14 Aktualne trendy

Przed powstaniem le

nictwa

- zbieractwo, my

listwo (element biocenozy le

nej - jak

lino

ercy, drapie

niki)

- rozwój rolnictwa (karczunki, wypalanie)

- pocz

tki przemys

u drzewnego (budowle, smo

dziegie

, pota

; pozyskanie - luki)

- rozwój innych rodzajów przemys

u (górnictwo - soli,

metali, w

gla; hutnictwo - metali, szk

a; pozyskanie na

katastrofaln

skal

- dewastacja lasów; 90 ~ 25%)

Pocz

tki le

nictwa (XVIII w.)

- pierwsi le

nicy (gajowi, le

ni, podle

ni, zarz

dcy lasów …)

- kontrola pozyskania

- zarz

dzenia odno

nie zalesie

(naturalne odnowienie,

siew)

Klasyczne le

nictwo europejskie (k. XVIII - p. XX w.)

- las normalny: obr

by, trwa

ść

ytkowania, urz

dzanie

lasu

- wzory z rolnictwa: zasada maksymalnej produkcji i zysku,

monokultury

- odnowienie naturalne wypierane przez sztuczne,

szkó

karstwo le

- sztuczna migracja ekotypów i gatunków
- rozwój nauk le

nych i metod gospodarowania (klasyka

niemiecka, rosyjska, polska)

Lata 1919 - 1939 w Polsce

- w 1924 powstaje GL Lasy Pa

stwowe (dyr. A. Loret)

- przewa

lasy prywatne

- powrót do naturalnego odnowienia (przej

ciowo, lokalnie)

- pocz

tki kontroli pochodzenia nasion

Lata okupacji 1939 - 1945

- dewastacja lasów (nadmierny wyr

b, zniszczenia,

ary)

Lata 1945 - 1980

- wi

kszo

ść

lasów upa

stwowiono ( ponad 80 %)

- Ministerstwo Le

nictwa i Przemys

u Drzewnego

- g

ód drewna, dyktat przemys

u drzewnego

- brak wykwalifikowanych kadr

- przekraczanie etatu, pozyskanie wybranych

sortymentów, niew

ciwa struktura drzewostanów

- du

e zr

by zupe

ne, monokultury iglaste

- zalesienia na du

Ŝą

skal

(22 - 28%)

- gospodarka le

na nastawiona na produkcj

surowca

Lata 1980 - 1990

- nasila si

zamieranie lasów w Europie i na

wiecie

(zanieczyszczenie atmosfery, dziura ozonowa, zmiany klimatu,

depozyt azotu, sk

adowiska, odpady radioaktywne …)

- raporty i konwencje mi

dzynarodowe dotycz

ochrony

rodowiska

- Ministerstwo Ochrony

rodowiska, Zasobów

Naturalnych i Le

nictwa

- stopniowa zmiana nastawienia do gospodarstwa

nego (nie tylko surowiec)

- prace nad now

ustaw

o lasach

Aktualne hasła

• Gospodarowanie ekosystemami

(nie

drzewostanami)

• Le

nictwo ekologiczne

(nie surowcowe)

• Trwała i zrównowa

ona gospodarka le

• Le

nictwo wielofunkcyjne

• Bioró

norodno

ść

• Martwe drewno

• Ochrona przyrody

• Le

ne kompleksy promocyjne (LKP)

• Proekologiczny model gospodarstwa le

nego

ZARZ

DZENIE NR 11A DYREKTORA

GENERALNEGO LASÓW PANSTWOWYCH z

dnia 11 maja 1999 r. (zn. spr. ZG -7120-2/99),

zmieniaj

ce Zarz

dzenie Nr 11 Dyrektora Generalnego

Lasów Pa

stwowych z dnia 14 lutego 1995 roku w

sprawie doskonalenia gospodarki le

nej na podstawach

ekologicznych (zn. spr. ZZ - 710 - 13/95).

