pas czesc 1d

PS/TP

TI----PS

PS----1D

WPROWADZENIE DO

PROGRAMOWANIA

STRUKTURALNEGO W PASCALU

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Budowa programu

“Struktury danych + Algorytmy = Program”

Program przykład;
var
x: array[1..100] of integer;
i: integer;
y: integer;

begin
for i := 1 to 100 do
begin
readln(y);
x[i] := y;
end;
end.

Dane

Algorytm

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Budowa programu Pascalowego

Nag

ówek programu

PROGRAM nazwa;

ęść

deklaracyjna:

USES CRT;

Deklaracje sta

ych

CONST …………..;

Deklaracje typów

TYPE ……………;

Deklaracje zmiennych

VAR ……………..;

Deklaracje funkcji (procedur)

FUNCTION

nazwa_funkcji

typ_funkcji

;

BEGIN

…………..

END;

ęść

wykonawcza:

BEGIN

ClrScr;

…………..
…………..
…………..

ReadKey;

END.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podstawowe operatory

Reszta z dzielenia np. reszta := x mod 3;

mod

Dzielenie całkowite np. ile := x div 3;

div

Dzielenie np. iloraz := x / 3.0;

Mnożenie np. iloczyn := x * 3.0;

Alternatywa (LUB) np. (x or y)

Koniunkcja (I) np. (x and y)

and

Negacja np. not z

not

Sprawdzenie warunku „mniejszy lub równy” np. (x <= 1)

Sprawdzenie warunku „większy lub równy” np. (x >= 4)

Sprawdzenie nierówności np. (x <> 0)

Sprawdzenie równości np. (x = 0)

Znaczenie i przykład

Operator

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podstawowe instrukcje

Instrukcja wielokrotnego wyboru np.
Case n of
1 : writeln(‘jedynka‘);

2 : writeln(‘dwojka‘);
3 : writeln(‘trojka‘);
4 : writeln(‘czworka‘);

else writeln(‘inna liczba‘);

End;

Case

Instrukcja warunkowa np.

if ((x mod 2)=0) then writeln(‘parzysta‘);

else writeln(‘nieparzysta‘);

If… else

Instrukcja złożona np. begin

x := a*2+c;
i := i + 1;
k := k + 1;

end;

begin
…..
end;

Instrukcja podstawiania np.

wynik := a*a + 2*a*b+b*b;

Instrukcja pisząca na ekran lub do pliku

WRITE lub WRITELN

Instrukcja czytająca z klawiatury lub pliku

READ lub READLN

Instrukcja kończąca część wykonawczą

END.

Instrukcja rozpoczynająca część wykonawczą

BEGIN

Znaczenie i przykład

Instrukcja

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja pętli (iteracyjna) tzw. „w górę”, np.
For n := 1 To 5 do writeln(‘n= ‘, n);

FOR ZS := WP TO WK DO …

Uwaga:
ZS – zmienna sterująca,
WP – wartość początkowa,
WK – wartość końcowa

Instrukcja pętli (iteracyjna) tzw. „w dół”, np.
For n := 5 DownTo 1 do writeln(‘n= ‘, n);

FOR ZS := WP DOWNTO WK DO …

Uwaga:
ZS – zmienna sterująca,
WP – wartość początkowa,
WK – wartość końcowa

Instrukcja pętli (iteracyjna) np.
Repeat

writeln(‘n= ‘, n);
n := n – 1;

Until (n=0);

Repeat

……
……

Until

(warunek)

Instrukcja pętli (iteracyjna) np.
While (n>0) do
Begin

writeln(‘n= ‘, n);
n := n – 1;

End;

While

(warunek)

do begin

……
……

end;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podstawowe funkcje standardowe

Wartość liczby REAL x zaokrąglona do najbliższej liczby INTEGER np.

x := 1.4;
n := Round(x);

{n= 1}

y := 1.5;
n := Round(y);

{n= 2}

Round(x)

Kod znaku x np.

kod := Ord(x);

Ord(x)

TRUE dla liczby x nieparzystej,
FALSE dla liczby x parzystej, np.
If odd(x) then Writeln(‘nieparzysta‘)

else Writeln(‘parzysta‘);

Odd(x)

TRUE jeśli napotkano na koniec pliku f.
W przeciwnym razie FALSE, np.
Repeat

Read(f,znak);
Writeln(znak);

Until Eof(f);

Eof(f)

Znak o kodzie x np.

znak := Chr(x);

Chr(x)

Wartość bezwzględna x np.

wynik := Abs(x);

Abs(x)

Znaczenie i przykład

Funkcja

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Czeka na naciśnięcie klawisza i czyta go. Zwraca kod ASCII tego klawisza.

ReadKey;

Kwadrat liczby x np.
wynik := SQR(2);

lub

wynik := 2*2;

SQR(x)

Pierwiastek kwadratowy liczby x np.
wynik := SQRT(2);

SQRT(x)

Wartość liczby REAL x obcięta do liczby INTEGER np.

x := 1.999;
n := Trunc(x);

{n= 1}

y := – 1.111;
n := Trunc(y);

{n= – 1}

Trunc(x)

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podstawowe procedury standardowe

Ustawia kolor tekstu (kod koloru od 0 – 7)
np. TextBackground(LIGHTGRAY);
lub TextBackground (7);

TEXTBACKGROUND

Ustawia kolor tekstu (kod koloru od 0 – 15)
np. TextColor(BLUE);
lub TextColor(1);
lub TextColor(BLUE+BLINK);
(NIEBIESKI MRUGAJĄCY)

TEXTCOLOR

Wypisuje wartość zmiennej x na ekranie i ustawia kursor w nowej linii
np. Writeln(x);

WRITELN(x)

Wypisuje wartość zmiennej x na ekranie np. Write(x);

WRITE(x)

Wypisuje tekst na ekranie i ustawia kursor w nowej linii np. Writeln(‘a kuku‘);

WRITELN(‘tekst’)

Wypisuje tekst na ekranie np. Write(‘a kuku‘);

WRITE(‘tekst’)

Czyta liczbę z klawiatury do zmiennej x np. Readln(x);

READLN(x)

Kasuje ekran np. ClrScr;

CLRSCR

Znaczenie i przykład

Procedura

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak napisa

pierwszy program w Pascalu ?

program pierwszy;
uses crt;
begin

writeln('Mój pierwszy program');

end

••••

Aby napisa

pierwszy program nale

y uruchomi

TP i wykona

nast

puj

ce operacje:

•

Wpisz w edytorze poni

szy tekst:

•

Zapisz (File

Save as...) tekst do pliku PIERWSZY,

Wyjaśnienie nr 1:
Wiersz USES CRT występujący po nagłówku programu musi być wpisany - w przeciwnym razie instrukcja WRITELN
nie będzie działać.

Większość programów w Turbo Pascalu komunikuje się z klawiaturą i ekranem, dlatego Turbo Pascal musi używać
swojej wewnętrznej biblioteki instrukcji ekranowo - klawiaturowych. Biblioteka ta nazywa się CRT.
Wyjaśnienie nr 2:
Instrukcja BEGIN to po prostu start programu - początek działania algorytmu.
Natomiast instrukcja END. to stop programu - koniec działania algorytmu.
Pomiędzy instrukcjami BEGIN oraz END. znajdują się instrukcje (rozkazy), które wykonuje komputer.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak sprawdzi

działanie programu ?

Aby uruchomi

i testowa

działanie programu u

ywa si

polecenia

Run

Run (Ctrl+F9)

Polecenie to uruchamia redagowany program.

Program zostaje wykonany pocz

wszy od instrukcji begin a

do instrukcji end

•

Potem nast

puje powrót do okna edytora.

Uwaga: Kropka mo

e wyst

TYLKO jeden raz w programie !!!

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak testowa

programy bez u

ywania klawiszy Alt+F5 ?

W trakcie pisania programu cz

sto zachodzi konieczno

ść

sprawdzenia jego zachowania w konkretnych sytuacjach
i bardzo denerwuj

ce jest ci

głe naciskanie Alt+F5.

W tym celu ka

dy testowany program uzupełniamy dodatkow

instrukcj

readln;

(umieszczamy j

jako ostatni

przed instrukcj

end

•

Instrukcja ta czeka na naci

cie klawisza ENTER i w ten sposób mo

esz

obejrze

spokojnie ekran zanim powrócisz do edytora TP.

Albo u

yj funkcji ReadKey

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podsumowanie

Jak zbudowany jest ten program Pascalowy ?
Ka

dy program napisany w Pascalu sk

ada si

z 3 cz

ęś

ci – nag

ówka, cz

ęś

ci deklaracyjnej oraz cz

ęś

ci wykonawczej:

program pierwszy;

uses crt;

begin
writeln(‘Mój pierwszy program’);
readln;
end.

