Kompetencje  matematyczne 

 i  zadatki uzdolnień do uczenia się matematyki. 

Diagnoza dzieci od 4 do 8 roku życia. 

Edyta Gruszczyk‐Kolczyńska i Ewa Zielińska  

Małgorzaty Skura i Michał Lisicki

Opracowanie robocze. Tekst autorski  na prawach rękopisu 

 z   zakazem  powielania  i    rozpowszechniania

fragmenty dotyczące obszarów: orientacja w przestrzeni i klasyfikacja.

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

1

Orientacja przestrzenna

Rozumowania pomagające dziecku lepiej orientować się w schemacie własnego ciała, w swoim otoczeniu i  na 

kartce papieru. Sposoby radzenia  sobie w sytuacjach życiowych wymagających orientowania się w przestrzeni 

oraz sposoby rozwiązywania szkolnych zadań na orientację przestrzenną. 

4 scenariusze zawierające łącznie 13  zadań diagnostycznych 

Zalecenia diagnostyczne:

Ze względu na  męczliwość  dziecka i sporą liczbę zadań diagnostycznych, ustalanie dziecięcych kompetencji 

matematycznych trzeba zrealizować w trakcie dwóch i więcej  spotkań. 

Badania,  w  danym  dniu,    trzeba     zakończyć  z  chwilą  rozwiązania  przez  dziecko    ostatniego  zadania 

diagnostycznego  realizowanego  pakietu.  Jest  to  uzasadnione  merytorycznie  oraz    zasadą  stopniowania 

trudności. 

1.1. SCENARIUSZ:  Orientacja w schemacie własnego ciała i wyprowadzanie kierunków od 

siebie

Badane  kompetencje  :  określanie   sposobu,  w  jaki  dziecko  orientuje  się  w  schemacie  własnego  ciała, 

wyprowadza kierunki od  siebie  i  ustala położenie przedmiotów  swojej osoby 

Pomoce do zajęć: 

1 woreczek wypełniony np. piaskiem  

2 frotki

Przebieg  eksperymentu diagnostycznego

1.1.1.Zadanie: Na  której ręce masz frotkę? Dorosły staje obok dziecka, mówi  Załóż frotkę na lewą rękę ... Jeżeli 

dziecko ma  problemy z określeniem, która ręka jest lewa, dorosły wskazuje ją i  stwierdza  To jest lewa  ręka. 

Następnie poleca kolejno   Połóż rękę na głowie  ... Dotknij ręką pięty ... Chwyć rękami  za kostkę ... Podnieś 

prawą rękę do góry ... Podnieś lewą nogę do góry...

Gdy dziecko wykonało te zadania  ruchowe, dorosły poleca   Prawą ręką złap za lewe ucho ... Lewą ręką złap za 

prawe ucho.  Gdyby  dziecko  miało kłopoty,  dorosły  pomaga.  Staje obok dziecka  i pokazuje na sobie,  jak 

wykonać te polecenia. 

Jeżeli dziecko nie podaje rozwiązania, trzeba zrezygnować z realizacji następnych zadań w tej serii.

1.1.2.. Zadanie: Na wprost, w lewo, w prawo, w górę... Dorosły stoi  obok dziecka, patrzą w tę samą stronę. Na 

nadgarstkach lewej ręki mają frotki. Dorosły wspólnie z dzieckiem wyprowadzają kierunki od osi swego ciała:

‐ patrzą przed siebie, wyciągają ręce i mówią, co znajduje się przed nimi;

‐ spoglądają w swoją prawą stronę, wyciągają ręce w prawo i ustalają, co znajduje się po ich prawej stronie. 

Po takim w prowadzeniu, dorosły zwraca się do dziecka  Pokaż kierunek w lewo... Co tam się znajduje. Gdy 

dziecko się wacha, dorosły podpowiada Spójrz na frotkę... i powtarza polecenie. 

