sezon 2006

pod red. M. Głombiowskiego

2

Spis treści

Wstęp

s. 3

1. Zanim wyjedziesz

Niezbędny samochód

s. 5

Ile można zarobić

s. 6

Kiedy jechać, co zbierać

s. 7

Co zabrać, ile trzeba mieć pieniędzy

s. 9

2. Wyjazd

Jak dostać się do Szwecji

s. 12

Przekraczanie granicy

s. 17

3. W Szwecji

Informacje dla kierowców

s. 19

Zakwaterowanie

s. 21

Gdzie jechać

s. 23

Zanim rozpoczniesz pracę

s. 24

Jak pracować

s. 26

4. Informacje praktyczne

Szwecja w pigułce

s. 29

Kempingi

s. 30

Słowniczek polsko-szwedzki

s. 33

Przydatne adresy

s. 36

W Internecie

s. 37

Promy-adresy

s. 38

3

WSTĘP

Dziękujemy Państwu za zakup naszego poradnika. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby

zawarte w nim informacje były nie tylko rzetelne i sprawdzone, ale także jak najbardziej

przydatne dla osób wybierających się do Szwecji do pracy przy zbiorach runa leśnego. Na

następnych stronach znajdziecie Państwo porady, dzięki którym zorganizowanie wyjazdu nie

powinno nastręczać problemów, a praca przebiegać szybko, sprawnie i co najważniejsze -

efektywnie.

Zbieranie runa leśnego w Szwecji jest wśród Polaków już od wielu lat popularnym

sposobem zarobkowania i chociaż czasy, gdy po kilku miesiącach takiej pracy można było

przywieźć fortunę należą do historii, wciąż istnieje możliwość zarobienia przyzwoitych

pieniędzy. Powodzenie całego przedsięwzięcia w dużym stopniu zależy jednak od

odpowiedniego zorganizowania wyjazdu, a później dnia pracy. Zbieranie runa leśnego jest

zajęciem, które nie gwarantuje wysokich zarobków, jednak zastosowanie się do kilku

podstawowych zasad wydatnie zwiększa szansę na to, że do kraju wrócimy zadowoleni. Nie

należy ufać zapewnieniom niektórych firm pośredniczących w organizowaniu tego typu pracy,

że stawki dzienne sięgają 500 złotych, a zarobek jest pewny. Wysokość sumy, jaką możemy

zarobić zależy od zbyt wielu czynników, by można było dawać tu jakiekolwiek gwarancje.

Runo leśne zbieramy i następnie sprzedajemy samodzielnie. To praca, w której sami

sobie jesteśmy szefem, duże znaczenie ma więc nasze samozaparcie i zapał. Wiele zależy też

od należytego rozeznania się w sytuacji jeszcze przed wyjazdem i zorganizowania

wystarczającej sumy pieniędzy potrzebnych na dojazd i utrzymanie się w pierwszych dniach

pobytu w Skandynawii. Warto też pamiętać, że praca w Szwecji jest legalna, do jej

wykonywania nie potrzeba żadnych pozwoleń, a inwestowanie paruset złotych w „pomoc”

pośredników jest najczęściej zupełnie zbędne. Przy odrobinie wysiłku, z równym

powodzeniem wyjazd zorganizować można we własnym zakresie i co niezwykle ważne –

dużo taniej.

W następnych rozdziałach znajdą Państwo praktyczne porady, jak zorganizować

wyjazd, jak znaleźć najtańszy sposób na dojazd na miejsce, gdzie jechać, gdzie znaleźć

nocleg, jak efektywnie pracować oraz wiele innych przydatnych informacji. Rozkład

poradnika został tak pomyślany, by wpierw obejmować przygotowania do wyjazdu, później

sprawy związane z dojazdem, a następnie pracą. Na samym końcu umieszczone zostały

4

informacje związane ze Szwecją, mogące przydać się podczas kilkutygodniowego lub

kilkumiesięcznego pobytu w tym kraju.

Mamy nadzieję, że dzięki naszemu poradnikowi wyjazd i praca staną się dla Państwa

łatwiejsze i dużo bardziej efektywne. Życzymy dużo sukcesów!

© 2005 Copyright for Polish edition by szwecjazbiory.pl

Wydanie drugie 18.04.2006

Wszelkie prawa zastrzeżone. Niniejsza publikacja jest chroniona prawami

autorskimi i nie może być rozpowszechniana, sprzedawana ani w jakikolwiek

sposób kopiowana bez zgody autorów. Zabronione są wszelkie zmiany w

zawartości publikacji bez zgody wydawcy.

5

1.

ZANIM WYJEDZIESZ

Niezbędny samochód

Praca przy zbiorach runa leśnego w Szwecji wymaga posiadania samochodu. Bez

niego szanse na jakikolwiek większy zarobek są małe. Auto potrzebne jest nie tylko po to, by

dostać się w rejon, gdzie występują jagody, ale jest także niezbędne do codziennego

transportu uzbieranych plonów. Marka, czy typ pojazdu nie mają specjalnego znaczenia,

ważne jest, aby był on przynajmniej w przyzwoitym stanie technicznym i wielkości

umożliwiającej załadowanie skrzynek z jagodami. Im większy samochód tym lepiej, w

praktyce jednak zbieracze korzystają nawet z małych pojazdów typu Fiat Seicento czy

Daewoo Matiz powiększając przestrzeń bagażową poprzez złożenie tylnych kanap. Niewielki

samochód jest mniej wygodny, jednak jego niezaprzeczalną zaletą jest niskie zużycie paliwa.

Z kolei większe auto może zabrać naraz więcej osób, a koszty eksploatacji da się rozłożyć na

wszystkich członków ekipy.

Jeżeli nie dysponujemy własnym samochodem, a nie chcemy rezygnować z wyjazdu,

pozostaje nam znaleźć ekipę, do której będziemy mogli się przyłączyć. Nie należy wierzyć

zapewnieniom niektórych firm organizujących wyjazdy do Szwecji, że samochód nie jest

konieczny, a jagody można zbierać poruszając się na piechotę. Jest to ewidentna nieprawda,

a słuchanie tego typu porad kończy się prawie zawsze stratami finansowymi!!! Odradzamy

również wnoszenie wysokich wpłat firmom za zorganizowanie zmotoryzowanej ekipy jadącej

na zbiory – kilkuset złotowe opłaty są zupełnie zbędne, gdyż przy odrobinie wysiłku dość

łatwo samemu znaleźć chętnych na wyjazd.

W pierwszej kolejności warto popytać znajomych i członków rodziny posiadających

samochód, czy nie są zainteresowani wyjazdem. Najlepiej, gdy ekipę pracowników tworzą

ludzie dobrze się znający i mogący na sobie polegać. Wyjazd z przypadkowymi osobami

zakończyć się może niepotrzebnymi kłótniami i spięciami. Nie oznacza to jednak, że chętnych

do wyjazdu należy szukać tylko w kręgu najbliższych znajomych - pamiętać tylko trzeba, by

przy wyborze przyszłych kompanów wykazać się ostrożnością i odrobiną rozwagi. Dobrym

sposobem na znalezienie współpracowników jest także internet, zwłaszcza fora tematyczne

(przydatne adresy podajemy na końcu poradnika, można również skorzystać z wyszukiwarki

wpisując hasło np.

jagody

+

Szwecja

). Osoby nie dysponujące dostępem do Sieci mogą

skorzystać z kawiarenek internetowych. Ogłoszenia osób chcących wyjechać na zbiory

6

pojawiają się także w gazetach (np.

Praca i Nauka za Granicą, Praca i Życie za Granicą,

Gazeta Wyborcza, Anonse

), można też w nich samemu umieścić odpowiedni anons, zwykle

za niedużą opłatą. Skutecznym sposobem na znalezienie wspólników może okazać się także

umieszczenie odpowiedniego ogłoszenia na terenie uniwersytetów i szkół wyższych. Studenci

często poszukują dodatkowych źródeł dochodu, mają sporo czasu podczas wakacji i chętnie

podejmują wyjazdy w celu zarobkowym.

Doświadczeni zbieracze uważają zwykle, że najlepiej jechać i pracować ekipą trzy- lub

czteroosobową. Takie grupy są najbardziej wydajne i skutecznie motywują się wzajemnie do

pracy. Większa ilość pracowników na tym samym miejscu może okazać się zbyt dużą

konkurencją, łatwiej też o konflikty i niepotrzebne niesnaski. Nic nie stoi natomiast na

przeszkodzie, aby pracować grupą dwuosobową – taki wariant pracy wybierają czasem

małżeństwa lub pary. Rzadziej zdarza się, aby ktoś pracował pojedynczo, chociaż jest to

możliwe. Wymaga jednak dużej samodyscypliny, samodzielności i niestety podnosi koszt

wyjazdu.

Ile można zarobić

Chociaż czasy, gdy zbierając runo leśne w Skandynawii można było zbić fortunę

należą już do historii, wciąż istnieją możliwości przyzwoitego zarobku. Ilość przywiezionych

do kraju pieniędzy zależy jednak od wielu czynników i do wszelkich zapewnień o pewnym,

gigantycznym zarobku należy podchodzić bardzo ostrożnie. Nikt nie może zagwarantować, że

zarobimy satysfakcjonującą nas sumę, a ze Skandynawii co roku wracają zarówno zbieracze

bardzo zadowoleni z efektów pracy, jak i osoby, które na całym wyjeździe straciły lub w

najlepszym razie zarobiły jedynie na zwrot poniesionych kosztów. Niemniej, szansa na

większe pieniądze w dużej mierze zależy od nas samych - od odpowiedniego zorganizowania

eskapady, ograniczenia ryzyka niepowodzenia poprzez odłożenie odpowiedniej sumy na

wyjazd, pracowitości i należytej rozwagi pozwalającej uniknąć wydatków na niepotrzebnych

pośredników pracy.

