg

12 kg

Czas działania minimum

6 s

9 s

12 s

15 s

Czynnik napędowy

Azot

Azot

CO

2

CO

2

Ciśnienie robocze ~

1,5 MPa ~

1,5 MPa

0,8 MPa

0,8 MPa

Zakres temperatur stosowania

Od – 20 ºC do 60 ºC

Agregaty proszkowe (AP-25 Z, AP-50 Z i AP-100 Z) to po prostu nic innego jak duże
gaśnice umieszczone na wózku z uchwytem do ręcznego ciągnięcia. Mają one także odrębne
zbiorniki na gaz roboczy. Obecnie dostępne są również agregaty pod stałym ciśnieniem tzw.
typu X.

Przykładowe dane techniczne agregatów proszkowych
Agregaty proszkowe

AP-25Z

AP-50 Z

AP-100 Z

Masa całkowita

50 kg

95 kg

180kg

Masa środka gaśniczego

25 kg

50 kg

100kg

Czynnik napędowy

N

2

N

2

N

2

Pojemność butli z azotem 3 dm

3

3 dm

3

3dm

3

Zakres temperatur stosowania

Od – 20ºC do 60ºC

Rzut strumienia proszku

8 m

8 m

8 m

Pojemność zbiornika

27 dm

3

53 dm

3

109 dm

3

Ciśnienie robocze zbiornika 1,8 MPa

1,4 MPa

1,4 MPa

Mechanizm gaśniczy proszków wynika z tzw. działania inhibicyjnego. Polega ono na
przerywaniu łańcuchowej reakcji spalania, spowolnianiu jej wyniku złożonych procesów
chemicznych zachodzących w płomieniach. Gaśnice proszkowe są powszechne stosowane
oraz stanowią podstawowe zabezpieczenie przeciwpożarowe obiektów użyteczności
publicznej, handlowych, usługowych i magazynowych oraz zakładów produkcyjnych różnych
branż, w których ewentualne zagrożenia pożarem stanowią materiały zaliczane do grup
pożarów A, B i C.
Gaśnice proszkowe doskonale nadają się zarówno do zabezpieczenia magazynów paliw czy
gazów technicznych, jak również ochrony archiwów, muzeów czy bibliotek. Można nimi
również z powodzeniem i bezpiecznie gasić urządzenia elektryczne pod napięciem do 1000 V
(w większości przypadków). Należy przy tym zachować odległość 1 m od gaszonego
urządzenia.
Natomiast agregaty proszkowe są zalecane jako zabezpieczenie przeciwpożarowe np.:
· stacji paliw,
· zakładów petrochemicznych,
· hal fabrycznych branży chemicznej,
· malarni,
· lakierni.
Gaśnice i małe agregaty proszkowe są wygodne w użyciu, proste w obsłudze i niezawodne
w działaniu,
Gaśnice i agregaty śniegowe
Gaśnice śniegowe to ciężkie , stalowe butle wypełnione ciekłym CO

2

. Po uruchomieniu takiej

gaśnicy następuje rozprężenie CO

2

. Gazowy CO

2

jest cięższy od powietrzna 1,5 raza i dlatego

skutecznie tłumi ogień przez eliminację tlenu ze strefy spalania. Część CO

2

wydostaje się na

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

zewnątrz gaśnicy w postaci zestalonego „śniegu” o temperaturze - 78ºC. Dlatego przy użyciu
gaśnicy śniegowej należy pamiętać o unikaniu kontaktu odkrytych części ciała ze „śniegiem”.
Gaśnice śniegowe stanowią najczęściej uzupełnienie gaśnic proszkowych. Choć zakres
stosowania CO

2

do gaszenia jest określony umownie za pomocą grup pożarów B i C, gaśnice

śniegowe powinniśmy rozmieszczać przeważnie w serwerowniach, kotłowniach, centralach
telefonicznych, akumulatorowniach oraz przy tablicach rozdzielczych energii elektrycznej.
Gazowy CO

2

nie tylko skutecznie gasi urządzenia mechaniczne czy elektroniczne, ale – co

także jest ważne – nie pozostawia skutków ubocznych w postaci zatarcia bądź zabrudzenia.
Obecnie możecie spotkać się tylko z gaśnicami śniegowymi o masie 2 i 5 kg CO

2

.