1.1.3.Zadanie: Gdzie jest woreczek? Dorosły stoi  obok dziecka. Dziecko na jedną rękę ma założoną frotkę (z 

poprzedniego zadania). Dorosły pyta: 

Na  której ręce masz frotkę?... Jeżeli dziecko wskaże rękę, ale jej nie nazwie dorosły pyta: Czy to lewa, czy prawa 

ręka?... 

Podaje dziecku woreczek i   mówi  Połóż woreczek przed sobą ... za  sobą ... .po swojej lewej stronie ... po 

prawej.... Stań tak, żeby woreczek był przed tobą ... Zrób dwa kroki do przodu ... Gdzie teraz jest woreczek? 

Jeżeli dziecko myli się, dorosły podpowiada: Spójrz na  frotkę... i powtarza polecenie.   

1.2 SCENARIUSZ :  Gdzie umieścić przedmiot żeby było dobrze?

Badane kompetencje: ustalanie, czy  i w jaki sposób dziecko potrafi ustalić położenie przedmiotu względem 

obranego układu odniesienia. W jaki sposób   dziecko ustala położenie przedmiotów względem siebie

Pomoce do zajęć: 

spory pluszowy siedzący miś ( nie może się przewracać),

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

2

lala, wielkości misia

 woreczek ( z poprzednich zajęć)

 pudełko ( po butach), bez oznaczonego przodu i tyłu

frotka do zakładania na nadgarstek

Przebieg  eksperymentu diagnostycznego

1.2.1. Zadania : Miś,  lalka  i   woreczek? Dorosły ustawia na stole lalkę i  misia tak, żeby siedzieli przodem do 

siebie i przedstawia dziecku następujące zadania: 

  Połóż woreczek tak, aby  leżał przed lalką i przed misiem... 

  Połóż woreczek tak, aby był przed misiem i  jednocześnie za lalką... Gdy są kłopoty, dorosły pokazuje ruchem 

ręki  : tu przed misiem , przesuwa  rękę i  pokazuje tu, za lalką. Potem powtarza zadanie... Jeżeli dziecko nie 

radzi sobie mimo pomocy, trzeba zrezygnować z następnych poleceń;

  Połóż  woreczek tak,  aby    był  z lewej  strony  misia i z  prawej strony    lalki...Jeżeli dziecko ma  problem  z 

wykonaniem polecenia, dorosły    proponuje: Stań za misiem ... Dotknij jego lewej łapy...Połóż woreczek po 

lewej  stronie misia...Stań  za  laką...  Dotknij  jej  prawej  ręki  ...  Sprawdź,  czy  woreczek  jest  po  jej  prawej 

stronie ... .

Teraz połóż woreczek tak, aby był z prawej strony misia i z lewej strony lalki...

Ułóż podobne zadanie dla mnie...

 

1.2.2.  Zadania:  Woreczek  i  pudełko.  Na stole  stoi pudełko,  obok  leży  woreczek.  Dziecko  ma  na  lewym 

nadgarstku frotkę.  Dorosły przedstawia dziecku następujące krótkie zadania:  

Włóż woreczek  do środka pudełka...Połóż woreczek na zewnątrz pudełka...

Połóż  woreczek na pudełku ... pod pudełkiem...

Stań za pudelkiem...Połóż woreczek przed pudełkiem ... Jak staniesz po tej stronie ( pokazuje przeciwną), gdzie 

będzie woreczek?  Jeżeli dziecko  milczy,  dorosły  pomaga  Przejdź na drugą  stronę  stołu ...  Z  której  strony 

pudełka  leży teraz woreczek?...

Pokaż  prawą stronę pudełka  ...  Połóż woreczek z lewej strony  pudełka. Jeżeli  dziecko ma kłopoty,  dorosły  

podpowiada  Stań za pudełkiem...  Połóż  dłonie na bokach pudełka...Popatrz  na frotkę....Dorosły  powtarza 

zadanie....

Teraz ty ułóż podobne zadanie dla mnie...

