ortoptystka 322[05] z1 01 n

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Hanna Kaczmarek

Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza
i niedowidzenia 322[05].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

prof. dr hab. Ed. Bogdan Miśkowiak
dr n. med. Nella Żywalewska-Górna

Opracowanie redakcyjne:
mgr Hanna Kaczmarek

Konsultacja:
mgr Maria Żukowska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[05].Z1.01
Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu ortoptystka.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Podstawy optyki geometrycznej

5.1.1. Ćwiczenia 12

5.2.

Elementy i zespoły optyczne

5.2.1. Ćwiczenia 13

5.3.

Pomiary mocy soczewek i pryzmatów

5.3.1. Ćwiczenia 16

5.4.

Rodzaje oprawek okularowych

5.4.1. Ćwiczenia 17

5.5.

Pomiary odległości źrenic

5.5.1. Ćwiczenia 18

5.6.

Pomiary refrakcji autorefraktometrem

5.6.1. Ćwiczenia 19

5.7. Recepty okularowe, pielęgnacja okularów

5.7.1. Ćwiczenia 20

5.8. Higiena i ochrona narządu wzroku

5.8.1. Ćwiczenia 21

5.9 Soczewki kontaktowe

5.9.1. Ćwiczenia 22

5.10.

Układy powiększające i ich zastosowanie w pomocach dla słabowidzących

5.10.1.Ćwiczenia 24

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie ortoptystka.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już
ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, czyli przykładowe ćwiczenia wraz ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi
metodami nauczania – uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. inscenizacji, dyskusji
dydaktycznej oraz metodami praktycznymi, takimi jak: pokaz z instruktażem, metoda
projektów, tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. Dominującą metodą nauczania
powinna być metoda dyskusji.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej. Ćwiczenia praktyczne powinny być prowadzone
w małych grupach (2–4-osobowych), co pozwoli na właściwy nadzór nauczyciela nad pracą
uczniów. Zaleca się wykonywanie ćwiczeń w pracowni optycznej danej placówki
dydaktycznej. W przypadku, gdy pracownia ta jest niewystarczająco wyposażona wskazana
jest organizacja wycieczek do ośrodków ze specjalistycznym sprzętem potrzebnym do
realizacji celów jednostki modułowej.

Jednostka modułowa „Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia”

jest jednym z modułów koniecznych do zdobycia wiedzy z zakresu optyki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat struktury układu jednostek modułowych – moduł 322[05].Z1.

322[05].Z1

optyka

322[05].Z1.01

Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza

i niedowidzenia

322[05].Z1.02

Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniach

okulistycznych i strabologicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– stosować jednostki układu SI,
– przeliczać jednostki,
– posługiwać się podstawowymi pojęciami optyki geometrycznej, takimi jak: promień

świetlny, długość fali, przedmiot, obraz, ognisko soczewki, ogniskowa soczewki,
współczynnik załamania światła, prędkość światła,

– posługiwać się podstawowymi pojęciami z fizjologii, patofizjologii widzenia i chorób

narządu wzroku, takimi jak: ostrość wzroku, postrzeganie kontrastu, widzenie barwne,
heterophoria, oczopląs, zez porażenny, objawy astenopijne, objawy choroby kinowej,

– użytkować komputer,
– współpracować w grupie,
– korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu optyki geometrycznej,

–

zinterpretować podstawowe prawa fizyczne i zależności matematyczne wykorzystywane
do obliczeń i pomiarów wielkości fizycznych charakteryzujących soczewki i pryzmaty,

–

scharakteryzować soczewki okularowe i pryzmaty,

–

zmierzyć moc czołową soczewek sferycznych, sferocylindrycznych i wieloogniskowych,

–

wyznaczyć środek optyczny soczewki,

–

rozpoznać rodzaje soczewek okularowych i rodzaje pryzmatów,

–

zmierzyć odległość źrenic do dali i bliży,

–

zbadać refrakcję autorefraktometrem,

–

obliczyć działanie pryzmatyczne zdecentrowanej soczewki,

–

dobrać moc pryzmatu do uzyskania fuzji,

–

dobrać i dopasować oprawy okularowe do kształtu głowy i twarzy pacjenta,

–

odczytać receptę okularową,

–

poinstruować pacjenta o sposobach pielęgnacji okularów soczewkowych, pryzmatycznych
i z naklejoną folią pryzmatyczną,

–

udzielić pacjentowi informacji dotyczących higieny i ochrony narządu wzroku,

–

rozróżnić rodzaje soczewek kontaktowych,

–

określić zastosowanie soczewek kontaktowych,

–

określić zasady użytkowania i konserwacji soczewek kontaktowych,

–

rozróżnić rodzaje, budowę i przeznaczenie powiększających przyrządów optycznych,

–

rozpoznać pomoce optyczne dla słabo widzących,

–

poinstruować pacjenta o sposobie bezpiecznego użytkowania pomocy wzrokowych dla
słabo widzących.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca .............................…………………..
Modułowy program nauczania: Ortoptystka 322[05]
Moduł: optyka 322[05].Z1
Jednostka modułowa: Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza
i niedowidzenia 322[05].Z1.01

Temat: Pomiary mocy soczewek i pryzmatów

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania pomiarów mocy soczewek i pryzmatów.

Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi:
– zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy,

– przygotować urządzenia za pomocą których będzie dokonywał pomiarów,
– przeprowadzić pomiary mocy soczewek i pryzmatów przy pomocy dioptromierza ,
– udokumentować wynik pomiarów i zinterpretować je.

Metody nauczania–uczenia się:
– pogadanka,
– pokaz z instruktażem,
– ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– praca

indywidualna,

– praca w grupach 2-osobowych.