Niebagatelne znaczenie ma oczywiście suma, jaką skupy oferują za kilogram runa

leśnego. Chociaż zwykle są one w podobne, mogą nieznacznie różnić się zależnie od sezonu.

Na ich wysokość ma wpływ urodzaj (im mniej jagód, tym wyższe ceny), stan zapasów w

magazynach, rejon i ogólna sytuacja gospodarcza kraju. Poniżej przedstawiamy orientacyjne

7

ceny obowiązujące w poprzednim sezonie, z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć,

że w roku 2006 będą one kształtować się na podobnym poziomie.

•

Jagoda – 10 SEK = 4,2 zł / kg

•

Borówka – 7 SEK = 2,9 zł / kg

•

Malina morożka – 60 SEK = 25 zł / kg

•

Prawdziwki – 25 SEK = 10 zł / kg

Wysokość zarobków zależy także od tego, ile kilogramów runa leśnego będziemy w

stanie uzbierać w ciągu jednego dnia. Spore znacznie ma nasz zapał (praca nie należy do

łatwych), ale także to, czy uda nam się znaleźć miejsce obfite w jagody. Błędem jest

nastawianie się na to, że uzbieramy w ciągu dnia 100-130 kilogramów owoców. Jest to

możliwe, jednak zdarza się rzadko i jest zwykle udziałem najbardziej doświadczonych

zbieraczy. Średnio przyjąć można, że jedna osoba pracując cały dzień jest w stanie uzbierać

około 40-50 kg jagód, pod warunkiem, że znajdzie odpowiednie miejsce, a urodzaj jest duży.

W ten sposób dzienne zarobki po przeliczeniu na złotówki mogą kształtować się w granicach

150-220 złotych na osobę.

Uwaga! Osoby jadące po raz pierwszy, nie mające żadnego doświadczenia w tego

typu pracy muszą liczyć się z tym, że z początku ich dzienne plony mogą wynosić tylko od

kilku do kilkunastu kilogramów. Zarobione w ten sposób pieniądze starczają zwykle tylko na

utrzymanie się w Szwecji. Również osoby z większym doświadczeniem powinny pamiętać, że

niektóre dni zbiorów mogą okazać się mało pomyślne – warto o tym pomyśleć przygotowując

pieniądze potrzebne na wyjazd.

Kiedy jechać, co zbierać

Zbiory runa leśnego zaczynają się już na początku lipca i trwają praktycznie aż do

końca października. Tak długi okres zbierania możliwy jest tylko w przypadku, gdy

nastawimy się na zbiory nie tylko najpopularniejszych jagód, ale również maliny moroszki

(tzw. żółtej maliny –

hjörtron)

, borówek oraz grzybów. Zanim zdecydujemy się na

kilkumiesięczny wyjazd należy pamiętać o tym, że pomiędzy okresem, kiedy skupy przyjmują

owoce bywają nawet kilkutygodniowe przerwy, kiedy nie ma co zbierać. Jeżeli nie

dysponujemy odpowiednim budżetem, może okazać się, że zostaniemy zmuszeni do

wcześniejszego powrotu do kraju. Wiele zależy tu od konkretnego sezonu i urodzaju runa

8

leśnego. Osobom, które na zbiory jadą po raz pierwszy i nie mają zbyt dużego doświadczenia

w tego typu pracy polecamy jechać na nieco krótszy okres i nastawić się przede wszystkim

na zbiory jagód oraz borówek, na które sezon zaczyna się zwykle zaraz po jagodach.

Bardzo istotną kwestią jest wcześniejsze rozeznanie się w sytuacji, jak owoce

obrodziły w danym roku i kiedy planowane jest otwarcie skupów runa leśnego. Jechanie w

„ciemno” może oznaczać porażkę całej eskapady. Z drugiej strony, zbyt długie odkładanie

wyjazdu może zakończyć się tym, że ubiegnie nas konkurencja i nie za bardzo będzie już co

zbierać. Najrozsądniejszym wyjściem jest wcześniejsze zasięgnięcie informacji – warto

zadzwonić lub wysłać e-mail do kilku campingów (adresy i telefony podajemy na końcu

poradnika) - ich pracownicy zwykle wiedzą, kiedy planuje się otwarcie skupów runa leśnego.

Tego typu wiadomości uzyskamy przeszukując zasoby internetu. Pomocne okazać się mogą

zwłaszcza fora, na których zbieracze wymieniają się swoją wiedzą i doświadczeniem. Jeżeli

ktoś ma rodzinę lub znajomych w Skandynawii warto poprosić ich, by podpytali się jaki jest

urodzaj runa leśnego, jakie przewiduje się ceny i otwarcie skupów. Dobrym wyjściem jest

także skontaktowanie się ze szwedzkim instytutem opracowującym raporty dotyczące

urodzaju runa leśnego Kungl. Skos och Lantbruksakademiens (KSLA). Jego adres

internetowy to: www.ksla.se (witryna w języku szwedzkim i częściowo angielskim).

Moroszka (

hjörtron)

jest podobna do polskiej

maliny, główne różnice to żółty kolor i niskie krzaki

rosnące tuż przy ziemi. Występuje na podmokłych

terenach wokół jezior, rzek, na bagnach. Chociaż ceny za

moroszkę w skupach są zwykle bardzo atrakcyjne, jej

zbieranie jest zdecydowanie najtrudniejsze, zwłaszcza dla początkującego zbieracza.

Hjörtron

nie występuje licznie, więc znalezienie odpowiedniej polanki bywa trudne. Jeżeli uda się

jednak znaleźć dobre miejsce zarobek może być imponujący. Zbiory

hjörtrona

zaczynają się

już od pierwszej połowy lipca (5-15.07) i trwają zwykle do połowy sierpnia.

Zbiory jagód (

blåbär

) zaczynają się zwykle pod

koniec lipca (około 20-30 lipca), ceny za kilogram tych

owoców są dużo niższe niż w przypadku

hjörtrona

,

jednak rekompensatą jest ich liczne występowanie.

Zbieranie ułatwia przepis dopuszczający używanie

specjalnych zbieraczek (w Polsce jest to zabronione),

dzięki którym praca ma szansę odbywać się szybko.

9

Jagody występują zarówno w lasach, jak i na stokach gór lub odsłoniętych porębach.

Koniec sierpnia i wrzesień to dobry

okres na zbieranie borówki (

lingon

) – jej

krzaki są nieco niższe niż jagód, a dojrzałe

owoce są czerwone. Łatwo je rozpoznać po

ciemnozielonych, niewielkich, woskowatych

liściach.

Warto też

rozejrzeć

się

za

grzybami. Skupy przyjmują chętnie prawdziwki (borowiki

szlachetne). Najłatwiej je znaleźć zarówno w lasach

iglastych, górskich drzewostanach świerkowych, w

miejscach świetlistych i na skraju lasu.

Zbiera się także kurki i oraz podobne do nich

trattkantareller

– grzyb szczególnie lubiany przez

Szwedów,

pojawiający

się

przy

pierwszych

przymrozkach.

Co zabrać, ile trzeba mieć pieniędzy

Jadąc na zbiory runa leśnego do Skandynawii musimy założyć, że zbieranie nie

zawsze będzie możliwe zaraz po przyjeździe – z początku możemy mieć problem ze

znalezieniem odpowiednich pól z jagodami lub zbiory mogą się opóźnić. W związku z tym

należy dysponować odpowiednią ilością gotówki, która pozwoli nam na utrzymanie się w

Szwecji przez okres przynajmniej dwóch tygodni, w przypadku gdy nie będzie pracy.

Decydowanie się na wyjazd bez odłożenia chociaż minimalnej kwoty jest mocno ryzykowne –

ceny w Szwecji i Norwegii nie należą do niskich, a trzeba zapłacić za prom, kupić paliwo,

10

jedzenie i opłacić kemping. Sam koszt dziennego utrzymania w Szwecji to suma około 50

SEK na osobę (jedzenie i najpotrzebniejsze rzeczy). Bezpieczną kwotą, która pozwoli nam

bez stresu spokojnie rozejrzeć się za pracą jest więc suma około 1300-1500 złotych,

absolutnym minimum jest 700-800 złotych.

Ze względu na wysokie ceny w krajach skandynawskich warto w miarę możliwości

podstawowy ekwipunek zakupić w Polsce. Niezbędne będą:

•

kalosze, kurtka przeciwdeszczowa z kapturem, spodnie nieprzemakalne - w

Skandynawii deszcz nie należy do rzadkości, a wielogodzinna praca w lesie w

przemoczonym ubraniu jest praktycznie niemożliwa. Zbierając runo leśne należy

nastawić się na przebywanie w podmokłym terenie lub wysokiej, mokrej trawie.

Przeciwdeszczowe ubrania są więc, zaraz po samochodzie, najważniejszym

ekwipunkiem, o który musimy zadbać.

•

rękawice (np. ogrodowe) – najlepiej kilka par.

•

wiadro lub mocne duże worki, do których wsypywać będziemy zebrane owoce,

zanim przerzucimy je do skrzyń.

•

środki przeciw komarom, najlepiej w sporych ilościach.

•

namiot, śpiwór, materac lub karimata.

•

ciepłe ubrania i ubrania na zmianę - w środku lata mogą zdarzyć się naprawdę

ciepłe i przyjemne dni, jednak dużo częściej temperatura wynosi nie więcej niż

kilkanaście stopni powyżej zera. Im dalej na północ kraju, tym zimniej.