1.3 SCENARIUSZ:  Orientacja  na kartce papieru 

Badane kompetencje: ustalenie, w jakim stopniu  dziecko orientuje się na kartce papieru ( góra i dół, lewy i 

prawy brzeg, rogi górne i dolne, prawe i lewe), czy potrafi kreślić linie zgodnie z  podanym kierunkiem. 

Pomoce do zajęć: 

kartka z bloku rysunkowego ( A 4)

kartka w kratkę ( A 5)

ołówek ( długopis )

frotka 

1.3.1. Zadanie: Gdzie góra,  gdzie dół na kartce papieru? Dorosły podaje dziecku kartkę i mówi: 

Trzymaj ją jedną ręką, a drugą pokazuj: górny brzeg i .. dolny brzeg .... prawy brzeg...lewy brzeg... Połóż kartkę 

na stole i  pokazuj: górę... dół... prawą stronę...lewą stronę...Zadanie to jest wprowadzeniem ( fazą uczenia  się) 

do następnych zadań.

1.3.2. Zadania  : Rysuj tak, jak mówię . Dziecko siedzi przy  stole, dorosły  obok. Przed dzieckiem jest kartka i 

ołówek. Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku. Dorosły przedstawia dziecku dwa zadania: 

Rysuj kreski tak, jak ci powiem. Najpierw z góry do dołu ... z dołu do góry ...   z lewej strony do prawej ...   z 

prawej do lewej ... Gdyby dziecko się myliło, dorosły radzi Połóż dłonie na brzegach kartki  i popatrz na frotkę. 

Następnie powtarza zadanie.

Postaw kropkę w prawym górnym rogu ... postaw kropkę w lewym dolnym rogu ... połącz kropki. Jeżeli dziecko 

myli się,  dorosły  podpowiada Połóż  dłonie na górnych rogach    kartki..Popatrz na frotkę...  Połóż dłonie na 

dolnych rogach kartki... Popatrz na frotkę...  Następnie dorosły powtarza polecenia.

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

3

1.3.4. Zadanie: Labirynt.    Zadanie to trzeba  zrealizować, gdy  dziecko   wykona poprzednie przy  niewielkiej 

pomocy  dorosłego. Dziecko siedzi przy stole, dorosły obok. Przed dzieckiem jest kartka w kratkę   i  ołówek. 

Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku. 

Dorosły  zwraca się do dziecka rysujemy  labirynt. Rysuj    kreski tak, jak ci  powiem.  Zaczynaj od    tej kropki 

( rysuje   kropkę   na środku kartki, na przecinających się liniach papieru w kratkę). Kreska ‐ jedną kratkę w 

górę..., jedna w prawo..., dwie w dół... dwie w lewo...., trzy w górę..., trzy w prawo..., trzy w dół..., cztery w 

lewo..., cztery do góry..., pięć w prawo..., pięć do dołu... Dalej rysuj sam....

Gdy  dziecko ma kłopoty, dorosły  dyktuje  mu 4    kolejne czynności rysowania  labiryntu i znowu proponuje  

Dalej rysuj sam... 

Jeżeli   dziecko narysuje spory labirynt, dorosły ‐ w nagrodę ‐ proponuje W  środku labiryntu jest serek ‐ narysuj 

go... U wejścia labiryntu stoi myszka‐ narysuj ją.... Dotknij  długopisem noska myszki  i poprowadź ją rysując jej 

drogę do serka...

1.4 SCENARIUSZ:   Rozwiązywanie zadań na  orientacje przestrzenną

Badane  kompetencje:  ustalenie  w  jakim  stopniu  dziecko  potrafi  korzystać  z  orientacji  przestrzennej  w 

rozwiązywaniu  zadań. Sprawdzenie, na ile  dzieci orientują się w ruchu drogowym 

Pomoce do zajęć: 

frotka, którą dziecko założy na lewy nadgarstek

1.4.1. Zadania:  Po której stronie siedzi kierowca?  Dorosły przedstawia dziecku zadanie;. 

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę. 