Czas trwania zajęć:
– 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– dioptromierze,
– wygodne stanowisko pracy,
– soczewki sferyczne, sferocylindryczne, dwuogniskowe, wieloogniskowe, pryzmaty,
– arkusze papieru i długopis.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Zmotywowanie uczniów do świadomej aktywności w czasie zajęć.
4. Przypomnienie

wiadomości – pytania do uczniów:

Jakie znasz rodzaje soczewek korekcyjnych?

Czym różnią się od siebie soczewki jednoogniskowe, dwuogniskowe i progresywne?

Jakie właściwości mają soczewki mineralne i organiczne?

Jaki jest wzór na działanie pryzmatyczne i jakie ma on znaczenie praktyczne?

Co to jest pryzmat?

Jakie znasz elementy optyczne które mogą działać jak pryzmat?

Jakie znasz parametry opisujące soczewki i pryzmaty?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami pomiaru,

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Faza właściwa
1. Nauczyciel omawia technikę wykonania pomiarów z uwzględnieniem zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Nauczyciel

demonstruje,

jak prawidłowo przeprowadzić pomiar soczewki sferycznej przy

użyciu dioptromierza.

3. Nauczyciel zapisuje wynik pomiary na arkuszu papieru.
4. Nauczyciel poleca uczniom indywidualnie przeprowadzić pomiary wyznaczonych przez

niego soczewek obydwoma metodami.

5. Nauczyciel nadzoruje ćwiczenie wykonywane przez każdego ucznia i ewentualnie

ponownie udziela instruktażu, wyjaśnia problemy.

6. Wszyscy uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach (obserwują kolegów, zgłaszają

pytania).

7. Po przeprowadzeniu pomiarów uczeń notuje wynik na arkuszu papieru i interpretuje go.
8. Nauczyciel ocenia na bieżąco ćwiczenie wykonane przez każdego ucznia, wskazuje na

popełnione błędy.

Faza końcowa
1. Uczniowie

porządkują stanowiska pracy.

2. Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć z uczniami.
3. Nauczyciel ocenia wyróżniających się uczniów i uzasadnia oceny.

Praca domowa
Przypomnieć wiadomości na temat metody pomiaru mocy soczewek i pryzmatów.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ocen dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas

realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Temat: Zasady użytkowania i pielęgnacji soczewek kontaktowych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności prawidłowego użytkowania i pielęgnacji soczewek

kontaktowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczeń zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy,

– przygotować wybraną osobę do aplikacji i zdjęcia soczewki kontaktowej,
– zaaplikować i zdjąć soczewkę kontaktową wybranej osobie z zachowaniem zasad

prawidłowej aplikacji.

– przedstawić sposoby pielęgnacji soczewek kontaktowych.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

– organizowanie i planowanie zajęć,
– pracy w zespole,
– oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
– metoda przewodniego tekstu,
– ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów

– praca

indywidualna,

– praca w grupach 2-osobowych.

Czas trwania zajęć:
– 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– różnego rodzaju miękkie soczewki kontaktowe, pojemniki i płyny do pielęgnacji

soczewek,

–

czyste gaziki,

–

pojemnik na odpadki,

–

wygodne krzesło lub fotel,

– dostęp do bieżącej wody,
–

mydło w płynie i środki do dezynfekcji rąk.

Zadanie dla ucznia:

Przygotuj pacjenta do aplikacji soczewek kontaktowych. Zaaplikuj i zdejmij soczewkę

kontaktową wybranej osobie z zachowaniem zasad prawidłowej aplikacji oraz przedstaw
sposoby pielęgnacji soczewek kontaktowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3. Zmotywowanie uczniów do świadomej aktywności w czasie zajęć.
4. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Co to jest soczewka kontaktowa?
2. Jakie

są rodzaje soczewek kontaktowych?

3. W jakim trybie można nosić soczewki kontaktowe?
4. Jakie parametry opisują soczewkę kontaktową?
5. Jakie znasz zalety i wady soczewek kontaktowych w porównaniu z okularami?
6. Jakie znasz specjalne zastosowania soczewek kontaktowych?
7. Opisz

procedurę aplikacji i zdejmowania soczewek kontaktowych?

8. Jakie zasady muszą być zachowane w prawidłowym użytkowaniu soczewek

kontaktowych

Faza II. Planowanie
Pytania prowadzące:
1. Jaką korekcję nosi osoba, której będzie aplikowana soczewka i jaki jest promień

krzywizny jej rogówki?

2. Jak przygotujemy pacjenta do aplikacji?
3. W jaki sposób przeprowadzamy aplikację i zdjęcie soczewki kontaktowej?
4. Jakich informacji udzielimy pacjentowi odnośnie zasad postępowania w przypadku

pielęgnacji soczewek?

Faza III. Ustalanie
1. Uczniowie pracując w grupach 2-osobowych ustalają korekcję pacjenta i promień

krzywizny jego rogówki.

2. Uczniowie

proponują rodzaj aplikowanej soczewki kontaktowej.

3. Uczniowie

proponują sposób aplikacji i zdjęcia soczewki.

4. Uczniowie ustalają sposób przekazania informacji odnośnie pielęgnacji soczewek

i konsultują swoje pomysły z nauczycielem.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie

przygotowują stanowisko ćwiczeniowe do aplikacji.

2. Uczniowie

przygotowują pacjenta do aplikacji.

3. Uczniowie

aplikują soczewki kontaktowe zgodnie z procedurą aplikacji.

4. Uczniowie

zdejmują soczewki kontaktowe.