•

podstawowe lekarstwa i środki opatrunkowe.

•

mocna igła i gruba nić do naprawy zbieraczek.

•

mapa.

Dodatkowo warto mieć ze sobą:

•

jedzenie, typu konserwy, zupki w proszku, suchary, sery itp. Im więcej zabierzemy

jedzenia z Polski tym lepiej – różnice w cenach potrafią być duże. Nie opłaca się

natomiast brać ze sobą makaronu, konserw rybnych i pomidorów w puszcze. Ceny

tych produktów w Szwecji nie obiegają od polskich, a mogą być nawet korzystniejsze.

•

rozmówki szwedzkie i angielskie, przydadzą się osobom nie znającym dobrze

języków obcych.

•

bagażnik na samochód, zwłaszcza jeżeli dysponujemy niedużym autem.

•

ubezpieczenie, nie ma obowiązku posiadania ubezpieczeń osobowych, jednak

zaleca się wykupienie przed podróżą stosownego ubezpieczenia, które obejmuje m.in.

pokrycie kosztów leczenia, pobytu w szpitalu oraz transportu chorego do kraju. Osoby

11

zamieszkałe i uprawnione do opieki zdrowotnej w Polsce mogą korzystać z pomocy

szwedzkiej służby zdrowia na takich samych zasadach jak obywatele szwedzcy, ale

tylko w nagłych przypadkach, tj. zagrażających zdrowiu i życiu. Nie zapomnijmy przed

wyjazdem odebrać z Narodowego Funduszu Zdrowia Europejskiej Karty

Ubezpieczenia Zdrowotnego. Stanowi ona dowód na to, że dana osoba jest

upoważniona do świadczeń zdrowotnych w ramach systemu ubezpieczenia

społecznego w swoim kraju i stanowi dowód zgody ubezpieczyciela na pokrycie

kosztów leczenia w trakcie pobytu za granicą. Aby otrzymać Europejską Kartę

Ubezpieczenia Zdrowotnego należy złożyć wniosek w Oddziale Wojewódzkim lub

Delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia właściwym ze względu na miejsce

zamieszkania. Wniosek można otrzymać w Oddziale lub Delegaturze albo pobrać w

Internecie

(http://www.nfz.gov.pl/ue/index.php?katnr=5&dzialnr=4&artnr=1828).

Wypełniony wniosek wraz z załącznikami należy złożyć w Oddziale.

•

aparat fotograficzny, widoki w Skandynawii są naprawdę imponujące, więc wolną

chwilę można poświęcić na zrobienie interesujących zdjęć, będących doskonałą

pamiątką z wyjazdu.

12

2.

Wyjazd

Jak dostać się do Szwecji

Dojazd do Skandynawii samochodem jest możliwy promem lub droga lądową przez

Niemcy i Danię z przejazdem mostem na cieśninie

Øresund.

Większość podróżujących

wybiera prom, zwłaszcza że organizując odpowiednio wcześnie wyjazd jest szansa na

wykupienie atrakcyjnych cenowo biletów. Niektórzy przewoźnicy stosują także taryfę ulgową

w wybrane dni tygodnia. Obecnie rejsy do Szwecji organizują trzy linie promowe. Są to

Polferries,

Stena Line

oraz

Unity Line

i popłynąć można do Karlskrony, Nyneshamn lub Ystad.

Jeżeli podróżujemy niedużą ilością osób najbardziej opłaca się płynąć do Nyneshamn, które

położone jest najdalej na północ. W ten sposób oszczędza się na paliwie, zwłaszcza że ceny

biletów za kurs do tego miasta są tylko nieznacznie wyższe, niż do Karlskrony i Ystad.

Osoby, którym zależy na oszczędnościach powinny zwrócić uwagę na bilety typu

„samochód osobowy + 5 osób”, które zwykle okazują się najkorzystniejszą ofertą, nawet

jeżeli jedziemy mniej liczną ekipą. Koszt przeprawy promowej podnosi wykupienie kabin –

podróżujący, którym nie zależy na wygodzie mogą zdecydować się na bezpłatny fotel lotniczy

lub odbyć przeprawę na korytarzy promu. Bilety na prom zarezerwować można telefonicznie

z wyprzedzeniem i odebrać tuż przed rejsem.

Alternatywą dla połączeń promowych jest most

Øresund

łączący Kopenhagę (Dania) z

Malmö (Szwecja). To najdłuższy most w Europie mający niemal 8 kilometrów długości.

Przejazd nim jest płatny i kosztuje obecnie 470 DKK (koron duńskich) za przejazd w

jedną stronę lub 940 DKK w obie (64 i 120 euro/ ok. 252 i 472 zł). Opłatę wnosi się na

bramce kontrolnej, można uiścić ją także za pomocą kart kredytowych, a także przez internet

(http://osb.oeresundsbron.dk). Płacąc kartą otrzymujemy specjalny numer, który należy

podać przy przejeżdżaniu przez bramkę. W ten sposób należność można uiścić będąc jeszcze

w Polsce.

Opłacie podlega samochód niezależnie od ilości podróżujących nim osób. Cena

przejazdu mostem może być więc korzystniejsza niż przeprawa promowa, zwłaszcza gdy

podróżujemy większą grupą. Do kosztów dotarcia do Szwecji trzeba jednak w tym przypadku

doliczyć cenę paliwa, potrzebnego na dojazd do Danii. Koszty, jakie będziemy musieli ponieść

na pokonanie tego dystansu zależą w dużej mierze od ilości paliwa jakie spala nasz

samochód.

13

Ceny biletów promowych

Unity Line

– kurs: Świnoujście – Ystad

01.06.2006 - 31.08.2006

Pasażerowie zmotoryzowani

Bilet w jedną stronę

Bilet podwójny

kierowca + samochód,

860 SEK / 358 zł

1360 SEK / 566 zł

sam. osobowy, minibus, mobile home

(wys. max. 2m, max.dług. 6m)

kierowca + samochód,

1330 SEK / 554 zł

2050 SEK / 854 zł

sam. osobowy, minibus, mobile home

(wys. pow. 2m, dług. pow. 6m)

max. 5 osób + samochód

1430 SEK / 595 zł

2230 SEK / 929 zł

sam. osobowy, minibus, mobile home

(wys. max. 2m, max.dług. 6m)

max. 5 osób + samochód osobowy

1990 SEK / 829 zł

3140 SEK / 1307 zł

minibus, mobile home

(wys. pow. 2m, dług. pow. 6m)

Pasażerowie piesi

01.06.2006 - 31.08.2006

Dorośli

550 SEK / 229 zł

860 SEK / 358 zł

Dzieci poniżej 7 lat

(wiek dziecka określany jest wg rocznika)

bez opłaty

bez opłaty

Dzieci i młodzież poniżej 16 lat, uczniowie

450 SEK / 187 zł

740 SEK / 308 zł

i studenci poniżej 26 lat, renciści i emeryci

Bilet rodzinny

1160 SEK / 483 zł

1820 SEK / 758 zł

(rodzice + dzieci do lat 16; max. 5 osób)

Poniedziałkowa oferta specjalna

dla zmotoryzowanych

przejazd w obie strony

kierowca + samochód osobowy

1160 SEK / 483 zł

wys. max. 2m, dług. max. 6m

max. 5 osób + samochód osobowy

1630 SEK / 679 zł

wys. max. 2m, dług. max. 6m

Oferta specjalna pakiet rodzinny

3 osoby + samochód osobowy

2050 SEK / 854 zł

14

wys. max. 2m, dług. max. 6m

Kabiny - cena za osobę

1 Noc

2-osob. zewnętrzna De luxe

998 SEK / 416 zł

2-osob. zewnętrzna

380 SEK / 158 zł

2-osob. wewnętrzna

350 SEK / 146 zł

3-osob. wewnętrzna

290 SEK / 108 zł

4-osob. zewnętrzna

220 SEK / 92 zł

4-osob. wewnętrzna

190 SEK / 79 zł

Kabiny na każdą kieszeń

1 Noc

4-osob. wewnętrzna bez prysznica i WC

100 SEK / 42 zł

Dzienny przejazd: 50% zniżki na ceny kabin.

Od września 2005 r. w związku ze wzrostem cen paliw, armator wprowadził dodatkową opłatę pobieraną od każdego

płacącego pasażera za przejazd w jedną stronę w wysokości

20 SEK

.

Stena Line –

Wszystkie ceny za przejazd w jedną stronę.

Gdynia – Karlskrona

Taryfa FLEXI

Zasady rezerwacji:

- wczesna rezerwacja daje możliwość uzyskania najniższej dostępnej ceny biletu na dany rejs;

-ilość biletów w cenie 299 zł i 539 zł jest ograniczona;

-wymagana jest pełna płatność za bilet w terminie określonym na potwierdzeniu rezerwacji;

-brak terminowej wpłaty powoduje automatyczne anulowanie rezerwacji;

- koszt anulowania biletu wynosi minimum 50% jego ceny.

Samochód osobowy + 1 do 5 pasażerów (dł. poniżej 6m, wys. poniżej 2m)

od 299 zł

Samochód osobowy typu van + 1 do 5 pasażerów (dł. do 10m, wys. powyżej 2m)

od 539 zł

Przyczepa mała (dł. do 4m, wys. do 2m)

190 zł

Przyczepa duża (dł. do 10m)

440 zł

Motocykl + kierowca

290 zł

Taryfa PREMIUM

Zasady rezerwacji:

- gwarantowane stałe ceny bez względu na termin rezerwacji i datę podróży;

- możliwość dokonania wpłaty nawet w dniu wypłynięcia;

- w przypadku anulowania rezerwacji zwrot 100% wartości biletu do dnia poprzedzającego wypłynięcie;

- śniadanie na promie gratis;

- ilość miejsc w tej taryfie jest ograniczona.