Po której stronie siedzi kierowca?                                            

Jeżeli  dziecko milczy,   dorosły pomaga Pokaż ręką, w którą stronę jedzie autobus .... Pokaż, po której stronie 

autobusu siedzi kierowca ...  Powtarzam zadanie...

1.4.2. Zadanie: Po której stronie jezdni jedzie autobus. Dorosły przedstawia dziecku zadanie:

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy i zastanawiają się:

którą stroną jezdni jedzie autobus?...        

Gdy  dziecko milczy,   dorosły  pomaga To jest  jezdnia ( gest dorosłego).  Pokaz ręką kierunek jazdy...... Którą 

stroną   jedzie autobus ....Powtarzam zadanie..

1.4.3. Zadanie: Którą stroną  jezdni ciężarówka? Dorosły przedstawia dziecku zadanie: 

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy. Z naprzeciwka nadjeżdża ciężarówka,

Którą stroną jezdni jedzie?

Jeżeli  dziecko milczy,  dorosły pomaga  Pokaż prawa ręką, w którą stronę jedzie autobus ....A teraz lewą pokaż 

nadjeżdżającą ciężarówkę...  Powtarzam  zadanie...

1.4.4. Zadanie: Po której stronie Krzysia siedzi Ewa?  Dorosły przedstawia dziecku zadanie;. 

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy. 

Za kierowcą, przy oknie siedzi Krzyś, obok Krzysia siedzi Ewa. 

Po której stronie Krzysia siedzi Ewa? 

Gdy  dziecko milczy,  dorosły pomaga Wyobraź sobie, że Krzyś to ty. Siedzisz za  kierowcą przy oknie . Pokaż, po 

której stronie masz okno. Obok ciebie siedzi Ewa. Powtarzam zadanie... 

1.4.5. Zadanie : W drodze do szkoły. Dorosły przedstawia dziecku treść zadania:

Edytka i Grześ idą  do szkoły. Odprowadza ich mały piesek.

Po której stronie drogi idą dzieci? 

Wyprzedza ich Jaś na rowerze.

Po której stronie drogi jedzie Jaś?

Jeżeli dziecko milczy dorosły naprowadza Po której  stronie drogi chodzą piesi?   

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

4

PAKIET. Klasyfikacja

Ustalenie na jakim poziomie dziecko klasyfikuje. W jaki sposób dziecko posługuje się  klasyfikacją w sytuacjach 

zadaniowych. W jakim zakresie są dziecku i jak posługuje się . Jak dziecko radzi sobie z rozwiązywaniem  zadań 

typu szkolnego, które wymagają sprawnego klasyfikowania (tak zwane zadania o zbiorach).

3  scenariusze  zawierające łącznie 11 zadań diagnostycznych.

2.1. SCENARIUSZ: Klasyfikowanie

Badane kompetencje: określenie poziomów rozumowania, na jakich dziecko  klasyfikuje

Pomoce do zajęć: 

kartoniki z obrazkami ( wymiar  ‐ około połowy  pocztówki) przedstawiające pojedyncze obiekty. Wizerunek 

obiektu musi być realistyczny. Kart około 50, a wśród nich co najmniej

3 pary podobnych  obrazków (np. pies i pies, piłka i piłka);

3  pary obrazków, które dadzą się ułoży tak:  motyl i kwiatek, kot i miseczka z mlekiem, pies i buda;

kilka zestawów kart tworzących tzw. łańcuszki  dziewczynka i konewka i kwiatek, chłopiec i wędka i ryba;

zestawy kart ( co najmniej po 4) tworzące kolekcje: a) świat ludzi  (chłopiec, dziewczynka, pan, pani, babcia, 

dziadek), b) świat zwierząt: mieszkających w wodzie (ryba, krokodyl), owady (mucha, pszczoła), ptaki (bocian, 

jaskółka),  zwierzęta  leśne (wiewiórka, sarna), zwierzęta hodowlane (krowa, koń), zwierzęta domowe (pies, 

kot), zwierzęta żyjące w ZOO (słoń, lew), c)   świat  roślin ( kwiaty, drzewa, owoce itp.), d) świat .rzeczy: domy 