Nagłówek
programu

Część
deklaracyjna

Część wykonawcza

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Nagłówek programu zawsze musi znajdowa

na pocz

tku ka

dego programu.

Zawiera on słowo program, spacj

oraz dowolny tzw. identyfikator.

Nagłówek ko

czy si

znakiem “;” (

rednik).

ęść

deklaracyjna zawiera tzw. deklaracj

, która informuje

jaka standardowa biblioteka Turbo Pascal b

dzie potrzebna.

Deklaracja ta składa si

ze słowa uses, spacji oraz nazwy biblioteki.

Deklaracj

nale

y zako

czy

znakiem “;” (

rednik).

Standardowa biblioteka CRT zawiera m.in. procedur

writeln

oraz readln których u

yto w cz

ęś

ci wykonawczej.

ęść

wykonawcza składa si

z nast

puj

cych instrukcji,

czyli rozkazów dla komputera:
begin – rozpoczyna działanie programu,
writeln – wy

wietla na ekranie tekst Mój pierwszy program,

readln – czeka na naci

niecie klawisza ENTER,

end

••••

– ko

czy działanie programu

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to jest identyfikator?

Identyfikatorem nazywamy ci

g znaków bez spacji

(liter, cyfr dziesi

tnych , znaków ”_”),

który rozpoczyna si

od znaku podkre

lenia lub litery.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Do czego u

ywamy identyfikatorów ?

Identyfikatory u

ywane s

do nazywania stałych, zmiennych, procedur, funkcji,

programów, pól w rekordach.

Identyfikatory mog

o dowolnej długo

ci, lecz TP rozró

nia jedynie

pierwsze 63 znaki.
Identyfikator musi rozpoczyna

od litery lub znaku podkre

lenia.

Identyfikator nie mo

e zawiera

spacji. Znaki słu

żą

ce do tworzenia

identyfikatora to: znak podkre

lenia “_” oraz litery i cyfry dziesi

tne.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Uwaga dotycz

ca wielko

ci liter

TURBO Pascal nie rozró

nia wielko

ci liter. Oznacza to,

w j

zyku TP nast

puj

identyfikatory s

tymi samymi identyfikatorami - s

identyczne:

proces, PROCES, PrOcEs, ProceS, pROCEs.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jakie nazwy nie s

identyfikatorami ?

Poni

sze nazwy nie s

identyfikatorami

i
dlatego Pascal ich nie zrozumie - s

to bł

dne nazwy:

9Alfa
Chrz

szcz

Mój Proces
Nr(Zestawu)
$Beta&Date

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenia

wiczenie cw1.pas.

Napisz program wy

wietlaj

cy tekst „Witaj w Ogolnopolskiej Meczarni

Programistow”.

wiczenie cw2.pas.

Napisz program sumuj

cy dwie liczby rzeczywiste i pokazuj

cy ich sum

wiczenie cw3.pas.

Napisz program obliczaj

cy pierwiastek kwadratowy z liczby rzeczywistej.

wiczenie cw4.pas.

Napisz program czyszcz

cy ekran, a potem:

wietlaj

cy tekst „Czekam na nacisniecie dowolnego klawisza”

a po naci

ciu tekst „Program zakonczyl dzialanie”

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to jest identyfikator?

wiczenie cw5.pas.

Napisz program zawieraj

cy jedn

instrukcj

warunkow

czytaj

cy dowoln

liczb

rzeczywist

sprawdzaj

cy, czy podana liczba jest nieujemna

li tak, to ma obliczy

i wy

wietli

warto

ść

pierwiastka kwadratowego podanej

liczby je

li nie, to ma wy

wietli

komunikat „Wprowadziles liczbe ujemna”

wiczenie cw6.pas.

Napisz program zawieraj

cy instrukcje warunkowe zagnie

one i

czytaj

cy 3 liczby rzeczywiste

sprawdzaj

cy, która z podanych liczb jest najmniejsza

wietlaj

cy warto

ść

najmniejszej liczby

wiczenie cw7.pas.

Usprawnij program z poprzedniego

wiczenia tak aby u

ywał mniejszej liczby

instrukcji.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to jest identyfikator?

wiczenie cw8.pas.

Napisz program zawieraj

cy instrukcj

tli for wczytuj

cy ci

g znaków i

wietlaj

cy kolejno wczytane znaki, ka

dy znak w oddzielnej linii

wiczenie cw9.pas.

Napisz program zawieraj

cy instrukcj

tli for wczytuj

cy ci

g znaków i

zamieniaj

cy wszystkie znaki na du

e oraz,

wietlaj

cy zmieniony ci

wiczenie cw10.pas.

Napisz program zawieraj

cy 2 instrukcje p

tli for (zagnie

one)

wczytuj

cy wysoko

ść

n prostok

ta i jego szeroko

ść

wietlaj

cy prostok

t utworzony ze znaków ‘x’

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie cw11.pas.

Napisz program instrukcj

tli for

wczytuj

cy liczb

całkowit

k i

wietlaj

cy kolejno liczby całkowite od 1 do k, ka

w osobnej linii

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie cw12.pas. (dla zaawansowanych)

Jeste

sprzedawc

komputerów. Cena komputera (cena_k) zale

y m.in. od ceny

płyty głównej.
Je

li cena płyty wzro

nie o k%, to i cen

komputera musisz podnie

ść

Przyj

łe

nast

puj

cy algorytm kalkulacji ceny komputera:

li k mie

ci si

w zakresie <0%; 10%>, to cena komputera pozostaje bez zmian.

li k mie

ci si

w zakresie (10%; 20%>, to cen

sprzedawanego komputera

zwi

kszasz o 5% warto

ci płyty.

li k > 20 %, to nie ustalasz ceny tego komputera i wyprowadzasz komunikat

”Cena za wysoka”.
Wprowadzaj cen

komputera cena_k, cen

płyty głównej cena_p oraz warto

ść

k –

procent o jaki wzrosła cena płyty.
Obliczaj i wyprowadzaj aktualn

cen

komputera.

Napisz specyfikacj

zadania.

Narysuj schemat blokowy algorytmu ustalania ceny komputera.
Napisz program realizuj

cy w/w algorytm

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Podstawowe elementy j

zyka Pascal

Co to jest identyfikator ?

Identyfikatorem nazywamy ci

g znaków bez spacji (liter, cyfr dziesi

tnych ,

znaków ”_”), który rozpoczyna si

od znaku podkre

lenia lub litery.

Do czego u

ywamy identyfikatorów ?

Identyfikatory u

ywane s

do nazywania stałych, zmiennych, procedur,

funkcji, programów, pól w rekordach. Identyfikatory mog

o dowolnej

długo

ci, lecz TP rozró

nia jedynie pierwsze 63 znaki. Identyfikator musi

rozpoczyna

od litery lub znaku podkre

lenia. Identyfikator nie mo

zawiera

spacji. Znaki słu

żą

ce do tworzenia identyfikatora to: znak podkre

lenia “_”

oraz litery i cyfry dziesi

tne.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Uwaga:
TURBO Pascal nie rozró

nia wielko

ci liter. Oznacza to,

w j

zyku TP nast

puj

ce identyfikatory s

tymi samymi identyfikatorami –

identyczne: proces, PROCES, PrOcEs, ProceS, pROCEs.

Jakie nazwy nie s

identyfikatorami ?

Poni

sze nazwy nie s

identyfikatorami i dlatego Pascal ich nie

zrozumie - s

to bł

dne nazwy:

9Alfa
Chrz

szcz

Mój Proces
Nr(Zestawu)
$Beta&Date

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to s

znaki i symbole specjalne dla Pascala ?

Znaki i symbole u

ywane przez j

zyk Pascal ograniczaj

nast

puj

cych zestawów:

Litery – Alfabet angielski, od A do Z i od a do z.

Cyfry dziesi

tne – Cyfry arabskie od 0 do 9.

Cyfry szesnastkowe - Cyfry arabskie od 0 do 9 oraz litery od A do Z i od a do z.

Spacja – Znak o kodzie ASCII 32.

Nast

puj

ce symbole maj

specjalne znaczenie:

+ - * / = < > [ ] . , ( ) : ; ^ @ { } $ #

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Nast

puj

ce pary znaków tak

e maj

specjalne znaczenie:

<= >= := .. { } (* *)
<= oznacza “mniejszy lub równy”
<> oznacza “nierówny”
= oznacza “równy”
:= oznacza “podstaw” lub “przypisz”
.. oznacza “od do” (zakres indeksów w tablicach)
{ } oznacza “komentarz” (kompilator go nie tłumaczy)
(* *) oznacza “komentarz” (kompilator go nie tłumaczy)

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to s

słowa zarezerwowane?

