Dlaczego warto mie

Pozwól swobodnie pracowa

niepełnosprawnej!!

Poradnik dla osób niepełnosprawnych

Sandra Krzyżańska

Martyna Olechnowicz

Studentki Pedagogiki o specj. doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne

Uniwersytetu Kaziemierza Wielk

Dlaczego warto mieć prac

Pozwól swobodnie pracować osobie

niepełnosprawnej!!

Poradnik dla osób niepełnosprawnych

Studentki Pedagogiki o specj. doradztwo zawodowe i rehabilitacyjne

Uniwersytetu Kaziemierza Wielkiego w Bydgoszczy

ć

pracę?

ć

osobie

Poradnik dla osób niepełnosprawnych

Spis treści

D

D

l

l

a

a

c

c

z

z

e

e

g

g

o

o

w

w

a

a

r

r

t

t

o

o

m

m

i

i

e

e

ć

ć

p

p

r

r

a

a

c

c

ę

ę

?

?

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

3

3

Apel do Rodziców ..................................................................................................................................... 3

Co praca Ci da? Wiele ............................................................................................................................... 4

J

J

a

a

k

k

i

i

g

g

d

d

z

z

i

i

e

e

s

s

z

z

u

u

k

k

a

a

ć

ć

p

p

r

r

a

a

c

c

y

y

?

?

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

5

5

Jak szukać pracy? ...................................................................................................................................... 5

Gdzie szukać pracy? .................................................................................................................................. 7

P

P

r

r

o

o

g

g

r

r

a

a

m

m

y

y

w

w

s

s

p

p

i

i

e

e

r

r

a

a

j

j

ą

ą

c

c

e

e

z

z

a

a

t

t

r

r

u

u

d

d

n

n

i

i

a

a

n

n

i

i

e

e

o

o

s

s

ó

ó

b

b

n

n

i

i

e

e

p

p

e

e

ł

ł

n

n

o

o

s

s

p

p

r

r

a

a

w

w

n

n

y

y

c

c

h

h

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

9

9

Ż

Ż

y

y

c

c

i

i

o

o

r

r

y

y

s

s

i

i

l

l

i

i

s

s

t

t

m

m

o

o

t

t

y

y

w

w

a

a

c

c

y

y

j

j

n

n

y

y

–

–

j

j

a

a

k

k

p

p

i

i

s

s

a

a

ć

ć

?

?

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

1

1

4

4

R

R

o

o

z

z

m

m

o

o

w

w

a

a

k

k

w

w

a

a

l

l

i

i

f

f

i

i

k

k

a

a

c

c

y

y

j

j

n

n

a

a

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

1

1

7

7

R

R

o

o

d

d

z

z

a

a

j

j

e

e

u

u

m

m

ó

ó

w

w

o

o

p

p

r

r

a

a

c

c

ę

ę

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

2

2

0

0

A

A

d

d

r

r

e

e

s

s

y

y

p

p

l

l

a

a

c

c

ó

ó

w

w

e

e

k

k

w

w

B

B

y

y

d

d

g

g

o

o

s

s

z

z

c

c

z

z

y

y

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

2

2

3

3

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych

3

DLACZEGO WARTO MIEĆ PRACĘ?

A

PEL DO

R

ODZICÓW

Zwracamy się do Was z prośbą o umożliwienie i jak największe wsparcie dla Waszego
dziecka w chwilach kiedy będzie szukał lub szukała pracy. Dlaczego?

Po pierwsze - taka osoba - Wasze dziecko - zaczyna zarabiać pieniądze. Zarabia na siebie i
może dokładać się do rachunków czy zakupów, np. leków.

Po drugie – Wasze dziecko nauczy się nowych umiejętności ważnych w codziennym życiu,
np. współpracy z innymi i zaradności życiowej. Wiele rzeczy będzie musiała robić sama co
nauczy je samodzielności.

Po trzecie – dla Waszego dziecka jest to też rehabilitacja. Nie tylko fizyczna, ale społeczna
(poprzez relację z ludźmi) i zawodowa (nowe czynności do nauczenia się).

Uwierz we własne dziecko! Może wiele osiągnąć!

Szukanie pracy nie jest łatwą sprawą. Zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin –
liczne bariery środowiskowe, społeczne czy też lęki będące w nas samych… Jednak nie
należy się poddawać strachowi i obawie! Gdyż co będzie z Waszym dzieckiem jeśli
odejdziecie z tego świata? Jak sobie poradzi?

Prawdopodobnie od dłuższego już czasu walczycie z przeciwnościami losu – chorobą czy
niepełnosprawnością dziecka, brakiem pieniędzy na rehabilitację, leki czy opłaty za
mieszkanie…

Dajecie Waszemu dziecku wiele. Dajcie też możliwość podjęcia pracy i zachęcajcie do
szukania i starania się o pracę. A nie będzie to łatwe.