5. Uczniowie

udzielają informacji pacjentowi na temat prawidłowej pielęgnacji soczewek.

6. Uczniowie

porządkują stanowisko pracy.

Faza V. Sprawdzanie
1. Czy soczewki zostały właściwie dobrane do parametrów oka pacjenta?
2. Czy soczewki i pomieszczenie zostało właściwie przygotowane?
3. Czy wszystkie czynności podczas aplikacji zostały wykonane prawidłowo?
4. Czy pacjentowi zapewniono bezpieczeństwo?
5. Czy udzielono wyczerpującej instrukcji pacjentowi na temat zasad prawidłowej

pielęgnacji soczewek?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie i wskazuje, jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel ocenia wyróżniających się uczniów i uzasadnia oceny.
Praca domowa
Przypomnieć wiadomości na temat niedowidzenia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ocen dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy optyki geometrycznej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Kąt padania promienia świetlnego na granicę dwóch ośrodków wynosi 35°. Oblicz

wartość kata promienia załamanego wiedząc, iż światło biegnie z powietrza do szkła o
współczynniku załamania równym 1,5. Jaka zależność wynika z wartości kąta padania do
kąta załamania promienia wchodzącego z ośrodka optycznie rzadszego do ośrodka optycznie
gęstszego?

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

wykonać obliczenia przy zastosowaniu odpowiedniego wzoru,

wyciągnąć wnioski dotyczące zależności wartości kąta padania do kąta załamania
promienia wchodzącego z ośrodka optycznie rzadszego do ośrodka optycznie gęstszego,

przedyskutować w grupie zależności wynikające z praw optyki geometrycznej.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

tablice matematyczne,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Elementy i zespoły optyczne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw graficznie powstawanie obrazu i opisz go w soczewce skupiającej dla sytuacji,

gdy: x >2f, x = 2f, f< x <2f, x = f, x < f. Który rysunek odpowiada zasadzie działania lupy?

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania i sposób wykonania ćwiczenia.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

opisać i narysować rodzaj powstającego obrazu dla każdej sytuacji,

wskazać rysunek odpowiadający zasadzie działania lupy i wziąć udział w dyskusji
prowadzonej na temat rodzaju obrazów powstających w zależności od odległości
przedmiotu od soczewki.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis i ołówek,

–

linijka,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj rodzaj soczewki korekcyjnej dla badanego, któremu przepisano następującą

korekcję:

Sph

cyl

Pryzmat baza

OP +1,00 -0,50 10°

33,0

Do
dali

OL +1,50 -0,75 180°

33,0

Do
bliży OL

Badany ma 25 lat, pracuje 7 godzin dziennie przy komputerze i czasem odczuwa dyskomfort
po pracy w postaci pieczenia oczu i odczucia zmęczenia. Do tej pory nie stosował żadnej
korekcji. Pacjent wybrał oprawę pełną metalową. Uzasadnij swoją propozycję.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z rodzajami i zastosowaniem soczewek okularowych,

zaproponować rodzaj soczewki korekcyjnej,

uzasadnić swój wybór nauczycielowi i przedyskutować w grupie 5-osobowej inne
możliwości rozwiązania zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj poszczególne rodzaje soczewek zaprezentowanych przez nauczyciela.

Zaproponuj przypadki badanych, u których poniższe rodzaje soczewek będą mogły być
zastosowane.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania i sposób rozwiązania zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z rodzajami i zastosowaniem soczewek okularowych,

przedstawić pisemnie przypadki badanych u których soczewki te będą mogły być
zastosowane,

przedyskutować w grupach 4-osobowych możliwości zastosowania określonych
soczewek okularowych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

soczewki będące na wyposażeniu pracowni optycznej (progresywne, dwuogniskowe,
jednoogniskowe mineralne, jednoogniskowe organiczne z antyrefleksem, fotochromowe,
polaryzacyjne),

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Jaka jest wartość kąta łamiącego pryzmatu o współczynniku załamania n= 1,55, który

odchyla promień światła monochromatycznego o 30°?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

wykonać obliczenia korzystając z tablic matematycznych,

przeanalizować otrzymane wyniki i przedstawić je nauczycielowi i grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Jakie działanie pryzmatyczne zostanie wywołane w sytuacji, gdy środek optyczny

soczewki +3,00 dptr. zostanie przesunięty o 5 mm w stosunku do środka optycznego oka.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:

wykonać obliczenia,

przeanalizować otrzymane wyniki i przedyskutować problem decentracji soczewek
okularowych w grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Pomiary mocy soczewek i pryzmatów

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zmierz moce okularów sferycznych, sferocylindrycznych, pryzmatycznych
i

dwuogniskowych przedstawionych przez nauczyciela. Zaznacz środki optyczne na

mierzonych elementach.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania oraz powinien zwrócić uwagę na zasady bhp przy
wykonywaniu czynności 4 i 6. Wskazane jest też wykonanie przez niego pokazu
z instruktażem.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z techniką wykonania pomiaru przy użyciu dioptromierza,

przygotować sprzęt do pomiaru, zgodnie z zasadami pomiaru, przepisami bhp i ergonomii
pracy,

przygotować okulary, które polecono Ci zmierzyć,

wykonać pomiar soczewki prawej pierwszej pary okularów i zaznaczyć środek optyczny
tej soczewki,

zapisać wyniki pomiaru,

określić parametry pozostałych okularów zgodnie z obowiązującymi zasadami
pomiarowymi,

zapisać wyniki pomiarów,

uporządkować stanowisko pracy,

zaprezentować wyniki badań na forum grupy i przeprowadzić dyskusję na temat
ewentualnych różnic w wynikach badań.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z instruktażem,
– dyskusja

