PERSPEKTYW ROZWOJU AZJI I PACYF Nieznany (2)

Prof. dr hab. Zofia Wysokińska
Kierownik Katedry Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej
Uniwersytet Łódzki
e-mail: zofwys@uni.lodz.pl

Ekspertyza na temat:

PERSPEKTYW

ROZWOJU

AZJI

PACYFIKU

W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ I STRATEGII ROZWOJU
STOSUNKÓW

GOSPODARCZYCH

POLSKI

TYM

REGIONEM

WSTĘP

W ostatnim okresie Daleki Wschód jest regionem o najwyższej dynamice rozwoju w

gospodarce światowej. Jej udział w eksporcie światowym cechuje się najwyższymi

przyrostami w ostatnich latach wśród krajów rozwijających się. Azja to również po Europie

region o najwyższym udziale w handlu międzynarodowym. Wyraźnie zmiany zachodzące w

tym zakresie prezentuje tabela 1.

Tabela 1: Zmiany pozycji regionów świata w eksporcie światowym w % w okresie 1995-
2007
Wyszczególnienie

Eksport

lata

1995

2000

2005

2007

Świat

Świat –

––

–wartość eksportu w

wartość eksportu w

bilionach $

6,4

10,5

13,8

w %

Świat w %

100,0

Kraje wysoko rozwinięte

70,0

65,8

60,5

58,6

Ameryki:
USA+Kanada+Bermudy+Grenlandia
w tym USA

15,7

11,3

16,4

12,1

8,7

11,4

8,4

Azji

8,9

7,9

6,1

5,2

Europy

44,7

40,2

41,1

40,5

Oceanii:
Australia; Nowa Zelandia

1,3

1,2

Kraje transformacji

Kraje transformacji
systemowej

systemowej

2,4

3,4

3,9

Azja

Kraje rozwijające się

27,6

31,8

36,0

37,5

Afryki

2,1

2,4

2,9

Ameryki

4,5

5,6

5,5

Azji

21,0

23,8

28,6

29,0

Oceanii

0,09

0,06

Źródło: ONZ

Jak wynika z powyższej tabeli Azja wśród regionów rozwijających się najbardziej

zwiększyła w ostatniej dekadzie swój udział w światowym eksporcie (o ok 8 punktów

procentowych). Dla porównania w rozwijających się krajach Ameryki przyrost wyniósł tylko

ok.1 punktu procentowego a w Afryce 0,8 punktu procentowego. Oceniając pozycję Azji

i Pacyfiku w światowym eksporcie w dłuższej perspektywie czasowej (lata 1948-2007)

należy stwierdzić podwojenie pozycji Azji z 14% do 29%(wg ONZ) i do 28% (wg WTO),

natomiast obniżenie pozycji Pacyfiku, w tym głównie Australii i Nowej Zelandii z 3,7% do

1,2%. Pozycja Azji jako importera również uległa niemal podwojeniu (z 13,9 do 25,3%) w

długim okresie 1948-2007, ale w nieco mniejszym stopniu niż w eksporcie.-Zaznaczył się

również spadek pozycji Australii i Nowej Zelandii w światowym imporcie z 2,9% do

1,4%.por. tab. 6 i 7. Aneks Statystyczny.

Pozycja Azji i Pacyfiku w eksporcie poszczególnych regionów świata jest najwyższa

w handlu wewnątrz regionu Azji i Pacyfiku, w ramach którego skoncentrowane jest niemal

50% całkowitego ich eksportu. Na drugim miejscu pod tym względem znajduje się Ameryka

Północna, gdzie ulokowane jest 20 % eksportu Azji i Pacyfiku, na trzecim, Europa, gdzie

skoncentrowanych jej 19% eksportu z regionu Azji i Pacyfiku, na czwartym Środkowy

Wschód, z udziałem 4% a następnie Afryka i Ameryka Środkowa i Południowa z udziałami

po 2,4% i WNP z udziałem w wysokości 2,1%-por. tab. 3 –wg bazy danych WTO (w aneksie

statystycznym).

Azja należy również do bardzo interesujących regionów handlowych świata ze

względu na jej wysoką i rosnącą w ostatnich latach dynamikę popytu na import oraz wysoką

dynamikę eksportu. Jak wynika z Tabeli 4 (WTO) dynamika ta była dwucyfrowa, na

poziomie od 11-16%, a w takich krajach jak Chiny –kształtowała się na poziomie

przekraczającym 20%, zarówno w odniesieniu do handlu towarowego jak handlu usługami

handlowymi Drugim krajem o bardzo wysokiej rocznej dynamice eksportu i importu (ok.

13%) w badanym regionie są Indie.-por. tab. 5 (WTO).

Chiny i Japonia należą do czołówki wiodących eksporterów i importerów (w roku

2007 2 pozycja Chin jako światowego eksportera –(po Niemczech i przed USA) oraz

4 pozycja Japonii (po USA i przed Francją). Chiny i Japonia zajmują też odpowiednio 3 i 4

pozycję jako wiodący światowi importerzy w roku 2007.-por. tab. 8 (WTO). Na liczących się

pozycjach w światowym eksporcie i imporcie znajdują się również i inne kraje i regiony Azji,

takie jak Hongkong –Chiny-odpowiednio 13 i 12 pozycja, Singapur (odpowiednio 14 i 15

pozycja), Tajwan (Taipei-Chiny) (odpowiednio 16 i 18 pozycja),

Jednocześnie Azja należy do regionów o najwyższej skali zróżnicowania dochodów

oraz o niskim stopniu respektowania społecznej odpowiedzialności biznesu, w tym zwłaszcza

w zakresie wymogów ochrony środowiska i standardów społecznych, co z pewnością z jednej

strony będzie generować jej pogłębiające się problemy społeczne (ogromne zróżnicowanie

dochodowe) oraz konflikty na tym tle jak i na tle religijnym, ale również tworzyć będzie

szansę na wzrost uczestnictwa tego regionu w rozwiązywaniu problemów związanych z

ochroną środowiska i generować popyt na towary jak i usługi środowiskowe. Jest to związane

również ze zwiększającym się zapotrzebowaniem tego obszaru (a zwłaszcza takich krajów jak

Chiny i Indie) na nośniki energii w związku z rosnącym jego udziałem w rozwoju gospodarki

wiatowej.

Współpraca gospodarcza Polski z Dalekim Wschodem stwarza szansę z jednej strony

na uczestnictwo w jej rosnącym popycie importowym oraz daje możliwości korzystnych

inwestycji firm polskich na rynku azjatyckim i zakładania filii w krajach tego regionu.

IDENTYFIKACJA

POZYCJI

AZJI

PACYFIKU

GOSPODARCE ŚWIATOWEJ

Region Azji i Pacyfiku zajmuje liczącą się pozycję na tle mapy gospodarczej

współczesnego świata zarówno pod względem liczby ludności, która w roku 2007 osiągnęła

poziom 3,661 mld jak i pod względem średniego PKB per capita, wynoszącego 3526 dol.

według kursu walutowego i 5684 dol. według parytetu siły nabywczej –PPP. Zróżnicowanie

PKB per capita wyrażonego w USD liczonego według oficjalnego kursu walutowego i

według PPP jest dla rozwijających się krajów Azji i Pacyfiku średnio ponad dwukrotne,

bowiem średni PKB per capita obliczony według pierwszej metody wyniósł w roku 2007

2133 dol. , natomiast według drugiej metody przekroczył on poziom 4460 dol. –por. tab. 1.3 i

1.5. W niektórych krajach jak np. Myanmar, Bhutan, Sri Lanka, Bangladesz, Pakistan, Timor

Wschodni, Wietnam różnica między PKB per capita obliczonego według dwu różnych metod

jest ponad 3- krotna. Szczegółowo różnice te są przedstawione w tabelach 1.3 i 1.5.

Zróżnicowanie dochodów krajów należących do regionu Azji i Pacyfiku jest jednak bardzo

wysokie, bowiem mieszczą się tu zarówno kraje wysoko rozwinięte jak i rozwijające się, w

tym kraje najsłabiej rozwinięte. Do krajów wysoko rozwiniętych należą: Australia z

Omówienie na podstawie wyników zawartych w tabelach 1.1-1.6. (zamieszczonych w Aneksie).

dochodem per capita na poziomie 43,8 tys dol., Japonia, w której PKB per capita przekracza

34,4 tys dol., Nowa Zelandia, z dochodem 31 tys. dol. per capita,.- por. tab. 1.2 i 1.3.

Wśród krajów rozwijających się tego regionu do najzamożniejszych należą kraje

Azji Wschodniej, wśród których na szczególną uwagę zasługują : Chiny Hongkong z

dochodem per capita w wysokości 29,6 tys dol. oraz Chiny Makau z dochodem odpowiednio

27,1 tys dol., Korea Południowa, w której PKB per capita osiągnęło w roku 2007 poziom 19,8

tys. dol. oraz Tajwan, w którym PKB per capita wynosi 16,8 tys. dol. Biedniejszym krajem w

Azji Wschodniej jest Mongolia, z dochodem per capita w wysokości 1323 dol. oraz KRL-D,

w której PKB per capita wynosi ok. 1140 dol. W Azji Południowej położone są kraje

znacznie mniej zamożne, takie jak Afganistan, Bangladesz, Bhutan, Indie, Malediwy, Nepal,

Pakistan, i Sri Lanka. PKB per capita w tych krajach wynosi od 2874 dol. w Malediwach jako

kraju najzamożniejszym tego regionu, do 326 dol. i 333 dol. odpowiednio w Afganistanie i w

Nepalu, jako krajach najbiedniejszych. –por. tab. 1.3. Azja Południowo-Wschodnia jako

kolejny region Azji i Pacyfiku skupia takie kraje jak: Brunei Darussalem, Filipiny, Indonezja,

Kambodża, Laos, Malezja, Myanmar, Singapur, Tajlandia, Timor Wschodni oraz Wietnam.

Najwyższy dochód per capita w wysokości 35, 4 tys. dol. osiąga Brunei Darussalam,

Singapur a następnie Malezja –odpowiednio:33,1 tys. dol.. i 7,5 tys. dol. oraz Tajlandia : 3,8

tys. dol. Pozostałe kraje należą do mniej zamożnych, wśród których najwyższy dochód mają

Indonezja 1,8 tys. dol. i Filipiny 1,5 tys. dol. i do krajów słabo rozwiniętych o najniższych

dochodach per capita od 286 dol. w Myanmar i 423 dol. w Timorze Wschodnim do

odpowiednio 615 dol. w Kambodży, 618 dol. w Laosie i 821 dol. w Wietnamie. Wśród

krajów rozwijających się Oceanii należy wyróżnić Fidżi, Kiribati, Mikronezję, Nauru, Niue,

Palau, Papuę Nową Gwineę, Samoa, Tonga, Tuvalu, Vanuatu, Wyspy Cooka, Wyspy

Marshalla, Wyspy Salomona oraz terytoria niesamodzielne takie jak: Norfolk, Wyspę Bożego

Narodzenia, Wyspy Kokosowe, Tokelau, Pitcairn, Nową Kaledonię, Polinezję Francuską,

Wallis i Futunę, Guam, Mariany Północne i Samoa Amerykańskie. Jak wynika z tabeli 1.3.

poziom zróżnicowania PKB per capita w tym regionie jest również wysoki od

najzamożniejszych samodzielnych krajów i wysp takich jak: Wysp Cooka z dochodem 9337

dol. oraz Nauru –odpowiednio 7745 dol. i bardzo zamożnych terytoriów niesamodzielnych i

zależnych, takich jak: Nową Kaledonię, Polinezję Francuską, Wallis i Futunę, Guam, w

których PKB per capita wynosi od 1,2 tys. dol. do ponad 1,6 tys. dol. do najbiedniejszych –

takich jak: Kiribati i Wyspy Salomona, w których PKB per capita wynosi ok. 620-630 dol.-

por. tab. 1.3.

Kraje Azji i Pacyfiku cechują się również wysokim zróżnicowaniem dynamiki

wzrostu gospodarczego, która w ostatnim badanym roku 2007 w stosunku do roku

poprzedniego kształtowała się na najwyższym dwucyfrowym poziomie w takich krajach jak:

Bhutan (22,4%), Timor Wschodni (19,8%), Chiny-Makau (16,6%) Chiny (11,9%), Kambodża

(10,1). Wysoką dynamikę wzrostu PKB zanotowano również w Indiach (9%) oraz w

Mongolii (9,9%).-por. tab. 1.4. Najniższy wzrost gospodarczy miał miejsce w takich

rozwijających się krajach Oceanii jak Fidżi (0,1%), Kiribati (0,3%) i Mikronezja (0,4%).

Szczegółowe dane dla wszystkich krajów regionu Azji i Pacyfiku są przedstawione w tabeli

1.4.

Próbę oceny etapów rozwoju wybranych gospodarek regionu Azji i Pacyfiku można

przeprowadzić nie tylko w oparciu o najbardziej syntetyczny wskaźnik, jakim jest PKB per

capita liczony według kursu walutowego oraz Parytetu Siły Nabywczej (PPP) ale również z

punktu widzenia konkurencyjności ich eksportu mierzonej wkładem zaangażowania

czynników wytwórczych w jego strukturę, według podziału na towary bazujące na

podstawowych czynnikach wytwórczych, czyli surowców i prostej pracy, towary

bazujące na inwestycjach, zarówno krajowych jak i zagranicznych oraz towary bazujące

na technologiach i innowacjach w wyniku wykorzystania kwalifikowanej kadry

produkcyjnej i menedżerskiej.

Podstawowa koncepcja, na której bazuje powyższy podział jest oparta na modelu M.