Ogólne przykładowe dane techniczne nowych typów gaśnic (GS 2X i GS 5X)
Gaśnice – nowe typy

GS 2 X

GS 5 X

Masa całkowita ~

9 kg ~

20 kg

Masa środka gaśniczego

2 kg

5 kg

Minimalny czas działania

6 s

9 s

Zakres temperatur stosowania Od - 20ºC do 60 ºC
Każda gaśnica śniegowa oznaczona symbolem GS 5 X jest skonstruowana z następujących
elementów:
· stalowego wysokociśnieniowego zbiornika, który jest pokryty powłoką epoksydową,
· szybko otwieralnego mosiężnego zaworu, który pozwala na dozowanie środka gaśniczego,
· bezpiecznika, który zapewnia bezpieczne użycie gaśnicy na wypadek wzrostu temperatury
i ciśnienia w zbiorniku,
· trwałej poliamidowej prądownicy śniegowej o dużej efektywności strugi gaśniczej
(wydobywającego się z gaśnicy „śniegu”),
· ergonomicznego drewnianego uchwytu, który zabezpiecza używającego gaśnicę przed
przepływem ładunków elektrycznych i odmrożeniem dłoni.

Urządzenie gaśnicze GSE 2X. Przeznaczone jest do gaszenia urządzeń elektronicznych
i elektrycznych pod napięciem. Utrzymanie CO

2

w postaci gazu w trakcie całego czasu

gaszenia tym urządzeniem zapobiega powstawaniu szoku termicznego, z jakim można się
spotkać podczas gaszenia ognia klasyczną gaśnicą śniegową (np. GS 2X, GS 5X).
Konstrukcja układu wylotowego, który został tu wyposażony w dyszę, pozwala dokładnie
skierować środek gaśniczy na źródło ognia, nie powodując przy tym zniszczeń najbliższego
otoczenia.

Agregaty śniegowe występują najczęściej w 3 rodzajach:
1. ASL-30 – 1- butlowy, o zawartości 30 kg ciekłego CO

2

.

2. ASL-60 – 2 - butlowy, o zawartości 60 kg ciekłego CO

2

.

3. TG (AS-10 i AS-12, zwane agregatami górniczymi) –, ustawione na wózku w pozycji
pionowej i połączone ze sobą kolektorem z wężem wylotowym.

Gaśnice i agregaty pianowe
Środkiem używanym do gaszenia w gaśnicach i agregatach pianowych jest piana
mechaniczna. Powstaje ona z kilku procentowego wodnego roztworu środka pianotwórczego
wyrzuconego ze zbiornika pod ciśnieniem azotu lub CO

2

.

Obecnie w sprzedaży są następujące typy gaśnic pianowych:
· GWP-6X, · GWP-6Z,

· GWP-9Z.

Objętość środka gaśniczego w tych gaśnicach to 6 dm

3

lub 9 dm

3

, z azotem bądź CO

2

jako

czynnikiem napędowym. Obecnie agregaty pianowe występują już tylko sporadycznie.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Agregat pianowy AWP-25 ze środkiem pianotwórczym AFFF to stalowy zbiornik
ciśnieniowy wypełniony kilkuprocentowym wodnym roztworem środka pianotwórczego.
Po odkręceniu butli ze sprężonym powietrzem zawartość zbiornika zostaje wyrzucona na
zewnątrz przez wąż pożarniczy i specjalną prądnicę, w której następuje proces
mechanicznego wytworzenia piany.
Piana gaśnicza jest (obok wody) podstawowym środkiem gaśniczym używanym przez straż
pożarną. Może być ona wykorzystywana wszędzie tam, gdzie palą się materiały zaliczone do
grup pożaru A i B.
Gaśnice wodne
Gaśnica mgłowa oparta na opatentowanej technologii generowania mgły wodnej (firma
Telesto systemy mgłowe)
Przeznaczona do gaszenia pożarów A,B,F dopuszczone do gaszenia urządzeń pod napięciem.
Nie powoduje zalania i zanieczyszczenia. Do zabezpieczania: szpitali, dyskotek, obiektów
gastronomicznych, serwerowni, rozdzielni, elektroniki, elektromechaniki.
Hydronetki
Hydronetki zaliczają się również do podręcznego sprzętu gaśniczego i służą do gaszenia
jedynie niewielkich ognisk pożarów z grupy A.
Budowa hydronetki jest prosta i nieskomplikowana . Składają się one:
· za zbiornika,
· pompko ręcznej,
· węża o średnicy 25 mm,
· prądowniczki
Sposób działania hydronetek jest również prosty. Zbiornik napełnia się wodą, która następnie
– podczas pompowania – jest z niego wyrzucana na źródło ognia w postaci strumienia..

