Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie 

1

Wykład 5 Teoria produkcji i kosztów, dr Joanna Nowicka
Teoria produkcji
Zajmuje się technicznymi warunkami produkcji
Produkcja - Proces produkcji proces transformacji czynników wytwórczych w produkty gotowe lub usługi.
Miary produkcji



Izokoszta (linia jednakowego kosztu)



Izokwanta (linia jednakowego produktu)

Teoria kosztów
Funkcja produkcji informuje nas o kombinacjach nakładu charakteryzujących każdą z technologii.
Dla każdej z technologii można ustalid koszty.
Koszty są to wydatki wszelkiego rodzaju, związane z technologią produkcji.
Obok tego pojawiają się koszty alternatywne.
Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości)suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania
posiadanych zasobów w najlepszym z istniejących alternatywnych zastosowao.

zaangażowania własnego kapitału finansowego

przedsiębiorstwa

własnej pracy właściciela

Wysokość odsetek, które można by otrzymać wkładając
ów kapitał na oprocentowany rachunek bankowy na taki
sam okres.

Wysokość wynagrodzenia, które mógłby on za
taką samą pracę uzyskać wykonując ją
zarobkowo w innej firmie.

koszty księgowe + inne wydatki+koszty alternatywne = koszty ekonomiczne.
Koszty ekonomiczne składają się z:



kosztów jawnych, wydatków niezbędnych w celu uzyskania zasobu, produktu lub usługi



kosztów ukrytych - niewykorzystanych możliwości wykonania, pozyskania czegoś innego lub zastosowania
posiadanych zasobów do innego celu

W okresie krótkim przedsiębiorstwo ponosi koszt stały (wynikający ze nakładu stałych czynników produkcji) i koszt
zmienny (wydatek na zmienne czynniki produkcji).
Sumę tych kosztów określa się jako koszt całkowity.
Koszty stałe w krótkim okresie czasu są to koszty niezależne od skali produkcji, nie podlegają zmianie, wraz ze
zmianą wielkości produkcji
w długim okresie czasu koszty te nabierają cech zmienności, najczęściej skokowo.
Koszty zmienne wynikają z zaangażowania w procesie produkcji zmiennych czynników wytwórczych

Koszty

stałe

zmienne

zapłata czynszu

x

konserwacja (okresowa, planowa)maszyn

x

wykorzystane surowce do produkcji

x

wynagrodzenie pracowników zarządu firmy

x

wynagrodzenie pracowników bezpośrednio produkcyjnych

x

wykorzystana energia do produkcji

x

reklama

x

Koszty te rosną wraz ze wzrostem skali produkcji, chod w różnym tempie
Koszty przeciętne (całkowite Kcp)dzielą się na:

Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie 

2



przeciętne koszty zmienne Kzp



przeciętne koszty stałe Ksp



koszt kraocowy

Szczególne znaczenie mied będzie dla nas koszt wytworzenia dodatkowej jednostki produkcji, jest to koszt
kraocowy lub inaczej marginalny
Kc’=



Kc/



y.

koszt kraocowy/marginalny jest równy zmianie kosztu całkowitego spowodowanej zmianą wielkości produkcji o
jednostkę, pierwsza pochodna funkcji kosztów całkowitych

Jeśli chcemy dowiedzied się o ile wzrośnie koszt, gdy powiększmy dzienną produkcję o jedną jednostkę, to
poinformuje nas o tym koszt kraocowy.
Klasyfikacja czynników produkcji
Wszelkie dobra materialne i niematerialne, które są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej
I klasyfikacja(praca, ziemia, kapitał)
II klasyfikacja(Stałe,Zmienne)

Czynniki produkcji

stałe

zmienne

hala fabryczna

x

surowce do produkcji

x

maszyna produkcyjna

x

materiały i półfabrykaty

x

energia

x

urządzenia transportowe

x

praca pracownik

ów bezpośrednio produkcyjnych

x

PRZEBIEG FUNKCJI KOSZTÓW W KRÓTKIM OKRESIE

Kształt krzywej kosztów całkowitych Kc jest określony wyłącznie przez kształtowanie się kosztów zmiennych Kz;
koszty stałe Ks mają jedynie wpływ na odległośd krzywej Kc od osi odciętych.
Krzywa przeciętnych kosztów stałych jest nachylona w dół i zbliża się, ale nigdzie nie dotyka, osi odciętych.
Krzywa przeciętnych kosztów zmiennych jest matematycznie związana z krzywą kosztów kraocowych w swym
najniższym punkcie.
Nie ma żadnego związku miedzy krzywymi kc’ i ksp.
Koszty zmienne to suma kosztów kraocowych - Znając wielkości kosztów kraocowych dla różnych poziomów
produkcji, można bez trudu ustalid przebieg funkcji kosztów zmiennych.
Koszty zmienne są sumą kosztów kraocowych
KZ =



Kc’

aby ustalid ich poziom wystarczy zsumowad koszty kraocowe.
Koszt marginalny opada szybciej od KCP i KZP i po osiągnięciu minimum zaczyna rosnąd gdy KCP i KZP jeszcze
opadają i przy pewnej wielkości produkcji rosnący Kc’ zrównuje się z KCP i KZP.
Krótkookresowy koszt przeciętny Kcp ma kształt litery U, gdyż będąc sumą ksp i kzp, maleje kiedy one maleją, a
rośnie kiedy kzp gwałtownie rośnie przy ksp malejącym do zera.
Krzywa kosztu kraocowego odzwierciedla wyłącznie zmiany kosztów zmiennych.
Krzywa kosztu przeciętnego zależy zarówno od wielkości kosztów zmiennych, jak i kosztów stałych.
Zmiany - Jeżeli zmienne czynniki produkcji drożeją (lub stają się mniej produktywne), to

Uwaga to tylko wybrane zagadnienia – pełen tekst dostępny był na wykładzie 

3

Krzywa kosztów kraocowych przesuwa się do góry wraz z nią krzywa przeciętnych kosztów zmiennych, kosztów
całkowitych przeciętnych.
Jeżeli czynniki zmienne tanieją (lub stają się bardziej produktywne), to koszt kraocowy się obniży,
wraz z nim obniży się przeciętny koszt zmienny.
Wraz ze wzrostem skali produkcji rosną możliwości:



lepszego wykorzystania aparatu wytwórczego, wyższej produktywności,



relatywnego obniżenia rezerw,



uzyskania wyższego stopnia specjalizacji siły roboczej,



osiągnięcia wyższej wydajności,



prowadzenia i korzystania z wyników prac badawczo-rozwojowych,



stosowania postępu innowacyjnego,



korzystania z nowoczesnych technologii i lepszych rozwiązao organizacyjnych,



za sprawą większej skali produkcji rośnie zapotrzebowanie na większe ilości czynników wytwórczych, a
zatem prawdopodobne stają się rabaty z tytułu jednorazowych zakupów znacznych ilości czynników
wytwórczych.

Znaczenie kosztów produkcji
Koszty wytworzenia produktu w zestawieniu z ceną sprzedaży produktu pozwalają na określenie zysku producenta.
W sytuacji cenobiorczości koszty są podstawowym jeśli nie jedynym elementem, na który producent może mied
wpływ.