Portera

, który uważał, że pomimo zróżnicowania większości gospodarek, można określić, na

jakim etapie rozwoju ekonomicznego znajduje się dany kraj, badając jego wzorzec zmian

strukturalnych w eksporcie i jego zmiany w czasie. Porter wyróżnił cztery podstawowe etapy

rozwoju:

etap sterowany przez czynniki wytwórcze, tzn. pracę, surowce (stage factor-

driven),

etap sterowany inwestycjami (stage investment-driven),

etap sterowany innowacjami (stage innovation-driven),

etap dobrobytu (stage wealth driven)

M. Porter, Competitive Advantage of Nations, 1990; por. też. analiza przeprowadzona dla Europy Środkowej i
Wschodniej –Z. Wysokińska, Catching–Up Strategy: New Member States of the European Union in the European
Internal Market for High–Tech and Environmental Products in the Context of the Renewed Lisbon Strategy, Vol. 8
(2008) / Issue 3 / Articles

Tamże, s.545-546.

Analizując według powyższej koncepcji przedstawioną poniżej na wykresach dotyczących

wybranych krajów Azji i Pacyfiku ich strukturę eksportu, można stwierdzić, że w badanych

latach Japonia (choć przy tendencji lekko spadkowej) oraz Korea Południowa, Tajwan oraz

Hongkong-Chiny posiadały wyraźną wiodącą pozycję wśród krajów badanego regionu jako

liderzy w eksporcie towarów opartych na technologiach oraz innowacjach, czyli znajdowały

się na etapie sterowanym innowacjami i technologią. Z kolei Chiny cechują się w ostatnim

okresie wysokimi udziałami w eksporcie towarów bazujących zarówno na inwestycjach jak i

na innowacjach i technologiach zwłaszcza pozwalających na imitowanie zagranicznych

produktów i modeli, natomiast można obserwować niewielki spadek grup towarów

bazujących na taniej pracy. W Tajlandii występuje stosunkowo duży udział towarów

bazujących zarówno na taniej pracy, choć ma on tendencję spadkową, jak i wyraźnie rosnący

trend eksportu towarów bazujących na inwestycjach. Kraj ten notuje również jeden z

najwyższych udziałów w eksporcie towarów bazujących na technologiach i innowacjach

zarówno łatwych jak i trudnych do imitowania. W Malezji wysokie udziały w eksporcie

mają również towary oparte na innowacjach i technologiach, choć przy tendencji spadkowej

ich udziału, natomiast rosnący trend jest obserwowany dla towarów bazujących na udziale

taniej pracy oraz na inwestycjach. Indonezja jest krajem bazującym w swym eksporcie

głównie na surowcach (przy tendencji wzrostowej ich udziału) oraz na taniej pracy (przy

tendencji lekko spadkowej udziału towarów pracochłonnych). Wietnam również można

zakwalifikować do grupy krajów bazujących w swym etapie rozwoju głównie na surowcach

oraz na taniej sile roboczej, bowiem udział pozostałych czynników wytwórczych w jego

strukturze eksportu jest raczej śladowy.

JAPONIA

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

KOREA POŁUDNIOWA

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

TAJWAN

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

HONGKONG-Chiny

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

CHINY

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

TAJLANDIA

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

MALEZJA

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

INDONEZJA

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

WIETNAM

2005

2006

2007

grupa I - Towary
surowcochłonne

grupa II -Towary
pracochłonne

grupa III -Towary
kapitałochłonne

grupa IV - Towary
technologicznie
intensywne, łatwe
do imitowania

grupa V - Towary
technologicznie
intensywne, trudne
do imitowania

ródło: Wykresy bazują na danych opracowanych na podstawie bazy COMTRADE –ONZ

2. ANALIZA RANKINGU PRZYROSTÓW POPYTU NA IMPORT W

REGIONIE AZJI I PACYFIKU ORAZ W WYBRANYCH JEGO

KRAJACH W OSTATNICH LATACH

2.1.

Analiza przyrostów popytu na import w regionie Azji i Pacyfiku

Jak wynika z analizy danych przedstawionych w tabeli 3 w strukturze importu

rozwiniętych

krajów Azji i Pacyfiku dominowały w badanym okresie w ponad 73%

towary przemysłowe przetworzone, w 14-18% paliwa (przy tendencji silnie wzrostowej ich

udziału w badanym okresie), artykuły żywnościowe w 3,3-4,4% (przy tendencji spadkowej

ich udziału w badanych latach) oraz surowce rolnicze w 1,4-1,1% ( również przy tendencji

spadkowej ich udziału).-por. tab. 3.

Z kolei z danych przedstawionych w tabeli 4 w strukturze importu

rozwijających

się

krajów Azji i Pacyfiku dominowały w badanym okresie również towary przemysłowe

przetworzone, ale ich udział był nieco mniejszy niż dla krajów wysoko rozwiniętych regionu i

plasował się w roku 2006 na poziomie ok.68%. Na drugiej pozycji w strukturze zmian popytu

na import były paliwa, na które w badanym okresie zanotowano wzrost popytu z 17, 7% w

roku 2000 do 21,4% w roku 2006. Na artykuły żywnościowe znajdujące się na kolejnej

pozycji w strukturze zmian popytu na import notowano systematyczny spadek z 6,3% w roku

1995 do 4,5% w roku 2000 i do 3,2% w roku 2006. Jak wynika z tabeli 4 wystąpił również w

badanym okresie spadek udziałów w strukturze zmian popytu na import surowców rolniczych

z 2,8% w roku 1995 do 1,8% w roku 2000 i do 1,2% w roku 2006. Szczegółowe wyniki

analizy zmian popytu importowego w krajach rozwiniętych i rozwijających się regionu Azji i

Pacyfiku zamieszczone zostały w tabelach 2.2.A i 2.2.B w Aneksie Statystycznym.

Tabela 3. Struktura towarowa importu według partnerów i grup produktowych - kraje
rozwinięte -region Azji i Oceanii

Kraje rozwinięte

Azja

Zachodnia

Azja

Grupy produktowe

Rok

Ogółem

Wschodnia,

Południowa i

Południowo-

Wschodnia Azja

Chiny

Oceania

W milionach dolarów

Wszystkie produkty

1995

1 039 792

909 335

230 725

130 457

4 944

2000

1 565 673

1 346 392

412 968

219 281

4 309

2006

3 582 569

3 015 261

1 282 020

567 308

8 620

Udział według głównych grup produktowych, %

Wszystkie produkty

1995

100.0

2000

100.0

2006

100.0

Wszystkie artykuły żywnościowe

1995

6.6

6.8

5.5

5.1

26.2

2000

4.4

4.7

3.9

3.1

23.7

2006

3.3

3.5

2.2

2.5

18.2

Surowce rolnicze

1995

2.4

2.7

1.5

0.7

14.7

2000

1.4

1.6

0.9

0.4

9.1

2006

1.1

1.2

0.5

0.2

8.3

Rudy, metale, kamienie szlachetne

1995

3.1

3.0

2.1

3.3

28.9

i niemonetarne złoto

2000

2.6

1.6

2.3

26.1

2006

3.5

2.0

3.2

31.1

1995

13.7

6.1

2.6

66.8

13.3

2000

16.1

6.5

2.0

74.7

17.6

Paliwa

2006

18.0

7.8

1.3

72.0

15.2

Przetworzone towary

1995

73.2

80.3

87.7

23.5

15.9

2000

74.4

83.4

91.0

18.9

22.1

2006

72.7

82.5

93.3

21.0

26.6

ródło: wg. ONZ/UNCTAD

Tabela 4. Struktura towarowa importu według partnerów i grup produktowych -
kraje rozwijające się; region Azji i Oceanii

Przeznaczenie

Kraje rozwijające się

Azja

Grupy produktowe

Rok

Ogółem

Wschodnia,

Południowa i

Południowo-

Wschodnia Azja

Chiny

Zachodnia

Azja

Oceania

w milionach dolarów

1995

418 682

368 692

98 273

49 990

845

2000

606 184

524 589

148 259

81 594

943

Wszystkie produkty

2006

1 564 315

1 312 708

436 127

251 607

2 367

udział według głównych grup produktowych, %

1995

100,0

2000

100,0

Wszystkie produkty

2006

100,0

1995

6,3

6,4

4,9

5,5

27,8

2000

4,5

4,6

4,1

4,0

20,0

Wszystkie artykuły żywnościowe

2006

3,2

3,3

2,1

2,5

16,1

1995

2,8

3,1

1,5

0,7

33,7

2000

1,8

2,0

0,9

0,5

23,6

Surowce rolnicze

2006

1,2

1,4

0,4

0,2

24,7

1995

3,9

3,7

2,5

5,1

20,7

2000

3,4

2,1

3,5

15,4

Rudy, metale, kamienie szlachetne

2006

4,9

5,1

3,3

4,2

26,7

1995

13,9

6,9

2,8

65,2

8,2

2000

17,7

8,6

3,0

76,5

14,6

Paliwa

2006

21,4

10,7

2,5

77,4

7,8

1995

72,3

78,9

87,7

23,4

9,4

2000

72,1

81,0

89,7

15,4

26,2

Przetworzone towary

2006

67,9

78,2

91,2

14,3

23,6

ródło: wg. ONZ/UNCTAD

2.2. ANALIZA PRZYROSTÓW POPYTU NA IMPORT W WYBRANYCH KRAJACH

AZJI I PACYFIKU

W tabelach II. W Aneksie Statystycznym zostały zamieszczone rankingi przyrostów

popytu na import w roku 2007 w wybranych krajach Azji i Pacyfiku.

Szczegółowe wyniki rankingów zawarte zostały w tabelach II (1-20) w Aneksie Statystycznym

W przypadku

Japonii

jako najbardziej rozwiniętego kraju w regionie na czołowych

pozycjach w pierwszej 30-tce grup towarowych o najwyższej dynamice importu uplasowały

się grupy towarowe należące do 1) surowców takich jak: surowe oleje ropy naftowej, gaz

naturalny, węgiel, rudy miedzi i żelaza, aluminium; produktów typu pracochłonne takich

jak żywność (np.

mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone lub mrożone -bez mięsa wołowego)

oraz odzież i zabawki

jak również towary przemysłowe o wysokim stopniu przetworzenia

nasycone wysoką lub średnio wysoką techniką, takie jak;

•

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części, inny sprzęt

telekomunikacyjny,

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Pojazdy mechaniczne osobowe

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna Leki (także weterynaryjne)

•

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych Inne maszyny i

urządzenia specjalistyczne

•

Części i akcesoria pojazdów Elektryczny sprzęt przekaźnikowy

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Japonia

•

Surowe oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Gaz naturalny i produkowany

•

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

•

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Inny sprzęt telekomunikacyjny

•

Węgiel

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Rudy i koncentraty miedzi

•

Transakcje specjalne i towary niesklasyfikowane

•

Rudy żelaza i koncentraty

•

Aluminium

•

Propan i butan skroplony

•

Odzież z tkanin i dzianin

•

Pojazdy mechaniczne osobowe

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Wózki dziecięce, zabawki, gry i artykuły sportowe

•

Leki (także weterynaryjne)

•

Srebro, platyna i inne metale z grupy platynowców

•

Ryby świeże, chłodzone, mrożone

•

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

•

Związki organiczno-nieorganiczne heterocykliczne, kwasy nukleinowe i ich sole

•

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

•

Części i akcesoria pojazdów

•

Odzież z tkanin dla kobiet i dziewcząt

•

Meble i ich części

•

Elektryczny sprzęt przekaźnikowy

•

Mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone lub mrożone (bez mięsa wołowego)

W imporcie

Australii

największe przyrosty popytu zanotowano dla 30 grup

produktowych przedstawionych poniżej, wśród których dominowały wyroby o wysokim

stopniu przetworzenia (tłusty druk w poniżej przedstawionym rankingu) obok towarów

bazujących na surowcach oraz wyrobów pracochłonnych takich jak tekstylia, odzież, żywność

oraz meble.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Australia

•

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Leki (także weterynaryjne)

•

Inny sprzęt telekomunikacyjny

•

Pojazdy mechaniczne do transportu towarów

•

Maszyny i urządzenia budownictwa wodnego i lądowego

•

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

•

Części i akcesoria pojazdów

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Meble i ich części

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Wózki dziecięce, zabawki, gry i artykuły sportowe

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Odbiorniki telewizyjne

•

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

•

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

•

Związki organiczno-nieorganiczne heterocykliczne, kwasy nukleinowe i ich sole

•

Urządzenia domowe elektryczne i nieelektryczne

•

Mechaniczne urządzenia przenośnikowe oraz ich części

•

Artykuły z tworzyw sztucznych

•

Opony i dętki z kauczuku

•

Spalinowe silniki tłokowe i ich części

•

Urządzenia do rejestracji lub odtwarzania dźwięku i obrazu

•

Produkty medyczne i farmaceutyczne

•

Inne instrumenty i urządzenia medyczne

•

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

•

Odzież z tkanin i dzianin,

•

Produkty i przetwory spożywcze,

Największe przyrosty popytu importowego dla

Nowej Zelandii

odnotowano dla 30

przedstawionych poniżej grup produktowych, wśród których dominowały podobnie jak w

przypadku Japonii i Australii towary o wysokim stopniu przetworzenia oparte na wysokiej lub

rednio wysokiej technice (wyróżnione tłustym drukiem w poniższym rankingu) oraz towary

typu pracochłonnego jak: żywność, tekstylia, odzież i meble, artykuły z tworzyw sztucznych,

nawozy oraz surowce typu

surowe oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Nowa Zelandia

•

Pojazdy mechaniczne osobowe

•

Surowe oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Pojazdy mechaniczne do transportu towarów

•

Inny sprzęt telekomunikacyjny

•

Leki (także weterynaryjne)

•

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

•

Statki, łodzie i konstrukcje pływające

•

Papier i tektura

•

Maszyny i urządzenia budownictwa wodnego i lądowego

•

Meble i ich części

•

Materiały drukowane

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Produkty i przetwory spożywcze