Wytyczne w sprawie doskonalenia gospodarki

nej na podstawach ekologicznych

Narastaj

ca od lat degradacja

rodowiska przyrodniczego i

wzmo

one oddziaływanie niekorzystnych czynników biotycznych i

abiotycznych, zagra

istnieniu lasów. Zagro

enie to jest

konsekwencja skali i tempa zmian w warunkach

rodowiska

wywołanych działalno

człowieka, za którymi nie nad

ąŜ

zdolno

ci adaptacyjne lasów, jak te

post

puj

cego zubo

enia

biocenozy le

nej w wyniku długotrwałego prowadzenia

uproszczonej i schematycznej gospodarki le

nej. W tej sytuacji

ochrona lasów musi by

ukierunkowana na minimalizacj

oddziaływania obecnych i przyszłych zagro

- zarówno

zewn

trznych, tj. głównie cywilizacyjnych i klimatycznych,

niezale

nych od le

ników, jak i wewn

trznych wynikaj

cych z

uproszcze

stosowanych dotychczas w gospodarce le

nej.

Celem niniejszych wytycznych jest dalsze
doskonalenie podstawowych zasad gospodarki
le

nej, uznanych za najwa

niejsze w polskim

prawie le

nym, tj. zasad:

• Trwało

ci lasów i ci

gło

ci wykorzystania ich

wielostronnych funkcji

• Powi

kszania zasobów le

nych i wzmagania ich

korzystnego wpływu na warunki

ycia człowieka i

funkcjonowanie cało

ci przyrody

• Powszechnej ochrony lasów

W porozumieniu z innymi dziedzinami
gospodarki le

nej – d

ąŜ

do realizacji celów

hodowlanych zachowuj

c ró

norodno

ść

trwa

ść

ekosystemów le

nych poprzez:

• D

ąŜ

enie do pe

nej zgodno

ci sk

adu

gatunkowego (i ekotypowego) z siedliskiem.

• Przebudowa drzewostanów w celu

odtworzenia naturalnego sk

adu gatunkowego.

• Maksymalne wykorzystanie naturalnego

odnowienia (docelowo oko

o 25 %).

• Odchodzenie od zbyt intensywnego

przygotowania gleby.

• Piel

gnowanie gleby poprzez optymalne

kszta

towanie sk

adu gatunkowego i fitoklimatu

nego.

• Odchodzenie od du

ych zr

bów zupe

nych,

które nale

y traktowa

jako katastrofalne

zaburzenie w ekosystemie le

nym).

• Preferowanie r

bni z

onych (cz

ęś

ciowych,

stopniowych, ci

ych) zapewniaj

cych sta

łą

trza drzewostanu i kontynuacj

funkcji lasu.

• Modyfikowanie r

bni pod k

tem zachowania

ró

norodno

ci organizmów (stare drzewa, k

drzew).

• Zaniechanie zb

dnych zabiegów

melioracyjnych (uproduktywniania siedlisk) i
pozostawianie u

ytków ekologicznych.

• Obecny system samofinansowania

nictwa nie stwarza warunków

wła

ciwego rozwoju pozaprodukcyjnych

funkcji lasu. Funkcje te powinny by

dofinansowane z bud

etu pa

stwa,

poniewa

całe społecze

stwo czerpie z

nich korzy

ci. Lasy bowiem istotnie

wpływaj

na jako

ść ś

rodowiska, a tym

samym na jako

ść Ŝ

ycia wszystkich

obywateli.

• Na wszystkich szczeblach administracji

nej powinny działa

komórki (w

nadle

nictwach cho

by jednoosobowe),

które czuwałyby nad wdra

aniem

proekologicznego modelu gospodarstwa
le

nego.

• Potrzebne s

rzetelne badania w celu

okre

lenia realnych mo

liwo

ci:

- stosowania naturalnego odnowienia …

- wykorzystania naturalnych procesów

sukcesyjnych …

- stosowania zasady rozproszonego ryzyka …

•

Uregulowania wymaga równie

kwestia tak

zwanych naturalnych zasi

gów:

- odk

d człowiek przeszkadza w naturalnej

ekspansji gatunków drzew zasi

gi te nie s

naturalne …

- nale

ałoby raczej przeprowadzi

symulacje (na

podstawie tempa migracji sprzed 1000 lat), które
okre

liłyby potencjalny naturalny zasi

podstawowych gatunków lasotwórczych i tymi
zasi

gami si

kierowa

w hodowli lasu.

• Proekologiczny model gospodarstwa

nego, jak ka

da koncepcja czy idea, raz

pada na

yzn

, raz na jałow

gleb

i nie

nale

y si

tym zniech

. Aby koncepcja

ta, nie pozostała jednak tylko fasad

zbiorem pobo

nych

ycze

, potrzeba

zaanga

owania wszystkich, którym dobro

lasów le

y na sercu.