dydaktyczna,

– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

dioptromierz lunetowy,

–

wygodne stanowisko ćwiczeniowe,

–

gotowe okulary: sferyczne (plusowe, minusowe), sferocylidryczne, pryzmatyczne,

–

długopis,

–

arkusze papieru,

–

poradnik ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Rodzaje oprawek okularowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dopasuj odpowiednio oprawy okularowe trzem wybranym z grupy osobom.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania zadania oraz podzielić grupę na 3-4 osobowe zespoły. Wskazane jest też
wykonanie przez niego pokazu z instruktażem.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z zasadami doboru opraw,

uzyskać niezbędne informacje potrzebne do prawidłowego doboru opraw,

ocenić anatomię twarzy, kolor włosów i karnację,

dobrać oprawę,

przedstawić nauczycielowi swoje propozycje i ich uzasadnienie oraz przedyskutować
w grupie zasady doboru oprawy okularowej.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z instruktażem,
– dyskusja

dydaktyczna,

– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– różnego rodzaju oprawki okularowe będące na wyposażeniu pracowni optycznej,
– lustro,
– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Pomiary odległości źrenic

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Wykonaj

pomiar

rozstawu

źrenic do dali i bliży wybranej przez nauczyciela osobie

obydwoma metodami i porównaj wyniki pomiarów.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania. Wskazane jest też wykonanie przez niego pokazu
pomiaru rozstawu z instruktażem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z zasadami pomiaru rozstawu źrenic przy użyciu linijki i pupillometru,

przeprowadzić pomiary PD do dali,

przeprowadzić pomiary PD do bliży,

odnotować wyniki i porównać je oraz przedstawić nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– pokaz z instruktażem,
– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– linijka do pomiaru rozstawu źrenic i pupilometr,
– arkusz papieru i długopis,
– dwa

taborety.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Pomiary refrakcji autorefraktometrem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj badanie refrakcji autorefraktometrem u koleżanki/ kolegi z grupy, u 10- letniego

dziecka i osoby w wieku powyżej 40 roku życia.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić szczególną uwagę na analizowanie przez uczniów danych, zawartych na
wydruku z autorefraktometru.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania refraktometrii automatycznej,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować pacjentów do badania,
4) dziecku podać krótkodziałające krople rozszerzające źrenice i porażające akomodację np.

1% Sol. Tropicamid 3x co 15 minut, zgodnie z zasadami podawania leków do oczu,

5) posadzić wygodnie przed aparatem pierwszego pacjenta,
6) polecić pacjentowi, aby patrzył nieruchomo na prezentowany obrazek w i nie
przechylał

głowy,

7) ustawić aparat przed okiem prawym i za pomocą specjalnego uchwytu naprowadzić tzw.

„celownik” dokładnie na centrum źrenicy,

11) dokonać kilka pomiarów refrakcji oka prawego,
12) podczas badania lewego oka powtórzyć dokładnie wszystkie czynności,
13) wydrukować wynik badania,
14) czynności pomiarowe powtórzyć w przypadku pozostałych pacjentów,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) przeanalizować wynik badania i przedstawić wnioski grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja z instruktażem,
– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– autorefraktometr na stoliku z regulacją wysokości,
– taborety z regulacją wysokości,
– podręczny stolik,
– 1% Sol. Tropicamid,
– czyste

gaziki,

– miska

nerkowata,

– pojemnik na odpadki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Recepty okularowe, pielęgnacja okularów

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zapisz

poniższe wartości korekcji w cylindrze dodatnim:

sph + 3,50 cyl -1,00 ax 35°

sph – 2,75 cyl -0,50 ax 90°

sph +0,50 cyl -2,00 ax 170°.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z zasadami przeliczania korekcji sferocylindrycznej,

dokonać przeliczeń i przedstawić nauczycielowi wyniki,

przedyskutować w grupie zasady przeliczenia zapisów sferocylindrycznych.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

długopis,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Udziel wybranej osobie w grupie informacji na temat sposobów pielęgnacji okularów

soczewkowych i pryzmatycznych Fresnela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z informacjami na temat sposobów pielęgnacji różnego typu okularów,

przedstawić sposoby pielęgnacji okularów wybranej w grupie osobie,

wziąć udział w dyskusji na temat zasad prawidłowej pielęgnacji okularów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Higiena i ochrona narządu wzroku

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zaprojektuj

ulotkę zawierającą informacje na temat prawidłowych warunków pracy

wzrokowej dziecka odrabiającego lekcje w domu przy użyciu komputera.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami obowiązującymi przy zachowaniu prawidłowych warunków

podczas pracy przy komputerze,

2) przeanalizować treść zadania,
3) zaprojektować ulotkę,
4) przedstawić i przedyskutować swój projekt w grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna,

– metoda

projektów,

Środki dydaktyczne:

– linijka,
– długopis i ołówek,
– arkusze papieru formatu A4,
– komputer i drukarka,
– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Rodzaje soczewek kontaktowych

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i opisz parametry soczewki kontaktowej zaprezentowanej przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania oraz zaprezentować różne rodzaje soczewek.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) rozpoznać zaprezentowane soczewki kontaktowe,
2)

zapoznać się z oznaczeniami parametrów opisujących soczewki kontaktowe,

przedstawić swoje propozycje nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna,

– pokaz z instruktażem.

Środki dydaktyczne:

– różnego rodzaju soczewki kontaktowe
– poradnik dla ucznia i katalogi z soczewkami kontaktowymi.