•

Wózki dziecięce, zabawki, gry i artykuły sportowe

•

Artykuły z tworzyw sztucznych

•

Odzież z tkanin i dzianin

•

Nawozy

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Odbiorniki telewizyjne

•

Urządzenia domowe elektryczne i nieelektryczne

•

Preparaty perfumeryjne, kosmetyczne oraz toaletowe

•

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

•

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Napoje alkoholowe

•

Inne instrumenty i urządzenia medyczne

•

Części i akcesoria pojazdów

•

Mechaniczne urządzenia przenośnikowe oraz ich części

Ranking przyrostów popytu

importowego

dla Hongkongu-Chiny

wskazuje na

znacznie większy udział towarów o mniej zaawansowanej technice i technologii oraz

poziomie przetworzenia w ich imporcie niż w przypadku trzech poprzednich krajów wysoko

rozwiniętych- Japonii, Australii i Nowej Zelandii. Obok (przedstawionych tłustym drukiem w

poniższym rankingu towarów o wysokim stopniu przetworzenia i udziale techniki i

technologii, większość grup towarowych to towary typu pracochłonnego i surowcochłonnego

takie jak:

wózki dziecięce, zabawki, gry i artykuły sportowe

odzież z tkanin i dzianin, odzież z

tkanin dla kobiet i dziewcząt, odzież z tkanin i dzianin, dzianiny, tkaniny bawełniane, tkane, przędza

włókiennicza, obuwie, zegary i zegarki, skóra, srebro, platyna i inne metale z grupy platynowców

perły, kamienie szlachetne i półszlachetne, przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z

materiałów bitumicznych, przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów

bitumicznych.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Hongkong-Chiny

•

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

•

Inny sprzęt telekomunikacyjny

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

•

Wózki dziecięce, zabawki, gry i artykuły sportowe

•

Perły, kamienie szlachetne i półszlachetne

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Odzież z tkanin i dzianin

•

Urządzenia do rejestracji lub odtwarzania dźwięku i obrazu

•

Urządzenia energetyczne oraz ich części

•

Zegary i zegarki

•

Obuwie

•

Odzież z tkanin dla kobiet i dziewcząt

•

Artykuły podróżne (kufry, walizki, pudełka)

•

Biżuteria, wyroby ze złota i srebra

•

Przędza włókiennicza

•

Przyrządy i aparatura optyczna

•

Skóra

•

Instrumenty muzyczne, części i akcesoria

•

Srebro, platyna i inne metale z grupy platynowców

•

Polimery styrenu w formach podstawowych

•

Dzianiny

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Tkaniny bawełniane, tkane

•

Miedź

•

Wyroby optyczne

•

Urządzenia elektryczne wirujące

•

Pozostałe tworzywa sztuczne w formach podstawowych

Analiza ranking przyrostów popytu

importowego dla

Korei Południowej

wskazuje na znacznie większy udział towarów surowcochłonnych niż to było w

poprzednio analizowanych krajach. Pozycje przedstawione tłustym drukiem

reprezentują towary o wysokim stopniu przetworzenia i wyższym udziale średniej i

wysokiej techniki, których to grup towarowych jest jednak w porównaniu do

poprzednio analizowanych krajów znacznie mniejsza ilość.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Korea Południowa

•

Surowe oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

•

Gaz naturalny i produkowany

•

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

•

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

•

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej

•

Inny sprzęt telekomunikacyjny

•

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

•

Węgiel

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

•

Różne produkty chemiczne, pozostałe

•

Miedź

•

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

•

Aluminium

•

Odpady i złom żeliwa i stali

•

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

•

Sztaby, pręty, kątowniki, kształtowniki i profile z żelaza lub stali

•

Wlewki, półwyroby z żelaza i stali

•

Rudy i koncentraty miedzi

•

Węglowodory i ich pochodne chlorowcowane, sulfonowane, nitrowane

•

Propan i butan skroplony

•

Części i akcesoria pojazdów objętych grupami 722, 781, 782, 783

•

Rudy i koncentraty pozostałych metali nieszlachetnych

•

Rudy żelaza i koncentraty

•

Płyty, arkusze, błony, folie, taśmy z tworzyw sztucznych

•

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

•

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

•

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

•

Spalinowe silniki tłokowe i ich części

Analiza ranking przyrostów popytu

importowego dla

Malezji

wskazuje na stosunkowo

wysoki udział towarów o wysokim stopniu przetworzenia 12 na pierwszych 30 pozycji w

rankingu. Na drugim miejscu wśród grup towarowych są surowce, takie jak miedź, złoto,

aluminium oraz

surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Malezja

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

Przetworzone oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

Miedź

Transakcje specjalne i towary niesklasyfikowane

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Złoto, nie przeznaczone do produkcji monet ( z wyjątkiem rud złota i koncentratów)

Statki, łodzie i konstrukcje pływające

Aluminium

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

Rury, przewody rurowe, profile drążone, łączniki rur z żelaza lub stali

Papier i tektura

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

Pojazdy mechaniczne osobowe

Odpady i złom żeliwa i stali

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej

Części i akcesoria pojazdów

Wyroby walcowane płaskie ze stali niestopowej

Węglowodory i ich chlorowe pochodne, węglowodory sulfonowane, nitrowane

Urządzenia energetyczne oraz ich części

Artykuły z tworzyw sztucznych, gdzie indziej nie wymienione

Urządzenia elektryczne wirujące

Nawozy

Pozostałe tworzywa sztuczne w formach podstawowych

W rankingu 30 najważniejszych pozycji z punktu widzenia przyrostów popytu na import

Pakistanu

1/3 zajmują towary o wyższym stopniu przetworzenia i techniki. Dużą grupę stanowią

również towary pochodzenia surowcowego takie jak surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z

materiałów bitumicznych, oleje i tłuszcze roślinne surowe, rafinowane, inne niż miękkie, bawełna,

nasiona i owoce oleiste do ekstrakcji "miękkich" stałych olejów roślinnych, węgiel oraz warzywa.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Pakistan

Przetworzone oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Oleje i tłuszcze roślinne surowe, rafinowane, inne niż miękkie

Bawełna

Nawozy

Pojazdy mechaniczne osobowe

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

Statki, łodzie i konstrukcje pływające

Transakcje specjalne i towary niesklasyfikowane

Odpady i złom żeliwa i stali

Węglowodory i ich chlorowe pochodne, węglowodory sulfonowane, nitrowane

Maszyny włókiennicze i do obróbki skóry oraz ich części

Pozostałe tworzywa sztuczne w formach podstawowych

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

Urządzenia elektryczne wirujące

Polimery etylenu w formach podstawowych

Nasiona i owoce oleiste do ekstrakcji "miękkich" stałych olejów roślinnych

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Węgiel

Alkohole i ich chlorowe pochodne, alkohole sulfonowane, nitrowane

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

Papier i tektura

Przędza włókiennicza

Warzywa świeże, chłodzone, mrożone

Produkty medyczne i farmaceutyczne

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej platynowane, powlekane, pokrywane

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

Pojazdy mechaniczne do transportu towarów

W rankingu 30 najważniejszych pozycji z punktu widzenia przyrostów popytu na import

Singapuru

2/3 zajmują towary o wyższym stopniu przetworzenia i techniki. Znaczącą grupę

stanowią również towary pochodzenia surowcowego takie jak: surowe oleje z ropy naftowej oraz

otrzymane z materiałów bitumicznych, przetworzone oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z

materiałów bitumicznych jak również wyroby pochodzenia chemicznego i związane z przetwórstwem

metali.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Singapur

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

Przetworzone oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

Transakcje specjalne i towary niesklasyfikowane

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

Maszyny i urządzenia budownictwa wodnego i lądowego

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Silniki nieelektryczne i ich części

Statki, łodzie i konstrukcje pływające

Spalinowe silniki tłokowe i ich części

Różne produkty chemiczne, pozostałe

Rury, przewody rurowe, profile drążone, łączniki rur z żelaza lub stali

Pojazdy mechaniczne osobowe

Biżuteria, wyroby ze złota i srebra

Części i akcesoria pojazdów

Urządzenia elektryczne wirujące

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

Miedź

Urządzenia energetyczne oraz ich części

Mechaniczne urządzenia przenośnikowe oraz ich części

Urządzenia do rejestracji lub odtwarzania dźwięku i obrazu

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

Złoto, nie przeznaczone do produkcji monet (z wyjątkiem rud złota i koncentratów)

Preparaty perfumeryjne, kosmetyczne oraz toaletowe

W rankingu 30 najważniejszych pozycji z punktu widzenia przyrostów popytu na import

Tajlandii

ok. 1/3 zajmują towary o wyższym stopniu przetworzenia i techniki. Znaczącą grupę

stanowią również towary pochodzenia surowcowego takie jak: surowe oleje z ropy naftowej oraz

otrzymane z materiałów bitumicznych, miedź, gaz naturalny, miedź, aluminium oraz wyroby

walcowane ze stali i inne wyroby z metali nieszlachetnych.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Tajlandia

Surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej

Części i akcesoria pojazdów objętych grupami

Miedź

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

Instrumenty muzyczne, części i akcesoria

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

Wlewki, półwyroby z żelaza i stali

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Gaz naturalny i produkowany

Aluminium

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej platynowane, powlekane, pokrywane

Wyroby walcowane płaskie ze stali niestopowej

Perły, kamienie szlachetne i półszlachetne

Spalinowe silniki tłokowe i ich części

Złoto, nie przeznaczone do produkcji monet ( z wyjątkiem rud złota i koncentratów)

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Artykuły z tworzyw sztucznych, gdzie indziej nie wymienione

Urządzenia elektryczne wirujące

Ryby świeże, chłodzone, mrożone

Sztaby, pręty, kątowniki, kształtowniki i profile z żelaza lub stali

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

Nawozy

Pojazdy powietrzne i związane z nimi urządzenia, części

W rankingu 30 najważniejszych pozycji z punktu widzenia przyrostów popytu na import

Tajwanu

poniżej 1/3 wszystkich towarów zajmują o wyższym stopniu przetworzenia i techniki.

Znaczącą grupę stanowią również towary pochodzenia surowcowego takie jak: surowe oleje z ropy

naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych, miedź, gaz naturalny, miedź, aluminium, węgiel,

nikiel, surówki żelaza oraz produkty pochodzenia chemicznego.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007-

Tajwan

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

Surowe oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Miedź

Węglowodory i ich chlorowe pochodne, węglowodory sulfonowane, nitrowane

Przetworzone oleje ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Różne produkty chemiczne, pozostałe

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Gaz naturalny i produkowany

Węgiel

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

Wlewki, półwyroby z żelaza i stali

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

Przyrządy i aparatura optyczna

Sprzęt i aparatura fotograficzna, gdzie indziej nie wymieniona

Płyty, arkusze, błony, folie, taśmy z tworzyw sztucznych

Aluminium

Obrabiarki do usuwania nadmiaru metalu lub innych materiałów

Wyroby optyczne, gdzie indziej nie wymienione

Odpady i złom żeliwa i stali

Surówki żelaza, surówka zwierciadlista, żelazo gąbczaste

Transakcje specjalne i towary niesklasyfikowane

Nikiel

Szkło

Materiały fotograficzne i filmowe

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

W rankingu 30 najważniejszych pozycji z punktu widzenia przyrostów popytu na import

Wietnamu

poniżej 1/3 wszystkich towarów zajmują wyroby o wyższym stopniu

przetworzenia i techniki. Wśród wymienionych poniżej grup towarowych znaczący udział mają

wyroby oparte na taniej sile roboczej, takie jak tkaniny, przędza włókiennicza, dzianiny, skóra oraz

surowce i wyroby na nich oparte takie jak: wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej ,

wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej, rury, przewody rurowe, profile drążone,

łączniki rur z żelaza lub stali, wlewki, półwyroby z żelaza i stali, drewno i wyroby z drewna, miedź,

złoto.

Ranking 30 pozycji grup towarowych o najwyższej dynamice importu w roku 2007,

Wietnam

Przetworzone oleje z ropy naftowej oraz otrzymane z materiałów bitumicznych

Złoto, nie przeznaczone do produkcji monet ( z wyjątkiem rud złota i koncentratów)

Tkaniny z włókien chemicznych

Wyroby walcowane płaskie z żelaza i stali niestopowej

Inny sprzęt telekomunikacyjny

Wlewki, półwyroby z żelaza i stali

Miedź

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

Pozostałe tworzywa sztuczne w formach podstawowych

Pasza dla zwierząt

Skóra

Nawozy (inne niż objęte grupą 272)

Polimery etylenu w formach podstawowych

Lampy elektronowe, przyrządy półprzewodnikowe i ich części

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

Tkaniny włókiennicze specjalne i produkty zbliżone

Maszyny włókiennicze i do obróbki skóry oraz ich części

Tkaniny bawełniane, tkane

Leki (także weterynaryjne)

Papier i tektura

Aluminium

Aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

Części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego przetwarzania danych

Maszyny i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych

Przędza włókiennicza

Dzianiny

Rury, przewody rurowe, profile drążone, łączniki rur z żelaza lub stali

Artykuły z tworzyw sztucznych, gdzie indziej nie wymienione

Drewno obrobione i podkłady kolejowe drewniane

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

ANALIZA EKSPORTU POLSKI DO KRAJÓW AZJI I PACYFIKU

W OSTATNICH LATACH

Wykres –Wyniki analizy eksportu Polski według intensywności wykorzystania

czynników wytwórczych

Polska

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS

Jak wynika z przedstawionego powyżej wykresu Polska jest krajem, który w badanym

okresie a zwłaszcza po roku 2000 dokonał dużych zmian w strukturze swojej gospodarki,

uwidaczniającej się również w strukturze eksportu, analizowanej według intensywności

wykorzystania czynników wytwórczych. Można zaobserwować, że w strukturze eksportu

większego znaczenia nabrały takie czynniki jak inwestycje i wyżej kwalifikowana praca

zamiast wcześniej wiodących czynników opartych na surowcach i taniej sile roboczej,

charakterystycznej dla początku transformacji systemowej i pierwszej połowy lat 90.