Jeśli tylko dacie mu szansę Wasze dziecko

poradzi sobie!

Aby dać Waszemu dziecku szansę najpierw sami
musicie pozbyć się własnych barier np. „Czy da sobie
radę?”, „Ale przecież nie umie tego i tamtego” „Jak będą
traktować inni ludzie, współpracownicy, szef?” Takie
myśli są normalne. Tak jak i strach czy obawa, ale ile już
rzeczy osiągnęliście dla Waszego dziecka, które
wydawały się nieosiągalne czy trudne do wykonania?

Dajcie Waszemu dziecku szansę! Może Was czymś zaskoczy?

Małe kroczki:

Wasze dziecko nie musi od razu szukać pracy na otwartym rynku pracy. Możecie najpierw
wysłać je do ZAZ-u, czyli Zakładu Aktywizacji Zawodowej Niepełnosprawnych w
Bydgoszczy przy ul. Ludwikowo 3, gdzie nauczy się wielu cennych umiejętności.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik dla osób niepełnosprawnych

4

C

O PRACA

C

I DA

?

W

IELE

Oto przykłady korzyści jakie możesz osiągnąć jeśli
dostaniesz pracę:

•

chęć udowodnienia własnej wartości

•

chęć usamodzielnienia się i niezależności

•

chęć normalnego funkcjonowania

•

zawierają się nowe kontakty, znajomości, przyjaźnie a nawet związki partnerskie

•

ważne jest również pozbycie się barier psychicznych

•

praca daje możliwość samorealizacji

•

daje poczucie niezależności materialnej i osobistej

•

praca umożliwia rozwijanie umiejętności

•

nabycie nowych doświadczeń

•

wzrost samooceny i pewności siebie

•

wzmacnia poczucie własnej wartości

•

jest bardziej samodzielna

•

większe aspiracje oraz rozwój osobisty

•

poczucie spełnienia

•

poczucie użyteczności

•

poczucie przydatności

•

potrzeba akceptacji

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Jak i gdzie szukać pracy?

5

JAK I GDZIE SZUKAĆ PRACY?

J

AK SZUKAĆ PRACY

?

Gorzka prawda: żaden pracodawca nie ma obowiązku
Cię zatrudnić. Jednak, aby skutecznie poszukiwać pracy
trzeba przyjąć następujące założenia:

•

najlepiej jak potrafisz przygotuj się do poszukiwania pracy, czyli sporządź swój

ż

yciorys i list motywacyjny;

•

poświęć na to wystarczająco dużo czasu i włóż w te działania odpowiednio dużo
wysiłku;

•

działał systematycznie i konsekwentnie;

•

wykorzystaj

wszelkie

dostępne

Ci

sposoby na znalezienie zatrudnienia;

•

przygotuj się na to, że może nie tak

szybko, jakbyś sobie tego życzył, zajdziesz pracę;

•

nie zrażaj się chwilowymi niepowodzeniami i postaraj się myśleć
pozytywnie;

•

stale rozwijaj umiejętności poszukiwania pracy i
podnoś swoje kwalifikacje;

•

sytuacja

prawna

(rodzaj

orzeczenia

o

niepełnosprawności, uprawnienie do renty);

•

niekiedy sama chęci do pracy/nauki jest ważniejsza niż cokolwiek innego.

Zanim zaczniesz rozglądać się za pracą, określ, jakie masz możliwości kariery zawodowej.
Aby to zrobić musisz przemyśleć jeszcze dwie sprawy:

1. Co tak naprawdę umiesz?

Chodzi o konkretne kwalifikacje zawodowe potrzebne, np.

•

w sprzedaży,

•

obsłudze klienta,

•

naprawianiu maszyn i urządzeń,

•

prowadzeniu korespondencji,

•

swobodnym posługiwaniu się językami obcymi,

A też o cenne dla pracodawcy cechy osobowości, np.

•

umiejętność współpracy w zespole,

•

samodzielność,

•

zdyscyplinowanie,

•

punktualność,

•

chęć do pracy,

•

odporność na stres i zmieniające się
warunki,

•

komunikatywność,

•

decyzyjność,

•

przedsiębiorczość

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Jak i gdzie szukać pracy?

6

2. Gdzie i jako kto chciałbyś pracować? Chodzi m.in. o:

•

branżę – produkcja (np. praca przy taśmie) czy usługi
(np. sprzedaż, telemarketing)

•

specjalizację firmy lub instytucji – firma komputerowa,
sprzątająca biura, sprzedająca telefony itp.

•

jej wielkość i strukturę – czy chcesz być kimś docenionym,
ale z dużą odpowiedzialnością czy też możesz być jednym
z wielu pracowników o małej odpowiedzialności?

