1

PS/TP

TI

TI

TI

TI----PS

PS

PS

PS----1A

1A

1A

1A

WPROWADZENIE DO

WPROWADZENIE DO

WPROWADZENIE DO

WPROWADZENIE DO

PROGRAMOWANIA

PROGRAMOWANIA

PROGRAMOWANIA

PROGRAMOWANIA

STRUKTURALNEGO W PASCALU

STRUKTURALNEGO W PASCALU

STRUKTURALNEGO W PASCALU

STRUKTURALNEGO W PASCALU

2

PS/TP

002 -

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Pami

ę

taj :

bez matematyki

nie ma informatyki !!!

3

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Algebra Boolea

4

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wprowadzenie do logiki

Suma zbiorów

ZBIÓR A

ZBIÓR B

X

Y

Y

∈

A

∪

B -

Element Y należy do sumy zbiorów A i B

X

∈

A

∪

B -

Element X należy do sumy zbiorów A i B

5

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Iloczyn zbiorów

ZBIÓR A

ZBIÓR B

Y

X

Y

∈

A

∩

B -

Element Y należy do części wspólnej zbiorów A i B

X

∉

A

∩

B -

Element X nie należy do części wspólnej zbiorów A i B

6

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Zdanie logiczne to zdanie orzekaj

ą

ce,

któremu mo

ż

na przyporz

ą

dkowa

ć

warto

ść

logiczn

ą

„FAŁSZ” lub „PRAWDA”.

Przykład: „dzisiaj jest poniedziałek”.

W matematyce i informatyce warto

ść

„FAŁSZ” oznaczamy symbolem „0”

natomiast warto

ść

„PRAWDA” symbolem „1”.

W j

ę

zykach programowania warto

ść

0 oznaczmy symbolem „false”,

a warto

ść

1 symbolem true.

7

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Symbole logiczne

NIE = false = 0
TAK = true = 1

Negacja (NOT)

NIE (0) (false)

TAK (1) (true)

TAK (1) (true)

NIE (0) (false)

NOT A

A

8

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Koniunkcja (iloczyn logiczny)

TAK

TAK

TAK

NIE

NIE

TAK

NIE

TAK

NIE

NIE

NIE

NIE

A i B

B

A

9

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Koniunkcja (AND)

1

1

1

0

0

1

0

1

0

0

0

0

A AND B

B

A

Przyk

ł

ad koniunkcji:

Mam pieni

ą

dze

Sklep otwarty

Mog

ę

kupowa

ć

0

0

0

0

1

0

1

0

0

1

1

1

10

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Alternatywa zwykła (suma logiczna)

TAK

TAK

TAK

TAK

NIE

TAK

TAK

TAK

NIE

NIE

NIE

NIE

A i B

B

A

11

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Alternatywa zwykła (OR)

1

1

1

1

0

1

1

1

0

0

0

0

A OR B

B

A

Przyk

ł

ad alternatywy:

Mam pieni

ą

dze

Mam kredyt

Mog

ę

kupowa

ć

0

0

0

0

1

1

1

0

1

1

1

1

12

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Alternatywa wykluczaj

ą

ca (albo)

NIE

TAK

TAK

TAK

NIE

TAK

TAK

TAK

NIE

NIE

NIE

NIE

A albo B

B

A

13

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Alternatywa wykluczaj

ą

ca (ExOR)

0

1

1

1

0

1

1

1

0

0

0

0

A OR B

B

A

Przyk

ł

ad alternatywy wykluczaj

ą

cej:

ś

ycie

Ś

mier

ć

Musia

ł

em wybra

ć

0

0

0

0

1

1

1

0

1

1

1

0

14

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Powtórzenie podstaw

Najmniejsza podstawowa miara informacji nazywa si

ę

bitem.

1 bit to podstawowa najmniejsza jednostka informacji u

ż

ywana w informatyce.

Jeden bit mo

ż

e przechowywa

ć

stan logiczny

„0” albo „1”.

0 = false
1 = true

15

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

16

PS/TP

002 -

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

002

Podstawowe poj

ę

cia dotycz

ą

ce

programowania

17

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Program komputerowy ?

18

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

SYSTEM OPERACYJNY I RODZAJE PLIKÓW

ZASOBY KOMPUTERA to:
płyta główna, klawiatura, myszka, monitor, drukarka, dysk twardy,
karty urz

ą

dze

ń

zewn

ę

trznych oraz programy i dane zgromadzone na dysku

twardym, dysku CD-ROM/CD-DVD, albo dyskietce.

Katalogi słu

żą

do uporz

ą

dkowania plików tak, aby system operacyjny

oraz człowiek mógł łatwo zarz

ą

dza

ć

nimi (np. znale

źć

własny dokument albo program).