Eksport Polski do krajów Azji i Pacyfiku cechował się w ostatnich trzech

badanych latach wyraźnymi tendencjami wzrostowymi. Uległ on zwiększeniu w latach

2005-2007 z 196 mln dol. w roku 2005 do 234 mln dol. w roku 2006 a następnie w roku

2007 osiągnął poziom w 300 mln dol. Liderem eksportu Polski do tego regionu była w

ostatnich latach miedź. Na drugim miejscu uplasowały się statki, łodzie i konstrukcje

pływające a na kolejnych w pierwszej dziesiątce liderów rankingu w roku 2007 - części i

akcesoria pojazdów, związki organiczno-nieorganiczne heterocykliczne, kwasy

nukleinowe i ich sole, maszyny i urządzenia specjalistyczne, broń i amunicja, meble i ich

części, mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone lub mrożone (bez mięsa wołowego),

związki z azotową grupą funkcyjną, sprzęt telekomunikacyjny.

Należy zwrócić uwagę, że wśród pierwszej dziesiątki w rankingu połowa –to towary

reprezentujące sektory średnio wysokiej techniki, o wysokim stopniu przetworzenia, co

jest tendencją pozytywną.

W kolejnej grupie rankingowej (pozycje od 11 do 30) uplasowały się następujące towary :

•

aparatura i urządzenia elektryczne.

•

wały napędowe, korby, urządzenia zmieniające prędkość

•

mleko i śmietana

•

wyroby walcowane płaskie ze stali niestopowej

•

wyroby nożownicze

•

inne produkty pochodzenia mineralnego

•

elektryczny sprzęt przekaźnikowy

•

rudy i koncentraty pozostałych metali nieszlachetnych

•

aparatura elektryczna do zamykania i otwierania obwodów elektrycznych

•

różne produkty chemiczne, pozostałe

•

urządzenia elektryczne wirujące

•

spalinowe silniki tłokowe i ich części

•

pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i wentylatory

•

urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

•

papier i tektura

•

odpady i złom nieszlachetnych metali nieżelaznych

•

urządzenia domowe elektryczne i nieelektryczne

•

inne wyroby z metali nieszlachetnych

•

pojazdy mechaniczne do transportu towarów

•

mechaniczne urządzenia przenośnikowe oraz ich części

Ponad połowa z zaprezentowanych powyżej towarów również reprezentuje sektory o

wysokim stopniu przetworzenia, w tym towary bazujące na zaawansowanej technice i

technologii-por. analiza przedstawiona w punkcie 5.2. dla regionu Azji i Pacyfiku.

Na kolejnych pozycjach w pierwszej 50-tce liderów wśród grup produktowych

eksportowanych z Polski do regionu Azji i Pacyfiku plasują się poniżej przedstawione

towary, z których to grup osiem zaliczanych jest również to towarów o wyższym stopniu

przetworzenia, reprezentujących sektory wysokiej lub średnio wysokiej techniki i technologii.

•

Artykuły z tworzyw sztucznych, gdzie indziej niewymienione

•

Surowce pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione

•

Maszyny i urządzenia budownictwa wodnego i lądowego

•

Skrobie, inulina i gluten pszenny, kleje

•

Turbiny na parę wodną i inne rodzaje pary

•

Konstrukcje lub części konstrukcji z żelaza, stali lub aluminium

•

Preparaty perfumeryjne, kosmetyczne oraz toaletowe

•

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i analityczna

•

Alkohole i ich pochodne chlorowcowane, sulfonowane, nitrowane

•

Inne instrumenty i urządzenia medyczne

•

Opony i dętki z kauczuku

•

Inne wyroby różne

•

Ryby świeże, chłodzone, mrożone

•

Leki (także weterynaryjne)

•

Łożyska kulkowe i wałeczkowe

•

Odpady, ścinki i braki z tworzyw sztucznych

•

Urządzenia energetyczne oraz ich części

•

Nieorganiczne pierwiastki chemiczne, tlenki i chlorowcosole

•

Kauczuk syntetyczny

•

Fornir, sklejka, płyty wiórowe, inne wyroby z drewna

•

Z przedstawionej listy rankingowej wynika korzystny rosnący trend eksportu z Polski

do analizowanego regionu i jego relatywnie korzystna struktura towarowa, w której dominują

grupy o stosunkowo wysokim stopniu przetworzenia, różnego rodzaju wyroby z tworzyw

sztucznych i syntetycznych oraz towary rolno-spożywcze, w których Polska posiada już

liczącą się pozycję na rynku międzynarodowym.

Szczegółowy ranking grup eksportowych eksportu z Polski do krajów regionu Azji i

Pacyfiku jest zaprezentowany w tabeli IV w Aneksie Statystycznym.

Tabela 2. - POLSKA - ranking 50 wiodących pozycji towarowych eksportu z
Polski do Regionu Azji i Pacyfiku w tys. USD

2005

2006

2007

Pozycja
rankingu
w 2007
roku

OGÓŁEM OGÓŁEM

1962722 2339112 3000409

682

Miedź

193314 351042 348819

793

Statki, łodzie i konstrukcje pływające

143049 225747 329047

784

Części i akcesoria pojazdów objętych grupami
722, 781, 782, 783

68898

97926 207122

515

Związki organiczno-nieorganiczne
heterocykliczne, kwasy nukleinowe i ich sole

116354 112188 154770

728

Inne maszyny i urządzenia specjalistyczne

10192

23049 118849

891

Broń i amunicja

96055

92689

89851

821

Meble i ich części

46680

55193

82127

012

Mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone
lub mrożone (bez mięsa wołowego)

32527

54170

70839

514

Związki z azotową grupą funkcyjną

36866

34182

64671

764

Inny sprzęt telekomunikacyjny

32889

45314

61532

778

Inna aparatura i urządzenia elektryczne

39027

41015

61055

748

Wały napędowe, korby, urządzenia
zmieniające prędkość

36530

38217

52653

022

Mleko i śmietana

30091

31146

51254

675

Wyroby walcowane płaskie ze stali
niestopowej

4793

19312

47061

696

Wyroby nożownicze

1001

18103

43582

663

Inne produkty pochodzenia mineralnego

15890

44641

39661

773

Elektryczny sprzęt przekaźnikowy

21487

35722

39350

287

Rudy i koncentraty pozostałych metali
nieszlachetnych

6258

12593

36884

772

Aparatura elektryczna do zamykania i
otwierania obwodów elektrycznych

13841

19478

35794

598

Różne produkty chemiczne, pozostałe

28843

30317

34632

716

Urządzenia elektryczne wirujące

30605

40036

32547

713

Spalinowe silniki tłokowe i ich części

23155

16198

31824

743

Pompy (inne niż do cieczy), sprężarki i
wentylatory

14355

24112

30377

741

Urządzenia grzewcze i chłodnicze i ich części

9999

16248

30192

641

Papier i tektura

38498

26092

29973

288

Odpady i złom nieszlachetnych metali
nieżelaznych

22316

33100

29840

775

Urządzenia domowe elektryczne i
nieelektryczne

4442

10346

29165

699

Inne wyroby z metali nieszlachetnych

18939

28848

28712

782

Pojazdy mechaniczne do transportu towarów

21767

25679

28606

744

Mechaniczne urządzenia przenośnikowe oraz
ich części

11020

17395

26750

893

Artykuły z tworzyw sztucznych, gdzie indziej
niewymienione

8667

14968

25616

291

Surowce pochodzenia zwierzęcego, gdzie
indziej niewymienione

20172

29329

25400

723

Maszyny i urządzenia budownictwa wodnego
i lądowego

19727

19347

25158

592

Skrobie, inulina i gluten pszenny, kleje

19440

13806

20834

712

Turbiny na parę wodną i inne rodzaje pary

21754

18179

19497

691

Konstrukcje lub części konstrukcji z żelaza,
stali lub aluminium

15937

21192

19011

553

Preparaty perfumeryjne, kosmetyczne oraz
toaletowe

3235

7308

18852

874

Przyrządy i aparatura pomiarowa, kontrolna i
analityczna

13300

12431

16010

512

Alkohole i ich pochodne chlorowcowane,
sulfonowane, nitrowane

13451

5777

15780

872

Inne instrumenty i urządzenia medyczne

6443

10595

15090

625

Opony i dętki z kauczuku

3487

5586

13956

899

Inne wyroby różne

9277

9031

13187

034

Ryby świeże, chłodzone, mrożone

7581

9418

13088

542

Leki (także weterynaryjne)

7641

8170

13086

746

Łożyska kulkowe i wałeczkowe

17917

12474

13046

579

Odpady, ścinki i braki z tworzyw sztucznych

9601

12558

12488

771

Urządzenia energetyczne oraz ich części

9523

11278

11759

522

Nieorganiczne pierwiastki chemiczne, tlenki i
chlorowcosole

6744

8991

11590

232

Kauczuk syntetyczny

4294

11730

10921

634

Fornir, sklejka, płyty wiórowe, inne wyroby z
drewna

5956

12952

10705

ródło: Obliczenia własne wg GUS

PORÓWNANIE STRUKTURY TOWAROWEJ EKSPORTU POLSKI

DO KRAJÓW AZJI I PACYFIKU Z WYNIKAMI RANKINGU

PRZEDSTAWIONYMI W PUNKCIE 2 –GŁÓWNE WNIOSKI

•

Struktura przyrostów popytu importowego w krajach regionu Azji i Pacyfiku jest

zróżnicowana w zależności od poziomu rozwoju gospodarczego badanych krajów. We

wszystkich badanych krajach obserwować można w ostatnich latach dynamiczny

wzrost obrotów handlowych, w tym importu.

•

W krajach o najwyższym poziomie rozwoju takich jak : Japonia, Australia,

Nowa Zelandia dominują wyraźnie towary o wysokim stopniu przetworzenia i

wysokim udziale wysokiej i średniej techniki i technologii. Duże znaczenie mają

również surowce paliwowe i wyroby bazujące na surowcach.

•

W krajach stosunkowo zamożnych takich jak Hongkong Chiny, Korea Południowa,

Singapur, Tajwan i Malezja notuje się również wysoki udział towarów o wysokim

stopniu przetworzenia w strukturze wysokich przyrostów popytu importowego, obok

których duży udział mają również surowce i towary oparte na ich przetwarzaniu.

•

Zdecydowanie niższy poziom wyrobów o wysokim stopniu przetworzenia w

strukturze wysokich i rosnących przyrostów popytu importowego wystąpił w krajach

o niższych dochodach, takim jak np. Wietnam, gdzie znaczący udział w strukturze

przyrostów popytu importowego mają surowce i np. tekstylia umożliwiające

produkcję opartą na

wykorzystaniu taniej siły roboczej, takie jak tkaniny, przędza

włókiennicza.

•

Pozytywną cechą eksportu Polski do krajów Azji i Pacyfiku jest jego dynamiczny

wzrost , który w latach 2005-2007 wyniósł powiększenie z 196 mln dol. w roku 2005

do 234 mln dol. w roku 2006 a następnie w roku 2007 osiągnął poziom w 300 mln

dol. Eksport ten w przeliczeniu na 1 mieszkańca Polski jest jednak stosunkowo

niewielki i świadczy o stosunkowo wciąż niskim zaangażowaniu firm w Polsce w

możliwości wykorzystania szans i okazji rynkowych, które dostarcza dynamicznie

rozwijający się region Azji i Pacyfiku.

•

Liderem w strukturze towarowej eksportu Polski do tego regionu była w ostatnich

latach miedź. Na drugim miejscu uplasowały się statki, łodzie i konstrukcje

pływające a na kolejnych w pierwszej dziesiątce liderów rankingu w roku 2007 -

części i akcesoria pojazdów, związki organiczno-nieorganiczne heterocykliczne,

kwasy nukleinowe i ich sole, maszyny i urządzenia specjalistyczne, broń i

amunicja, meble i ich części, mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone lub

mrożone (bez mięsa wołowego), związki z azotową grupą funkcyjną, sprzęt

telekomunikacyjny.

•

Należy zwrócić uwagę, że wśród pierwszej dziesiątki w rankingu połowa –to

towary reprezentujące sektory średnio wysokiej lub średniej techniki, o

stosunkowo wysokim stopniu przetworzenia, co jest tendencją pozytywną, choć

obserwując strukturę największych przyrostów popytu importowego w krajach

Azji i Pacyfiku nie są to towary o dominującym udziale wysokiej techniki, dające

najwyższe korzyści z handlu przez korzystne kształtowanie się term sof trade.

5.1.

IDENTYFIKACJA

ROZWOJOWYCH

OBSZARÓW

DZIEDZINIE USŁUG I WYNIKI ANALIZY PRZYROSTÓW POPYTU

NA IMPORT USŁUG W KRAJACH AZJI I PACYFIKU

Kraje rozwijające się Azji i Pacyfiku posiadają znaczący udział w światowym handlu

usługami w wysokości ponad 20% w roku 2007 oraz dodatni bilans handlowy w wysokości

ok. 235 mln. dol. Do głównych eksporterów usług należą w Azji Wschodniej: Chiny, Chiny

Hongkong, Chiny Tajwan oraz Chiny Makau, w Azji Południowej: Indie, w Azji

Południowo-Wschodniej: Singapur, Tajlandia, Malezja oraz Indonezja, w Azji Zachodniej:

Turcja i Arabia Saudyjska, w Oceanii największy lecz bardzo niewielki stosunkowo w

wartościach absolutnych eksport należy do Wysp Salomona oraz Fidżi.-por. tab. 5.1.1.

Wyniki analizy struktury sektorowej handlu usługami w regionie Azji i Pacyfiku

pozwalają na stwierdzenie dotyczące wiodącej pozycji trzech sektorów usług w tym regionie

w całości obrotów usługowych. Na pierwszej pozycji plasuje się sektor usług

transportowych, na drugiej sektor usług związanych z podróżami a na trzeciej pozycji-

sektor usług biznesowych, w tym handlowych, leasingowych, profesjonalnych i

technicznych –por. tab. 5.2. We wszystkich trzech kategoriach sektorów usług

wiodące

pozycje w imporcie usług

zajmują Chiny, Singapur, Korea Południowa, Indie oraz

Tajlandia i Chiny, Hongkong.