•

rodzaj firmy - firma państwowa czy prywatna, w zakładzie
pracy chronionej czy w zakładzie na otwartym rynku pracy?

•

praca tylko w domu czy też poza domem;

•

ile czasu możesz poświęcić na dojazd do pracy i z jakich środków
lokomocji możesz korzystać (jeżeli możesz pracować poza domem);

•

Twoja dyspozycyjność - jak dużo czasu i w jakich godzinach możesz
pracować;

•

co chciałbyś w danej firmie lub instytucji robić – w jakim dziale,
zawodzie i na jakim stanowisku pracować (biorąc, oczywiście, pod uwagę
swoje umiejętności i przygotowanie).

W jakiej jesteś sytuacji? Często warto podjąć pracę, która daje utrzymanie i równocześnie
szukać pracy, która odpowiada Twoim oczekiwaniom. Jest to bardzo praktyczne działanie.

Kiedy to określisz, spróbuj stworzyć sobie listę kilkunastu lub kilkudziesięciu

firm lub instytucji, które „mogą wchodzić w grę”.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Jak i gdzie szukać pracy?

7

G

DZIE SZUKAĆ PRACY

?

Gdzie możesz znaleźć informacje o wolnych miejscach pracy? Źródeł takiej wiedzy jest
wiele. Tu możesz znaleźć informacje o wolnych miejscach pracy:

Przygotuj się, że pracodawcy najczęściej oczekują:

•

wykształcenia

co

najmniej

ś

redniego,

•

doświadczenia zawodowego lub
stażu pracy,

•

znajomości

języków

obcych

(najczęściej angielskiego),

•

samodzielności

•

umiejętności

obsługi

komputera

i

korzystania

z

Internetu,

•

zdolności interpersonalnych,

•

umiejętności pracy w zespole,

•

dynamiczności,

•

dyspozycyjności

W trakcie poszukiwań pracy ważna jest jeszcze jedna umiejętność: czytanie ogłoszeń – NIE
REZYGNUJ ze złożenia swojej oferty, jeśli nie spełniasz wszystkich określonych przez

pracodawcę kryteriów. Firmy na ogół

szukają kandydata idealnego, a nie

zawsze udaje im się takiego znaleźć.

Jeśli nie do końca odpowiadasz sformułowanym w ogłoszeniu oczekiwaniom, ale
rekompensujesz to innymi, cennymi umiejętnościami lub doświadczeniami zawodowymi –
PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ, PRÓBUJ.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

8

Nie zgłaszaj się, jeśli zupełnie nie odpowiadasz stawianym przez pracodawcę

wymaganiom!

Na ogłoszenia odpowiadaj

i w formie, która wyróżni Twoje zgłoszenie, a

tym samym zainteresuje czytającego. Po prostu musisz umieć „dobrze się sprzedać”.

Bez względu na to, jak i gdzie będziesz poszukiwał pracy, powinieneś jednak pamiętać, że:

•

szybciej i łatwiej znajdziesz pracę zgodną z Twoimi zainteresowaniami lub hobby,
wyznawanymi wartościami i zdobytym wcześniej doświadczeniem zawodowym,

•

tylko to, co lubisz robić, możesz tak naprawdę robić dobrze,

•

robiąc to, co lubisz, czujesz się spełniony zawodowo i po prostu szczęśliwy,

•

naprawdę przyjemnie jest otrzymywać wynagrodzenie za to, co lubisz robić, zawsze
warto myśleć o swojej karierze zawodowej.

Pamiętaj!

Zakłady Aktywizacji Zawodowej – one mogą dać jakieś umiejętnośći i pomóc w znalezieniu
pracy.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

9

PROGRAMY WSPIERAJĄCE ZATRUDNIANIE OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

1.

JUNIOR – program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych

Celem programu jest umożliwienie wejścia w życie zawodowe (odbycie stażu, zdobycie
zatrudnienia) młodym osobom niepełnosprawnym. Program stanowi uzupełnienie działań
realizowanych przez urzędy pracy w ramach kolejnych edycji Krajowego Programu
Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca” z wykorzystaniem środków
Funduszu Pracy (m.in. na poradnictwo zawodowe i doradztwo – w ramach tego programu).

Dotyczy:

•

osób

z

orzeczonym

znacznym,

umiarkowanym

lub

lekkim

stopniem

niepełnosprawności

w wieku do 25

w przypadku osób, które ukończyły szkołę wyższą - do 27 roku życia,

o

skierowane na staż z Powiatowego Urzędu Pracy zgodnie z warunkami
określonymi w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.);

•

pracodawcy uczestniczącego w programie – w postaci premii z tytułu odbycia stażu
przez absolwenta, nie dotyczy pracodawców prowadzących zakłady aktywności
zawodowej;

•

doradcy zawodowego w postaci premii za opiekę nad stażystą, w wysokości do 10%
najniższego wynagrodzenia (za każdego stażystę objętego opieką).

