PODZIELNOŚĆ I ŁĄCZENIE KONT

Podzielność konta – polega na możliwości takiej jego rekonstrukcji, że zostaje ono
zastąpione lub uzupełnione innymi kontami, jednakże z zachowaniem nie zmienionego
zakresu merytorycznego. Zapisy na kontach powstałych z podziału dokonuje się po tych
samych stronach, co na koncie dzielonym. Odzwierciedlają one bowiem identyczne treści
ekonomiczne.
-

podzielność pionowa – polega na wyodrębnieniu z treści konta określonych zagadnień
należących do zakresu tematycznego konta, lecz wymagających osobnej prezentacji.

Podzielność pionowa występuje w dwóch aspektach:
a)

wyłączenie z konta bilansowego jakiegoś procesu gospodarczego lub pewnych jego
elementów (w wyniku tego podziału powstają konta niebilansowe) np. z konta „Koszty
działalności podstawowej” może zostać wydzielone konto „Koszty wydziałowe” (koszty
pośrednie). Na koniec okresu koszty te zostają przeniesione na konto „Koszty
działalności podstawowej”.

b)

wyodrębnienie zagadnień o określonej treści ekonomicznej (w wyniku tego podziału
powstają konta korygujące) np. konto korygujące „Odchylenia od cen ewidencyjnych
materiałów” zostaje wyodrębnione z konta „Materiały”, gdy do ujęcia materiałów stosuje
się stałe ceny ewidencyjne. Na koniec okresu odch. Dt powiększają saldo konta
„Materiały”, odch. Ct pomniejszają to saldo.

-

podzielność pozioma – polega na wyodrębnieniu szczegółowych elementów
wchodzących w skład danego konta, przy czym zakres tematyczny operacji gospod.
wpływających na dany czynnik lub zjawisko pozostaje bez zmian. Podział ten dotyczy
struktury konta.

Podzielność pozioma występuje w dwóch aspektach:
a)

analityczna rozbudowa określonego konta syntetycznego w celu zwiększenia
szczegółowości ewidencji np. konto „Środki trwałe” może posiadać konta analityczne:
„Środki transportu”, „Budynki i budowle’, „Urządzenia techniczne i maszyny” itd.

b)

utworzenie z jednego podstawowego konta syntetycznego dwu lub więcej
samodzielnych, równorzędnych kont syntetycznych o jednorodnej tematyce np. zamiast
jednego konta „Rozrachunki publicznoprawne” mogą być prowadzone dwa konta
syntetyczne: „Rozrachunki z tytułu VAT” i „Inne rozrachunki publicznoprawne”.

Łączenie kont – polega na wprowadzeniu w miejsce dotychczas stosowanych dwóch lub
większej ich liczby jednego konta, obejmującego swym zasięgiem taki sam zakres
ewidencji, jak konta łączone.
a)

konto aktywne + konto aktywne = konto aktywne

b)

konto pasywne + konto pasywne = konto pasywne

c)

konto aktywne + konto pasywne = konto aktywne lub pasywne (łączenie netto)

= konto aktywno – pasywne (łączenie brutto

)

EWIDENCJA ANALITYCZNA

Zasada podzielności poziomej znalazła zastosowanie w odniesieniu do klasyfikacji kont w
zależności od stopnia ich szczegółowości oraz sposobu dokonywania na nich zapisów,
dzielą konta na:

•

konta syntetyczne – są to urządzenia służące do księgowej ewidencji operacji
gospodarczych w sposób zapewniający zbilansowanie danych liczbowych ujętych na
wszystkich kontach syntetycznych prowadzonych w danej jednostce. Do zapisów na
kontach syntetycznych stosuje się zasadę podwójnego zapisu.

Wykaz kont syntetycznych zawiera zakładowy plan kont.

•

konta analityczne – powstają w drodze poziomego podziału kont syntetycznych i służą
do uszczegółowienia zapisów tych kont. Konta analityczne mają charakter ksiąg
pomocniczych.

Stosuje się je głównie dla: środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i
prawnych, rozrachunków z kontrahentami, rozrachunków z pracownikami, operacji sprzedaży i zakupu,
operacji gotówkowych, kosztów, innych istotnych składników aktywów i pasywów. Do jednego konta
syntetycznego może być utworzonych kilka zbiorów kont analitycznych. np. do konta „Materiały” można
utworzyć analitykę I i II stopnia.

ZASADA ZAPISU POWTARZANEGO – oznacza, że daną operację księguje się na
koncie syntetycznym i kontach analitycznych utworzonych do tego konta syntetycznego po
tej samej stronie i w tej samej kwocie rozdzielonej między konta analityczne odpowiednio
do ich zaangażowania w danej operacji.
Konsekwencjami tej zasady są następujące równości:

a)

obrót Dt konta syntetycznego = sumie obrotów Dt wszystkich kont analitycznych prowadzonych
do danego konta syntetycznego

b)

obrót Ct konta syntetycznego = sumie obrotów Ct wszystkich kont analitycznych prowadzonych
do danego konta syntetycznego

c)

saldo Dt (Ct) konta syntetycznego = sumie sald Dt (Ct) wszystkich kont analitycznych
prowadzonych do danego konta syntetycznego

Zachowanie zgodności w tym zakresie sprawdza się za pomocą zestawienia obrotów i sald kont analitycznych.

Obroty

salda

Lp.

Nazwa konta

analitycznego

Dt

Ct

Dt

Ct

Ogółem

Obrót Dt konta

syntetycznego

Obrót Ct konta

syntetycznego

Saldo Dt konta lub Saldo Ct konta
syntetycznego syntetycznego

Obligatoryjnie na koniec każdego miesiąca sporządza się zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych (bilans
próbny (brutto)).
a)

forma uproszczona

Obroty

Saldo

Lp

Nazwa konta

syntetycznego

Dt

Ct

Dt

Ct

•

Suma obrotów Dt wszystkich kont syntetycznych = Suma obrotów Ct wszystkich kont syntetycznych

•

Suma sald Dt wszystkich kont syntetycznych = suma sald Ct wszystkich kont syntetycznych