Szczegółowe wyniki analizy zawarte są w tabelach 5.1.1; 5.1.2 oraz 5.2. w Aneksie Statystycznym .

Największe przyrosty popytu na import usług

transportowych w ostatnim

okresie 2006/2005 cechował Indie (25%), Chiny( 21%), Arabię Saudyjską (20%) oraz Koreę

Południową (16%) -por. tab. 5.2.

Wśród importerów usług związanych z

podróżami największa dynamika

przyrostu popytu w badanym okresie cechowała Kuwejt (23%), Indie (22%), Tajlandię

(22%), Pakistan (21%), Koreę Południową (18%) oraz Chiny (12%).

Wśród importerów usług biznesowych

, w tym handlowych, leasingowych,

profesjonalnych i technicznych najwyższą dynamikę przyrostu popytu na import osiągnęły

Indie (50%), Tajlandia (42%), Pakistan(40%), Arabia Saudyjska (40%), Chiny, Hongkong

(34%), Korea Południowa (28%), Chiny (26%), Singapur i Malezja (po 15%).

eksporcie

usług transportowych na czołową pozycję wysuwają się: Korea

Południowa oraz Chiny, Hongkong i Singapur oraz Chiny, w eksporcie w kategorii

podróże- Chiny, Chiny Hongkong, Turcja, Tajlandia i Malezja a w kategorii usługi

biznesowe, w tym leasingowe, profesjonalne i techniczne jako eksporterzy na czołowych

pozycjach znajdują się Chiny, Hongkong, Chiny, Singapur, Indie, Chiny, Tajwan oraz

Korea Południowa-por. tab. 5.2.

Wśród importerów innych kategorii usług również największą dynamikę przyrostów

popytu notujemy wśród takich krajów jak:

•

Liban (56%), Chiny Hongkong (43%), Indie (35%), Turcja (30%), Chiny (27%),-

(usługi telekomunikacyjne, pocztowe i kurierskie)

•

Chiny Hongkong (65%), Indie (36%), Indonezja (35%), Papua Nowa Gwinea (28%),

Chiny (27%), Malezja (21%)-

(usługi budowlane);

•

Korea Południowa (ponad 200%), Pakistan (91%), Indie (40%), Chiny Hongkong

(39%); Chiny Makau (33%), Malezja (37%),-

usługi informatyczne

i komputerowe;

•

Korea Południowa (24%),

Chiny (23%), Singapur (21%), Arabia Saudyjska (20%),

Malezja (18%), Oman (15%), Indonezja (13%) i Liban (13%).-

ubezpieczenia

•

Chiny (ponad 200%), Korea Południowa (162%), Chiny Hongkong (44%), Turcja

(36%), Singapur (34%), -

usługi finansowe;

•

Chiny Hongkong (34%), Filipiny (32%), Chiny Tajwan, (29%), Indie (24%), Turcja

(21%), Indonezja (19%), -

Opłaty za pozwolenia i licencje;

•

Chiny Hongkong ($$%), Korea Południowa (43%), Turcja (20%)-

Usługi w

dziedzinie kultury i wypoczynku

5.2. POZYCJA AZJI I PACYFIKU W DZIEDZINIE TOWARÓW

WYSOKIEJ I ŚREDNIO-WYSOKIEJ TECHNIKI I TECHNOLOGII

Wśród czołówki światowych eksporterów towarów o wysokim stopniu przetworzenia

i udziale wysokiej techniki i technologii oraz usług naukochłonnych wiodące pozycje zajmują

kraje wysoko-rozwinięte, wśród których w krajach Azji i Pacyfiku najwyższa pozycja

przypada Japonii-por. tab 10/wg. WTO; tab. 2.2.A i 2.2. B. /wg. UNCTAD i tab. 5.3. w

Aneksie Statystycznym.

W ostatnich latach kraje rozwijające się wzmocniły znacząco swoją pozycję w

eksporcie wyżej omawianych grup towarowych- por. tab. 5.3. Wśród krajów należących do

10-tki wiodących eksporterów wśród krajów rozwijających się dominują głównie kraje

Azji takie jak:

•

Chiny, Tajlandia, Korea Południowa, Singapur, Indie, Turcja i Malezja

(spalinowe silniki tłokowe i ich części),

•

Chiny, Chiny, Hongkong, Singapur, Tajlandia, Korea Południowa, Chiny,

Tajwan, Indie i Indonezja (urządzenia elektryczne wirujące),

•

Singapur, Korea Południowa, Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Chiny

Hongkong, Indonezja, Tajlandia (maszyny i urządzenia budownictwa

wodnego i lądowego),

•

Chiny, Malezja, Singapur, Chiny Hongkong, Tajlandia, Korea Południowa,

Filipiny,

Chiny

Tajwan,

Indonezja

(maszyny

urządzenia

automatycznego przetwarzania danych);

•

Chiny Hongkong, Singapur, Chiny Tajwan, Malezja, Korea Południowa,

Filipiny, Tajlandia, Indonezja (części, akcesoria maszyn biurowych i

automatycznego przetwarzania danych);

•

Chiny, Korea Południowa, Chiny Tajwan, Turcja, Tajlandia, Malezja, Chiny

Hongkong, Singapur, Indonezja (odbiorniki telewizyjne);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Malezja, Singapur, Indonezja, Korea Południowa,

Tajlandia, Chiny Tajwan, Zjednoczone Emiraty Arabskie (

urz

dzenia do

rejestracji lub odtwarzania d

ku i obrazu);

•

Chiny, Korea Południowa, Chiny Hongkong, Singapur, Meksyk, Chiny

Tajwan, Malezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Tajlandia (

sprz

telekomunikacyjny);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Chiny Tajwan, Korea Południowa, Singapur,

Tajlandia, Indie, Malezja, Indonezja (

urz

dzenia energetyczne oraz ich

ęś

ci);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Chiny Tajwan, Singapur, Malezja, Korea

Południowa, Tajlandia, Filipiny, Indonezja (

aparatura elektryczna do

zamykania i otwierania obwodów elektrycznych);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Chiny Tajwan, Filipiny,

Tajlandia, Malezja, Indonezja (

elektryczny sprz

t przeka

nikowy);

•

Singapur, Chiny Tajwan, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Chiny,

Malezja, Filipiny, Tajlandia (

lampy elektronowe, przyrz

dy półprzewodnikowe i

ich cz

ęś

ci);

•

Chiny, Chiny Tajwan, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Singapur,

Tajlandia< Malezja, Filipiny, Indonezja (

inna aparatura i urz

dzenia

elektryczne).

5.3. OCENA SZANS POLSKI NA MIĘDZYNARODOWYM RYNKU

SEKTORÓW NAUKOCHŁONNYCH NA PRZYKŁADZIE WYROBÓW I

USŁUG ŚRODOWISKOWYCH- MOśLIWOŚCI WSPÓŁPRACY Z

REGIONEM AZJI I PACYFIKU

1. Koncepcja badania towarów związanych z ochroną środowiska oraz usług środowiskowych

i ich znaczenie w produkcji i handlu międzynarodowym

Znaczenie

rynku

towarów

wspierających

ochronę

rodowiska

liberalizacja

międzynarodowego handlu towarami środowiskowymi w świetle koncepcji zrównoważonego

rozwoju

Globalna wartość przemysłu pracującego na rzecz ochrony środowiska była szacowana na:

453 miliardy USD w 1996 r.

483 miliardy USD w 1998 r.

518 miliardów USD w 2000 r.

610 miliardów USD- prognoza do 2010 r.

Rynek towarów sprzyjających ochronie środowiska naturalnego w krajach OECD posiada

90%-owy udział w globalnym przemyśle ochrony środowiska w świecie. Główna

infrastruktura do odzyskiwania zniszczonego środowiska, gospodarowania wodą i jej

zasobami, znajduje się w przeważającej części (ponad połowę), zasobów sprzętowych w

następnych 25% z całości.. Rynki środowiskowe w krajach wysoko rozwiniętych są wysoce

konkurencyjne z wysoce wyspecjalizowaną bazą ochrony praw konsumenta, doświadczają

jednak niskiego lub nawet ujemnego wzrostu w wielu sektorach i są wysoce „wrażliwe „ na

cykl ekonomiczny. Regulacje środowiskowe są jednym z najważniejszych czynników

rynkowych. Na rynku towarów i usług środowiskowych pojawiają się w ostatnim okresie

nowi jego uczestnicy, podmioty z krajów rozwijających się, choć wciąż jeszcze w

niedostatecznym stopniu Zdolność do produkcji dóbr i usług środowiskowych wzrasta

dynamicznie w wielu krajach rozwijających się, głównie dzięki podjęciu współpracy z

utworzonymi firmami oraz dzięki zwiększonemu popytowi na rynku wewnętrznym. Jednak

tylko niewiele danych potwierdza fakt, że znajduje to również odzwierciedlenie w eksporcie.

Jak wynika jednak z przeprowadzonej analizy i oceny na rynek towarów i usług

rodowiskowych w krajach rozwijających się przypada niewiele ponad 8% światowych

obrotów. Główną przyczyną tego stanu rzeczy są stosunkowo wysokie bariery w handlu tymi

towarami przekraczające z reguły poziom 20% ad walorem. Dlatego tak wiele zależy w

najbliższym czasie od rezultatów Rundy DOHA/WTO, przedmiotem której jest m.in.

liberalizacja handlu towarami i usługami środowiskowymi w krajach rozwijających się na

rzecz realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju.

Obecne bariery w handlu rozumiane jako tzw. cła związane (ang. bound tariffs) na

wiele dóbr kapitałochłonnych stanowiących bazę dla świadczenia usług w zakresie

zarządzania zanieczyszczeniami, są niskie w krajach wysoko rozwiniętych (poniżej 3% dla

produktów znajdujących się na liście krajów OECD). W wielu krajach rozwijających się

stawki celne na te towary są relatywnie wysokie i kształtują się na poziomie od 10% do

20%. W niektórych przypadkach stawki te są szczególnie wysokie. W praktyce import

towarów i usług środowiskowych może korzystać z wielu zachęt. Regulacje techniczne

wspomagają dostosowanie towarów i usług środowiskowych w dostosowaniu do

wymogów środowiskowych. Brak ujednolicenia wymogów środowiskowych na różnych

rynkach narodowych stanowi istotną barierę pozataryfową. W szczególności standardy i

certyfikaty wpływają na handel towarami i usługami środowiskowymi. Z drugiej strony

handel produktami niszowymi poszukującymi nowych rynków może być utrudniony z

powodu braku właściwych standardów dla tych produktów. Tak więc importowane

technologie środowiskowe powinny być przetestowane i certyfikowane przez władze

lokalne na indywidualnych rynkach.

Ponadnarodowe regulacje odnoszące się do handlu zawierające wymogi uwzględniające

aspekty ochrony środowiska objęte są Ponadnarodowymi Układami Środowiskowymi

(MEA- Multilateral Environmental Agreements). Odnoszą się one zwłaszcza do

niedyskryminacji w handlu i przejrzystości wymiany. Stopniowe znoszenie barier

taryfowych i pozataryfowych ograniczających handel w świetle regulacji WTO ma

miejsce jednocześnie przy wsparciu i promowaniu ochrony środowiska w ramach

strategii zrównoważonego rozwoju. Regulacje WTO dotyczące transparentności

wymiany tworzą warunki dla komplementarności polityki handlowej oraz polityki

ochrony środowiska. Dają one podstawę dla analizy procesów etykietowania i

pakowania towarów zgodnie z wymogami środowiskowymi oraz oceny ekspertów WTO

czy nie przyczyniają się one do powstawania nowych restrykcji w handlu

międzynarodowym. Podobne wymogi dotyczą również produktów związanych z

bezpieczeństwem towarów i ochroną zdrowia i również w odniesieniu do tych przepisów

WTO stoi na staży nie tworzenia nowych barier ograniczających handel

międzynarodowy. Integracja handlu i środowiska w odniesieniu do krajów

rozwijających się jest jednym z priorytetowych obszarów w ramach strategii

zrównoważonego rozwoju. Intensywnie tocząca się debata oraz liczne projekty

pilotażowe na poziomie regionalnym i narodowym prowadzą do ewolucji w działaniach i

do pierwszych widocznych wyników w tym zakresie. Staje się jasnym, że integracja

handlu i środowiska wymaga konkretnego mechanizmu łączącego różnorodne aspekty

na poziomie krajowej i międzynarodowej działalności.

W nawiązaniu do Raportu z 5-tej Sesji Ministerialnej Konferencji WTO w

Cancun kontynuującej prace rozpoczęte w ramach regularnej sesji Komitetu ds.

Handlu i Rozwoju (CTE- Committee on Trade and Development) w okresie pomiędzy

Konferencjami Ministerialnymi WTO- Czwartą w Doha i Piątą w Cancun, stwierdza

się, że poprawa dostępu do rynku (ang. improved market access) dla krajów

rozwijających się jest kluczowym celem dla realizacji zrównoważonego rozwoju. Zwraca

się uwagę na fakt, że w świetle Zasady z Rio de Janeiro (Rio Principle 11 4

) standardy

środowiskowe i priorytety powinny odzwierciedlać szczególnie kontekst środowiskowy i

rozwojowy, do którego się odnoszą oraz że standardy stosowane przez niektóre kraje

mogą powodować niewłaściwe i bezzasadne koszty ekonomiczne i społeczne dla innych,

szczególnie dla krajów rozwijających się. Szczególnie „wrażliwe” na ich stosowanie są

zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa.