Słowa zarezerwowane zwane tak

e słowami kluczowymi to słowa słu

żą

w Pascalu do okre

lonych celów

takich jak n.p. operacje logiczne, definicje i deklaracje typów, zmiennych,
procedur, funkcji, jako nazwy komend i ich cz

ęś

ci składowych.

Dlatego nie mo

na ich u

ywa

jako identyfikatorów, na przykład: do

oznaczania zmiennych, nazw funkcji i procedur.

Przykłady:
begin, end, function, if, procedure
program, repeat, string, then, uses
var, while.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wietlanie tekstów

Jak napisa

program wy

wietlaj

cy kilka wierszy tekstu ?

Wystarczy wczyta

poprzedni program PIERWSZY.PAS

i w cz

ęś

ci wykonawczej dopisa

kilka

nowych instrukcji – jak w poni

szym przykładzie.

program pierwszy;
uses crt;
begin

writeln('Mój pierwszy program');
writeln('wy

wietlaj

cy kilka');

writeln('wierszy tekstu');
readln;

end

••••

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak nauczy

program wczytywa

tekst z klawiatury?

Aby program mógł wczytywa

jaki

tekst nale

y napisa

nast

pny program,

który wygl

da nast

puj

co (zapisz go w pliku DRUGI.PAS):

program drugi;
uses crt;
var tekst : string;
begin

readln(tekst);
writeln('Wpisałe

', tekst);

readln;

end

••••

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Do czego słu

y deklaracja ?

Deklaracje umieszczane w cz

ęś

ci deklaracyjnej programu słu

żą

do rezerwowania

okre

lonego obszaru

w pami

ci operacyjnej RAM po to aby przechowywa

tam dane.

W ko

cu gdzie

te dane program musi przechowywa

Obszary pami

ci tworzone przez Pascal nazywamy zmiennymi

(tutaj nasz

zmienn

jest nazwa tekst).

da deklaracja zmiennej rozpoczyna si

od słowa zarezerwowanego var.

Po tym słowie musi nast

powa

spacja, nazwa zmiennej, dwukropek,

typ zmiennej oraz

rednik.

Przykład:
var x: string;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Cały zapis deklaracji var tekst : string; mo

na odczytywa

w taki sposób:

“Zmienna (ang. variable) tekst jest typu ła

cuchowego”,

ale poprawny programista powie inaczej: “identyfikator tekst jest zmienn

typu ła

cuchowego”.

Słowo var oznacza “zmienna”, a dwukropek czytamy jako “jest typu”.

Słowo string jest najcz

ęś

ciej u

ywanym słowem przez programistów, bowiem

ytkownicy cz

sto wpisuj

tekst za pomoc

klawiatury - trzeba wi

go gdzie

przechowywa

Przykład:
Do zmiennej tekst mo

emy wstawia

dowolny tekst.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Co to jest typ ła

cuchowy ?

Typ ła

cuchowy to po prostu rodzaj danych składaj

cych si

z ci

znaków – mo

na powiedzie

ć ż

e dane te s

przewa

nie tekstami.

Długo

ść

takich danych nie mo

e przekroczy

255 znaków.

Przykład:
...
var s: string;
begin
...
s := ‘mój kot cz

sto buszuje po klawiaturze’;

...
end.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak działa program DRUGI.PAS ?

program drugi;
uses crt;
var tekst : string;
begin

readln(tekst);
writeln('Wpisałe

', tekst);

readln;

end

••••

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Działanie programu rozpoczyna si

od instrukcji begin.

Instrukcja readln(tekst); czeka a

z klawiatury kto

wprowadzi jakie

znaki –

nie musi to by

sensowny tekst,

na przykład:

„mój kot cz

sto buszuje po klawiaturze”.

Po naci

ciu klawisza ENTER wprowadzony tekst jest zapami

tany

w zmiennej tekst. Nast

pna instrukcja zawiera dwa parametry:

konkretny tekst oraz nazw

zmiennej.

Instrukcja writeln wy

wietla najpierw tekst “Wpisałe

”,

a potem zawarto

ść

zmiennej tekst.

Kursor przechodzi do nowego wiersza.

Instrukcja readln zatrzymuje program a

do naci

cia klawisza ENTER.

Instrukcja end

••••

czy działanie programu i sterowanie

komputerem wraca do systemu operacyjnego.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

li uruchomiłe(a)

ten program, to na pewno dziwisz si

ę ż

e na ekranie

nic si

nie dzieje.

WYJA

NIENIE: po prostu program czeka na podanie jakiego

znaków i naci

cie klawisza ENTER (bo tak działa procedura readln(tekst)).

Wpisujesz n.p. „Mam do

ść

” i naciskasz ENTER.

Dopiero teraz na ekranie pojawi si

nast

puj

cy tekst

“Wpisałe

Mam do

ść

” – zadziałała wła

nie procedura writeln.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Jak skasowa

zawarto

ść

ekranu ?

W trakcie poprzednich prób uruchamiania programu na ekranie pozostały teksty,
które teraz nie s

Ci potrzebne –

to tzw. “

mieci komputerowe”. Jak mo

na ich si

pozby

Rozwi

zanie jest bardzo proste – dobrym zwyczajem programistów jest

umieszczanie na pocz

tku

ęś

ci wykonawczej instrukcji clrscr.

Instrukcja clrscr (ang. clear screen) kasuje zawarto

ść

całego ekranu

i ustawia kursor w pierwszej
kolumnie pierwszej linii ekranu.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

program trzeci;
uses crt;
var tekst : string;
begin

clrscr;
writeln('Podaj swoje imi

:');

readln(tekst);
writeln('Cze

ść

', tekst);

readln;

end

••••

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

TYPY DANYCH

Klasyfikacja typów w Turbo Pascalu

Trudne ale konieczne

PS/TP

Typ

jest to określenie:

•zbioru wartości

, do którego może

należeć stała, zmienna, wyrażenie
albo może być generowany przez
funkcję

•zbioru operacji

, które można

wykonywać na ww. obiektach

PS/TP

Typami prostymi są
typy porządkowe, rzeczywiste,
łańcuchowe i wskazujące

a typami strukturalnymi (złożonymi)
są typy tablicowe, rekordowe,
mnogościowe i plikowe

PS/TP

Typ porządkowy charakteryzuje się tym, że jest związany z
przeliczalnym zbiorem danych tj. reprezentuje skończony zbiór
wartości. Najważniejsze typy porządkowe to: wyliczeniowy,
całkowity, logiczny.
Typ wyliczeniowy to np. zbiór wartości (

wiosna

lato

jesien

zima

)

Typ całkowity INTEGER to zbiór wartości liczb od (

-32 768

+32 767

)

Typ całkowity SHORTINT to zbiór wartości liczb od (

-128

+127

)

Typ całkowity LONGINT to zbiór wartości liczb od (

-2 147 483

648

+2 147 483 647

)

Typ całkowity BYTE to zbiór wartości liczb od (

255

)

Typ całkowity WORD to zbiór wartości liczb od (

65 535

)

Typ logiczny BOOLEAN to zbiór wartości logicznych:

FALSE

TRUE

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

W j

zyku Pascal poj

cie typu danych jest szczególnie wyrazi

cie okre

lone.

Wszelkie stałe, zmienne lub wyra

enia

musz

okre

lonego typu i programista zawsze powinien zdawa

spraw

z ogranicze

reprezentacji danego typu i zwi

zanych z tym problemów.

liwe s

zmiany typu (przej

cie od jednego typu do drugiego),

ale mog

one by

zwi

zane ze zmian

warto

ci danego wyra

enia lub zmiennej.

dy typ ma okre

lony zestaw operacji, które mo

na wykonywa

na jego elementach.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy danych dzielimy przede wszystkim na
typy proste (skalarne) i zło

one.

Przykładem typu prostego jest typ integer (liczby całkowite), za

typu zło

onego-tablice, zbiory, pliki i rekordy. Elementami typów prostych

pojedyncze liczby, znaki lub identyfikatory, natomiast elementami typów

zło

onych s

struktury danych, na które składaj

elementy typów prostych

lub innych typów zło

onych.

