Balans bieli

W menu każdego aparatu cyfrowego jest pozycja "BALANS BIELI", a w jej obrębie kilka opcji do
wyboru. Początkujący fotograf powinien wyprać opcję AUTO a dopiero po zapoznaniu się rolą i
możliwościami innych opcji, zacząć ich używać.
Co to jest ten "balans bieli"? Jak opisano w punkcie

Kolory cyfrowe

matryca światłoczuła nie

rozróżnia kolorów a jedynie natężenie światła i dopiero zastosowanie mozaiki filtrów nad matrycą i
obróbka przez procesor aparatu, daje zdjęcie kolorowe.

Optyka balansu bieli

Światło białe jest mieszaniną wszystkich możliwych kolorów od czerwieni po fiolet. Łatwo się o tym
przekonać, jeżeli mamy pod ręką pryzmat, np. z rozebranej lornetki. Po przejściu przez pryzmat
światło zostaje rozszczepione na wielobarwną "tęczę". Podstawowe kolory, których zmieszanie daję
barwę białą: to czerwony, zielony i niebieski.
Światło widziane przez człowieka jako białe, może mieć różne natężenie każdego z podstawowych
kolorów, zależnie od źródła, z którego pochodzi. Oko ludzkie łatwo przystosowuje się do tych
subtelnych różnic w natężeniu kolorów składowych i biel widzi jako biel, niezależnie od nadmiaru
któregoś z podstawowych kolorów. Matryca aparatu cyfrowego nie jest tak "elastyczna" jak oko i
dlatego potrzebna jest korekcja czułości matrycy na poszczególne kolory. W przeciwnym przypadku
obraz rejestrowany będzie miał nienaturalne zabarwienie.
Wyobraźmy sobie obiekt oświetlony lampą kwarcową, która daje światło o dużym natężeniu fioletu.
Pomijamy nadfiolet, czyli to światło, które opala nam ciało, gdyż soczewki aparatu fotograficznego
bardzo słabo przepuszczają światło nadfioletowe. W momencie robienia zdjęcia matryca rejestruje
znacznie silniejsze natężenie światła niebieskiego w porównaniu z natężeniem światła zielonego i
czerwonego. A więc wszystkie przedmioty widoczne na zdjęciu będą zabarwione na niebiesko.
Tymczasem oko ludzkie patrząc na te same przedmioty, przystosowuje się do nadmiaru niebieskiego
koloru i widzimy je bez tego zabarwienia.

Zadanie balansu bieli

Rolą funkcji balansu bieli jest takie skompensowanie nadmiaru jakiegoś koloru aby obiekty na
fotografii wyglądały tak, jak widzi je oko ludzkie. Najprościej jest posłużyć się pozycją automatyczny
balans bieli. Procesor sam ustawia wtedy kompensację kolorów zgodnie z zapisanym w nim
algorytmem, czyli przepisem na tę kompensację.
Doświadczony fotograf może sam ustawiać balans bieli, korzystając z opcji dostępnych w menu.
Podstawowe z nich, to

 auto,
 światło słoneczne,
 pochmurno,
 światło żarowe (żarówki z włóknem nagrzewanym prądem),
 światło jarzeniowe,
 ustawienia własne.

Ustawienia własne są dostępne dopiero w drogich aparatach. Jest to opcja ręcznego ustawiania
balansu przy użyciu wzorca koloru. Wstawiamy przed obiektyw kartkę koloru białego i "każemy"
aparatowi zapamiętać ten kolor, jako biały.

Efekty specjalne balansu bieli

Możliwość samodzielnego ustawiania balansu bieli, czyli nasilenia lub osłabienia pewnych barw, daje
możliwości uzyskiwania bardzo ciekawych efektów specjalnych. Możliwości zależą jedynie od aparatu i
inwencji fotografa. Im bardziej zaawansowany aparat, tym większe możliwości doskonałej zabawy
kolorami.

Ponieważ robienie dziesiątek a nawet setek zdjęć aparatem cyfrowym nic praktycznie nie kosztuje,
gorąco polecamy zabawę z wykorzystywaniem balansu bieli do uzyskiwania ciekawych zdjęć.

Zły balans bieli

Pokazane tu dwa zdjęcia zostały wykonane przy dwóch różnych ustawieniach balansu bieli. Zdjęcia
zrobiono w pełny świetle dziennym, przy nieco zachmurzonym niebie. Zdjęcie po lewej stronie
wykonano przy ustawieniu balansu w pozycji AUTO a po prawej z balansem dla światła zwykłej
żarówki. Wiadomo, że światło żarówki ma nadmiar koloru czerwonego a brakuje w nim niebieskiego.
A więc ustawienie balansu bieli dla żarówki "informuje" procesor, że w oświetleniu przedmiotów jest
niedomiar koloru niebieskiego. Procesor zwiększy, więc programem natężenie światła pochodzące od
pikseli przysłoniętych filtrem niebieskim. Utworzony obraz będzie miał nadmiar koloru niebieskiego w
porównaniu z prawdziwym zabarwieniem. Oba zdjęcia miały oświetlenie z "normalną" zawartością
koloru niebieskiego a więc ustawienia balansu tak, by dodawał tego koloru daje wyraźną poświatę
niebieską, absolutnie nienaturalną.