Ćwiczenie 2
Przećwicz na wybranej przez nauczyciela osobie procedurę zakładania i zdejmowania
soczewki kontaktowej.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania oraz zaprezentować soczewki przeznaczone do
specjalnego zastosowania. Nauczyciel powinien omówić także etapy tekstu przewodniego,
samoocenę i samodzielne wykonanie zadania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1)

zapoznać się z procedurą zakładania i zdejmowania soczewek kontaktowych,

wykonać zabiegi higieniczne niezbędne do przeprowadzenia ćwiczenia,

przygotować stanowisko do aplikacji soczewek kontaktowych,

przygotować wybraną osobę do aplikacji soczewek kontaktowych,

zaaplikować soczewkę po czym zdjąć ją,

wyjaśnić zasady pielęgnacji soczewek kontaktowych.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące):
1. Co to jest soczewka kontaktowa?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Jakie

są rodzaje soczewek kontaktowych?

procedurę aplikacji i zdejmowania soczewek kontaktowych?

8. Jakie zasady muszą być zachowane w prawidłowym użytkowaniu soczewek

kontaktowych

Planowanie (pytania prowadzące):
1. Jaką korekcję nosi osoba, której będzie aplikowana soczewka i jaki jest promień jej

rogówki?

pielęgnacji soczewek?

Ustalanie
1. Ustalenie korekcji pacjenta i promienia jego rogówki.
2. Ustalenie rodzaju aplikowanej soczewki kontaktowej.
3. Ustalenie sposobu aplikacji i zdjęcia soczewki.
4. Ustalenie sposobu przekazania informacji odnośnie pielęgnacji soczewek.
Wykonanie
1. Przygotuj soczewki i stanowisko ćwiczeniowe do aplikacji.
2. Przygotuj pacjenta do aplikacji.
3. Zaaplikuj

soczewkę kontaktową zgodnie z procedurą aplikacji.

4. Zdejmij

soczewkę kontaktową.

5. Udziel informacji pacjentowi na temat prawidłowej pielęgnacji soczewek.
6. Uporządkuj stanowisko pracy.
Sprawdzanie
1. Czy soczewki zostały właściwie dobrane do parametrów oka pacjenta?
2. Czy soczewki i pomieszczenie zostało właściwie przygotowane?
3. Czy wszystkie czynności podczas aplikacji zostały wykonane prawidłowo?
4. Czy pacjentowi zapewniono bezpieczeństwo?
5. Czy udzielono wyczerpującej instrukcji pacjentowi na temat zasad prawidłowej

pielęgnacji soczewek?

Analiza końcowa
1. Który element zadania sprawiał Ci najwięcej trudności?
2. Co

chciałbyś poprawić, wykonując zadanie ponownie?

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– metoda przewodniego tekstu,
– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– książeczka pacjenta (z informacjami o wadzie refrakcji i promieniu krzywizny rogówki

pacjenta),

– soczewki

kontaktowe,

– lusterko

stojące,

– dostęp do bieżącej wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Układy powiększające i ich zastosowanie w pomocach dla

słabowidzących

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Porównaj

zależność powiększenia lupy i pola widzenia przedmiotów obserwowanych

przez lupy o różnym powiększeniu, zaprezentowanych przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z informacjami na temat lupy,
2) przygotować lupy, zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp i ergonomii pracy,
3) porównać powiększenia i pola widzenia przedmiotów obserwowanych przez różne lupy,
4) zapisać wnioski,
5) przedstawić i przedyskutować swoje konkluzje w grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna,

– pokaz z instruktażem,
– ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– lupy o różnym powiększeniu i przeznaczeniu,
– przedmioty obserwacji (książki o różnej wielkości druku, przedmioty codziennego

użytku),

– długopis,
– arkusz papieru,
– poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2
Jaką pomoc optyczną lub/i nieoptyczną zaproponujesz osobie starszej z utratą centralnego
widzenia i początkowym stadium choroby Parkinsona, a jaką pomoc zasugerujesz osobie
w średnim wieku z utratą obwodowego widzenia z powodu jaskry.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

materiału niezbędny do wykonania zadania. Wskazane jest przeprowadzenie przez
nauczyciela studium przypadków.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami doboru pomocy optycznych i nieoptycznych u osób z utratą

centralnego i obwodowego widzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z objawami choroby Parkinsona i jaskry.
3) przedstawić pisemnie i ustnie nauczycielowi swoje pomysły odnośnie rozwiązania

zadania i wziąć udział w dyskusji na temat zasad doboru pomocy optycznych u osób
słabowidzących.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna,

Środki dydaktyczne:

– długopis,
– arkusze

papieru,

– poradnik dla ucznia i literatura.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj zaprezentowane przez nauczyciela pomoce dla osób słabowidzących.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania zadania. Wskazana jest też prezentacja pomocy optycznych.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami pomocy dla słabowidzących,
2) przedstawić ustnie w grupie swoje pomysły po rozpoznaniu wskazanego elementu,
3) porównać z obserwacjami koleżanek\ kolegów i przedyskutować różnice w rozwiązaniach

zadania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– dyskusja

dydaktyczna,

– pokaz z instruktażem,
– wycieczka dydaktyczna do ośrodka pomocy slabowidzącym i niewidomym.