Samochód osobowy + 1 do 5 pasażerów (dł. poniżej 6m, wys. poniżej 2m)

699 zł

Samochód osobowy typu van +1 do 5 pasażerów (dł. do 10m, wys. powyżej 2m)

939 zł

15

Transport innych pojazdów wg cennika taryfy FLEXI

Przejazdy indywidualne

osoba dorosła

180 zł

osoba uprawniona do zniżek (dzieci 4-14 lat, uczniowie, studenci, emeryci, renciści)

150 zł

Polferries

– wszystkie ceny za przejazd w jedną stronę

Gdańsk – Nyneshamn

01.06.05 - 31.08.06

Bilety indywidualne

dorośli

670 SEK / 281 zł

dzieci poniżej 7 lat

bezpłatnie

dzieci i młodzież poniżej 16 lat, uczniowie i studenci poniżej 26 lat,

renciści, emeryci (po okazaniu legitymacji),

560 SEK / 235 zł

bilet rodzinny (max. 5 osób – rodzice z dziecmi do lat 18)

1650 SEK / 693 zł

SAMOCHÓD OSOBOWY Z KIEROWCĄ

(samochód osobowy, minibus, mobile home)

do 2 m wys. i do 6 m dł.

1100 SEK / 462 zł

przekraczający 2 m wys. albo 6 m dł.

1590 SEK / 667 zł

przekraczający 2 m wys. i 6 m dł.,

2035 SEK / 854 zł

max do 8 m dł.

SAMOCHÓD OSOBOWY + MAX. 5 OSÓB

(samochód osobowy, minibus, mobile home)

do 2 m wys. i do 6 m dł.

1870 SEK / 785 zł

przekraczający 2 m wys. albo 6 m dł.

2640 SEK / 1108 zł

przekraczający 2 m wys. i 6 m dł., max do 8 m dł.

3240 SEK / 1360 zł

Ceny kabin

Miejsce dla jednej osoby w jedną stronę.

2 osobowa zewn. pokład 8 LUX

cena za całą kabinę

1100 SEK / 462 zł

1 osobowa zewn. pokład 8

550 SEK / 231 zł

2 osobowa zewn. pokład 6

cena za całą kabinę

610 SEK / 256 zł

2 osobowa wewn. pokład 6

cena za całą kabinę

530 SEK / 222 zł

4 osobowa zewn. pokład 8

280 SEK / 118 zł

4 osobowa zewn. pokład 6,7

220 SEK / 92 zł

4 osobowa wewn. pokład 6,7,8

200 SEK / 84 zł

6 osobowa wewn. pokład 7

cena za całą kabinę

960 SEK / 403 zł

4 osobowa wewn. pokład 2

klasa turystyczna*

80 SEK / 34 zł

6 osobowa wewn. pokład 2

cena za całą kabinę - klasa tur.*

480 SEK / 202 zł

fotele lotnicze

bezpłatnie

*Kabiny klasy turystycznej bez węzła sanitarnego.

Świnoujście – Ystad

01.06.06 - 31.08.06

Bilety indywidualne

16

dorośli

540 SEK / 227 PLN

dzieci poniżej 7 lat.

bezpłatnie

dzieci i młodzież poniżej 16 lat,

uczniowie i studenci poniżej 26 lat,

renciści, emeryci

460 SEK / 193 PLN

bilet rodzinny (max. 5 osób – rodzice z dziecmi do lat 18)

1260 SEK / 529 zł

SAMOCHÓD OSOBOWY Z KIEROWCĄ

(samochód osobowy, minibus, mobile home)

do 2 m wys. i do 6 m dł.

760 SEK / 319 PLN

przekraczający 2 m wys. albo 6 m dł.

1110 SEK / 466 PLN

przekraczający 2 m wys. i 6 m dł., max do 8 m dł.

1590 SEK / 667 PLN

SAMOCHÓD OSOBOWY + MAX. 5 OSÓB

(samochód osobowy, minibus, mobile home)

do 2 m wys. i do 6 m dł.

1400 SEK / 588 PLN

przekraczający 2 m wys. albo 6 m dł.

1650 SEK / 693 PLN

przekraczający 2 m wys. i 6 m dł., max do 8 m dł.

2080 SEK / 873 PLN

Ceny kabin

Miejsce dla jednej osoby w jedną stronę, przejazd dzienny 50% zniżki.

2 osobowa zewn. LUX

cena za całą kabinę

840 SEK / 353 PLN

2 osobowa zewn.

270 SEK / 113 PLN

2 osobowa wewn.

cena za całą kabinę

480 SEK / 202 PLN

4 osobowa zewn.

190 SEK / 80 PLN

4 osobowa wewn.

160 SEK / 67 PLN

fotele lotnicze

bezpłatnie

Wszystkie kabiny z prysznicem i WC.

17

Przekraczanie granicy

Od 1 maja 2004, czyli od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej obowiązują

nas nowe zasady dotyczące swobodnego przepływu pracowników z dziesięciu nowych

państw członkowskich. Oznacza to, że jadąc do Szwecji nie musimy już obawiać się, że

służba celna zawróci nas na granicy, a praca w tym kraju jest dla nas całkowicie legalna.

Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu jest paszport bądź

dowód osobisty (starego lub nowego wzoru). Przed wyjazdem należy upewnić się, że

paszport jest ważny minimum 3 miesiące ponad planowany okres pobytu. Obywatele polscy

mogą podejmować pracę bez zezwolenia. Nie jest również wymagane znalezienie

zatrudnienia przed wyjazdem, a pracę można rozpocząć bezpośrednio po wjeździe do

Szwecji. Bez zmian pozostał natomiast okres, w którym możemy przebywać w Szwecji bez

wizy – są to trzy miesiące. Jeżeli zamierzamy przebywać w Szwecji dłużej musimy uzyskać

zezwolenie na pobyt. Wniosek o zezwolenie na pobyt można składać w Ambasadzie Szwecji

w Warszawie lub w Konsulacie Generalnym w Gdańsku. Można też złożyć go w lokalnych

oddziałach Urzędu Migracji, już po wjeździe do Szwecji. W celu uzyskania prawa pobytu,

które upoważnia do przebywania na terenie Szwecji przez okres dłuższy niż 90 dni, należy

okazać zaświadczenie od pracodawcy oraz dokument potwierdzający tożsamość.

Bliższe informacje można uzyskać w Dziale Wizowym Ambasady Szwecji, w poniedziałki,

wtorki, czwartki i piątki w godz. 9-12, telefonicznie od poniedziałku do piątku w godz. 12-13, tel.

640

89 90

lub na stronie internetowej Urzędu Migracji

http://www.migrationsverket.se

Zmiany w przepisach w praktyce oznaczają dużo szybsze i sprawniejsze odprawy

celne. Granicę szwedzką przekracza się obecnie bez problemów, należy jednak pamiętać, że

pomimo, że jesteśmy członkami Unii Europejskiej obowiązują nas przepisy określające co

można wwieźć i wywieźć z kraju. Produkty alkoholowe mogą zostać przywiezione do Szwecji

jedynie przez osoby, które ukończyły 20 lat, a tytoń i papierosy - które ukończyły 18 lat. Bez

konieczności opłacania cła przez granicę możemy przewieźć:

•

200 sztuk papierosów,

•

10 litrów produktów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 22%,

•

20 litrów napojów alkoholowych o zawartości alkoholu 15-22%,

•

90 litrów wina (jednak tylko 60 litrów wina musującego) poniżej 15%,

18

•

110 litrów piwa.

Jako członków Unii Europejskiej nie obowiązuje nas już, budzący często zdziwienie w

latach ubiegłych, przepis zabraniający wwożenia do Szwecji ziemniaków i jaj.

19

3.

W Szwecji

Informacje dla kierowców

Poruszanie się po szwedzkich drogach nie nastręcza żadnych problemów, jezdnie

utrzymane są w doskonałym stanie, zwykle z szerokim poboczem lub dwupasmowe.

Korzystanie z autostrad i dróg szybkiego ruchu jest bezpłatne i niezwykle wygodne. Trasy są

dobrze oznaczone i trudno się zgubić. Świetny stan dróg nie powinien jednak skłaniać do

brawurowej jazdy. Warto uważać na przepisy drogowe, gdyż kary za ich łamanie są bardzo

wysokie. Co więcej, w Szwecji popularne są automatyczne fotoradary, które odnotowują

wszelkie wykroczenia. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej możemy być pewni, że mandat

za łamanie przepisów zostanie dostarczony do naszej skrzynki pocztowej w kraju. Kary za

łamanie przepisów są surowe, począwszy od wysokiego mandatu i zabrania prawa jazdy, aż

do kary pozbawienia wolności. Dozwolona maksymalna prędkość zależy od terenu i rodzaju

dróg i kształtuje się następująco:

•

autostrady - 110 km/godz.,

•

drogi poza terenem zabudowanym - 90 km/godz.,

•

teren zabudowany - 50 km/godz.

Niezależnie od pory dnia i roku istnieje obowiązek używania świateł mijania.

Bezwzględnie należy płacić za korzystanie z płatnych parkingów. Za brak opłaty parkingowej

grozi mandat. Szwecja posiada bank danych o wystawionych mandatach, a osoby zalegające

z ich płaceniem mogą narazić się w przyszłości na odmowę wjazdu do Szwecji. Nietrzeźwy

kierowca, nawet jeśli nie doprowadził do kolizji, może być skazany na kilkumiesięczną karę

pozbawienia wolności.