Koc gaśniczy.
Koc gaśniczy wykonany jest w postaci płachty z tkaniny włókna szklanego, o powierzchni
około 2 m

2

. Jest całkowicie niepalny. Przechowuje się go w specjalnych futerałach

plastikowych zawiesza na ścianach budynku wewnątrz pomieszczeń. Służy do tłumienia
pożaru w zarodku przez odcięcie dopływu powietrza do palącego się przedmiotu. Szczególnie
nadaje się do gaszenia przedmiotów małych, o zwartej budowie, umiejscowionych nisko przy
ziemi. Można go używać również do gaszenia silników spalinowych i elektrycznych, płynów
łatwopalnych znajdujących się w niewielkich naczyniach, związków chemicznych
reagujących z wodą. Koc należy chwycić oburącz za uchwyty zwisające u dołu futerału
i szarpnąć w dół, co spowoduje pęknięcie cięgna plomby i wysunięcie się koca z futerału.
Następnie należy rozwinąć koc przez strzepnięcie, podbiec do ognia i narzucić go na palący
się przedmiot. Po przykryciu ognia poprzez przyduszenie obrzeży trzeba starać się dokładnie
odizolować miejsce pożaru od dostępu powietrza.

Tłumica (tłumnica) –Obecnie są używane metalowe (z cienkiej blachy), lub gumowe
wypełnione wodą osadzone na długim drzewcu, stosowane przeważnie do tłumienia

pożarów

między innymi

ściółki leśnej

i

traw

.

Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego
W zakresie rozmieszczania podręcznego sprzętu gaśniczego w obiektach istnieją pewne
zasady. Dotyczą one liczby i rodzaju oraz usytuowania tego sprzętu. Zasady rozmieszczania
podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnic) można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie ochrony
przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Zasady – ilość środka gaśniczego i rodzaj gaśnic
W zakresie ilości środka gaśniczego i rodzaju gaśnic obowiązują następujące zasady:
1). Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą
wystąpić w obiekcie;
2). Jedna jednostka masy środka gaśniczego (2 kg lub 3 dm

3

) zawartego w gaśnicy powinna

przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach dotyczących stacji paliw
płynnych, na każde:
a). 100 m

2

pow. strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:

· zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi (ZL) ZL Ι, ZL ΙΙ, ZL ΙΙΙ lub ZL V
· produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m

2

· zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;
b). 300 m

2

pow. strefy poż. niewymienionej w pkt a, z wyj. zakwalifikowanej do ZL IV.

Przepisy nie narzucają stosowania określonej wielkości napełnienia gaśnic, ale wymagają
odpowiedniej ilości środka gaśniczego we wszystkich gaśnicach w danej strefie pożarowej.
Od właściciela czy też zarządcy bądź użytkownika budynku zależy, jakie to będą gaśnice, czy
2 kg, 4 kg, czy też 6 kg lub większe.
Obciążenie ogniowe to określenie w megadżulach (M J) średnia wartość cieplna wszystkich
materiałów palnych zgromadzonych na 1 metrze kwadratowym (m

2

) budynku lub

wydzielonych w nim poszczególnych stref poż.. Jednostka obciążenia ogniowego to 1 MJ/m

2

.

Zasady – usytuowanie podręcznego sprzętu gaśniczego
1). Sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych ( np. przy
wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz
pomieszczeń),
2). W obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt powinien się znajdować w tych samych
miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli oczywiście warunki techniczne na to pozwalają,
3). Do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m ,
4). Sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenie mechaniczne i
działanie źródeł ciepła (np. pieców grzewczych, grzejników centralnego ogrzewania),
5). Odległość dojścia z poszczególnych stanowisk pracy do sprzętu nie powinna być większa
niż 30 m,
6). Miejsce usytuowania sprzętu powinno być oznakować zgodnie z Polską Normą Znaki
bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.