(blok, dom jednorodzinny, ul, buda, gniazdo), środki  transportu (samochód, autobus, pociąg, tramwaj, sanki), 

ubrania (bluzka, spodnie, szalik, buty itp.) naczynia ( garnek, kubek itp.),   narzędzia ( młotek, nożyczki  itp.) 

meble ( stołek, szafa itp.), zabawki ( piłka, miś, skakanka itp.). 

Przebieg  eksperymentu diagnostycznego

2.1.1.Zadanie:  Co  do  siebie  pasuje?  Dorosły  układa  przed  dzieckiem  obrazki  w  szeregach  tak,  aby  nie 

sugerować skojarzeń (  podobne obrazki  nie mogą być obok siebie).  Układając kolejne obrazki ‐ w rozmowie ‐ 

skłania dziecko, aby nazywało to, co jest na obrazku. Nazywanie obrazków oznacza, że dziecko rozpoznało  to, 

co się na  nich   znajduje ( nie jest to egzamin z nazywania obrazków). Dlatego, jeżeli dziecko waha  się, bo ma 

kłopoty z nazwaniem obrazka, dorosły stwierdza Nic się nie stało i  go odkłada. 

Na  koniec dorosły    pokazuje dziecku wszystkie obrazki  mówiąc   Straszny  tu bałagan. Zrobimy  porządek . 

Dobierz obrazki tak, aby  pasowały  do siebie..  To, co jest na obrazkach    ma do siebie  pasować … Dziecko 

podaje dorosłemu obrazki, a on  pyta: Dlaczego to do siebie pasuje?... Czy coś jeszcze do tego pasuje? 

Dorosły akceptuje wszystko to, co dziecko robi  i mówi.   Gdy dziecko przestaje kompletować obrazki, trzeba  

pomóc.  Przewidziane są następujące formy pomocy. Jeżeli dziecko:

‐ wybierało pojedyncze obrazki,  dorosły   wskazuje obrazek i  pyta Co jeszcze pasuje do tego obrazka? Być 

może dziecko dobierze obrazki do pary; 

‐ dobrało pary kart z podobnymi obrazkami ( np. motyl  i motyl), dorosły sugeruje Może coś pasuje do motyla? 

Dziecko  może wówczas dobrać parę obrazków na zasadzie np., motyl i  kwiatek ( para funkcyjna ‐ bo motyle 

siadają na kwiatkach);

‐ dobierało pary kart na zasadzie pies  i buda ( para funkcyjna ‐ bo pies  mieszka  w budzie), dorosły pyta Może 

coś  jeszcze pasuje do psa i budy? Może dziecko dobierze np. miskę ( będzie to tzw. łańcuszek)  i ułoży mini 

opowiadanie;

‐ dobiera  karty  w kolekcje z kartą centralną wyjaśniając np. To są zabawki  tej dziewczynki, dorosły zachęca 

Może jeszcze coś się da wybrać do innej kolekcji?  

Przy  takich  formach  pomocy  dzieci     pokazują,  jakie  rozumowania znajdują  się  w  ich strefie najbliższego 

rozwoju. Gdy mimo zachęty dziecko przestaje kompletować obrazki ‐ zrealizowało zadanie. Pozostałe obrazki 

trzeba zebrać i schować

2.2 SCENARIUSZ :  Segregowanie  i definiowanie 

Badane  kompetencje:  ustalenie,  czy  w  strefie najbliższego  rozwoju  dziecka  znajdują  się    już  czynności 

intelektualne pozwalające klasyfikować  na  poziomie operacji konkretnych. W jakim stopniu dziecko potrafi 

budować pojęcia i systematyzować je  

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

5

Pomoce do zajęć : 

karty logiczne Niedźwiedzie ( a także każdy inny zestaw kart logicznych do klasyfikowania np. Koty, Psy)

2.2.1.Zadanie : Segregowanie kart. Dorosły rozkłada  na stole karty z misiami i   mówi Popatrz, to są karty. Na 

nich są misie. Będziemy je segregować: według koloru futerka (pokazuje odpowiedni  mały kartonik), potem 

według tego, co miś robi (pokazuje odpowiedni  mały kartonik) na koniec według pory dnia, czyli  kiedy to robi 

(pokazuje mały kartonik). Zaczynamy.