Środki dydaktyczne:

– pomoce optyczne będące na wyposażeniu pracowni optycznej (np.lupy ręczne, stojące,

okulary lornetowe i lupowe),

– poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST I

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie pomocy
optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

– zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 19 są z poziomu podstawowego,
– zadania 5,8,12,17,18,20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. d, 4. c, 5. b, 6. a, 7. d, 8. b, 9. a, 10. b, 11. d,
12. c, 13. a, 14. a, 15. c, 16. a, 17. c, 18. a, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr zad

ani

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

goria

cel

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowied

1. Określić prawo niezależnego biegu promienia.

2. Określić czym jest kąt łamiący w pryzmacie.

3. Określić zdolność łamiącą (moc) soczewki.

4. Przedstawić zasady działania soczewki progresywnej.

5. Rozpoznać schorzenie przy którym wskazane jest

zastosowanie okularów lornetowych.

B PP

Określić możliwości pomiaru parametrów soczewki
przy wykorzystaniu dioptromierza lunetowego.

C P a

7. Przedstawić budowę oprawki okularowej.

8. Określić prawidłowe zasady pracy wzrokowej

w laboratorium optycznym.

D PP b

9. Wykazać się znajomością znaczenia symboli

umieszczonych na soczewkach kontaktowych.

A P a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Określić rodzaj soczewek korygujących nadwzroczność.

11. Przedstawić urządzenia, za pomocą których można

dokonać pomiaru rozstawu źrenic.

B P d

12. Wykazać się znajomością pomiaru refrakcji metodą

refrakcji automatycznej.

D PP c

13. Wykazać się umiejętnością przeliczenia zapisów

soczewek sferocylindrycznych.

B P a

14. Przedstawić sposób usytuowania soczewki kontaktowej

względem rogówki oka.

B P a

15. Wykazać się znajomością zasad prawidłowego

użytkowania soczewek kontaktowych.

B P c

16. Określić wzór na powiększenie lupy.

17. Przedstawić zasadę działania lunety Galileusza.

18. Wykazać się znajomością zależności określających

powiększenie mikroskopu

C PP a

19. Wykazać się znajomością przyczyn utraty centralnego

widzenia

A P d

20. Określić zasadę doboru pomocy optycznych

u pacjentów z zaburzeniami poczucia kontrastu

C PP c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj

odpowiednią liczbę testów.

3. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
4. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia testu.
7. Zapewnij

samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Po sprawdzeniu prac wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz

analizę logiczną i statystyczną zestawu zadań.

11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Prawo według którego nie ma oddziaływania między rozchodzącymi się w danym

ośrodku promieniami to

prawo

odbicia.

b) prawo załamania.

prawo

niezależnego biegu promieni.

d) prawo prostoliniowego rozchodzenia się światła.

2. Kąt łamiący γ w pryzmacie to
a)

kąt zawarty pomiędzy dwoma płaszczyznami głównymi pryzmatu.

kąt o jaki jest odchylony promień po wyjściu z pryzmatu.

kąt pod jakim pada światło na powierzchnie pryzmatu.

kąt załamania promienia przez pierwszą powierzchnie pryzmatu.

3. Miarą zdolności skupiającej soczewki (mocy) jest
a)

odwrotność współczynnika załamania soczewki n.

odwrotność odległości przedmiotowej.

odwrotność odległości obrazowej.

odwrotność ogniskowej obrazowej soczewki.

4. Dzięki dobrze dobranej soczewce progresywnej pacjent ze starczowzrocznością może

widzieć wyraźnie
a) do dali i do bliży.

b) tylko do bliży.

c) do dali, do bliży i na odległości pośrednie.

bliży i na odległości pośrednie.

5. Okulary lornetowe mają zastosowanie w
a) jaskrze.

b) starczym zwyrodnieniu plamki (AMD).

schorzeniach

naczyniówki.

neuropatii

niedokrwiennej.

6. Przy

użyciu dioptromierza lunetowego można dla soczewek sferocylindrycznych określić

a) moc sfery, wartość cylindra i oś cylindra.

tylko

wartość cylindra.

tylko

oś cylindra i wartość cylindra.

d) tylko moc sfery.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Do podstawowych elementów budowy oprawki okularowej należą

a) mostek, noski.

b) soczewki korekcyjne, mostek, tarcza.

c) tarcza, noski, zauszniki.

d) tarcza, mostek, zauszniki.

8. Optyk wykonujący precyzyjne czynności w laboratorium optycznym powinien pracować

przy oświetleniu

100

Lx.

200

Lx.

10-20

Lx.

1000

Lx.

9. Symbol

oznacza

promień krzywizny soczewki kontaktowej.

średnicę soczewki kontaktowej.

średnicę soczewki okularowej.

d) tryb noszenia soczewki kontaktowej.

10. Do wyrównania wady refrakcji nadwzroczności służą soczewki
a)

rozpraszające.

skupiające.

cylindryczne.

planum.

11. Rozstawu źrenic nie możemy wyznaczyć przy pomocy
a)

pupillometru.

linijki

optycznej.

autorefraktometru.

oftalmometru.

12. Największe prawdopodobieństwo, iż wykonany pomiar refrakcji autorafraktometrem bez

uprzedniego porażenia akomodacji nie będzie obarczony błędem pomiaru występuje

a) u dziecka z zezem akomodacyjnym.

b) u dziecka z zezem zbieżnym.

c) u osoby dorosłej.

d) u 10- letniego dziecka z nadwzrocznością.

13. Zapis soczewki sferocylindrycznej sph + 2,00 cyl – 0,50 ax 90° można przedstawić za

pomocą zapisu z cylindrem dodatnim w następujący sposób
a) sph + 1,50 cyl +0,50 ax 180°.

b) sph + 2,00 cyl + 0,50 ax 180°.

c) sph + 2,00 cyl + 0,50 ax 90°.

d) sph + 2,50 cyl + 0,50 ax 180°.