Praktyczne wskazówki dotyczące uruchamiania gaśnic
- wyciągając zawleczkę nie przyciskaj dźwigni rozruchowej, ponieważ utrudni lub
uniemożliwi to wyjęcie zawleczki,
- przekręć zawleczkę o kilka obrotów jeżeli masz problem z zerwaniem zabezpieczenia
i wyciągnięciem zawleczki
- w przypadku gaśnicy z indeksem „Z” środek gaśniczy wyrzucany jest z opóźnieniem kilku
sekund, należy więc odczekać aż gaśnica będzie gotowa do użycia. (Zdarzały się przypadki
odrzucenia sprzętu przez gaszącego jako niesprawny). W gaśnicach typu „X” (pod stałym
ciśnieniem roboczym) wyrzut następuje natychmiast po uruchomieniu.
- nie odwracamy gaśnicy (do góry dnem) podczas gaszenia, ponieważ uwolnimy w ten sposób
tylko część środka gaśniczego, reszta pozostanie w zbiorniku nie wykorzystana.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Zasady bezpieczeństwa podczas obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego:
- używamy gaśnic zgodnie z przeznaczeniem określonym dla poszczególnych grup pożarów
- do gaszenia urządzeń pod napięciem elektrycznym używamy gaśnic do tego dopuszczonych
przestrzegając określonej wysokości napięcia i minimalnej odległości od gaszonego
urządzenia
- podczas gaszenia cieczy nie kierujemy strumienia środka uderzając w lustro cieczy, tylko
w przestrzeń gazową ponad cieczą, w przypadku gaśnic pianowych i płynowych podajemy
środek tak by rozpływał się po powierzchni cieczy,
- podczas gaszenia zachowujemy bezpieczną odległość od źródła ognia. Rozpoczynamy
gaszenie z odległości nie mniejszej jak 3m i w zależności od skuteczności gaszenia zbliżamy
się na odległość nie mniejszą niż 1m. Rozpoczęcie podawania środka gaśniczego z odległości
mniejszej niż 3m może skutkować cofnięciem się płomienia i poparzeniem osoby gaszącej,
- wskazane jest gaszenie w asekuracji drugiej osoby,
- używając w małych pomieszczeniach kilku gaśnic ze środkiem CO

2

pamiętajmy, że

dwutlenek węgla obniża stężenie tlenu w pomieszczeniu, co może stanowić zagrożenie dla
życia.
- używając gaśnicy na CO

2

pamiętajmy, że rozprężony gaz schładza się do temperatury -78

o

C

i przez nieumiejętną obsługę możemy doznać odmrożeń, lub wywołać je u innych osób na
które skierujemy strumień gazu
- na terenie zewnętrznym do pożaru podchodzimy z wiatrem W ten sposób działamy
w strefie mniejszego zadymienia i termiki (pamiętamy, dym pożarowy może być toksyczny
i gorący),

Hydrant -

urządzenie, które umożliwia bezpośredni pobór wody z głównych przewodów

sieci wodociągowej. Hydrant posiada zawór i złącze do węża. Rozróżnia się hydranty:
nadziemne i podzi

emne

Hydranty wewnętrzne
Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne, nie zalicza się do
podręcznego sprzętu gaśniczego. Jest jego uzupełnieniem.
Hydranty wewnętrzne to urządzenia przeciwpożarowe, które podobnie jak gaśnice mogą być
wykorzystane przez użytkowników obiektu do gaszenia pożaru grypy „A” w pierwszej jego
fazie, gdy jest to jeszcze możliwe i przede wszystkim bezpieczne.
Rodzaje hydrantów
Obecnie stosowane , i jednocześnie wymagane, są dwa rodzaje hydrantów, mianowicie:
· hydranty 25 z wężem półsztywnym,
· hydranty 52 z wężem płasko składanym.
Hydrant 25 składa się między innymi:
- ze zwijadła z dostarczaną centralnie wodą,
- z ręcznego zaworu odcinającego sąsiadującego ze zwijadłem,
- z węża półsztywnego,
- z prądnicy z zaworem zamykającym.

Przeglądy techniczno-serwisowe urządzeń pożarowych.
Zgodnie z § 3.1. Rozp. MSWiA z 2010
1) Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem
uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem
dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia
prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

2) Urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice przenośne i przewoźne, zwane dalej
„gaśnicami”, powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom
konserwacyjnym, zgodnie
z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach dotyczących urządzeń
przeciwpożarowych
i gaśnic, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych
przez producentów.
3) Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach
ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

Konserwacja gaśnic.
Przeglądy stanu technicznego gaśnic powinny być przeprowadzane przez punkty serwisowe
upoważnione do tego przez producenta i w terminach przez niego określonych nie rzadziej
jednak niż 1 raz w roku. Na gaśnicach dopuszczonych do stosowania według normy PN-
92/M-51079 (Normy Europejskiej EN-3), w polu opisowym etykiety musi być podana data
produkcji i informacja o terminie przeglądu. Gaśnice takie powinny też być wyposażone w
urządzenie zapobiegające przypadkowemu uruchomieniu.
Gaśnica musi być napełniona po każdym użyciu (także przy częściowym opróżnieniu).
Jako dowód przeprowadzonej konserwacji i naprawy na gaśnicy należy umieścić informację
w formie samoprzylepnej naklejki. Napisy winny zawierać:
•

imię i nazwisko konserwatora,

•

nazwę i adres firmy,

•

datę ostatniej kontroli,

•

datę następnej kontroli. Dopuszczalne jest użycie przywieszek plombowanych.