Najpierw posegreguj misie według koloru futrka. Dorosły kładzie  małe kartoniki  z oznaczniem koloru futerka. 

Wskazuje na  kolor kartonika  i mówi: Tu brązowe..Tu czarne....A tu białe... Jeżeli  dziecko wstrzymuje się od 

działania, dorosły sam zaczyna segregować karty: Tu mają być misie brązowe. Pomagaj mi...Tu misie czarne....A 

tu białe. Po posegregowaniu dorosły  pokazuje wyróżnione podzbiory  i je nazywa: Tu są misie...(dziecko ma 

dopowiedzieć). Tu misie....A tu....

Będziemy inaczej segregować. Teraz nieważny jest kolor misia. Będziemy teraz segregować według tego, co 

miś robi.    Kładzie małe kartoniki    z  oznaczniem  czynności wykonywanej przez  misia.  Wskazuje na małe 

kartoniki  i mówi: Tu połóż obrazki, na  których miś siedzi...Tu, na których miś  stoi....A tu te, na których miś leży. 

Jeżeli  dziecko wstrzymuje się  od działania  dorosły sam zaczyna segregować karty:  Tu mają być misie,które 

siedzą.  Pomagaj  mi...Tu  misie,  które leżą.  Pomagaj  mi.....A  tu te,  które stoją.  Po posegregowaniu  dorosły 

pokazuje wyróżnione podzbiory i je nazywa: Tu są obrazki na których misie...(dziecko ma dopowiedzieć) Tu....A 

tu....

Będziemy jeszcze inaczej segregować.  Nie jest już ważne, co robi  miś. Posegreguj  misie  w zależności od tego, 

czy jest dzień czy noc.Dziecko klasyfikuje obrazki, na koniec nazywa podzbiory. Dorosły: Tu są karty....A tu....

Gdy karty są posegregowane, dorosły stwierdza O misiach już wszystko wiemy – jakiego są koloru, co robią i 

czy jest to noc, czy też dzień.

2.2.2.  Zadanie:  Szukamy  misia  białego,  który  stoi  i  jest  dzień.  Dorosły  pokazuje  obrazki  z  misiami (te  z 

poprzednig  zadania).  Przysuwa  w  stronę  dziecka  obrazki z  misiami,  a sobie  pozostawia  małe  kartoniki. 

Przedstawia dziecku  zadanie: 

Znajdź kartę z misiem, który jest biały  (pokazuje odpowiedni mały kartonik),

 stoi (pokazuje kartonik) i jest dzień (pokazuje kartonik). 

Jeżeli  dziecko po kilku sekundach nie odszuka właściwego misia, dorosły pomaga. Pokazuje pierwszy kartonik 

(kolor futerka) i  mówi:  Miś ma  być biały.  Nie brązowy  (odsuwa  obrazki , na  których miś jest brązowy), nie 

czarny  (odsuwa obrazki z czarnymi misiami).  Już  wiemy,  że ma  być  biały.  Ma  stać.  Wybieramy  wszystkie 

obrazki, na których miś  stoi. Pomagaj mi....Ma stać w ciągu dnia. To ten obrazek!   Zadanie jest rozwiązane. 

Dorosły pokazuje małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada). 

2.2.3. Zadanie: Szukamy  czarnego misia, który leży w nocy. Dorosły  stwierdza  Już wiesz, jak znaleźć misia i 

przedstawia dziecku zadanie:

 Szukamy misia, który jest....czarny (pokazuje kartonik), 

stoi (pokazuje kartonik) i jest noc (pokazuje kartonik).

