Co wolno Kowalskiemu?

Kowalski, podpisując umowę, zobowiązał się do sumiennego wykonywania zadań
i poleceń przełożonego. Musi pracować w ciągu ustalonego czasu, a każdą swoją
nieobecność usprawiedliwić.

Jeśli Kowalski zawarł już umowę o pracę z firmą X, powinien wiedzieć, jakie ma z tego
powodu obowiązki wobec pracodawcy oraz do czego firma zobowiązała się,
przyjmując go do pracy.
Kowalski zobowiązał się przede wszystkim do sumiennego i starannego wykonywania
zadań i poleceń przełożonego. Powinien być świadom, że w czasie godzin pracy to
właśnie jego szef może układać mu rozkład dnia i przydzielać zadania, jeśli tylko nie są
one niezgodne z prawem i z ewentualnymi zapisami w umowie o pracę.

- Jeśli firma zatrudniła pracownika na stanowisku specjalisty ds. marketingu, ale
nagminnie wysyła go do rozładowywania samochodów z węglem, to podwładny może
odmówić, powołując się na niezgodność zadania z kwalifikacjami - mówi doradca
personalny z Wrocławia.

Kowalski, składając podpis na kontrakcie, zobowiązał się jeszcze do kilku rzeczy.

Po pierwsze, że będzie przestrzegał czasu pracy ustalonego w firmie.

- W dzisiejszych czasach czas pracy przestał oznaczać 8 godzin spędzanych za
biurkiem, zawsze od 7 do 15 - komentuje doradca personalny. - Pracodawca może
ustalić w zasadzie dowolne godziny pracy, byle tylko mieściły się poza ustaloną w
regulaminie porą nocną i nie licząc nadgodzin liczyły średnio 8 dziennie. Ten obowiązek
to także punktualne rozpoczynanie pracy i nie wychodzenie przed czasem.

Po drugie, jeśli Kowalski pracuje w firmie liczącej powyżej 20 pracowników, musi
przestrzegać regulaminu pracy swojego pracodawcy, a jeśli jest to firma mała - ustaleń
właściciela dotyczących porządku pracy.

Po trzecie musi przestrzegać obowiązujących przepisów przeciwpożarowych i bhp oraz
dbać o dobro swojej firmy. Chodzi tu o ochronę przed zniszczeniem wyposażenia biura,
maszyn, dokumentów, a także nieudzielanie informacji, będących źródłem przewagi
firmy nad konkurencją. Kodeks pracy dość szczegółowo określa zasady
powstrzymywania się przez Kowalskiego od działalności konkurencyjnej wobec swojej
firmy. Jeśli umowa o pracę będzie zawierać odpowiedni zapis, zakaz ten może
obowiązywać przez pewien czas nawet po odejściu Kowalskiego z przedsiębiorstwa.
Wówczas Kowalskiemu przysługuje odszkodowanie w wysokości co najmniej 25%
dotychczasowego wynagrodzenia. Jeśli jednak złamie on zakaz konkurencji wobec

1

swojego obecnego lub byłego pracodawcy, ten ostatni może dochodzić przed sądem
wyrównania poniesionych w ten sposób strat.
Przyjmując Kowalskiego do pracy pracodawca bierze na siebie obowiązek:

•

powiadomienia pracownika o jego obowiązkach, czyli co powinien robić oraz o
jego uprawnieniach, a więc jakie działania Kowalski może podjąć z własnej woli
na danym stanowisku,

•

zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy, a także dbania o higienę, niski
hałas, odpowiednie oświetlenie,

•

przeprowadzania okresowych szkoleń bhp,

•

oceny wyników pracy Kowalskiego w sposób jak najbardziej obiektywny,

•

gromadzenia dokumentacji pracy w aktach osobowych Kowalskiego,

•

terminowego wypłacania mu wynagrodzenia.

- Kodeks cywilny w kwestii obowiązku pracodawcy zawiera parę artykułów, które są w
praktyce trudne do wyegzekwowania - przyznaje doradca z agencji personalnej.
- Jak na przykład ocenić, czy firma dba o rozwój kwalifikacji pracowników, zaspokaja ich
potrzeby życiowe czy w pełni wykorzystuje ich wiedzę i zdolności?

Dokumentem dotyczącym pracy Kowalskiego, na który ustawodawca położył
szczególny nacisk, jest świadectwo pracy. Pracodawca ma obowiązek wydania go
zaraz po rozwiązaniu z jakiejś przyczyny umowy z Kowalskim i nie może tego uzależnić
od żadnego warunku, np. zwrotu pobranej wcześniej przez Kowalskiego zaliczki.