Informacja zapisana na dysku jest zorganizowana w sposób hierarchiczny –

w postaci drzewa (korzeniem jest dysk np. C:)

19

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

20

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

21

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

PLIKI słu

żą

do gromadzenia (przechowywania) danych albo programów.

W pliku mog

ą

by

ć

przechowywane dane (np. tekst, rysunek, film,

muzyka, strona WWW) albo program.

PLIK CHARAKTERYZUJE SI

Ę

NAT

Ę

PUJ

Ą

CYMI CECHAMI:

•Nazwa pliku
•Rozmiar pliku
•Lokalizacja pliku
•Typ pliku (tzw. Rozszerzenie)
•Atrybuty pliku
•Data utworzenia pliku
•Data modyfikacji pliku

22

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

NAZWA PLIKU SK

Ł

ADA SI

Ę

Z:

Nazwa G

Ł

ÓWNEJ pliku

Typu pliku (tzw. ROZSZERZENIA)

WINWORD.EXE

WST

Ę

P DO PROGRAMOWANIA.PPT

PRZYK

Ł

ADY NAZW PLIKÓW:

23

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

PLIKI DZIELIMY NA:

Pliki z programami np.

WINWORD.EXE

Pliki z danymi np.

PAN TADEUSZ.DOC

Człowiek (programista) u

ż

ywa kosiarki (programu), aby kosi

ć

(przetwarza

ć

) traw

ę

(dane). Gdy program przetwarza dane,

człowiek mo

ż

e sobie odpoczywa

ć

!!!

24

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to jest i jak działa program komputerowy?

Oto kilka definicji:

25

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

26

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Ci

ą

g rozkazów umieszczonych w pliku

o rozszerzeniu:

.COM, .EXE

nazywamy

PROGRAMEM BINARNYM

Rozkazy dla procesora

s

ą

zapisane w kodzie

zerojedynkowym, czyli

binarnym, dlatego programy te

nazywamy

binarnymi

.

27

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Programy binarne słu

żą

jako

narz

ę

dzia do przetwarzania plików

zawieraj

ą

cych dane np. program WINWORD.EXE słu

ż

y do edytowania

dokumentów tekstowych tzn. plików o rozszerzeniu .DOC

28

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

J

ę

zyki programowania ?

29

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Ludzie komunikuj

ą

si

ę

miedzy sob

ą

j

ę

zykami naturalnymi i ich odmianami (dialekty,

narzecza,

ż

argon wi

ę

zienny,

ż

argon uliczny,

ż

argon zawodowy,

ż

argon grupy

znajomych).

Do komunikacji człowieka z maszyn

ą

lepszymi od j

ę

zyka binarnego okazały si

ę

j

ę

zyki sztuczne: najpierw były to asemblery rozkazuj

ą

ce procesorowi (j

ę

zyki

niskiego poziomu), a potem powstały j

ę

zyki wysokiego poziomu

(j

ę

zyki podobne do angielskiego) – rozkazuj

ą

ce komputerowi co ma robi

ć

.

I tak w latach 70-tych i 80-tych wieku XX powstały m.in. takie j

ę

zyki:

Algol
Fortran
Basic
C

30

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kompilator ?

31

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kompilacj

ą

programu

ź

ródłowego nazywamy tłumaczenie programu

ź

ródłowego (rozszerzenie .PAS) na program binarny (rozszerzenie .EXE) –

po wykonaniu kompilacji powstaje program zapisany w pliku o rozszerzeniu EXE,
który mo

ż

na przenie

ść

na dowolny komputer, a nast

ę

pnie go u

ż

ywa

ć

.

1. Tworzenie i edycja plików

ź

ródłowych

2. Kompilacja plików

ź

ródłowych

3. Linkowanie – czyli doł

ą

czanie kodu plików bibliotecznych

Załó

ż

my,

ż

e mamy ju

ż

gotowy algorytm programu w postaci schematu blokowego.

Aby móc wyprodukowa

ć

gotowy do działania program komputerowy nale

ż

y go

najpierw napisa

ć

w wersji

ź

ródłowej i zapisa

ć

do pliku. W przypadku j

ę

zyka

PASCAL pliki

ź

ródłowe zawieraj

ą

ce tekst programu b

ę

d

ą

miały rozszerzenie PAS.

Po napisaniu i przetestowaniu programu nale

ż

y go przetłumaczy

ć

na program

wynikowy binarny. Wynikowy program binarny b

ę

dzie zapisany do pliku takiej

samej nazwie głównej o rozszerzeniu EXE.