Programista mo

e tworzy

własne typy danych, prawie bez

adnych ogranicze

na tak

e tworzy

dynamiczne struktury

danych, to jest takie struktury, których posta

e zmienia

w trakcie

wykonania programu.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ jest to okre

lenie:

zbioru warto

ci, do którego mo

e nale

stała, zmienna,

wyra

enie albo mo

e by

generowany przez funkcj

zbioru operacji, które mo

na wykonywa

na ww. obiektach

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typami prostymi s

typy porz

dkowe, rzeczywiste, ła

cuchowe i wskazuj

a typami strukturalnymi (zło

onymi) s

typy tablicowe, rekordowe, mnogo

ciowe i plikowe.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy: wyliczeniowy, całkowity, logiczny
Typ porz

dkowy charakteryzuje si

tym,

e jest zwi

zany z przeliczalnym

zbiorem danych tj.
reprezentuje sko

czony zbiór warto

ci. Najwa

niejsze typy porz

dkowe to:

wyliczeniowy, całkowity, logiczny.

Typ wyliczeniowy to np. zbiór warto

ci (wiosna, lato, jesien, zima)

Typ całkowity INTEGER to zbiór warto

ci liczb od (-32 768 do +32 767)

Typ całkowity SHORTINT to zbiór warto

ci liczb od (-128 do +127)

Typ całkowity LONGINT to zbiór warto

ci liczb od (-2 147 483 648 do +2 147 483 647)

Typ całkowity BYTE to zbiór warto

ci liczb od (0 do 255)

Typ całkowity WORD to zbiór warto

ci liczb od (0 do 65 535)

Typ logiczny BOOLEAN to zbiór warto

ci logicznych: FALSE, TRUE

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Standardowe typy proste
W j

zyku Pascal istniej

4 podstawowe typy proste „wbudowane”

w standard j

zyka:

Integer, Boolean, Char, Real

W komercyjnych implementacjach j

zyka Pascal, jak np.

w Turbo Pascalu lub Borland Pascalu istnieje znaczenie wi

cej typów

wbudowanych. Omówmy je przy okazji przedstawiania
poszczególnych typów prostych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ integer
Ten typ reprezentuje liczby ca

kowite. Warto

ść

tego typu zajmuje

2 bajty w pami

ci komputera, co pozwala na zakres ich

warto

ci od –32768 do 32767.

Problemy: Ile jest możliwych wartości liczb
całkowitych?
Dlaczego dwubajtowa reprezentacja pozwala na w

aśnie

taki zakres wartości?

W praktycznych zastosowaniach cz

sto korzysta si

równie

z innych typów ca

kowitych

do jednobajtowych do czterobajtowych. Oto lista wszystkich typów ca

kowitych:

shortint

– jednobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od –128 do 127,

longint

–

czterobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od –2147483648 do 2147483647,

byte

– jednobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od 0 do 255,

word

– dwubajtowa liczba ca

kowita z zakresu od 0 do 65535.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Na liczbach wszystkich wymienionych wy

ej typów okre

lone s

operacje dodawania ( + ), odejmowania ( - ), mno

enia ( * ),

dzielenia całkowitego ( div ) i reszty z dzielenia ( mod ).

Rezultat takiego działania jest równie

liczb

całkowit

Dodatkowo jest okre

lone tak

e zwykłe dzielenie ( / ),

którego rezultat jest zawsze liczb

rzeczywist

(zmiennoprzecinkow

nawet je

li cz

ęść

ułamkowa wyniku wynosi zero.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Boolean

Jest to zbiór warto

ci logicznych. Nazwa pochodzi od nazwiska George’a

Boole’a, angielskiego matematyka, który stworzy

podstawy wspó

czesnej

logiki matematycznej (algebra Boole’a).
Typ ten ma dwie warto

ci: true oraz false. Warto

ci takie mog

rezultatem

dzia

ania jednego z operatorów porównania(=, >, <,<>, >=, <=).

Na obiektach
tego typu okre

lone s

takie operacje jak koniunkcja (and),

negacja (not) alternatywa zwyk

a (or) oraz alternatywa wykluczaj

ca (xor).

Problem:

Co jest więcej warte: prawda czy fałsz?

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Char
Jest to zbiór znaków drukarki lub terminalu tekstowego
(char to skrót od słowa character). Zbiór ten odpowiada zwykle jednemu ze
standardów ISO lub ameryka

skiemu standardowi ASCII. W Polsce – jak wiadomo –

mamy odwieczny problem kodowania polskich znaków diakrytycznych, wi

c graficzna

posta

pewnych znaków b

dzie zale

ała od

rodowiska, w jakim pracuje programista.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Real
S

to liczby rzeczywiste, zwane te

zmiennoprzecinkowymi

(ang. floating point numbers). Liczby takie mog

posiada

ęść

ułamkow

mog

zapisywane w postaci wykładniczej, np. 1 , 2E-03.

Zakres warto

ci typu real to liczby od 2.9 x 10-39 do 1.7 x 1038

Jedna liczba tego typu zajmuje 6 bajtów i posiada od 11 do 12 cyfr znacz

cych.

Inne typy zmiennoprzecinkowe to:

single

- czterobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 1.5 x 10-45 do 3.4 x 1038, posiadaj

ca od 7 do 8 cyfr

znacz

cych,

double

- o

miobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 5.0 x 10-324 do 1.7 x 10308, posiadaj

ca od 15 do 16 cyfr znacz

cych,

extended

- dziesi

ciobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 3.4 x 10-4932 do 1.1 x 104932, posiadaj

ca od 19 do 20 cyfr znacz

cych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Oczywi

cie, wszystkie powy

sze zakresy dotycz

warto

bezwzgl

dnej danych liczb.

Nale

y podkre

e wszystkie działania na liczbach

rzeczywistych s

przybli

one ( wyst

puj

bł

dy zaokr

gle

co mo

e sprawia

problemy przy wyodr

bnianiu przypadków w

rodzaju 0 dla równania kwadratowego.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy wyliczeniowe

W pewnych przypadkach przydaje si

typ wyliczeniowy ( ang. enumerated type).

Przy jego definicji podajemy
wszystkie mo

liwe jego warto

ci, np.

TYPE

sex = (male, female) ;

dayofweek = (Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun) ;

Warto

ciami mog

identyfikatory (utworzone na ogólnych zasadach, jak

identyfikatory zmiennych). Oto przykłady deklaracji i u

ycia zmiennych takich typów:

VAR

s: sex;
d: dayofweek;

...

s : = male;
d : = Mon;

Nie zmiennych tego typu nie mo

na wykona

operacji arytmetycznych,

ale jedynie operacje typowe dla typów uporz

dkowanych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy okrojone

li zmienna przyjmie warto

ci tylko z pewnego przedziału, wtedy mo

zdefiniowa

jej typ jako typ okrojony (ang. subrange type). Oto przykłady:

TYPE

year = 1900 . . 2000;

letter = ‘a’ . . ‘z’ ;

workday = Mon . . Fri

Zmienne powy

szych typów nie mog

otrzymywa

warto

ci spoza

wyznaczonego zakresu, co pozwala na lepsz

kontrol

bł

dów wykonania

programów. Uwaga: typów okrojonych nie mo

na tworzy

w oparciu o zakres

liczb rzeczywistych, np. zakres 1 . 5 . . 2 . 5 jest niepoprawny.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy porz

dkowe

Typy porz

dkowe (z ang. ordinal types) - s

to typy, w których mo

wprowadzi

relacj

uporz

dkowania, co jest równowa

ne przypisaniu ka

dej

warto

ci pewnej nieujemnej liczby całkowitej, która oznacza liczb

porz

dkow

danej warto

ci w całym zbiorze warto

ci danego typu. Mówi

c prosto: wszystkie

liczby tego typu mo

na ustawi

w uporz

dkowany ci

g , na przykład:

typ dayofweek:

Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun

0 1 2 3 4 5 6

typ Boolean:

false, true

typ: letter:

‘a’ , ‘b’ , ‘c’ , . . . , ‘z’

0 1 2 25

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Tabela podstawowych typów danych w Turbo Pascalu

TYP – identyfikator typu
ZAKRES – zbiór warto

ci jakie mog

przyjmowa

zmienne danego typu

ROZMIAR W BAJTACH – ilo

ść

pami

ci operacyjnej zajmowanej przez zmienn

danego typu

False, True

Boolean

256

Dowolny łańcuch znaków o długości do 255

String

1 + n

Łańcuch znaków np. napisy: ‘Ala ma kota’

String[n]

Wszystkie znaki ASCII (np. ‘1’, ‘2’, ’@’, ‘a’,
’z’)

Char

2.9 x 10

–39

.. 1.7 x 10

Real

-2 147 483 648 .. 2 147 483 647

Longint

0 .. 65 535

Word

-32 768 ... 32 767

Integer

-128 .. 127

Shortint

0 .. 255

Byte

ROZMIAR

BAJTACH

ZAKRES

TYP

Uwaga: n – liczba znaków w

cuchu.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kompilacja programu – powtórzenie

Załó

my,

e mamy ju

gotowy algorytm programu w postaci

schematu blokowego. Aby móc wyprodukowa

gotowy do działania

program komputerowy nale

y go najpierw napisa

w wersji

ródłowej

i zapisa

do pliku. W przypadku j

zyka PASCAL pliki

ródłowe

zawieraj

ce tekst programu b

miały rozszerzenie PAS.