Jak dostać dofinansowanie?

•

zgłoś się do Urzędu Pracy

•

weź udział w stażu.

Co będę z tego miał?

•

pieniądze – staż jest płatny i będziesz miał pieniądze na własne wydatki; dostaniesz je
jako dofinansowanie stanowiące świadczenie na rehabilitację zawodową;

•

doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę;

•

kontakt z innymi ludźmi.

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :)

•

mniejsze opłaty – Urząd Pracy zwróci pracodawcy koszty zatrudnienia Ciebie w
postaci premii.

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

Powiatowe Urzędy Pracy;

•

oddziały PFRON i strona internetowa: www.pfron.org.pl

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

10

2.

Refundacja dodatkowych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Zakładach

Pracy Chronionej

Celem

jest

zwrot

dodatkowych

kosztów

wynikających

z

zatrudnienia

osób

niepełnosprawnych zakładom pracy chronionej zatrudniających co najmniej 50% osób
niepełnosprawnych.

Dotyczy:

•

pracodawcy prowadzącego Zakłady Pracy Chronionej jeśli zatrudnia conajmniej 50%
osób niepełnosprawnych;

•

wszyscy pracodawcy otwartego rynku pracy.

Co będę z tego miał?

•

pieniądze – będziesz miał pieniądze na własne wydatki;

•

pracę, gdyż pracodawca chętniej Ciebie zatrudni.

•

doświadczenie zawodowe przydatne w staraniu się o inną pracę;

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :)

•

refundację dodatkowych kosztów.

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

oddziały PFRON;

•

www.pfron.org.pl

3.

Pomoc na szkolenia pracowników niepełnosprawnych

Dotyczy:

•

wszyscy pracodawcy, którzy chcą zatrudnić osoby niepełnosprawne i przystosować
dla nich stanowisko pracy:

o

osoby te muszą być osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy i
niepozostającymi w zatrudnieniu, skierowanymi do pracy przez powiatowy
urząd pracy.

o

muszą być osobami pozostającymi w zatrudnieniu u pracodawcy
występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawnymi podczas
zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną
powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez
pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.

Co będę z tego miał?

•

nauczysz się nowych umiejętności i zdobędziesz nowe kwalifikacje;

•

będziesz lepszym pracownikiem.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

11

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :)

•

pomoc na szkolenie pracowników niepełnosprawnych.

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

4.

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy

Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.
Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie, wydanej na wniosek starosty pozytywnej opinii
Państwowej Inspekcji Pracy o dostosowaniu wyposażonego stanowisku pracy do potrzeb
wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.

Dotyczy:

•

pracodawcy, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę
niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo
poszukująca pracy, niepozostającą w zatrudnieniu.

Co będę z tego miał?

•

pracę;

•

kontakt z innymi ludźmi.

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :)

•

zwrot koztów przystosowania stanowiska pracy do Ciebie.

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

PFRON;

•

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.

5.

Zwrot 60% wynagrodzenia oraz obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne

nowozatrudnionej osoby niepełnosprawnej

Dotyczy:

•

pracodawcy, który zatrudni osobą niepełnosprawną na okres conajmniej 12 miesięcy,
przy czym osoba ta musi być osobą bezrobotną lub poszukującą pracy nie pozostającą
w zatrudnieniu.

Co będę z tego miał?

•

pracę;

•

kontakt z innymi ludźmi.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

12

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :);

•

otrzyma ze środków Funduszu 60% wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej przed
opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz 60% obowiązkowych składek od tego
wynagrodzenia

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

•

Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie

6.

Refundacja kosztów zatrudnienia osoby pomagającej osobie niepełnosprawnej w

miejscu pracy.

Celem jest pomoc osobie niepełnosprawnej w zakresie czynności ułatwiających
komunikowanie się z otoczeniem.

Dotyczy:

•

pracodawca

zatrudniający

pracownika

pomagającego

pracownikowi

niepełnosprawnemu w pracy

Co będę z tego miał?

•

pracę;

•

kontakt z innymi ludźmi.

Co pracodawca zyska zatrudniając Ciebie?

•

ś

wietnego pracownika :)

7.

Ś

rodki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu

do spółdzielni socjalnej.

Dotyczy:

•

osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako
bezrobotna lub poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.

Co będę z tego miał?

•

jednorazową pomoc;

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Programy wspierające zatrudnienie

13

8.

Dofinansowanie odsetek od kredytów zaciągniętych na kontynuowanie działalności

gospodarczej.

Dotyczy:

•

osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub
dzierżawione gospodarstwo rolne.

Co będę z tego miał?