Świadectwo pracy powinno zawierać:

•

okres zatrudnienia oraz zajmowane w firmie stanowiska,

•

sposób, w jaki została rozwiązana umowa o pracę,

•

informację o zajęciu części lub całości wynagrodzenia na skutek decyzji sądu,

•

a także dane mówiące o uprawnieniach pracowniczych i wynikających z
ubezpieczeń społecznych.

Jeśli Kowalski sobie tego życzy, na świadectwie może być także podana wysokość
wynagrodzenia, które pobierał w firmie oraz uzyskane dodatkowe kwalifikacje
zawodowe.

Kowalski musi też wiedzieć, że jeśli jego firma liczy więcej niż 20 osób, to pracodawca
jest zobowiązany ustalić na piśmie regulamin pracy. Musi być on dostępny dla
pracowników, gdyż zawiera niezbędne informacje dla funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Po pierwsze, określa warunki przebywania na terenie firmy, wyposażenie na
poszczególnych stanowiskach, godziny czasu pracy oraz porę nocną, w czasie której
wynagrodzenie liczy się jak w przypadku pracy w nocy.

2

Regulamin zawiera także informacje, w jaki sposób i kiedy są wypłacane pensje,
obowiązki pracodawcy w zapewnieniu bezpieczeństwa w czasie pracy oraz sposób, w
jaki Kowalski musi potwierdzić przyjście do biura lub usprawiedliwić nieobecność.
- Coraz rzadziej stosuje się codzienne podpisywanie listy, którą 5 minut po 7 rano
zabiera szef do sprawdzenia; obecnie każda prawie firma opracowuje swój własny
sposób sprawdzania, czy pracownicy są na miejscu - mówi doradca personalny z
Wrocławia. Co ważne, pracodawca powinien zapoznać Kowalskiego z regulaminem
obowiązującym w przedsiębiorstwie jeszcze przed datą rozpoczęcia przez niego pracy.
Firma, która zatrudnia do 20 pracowników, ma obowiązek poinformowania
personelu na piśmie o:

•

obowiązującym czasie pracy,

•

porze nocnej,

•

terminie i sposobie wypłaty wynagrodzenia,

•

dniach wolnych od pracy,

•

sposobie potwierdzania przybycia pracownika do przedsiębiorstwa i
usprawiedliwiania jego nieobecności.

Jeśli Kowalski znajdzie prace, pewnie w zamieszaniu zapomni o tym, że za nie
dopełnienie obowiązków pracownika i nieprzestrzeganie regulaminu czekają go kary
porządkowe, pieniężne lub odpowiedzialność materialna. Te pierwsze dzielą się na
upomnienia i nagany, a Kowalski może je otrzymać np. za nieprzestrzeganie zasad
bezpieczeństwa pracy na swoim stanowisku, wyjście z biura bez usprawiedliwienia lub
bycie nietrzeźwym. Pracodawca karę porządkową lub pieniężną może udzielić
najpóźniej do 2 tygodni, od kiedy dowiedział się o przewinieniu Kowalskiego, ale nie
później niż w 3 miesiące po nim. Jeśli przełożony chce udzielić upomnienia lub nagany,
musi poinformować o tym Kowalskiego na piśmie, wskazując, za co dokładnie Kowalski
jest ukarany. W piśmie powinno być też pouczenie, w jaki sposób pracownik może się z
tą decyzją nie zgodzić. Kopia wędruje także do akt osobowych Kowalskiego, a po roku
zostaje z nich usunięta.

Jeśli Kowalski nie wykona swoich obowiązków albo celowo wyrządzi swojemu
pracodawcy szkodę, może ponieść odpowiedzialność materialną, czyli zapłacić firmie
odszkodowanie z własnej kieszeni. Pracodawca jednak musi szczegółowo uzasadnić, w
jaki sposób Kowalski spowodował szkodę i ile ona kosztowała. - Bardzo rzadko firmy
decydują się na taki krok - tłumaczy doradca personalny - W obronie pracownika jest
bowiem przepis, który mówi, że nie można odpowiadać za szkodę, która powstała na
skutek ryzyka związanego z daną działalnością gospodarczą. Innymi słowy, właściciel
salonu samochodowego nie może żądać od sprzedawcy zadośćuczynienia, że w ciągu
tygodnia sprzedał tylko dwa, a nie siedem aut. Jeśli już szkoda na rzecz pracodawcy
zostanie udowodniona, to odszkodowanie wypłacone przez Kowalskiego nie może
przewyższać 3 miesięcznych pensji, jakie dostawał on w dniu spowodowania strat.

2004-05-13 (10:02)

(Pracuj.pl)

3

4