Jadąc do Szwecji samochodem nie trzeba posiadać międzynarodowego prawa jazdy,

polskie prawo jazdy jest honorowane. Nie jest również wymagana

zielona karta

, należy mieć

jednak wykupioną aktualną polisę OC. Pamiętać należy o używaniu pasów bezpieczeństwa na

wszystkich siedzeniach samochodu (również tylnych!). Dzieci do lat 7 muszą mieć w

samochodzie odpowiednie zabezpieczenie w postaci fotelika lub poduszki z pasami

bezpieczeństwa. Z uwagi na bardzo częste kolizje ze zwierzyną leśną (m.in. łosie i renifery)

konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas przejżdżaniu przez tereny

20

zalesione. Zderzenie ze zwierzyną może skończyć się tragicznie, w najlepszym razie

poważnym uszkodzeniem pojazdu. Pokrycie kosztów ewentualnych szkód kolizji użytkownik

samochodu ponosi we własnym zakresie. Jeżeli przydarzy nam się taka niemiła przygoda

jesteśmy zobowiązani powiadomić o niej szwedzką policję.

Cena 1 litra benzyny bezołowiowej 95-oktanowej wynosi około 12 SEK, czyli trochę

ponad 5 złotych. Paliwo sprzedawane na stacjach benzynowych w Szwecji jest dobrej

jakości, a tankowanie ułatwiają automatyczne dystrybutory. Opłaty dokonać w nich można

przy pomocy karty kredytowej lub wsuwając w specjalną szczelinę banknot o wybranej

wartości – ilość paliwa zostanie automatycznie odliczona. Przed zatankowaniem, a po

włożeniu banknotu zwykle trzeba wybrać ilość oktanów posługując się należytym

przyciskiem. Jeżeli pieniądz jest pogięty, automat może go nie przyjąć – banknot jest wtedy

zwracany. W takim wypadku należy rozprostować go palcami i spróbować ponownie lub

poszukać egzemplarza w lepszym stanie. Uwaga - dość często napotkać można

bezobsługowe stacje paliw, bez obecności kas i pracowników. Tankowanie w takich

miejscach jest możliwe jedynie jeżeli dysponujemy karta kredytową lub banknotem o

akceptowanych przez automat nominale.

Właściciele samochodów na gaz LPG muszą pamiętać, że w Szwecji ten rodzaj paliwa

jest mało popularny. W związku z tym ilość stacji, na której można zatankować LPG jest

nieduża. Za metr gazu płynnego LPG zapłacimy niecałe 6 SEK (około 2.5 zł). Poniżej

podajemy listę stacji z LPG:

FALUN:

Gasbolagei i Dalarna AB,

Ragvaldsberg 56, 791 96 Falun

Telf. [phone]

GÖTEBORG:

Preem, Partille/Järnringen

Telf. + 46 (0) 84 50 19 93

HELSINGBORG:

Statoil, Florettgatan 43,

254 67 Helsingborg

Telf. + 46 (0) 42 15 53 15

JÖNKÖPING:

Kem och Gas AB, Herkulesv 12, 553 03

Jönköping

Telf. [phone]

KARLSTAD:

OK/Q8, Ragalundsvägen 27,

653 41 Karlstad

Telf. [phone]

KLIPPAN:

Ring-Gas AB, Bläsinge,

264 94 Klippan

Telf. [phone]

21

PITEÅ:

OK/Q8, Oklanvägen 4/E4,

941 38 Piteå

Telf. [phone]

STOCKHOLM:

Statoil, Kungens Kurva,

127 49 Skärholmen

Telf. [phone]

24h

SUNDSVALL:

Gasoldepån, Svartvik,

852 35 Sundsvall

[phone]

STOCKHOLM:

Statoil, Marknadsv. 303,

183 79 Täby

Telf. [phone]

24h

Zakwaterowanie

Z zakwaterowaniem w Szwecji nie ma problemów, gdyż w całym kraju istnieje dobrze

rozbudowana sieć kempingów. Zbieracze zwykle nie korzystają z hoteli i pensjonatów, gdyż

koszt wynajęcia pokoju jest zbyt duży w stosunku do możliwych zarobków. Część z

kempingów otwarta jest od czerwca do września, są jednak także obiekty całoroczne.

Płatność za nocleg dokonuje się przeważnie w formie przedpłaty za nadchodzący tydzień.

Jednak w rejonach, gdzie zbieranie runa leśnego jest popularne, właściciele kempingów

często stosują zasadę, że za pierwszy tydzień pobytu płaci się dopiero po jego upływie. W

założeniu ma to ułatwić rozpoczęcie pracy bez dodatkowych obciążeń. Podczas sezonu na

zbiory na kempingach przeważającą ilość biwakujących stanowią Polacy oraz ekipy ze

Wschodu – Rosji, Ukrainy, Litwy. Jest to spore ułatwienie dla osób nie znających języków

obcych, rodacy zwykle służą informacjami i pomocą.

Mieszkać można w namiotach, domkach kempingowych lub własnych przyczepach

kempingowych. Jeżeli zależy nam na domku, warto wcześniej go zarezerwować, z miejscami

pod namioty nie ma raczej problemów. Wynajęcie domku okazuje się świetnym interesem

jeżeli jest się ekipą cztero- lub sześcioosobową – koszt jest wtedy porównywalny z opłatą za

namiot, a wygoda dużo większa. Standard szwedzkich kempingów jest wysoki, a w cenę

wliczone jest zwykle: korzystanie z kuchni, łazienki z prysznicami, pralni, suszarni i jadalni

oraz ogrzewanie i prąd w domkach.

22

Orientacyjne ceny za kemping kształtują się następująco:

•

namiot: 50 SEK na osobę za dzień

•

domek kempingowy:

dla 4 osób - 100 SEK za osobę za dzień

dla 5 osób – 85 SEK za osobę za dzień

dla 6 osób - 70 SEK za osobę za dzień

•

przyczepa kempingowa: 170 SEK za dzień przy 4 osobach. Za każdą

następną dopłaca się 35 SEK za dzień.

Ceny za kempingi bywają różne w zależności od rejonu kraju. Ogólną zasadą jest, że

im mniejsza miejscowość i im dalej na północ, tym taniej. Z wyższymi cenami spotkać się

można w rejonach atrakcyjnych turystycznie – na przykład w okolicach parków narodowych,

a także w dużych miastach. Spora część właścicieli kempingów stosuje specjalne zniżki: przy

wykupieniu domku na cały tydzień, jeden dzień pobytu otrzymuje się gratis.

Szwedzki Związek Właścicieli Kempingów (

Sveriges Camping- & Stugföretagares

Riksorganisation

) udostępnia bezpłatny katalog z wykazem wszystkich obiektów. Na

zamówienie wysyłany jest bez opłat do naszego kraju. Adres internetowy stowarzyszenia:

www.scr.se oraz e-mail: [e-mail] . Katalog campingów zamówić można także pod

adresem: http://www.camping.se

Dla osób naprawdę oszczędnych istnieje jeszcze jedna możliwość zakwaterowania,

chociaż z pewnością dużo mniej wygodna. W Szwecji w całym kraju dozwolone jest

biwakowanie „na dziko”, zagwarantowane tak zwaną zasadą

Allemansrätt

(

Prawo Wszelkiego

Człowieka)

. Chociaż przywilej ten z założenia dotyczy biwakowania przez jedną noc, w

praktyce, zwłaszcza na północy kraju, nikt nie będzie miał zastrzeżeń jeżeli zatrzymamy się

na dłużej. Powinniśmy jednak rozbić namiot nie bliżej niż sto metrów od zabudowań i

zachowywać się dyskretnie. Jeżeli chcemy pozostać dłuższy okres czasu, najlepiej zapytać o

pozwolenie właściciela terenu.

Niestety, biwakowanie „na dziko” nie zapewni nam infrastruktury turystycznej

ułatwiającej codzienne życie, bardzo przydatnej po wielu godzinach ciężkiej pracy. Dlatego

ten sposób biwakowania polecany jest raczej na przejściowy okres czasu lub do momentu,

kiedy zarobimy wystarczającą sumę pieniędzy na kemping. Zasada

Allemansrätt

jest

natomiast bardzo przydatna w momencie przemieszczenia się i podróży w głąb Szwecji.

23

Gdzie jechać

Runo leśne występuje niemal w całej Szwecji, poczynając od wysokości Sztokholmu.

Im dalej na północ tym większa jego obfitość. Zwykle jednak nie trzeba podróżować aż za

koło podbiegunowe, gdyż odpowiednie miejsca w dużym nasileniu występują mniej więcej na

wysokości miasta Umeå. Niestety, trudno jest wskazać dokładnie lokalizacje pól z jagodami –

znalezienie odpowiednich „miejscówek” jest jednym z elementów tej pracy. Jeżeli zna się

jednak rejony, w których najłatwiej o jagody i inne owoce leśne, ze znalezieniem

konkretnych miejsc nie powinno być wielkiego problemu. Zbieracze wyruszają zwykle w rejon

Lyckselle i krążąc wokół szukają najbardziej dogodnych miejsc. Zasadą jest, że im dalej na

północ, tym jagody dojrzewają później (spowodowane jest to zimniejszym klimatem i

opóźnionym cyklem wegetatywnym roślin). Dobrze jest więc rozpocząć poszukiwania

odpowiednich miejsc od południowej strony kraju i posuwać się powoli na północ. W ten

sposób można szybciej zacząć pracę, a w miarę ubywania owoców jechać coraz bardziej w

głąb kraju. Pewnym wyznacznikiem ilości runa leśnego w okolicach jest liczba jego skupów –

im więcej punktów tym większa szansa na urodzajne miejsca. Poniżej podajemy najbardziej

popularne miejsca, w których pobliżu ilość runa leśnego jest najczęściej duża. Pamiętajmy

jednak, że jest tam także większa konkurencja w postaci innych zbieraczy. Warto więc

odpowiednio wcześnie zaplanować wyjazd (patrz rozdział:

kiedy jechać, co zbierać

).