•

do 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie
działalności gospodarczej;

o

jednorazową dopłatę gdzie wartość pomocy jest równa kwocie dopłaty;

o

dopłaty rozłożone są w czasie, jej wartością jest zdyskontowana kwota
dopłaty.

Gdzie zdobędę informacje na temat programu?

•

Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

14

Ż

YCIORYS I LIST MOTYWACYJNY – JAK PISAĆ?

Przykład życiorysu/CV/Curriculum Vitae, gdy masz doświadczenie.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

15

Przykład życiorysu/CV/Curriculum Vitae, gdy nie masz doświadczenia zawodowego.

Część zaznaczona na czerwono MUSI znaleźć się na Twoim życiorysie!!

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

16

List motywacyjny - przykład

Wszędzie, gdzie jest napisane „Kandydat” to chodzi o Ciebie!

W życiorysie i liście motywacyjnym nie zapomnij o podpisie!

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

17

ROZMOWA KWALIFIKACYJNA

GRATULACJE!! Zostałeś zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną! Czyli bezpośrednie
spotkanie z pracodawcą lub przyszłym przełożonym!

NIE MARTW SIĘ. ŚWIAT NALEŻY TERAZ DO CIEBIE!

Jak przygotować się na rozmowę kwalifikacyjną?

•

autoprezentacja, czyli w sposób atrakcyjny i zgodny z prawdą przedstawiasz siebie i
swoją kandydaturę przyszłemu pracodawcy; możesz kierować się zasadą atutu;

o

zasada atutu – tak przedstawiasz swoją kandydaturę by wskazać swoje zalety i
mocne strony oraz co masz do zaoferowania pracodawcy;

o

zachowuj się naturalnie

o

dobrze przygotuj się do rozmowy, np. Co ta firma robi/produkuje? Jakie
stanowisko chcesz objąć? Jakie masz oczekiwania wobec pracodawcy? Ile
chcesz zarabiać? Itp

Czy niepełnosprawność może być przeszkodą podczas rozmowy kwalifikacyjnej?

•

Nie, gdyż ważne jest Twoje podejście, przygotowanie do rozmowy i umiejętne
odpowiadanie na zadane pytania.

P

RZED ROZMOWĄ KWALIFIKACYJNĄ

Dotyczy kandydata (czyli Ciebie):

•

przypomnij sobie wszystkie swoje zalety, umiejętności, kwalifikacje, mocne strony;

•

przejrzyj swoje CV i list motywacyjny – mogą paść pytania na ten temat;

•

zastanów się jak chcesz się zaprezentować czy też co chcesz opowiedzieć o sobie;

•

przygotuj odpowiednie ubranie i zadbaj o higienę własną;

•

zbierz informacje o firmie, która zaprosiła Ciebie na rozmowę;

•

zastanów się o co chcesz zapytać pracodawcę, np. o obowiązki, wymagania wobec
Ciebie czy też kiedy zaczynasz pracę?;

•

przypomnij sobie jakie oczekiwania miał pracodawca.

Dotyczy wymaganych dokumentów (jakich pracodawca może wymagać od Ciebie) takich
jak:

•

ż

yciorys;

•

list motywacyjny (jeśli był wymagany);

•

ś

wiadectwa szkolne;

•

orzeczenie o niepełnosprawności;

•

ś

wiadectwa pracy;

•

orzeczenia komisji lekarskich.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

18

Dokumenty, ułożone datami, przechowuj w specjalnej do tego celu przeznaczonej papierowej
teczce – nie trzymaj tam innych rzeczy.

Jeżeli niektóre dokumenty są zniszczone, zadbaj, by zostały podklejone przezroczystą taśmą.

A w obawie przed zgubieniem możesz zrobić kserokopie i zabierać je ze sobą do pracodawcy,
a oryginały bezpiecznie trzymać w domu,

Dotyczy terminu rozmowy i dojazdu do pracodawcy:

•

termin rozmowy (godzina i data) – włącz rozmowę kwalifikacyjną w swój plan dnia i
zarezerwuj sobie 1 godzinę dodatkowo gdyby rozmowa się przeciągnęła;

•

plan dojazdu - sprawdź, jak możesz dojechać do pracodawcy, np. autobus, tramwaj
oraz jaka jest odległość firmy od przystanku; możesz też wcześniej przemierzyć trasę
do firmy, by zobaczyć z czym mogą być problemy;

•

wyjdź wcześniej z domu – możliwe są korki, roboty drogowe czy brak wolnego
miejsca na parkingu;

•

nie spóźnij się na rozmowę – lepiej mieć 15 czy 20 minut na odpoczynek przed
rozmową kwalifikacyjną;

•

licz się z możliwymi barierami architektonicznymi – wtedy spokojnie poproś
jakiegoś pracownika o pomoc w dotarciu na rozmowę.