Wiele krajów członkowskich WTO zwraca uwagę na to, że ochrona środowiska i

zdrowia stanowią legitymację dla integracji celów polityki ekologicznej i handlowej i że

kraje mają prawo do wprowadzenia swojego własnego właściwego poziomu ochrony

środowiska zgodnie z tymi celami. Zwraca się jednak uwagę, że standardy

środowiskowe powinny również oddziaływać na eksport. Celem działania w nie powinno

być więc obniżanie tych standardów, ale raczej umożliwienie eksporterom dostosowania

do nich. (kluczową rolę pełni tu pomoc techniczna, wspieranie zdolności do

konkurowania oraz transfer technologii w celu pomocy eksporterom z krajów

rozwijających się w dostosowaniu do standardów i wdrożenia odpowiednich metod

produkcji). W trakcie dyskusji dotyczącej przyszłych kierunków rozwoju, wielu

członków WTO przywiązywało szczególną wagę do identyfikacji możliwości handlowych

dla wzrostu zrównoważonego. Komitet ds. Handlu i Rozwoju (CTE) powinien

wskazywać na zachęty i instrumenty wspierające kraje rozwijające się w procesie

identyfikacji produktów, rozwoju rynków eksportowych dla produktów przyjaznych dla

środowiska (environmentally friendly products), w tych dziedzinach, w których wiele z

tych krajów osiąga przewagę komparatywną.

wiatowy rynek usług środowiskowych jest zdominowany przez kraje wysoko

rozwinięte gospodarczo, w tym głównie kraje Europy Zachodniej, mające w nim łącznie

udział ok.40% w badanym okresie, przy rosnącej tendencji tego udziału od roku 2000. Wśród

krajów UE najbardziej liczące się udziały w światowym rynku usług środowiskowych

zajmowały takie kraje jak: Niemcy (ok.9%), Wielka Brytania (ok.8%), Francja (ok.6%),

Włochy i Holandia (po ok.4%), Dania(ok.3%). Ważącą pozycję w światowym rynku usług

rodowiskowych posiadały wśród pozaeuropejskich krajów OECD zwłaszcza takie kraje jak

USA (ok. 28%) i Japonia (ok.13%-przy lekko spadkowej tendencji w całym badanym

okresie). Europa Środkowo-Wschodnia oraz europejskie kraje WNP posiadały łącznie ok.2-

procentowy udział w wolumenie badanego rynku.. Najwyższą pozycję wśród krajów Europy

rodkowej i Wschodniej zajmuje Polska -ok.0,4% i Republika Czeska- odpowiednio ok.

0,4%, a następnie Węgry odpowiednio–ok.0,3% wszystkie trzy - przy tendencji wzrostowej

tych udziałów w analizowanych latach.

Jak wynika z przeprowadzonych analiz udział handlu usługami środowiskowymi w

produkcji usług środowiskowych jest stosunkowo niewielki i nie przekracza 0,4% w handlu

wiatowym. Łączny światowy eksport usług środowiskowych wyniósł w roku 2002 654 mln

dol, przy systematycznej tendencji wzrostowej w ostatnich latach. Europa Zachodnia

posiadała 84% udziału w światowym eksporcie i 86% udziału w światowym imporcie tych

usług, udział USA przekraczał zaledwie 3% a Japonii –ok.1,3% po stronie eksportu (przy

tendencji spadkowej w obu krajach) i ok. odpowiednio 2,5% i ok. 2% po stronie importu

(odpowiednio w Japonii przy tendencji spadkowej a w USA wzrostowej tego udziału). Wśród

krajów UE, posiadającej łącznie 70% udziału w światowym eksporcie usług środowiskowych,

dominowała Francja (25% udziału w eksporcie światowym), Holandia (odpowiednio 16%

udziału) i Belgia (12% udziału). Kraje EFTA (przy dominującej pozycji Szwajcarii) posiadały

14% udziału w światowym eksporcie usług środowiskowych. Wymienione kraje Europy

Zachodniej były również znaczącymi importerami usług środowiskowych, co świadczy o

wysokim zaawansowaniu handlu wewnątrzgałęziowego usługami środowiskowymi na tym

obszarze. Europa Środkowo-Wschodnia i europejskie kraje WNP posiadały ok.3% udziału w

wiatowym eksporcie i ok. odpowiednio ok. 2% i 1% w światowym imporcie usług

rodowiskowych, przy jednoczesnej znaczącej tendencji wzrostowej po stronie eksportu.

Silnie rosnący udział w eksporcie tych usług zanotowała również Estonia, która osiągnęła

0,72%. Wśród krajów Europy Środkowo-Wschodniej najwyższym udziałem w eksporcie

wykazały się: Republika Czeska (0,98%), następnie Polska (0,6%) i Węgry (0,5%).

W rynku usług środowiskowych w Polsce wyróżnić można dwie duże grupy: usługi

podstawowych sektorów środowiskowych oraz usługi sektorów około-środowiskowych. Do

pierwszej grupy zalicza się; gospodarkę ściekową i ochronę wód (a w sektorze tym wyróżnia

się usługi rozprowadzania wody rurociągami, oprócz wody ciepłej i gorącej/PKWiU - Dział

41/ oraz gospodarkę ściekową /PKWiU - kategoria 90.00.1/ gospodarkę odpadami

(obejmującą usługi wywozu śmieci i odpadów /PKWiU - kategoria 90.00.2/, usługi

przetwarzania odpadów metalowych i złomu na bazie kontraktu /PKWiU - Dział 37/,usługi w

zakresie handlu hurtowego i detalicznego odpadami, złomem i innymi materiałami do

odzysku (51.57.10; ex51.18.12; ex52.48.12) usługi odśnieżania itp. PKWiU - kategoria

90.00.3/ oraz usługi magazynowania /PKWiU – pod-kategoria 63.12.12/. Do drugiej grupy

zalicza się: środowiskowe usługi B+R; doradztwo, zawieranie kontraktów i inżynierię

rodowiskową, usługi analiz, zbierania danych, szacunków, budownictwo, transport oraz inne

usługi (w tym usługi planowania przestrzennego.

Udział Polski w światowym rynku usług oscyluje w granicach 0.4 do 0.5%. Udział

eksportu usług środowiskowych, mierzonego na bazie bilansu płatniczego, kształtuje się na

podobnym poziomie, import natomiast na poziomie w granicach 0,15 do 0,20%. Dodatni

bilans handlowy, liczony tylko w zakresie sektorów podstawowych, daje rocznie 1 do 2 mld.

USD. Gdyby doliczyć do tego sektory około-środowiskowe, dla których brakuje

precyzyjnych danych w tym zakresie, dodatnie saldo obrotów usługami środowiskowymi

może osiągać poziom jeszcze do 30% /orientacyjnie/ wyższy, chociaż w usługach badawczo-

rozwojowych, projektowych czy inżynieryjnych saldo to będzie wyraźnie ujemne.

Analizę polskiego rynku usług środowiskowych przeprowadzono wg unijnej

propozycji zmiany klasyfikacji GATS/WTO, ponieważ zawiera ona w sobie całą tę

klasyfikację i jest unowocześnionym prawie o dekadę jej rozszerzeniem. Daje ona podział

usług na sektory podstawowe podobne jak klasyfikacja W/120 GATS/WTO, natomiast

pozwala na bardziej dokładną dezagregację sektorów około-środowiskowe (ang.cluster”

sectors), stanowiących jedynie część działalności tych sektorów, w zakresie przeznaczenia

rodowiskowego.

Eksport usług środowiskowych w przedsiębiorstwach w Polsce systematycznie

wzrastał. Wzrost eksportu sektorów środowiskowych jest procentowo średnio o około 1/3

wyższy niż wzrost ich sprzedaży na rynku krajowym. Tempo wzrostu eksportu, na ogół

zadawalające – średnio po kilkanaście punktów procentowych rocznie, dotyczy jednak zbyt

małych wielkości i nie ma na razie istotnego wpływu na wyniki ekonomiczne.

Jak wynika z analiz przedstawionych w raporcie, zarówno rynek środowiskowy jak i

szczególnie rynek usług środowiskowych należą do najbardziej potencjalnie rozwojowych

rynków we współczesnej gospodarce światowej. Świadczy o tym wysokie tempo jego

rozwoju, szczególnie w krajach transformacji systemowej oraz w krajach rozwijających się,

które choć obecnie mają jeszcze stosunkowo niewielki udział w rozwijającym się

dynamicznie rynku, to tempo zmian w tym zakresie mające miejsce w tych krajach w

ostatnich latach pozwala plasować je wśród potencjalnych rosnących jego uczestników.

Analitycy rynku środowiskowego oczekują ekspansji przemysłu pracującego na rzecz

ochrony środowiska oraz sektora usług środowiskowych do rozmiarów powyżej 600 mld. dol.

do roku 2010, w którym to potencjale przyrostowym, udział krajów transformacji systemowej

Europy Środkowej i Wschodniej oraz krajów WNP, głównie Rosji może być

perspektywicznie stopniowo coraz bardziej znaczący. Przewiduje się, bowiem że wzrost ten

będzie zwłaszcza charakterystyczny dla krajów rozwijających się i krajów transformacji

systemowej a jego stopa wzrostu w tych krajach wyniesie ok. 8-12 %.

Kraje Europy Zachodniej oraz inne kraje wysoko rozwinięte, są dominującymi

udziałowcami światowego rynku usług środowiskowych, jednak przy silnie spadkowej

dynamice rozwoju eksportu tych usług w ostatnich latach. Ze względu na rosnące koszty

działalności w sektorach usług środowiskowych w tych krajach, co wynika głównie z

wysokiego poziomu płac można oczekiwać w najbliższych latach zwiększenia ekspansji i

lokat inwestycyjnych firm z krajów Europy Zachodniej (w tym głównie z krajów UE, takich

jak Francja, Holandia i Belgia oraz ze Szwajcarii) jak i z innych gospodarek wysoko

uprzemysłowionych zarówno w krajach rozwijających się jak i w krajach, które dokonały w

ostatnim okresie transformacji systemowej. Należą do nich zwłaszcza kraje naszego regionu

Europy Środkowej i Wschodniej, w tym głównie trzej najwięksi producenci usług

rodowiskowych na tym obszarze, do których należy Polska, Republika Czeska, Estonia

i Rosja.

O lepszym i poprawiającym się dostępie do światowego rynku środowiskowego

wiadczy już dokonana wcześniej liberalizacja handlu w ramach krajów OECD, zgodnie z

wymogami WTO jak również w znacznie wolniejszym tempie, ale mająca miejsce

liberalizacja handlu w krajach rozwijających się.

Wolumen rynkowy krajów rozwijających się w zakresie usług środowiskowych

można oszacować na ok.8,5% udziału w rynku światowym, przy stałej tendencji wzrostowej

w ostatnich latach. Ich udział w światowym eksporcie i imporcie tych usług oscyluje wokół

ok.6-7% udziału w handlu światowym, natomiast w światowej produkcji usług

rodowiskowych przekracza 8% udziału, co świadczy o rosnących tendencjach angażowania

się zarówno rodzimych producentów usług środowiskowych w tych krajach a w większym

jeszcze stopniu o rosnących inwestycjach zagranicznych (z krajów wysoko rozwiniętych) w

tym potencjalnie jednym z najbardziej dynamicznie rozwojowym sektorze światowej

gospodarki. Pomyślne zakończenie negocjacji w ramach Rundy DOHA i zrealizowanie

zamiarów poprawy dostępu do rynków krajów rozwijających się może zdynamizować w

przyszłości handel tymi towarami między Europą i Azją w celu redukcji postępującego

zanieczyszczenia środowiska naturalnego i konieczności przeciwdziałania niekorzystnym

zmianom klimatycznym. Do najbardziej potencjalnie rozwojowych rynków w regionie Azji

należą zwłaszcza Indie i Chiny.

2. Syntetyczne wyniki analizy makroekonomicznej zmian w strukturze towarowej

handlu

zagranicznego

Polski

w latach

2000-2006

uwzględniającej

klasyfikacje

międzynarodowe dóbr i usług środowiskowych- istotnych z punktu widzenia ochrony

rodowiska-opracowanych na bazie wytycznych OECD-Eurostat: (technologie oczyszczania,

towary i usługi ograniczające ryzyko w środowisku oraz minimalizujące zanieczyszczenia i

zużycie surowców)

Analizą objęto w polskim handlu zagranicznym. towary wspomagające ochronę

rodowiska naturalnego. Analizę przeprowadzono według nomenklatury HS/Harmonized

System/. Zbadano trendy w zakresie dynamiki eksportu i importu w latach 2000-2005 oraz

udziały tych grup towarowych w eksporcie i imporcie całkowitym Polski i w handlu z Unią

Europejską.

Definicja przemysłu wspomagającego ochronę środowiska wg OECD/Eurostat -Informal

Group:

„Towary i usługi ochraniające środowisko i obejmujące działalności, które wytwarzają

towary i świadczą usługi dotyczące pomiaru, prewencji, ograniczania, minimalizacji lub

korekty niszczenia wody, powietrza i słońca, jak również problemów odnoszących się do

odpadów, hałasu i eko-systemów.

Dla potrzeb i celów analizy przyjęto zgodnie z definicją organizacji

międzynarodowych że ,obejmują one technologie oczyszczania, towary i usługi ograniczające

ryzyko w środowisku naturalnym oraz minimalizujące zanieczyszczenia i zużycie surowców.

Zgodnie z przedstawioną na wstępie ekspertyzy klasyfikacją międzynarodową

przebadano handel zagraniczny Polski ogółem i na kierunku Unii Europejskiej w zakresie 3

grup towarowych:

•

Grupa towarów i usług zarządzania zanieczyszczeniami; obejmuje towary

i usługi wytwarzane wyłącznie dla celów ochrony środowiska i mają znaczący wpływ

na redukcję zanieczyszczeń oraz łatwo są identyfikowalne statystycznie.

•

Technologie i produkty oczyszczające; obejmują towary i usługi, które redukują lub

eliminują negatywny wpływ środowiska, ale często są stosowane do innych celów, a

ich klasyfikacja i identyfikacja statystyczna jest trudna, dyskusyjna i droga.

