1

Protisty

– poziom rozszerzony

Zadanie 1. (2 pkt)

Źródło: CKE 11.2006 (PR), zad. 24.

Próbny egzamin maturalny z biologii

13

Poziom rozszerzony

Na podstawie schematu przedstaw przebieg trzech etapów naprawy uszkodzonej nici

DNA.

etap I ...........................................................................................................................................
etap II ..........................................................................................................................................
etap III .........................................................................................................................................

Zadanie 24. (2 pkt)

Na schemacie przedstawiono cykl życiowy pierwotniaków, których formy troficzne

są haploidalne.

Określ rolę mejozy w cyklu życiowym tych pierwotniaków oraz uzasadnij, że proces ten

może zwiększać szanse przeżycia organizmów potomnych.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 25. (3 pkt)

Ania i Jacek są rodzeństwem. Jacek jest daltonistą, Ania i rodzice prawidłowo rozróżniają

barwy. Daltonizm jest warunkowany przez allel recesywny d sprzężony z płcią.

a) Zapisz prawdopodobne genotypy wszystkich wymienionych osób.

b) Ustal, jaki genotyp musi mieć Ania, jeżeli jej synowie są daltonistami (ich ojcem jest

mężczyzna prawidłowo rozróżniający barwy). Odpowiedź uzasadnij.

a) .................................................................................................................................................
b) .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

Zadanie 2. (2 pkt)

Źródło: CKE 01.2006 (PR), zad. 45.

8

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

Zadanie 44. (2 pkt)

U pszczół oprócz dojrzałych płciowo samców i samic występują również bezpłodne

robotnice. Rysunek jest ilustracją tego zjawiska.

Zaznacz prawidłowe zestawienie definicji najpełniej przedstawiającej powyższe

zjawisko z jego nazwą.

Podaj przykład organizmu, u którego występuje podobne zjawisko.

Definicja

Nazwa zjawiska

A Zróżnicowanie genetyczne przedstawicieli tego samego gatunku

prowadzące do wyodrębnienia nowych gatunków.

Dymorfizm płciowy

B Występowanie zróżnicowanych morfologicznie i fizjologicznie

form w obrębie przedstawicieli tego samego gatunku.

Polimorfizm

funkcjonalny

C Występowanie różnic w budowie morfologicznej między

osobnikami męskimi i żeńskimi.

Dymorfizm płciowy

D Występowanie wielu różnych przystosowań do życia

w określonych warunkach środowiska w obrębie tej samej

populacji.

Polimorfizm

funkcjonalny

......................................................................................................................................................

Zadanie 45. (2 pkt)

Transport substancji do i z komórki odbywa się przez jej błonę komórkową. Rysunek

przedstawia przykład organizmu jednokomórkowego (pełzaka).

Dla każdej z wymienionych na rysunku substancji ustal kierunek transportu (wydalanie

i/lub wchłanianie), odpowiednio dorysowując strzałkom brakujące groty.

woda

tlen

amoniak

glukoza

dwutlenek węgla

pszczoły

2

Zadanie 3. (3 pkt)

Źródło: CKE 05.2006 (PR), zad. 33.

Egzamin maturalny z biologii

Arkusz II

3

Zadanie 32. (2 pkt)

Węglowodany to grupa różnorodnych związków organicznych. Wyróżniamy wśród nich

m.in. monosacharydy (cukry proste) i polisacharydy (cukry złożone, zawierające więcej niż

10 cząsteczek monosacharydów). Różnią się one właściwościami np. rozpuszczalnością

w wodzie i, co się z tym wiąże, pełnioną w komórce funkcją.

Uzupełnij poniższą tabelę wpisując odpowiednie przykłady węglowodanów oraz określ

ich rozpuszczalność w wodzie i podstawową funkcję pełnioną w komórce lub

organizmie.

Grupa

węglowodanów

Przykład

(nazwa związku)

Rozpuszczalność

w wodzie

(słaba / dobra)

Funkcja w komórce lub

organizmie

(strukturalna / energetyczna /

zapasowa / regulacyjna)

monosacharydy

polisacharydy

Zadanie 33. (3 pkt)

U niektórych słodkowodnych protistów, np. pantofelków występują tzw. wodniczki tętniące,

które zbierają wodę z wnętrza komórki i wypompowują ją na zewnątrz. Pulsowanie

wodniczek tętniących łatwo zaobserwować w mikroskopie optycznym.

Zaplanuj doświadczenie pozwalające rozwiązać problem badawczy:

Czy częstotliwość pulsowania wodniczek tętniących u pantofelków zależy od stężenia NaCl

w ich środowisku zewnętrznym?

Do dyspozycji masz: mikroskop, akwarium z hodowlą pantofelków, zlewki, szkiełka

podstawowe, zakraplacz, 1% roztwór NaCl, wodę destylowaną.

W planie doświadczenia uwzględnij:

−

próbę kontrolną,

−

próbę badawczą,

−

sposób uzyskiwania wyników.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Nr zadania

30.

31.

32.

33.

Maks. liczba pkt

1

2

2

3

Wypełnia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

3

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

13

Zadanie 26. (1 pkt)

Na schemacie przedstawiono fagocytozę – jeden ze sposobów pobierania pokarmu przez

ameby.

pokarm (okrzemka)

b³ona komórkowa

cytoplazma

lizosom

niestrawione

resztki pokarmu

Na podstawie rysunku wpisz do poniższej tabeli cyfry od 1 do 5, tak aby odzwierciedlały

one uszeregowane we właściwej kolejności etapy fagocytozy.

Nr

etapu

Charakterystyka etapu

Usunięcie niestrawionych resztek pokarmu na zewnątrz, regeneracja błony

komórkowej.

Utworzenie wysłanego błoną wklęśnięcia na powierzchni ameby, które obejmuje

pokarm.

Identyfikacja pokarmu przez cząsteczkę receptora tkwiącego w błonie komórkowej.

Trawienie pokarmu i wchłanianie prostych związków do cytoplazmy.

Utworzenie wodniczki pokarmowej, przesunięcie jej w głąb cytoplazmy i połączenie

z lizosomem.

Zadanie 27. (1 pkt)

Podczas replikacji DNA doszło do mutacji w obrębie genu kodującego kluczowe dla rozwoju

organizmu białko. Zamiast sekwencji CAA na nici DNA pojawiła się sekwencja CAC.

CUU leucyna

GUU walina

GAA glutaminian

CUC leucyna

GUG walina

GAC asparaginian

GCC alanina

CCA prolina

CAA glutamina

Fragment tabeli

kodu genetycznego

GCA alanina

CAC histydyna

CAG glutamina

Oceń, czy opisana mutacja ma negatywne znaczenie dla funkcjonowania organizmu.

Uzasadnij odpowiedź, uwzględniając bezpośredni skutek tej mutacji.
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

Nr

zadania

23 24. 25. 26. 27.

Maks.

liczba

pkt 2 1 2 1 1

Wypełnia

egzaminator! Uzyskana liczba pkt

Zadanie 4. (1 pkt)

Źródło: CKE 2009 (PR), zad. 26.