Producent zapewnia dobrą jakość i właściwe działanie gaśnicy do czasu pierwszego użycia –
nie dłużej niż 12 miesięcy od daty zakupu i 18 miesięcy od daty produkcji.
Decyzją UDT zbiorniki gaśnic o pojemności powyżej 6 dm

3

są pod dozorem ograniczonym

tzn. pełne badania przeprowadzane są u Producenta. Zbiornik może być eksploatowany przez
10 lat jeżeli nie posiada widocznych uszkodzeń mechanicznych i ubytków spowodowanych
korozją. Agregaty proszkowe są pod pełnym dozorem. Badania zwyczajne należy
przeprowadzać co 5 lat.

Konserwacja hydrantów wewnętrznych.
Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne zostały określone szczegółowo w Normie
EN 671 „Stałe urządzenia gaśnicze - Hydranty wewnętrzne”, składająca się z trzech części,
część 1 „Hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym”, część 2 „Hydranty z wężem
płaskoskładanym” oraz części 3 „Konserwacja hydrantów wewnętrznych z wężem
półsztywnym i hydrantów wewnętrznych z wężem płaskoskładanym”. Norma ma
zastosowanie do hydrantów wewnętrznych we wszystkich typach budynków, bez względu na
ich przeznaczenie i sposób wykorzystania.
Sprawność działania instalacji hydrantowej wewnętrznej w obiekcie, powinna być
potwierdzona badaniami w zakresie zgodności z postanowieniami Polskiej Normy. Badania te
wykonuje wykonawca instalacji, a następnie uprawniony konserwator. Węże stanowiące
wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie
ciśnieniowej na max. ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji
hydrantów wewnętrznych. Ponadto proponuje się okresowe sprawdzanie jej drożności
poprzez odkręcenie zaworu na najwyższej kondygnacji i przepłukanie instalacji. Należy
dokonywać również bieżących kontroli szafek hydrantowych w zakresie wyposażenia w węże
i prądownice oraz stanu technicznego zaworów hydrantowych.

Zarzadzanie bezpieczeństwem pożarowym Bydgoszcz 2015 r
Podręczny sprzęt gaśniczy i hydranty
mgr inż. poż. Andrzej Potrepko, mgr inż.poż. Marek Finc

www.marand-ppoz.pl

Uwaga!

Zg z § 22. 1. [3];

1) Minimalna wydajność poboru wody mierzona na wylocie prądownicy wynosi:
1) dla hydrantu 25 — 1,0 dm

3

/s;

2) dla hydrantu 33 — 1,5 dm

3

/s;

3) dla hydrantu 52 — 2,5 dm

3

/s,

4) dla zaworu 52 — 2,5 dm

3

/s.

2) Ciśnienie na zaworze odcinającym hydrantu wewnętrznego powinno zapewniać wydajność
określoną w ust. 1 dla danego rodzaju hydrantu wewnętrznego, z uwzględnieniem
zastosowanej średnicy dyszy prądownicy, i być nie mniejsze niż 0,2 MPa.
3) Ciśnienie na zaworze 52, położonym najniekorzystniej ze względu na wysokość i opory
hydrauliczne, dla wydajności określonej w ust. 1 p.4, nie powinno być mniejsze niż 0,2 MPa.
4) Maksymalne ciśnienie robocze w instalacji wodociągowej przeciwpożarowej na zaworze
odcinającym nie powinno przekraczać 1,2 MPa, przy czym na zaworze 52 i zaworach
odcinających hydrantów 33 oraz hydrantów 52 nie powinno przekraczać 0,7 MPa.

Dane dotyczące konserwacji i przeglądu powinny być zapisane na etykiecie, która nie może
zakrywać żadnych oznaczeń producenta. Na etykiecie powinny być umieszczone następujące
dane:
•

słowo „SPRAWDZONE”;

•

nazwa i adres dostawcy hydrantu;

•

znak jednoznacznie identyfikujący osobę kompetentną;

•

data (rok i miesiąc) kiedy konserwacja była przeprowadzona.

Konserwacja hydrantów zewnętrznych i zbiorników ppoż.
Hydranty zewnętrzne stanowiące zabezpieczenie obiektów do zewnętrznego gaszenia pożaru
powinny być co najmniej raz w roku poddawane przeglądom i konserwacji przez właściciela
sieci wodociągowej przeciwpożarowej zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego
zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. nr 124 poz. 1030) oraz ogólnymi
zasadami określonymi Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
budowlanych i terenów (Dz. U. nr 109, poz. 719). Przeglądom tym należy również poddawać
instalacje zbiorników przeciwpożarowych.