Po napisaniu i przetestowaniu programu nale

y go przetłumaczy

na program wynikowy binarny. Wynikowy program binarny b

dzie

zapisany do pliku takiej samej nazwie głównej o rozszerzeniu EXE.
Czynno

ść

polegaj

na tłumaczeniu programu

ródłowego

na program binarny (wykonywalny) nazywamy kompilacj

Do kompilacji programów słu

żą

specjalne systemy nazywane

kompilatorami. W naszym przypadku kompilator do j

zyka PASCAL

nazywa si

Turbo-Pascal (wersja 6.0 lub 7.0).

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

TYPY DANYCH

Klasyfikacja typów w Turbo Pascalu

Trudne ale konieczne

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

W j

zyku Pascal poj

cie typu danych jest szczególnie wyrazi

cie okre

lone.

Wszelkie stałe, zmienne lub wyra

enia

musz

okre

lonego typu i programista zawsze powinien zdawa

spraw

z ogranicze

reprezentacji danego typu i zwi

zanych z tym problemów.

liwe s

zmiany typu (przej

cie od jednego typu do drugiego),

ale mog

one by

zwi

zane ze zmian

warto

ci danego wyra

enia lub zmiennej.

dy typ ma okre

lony zestaw operacji, które mo

na wykonywa

na jego elementach.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy danych dzielimy przede wszystkim na
typy proste (skalarne) i zło

one.

Przykładem typu prostego jest typ integer (liczby całkowite), za

typu zło

onego-tablice, zbiory, pliki i rekordy. Elementami typów prostych

pojedyncze liczby, znaki lub identyfikatory, natomiast elementami typów

zło

onych s

struktury danych, na które składaj

elementy typów prostych

lub innych typów zło

onych.

Programista mo

e tworzy

własne typy danych, prawie bez

adnych ogranicze

na tak

e tworzy

dynamiczne struktury

danych, to jest takie struktury, których posta

e zmienia

w trakcie

wykonania programu.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ jest to okre

lenie:

zbioru warto

ci, do którego mo

e nale

stała, zmienna,

wyra

enie albo mo

e by

generowany przez funkcj

zbioru operacji, które mo

na wykonywa

na ww. obiektach

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typami prostymi s

typy porz

dkowe, rzeczywiste, ła

cuchowe i wskazuj

a typami strukturalnymi (zło

onymi) s

typy tablicowe, rekordowe, mnogo

ciowe i plikowe.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy: wyliczeniowy, całkowity, logiczny
Typ porz

dkowy charakteryzuje si

tym,

e jest zwi

zany z przeliczalnym

zbiorem danych tj.
reprezentuje sko

czony zbiór warto

ci. Najwa

niejsze typy porz

dkowe to:

wyliczeniowy, całkowity, logiczny.

Typ wyliczeniowy to np. zbiór warto

ci (wiosna, lato, jesien, zima)

Typ całkowity INTEGER to zbiór warto

ci liczb od (-32 768 do +32 767)

Typ całkowity SHORTINT to zbiór warto

ci liczb od (-128 do +127)

Typ całkowity LONGINT to zbiór warto

ci liczb od (-2 147 483 648 do +2 147 483 647)

Typ całkowity BYTE to zbiór warto

ci liczb od (0 do 255)

Typ całkowity WORD to zbiór warto

ci liczb od (0 do 65 535)

Typ logiczny BOOLEAN to zbiór warto

ci logicznych: FALSE, TRUE

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Standardowe typy proste
W j

zyku Pascal istniej

4 podstawowe typy proste „wbudowane”

w standard j

zyka:

Integer, Boolean, Char, Real

W komercyjnych implementacjach j

zyka Pascal, jak np.

w Turbo Pascalu lub Borland Pascalu istnieje znaczenie wi

cej typów

wbudowanych. Omówmy je przy okazji przedstawiania
poszczególnych typów prostych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ integer
Ten typ reprezentuje liczby ca

kowite. Warto

ść

tego typu zajmuje

2 bajty w pami

ci komputera, co pozwala na zakres ich

warto

ci od –32768 do 32767.

Problemy: Ile jest możliwych wartości liczb
całkowitych?
Dlaczego dwubajtowa reprezentacja pozwala na w

aśnie

taki zakres wartości?

W praktycznych zastosowaniach cz

sto korzysta si

równie

z innych typów ca

kowitych

do jednobajtowych do czterobajtowych. Oto lista wszystkich typów ca

kowitych:

shortint

– jednobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od –128 do 127,

longint

–

czterobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od –2147483648 do 2147483647,

byte

– jednobajtowa liczba ca

kowita z zakresu od 0 do 255,

word

– dwubajtowa liczba ca

kowita z zakresu od 0 do 65535.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Na liczbach wszystkich wymienionych wy

ej typów okre

lone s

operacje dodawania ( + ), odejmowania ( - ), mno

enia ( * ),

dzielenia całkowitego ( div ) i reszty z dzielenia ( mod ).

Rezultat takiego działania jest równie

liczb

całkowit

Dodatkowo jest okre

lone tak

e zwykłe dzielenie ( / ),

którego rezultat jest zawsze liczb

rzeczywist

(zmiennoprzecinkow

nawet je

li cz

ęść

ułamkowa wyniku wynosi zero.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Boolean

Jest to zbiór warto

ci logicznych. Nazwa pochodzi od nazwiska George’a

Boole’a, angielskiego matematyka, który stworzy

podstawy wspó

czesnej

logiki matematycznej (algebra Boole’a).
Typ ten ma dwie warto

ci: true oraz false. Warto

ci takie mog

rezultatem

dzia

ania jednego z operatorów porównania(=, >, <,<>, >=, <=).

Na obiektach
tego typu okre

lone s

takie operacje jak koniunkcja (and),

negacja (not) alternatywa zwyk

a (or) oraz alternatywa wykluczaj

ca (xor).

Problem:

Co jest więcej warte: prawda czy fałsz?

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Char
Jest to zbiór znaków drukarki lub terminalu tekstowego
(char to skrót od słowa character). Zbiór ten odpowiada zwykle jednemu ze
standardów ISO lub ameryka

skiemu standardowi ASCII. W Polsce – jak wiadomo –

mamy odwieczny problem kodowania polskich znaków diakrytycznych, wi

c graficzna

posta

pewnych znaków b

dzie zale

ała od

rodowiska, w jakim pracuje programista.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typ Real
S

to liczby rzeczywiste, zwane te

zmiennoprzecinkowymi

(ang. floating point numbers). Liczby takie mog

posiada

ęść

ułamkow

mog

zapisywane w postaci wykładniczej, np. 1 , 2E-03.

Zakres warto

ci typu real to liczby od 2.9 x 10-39 do 1.7 x 1038

Jedna liczba tego typu zajmuje 6 bajtów i posiada od 11 do 12 cyfr znacz

cych.

Inne typy zmiennoprzecinkowe to:

single

- czterobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 1.5 x 10-45 do 3.4 x 1038, posiadaj

ca od 7 do 8 cyfr

znacz

cych,

double

- o

miobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 5.0 x 10-324 do 1.7 x 10308, posiadaj

ca od 15 do 16 cyfr znacz

cych,

extended

- dziesi

ciobajtowa liczba rzeczywista z przedziału

od 3.4 x 10-4932 do 1.1 x 104932, posiadaj

ca od 19 do 20 cyfr znacz

cych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Oczywi

cie, wszystkie powy

sze zakresy dotycz

warto

bezwzgl

dnej danych liczb.

Nale

y podkre

e wszystkie działania na liczbach

rzeczywistych s

przybli

one ( wyst

puj

bł

dy zaokr

gle

co mo

e sprawia

problemy przy wyodr

bnianiu przypadków w

rodzaju 0 dla równania kwadratowego.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy wyliczeniowe

W pewnych przypadkach przydaje si

typ wyliczeniowy ( ang. enumerated type).

Przy jego definicji podajemy
wszystkie mo

liwe jego warto

ci, np.