P

ODCZAS ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ

•

dobre wychowanie, czyli

o

przywitaj się z osobą, która powita Cię w firmie;

o

przedstaw się (imię i nazwisko);

o

powiedz, z kim jesteś umówiony i w jakiej sprawie;

o

bądź uprzejmy dla każdej osoby, z którą rozmawiasz;

•

wierzchnie okrycie zostaw przed wejściem do pracodawcy, np. w poczekalni lub
sekretariacie;

•

jeśli masz jakieś pytanie czy potrzebujesz pomocy to zapytaj o to grzecznie i
podziękuj;

•

jeśli pracodawca poda Ci rękę, uściśnij ją pewnie - nie podawaj ręki pierwszy;

•

usiądź, gdy otrzymasz zaproszenie, staraj się wybierać miejsce na wprost rozmówcy;

•

staraj się nawiązać i utrzymywać z rozmówcą kontakt wzrokowy;

•

uśmiechaj się i aktywnie uczestnicz w rozmowie (słuchaj, co mówi rozmówca i
zapamiętuj najważniejsze rzeczy);

•

formułuj odpowiedzi pełnymi zdaniami, nie odbiegaj jednak od tematu zadawanych
pytań;

•

zadawaj odpowiednie pytania (nie pytaj o rzeczy i sprawy, które były już poruszane w
czasie rozmowy);

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rozmowa kwalifikacyjna

19

•

uprzedź pracodawcę o ewentualnych sytuacjach, które mogą zdarzyć się podczas
rozmowy, a są związane z Twoją niepełnosprawnością; mów o tym otwarcie i śmiało,
w sposób naturalny, a ośmielisz tym swojego rozmówcę, nie będzie zaskoczony;

•

jeśli masz problemy z wymową, poinformuj rozmówcę, że w przypadku gdy nie
będzie cię rozumiał, chętnie powtórzysz poszczególne słowa lub zdania, ewentualnie
napiszesz je na kartce;

•

spróbuj się odprężyć, bądź naturalny w sposobie zachowania (ale nie nadmiernie
swobodny) - nie zapomnij o tym i bądź sobą;

•

podziękuj rozmówcy za poświęcony ci czas i rozmowę, możesz zapytać, kiedy należy
spodziewać się informacji, czy zostaniesz zatrudniony (nie pytaj jednak o to, czy
zostaniesz zatrudniony - daj pracodawcy czas na zastanowienie).

T

EGO UNIKAJ

!

•

spóźnienia;

•

przychodzenia na rozmowę z rodzicami lub opiekunami, gdy nie jest to konieczne;

•

picia alkoholu przed lub w trakcie rozmowy;

•

palenia tytoniu, nawet jeśli dostaniesz akceptację rozmówcy;

•

zaniedbanego wyglądu, brudnego ubrania oraz pogniecionych dokumentów;

•

siadania bez czekania na zaproszenie;

•

odpowiedzi na pytania monosylabami - „tak” lub „nie” (staraj się rozwinąć
odpowiedź);

•

kłamstw na temat swoich możliwości, kwalifikacji i dotychczasowych doświadczeń
zawodowych;

•

krytykowania byłych pracodawców lub kolegów,

•

aroganckich wypowiedzi czy wręcz kłócenia się;

•

stawiania pracodawcy warunków, które musi dla ciebie spełnić (podjęcie pracy to
pewna forma wymiany - pracodawca ma swoje obowiązki, ale może wymagać od
Ciebie pewnych rzeczy; ty masz swoje prawa, które muszą być szanowane, ale masz
też obowiązki zawodowe jako pracownik, które musisz wypełniać);

•

przerywania rozmówcy i mówienia podniesionym tonem;

•

wesołkowatości i nadmiernie swobodnego, wręcz zuchwałego zachowania;

•

nadmiernego gestykulowania;

•

rozsiadania się na krześle i rozglądania po pokoju.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rodzaje umów o pracę – jakie mam uprawnienia?

20

RODZAJE UMÓW O PRACĘ

W polskim prawodawstwie wyróżnić można dwa typy umów dotyczących zatrudnienia:
umowy o pracę i cywilnoprawne. Kwestie pierwszych reguluje Kodeks Pracy, natomiast
drugich, do których zaliczają się umowy o dzieło i zlecenie, Kodeks Cywilny.

1.

Umowa o pracę (etat) z Kodeksu Pracy

Umowa o pracę nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż te, które wynikają z
przepisów prawa pracy. Zawiera się ją na piśmie a pracodawca powinien, najpóźniej w dniu
rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi ustalenia co do stron umowy,
rodzaju umowy oraz jej warunków. Umowa ta jest regulowana na podstawie Kodeksu Pracy.
Pracować można w pełnym wymiarze czasu pracy, ale także np. na 1/2 czy 3/4 etatu. Umowa
taka nakłada na pracownika, czyli Ciebie, i pracodawcę określone prawem pracy obowiązki i
uprawnienia.