•

Grupa zarządzania zapobieganiem; obejmuje towary i usługi, które mogą sprzyjać

ochronie środowiska, jednakże ich zasadnicze przeznaczenie jest inne /np.

oszczędzanie energii, wytwórnie energii odnawialnej, klimatyzacja/. Grupa ta może

być zaliczana tylko opcjonalnie i zależy mocno od stosowanej polityki oraz łatwości

identyfikacji statystycznej.

Z analizy przestawionej w poniższej tabeli zbiorczej wynika, że eksport towarów

sprzyjających ochronie środowiska uległ w badanym okresie 2001-2006 zwiększeniu z 1,046

mld. dol. do 3,499 mld. dol w handlu ogółem Polski. Jednocześnie odnotowano również

istotny wzrost udziału eksportu towarów sprzyjających ochronie środowiska w eksporcie

Polski ogółem z 3,3% do 3,9%.

Z kolei w imporcie Polski przyrosty te są jeszcze większe i wyniosły odpowiednio w

badanym okresie zwiększenie z 2,630 mln. dol w roku 2001 do 6,058 mln. dol.w roku 2006.

Zwiększenie udziałów towarów sprzyjających ochronie środowiska w imporcie Polski było

wysokie i wyniosło odpowiednio wzrost z 5,4% w roku 2000 do 6,2% w roku 2006 w

imporcie ogółem.

Tabela zbiorcza. Zestawienie importu i eksportu towarów sprzyjających ochronie
ś

rodowiska w tys. dol. i ich udziałów w imporcie i eksporcie Polski

Lata

2001

2002

2003

2004

2005

2006

IMPORT
POLSKI -
ogółem

48940

50275,1

55112,7

68003,9

88156,4

101539

w tym: towary
sprzyjające
ochronie
środowiska:

w mln.
USD

2630,5

2890,7

3189,4

4016,3

5466,5

6058,2

w %

5,4

5,7

5,8

5,9

6,2

6,0

EKSPORT
POLSKI - ogółem 31651,3

36092,2

41009,8

53576,9

73781,2

89378,1

w tym: towary
sprzyjające
ochronie
środowiska:

w
mln. USD

1046,2

1236,5

1428,9

1943,9

2629,7

3498,9

w
%

3,3

3,4

3,5

3,6

3,9

ródło: Obliczenia własne na podstawie danych Eurostat oraz GUS

Z przedstawionej analizy wynika zwiększające się zainteresowanie w Polsce

międzynarodowym handlem towarami sprzyjającymi ochronie środowiska naturalnego, co

jest zjawiskiem bardzo pozytywnym w dobie przywiązywania istotnej roli do realizacji

Strategii Zrównoważonego Rozwoju i zmniejszania barier dla poprawy dostępu do

rozwojowych rynków towarów i usług środowiskowych zarówno w krajach wysoko

rozwiniętych gospodarczo jak i w krajach rozwijających się. Możliwości korzystnej

współpracy rysują się bowiem zwłaszcza w perspektywie rozwoju współpracy z Azją,

zwłaszcza w kontekście toczących się w tym obszarze negocjacji liberalizacyjnych w ramach

Rundy DOHA/ WTO.

Poniżej zostały przedstawione inicjatywy ze strony Regionu Azji i Pacyfiku

współpracy w dziedzinie wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju. Większość tych

inicjatyw i projektów jest realizowana przez Azjatycki Bank Rozwoju -Asian Development

Bank (ADB) w ostatnich kilku latach.

Zarządzanie zasobami naturalnymi

Naprawa środowiska na terenach zurbanizowanych

Promocja technologii wykorzystujących czysta energie lub energooszczędnych

Inicjatywy ochrony środowiska na poziomie globalnym lub regionalnym lecz trans

granicznym

Wzmacnianie polityki, legislacji oraz instytucji dotyczących ochrony środowiska

Przykłady projektów dotyczących ochrony środowiska, zrealizowanych w

rozwijających się krajach Azji i Pacyfiku w latach 2001-2007

. :

Projekt rozwoju terenów rolnych

Program inwestycyjny w sektorze energetycznym

Finansowanie urządzeń do wytwarzania energii z wiatru

Projekt rozwoju obszarów zurbanizowanych

Projekt rozwoju dostarczania wody w Zachodniej Dżakarcie

Rozwój terenów nadmorskich

Zintegrowany system zarządzania naturalnymi zasobami wybrzeży

Projekt naprawy środowisk terenów zurbanizowanych

Zrównoważona gospodarka rolna i poprawa produktywności

10.

Energia termalna

11.

Rozwój energii wodnej na terenach wiejskich

12.

Projekt kontroli zanieczyszczeń zbiorników wodnych

13.

Projekt naprawy środowisk rzecznych

14.

Projekt irygacji terenów rolnych

15.

Rozwój energii odnawialnej

16.

Lasy dla poprawy jakości życia

17.

Rozwój miast małych i średnich

18.

Rozwój infrastruktury gazowniczej w gminach

19.

Ochrona terenów bagiennych i mokradeł

20.

Odbudowa terenów dotkniętych tsunami

21.

Konserwacja gleb i rozwój terenów wiejskich

22.

Rozwój infrastruktury dla omnibusów

23.

Rozwój infrastruktury przeciwpowodziowej

24.

Projekt rozwoju czystej energii

25.

Podstawowe usługi miejskie

26.

Efektywna utylizacja odpadów rolnych

27.

Przeciwdziałanie erozji rzecznej

Na podstawie danych Asian Deveopment Bank (ADB), Asian Development Programme, 2003-2007, Manilla,

Phillipines, 2008.

6. STRATEGIA UNII EUROPERJSKIEJ WZMOCNIENIA
ROZWOJU STOSUNKÓW Z AZJĄ OPIERA SIĘ NA
DOKUMENCIE: p.t..

COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL

OF 4 SEPTEMBER 2001. EUROPE AND ASIA: A STRATEGIC FRAMEWORK FOR ENHANCED
PARTNERSHIPS [COM(2001)469

Strategia zakłada wzmocnienie obecności podmiotów UE w Azji z ukierunkowaniem na

realizację 6 głównych zadań strategicznych:

•

Wzmocnienie zaangażowania UE w Azji w obszarze politycznym i w dziedzinie

bezpieczeństwa;

•

Dalsze wzmocnienie rozwoju wzajemnego handlu i inwestycji w regionie;

•

Wykazanie efektywności UE jako partnera, który może przyczynić się do redukcji

biedy i ubóstwa w Azji;

•

Promowanie poszanowania praw człowieka, demokracji, dobrego sprawowania

władzy i zasad państwa prawa, budowa społeczeństwa obywatelskiego;

•

Budowa globalnych aliansów z kluczowymi partnerami azjatyckimi (adresowanemu

sprostaniu globalnym wyzwaniom i współpracy z organizacjami międzynarodowymi);

•

Wzmacnianie wzajemnej świadomości między Europą i Azją.

Wzmocnienie współpracy ma miejsce przez aktywną rolę obu stron w budowy

różnych form dialogu, organizacji międzynarodowych platform współpracy, w tym

konferencji, spotkań, współpracę na poziomie przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich

w tym w dziedzinie transferu technologii, lepszy dostęp do rynków dla handlu i inwestycji,

tworzenie lepszych regulacji prawnych dla wzajemnej współpracy, tworzenie warunków dla

przepływu migrantów, w tym prawa dla azylu i imigracji, współpraca w dziedzinie

zapobiegania konfliktom, wzmocnienie dialogu w dziedzinie współpracy w obszarze polityki

ekonomicznej i finansowej, poprawa dostępu do rynku dla najbiedniejszych krajów w celu

redukcji biedy, ubóstwa i wykluczenia społecznego.

Jednym z najbardziej rozwojowych obszarów współpracy jest sfera ochrony środowiska i

współpraca w obszarze rozwiązywania poważnych problemów społecznych, z których do

najważniejszych należy zmniejszenie skali biedy.

Dla poprawy warunków dla rozwoju handlu i inwestycji planowana jest współpraca

związana z reformą ONZ, kooperacja z WTO, zwłaszcza w obszarach związanych z ochroną

rodowiska. Niezbędna jest również współdziałanie w dziedzinach ukierunkowanych na

sprostanie innym wyzwaniom globalizacji, takich jak terroryzm, rozwiązywanie konfliktów,

walka z AIDS i współdziałanie w dziedzinie tworzenia lepszych regulacji prawnych.

Strategiczne Partnerstwo obejmuje wszystkie regiony Azji: Azję Południową, Południowo-

Wschodnią, Północno-Wschodnią oraz Australazję oraz należące do tych regionów kraje.

Na poziomie instytucjonalnym współpraca UE z Azją jest stosunkowo dobrze

rozwinięta. Pierwszy Szczyt dwustronny miał miejsce w roku 1991 wraz z udziałem Japonii.

Podobne spotkania miały miejsce z udziałem Chin i Indii jak również Azji Wschodniej jako

całości jako proces ASEM (ASIA-EUROPE MEETING). Kontynuowane i bardzo

zaawansowane są również rozmowy na temat współpracy w ramach dialogu UE ze

Stowarzyszeniem Narodów Południowo-Wschodniej Azji (ASEAN) z jednej strony i z

Australią i Nową Zelandią z drugiej strony .

WNIOSKI

REKOMENDACJE

DLA

ZAGRANICZNEJ

POLITYKI

EKONOMICZNEJ WOBEC REGIONU AZJI I PACYFIKU

•

Region Azji i Pacyfiku w największym stopniu zwiększył w ostatniej dekadzie swój

udział w światowym produkcie brutto i w światowym handlu.

•

Azja należy również do bardzo interesujących regionów handlowych świata ze

względu na jej wysoką i rosnącą w ostatnich latach dynamikę popytu na import oraz

wysoką dynamikę eksportu. Dynamika ta jest w ostatnich latach dwucyfrowa, na

poziomie od 11-16%, a w takich krajach jak Chiny –kształtuje się na poziomie

przekraczającym 20%, zarówno w odniesieniu do handlu towarowego jak handlu

usługami handlowymi Drugim krajem o bardzo wysokiej rocznej dynamice eksportu i

importu (ok. 13%) w badanym regionie są Indie. W innych krajach regionu choć

Enhancing Asia Strategy, Communication from the Commission to the Council of 4 September 2001. Europe

and Asia: A Strategic Framework for Enhanced Partnerships [COM(2001)469; Last updated: 24.06.2005

przyrosty popytu są nieco mniejsze, to jednak są one na ogół wyższe niż w innych

regionach świata.

•

Wśród czołówki światowych eksporterów towarów o wysokim stopniu przetworzenia

i udziale wysokiej techniki i technologii wiodące pozycje zajmują kraje wysoko-

rozwinięte, wśród których w krajach Azji i Pacyfiku wiodąca pozycja przypada

Japonii. Jednak również wśród krajów należących do 10-tki wiodących

eksporterów -reprezentantów krajów rozwijających się dominują głównie kraje

Azji takie jak:

•

Chiny, Tajlandia, Korea Południowa, Singapur, Indie, Turcja i Malezja (spalinowe

silniki tłokowe i ich części),

•

Chiny, Chiny, Hongkong, Singapur, Tajlandia, Korea Południowa, Chiny, Tajwan,

Indie i Indonezja (urządzenia elektryczne wirujące),

•

Singapur, Korea Południowa, Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Chiny

Hongkong, Indonezja, Tajlandia (maszyny i urządzenia budownictwa wodnego i

lądowego),

•

Chiny, Malezja, Singapur, Chiny Hongkong, Tajlandia, Korea Południowa, Filipiny,

Chiny

Tajwan,

Indonezja

(maszyny

urządzenia

automatycznego

przetwarzania danych);

•

Chiny Hongkong, Singapur, Chiny Tajwan, Malezja, Korea Południowa, Filipiny,

Tajlandia, Indonezja (części, akcesoria maszyn biurowych i automatycznego

przetwarzania danych);

•

Chiny, Korea Południowa, Chiny Tajwan, Turcja, Tajlandia, Malezja, Chiny

Hongkong, Singapur, Indonezja (odbiorniki telewizyjne);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Malezja, Singapur, Indonezja, Korea Południowa, Tajlandia,

Chiny Tajwan, Zjednoczone Emiraty Arabskie (

urz

dzenia do rejestracji lub

odtwarzania d

ku i obrazu);

•

Chiny, Korea Południowa, Chiny Hongkong, Singapur, Meksyk, Chiny Tajwan,

Malezja, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Tajlandia (

sprz

t telekomunikacyjny);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Chiny Tajwan, Korea Południowa, Singapur, Tajlandia,

Indie, Malezja, Indonezja (

urz

dzenia energetyczne oraz ich cz

ęś

ci);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Chiny Tajwan, Singapur, Malezja, Korea Południowa,

Tajlandia, Filipiny, Indonezja (

aparatura elektryczna do zamykania i otwierania

obwodów elektrycznych);

•

Chiny, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Chiny Tajwan, Filipiny, Tajlandia,

Malezja, Indonezja (

elektryczny sprz

t przeka

nikowy);

•

Singapur, Chiny Tajwan, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Chiny, Malezja,

Filipiny, Tajlandia (

lampy elektronowe, przyrz

dy półprzewodnikowe i ich cz

ęś

ci.