TYPE

sex = (male, female) ;

dayofweek = (Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun) ;

Warto

ciami mog

identyfikatory (utworzone na ogólnych zasadach, jak

identyfikatory zmiennych). Oto przykłady deklaracji i u

ycia zmiennych takich typów:

VAR

s: sex;
d: dayofweek;

...

s : = male;
d : = Mon;

Nie zmiennych tego typu nie mo

na wykona

operacji arytmetycznych,

ale jedynie operacje typowe dla typów uporz

dkowanych.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy okrojone

li zmienna przyjmie warto

ci tylko z pewnego przedziału, wtedy mo

zdefiniowa

jej typ jako typ okrojony (ang. subrange type). Oto przykłady:

TYPE

year = 1900 . . 2000;

letter = ‘a’ . . ‘z’ ;

workday = Mon . . Fri

Zmienne powy

szych typów nie mog

otrzymywa

warto

ci spoza

wyznaczonego zakresu, co pozwala na lepsz

kontrol

bł

dów wykonania

programów. Uwaga: typów okrojonych nie mo

na tworzy

w oparciu o zakres

liczb rzeczywistych, np. zakres 1 . 5 . . 2 . 5 jest niepoprawny.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Typy porz

dkowe

Typy porz

dkowe (z ang. ordinal types) - s

to typy, w których mo

wprowadzi

relacj

uporz

dkowania, co jest równowa

ne przypisaniu ka

dej

warto

ci pewnej nieujemnej liczby całkowitej, która oznacza liczb

porz

dkow

danej warto

ci w całym zbiorze warto

ci danego typu. Mówi

c prosto: wszystkie

liczby tego typu mo

na ustawi

w uporz

dkowany ci

g , na przykład:

typ dayofweek:

Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat, Sun

0 1 2 3 4 5 6

typ Boolean:

false, true

typ: letter:

‘a’ , ‘b’ , ‘c’ , . . . , ‘z’

0 1 2 25

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Tabela podstawowych typów danych w Turbo Pascalu

TYP – identyfikator typu
ZAKRES – zbiór warto

ci jakie mog

przyjmowa

zmienne danego typu

ROZMIAR W BAJTACH – ilo

ść

pami

ci operacyjnej zajmowanej przez zmienn

danego typu

False, True

Boolean

256

Dowolny łańcuch znaków o długości do 255

String

1 + n

Łańcuch znaków np. napisy: ‘Ala ma kota’

String[n]

Wszystkie znaki ASCII (np. ‘1’, ‘2’, ’@’, ‘a’,
’z’)

Char

2.9 x 10

–39

.. 1.7 x 10

Real

-2 147 483 648 .. 2 147 483 647

Longint

0 .. 65 535

Word

-32 768 ... 32 767

Integer

-128 .. 127

Shortint

0 .. 255

Byte

ROZMIAR

BAJTACH

ZAKRES

TYP

Uwaga: n – liczba znaków w

cuchu.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kompilacja programu – powtórzenie

Załó

my,

e mamy ju

gotowy algorytm programu w postaci

schematu blokowego. Aby móc wyprodukowa

gotowy do działania

program komputerowy nale

y go najpierw napisa

w wersji

ródłowej

i zapisa

do pliku. W przypadku j

zyka PASCAL pliki

ródłowe

zawieraj

ce tekst programu b

miały rozszerzenie PAS.

Po napisaniu i przetestowaniu programu nale

y go przetłumaczy

na program wynikowy binarny. Wynikowy program binarny b

dzie

zapisany do pliku takiej samej nazwie głównej o rozszerzeniu EXE.
Czynno

ść

polegaj

na tłumaczeniu programu

ródłowego

na program binarny (wykonywalny) nazywamy kompilacj

Do kompilacji programów słu

żą

specjalne systemy nazywane

kompilatorami. W naszym przypadku kompilator do j

zyka PASCAL

nazywa si

Turbo-Pascal (wersja 6.0 lub 7.0).

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Struktura programu w j

zyku Turbo Pascalu

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

UWAGA: nazwy słów kluczowych (zarezerwowanych) b

pisane

YMI literami, w celu zwi

kszenia przejrzysto

ci programów.

da instrukcja lub deklaracja musi ko

czy

ę ś

rednikiem.

dy program w TURBO Pascalu składa si

z nast

puj

cych cz

ęś

ci:

Nagłówek programu
Cz

ęść

deklaracyjna

ęść

główna

Kropka

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Nagłówek programu

Nagłówek programu składa si

ze słowa kluczowego PROGRAM, spacji,

identyfikatora oraz

rednika.

Przykłady:
PROGRAM Obsluga_Klawiatury;
PROGRAM Rownanie_Kwadratowe;
PROGRAM ProgramNr120;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

ęść

deklaracyjna

ęść

deklaracyjna programu składa si

z wielu ró

nych słów kluczowych, a w

szczególnym przypadku mo

e nie wyst

powa

W przypadku deklarowania zmiennych stosujemy
słowo zarezerwowane VAR po którym wymieniamy
identyfikatory zmiennych oddzielone przecinkami.
Nast

pnie umieszczamy znak dwukropka po

którym wpisujemy nazw

typu.

Przykłady:
VAR
z, y, z , p, q : REAL;
bajt1, bajt1 : BYTE;
i, j, k : INTEGER;
line, kolumn, row : LONGINT;
nazwa, imie : STRING[30];

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

W przypadku deklarowania stałej stosujemy słowo zarezerwowane
CONST po którym wymieniamy identyfikator stałej.

Nast

pnie umieszczamy znak „=” po którym wpisujemy warto

ść

stałej.

Przykłady:
CONST
Z_stala = 1234.56;
Count = -1000;
miasto = ‘Koszalin’;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

ęść

główna

ęść

główna programu składa si

ze słowa zarezerwowanego BEGIN i END.

Pomi

dzy tymi słowami umieszczamy instrukcje Pascala, czyli rozkazy

wykonywane przez komputer.

Program rozpoczyna działanie od słowa BEGIN, a ko

czy

na słowie END (z kropk

). W szczególnym przypadku cz

ęść

główna programu mo

e nie mie

instrukcji – program który nie b

dzie nic robi

PROGRAM nic;
BEGIN
END.

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykłady:

BEGIN

READLN(a, b) ;
x := ( a*a*3 + b * b ) / 3.4 ;
y := SQRT ( x ) ;
WRITELN( x ,y ) ;

END.

Koniec programu oznaczamy słowem END. (nie zapomnij o kropce).

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcje operacji wej

cia / wyj

cia

Instrukcje czytania danych

Instrukcje czytania danych READ oraz READLN słu

żą

do wczytywania

danych wpisywanych z klawiatury. Instrukcja READ wczytuje dane z klawiatury
i podstawia je do zmiennych wymienionych w nawiasach okr

głych. Instrukcja

READLN wykonuje t

sam

czynno

ść

co READ oraz przesuwa kursor na ekranie

do pocz

tku nowego wiersza.

Posta

instrukcji:

READ(<lista zmiennych>);
READLN(<lista zmiennych>);

Przykład:
READ(z, y, z);

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcje operacji wej

cia / wyj

cia

Instrukcje wypisywania wyników

Instrukcje wypisywania wyników WRITE oraz WRITELN
słu

żą

do wy

wietlania wyników na ekranie monitora.

Instrukcja WRITE wy

wietla zmienne lub teksty na ekranie – nazwy zmiennych

nale

y poda

w nawiasach okr

głych. Aby instrukcja wy

wietliła tekst, musi

on by

podany w pojedynczych apostrofach. Instrukcja WRITEN wykonuje

sam

czynno

ść

co WRITE oraz przesuwa kursor na ekranie do

pocz

tku nowego wiersza.

Posta

instrukcji:

WRITE(<lista zmiennych>);
WRITELN(<lista zmiennych>);

Przykład:
WRITELN(‘To jest tekst.’ , z , y , z);

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Deklaracje zmiennych i stałych

Deklaracje zmiennych

VAR

x, y, w, odpowiedz, kod_znaku : BYTE;
wspolrzedna, K, numer : INTEGER;
nr_kroku, dlugosc : LONGINT;
waga, wartosc, indukcja, pojemnosc, opornosc : REAL;
rezystancja, reaktancja, impedancja, napiecie : EXTENDED;
R, X, Z, U, I : SHORTINT;
czy_koniec, ok, juz_taka_jest, powtorka : BOOLEAN;
R1, R2, R3 : SINGLE;
Z1, Z2 ,Z3 : DOUBLE;
S : SEX;
D : DAYOFWEEK;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

VAR

key : char;
quit : boolean;
color, x , y : byte;

screen : array [MIN_X..MAX_X, MIN_Y..MAX_Y] of char;

score : byte;

time0, time : word;

f : file of word;

min_time : word;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

CONST

POINT_CHAR = #219; { znak zbijany }
MAX_SCORE = 15; { liczba znakow zbijanych }
VISUAL_CHAR = '*'; { znak zbijajacy }
BACKGROUND_CHAR = '.'; { znak tla }
{ kody klawiszy }
ESC_KEY = #27;
ZERO_KEY = #0;
HOME_KEY = #71;
END_KEY = #79;
LEFT_KEY = #75;
RIGHT_KEY = #77;