Pracownik

zobowiązuje

się

do

wykonywania danego rodzaju czynności na
rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem
oraz w miejscu i czasie, które zostaną przez
pracodawcę ściśle określone.

Pracodawca ma zaś obowiązek wypłacać
wynagrodzenie za pracę na uzgodnionych
wspólnie warunkach.

Od umów o pracę odprowadzane są składki na ZUS, dzięki czemu masz m.in. prawo do
pobierania wynagrodzenia w czasie choroby, a w przypadku zwolnienia z pracy, przy
spełnieniu odpowiednich warunków - możliwość pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Prawo
pracy przewiduje także okresy wypowiedzenia.

Czas pracy na etacie liczony jest do emerytury. Etatowy pracownik ma prawo do określonej w
Kodeksie Pracy liczby dni urlopu wypoczynkowego, okolicznościowego i np.
macierzyńskiego. Jako osoba niepełnosprawna masz prawo do m.in. krótszego czasu pracy,
dziennie jedną przerwę więcej, dodatkowy urlop czy możliwość uczestniczenia w turnusie
rehabilitacyjnym.

Najczęściej stosowane formy umów o pracę to:

•

umowa na czas nieokreślony - w dokumencie ustalona jest jedynie data rozpoczęcia
pracy;

•

umowa na czas określony - ustalona jest data rozpoczęcia i zakończenia pracy;
trzecia umowa na czas określony jest automatycznie rozumiana jako umowa na czas
nieokreślony.

o

umowa na zastępstwo - forma umowy na czas określony. Pracuje się za kogoś
podczas jego dłuższej nieobecności na stanowisku pracy (np. w związku z
chorobą lub urlopem macierzyńskim);

•

umowa na czas wykonania określonej pracy - np. na postawienie budynku.
Rozwiązuje się ona z dniem ukończenia pracy, na wykonanie której była zawarta;

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rodzaje umów o pracę – jakie mam uprawnienia?

21

•

umowa na okres próbny - pracodawca może w ten sposób sprawdzić w ten sposób
Ciebie. Umowy tej nie można jednak zawrzeć na dłużej niż 3 miesiące.
Wynagrodzenie za okres próbny jest często niższe niż późniejsze.

Ważne!
Tylko umowy o pracę objęte są przepisami Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Renciści socjalni i ZUS-owscy pobierający rentę socjalną oraz rentę należną ze stosunku
pracy mogą dorobić sobie do 70% średniej krajowej

1

.

2.

Umowa zlecenie z Kodeksu Cywilnego

Podejmujesz się (jesteś zleceniobiorcą) wykonywania na rzecz jakiejś firmy (zleceniodawcy)
pewnych powtarzających się czynności. Może to być sprzątanie, opieka nad dzieckiem,
rozdawanie ulotek, składanie długopisów, telepraca czy obsługiwanie klientów w restauracji.

Nie daje Ci praw takich jak urlop czy okres wypowiedzenia. Godziny pracy mogą być
ustalone ze zleceniodawcą, ale przerwy nie są tak sztywno określone jak w umowie o pracę.
Firma (zleceniodawca) nie odpowiada za Ciebie (zleceniobiorcę), bo nie jesteś jej
pracownikiem. Poza tym tak przepracowany czas pracy nie wlicza się jako staż pracy do
emerytury.

Firma nie musi odprowadzać składek ZUS, nie trzeba płacić Ci za urlop, nadgodziny lub gdy
nie zjawisz się w pracy z powodu choroby. Ponadto można Ciebie zwolnić z dnia na dzień,
bez uzasadnienia i okresu wypowiedzenia.

Jeśli pobierasz rentę to umowę zlecenie wlicza się do dochodów. Poza tym
niepełnosprawność nie ma w tych umowach żadnego znaczenia.

3.

Umowa o dzieło z Kodeksu Cywilnego

Jest to tzw. umowa rezultatu, czyli w jej wyniku powstaje coś trwałego - w odróżnieniu od
umowy zlecenia, gdzie nie ma takiego zakończenia.

Zobowiązujesz się do wykonania określonego dzieła, a druga strona do zapłaty ustalonego
wynagrodzenia. Dziełem może być pomalowanie mieszkania, napisanie artykułu,
tłumaczenie, wprowadzenie danych do komputera lub występ w teatrze.

To umowa, od której nie odprowadza się składek na ZUS, chyba że podpisana jest z
pracodawcą, u którego jest się zatrudnionym na umowę o pracę.

W tym przypadku niepełnosprawność również nie ma właściwie żadnego znaczenia. Co
ważne jednak, pieniądze z umów o dzieło nie są wliczane do progów zarobkowych osób,

1

Renta z ZUS patrz USTAWA z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach.