Czynno

ść

polegaj

ą

c

ą

na tłumaczeniu programu

ź

ródłowego

na program binarny (wykonywalny) nazywamy kompilacj

ą

32

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Czym ró

ż

ni si

ę

program

ź

ródłowy od programu binarnego ?

Wygl

ą

d przykładowego programu

ź

ródłowego DISP.PAS:

PROGRAM DISP;
BEGIN

WRITELN( ‘TO JEST PROGRAM

Ź

RÓDŁOWY‘ );

WRITELN( ‘KTÓRY WY

Ś

WIETLA 2 LINIE TEKSTU‘ );

END.

33

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wygl

ą

d fragmentu przykładowego programu binarnego DISP.EXE:

CO TO JEST KOMPILATOR?

34

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

CO TO JEST KOMPILATOR?

Do kompilacji programów słu

żą

specjalne systemy nazywane

kompilatorami. W naszym przypadku kompilator do j

ę

zyka PASCAL

nazywa si

ę

Turbo-Pascal (wersja 7.0). albo Free Pascal Compiler.

Inne kompilatory:
Borland Pascal for Windows
Borland Delphi
Borland C++ Builder
Borland JBuilder
Turbo C++
Microsoft Visual C++
Microsoft Visual Basic

35

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

36

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Etapy tworzenia programu

binarnego

37

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kompilacją programu źródłowego nazywamy tłumaczenie
programu źródłowego (rozszerzenie .C) na program binarny
(rozszerzenie .EXE) - po wykonaniu kompilacji powstaje
program zapisany w pliku o rozszerzeniu EXE, który
można przenieść na dowolny komputer, a następnie go
używać.

38

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

1. Tworzenie i edycja plików

ź

ródłowych

2. Kompilacja plików

ź

ródłowych

3. Linkowanie – czyli doł

ą

czanie kodu plików bibliotecznych

39

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

40

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

41

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

42

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Po wygenerowaniu programu binarnego, nale

ż

y go przetestowa

ć

,

stosuj

ą

c ró

ż

ne warianty danych wej

ś

ciowych.

Testowanie ma na celu sprawdzenie czy dla ró

ż

nych wariantów danych

program binarny daje oczekiwane wyniki.

Je

ś

li nie, to znaczy

ż

e nale

ż

y przeanalizowa

ć

jego działanie i znale

źć

przyczyny

takiego działania, a nast

ę

pnie przej

ść

do fazy edycji plików

ź

ródłowych i poprawi

ć

bł

ę

dy w kodzie

ź

ródłowym.

43

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

1. Szukanie bł

ę

dów w kodzie

ź

ródłowym

2. Poprawianie plików

ź

ródłowych

3. Ponowna kompilacja plików

ź

ródłowych

4. Ponowne linkowanie

44

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Testowanie

45

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Interpretator ?

Interpretator to program który na bie

żą

co wczytuje pojedyncz

ą

lini

ę

kodu

ź

ródłowego, analizuje j

ą

, i je

ś

li jest poprawna to zamienia j

ą

na kod binarny

zrozumiały dla procesora (przekazuje kod do procesora).

Je

ś

li wyst

ą

pi bł

ą

d, to wykonywanie programu zostanie przerwane!

J

ę

zyki interpretowane:

BASIC, JavaScript, BasicScript.

Interpretator nie generuje pliku z kodem binarnym!!!

46

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Tłumaczenie na posta

ć

binarn

ą

Plik z rozkazami

w j

ę

zyku skryptowym

Edycja programu

w j

ę

zyku skryptowym

Sprawdzanie poprawno

ś

ci składniowej

Pobranie rozkazu

Czy poprawny ?

tak

nie

Komunikat o bł

ę

dzie

Wykonanie przez procesor

47

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Konsolidator ?

48

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Konsolidator albo linker to program, który ł

ą

czy kody asemblerowe

plików .OBJ i plików bibliotecznych np. .LIB i zamienia je w jeden plik
binarny .EXE.

Proces ten nazywamy linkowaniem.

49

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Ci

ą

g dalszy - Po otworzeniu programu jego tre

ść

znajduje si

ę

w oknie edytora

TP w którym mo

ż

na dokonywa

ć

wszelkich zmian oraz testowa

ć

działanie programu.

Shift +

→

→

→

→

zaznaczenie cz

ęś

ci tekstu od kursora w prawo

Shift +

←

←

←

←

zaznaczenie cz

ęś

ci tekstu od kursora w lewo

Shift +

↑↑↑↑

zaznaczenie cz

ęś

ci tekstu od kursora w gór

ę

Shift +

↓↓↓↓

zaznaczenie cz

ęś

ci tekstu od kursora w dół