Deklaracje stałych

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

CONST

UP_KEY

= #72;

DOWN_KEY = #80;

START_COLOR = GREEN;
LEFT_COLOR = WHITE;
RIGHT_COLOR = YELLOW;
UP_COLOR

= RED;

DOWN_COLOR = BLUE;

CENTER_X

= 40;

CENTER_Y

= 12;

MIN_X

= 1;

MAX_X

= 80;

MIN_Y

= 1;

MAX_Y

= 24;

CONFIG_FILE = 'gra1.cfg';

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja przypisania

Instrukcja przypisania ma nast

puj

posta

<Nazwa zmiennej> := <wyra

enie>;

Przykład

Wynik := a * x + b – c / 2;

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja przypisania

Przykłady:

col := random(MAX_X)+1;
time0 := h*3600+m*60+s;
Delta := b*b-4*a*c;
X1 := (-b-delta) / (2*a);
X2 := (-b+delta) / (2*a);

Wyliczana jest warto

ść

po prawej stronie

znaku :=

i podstawiana do zmiennej po lewej

stronie znaku :=

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wyra

enia i operatory

To jest wyra

enie:

a * x + b – c / 2;

To s

operatory:

* + - /

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wyra

enie

Wyra

enie pascalowe jest konstrukcj

zykow

, która słu

do wyznaczania warto

ci okre

lonego typu

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wyra

enie arytmetyczne

składa si

argumentów

typu Integer lub Real,

poł

czonych ze sob

za pomoc

operatorów

arytmetycznych

+ - / * mod div

n.p. ( 38 + 125 ) / 3.0

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Operatory arytmetyczne

symbole

pascalowe, które wykonuj

działania

na argumentach

typu Integer lub Real, w kolejno

ci okre

lonej

przez priorytet tych operatorów

n.p. + - / * mod div

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Priorytety

* DIV / MOD

Wysoki

+ -

Niski

Operatory

Poziom priorytetu

Operacje arytmetyczne wykonywane s

w kolejno

od lewej do prawej

strony zapisu wyra

enia

W pierwszej kolejno

ci s

wykonywane operacje

w nawiasach

, oraz

te które maj

szy priorytet,

np.

38 + 39 div 6 * 6 – 66 mod 8

______

38 + 6 * 6 – 66 mod 8

________

38 + 36 – 66 mod 8

_______

38 + 36 –

____________

74 –

2 = 72

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

inne przykłady:

(38 + 39) div (6 * 6) – 66 mod 8
_______ _____

77 div 36 – 66 mod 8

________________

5 – 66 mod 8

_________

5 –

2 = 3

(a + b) * (a + b)
_____ _____

a+b * a+b

_____________

(a+b)

_____________

+2ab+b

Tutaj kto

zapomniał o nawiasach:

a + b * a + b

____

a + b*a + b
___________

a+ab+b

W rezultacie mamy zupełnie inne wyra

enie

Porównaj!!!

100

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wyra

enie zawieraj

ce funkcj

standardow

Trunc( Sqr(2.5) + 8.3 ) div 4

_______

Trunc( 6.25 + 8.3 ) div 4

___________

Trunc( 14.55 ) div 4
_________________

14 div 4

_________________________

101

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wyra

enie logiczne

Wyra

enie logiczne

to wyra

enie, którego warto

ciowanie (wyliczenie) daje wynik

typu Boolean

Wyra

enie to składa si

argumentów

typu Integer lub Real lub Boolean,

poł

czonych ze sob

za pomoc

operatorów

logicznych, relacji i arytmetycznych

+ - / * mod div = < > <> <= >= and or not xor

n.p. ( (38+125)>0 ) and ( ((12 – 13 )/ 3.0)<0.0 )

102

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Priorytety

Wyra

enie w nawiasach

0 (najwy

szy)

not

* / div mod and

< <= > >= = <>

4 (najni

szy)

+ -

Operatory

Poziom priorytetu

W pierwszej kolejno

ci s

wykonywane operacje

w nawiasach

, oraz

te które maj

szy priorytet,

np.

(110 > 78) and (3.1 < -12.5)
________ __________

TRUE and

FALSE

__________________

FALSE

103

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Operator OR

TRUE

TRUE

TRUE

FALSE

TRUE

TRUE

TRUE

FALSE

Warto

ść

wyra

enia

argument 1 OR argument 2

Warto

ść

argumentu 2

Warto

ść

argumentu 1

104

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Operator AND

TRUE

TRUE

FALSE

TRUE

FALSE

TRUE

FALSE

Warto

ść

wyra

enia

argument 1 AND argument 2

Warto

ść

argumentu 2

Warto

ść

argumentu 1

105

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Operator EXOR

FALSE

TRUE

TRUE

FALSE

TRUE

TRUE

TRUE

FALSE

Warto

ść

wyra

enia

argument 1 EXOR argument 2

Warto

ść

argumentu 2

Warto

ść

argumentu 1

106

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Operator NOT

FALSE

TRUE

TRUE

FALSE

Warto

ść

wyra

enia

NOT argument 1

Warto

ść

argumentu 1

107

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Standardowe funkcje i procedury

108

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Standardowe funkcje

109

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kod znaku x np.

kod := Ord(x);

Ord(x)

TRUE dla liczby x nieparzystej,
FALSE dla liczby x parzystej, np.
If odd(x) then Writeln(‘nieparzysta‘)

else Writeln(‘parzysta‘);

Odd(x)

TRUE jeśli napotkano na koniec pliku f.
W przeciwnym razie FALSE, np.
Repeat

Read(f,znak);
Writeln(znak);

Until Eof(f);

Eof(f)

Znak o kodzie x np.

znak := Chr(x);

Chr(x)

Wartość bezwzględna x np.

wynik := Abs(x);

Abs(x)

Znaczenie i przykład

Funkcja

110

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Kwadrat liczby x np.
wynik := SQR(2);

lub

wynik := 2*2;

SQR(x)

Pierwiastek kwadratowy liczby x np.
wynik := SQRT(2);

SQRT(x)

Wartość liczby REAL x obcięta do liczby INTEGER np.

x := 1.999;
n := Trunc(x);

{n= 1}

y := – 1.111;
n := Trunc(y);

{n= – 1}

Trunc(x)

Wartość liczby REAL x zaokrąglona do najbliższej
liczby INTEGER np.

x := 1.4;
n := Round(x);

{n= 1}

y := 1.5;
n := Round(y);

{n= 2}

Round(x)

Znaczenie i przykład

Funkcja

111

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Znaczenie i przykład

Funkcja

Czeka na naciśnięcie klawisza i czyta go. Zwraca kod
ASCII tego klawisza.

ReadKey;

Zwraca współrzędną x kursora.

WhereX;

Zwraca współrzędną y kursora.

WhereY;

112

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Standardowe procedury

113

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Wypisuje wartość zmiennej x na ekranie i ustawia kursor
w nowej linii np.

Writeln(x);

WRITELN(x)

Wypisuje wartość zmiennej x na ekranie np.

Write(x);

WRITE(x)

Wypisuje tekst na ekranie i ustawia kursor w nowej linii
np.

Writeln(‘a kuku‘);

WRITELN(‘tekst’)

Wypisuje tekst na ekranie np.

Write(‘a kuku‘);

WRITE(‘tekst’)

Czyta liczbę z klawiatury do zmiennej x np.

Readln(x);

READLN(x)

Kasuje ekran np.

ClrScr;

CLRSCR

Znaczenie i przykład

Procedura

114

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Ustawia kolor tekstu (kod koloru od 0 – 7)
np.
TextBackground(LIGHTGRAY);
lub

TextBackground (7);

TEXTBACKGROUND

Ustawia kolor tekstu (kod koloru od 0 – 15)
np.
TextColor(BLUE);
lub
TextColor(1);
lub
TextColor(BLUE+BLINK);
(NIEBIESKI MRUGAJĄCY)

TEXTCOLOR

Znaczenie i przykład

Procedura

Ustawia kursor na pozycji x, y.