Najpopularniejsze miejsca:

•

Backe

•

Lyckselle

•

Tärnaby

•

Vilhelmina

•

Dorotea

•

Junsele

•

Åsele

•

Storuman

•

Strömsund

•

Norsjö

Patrz punkty zaznaczone na czarno:

24

Zanim rozpoczniesz pracę

Najważniejszą kwestią po dojeździe do wybranego miejsca jest znalezienie

najbliższego skupu runa leśnego (

bär köpes

). To miejsce, które będziemy odwiedzać od tej

pory codziennie, zostawiając zebrane plony i odbierając upragnioną wypłatę. Jak znaleźć

skup?

25

Najczęściej są one ulokowane przy marketach – z tyłu popularnych sklepów

Konsum

,

czy

Ica

. Skupy takie często nie mają żadnych oznaczeń i otwierane są dopiero w godzinach

popołudniowych, więc łatwo je przegapić. Najłatwiej podpytać spotkanych na kempingu

innych zbieraczy, o to gdzie znajduje się najbliższy taki punkt. Nie stanowi to tajemnicy i

rodacy z pewnością pod tym względem nie odmówią pomocy. Możemy też samodzielnie

spytać w sklepie lub napotkanych mieszkańców o lokalizacje skupu (jeżeli nie znamy

szwedzkiego lub angielskiego możemy na kartce napisać

Var är bar köpes?

i pokazać ją

wybranym osobom). Czasami prowadzone są one jako samodzielna jednostka, zwykle w jakiś

magazynach lub barakach. Do takich miejsc prowadzą najczęściej odpowiednie drogowskazy

(często malowane ręcznie) – szukajmy napisów

blåberry, hjörtron,

lingon

. Można również

spotkać adnotacje w języku polskim, niektóre skupy są nawet prowadzone przez Polaków.

Poniżej podajemy kilka adresów skupów, od których można zacząć pracę:

•

Lottaboden/Bär Köpes, Gärdesvägen 3, 820 50 Los, tel. [phone],

Tel. kom.: [phone] (Roger), [phone] (Lotta), e-mail:

[e-mail]

•

Jan Asplind, Grycksbo, tel. [phone] - Falun

•

Arne Blomqvist, Gopa, tel. [phone] - Leksand

•

Mariette Hansson, Färnäs, tel. [phone] - Mora

•

Thornbjorn, Edsbyn, tel. [phone] - Edsbyn

•

Ulf Ljungberg, Tallâsen, tel. [phone] – Ljusdal

•

Joanna Mosiek, Skup/hotel prowadzony przez Polaków (pokoje 2 osobowe -
50 SEK od osoby za dobę), tel. [phone] lub 0046703569367, Degerön 7
kilometrow od Vindeln

Ceny oferowane za runo leśne są zwykle takie same w danym rejonie, czasem jednak

da się znaleźć skup oferujący warunki nieznacznie korzystniejsze (np. o jedną koronę więcej

za kilogram). Warto więc rozejrzeć się i porównać oferty, pamiętajmy jednak, że dojazd do

bardziej oddalonego punktu oznacza większy wydatek na paliwo. Skupy nieodpłatnie

udostępniają zbierającym drewniane lub plastikowe skrzynie na zebrane owoce. Oddaje się

je razem z uzbieranymi plonami i najlepiej od razu wziąć wtedy zapas kolejnych. Co prawda,

w terenie będziemy używać dużych worków lub wiader, jednak ich zawartość należy co jakiś

czas przesypywać do skrzyń. W ten sposób nie tylko łatwo zorientować się, ile owoców już

zebraliśmy, a także uniknąć ich zgniecenia.

Zanim rozpoczniemy pracę należy zaopatrzyć się w zbieraczkę. Stosowanie

zbieraczek jest w krajach skandynawskich dozwolone i tylko dzięki nim możliwe jest

26

uzbieranie opłacalnej ilości runa leśnego. Budowa tego urządzenia jest prosta – to pojemnik

wyposażony w uchwyt na górze i „zęby” z przodu, którymi przeczesuje się krzaki jagód czy

borówek. Owoce pozostają na „zębach” i następnie staczają się do pojemnika, a większość

liści prześlizgując się pomiędzy „zębami”

pozostaje nienaruszona na krzakach.

Posługiwanie się zbieraczką jest proste i

szybko można nabrać należytej wprawy.

Chociaż budowa tych urządzeń

jest zbliżona, można kupić zbieraczki

różnego typu. Najpopularniejsze są

drewniane z metalowymi „zębami” i

brezentowym workiem, do którego

trafiają owoce. Mają one sporo zalet – są wytrzymałe i zapewniają dużą pojemność.

Metalowe „zęby” nie łamią się nawet przy intensywnym zbieraniu. Minusem jest możliwość

przedarcia worka i dość znaczny ciężar urządzenia. Dlatego zawsze należy mieć przy sobie

grubą igłę i nić lub nawet kawałki materiału, który może posłużyć nam jako łata. Można też

kupić nieco mniejsze zbieraczki, wykonane w całości z plastiku – są trochę tańsze, lżejsze i

nie ma obawy, że się podrą. Są jednak dużo mniej wytrzymałe i plastikowe „zęby” dużo

łatwiej się odłamują.

Zbieraczki zakupić można zarówno w marketach (często leżą na dole regałów), jak i w

skupach. Czasami są także dostępne w sklepach ogrodniczo-metalowych. Koszt niestety nie

jest mały i wynosi od 70 do nawet 200 SEK, jest to jednak inwestycja, bez której praca nie

jest praktycznie możliwa. W niektórych skupach po skończeniu pracy można swoją

zbieraczkę odsprzedać – cena zależy od stanu i stopnia zużycia urządzenia.

Jak pracować

Właściwe zorganizowanie dnia pracy często okazuje się kluczem do sukcesu. Praca

przy zbiorach runa leśnego ma tą zaletę, że sami sobie jesteśmy szefem i tylko od nas

zależy, kiedy, gdzie i jak długo będziemy pracować. Niestety, dla osób z mniejszą motywacją

może okazać się to sporym minusem – jeżeli sami nie znajdziemy zapału do pracy, nikt za

nas tego nie zrobi. Aby zarobić satysfakcjonującą sumę potrzeba więc nie tylko dużo siły i

dobrej kondycji, ale także sporego zaangażowania. Tym bardziej, że zbieranie runa leśnego

27

do łatwych prac nie należy – trzeba nastawić się na wiele godzin w zgiętej pozycji i często

długi marsz w trudnym terenie.

Jeżeli chcemy osiągnąć sukces podstawową sprawą jest przeproszenie się z

budzikiem. Powinniśmy wstawać o świcie, tak aby najpóźniej około godziny siódmej móc

wyjechać do lasu. Godzina pobudki zależy oczywiście tylko od nas, jednak zbyt długie

wylegiwanie się może zakończyć się tym, że ubiegnie nas konkurencja i z jagód pozostaną

tylko puste krzaki. Podobnie wygląda sprawa organizacji całego tygodnia pracy. Wielu

zbieraczy decyduje się na pracę przez siedem dni bez przerwy – może to przynieść naprawdę

przyzwoity zarobek, jednak na dłuższy okres jest męczące. Warto więc poświęcić jeden dzień

w tygodniu (nie musi to być wcale niedziela) na odpoczynek i załatwianie spraw nie

związanych bezpośrednio z pracą (zrobienie większych zakupów, prania itp.) Decyzja należy

tu do nas i nie musimy trzymać się sztywnych reguł – jeżeli praca idzie nam dobrze i

znaleźliśmy miejsce obfitujące w runo leśne warto zrezygnować z wolnego dnia. Czas pracy

w ciągu dnia też jest zwykle różny, jednak założyć trzeba, że osiem godzin w lesie to

absolutne minimum. Najczęściej pracuje się po prostu cały dzień, nawet do zmierzchu lub do

godziny zamknięcia skupów (18-20), robiąc w trakcie pracy jedną dłuższą przerwę na

posiłek.

Wybierając się do lasu trzeba zabrać ze sobą ubranie przeciwdeszczowe, kalosze,

zbieraczkę, worki i skrzynie na owoce, jedzenie oraz jeżeli go posiadamy, telefon

komórkowy. Nie zawadzi mieć także mapę i kompas – szwedzkie lasy są duże i łatwo w nich

zabłądzić. Cały ekwipunek najlepiej przygotować sobie już dzień wcześniej - konieczność

powrotu na kemping z powodu braku niezbędnego wyposażenia oznacza zwykle stracony

dzień pracy.

Często niedocenianym, a skutecznym sposobem na znalezienie miejsc obfitujących w

runo leśne jest podpytanie o nie Szwedów. Mieszkańcy okolicznych miejscowości zwykle

doskonale się orientują, gdzie występują jagody, moroszka czy borówki i większość z nich

chętnie w tej kwestii pomaga. Szwedzi są narodem uprzejmym i uczynnym, a dodatkowo

sami raczej nie garną się do tego typu pracy, więc udzielenie interesujących nas informacji

nie jest dla nich żadnym problemem. Mieszkańców możemy podpytać w sklepie, skupie, czy

na targu, dobrze jest też zaczepić osoby mieszkające gdzieś pod lasem na obrzeżach

miejscowości. Szukając jagód z pewnością będziemy mijać takie domy i jeżeli ich właściciele

są akurat dostępni, warto skorzystać z okazji. Sprawę ułatwia fakt, że mieszkańcy

Skandynawii znają powszechnie język angielski.