•

Kraje rozwijające się Azji i Pacyfiku posiadają również znaczący udział w

światowym handlu usługami w wysokości ponad 20% w roku 2007 oraz dodatni

bilans handlowy w wysokości ok. 235 mln. dol. Do głównych eksporterów usług

należą w Azji Wschodniej: Chiny, Chiny Hongkong, Chiny Tajwan oraz Chiny

Makau, w Azji Południowej: Indie, w Azji Południowo-Wschodniej: Singapur,

Tajlandia, Malezja oraz Indonezja, w Azji Zachodniej: Turcja i Arabia Saudyjska, w

Oceanii największy lecz bardzo niewielki stosunkowo w wartościach absolutnych

eksport należy do Wysp Salomona oraz Fidżi

•

Wyniki analizy struktury sektorowej handlu usługami w regionie Azji i Pacyfiku

pozwalają na stwierdzenie dotyczące wiodącej pozycji trzech sektorów usług w tym

regionie w całości obrotów usługowych. Na pierwszej pozycji plasuje się sektor

usług transportowych, na drugiej sektor usług związanych z podróżami a na

trzeciej pozycji-sektor usług biznesowych, w tym handlowych, leasingowych,

profesjonalnych i technicznych. We wszystkich trzech kategoriach sektorów usług

wiodące pozycje

w imporcie usług zajmują Chiny, Singapur, Korea

Południowa, Indie oraz Tajlandia i Chiny, Hongkong.

•

Chiny, Chiny Tajwan, Chiny Hongkong, Korea Południowa, Singapur, Tajlandia<

Malezja, Filipiny, Indonezja (inna aparatura i urządzenia elektryczne).

•

Region Azji i Pacyfiku zajmuje liczącą się pozycję na tle mapy gospodarczej

współczesnego świata zarówno pod względem liczby ludności, która w roku 2007

osiągnęła poziom 3,661 mld jak i pod względem średniego PKB per capita,

wynoszącego 3526 dol. według kursu walutowego i 5684 dol. według parytetu siły

nabywczej –PPP. Zróżnicowanie PKB per capita wyrażonego w USD liczonego

według oficjalnego kursu walutowego i według PPP jest dla rozwijających się krajów

Azji i Pacyfiku średnio ponad dwukrotne, bowiem średni PKB per capita obliczony

według pierwszej metody wyniósł w roku 2007 2133 dol., natomiast według drugiej

metody przekroczył on poziom 4460 dol.

•

Wśród krajów rozwijających się tego regionu do najzamożniejszych należą kraje

Azji Wschodniej, wśród których na szczególną uwagę zasługują : Chiny Hongkong z

dochodem per capita w wysokości 29,6 tys dol. oraz Chiny Makau z dochodem

odpowiednio 27,1 tys dol., Korea Południowa, w której PKB per capita osiągnęło w

roku 2007 poziom 19,8 tys. dol. oraz Tajwan, w którym PKB per capita wynosi 16,8

tys. dol. Biedniejszym krajem tego regionu jest Mongolia, chociaż notuje się w niej

również w ostatnim okresie bardzo wysoką dynamikę rozwoju gospodarczego.

•

W Azji Południowej położone są kraje znacznie mniej zamożne, takie jak Afganistan,

Bangladesz, Bhutan, Indie, Malediwy, Nepal, Pakistan, i Sri Lanka. PKB per capita w

tych krajach wynosi od 2874 dol. w Malediwach jako kraju najzamożniejszym tego

regionu, do 326 dol. i 333 dol. odpowiednio w Afganistanie i w Nepalu, jako krajach

najbiedniejszych. Do krajów słabo rozwiniętych o najniższych dochodach per capita

należą również Myanmar z dochodem 286 dol i Timor Wschodni z dochodem 423 dol.

Kambodża- odpowiednio 615 dol. Kaos- 618 dol. w Laosie i Wietnam -821 dol.

•

Kraje Azji i Pacyfiku cechują się również wysokim zróżnicowaniem dynamiki

wzrostu gospodarczego, która w ostatnim badanym roku 2007 w stosunku do roku

poprzedniego kształtowała się na najwyższym dwucyfrowym poziomie w takich

krajach jak: Bhutan (22,4%), Timor Wschodni (19,8%), Chiny-Makau (16,6%) Chiny

(11,9%), Kambodża (10,1). Wysoką dynamikę wzrostu PKB zanotowano również w

Indiach (9%) oraz w Mongolii (9,9). Najniższy wzrost gospodarczy miał miejsce w

takich rozwijających się krajach Oceanii jak Fidżi (0,1%), Kiribati (0,3%) i

Mikronezja (0,4%).

•

Wyniki analizy etapów rozwoju gospodarczego wybranych krajów Azji i

Pacyfiku wskazują, że cechują się one pod tym względem bardzo wysokim

zróżnicowaniem.

•

W badanych latach Japonia (choć przy tendencji lekko spadkowej) oraz Korea

Południowa, Tajwan oraz Hongkong-Chiny posiadały wyraźną wiodącą pozycję

wśród krajów badanego regionu jako liderzy w eksporcie towarów opartych na

technologiach oraz innowacjach, czyli znajdowały się na etapie sterowanym

innowacjami i technologią.

•

Z kolei Chiny cechują się w ostatnim okresie wysokimi udziałami w eksporcie

towarów bazujących zarówno na inwestycjach jak i na innowacjach i technologiach

zwłaszcza pozwalających na imitowanie zagranicznych produktów i modeli, natomiast

można obserwować niewielki spadek grup towarów bazujących na taniej pracy.

•

W Tajlandii występuje stosunkowo duży udział towarów bazujących zarówno na

taniej pracy, choć ma on tendencję spadkową, jak i wyraźnie rosnący trend eksportu

towarów bazujących na inwestycjach. Kraj ten notuje również jeden z najwyższych

udziałów w eksporcie towarów bazujących na technologiach i innowacjach zarówno

łatwych jak i trudnych do imitowania.

•

W Malezji wysokie udziały w eksporcie mają również towary oparte na innowacjach i

technologiach, choć przy tendencji spadkowej ich udziału, natomiast rosnący trend

jest obserwowany dla towarów bazujących na udziale taniej pracy oraz na

inwestycjach.

•

Indonezja jest krajem bazującym w swym eksporcie głównie na surowcach (przy

tendencji wzrostowej ich udziału) oraz na taniej pracy (przy tendencji lekko

spadkowej udziału towarów pracochłonnych).

•

Wietnam również można zakwalifikować do grupy krajów bazujących w swym etapie

rozwoju głównie na surowcach oraz na taniej sile roboczej, bowiem udział

pozostałych czynników wytwórczych w jego strukturze eksportu jest raczej śladowy.

•

Struktura przyrostów popytu importowego w krajach regionu Azji i Pacyfiku jest

zróżnicowana w zależności od poziomu rozwoju gospodarczego badanych krajów. We

wszystkich badanych krajach obserwować można w ostatnich latach dynamiczny

wzrost obrotów handlowych, w tym importu.

•

W krajach o najwyższym poziomie rozwoju takich jak : Japonia, Australia,

Nowa Zelandia dominują wyraźnie towary o wysokim stopniu przetworzenia i

wysokim udziale wysokiej i średniej techniki i technologii. Duże znaczenie mają

również surowce paliwowe i wyroby bazujące na surowcach.

•

W krajach stosunkowo zamożnych takich jak Hongkong Chiny, Korea Południowa,

Singapur, Tajwan i Malezja notuje się również wysoki udział towarów o

wysokim stopniu przetworzenia w strukturze wysokich przyrostów popytu

importowego, obok których duży udział mają również surowce i towary oparte

na ich przetwarzaniu.

•

Zdecydowanie niższy poziom wyrobów o wysokim stopniu przetworzenia w

strukturze wysokich i rosnących przyrostów popytu importowego wystąpił w krajach

o niższych dochodach, takim jak np. Wietnam, gdzie znaczący udział w strukturze

przyrostów popytu importowego mają surowce i np. tekstylia umożliwiające

produkcję opartą na

wykorzystaniu taniej siły roboczej, takie jak tkaniny, przędza

włókiennicza.

•

Pozytywną cechą eksportu Polski do krajów Azji i Pacyfiku jest jego dynamiczny

wzrost , który w latach 2005-2007 wyniósł powiększenie z 196 mln dol. w roku 2005

do 234 mln dol. w roku 2006 a następnie w roku 2007 osiągnął poziom w 300 mln

dol. Eksport ten w przeliczeniu na 1 mieszkańca Polski jest jednak stosunkowo

niewielki i świadczy o stosunkowo wciąż niskim zaangażowaniu firm w Polsce w

możliwości wykorzystania szans i okazji rynkowych, które dostarcza dynamicznie

rozwijający się region Azji i Pacyfiku.

•

Liderem w strukturze towarowej eksportu Polski do tego regionu była w ostatnich

latach miedź. Na drugim miejscu uplasowały się statki, łodzie i konstrukcje

pływające a na kolejnych w pierwszej dziesiątce liderów rankingu w roku 2007 -

części i akcesoria pojazdów, związki organiczno-nieorganiczne heterocykliczne,

kwasy nukleinowe i ich sole, maszyny i urządzenia specjalistyczne, broń i

amunicja, meble i ich części, mięso i jadalne podroby świeże, chłodzone lub

mrożone (bez mięsa wołowego), związki z azotową grupą funkcyjną, sprzęt

telekomunikacyjny.

•

Należy zwrócić uwagę, że wśród pierwszej dziesiątki w rankingu połowa –to

towary reprezentujące sektory średnio wysokiej lub średniej techniki, o

stosunkowo wysokim stopniu przetworzenia, co jest tendencją pozytywną, choć

obserwując strukturę największych przyrostów popytu importowego w krajach

Azji i Pacyfiku nie są to towary o dominującym udziale wysokiej techniki, dające

najwyższe korzyści z handlu przez korzystne kształtowanie się term sof trade.

•

Unia Europejska w swej Strategii WZMOCNIENIA ROZWOJU STOSUNKÓW Z

AZJĄ

stawia na

wzmocnienie zaangażowania w Azji w obszarze politycznym i w

dziedzinie bezpieczeństwa; dalsze wzmocnienie rozwoju wzajemnego handlu i

inwestycji w regionie; wykazanie efektywności UE jako partnera, który może

przyczynić się do redukcji biedy i ubóstwa w Azji; promowanie poszanowania praw

człowieka, demokracji, dobrego sprawowania władzy i zasad państwa prawa, budowa

społeczeństwa obywatelskiego; budowę globalnych aliansów z kluczowymi

partnerami azjatyckimi (adresowanemu sprostaniu globalnym wyzwaniom i

współpracy

organizacjami

międzynarodowymi);

wzmacnianie

wzajemnej

wiadomości między Europą i Azją.

•

Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej powinien włączyć się aktywnie do

realizacji tej Strategii przez zwiększenie swej aktywności w Azji przez rozwój handlu,

inwestycji

bezpośrednich

stwarzających

możliwości

rozwoju

handlu

wewnątrzgałęziowego i handlu wewnątrz firm, dominującego dzisiaj we

współczesnym handlu międzynarodowym towarami przemysłowymi.

•

Obszarem potencjalnej współpracy może być również zwiększenie aktywności w

sferze współpracy w dziedzinie ochrony środowiska i wdrażania koncepcji

zrównoważonego rozwoju. Istnieje tu również duże pole dla rozwoju korzystnej dla

obu stron współpracy w dziedzinie handlu i kooperacji w produkcji towarów i usług

rodowiskowych, które ze względu na duże zanieczyszczenie tego regionu i stopniowo

coraz większe zapotrzebowanie na czystsze nośniki energii, tworzą zapotrzebowanie

na technologie środowiskowe, zwłaszcza związane z recyklingiem, lepsze

gospodarowanie zasobami naturalnymi, wykorzystanie doświadczeń w zakresie

naprawy środowiska na terenach zurbanizowanych, promowanie technologii

energooszczędnych, tworzenie lepszych regulacji prawnych oraz instytucji

dotyczących ochrony środowiska. W tym zakresie Polska jako nowy kraj członkowski

UE ma już szereg bardzo pozytywnych doświadczeń z okresu dostosowywania się do

wymogów Traktatu Akcesyjnego. Jest to potencjalnie bardzo rozwojowy obszar

współpracy również ze względu na otwierający się rynek usług towarów i usług

rodowiskowych w perspektywie dobiegających końca negocjacji w ramach Rundy

negocjacyjnej DOHA, w ramach której ten temat jest jednym z wiodących w

kontekście wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju. Polskie firmy powinny się

do tego przygotować, zwłaszcza, że obserwuje się ostatnio wyraźny wzrost produkcji i

eksportu towarów i usług środowiskowych w naszym kraju.

•

Z punktu widzenia zagranicznej polityki ekonomicznej istnieje potrzeba nadania

regionowi Azji i Pacyfiku podejścia priorytetowego. Jest to bowiem potencjalnie

najbardziej rozwojowy region gospodarki światowej, który będzie cechował się

wysoką dynamiką wzrostu gospodarczego i przyrostów popytu na import, jak również

będzie zgłaszał zapotrzebowanie na te inicjatywy, które pozwolą mu się włączyć

bardziej aktywnie do współpracy z Europą. Te obszary współpracy to: poprawa

bezpieczeństwa; przyczynienie się do redukcji biedy i ubóstwa w Azji; promowanie

poszanowania praw człowieka, demokracji, dobrego sprawowania władzy i zasad

państwa prawa, budowa społeczeństwa obywatelskiego.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IKE perspektywy rozwoju
Perspektywy rozwoju
Perspektywiczny rozwój województwa małopolskiego a ochrona środowiska
1 Rozwoj niemowleciaid 8681 Nieznany
Uwarunkowania oraz perspektywy rozwoju agroturystyki w powiecie Mogileńskim praca magisterska
Etapy rozwoju mowy J Porayski P Nieznany
AKTYWIZACJA I ROZWOJ LOKALNY id Nieznany (2)
perspektywa rozwoju
Perspektywy rozwoju genetyki
Kierunki Rozwoju Polskiej Polit Nieznany
historia rozwoju koncepcji teol Nieznany
Perspektywy rozwoju polskiego rynku biopaliw wersja finalnau
Wyklad 8[1] Rozwoj w ujeciu te Nieznany
Prakseologia projekt konsultingowy, 14 perspektywa rozwoju
GG 2007 2 26 WB perspektywy rozwoju
Mechanizmy rozwoju emocji destr Nieznany

więcej podobnych podstron