 Jeżeli dziecko nie potrafi  skorzystać z wzoru podanego w poprzednim zadaniu, i  wstrzymuje się od wykonania 

zadania, dorosły jeszcze raz wyjaśnia: Miś  ma być czarny, czyli  nie brązowy (odsuwa obrazki, na których miś 

jest  brązowy)  i  nie  biały  (odsuwa  obrazki  z  białymi  misiami).  Mamy  wszystkie  czarne  misie  Ma  leżeć. 

Wybieramy  wszystkie obrazki,  na których miś  leży  Pomagaj  mi w  wybieraniu....Ma leżeć  w  nocy.  To  ten 

obrazek!  Zadanie jest rozwiązane. Dorosły pokazuje małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada).

2.2.4. Zadanie: Szukamy brązowego misia, który siedzi  w ciągu dnia. Dorosły mówi  Już znaleźliśmy dwa  misie i 

przedstawia dziecku zadanie:

 Szukajmy innego misia. Ma być brązowy (pokazuje kartonik), 

ma siedzieć (pokazuje kartonik) i ma być dzień (pokazuje kartonik). 

Jeżeli  dziecko nadal nie potrafi znaleźć właściwego obrazka dorosły ponownie wyjaśnia: Miś ma być brązowy, 

czyli nie biały   (odsuwa obrazki, na których miś jest biały)  i nie czarny (odsuwa  obrazki z czarnymi  misiami). 

Mamy wszystkie brązowe misie Miś ma leżeć. Wybieramy wszystkie obrazki, na których miś siedzi. Pomagaj mi 

w wybieraniu....Ma być dzień. Czy wiesz, który to obrazek? To ten!  Rozwiązaliśmy zadanie. Dorosły pokazuje 

małe kartoniki i mówi: Miś jest..(dziecko dopowiada).

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

6

2.2.5. Zadanie: Szukam misia. Dorosły podaje dziecku małe kartoniki, przysuwa do siebie karty Niedźwiedzie i  

proponuje  Ułóż dla  mnie podobne zadanie o misiach. Słucha  uważnie i rozwiązuje to zadania. Na koniec pyta 

Dobrze rozwiązałem? 

2.3 SCENARIUSZ : Rozwiązywanie zadań  na klasyfikacje

Badane kompetencje:  Ustalenia,  w  jakim zakresie dzieci posługują się    klasyfikowaniem w  rozwiązywaniu 

zadań podobnych do sytuacji życiowych 

Pomoce do zajęć: 

tekturowe guziki 

pętelki ze sznurowadeł

małe obrazki z rysunkami  przedstawiające: owoce,  warzywa, pieczywo, nabiał, słodycze, napoje.  Obrazki te 

będą oznaczały obiekty należące do danego zbioru;

obrazki produktów: owoce (  gruszki, jabłka, czereśnie itd.), warzywa  ( marchewka, seler, por, czosnek itp.), 

pieczywo ( bułeczki, kilka obrazków produktów nabiałowych, kilka obrazków słodyczy, kilka obrazków napojów

2.3.1. Zadanie: Segregowanie  guzików według liczby dziurek (zbiory rozłączne). Dorosły kładzie trzy pętle, a na 

brzegu  każdej  z  nich kartonik określający  liczbę  dziurek w guziku.  Mówi:  Posegreguj guziki  według liczby 

dziurek. Do tej pętli (wskazuje pętlę) włóż guziki z czterema  dziurkami...Do tej z dwiema  (wskazuje)....A do tej z 

trzema (wskazuje).

Jeżeli  po chwili  dziecko nie zaczyna  segregować guziki, dorosły mówi: Wybieram wszystkie guziki  z czterema 

dziurkami. Pomóż mi...Teraz z dwiema dziurkami. Pomagaj mi...Z trzema dziurkami włożymy do tej pętelki.