GoToXY( x , y )

115

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcje warunkowe

116

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja warunkowa IF ma nast

puj

posta

IF <warunek logiczny>
THEN <instrukcja1>
ELSE <instrukcja2>

117

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Działanie instrukcji IF przedstawia nast

puj

cy algorytm:

warunek

logiczny

Instrukcja1

Instrukcja2

TAK

NIE

118

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykład:

IF (delta >= 0 )
THEN x1 := -b / (2 * c)
ELSE WRITELN(‘Brak pierwiastkow’);

119

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja procedury

120

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja procedury ma nast

puj

posta

<Nazwa procedury> [ (<lista parametrów>) ] ;

Przykład:
Display_Points;

Instrukcja procedury

Przykład:
Obl_Sume ( a, b, sum ) ;

121

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcje -

wiczenia

122

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie nr 1

Napisz program wy

wietlaj

cy wizytówk

Dane wej

ciowe: brak

Dane wyj

ciowe: poni

sza wizytówka

********************************
* Jan Kowalski *
* ul. Piwna 31 m. 5 *
* 80-110 GDANSK *
********************************
PROGRAM Cwicz01;
BEGIN

WRITELN('********************************');
WRITELN('* Jan Kowalski *');
WRITELN('* ul. Piwna 31 m. 5 *');
WRITELN('* 80-110 GDANSK *');
WRITELN('********************************');

END.

123

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie nr 2

Napisz program obliczaj

cy iloczyn dwóch liczb.

Dane wej

ciowe: Liczby a, b typu REAL

Dane wyj

ciowe: Iloczyn y typu REAL

Iloczyn powinien by

wietlany w formacie 22 cyfr,

w tym 2 po kropce dziesi

tnej

PROGRAM Cwicz02;
VAR

a, b, y : REAL;

BEGIN {of main}

WRITE('a=');
READ(a);
WRITE('b=');
READ(b);
y := a * b;
WRITELN('y=',y:22:2);
READLN;
READLN;

END. {of main}

124

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie nr 3

Napisz program obliczaj

cy iloraz dwóch liczb.

Dane wej

ciowe: Liczby a, b typu REAL

Dane wyj

ciowe: Iloraz y typu REAL

Iloczyn powinien by

wietlany w formacie 10 cyfr, w tym 5 po kropce dziesi

tnej

PROGRAM Cwicz03;
VAR

a, b, y : REAL;

BEGIN {of main}

WRITE('a=');
READ(a);
WRITE('b=');
READ(b);
y := a / b;
WRITELN('y=',y:10:5);
READLN;
READLN;

END. {of main}

125

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie nr 4

Napisz program sprawdzaj

cy ucznia w zakresie znajomo

podstawowej tabliczki mno

enia.

Dane wej

ciowe: liczby x i y z zakresu od 0 do 255.

Dane wyj

ciowe: odpowiedni komunikat oraz poprawny wynik w := x * y

126

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

PROGRAM Cwicz04;
USES CRT;
VAR

x, y, w, odp : BYTE;

BEGIN

CLRSCR;
WRITELN('Program sprawdzajacy ucznia w zakresie znajomosci');
WRITELN('podstawowej tabliczki mnozenia.');
WRITELN;
WRITE('Podaj pierwsza liczbe: ');
READLN(x);
WRITE('Podaj druga liczbe: ');
READLN(y);
WRITE('Ile jest: ',x,' x ',y,' = ');
READLN(odp);
w := x * y;
WRITELN;
IF odp = w THEN WRITELN('Brawo! Odpowiedz jest poprawna.')
ELSE WRITELN('Kiepsko z Toba! Odpowiedz poprawna brzmi: ',x,' x ',y,' = ',w);
READLN;

END.

127

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

wiczenie nr 5

Napisz program wy

wietlaj

cy choink

Dane wej

ciowe: wysoko

ść

choinki (nie mo

e by

sza ni

24 wiersze)

Dane wyj

ciowe: choinka

***

****

*****

******

128

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcje iteracyjne

129

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja powtarzania (p

tli)

Instrukcja WHILE

Instrukcja powtarzania WHILE ma nast

puj

posta

WHILE <warunek logiczny>

BEGIN

<instrukcja1>

...

<instrukcjaN>

END;

130

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Działanie instrukcji WHILE przedstawia nast

puj

cy algorytm:

warunek

logiczny

Instrukcja1

InstrukcjaN

TAK

NIE

131

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykład:

WHILE (b > 0 AND c <> 0)

BEGIN

x1 := -b / (2 * c);
WRITE(‘x1=’,x1);

END;

132

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja REPEAT

Instrukcja powtarzania REPEAT ma nast

puj

posta

REPEAT <warunek logiczny>

<instrukcja1> ...
<instrukcjaN>

UNTIL <warunek logiczny>

133

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Działanie instrukcji REPEAT przedstawia nast

puj

cy algorytm:

warunek

logiczny

Instrukcja1

InstrukcjaN

NIE

TAK

134

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykład:

REPEAT

x1 := -b / (2 * c);
WRITE(‘x1=’,x1);

UNTIL (b <= 0 OR c == 0);

135

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja FOR

FOR <licznik> := <wart. pocz.> TO < wart. ko

c.> DO

BEGIN

<instrukcja1> ...
<instrukcjaN>

END;

<licznik>

- zmienna, która jest licznikiem p

tli

<wart. pocz.>

- warto

ść

pocz

tkowa licznika

< wart. ko

c.>

- warto

ść

cowa licznika

136

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Działanie instrukcji FOR przedstawia nast

puj

cy algorytm:

licznik > wart. końc.

Instrukcja1

InstrukcjaN

NIE

TAK

licznik := wart. pocz.

licznik := licznik +1

137

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykład:

FOR k := 1 TO 20 DO

BEGIN
x := Alfa[k] + Beta[k+1];
suma := suma + x;
END;

138

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Lista wa

niejszych bł

dów kompilacji

139

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Komunikat

Numer

błędu

Type identifier expected (oczekiwany identyfikator typu)

Line too long (linia jest za długa)

Unexpected end of file (nieoczekiwany koniec pliku)

String constant exceeds line (stała tekstowa jest za długa)

Error in integer constant (błąd w stałej typu INTEGER)

Error in real constant (błąd w stałej typu REAL)

Syntax error (błąd składniowy)

Duplicate identifier (identyfikator został powtórzony)

Unknown identifier (nieznany identyfikator)

Identifier expected (wymagany identyfikator)

Out of memory (za mało wolnej pamięci operacyjnej)

140

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Komunikat

Numer

błędu

Integer constant expected (oczekiwana stała typu INTEGER)

Ordinal type expected ( oczekiwany typ porządkowy)

Lower bound greater than upper bound (dolna wartość większa od górnej)

Invalid subrange base type (niewłaściwy typ bazowy podzakresu)

Type mismatch (niezgodność typów)

Invalid string length (niewłaściwa długość łańcucha znakowego)

Set base type out of range (bazowy typ zbioru poza zakresem)

Structure too large (struktura za długa)

Error in type (błąd typu)

Variable identifier expected (oczekiwany identyfikator zmiennej)

Disk full (brak wolnej przestrzeni na dysku)

File not found (brak pliku)

Invalid file name (niepoprawna nazwa pliku)

141

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Komunikat

Numer

błędu

Error in statement. (błąd w instrukcji)

113

";" expected. (oczekiwany znak „;”)

Illegal assignment (nielegalne przypisanie)

Error in expression (błąd w wyrażeniu)

Operand types do not match (niezgodne typy operandów)

Boolean expression expected (oczekiwane wyrażenie typu BOOLEAN)

Ordinal expression expected (oczekiwane wyrażenie typu porządkowego)

Integer expression expected (oczekiwane wyrażenie typu INTEGER)

END expected(oczekiwane słowo kluczowe END)

BEGIN expected. (oczekiwane słowo kluczowe BEGIN)

Label identifier expected (oczekiwany identyfikator etykiety)

Invalid function result type (niewłaściwy typ rezultatu funkcji)

Integer or real constant expected (ma być stała typu INTEGER lub REAL)

Constant expected (oczekiwana stała)

142

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja zło

ona

143

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Instrukcja zło

ona ma posta

BEGIN

………….

<instrukcja n>

END;

Jest to tzw.

blok instrukcji

wykonywanych od słowa

BEGIN do słowa END

144

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

BEGIN

repeat

col := random(MAX_X)+1;

until (col<>CENTER_X);
repeat

row := random(MAX_Y)+1;

until (row<>CENTER_Y);
screen[col,row] := POINT_CHAR;

END;

Przykład:

145

PS/TP

PROGRAMOWANIE STRUKTURALNE

Przykład:

BEGIN

x := WhereX;
y := WhereY;
for col := MIN_X to MAX_X do

for row := MIN_Y to MAX_Y do

begin
GoToXY(col,row);
write(screen[col,row]);
end;

GoToXY(x,y);

END;

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pas czesc 1b
pas czesc 4a
pas czesc 1c
pas czesc 0
pas czesc 4b id 349723 Nieznany
pas czesc 3
pas czesc 1a
88 Leki przeciwreumatyczne część 2
guzy część szczegółowa rzadsze
Stomatologia czesc wykl 12

więcej podobnych podstron