Niestety do polan z jagodami nie prowadzą proste, wyasfaltowane jezdnie. Musimy

nastawić się na to, że praca wymaga długiego maszerowania, pokonywania wertepów i

28

wspinania się po stromych górskich zboczach. Bądźmy przygotowani na przemierzanie od

kilku do kilkunastu kilometrów dziennie i nie zapominajmy, że plon ważący czasami

kilkadziesiąt kilo trzeba później przenieść do samochodu.

Krzaków z jagodami nie znajdziemy raczej jadąc autem, chociaż warto uważnie się

rozglądać i wjeżdżać w mniej uczęszczane drogi. Uwaga - w Szwecji po bezdrożach nie

można jeździć żadnym pojazdem, który ma silnik spalinowy! Zabronione jest również

korzystanie z dróg prywatnych i zamkniętych dla ruchu kołowego. Zanim wjedziemy więc w

leśne ostępy sprawdźmy czy na drodze nie obowiązuje zakaz wjazdu bądź ruchu. Informują

o tym znaki z napisami

Ej motorfordon

(zakaz wjazdu pojazdom mechanicznym) albo

Enskild

väg

(droga prywatna). Można natomiast pozostawić pojazd na poboczu drogi, jednak trzeba

pamiętać, by nie stanowił on zagrożenia dla innych jej użytkowników.

Zwykle będziemy musieli zostawić auto i udać się w las w poszukiwaniu

odpowiedniego miejsca. Nie należy zniechęcać się początkowymi problemami ze

znalezieniem „miejscówki”. Często bywa tak, że przez długi czas znajduje się jedynie polany

z niewielką ilością jagód czy borówek lub jesteśmy kolejną już z rzędu ekipą, która trafia na

to samo miejsce, więc owoce są już mocno przebrane. Cierpliwość jednak się opłaca i

prędzej czy później trafia się na miejsce z dużą ilością jagód. Warto zapamiętać drogę do

takiej „miejscówki”, gdyż będziemy do niej wracać w następnych dniach.

Samo zbieranie jagód jest czynnością dość prostą, uciążliwe jest natomiast

pracowanie wiele godzin w zgiętej pozycji i poruszanie się po trudnym, pełnym wykrotów i

pniaków terenie. Bardzo wiele zależy od tego czy miejsce, w którym zbieramy obfituje w

owoce. Jeżeli krzaki „uginają” się pod jagodami praca idzie stosunkowo szybko i sprawnie, a

wieczorna wypłata w skupie może być bardzo przyjemną chwilą. Dużo gorzej sprawa

wygląda, gdy jagód jest mało i nasza praca polega głównie na ich szukaniu, a nie zbieraniu.

W takim wypadku pozostaje nam tylko kontynuować poszukiwania.

Należy wybierać owoce dojrzałe, chociaż niewielka ilość jaśniejszych jagód jest nie do

uniknięcia i pracownicy skupów nie robią problemu przyjmując nasze plony. Jednak zbyt

duża ilość niedojrzałych owoców skutkuje zwykle odmówieniem ich kupna. Nie opłaca się

więc poświęcać wielu godzin pracy na niepewny zarobek i lepiej uczciwie skoncentrować się

na zbieraniu dojrzałych jagód. W trakcie pracy warto co jakiś czas skontrolować pozycję

naszą i naszych kolegów, gdyż będąc pochłoniętym szukaniem jagód łatwo nieświadomie

oddalić się od grupy i zgubić.

Po skończonym dniu pracy odwozimy skrzynie z naszym plonem do najbliższego

skupu, gdzie odsprzedajemy jagody i odbieramy upragnioną wypłatę. Jeżeli skup jest już

zamknięty, możemy odwiedzić go następnego dnia.

29

4.

Informacje praktyczne

Szwecja w pigułce

•

W powszechnym użyciu są karty kredytowe i płatnicze. Wymiany waluty można

dokonać w bankach, na poczcie lub w kantorach. Najbardziej korzystne kursy

oferują kantory. Wymiana polskich pieniędzy (jedynie banknotów) jest możliwa z

reguły tylko w dużych miastach.

•

Urzędy otwarte są w dni robocze w godzinach 8.00-16.00. Większość sklepów jest

czynna w godzinach 10.00-18.00. Supermarkety, kioski i niektóre sklepy spożywcze

pracują dłużej, do godziny 21.00 oraz w soboty i niedziele.

•

Osoby podróżujące na północ Szwecji powinny zadbać o odpowiednią odzież.

Nawet latem jest tam nie więcej niż kilkanaście stopni powyżej zera.

•

Łowienie ryb bez zezwolenia jest dopuszczalne jedynie na wybrzeżach morskich i w

5 największych jeziorach Szwecji (

Vänern, Vättern, Mälaren, Hjälmaren i Storsjön

).

•

W Szwecji występuje monopol państwa w dziedzinie organizacji systemu sprzedaży

alkoholu. Sprzedaje się go jedynie w specjalistycznych sklepach (

System Bolaget

).

Uprawnionymi do jego zakupu są wyłącznie osoby powyżej 20. roku życia.

Sprzedawca w sklepie ma prawo poprosić o okazanie dokumentu tożsamości. Wstęp

do niektórych lokali, zwłaszcza tych, które oferują sprzedaż alkoholu lub hazard,

jest często dozwolony od 27. roku życia.

•

W miejscach publicznych (dworce, lotniska, urzędy) obowiązuje zakaz palenia

tytoniu.

•

W razie wypadków lub innych zdarzeń wymagających interwencji policji, straży

pożarnej lub pogotowia należy dzwonić pod numer alarmowy 112.

•

Znajomość języka angielskiego w Szwecji jest powszechna.

30

Kempingi

W Szwecji jest ponad 600 kempingów różnej klasy, poczynając od mniejszych

placówek, po duże i luksusowo wyposażone. Niemożliwością jest wymienienie tutaj

wszystkich adresów, podajemy więc poniżej wybrane kempingi, dobrane przede wszystkim

pod kątem lokalizacji przydatnej dla zbieraczy runa leśnego. Pełen spis wszystkich oficjalnych

placówek w kraju znajdziemy w internecie pod adresem http://www.camping.se, gdzie

można także zamówić bezpłatny katalog.

Backe Camping

Adres:

Stenhammarn

88050

BACKE

Telefon:

0624-105 43

e-mail:

[e-mail]

Storumans Bad och Camping

Adress:

92301 STORUMAN

Telefon:

0951-106 96

Sorsele Camping

Adress:

92070 SORSELE

Telefon:

0952-101 24

e-mail:

[e-mail]

Gargnäs Camping

Adres:

Byvägen 54

92073 GARGNÄS

Telefon:

0952-211 42

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.gargnascamping.se

Meselefors Vandrarhem & Camping

Adres:

Meselefors 216

91290 VILHELMINA

Telefon:

0940-250 89

e-mail:

[e-mail]

Internet:

http://biphost.spray.se/meselefors.camping

Åsele Camping och Stugby

Adress:

91060 ÅSELE

Telefon:

0941-109 04

E-Post

[e-mail]

Kattisavans Camping

Adres:

92191 LYCKSELE

Telefon:

0950-180 60

Internet:

www.kattisavan.nu

Ansia Camping

Adres:

92121 LYCKSELE

Telefon:

0950-100 83

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.ansia.se

31

Malå Camping

Adres:

93070 MALÅ

Telefon:

0953-142 91

e-mail:

[e-mail]

Lits

Camping/Stugby

Little

Lake

Hill

Canoecenter

Adres: 83030 LIT

Telefon:

0642-102 47

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.litscamping.com

Österåsens Bad och Camping

Adress:

83030 LIT

Telefon:

0642-220 38

Lillholmsjö Camping

Adres:

83060 FÖLLINGE

Telefon:

0645-410 32

Såå Camping

Adres:

Såå 396

83013 ÅRE

Telefon:

0647-321 22

Vällistegården

Adres:

83010 UNDERSÅKER

Telefon:

0647-303 07

Lofsdalsfjällen Camping

Adres:

84085 LOFSDALEN

Telefon:

0680-412 33

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.lofsdalen.com

Göransgårdens Camping

Adres:

Fjällnäs 235

84098 TÄNNDALE

Telefon:

0684-230 11

Hede Camping

Adres:

Broder Tors väg 3

84093 HEDE

Telefon:

0684-410 20

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.hedecamping.se

Sonfjällscampen

Adress:

84093 HEDE

Telefon:

0684-121 30

e-mail:

[e-mail]

Kraja Fritidsanläggning

Adres:

93090 ARJEPLOG

Telefon:

0961-315 00

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.kraja.se

Slagnäsforsens Camping

Adress:

93091 SLAGNÄS

Telefon:

0960-65 00 93

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.slagnas.nu

Camp Gielas

Adres:

Järnvägsgatan 111

93321 ARVIDSJAUR

Telefon:

0960-556 00

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.gielas.se

32

Göransgårdens Camping

Adres:

Fjällnäs 235

84098 TÄNNDALEN

Telefon:

0684-230 11

Meselefors Vandrarhem & Camping

Adress:

Meselefors 216

91290 VILHELMINA

Telefon:

0940-250 89

e-mail:

[e-mail]

internet:

http://biphost.spray.se/meselefors.camping

Hammerdals Camping

Adres:

83070 HAMMERDAL

Telefon:

0644-100 86

e-mail: [e-mail]