Renta socjalna patrz Dziennik Ustaw poz. 1338 nr 224 z 2011 roku.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Rodzaje umów o pracę – jakie mam uprawnienia?

22

które pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy. Są natomiast wliczane do rent
socjalnych.

4.

Umowa o pracę nakładczą z Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie uprawnień
pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą

Ta umowa jest czymś pomiędzy umową o pracę a umową o dzieło. Wykonując pracę
nakładczą sam sobie organizujesz warsztat pracy oraz rozplanowujesz swój czas na
wykonanie danej pracy. Umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron. Umowa
zawarta na czas określony może być rozwiązana za jednomiesięcznym wypowiedzeniem.
Konieczne jest odprowadzenie składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie
chorobowe jest dobrowolne. Wynagrodzenie otrzymujesz tylko za pracę faktycznie
wykonaną. Daje ona prawie takie same prawa jakie ma pracownik:

•

wynagrodzenie

o

nie niższe niż 50% najniższej płacy w gospodarce narodowej (jeśli jest to praca
dodatkowa)

o

nie niższe niż kwota najniższego wynagrodzenia (jeśli jest to główne źródło
utrzymania),

•

urlop wypoczynkowy,

•

ś

wiadczenia z ubezpieczenia społecznego,

•

ochronę chałupniczek w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy.

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Adresy placówek w Bydgoszczy

23

ADRESY PLACÓWEK W BYDGOSZCZY

Powiatowy Urząd Pracy w Bydgoszczy

ul. Toruńska 147, 85-880 Bydgoszcz

telefon centrala:

(52) 360 43 00

fax:

(52) 360 43 41

Oddział Zamiejscowy WUP w Bydgoszczy

ul. Paderewskiego 26, 85-075 Bydgoszcz

tel:

(052) 33 995 36

fax:

(052) 33 995 38

email:

[e-mail]

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 1 w Bydgoszczy

ul. Obrońców Bydgoszczy 1, 85-054 Bydgoszcz

tel:

(52) 322 52 06

fax:

(52) 322 52 07

tel. kom.:

667 662 984

email:

[e-mail]

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 w Bydgoszczy

ul. Hetmańska 33, 85-039 Bydgoszcz

tel:

(052) 322 80 32

tel. kom.:

697 91 07 85

Zakład Aktywności Zawodowej w Bydgoszczy

ul. Ludwikowo 3, 85-502 Bydgoszcz

tel:

(052) 585 98 98,

(052) 320 96 95

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Adresy placówek w Bydgoszczy

24

Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Bydgoszczy

ul. Glinki 140, 85-861 Bydgoszcz

tel.

(52) 363 04 64,

(52) 345 05 33 wew. 26

fax.

(52) 345-05-33,

(52) 363 04 64

email:

[e-mail]

Międzywojewódzka Spółdzielnia Usługowa. Zakład Pracy Chronionej.

Plac Piastowski 3, 85-012 Bydgoszcz

tel.:

(52) 322 35 22

fax:

(52) 322 35 43

strona internetowa: www.msu.pl

e-mail:

[e-mail]

Zakład Produkcji Opakowań PAKFOL Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej

ul. Smoleńska 126, 85-871 Bydgoszcz

tel:

(52) 375 08 03

fax:

(52) 361 70 39

strona internetowa: www.pakfol.bydgoszcz.pl

email:

[e-mail]

Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej

ul. Wczasowa 35, 85-155 Bydgoszcz,

tel:

(52) 348 74 44

e-mail:

[e-mail]

Zakład Pracy Chronionej Don S.C. Marzanna Don, Agnieszka Don

ul. Orawska 18, 85-353 Bydgoszcz

tel/fax:

(52) 345 82 15

Dlaczego warto mieć pracę? Poradnik...

Adresy placówek w Bydgoszczy

25

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ALANA Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej

ul. Przemysłowa 14, 85-758 Bydgoszcz

tel/fax:

(52) 342 17 47

email:

[e-mail]

[e-mail]

Sanpol Sp. z o.o. Zakład Pracy Chronionej

ul. Przemysłowa 19, 85-758 Bydgoszcz

tel.:

(52) 345 31 22,

(52) 345 31 23

Ekor. Sp. z o.o. Krajowe Zakłady Wielobranżowe. Zakład Pracy Chronionej

ul. Wczasowa 35, 85-155 Bydgoszcz

tel.:

(52) 348 74 44

email:

[e-mail]

Fabryka Galanterii Czekoladowej EDBOL Zakład Pracy Chronionej Bogusław Dudziński

ul. Przemysłowa 22, 85-790 Bydgoszcz

tel.:

(52) 376 86 10

fax:

(52) 376 86 20

strona internetowa:

www.edbol.pl

e-mail:

[e-mail]