14. Odległość wierzchołkowa soczewki kontaktowej od oka wynosi
a)

0mm.

mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Do zachowań nieprawidłowych podczas użytkowania soczewek kontaktowych należy

a) mycie rąk przed aplikacją i zdejmowaniem soczewek.

b) przechowywanie soczewek w płynie wielofunkcyjnym.

c) przechowywanie soczewek w wodzie mineralnej.

d) stosowanie kropel nawilżających.

16. Powiększenie lupy określa wzór

a) p= (d / f) + 1.

b) p= (d / f).

c) p= (f / d) + 1.

d) p= (f / 2) .

17. Luneta Galileusza daje obraz
a)

powiększony i odwrócony.

b) pomniejszony i prosty.

powiększony i prosty.

d) pomniejszony i odwrócony.

18. Powiększenie mikroskopu wyraża wzór

= P

ob • Pok.

ok /

ok.

= xD /P

ob.

= P

ob + Pok.

19. Najczęstsza przyczyną utraty centralnego widzenia jest
a)

jaskra.

schorzenie

naczyniówki.

dystrofia

pręcikowa.

d) starcze zwyrodnienie plamki (AMD).

20. Podstawową zasadą doboru pomocy optycznych u pacjentów z zaburzeniami poczucia

kontrastu jest stosowanie

pryzmatów

Fresnela.

lup.

filtrów

krawędziowych.

okularów

lornetkowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

zadania

Odpowiedzi Punkty

1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d

10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test II

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie pomocy
optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 13, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 9, 11, 12, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. c, 5. a, 6. d, 7. d, 8. a, 9. b, 10. c, 11. a,
12. c, 13. c, 14. a, 15. c, 16. b, 17. d, 18. c, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr zad

ani

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

goria

cel

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowied

1. Określić wzór odnoszący się do prawa załamania

światła.

A P b

2. Określić rodzaj soczewki korekcyjnej zalecanej osobie

krótkowzrocznej pracującej przed komputerem

B P a

3. Wykazać się znajomością budowy dioptromierza

lunetowego

C PP

4. Wykazać się wiedzą na temat zasad przeliczania mocy

korekcji okularowej na korekcję kontaktową.

B P c

5. Określić specyfikę soczewki kontaktowej obturacyjnej.

Określić rodzaj soczewki okularowej stosowanej w
korekcji astygmatyzmu.

B P d

7. Wykazać się znajomością pomiaru refrakcji metodą

refrakcji automatycznej.

D PP d

8. Wykazać się umiejętnością przeliczenia zapisów

soczewek sferocylindrycznych.

B P a

9. Określić prawidłowe zasady pracy wzrokowej przed

komputerem

C PP b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Wykazać się wiedzą na temat rodzaju i zastosowań

soczewek kontaktowych w korekcji wad wzroku.

B P c

11. Określić zasadę doboru pomocy optycznych u

pacjentów z utratą centralnego widzenia.

C PP a

12. Określić rodzaj pomocy optycznych stosowanych u

pacjentów z utratą centralnego widzenia i chorobą
Parkinsona.

C PP c

13. Wykazać się znajomością prawa odbicia światła. A

14. Określić zależność opisującą zasadę odchylenia

promienia świetlnego przez pryzmat.

B P a

15. Przedstawić zasady działania soczewki dwuogniskowej.

16. Określić przeznaczenie okularów lornetowych.

17. Wykazać się znajomością wzoru Prientice`a.

18. Rozpoznać schorzenie, przy którym wskazane jest

zastosowanie zasady powiększenia obrazu
siatkówkowego i wytworzenia fiksacji pozaplamkowej
przy doborze pomocy optycznych.

C PP c

19. Wykazać się wiedzą na temat rodzaju i zastosowania

soczewek fotochromowych

B P a

20.

Wykazać się znajomością znaczenia symboli
umieszczonych na soczewkach kontaktowych.

A P c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj

odpowiednią liczbę testów.

samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Po sprawdzeniu prac wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz

analizę logiczną i statystyczną zestawu zadań.

11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wzór określający zależność prawa załamania to
a) sin

α = sin β.

b) n

1•

sin α =n2• sin β.

sin

α / sin β.

1•

sin α /n2• sin β.

2. Osoba z krótkowzrocznością pracująca przy komputerze ponad 8 godzin dziennie

powinna używać soczewek

a) sferycznej ujemnej z antyrefleksem.

b) sferycznej dodatniej z antyrefleksem.

c) sferycznej ujemnej bez antyrefleksu.

d) sferycznej dodatniej fotochromowej.

3. W skład budowy dioptromierza lunetowego nie wchodzi

a) układ optyczny kolimatora.

b) luneta (okular).

c) kompensator.

d) koordynator.

4. W przypadku korekcji okularowej równej OP=OL= -5.00 dptr. moc zalecanej soczewki

kontaktowej będzie wynosiła

a) > -5.00 dptr.

b) = -5.00 dptr.

c) < -5.00 dptr.

d) > -6.00 dptr.

5. W przypadku, gdy istnieją wskazania do okluzji stosuje się
a) soczewkę obturacyjną.

b) soczewkę progresywną.

c) soczewkę toryczną.

d) soczewkę do ortokeratologii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. W przypadku korekcji astygmatyzmu stosuje się
a)

soczewkę sferyczną.

soczewkę dwuogniskową.

soczewkę progresywną.

soczewkę cylindryczną.

7. U jakich pacjentów wskazane jest wykonanie pomiaru refrakcji autorefraktometrem po

uprzednim porażeniu akomodacji

a) u 20-letniej osoby z krótkowzrocznością.

b) u osoby ze starczowzrocznością.

c) u osoby dorosłej.

d) u 15-letniej osoby ze spazmem akomodacyjnym.