Rossöns Camping

Adress:

88051 ROSSÖN

Telefon:

0624-201 19

Strömsunds Camping

Adres:

83324 STRÖMSUND

Telefon:

0670-164 10

e-mail: [e-mail]

Särna Camping

Krokomvikens Camping

Adres:

83521 KROKOM

Telefon:

0640-163 99

Lillholmsjö Camping

Adress:

83060 FÖLLINGE

Telefon:

0645-410 32

Kvarnsjö Camp o Vandrarhem, Kvarnsjö

Adres:

Kvarnsjö 696

84031 ÅSARNA

Telefon:

0682-220 16

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.kvarnsjocamp.com

Rätans Camping

Adress:

84030 RÄTAN

Telefon:

0682-101 21

Åsarna Skicenter

Adres:

84031 ÅSARNA

Telefon:

0687-302 30

Telefax:

0687-303 60

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.asarnaskicenter.se

Särna Camping

Adres:

79090 SÄRNA

Telefon:

0253-108 51

e-mail:

[e-mail]

Internet:

www.sarnacamping.se

Stöten Camping Granfjällsbyn

Adres:

Grundforsen 981

78067 SÄLEN

Telefon:

0280-850 11

Venjans Camping & Vandrarhem

Adres:

Moravägen

79293 VENJAN

Telefon:

0250-623 10

e-mail:

[e-mail]

33

Orsa SweCamp

Adres:

Timmervägen 1

79421 ORSA

Telefon:

0250-462 00

e-mail:

[e-mail]

internet:

www.orsa-gronklitt.se

Nås Camping

Adress:

78053 NÅS

Telefon:

0281-305 31

Vansbro Camping

Adress:

78050 VANSBRO

Telefon:

0281-107 71

Ore Fritidsby och Camping

Adres:

Tillsand

79070 FURUDAL

Telefon:

0258-107 00

e-mail:

[e-mail]

internet:

www.orefritidsby.se

Älvdalens Camping

Adres:

79631 ÄLVDALEN

Telefon:

0251-802 83

e-mail:

[e-mail]

Internet:

http://alvdalen.se

Słowniczek polsko-szwedzki

Chociaż prawie wszyscy Szwedzi mówią po angielsku, podstawowa znajomość ich

języka może się przydać - ułatwia nawiązywanie kontaktów i jest dobrze widziana przez

mieszkańców. Sam język nie byłby specjalnie trudny, gdyby nie skomplikowana wymowa i

obecność wielu samogłosek nieznanych w polskim. Duże znaczenie ma, czy dana samogłoska

jest „długa” czy „krótka” – zwykle ta druga występuje w ostatniej sylabie wyrazu oraz w

przypadku, gdy po niej znajduje się tylko jedna spółgłoska. Podstawowe różnice w wymowie

samogłosek kształtują się następująco:

-

y

wymawia się jak

i

-

å

jak

o

-

ä

przed r jako

a

, w pozostałych przypadkach jak

e

-

ő

jak ściągnięte

e

34

Spółgłoski:

-

g

jak j, czasem jak

sz

-

j,dj,gj,lj

jak

j

-

k

przed i, e, ä, ő jak

h

-

qu

jak

kw

-

sch, sjk, stj

jak

sz

-

tj

jak

h

-

z

jak

s

Przydatne zwroty:

Cześć

Hej

Dzień dobry

God morgon (god

middag -po południu)

Dobranoc

God natt

Do widzenia

Adj

ő

Mówisz po angielsku?

Talar ni

Engelska?

Tak

Ja

Nie

Nej

Nie mówię po szwedzku

Jag

pratar inte svenska

Nie rozumiem

Jag f

ő

rstår

inte

Proszę

Var så god

Dziękuję

Tack

Dziś

i dag

Jutro

i morgon

Rano

på morgonen

Po południu

på eftermiddagen

Wieczorem

på kvällen

Jagody

blåbär

Moroszka

hjörtron

Borówka

lingon

Skup -

Bär köpes

Wejście

ingång

Wyjście

utgång

Dla mężczyzn

herrar

Dla kobiet

damer

Otwarte

äppen

Zamknięte

Stängt

Palenie wzbronione

R

ő

kinkg

f

ő

rbjuden

Zakaz biwakowania

Tältning

f

ő

rbjuden

Wstęp wzbroniony

Ingen ingång

Policja

Polis

Gdzie jest...?

Var är...?

Kiedy?

När?

Co?

Vad?

Jak dojść do....

Skulle ni

kunna visa mig gen till...

Duży/mały

stor/liten

Tani/drogi

billig

/ dyr

Ciepło/zimno

varm/kall

35

Blisko/daleko

nära/avlägsen

Lewo/prawo

vänster/h

ő

ger

Wolne/ zajęte

ledig/upptagen

Mało/dużo

lite/en mång

Ile kosztuje?

Vad kostar det?

Czy możemy tu biwakować?

Kan

vi tälta här?

Kemping

campingplats

Namiot

tält

Dni i miesiące

Niedziela

s

ő

ndag

Poniedziałek

måndag

Wtorek

tisdag

Ś

roda

onsdag

Czwartek

torsdag

Piątek

fredag

Sobota

l

ő

rdag

Styczeń

januari

Luty

februari

Marzec

mars

Kwiecień

april

Maj

maj

Czerwiec

juni

Lipiec

juli

Sierpień

augusti

Wrzesień

september

Październik

oktober

Listopad

novembe

r

Grudzień

december

Liczby

0

noll

1

ett

2

två

3

tre

4

fyra

5

fem

6

sex

7

sju

8

åtta

9

nio

10

tio

11

elva

12

tolv

13

tretton

14

fjorton

15

femton

16

sexton

17

sjutton

18

arton

19

nitton

20

tjugo

21

tjugoett

22

tjugotvå

30

trettio

40

fyrtio

50

femtio

60

sextio

70

sjuttio

80

åttio

90

nittio

100

hundra

101

hundraett

200

tvåhundra

500

femhundra

1000

tusen

36

Przydatne adresy

Ambasada Królestwa Szwecji

adres: ul. Bagatela 3, 00-585 Warszawa

tel. [phone]; fax [phone]

Internet: www.swedish-embassy.pl

Konsulat Generalny Szwecji w Gdańsku

adres: ul. Chmielna 101/102, 80-748 Gdańsk

tel. [phone]; fax [phone]

godziny otwarcia: 08.30-12.30 i 13.15-16.30 od pon. do piątku

e-mail: [e-mail]

Agencja Konsularna Szwecji w Gdyni

adres: ul. Jana z Kolna 25, 81-354 Gdynia

tel. [phone]; fax [phone]

e-mail: [e-mail]

godziny otwarcia: 10.00-12.00 w poniedziałek, środę, piątek

Konsulat Szwecji w Szczecinie

adres: ul. Marii Skłodowskiej-Curie 4, 71-332 Szczecin

tel. [phone]; fax [phone]

e-mail: [e-mail]

Konsulat Szwecji we Wrocławiu

adres: ul. Rynek 7, 50-106 Wrocław

tel. [phone]; fax [phone]

e-mail: [e-mail]

godziny otwarcia: 08.00-10.00 od poniedziałku do środy; 12.00-14.00 w piątek

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Sztokholmie

adres: Karlavagen 35, S-114 31 Stockholm

tel. [phone],

fax [phone]

e-mail: [e-mail]

Internet: www.polemb.se

37

Konsulat Generalny RP w Sztokholmie

adres: Praestgaordsgatan 5,

172 32 Sundbyberg, Stockholm

tel. [phone]; fax [phone]

tlx ([phone]

e-mail: [e-mail]

Internet: www.polskageneralkonsulatet.se

Konsulat Generalny RP w Malmö

adres: Adolf Fredriksgatan 13, 217 74 Malmö

adres poczt.: P.O. Box 20512, 200 74 Malmö

tel. [phone], 267-416, 268-786

tel./fax 914-339; faxmodem 914-590; tlx 33183 POLKONS S

e-mail: [e-mail]

Konsulat RP w Karlskronie

Östra Köpmansgaten 2A SE-37133 Karlskrona

tel. [phone]; fax 561 60

e-mail: [e-mail]

godziny otwarcia: 10.00-12.00 w poniedziałek, środę, piątek

W Internecie

http://forum.gazeta.pl/forum/71,1.html?f=115

www.ksla.se

http://osb.oeresundsbron.dk/frontpage/?lang=1

www.scr.se

www.szwecja.net

www.szwecja.zbiory.pl

http://forum.szwecja.pl

http://www.swedenabroad.com

http://www.camping.se

38

Promy - adresy

Stena Line

Terminal promowy
ul. Kwiatkowskiego 60
81-156 Gdynia
fax [phone]
Terminal promowy czynny w godzinach:
Poniedziałek - sobota: od 6:00 do 21:00
Niedziele: 6:00 - 14:00 i 17:00 - 21:00
e-mail: [e-mail]
www.stenaline.com.pl
Dział Pasażerski
tel. [phone]

Unityline Sp. z o.o.
Pl. Rodła 8, 70-419 Szczecin
tel. [phone]
[phone]
[phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.unityline.pl

Polferries
MORSKIE BIURO PODRÓŻY - GDYNIA

ul. Portowa 3, 81-350 Gdynia
tel. [phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]

www.polferries.com.pl
godziny otwarcia: pon. - piątek 9.30 - 17.30
MORSKIE BIURO PODRÓŻY – ŚWINOUJŚCIE
ul. Bema 9/2, 72-600 Świnoujście
tel./fax [phone]
e-mail: [e-mail]
godziny otwarcia: pon. - piątek 9.30 - 17.30