Dorosły wskazuje pętelki z guzikami: Tu są guziki.... (dziecko dopowiada). 

2.3.2. Zadanie: Segregowanie guzików (zbiory  nierozłączne): Dorosły kładzie na  stole dwie   pętelki, a  obok 

guziki. Na brzegu jednej pętelki kładzie  mały  czerwony kartonik, a  na brzegu drugiej pętelki mały kartonik z 

dwiema  dziurkami.  Wskazuje  na  pętelki,  guziki  i  mówi:  Uporządkuj  guziki.  Dziecko  od  razu  może 

uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną dwóch zbiorów. Tak jak pokazane jest to na rysunku.

Jeżeli  tego nie czyni, to dorosły mówi: Tu są czerwone guziki  (wskazuje na pętelkę), a  tu z dwiema dziurkami 

(wskazuje na pętelkę). Co robią guziki  z dwiema dziurkami  pomiędzy czerwonymi? A co robią guziki czerwone 

pomiędzy guzikami z dwiema  dziurkami? Dorosły przekłada  guziki tyle razy, aż dziecko zauważy, że trzeba coś z 

tymi guzikami zrobić. Wówczas dorosły pokazuje wspólną pętlę. Dziecko zapewne do części wspólnej włoży 

guziki czerwone z dwiema dziurkami.  

2.3.3. Zadanie: Segregowanie guzików (zbiory nierozłączne, zadanie 2). Dorosły kładzie na stole dwie  pętelki, a 

obok guziki. Na brzegu jednej pętelki  kładzie mały kartonik z prostokątem, a  na brzegu drugiej pętelki mały 

kartonik z dwiema dziurkami.  Wskazuje na pętelki, guziki i  mówi: Uporządkuj guziki. Dziecko korzystając  z 

doświadczeń z poprzedniego zadania powinno od razu może uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną 

dwóch zbiorów. Tak jak pokazane jest to na rysunku.

Jeżeli  tego  nie czyni,  to  dorosły  pomaga:  Tu  są  guziki prostokątne  (wskazuje na pętelkę),  a tu  z  trzema 

dziurkami (wskazuje na pętelkę). Co robią guziki z prostokątne pomiędzy tymi z trzema dziurkami? A co robią 

guziki  z trzema dziurkami pomiędzy prostokątnymi guzikami?   Dorosły przekłada guziki tyle razy, aż dziecko 

zauważy, że trzeba  coś  z tymi guzikami  zrobić. Wówczas dorosły pokazuje wspólną pętlę. Dziecko zapewne do 

części wspólnej włoży guziki prostokątne z trzema dziurkami. 

2.3.4.  Zadanie:  Segregowanie guzików (zbiory  nierozłączne,  zadanie 3). Dorosły  ponownie kładzie na  stole 

dwie  pętelki, a obok guziki. Na brzegu jednej pętelki kładzie mały żółty kartonik, a na brzegu drugiej pętelki 

mały  kartonik  z  trójkątem.  Wskazuje  na  pętelki,  guziki  i  mówi:  Uporządkuj  guziki.  Dziecko korzystając  z 

doświadczeń z poprzedniego zadania powinno od razu może uporządkować guziki, wyznaczając część wspólną 

dwóch zbiorów. Pokazane jest to na rysunku.

2.3.5.Zadanie: Dostawa  towaru Dorosły  przedstawia  dziecku treść zadania: W sklepie spożywczym są takie 

działy: owoce (kładzie kartonik kodujący cechę „owoce”), warzywa (kładzie odpowiedni kartonik), pieczywo 

(kładzie kartonik), nabiał (kładzie kartonik), słodycze (kładzie kartonik), napoje (kładzie kartonik). Do sklepu 

dostarczyli towar. Dorosły rozkłada obrazki, wskazuje na nie i  prosi: Pomóż rozłożyć towar w odpowiednich 

działach. Po uporządkowaniu towaru, dziecko nazywa podzbiory: Tu są...

badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzałość szkolna).pages

7