8. Zapis soczewki sferocylindrycznej sph - 3,00 cyl + 0,50 ax 90° można przedstawić za

pomocą zapisu z cylindrem ujemnym w następujący sposób

a) sph – 2,50 cyl – 0,50 ax 180°.

b) sph – 2,50 cyl – 0,50 ax 90°.

c) sph + 2,00 cyl – 0,50 ax 90°.

d) sph + 2,50 cyl – 0,50 ax 180°.

9. Prawidłowe ustawienie monitora względem okna to

a) monitor stoi naprzeciw okna.

b) monitor stoi bokiem do okna.

c) monitor stoi daleko od okna.

d) monitor stoi tyłem do okna.

10. Soczewki kontaktowe toryczne korygują
a)

nadwzroczność.

krótkowzroczność.

astygmatyzm.

starczowzroczność.

11. Podstawową zasadą doboru pomocy optycznych u pacjentów z utratą centralnego pola

widzenia jest

powiększenie obrazy siatkówkowego.

b) pomniejszenie obrazu siatkówkowego.

zwiększenie kontrastu.

skierowanie

promieni

świetlnych na plamkę.

12. Osoba z utratą centralnego widzenia i chorobą Parkinsona powinna stosować
a)

lupy

ręczne.

okulary

lupowe.

lupy

stojące.

okulary

lornetkowe.

13. Zależność sin α = sin β wyraża
a) prawo załamania światła.

b) prawo prostoliniowego rozchodzenia się światła.

prawo

odbicia

światła.

prawo

niezależnego biegu promieni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Kąt odchylenia promienia świetlnego przez pryzmat zależy od

a) współczynnika załamania i kąta łamiącego pryzmatu.

b) tylko od kąta łamiącego pryzmatu.

c) tylko od współczynnika załamania pryzmatu.

d) od grubości pryzmatu.

15. Dobrze dobrane soczewki dwuogniskowe zapewnia komfort widzenia

a) tylko z bliska.

b) tylko do dali.

c) do dali i do bliży.

bliży i na odległości pośrednie.

16. Okulary lornetkowe mogą być przeznaczone do użytku
a)

mobilnego.

stacjonarnego.

c) podczas jazdy samochodem.

podczas

gotowania.

17. Wzór Printice`a pozwala obliczyć

a) moc soczewki okularowej.

wartość ogniskowej obrazowej soczewki.

kąt odchylenia promienia światła.

działanie

pryzmatyczne.

18. Zasada doboru pomocy dla słabowidzących, zgodnie z którą powiększa się obraz

siatkówkowy i wytwarza fiksację pozaplamkową może być skuteczna w przypadku

jaskry.

zwyrodnienia barwnikowego siatkówki.

starczego zwyrodnienia plamki (AMD).

schorzenia naczyniówki.

19. Pacjentowi z nadwrażliwością na światło słoneczne zaleca się stosowanie
a)

soczewek

fotochromowych.

soczewek

progresywnych.

soczewek

indeksowanych.

d) sferycznych z warstwą utwardzającą.

20. Symbol DIA oznacza
a)

promień krzywizny soczewki okularowej.

powiększenie lupy.

średnicę soczewki kontaktowej.

promień krzywizny soczewki kontaktowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zeza i niedowidzenia

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr zadania

Odpowiedzi

Punkty

1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d

10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Bartkowska J.: Optyka i korekcja wad wzroku. PZWL, Warszawa 1996

Hein A., Sidorowicz A., Wagnerowski T.,: Oko i okulary. BWHWill Libra, Warszawa
1979

James B., Chew Ch., Brou A.: Kompendium okulistyki dla studentów i lekarzy. PZWL,
Warszwa 1997

Jarzębińska–Većerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcji wad wzroku.
Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005

Krzystkowa K., Kubatko–Zielińska A., Pająkowa J., Nowak–Brygowa H.: Choroba
zezowa. Rozpoznanie i leczenie. PZWL, Warszawa 1997

Litwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręcznik i poradnik dla
studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor, Kraków 2005

Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. VOLUMED, Wrocław 2000

Pankowska B., Wojciechowska J.; Soczewki kontaktowe. Volumed Wrocław 1994

Prost M.E.: Problemy okulistyki dziecięcej. PZWL, Warszawa 1998

10.

Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997

11.

Szymankiewicz S.: Soczewki kontaktowe korekcyjne i lecznicze, powikłania. Wyd. Unia,
Katowice 1997

12.

Zając M.: Optyka okularowa. Dolnośląskie Wyd. Edukacyjne, Wrocław 2003,

13.

Szczeniowski S.: Fizyka doświadczalna, tom IV, Optyka, Warszawa 1954.

14.

Styczyński A.: Korekcja wad wzroku−procedury badania refrakcji. Alfa Medica Press,
Bielsko−Biała 2007

Literatura metodyczna
1. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 1999
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma:
– Świat Okularów
– Kontaktologia i Optyka Okulistyczna
– JZ

Optyka

– Optometria

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ortoptystka 322[05] z1 01 u
ortoptystka 322[05] z2 01 n
ortoptystka 322[05] z1 02 u
ortoptystka 322[05] z4 01 n
ortoptystka 322[05] z2 01 u
ortoptystka 322[05] o1 01 n
ortoptystka 322[05] o1 01 u
ortoptystka 322[05] z4 01 u
ortoptystka 322[05] z5 01 u
ortoptystka 322[05] z1 02 n
ortoptystka 322[05] z3 01 n
ortoptystka 322[05] z2 01 u

więcej podobnych podstron