Koło jakości jest formą organizacji pracy skupiającą

pracowników jednego (najczęściej) odcinka pracy (np.

gniazda, linii, oddziału, działu) wokół idei ulepszania

jakiegoś fragmentu własnego środowiska pracy. Jest to

organizacja dobrowolna, uczestniczą w niej tylko te osoby,

które nie zgadzają się z istniejącym stanem rzeczy, widzą

potrzebę jego zmiany i sądzą, że skuteczniejsze jest

działanie w zespole osób o podobnych zapatrywaniach ,

postawach i potrzebach. Przystępowanie do koła jakości

jest zatem bardziej kwestią uświadomienia sobie własnych

niedoskonałości, potrzeb i możliwości działania, niż

nacisków i presji zewnętrznej.

Zasady tworzenia kół jakości:



Każdy z uczestników procesu wytwórczego ma wpływ na jakość

produkowanych dóbr, a zatem należy stworzyć możliwość pracy w kołach

jakości wszystkim pracownikom.



Kierownictwo powinno popierać inicjatywę pracowników do tworzenia wśród

nich grup mających na celu poszukiwanie mankamentów w jakości

produkowanych dóbr, a także sposobów ich eliminacji.



Udział wykonawców w grupach jest dobrowolny, koła otwarte są dla

wszystkich chętnych



Liczba członków koła nie powinna przekraczać 20 osób,



Spotkania są regularne, a udział w nich jest płatny,



Brak niezdrowej rywalizacji.

Koła jakości działają według konkretnych planów,

ustalonych przez członków koncentrujących się wokół

następujących sześciu ogólnych zadań:



Podwyższenie jakości produkowanych wyrobów



Obniżka strat i nakładów z tytułu jakości



Obniżka kosztów materiałowych



Zwiększenie wydajności



Zwiększenie wykorzystania pracy maszyn



Zwiększenie bezpieczeństwa pracy

Rodzaje kół

jakości

Wydziałowe

Międzywydziałowe

Rozwiązujące

problemy

Sygnalizujące

problemy

Ek

sp

er

St

ałe

Ak

ty

wn

e

Ni

ea

kt

yw

n

Za
rej

est

ro

w

Ni

ez

are

jes

tr

Du

że

M

ałe

Tematyczne
(pracownicy różnych
służb)

Hambetsu
(pracownicy jednego
gniazda)

Rengo

(pracownicy

różnych gniazd)



Koła tematyczne złożone z pracowników różnych służb,

których łączy wspólny temat pracy,



Hanbetsu – składające się z pracowników jednego gniazda,

których działanie nastawione jest na pogłębienie znajomości

wykonywanych czynności i wykrywanie przyczyn zaniżających

jakość wyrobów,



Rengo składające się z pracowników różnych faz procesu

technologicznego, zajmujących się rozwiązywaniem

zagadnień, których przyczyny leżą w innych fazach procesu

niż ich skutki. Jest to najwyższa forma kół jakości.

Grupa sterująca

KJ

Konsultanci

Komitet

Wydziałowy 1

Komitet

Wydziałowy 2

Komitet

Wydziałowy N

KJ 1

KJ 2

KJ 3

KJ 2

KJ 1

KJ 1

KJ 2

KJ 3

Identyfikacja

problemów

Wybór i projektowanie

rozwiązania optymalnego

Podjęcie decyzji o

wdrożeniu projektu

Ustalenie hierarchii

problemów

prezentacja

rozwiązania

Zbieranie informacji.

Analiza i poszukiwanie

rozwiązań.

Wdrożenie

projektu

Specjaliści -

konsultanci

Informacje zbierane we

wszystkich fazach cyklu pracy

koła jakości

Rodzaje zebrań kół jakości:



Zebrania regularne (ze z góry określonym terminem – np. co 2 tyg.)

i nieregularne (organizowane okazjonalnie na wniosek moderatora

lub większości członków koła)



Robocze (ich celem jest omówienie i ocena prac koła,

przeanalizowanie zaistniałych problemów itp.) i uroczyste (np. dla

uczczenia osiągnięć koła).



Informacyjne – na ogół bardzo krótkie, organizowane w sytuacji,

gdy zamierza się przekazać dużą liczbę informacji członkom koła.



Problemowe – są one szczególną odmianą spotkań roboczych;

poświęcone są w całości badaniu i rozwiązywaniu konkretnego

problemu, będącego przedmiotem zainteresowań koła jakości.



Szkoleniowe – organizowane są dla realizacji przyjętych celów

dydaktycznych.

Zakres prac wykonywanych w ramach kół jakości pomiędzy ich posiedzeniami:



Rejestracja częstotliwości pojawiania się jakiegoś zjawiska,



Zbieranie opinii o danej sprawie,



Poszukiwanie sposobów usunięcia zaistniałej wady,



Opracowanie całego lub fragmentu diagramu przyczynowo – skutkowego,



Wykonanie eksperymentu,



Obserwacja cech wyrobu, maszyny lub zjawiska,



Rejestracja trudności w rozwiązywaniu problemu,



Zbieranie pomysłów i wniosków usprawnień,



Poznanie określonego tematu,



Zebranie informacji na temat np. kosztów, warunków technicznych,

niezawodności, bhp.

Spis treści

regulaminu

organizacyjnego

koła jakości

Zadania:

Koła
Przewodniczącego
Sekretarza
Członków
Koordynatora

Ogólne informacje o KJ:

Charakterystyka koła
Miejsce działania
Skład osobowy
Uprawnienia koła
Relacje z otoczeniem

Metody:

Powoływania KJ
Konsultowania się na
zewnątrz
Wymiany członków KJ
Wyboru tematyki pracy
Pracy KJ
Wynagrodzenia
Oceny działalności

Sposoby:

Zmiany regulaminu
Rozwiązywania
konfliktów

Zadania realizowane przez koło jakości wynikają z:



obszaru zainteresowań członków koła,



aktualnych problemów gniazda technologicznego, w którym pracują

członkowie koła;



możliwości realizacji zadania,



mody na pewne tematy,



przygotowania członków koła.

Koło jakości może odpowiadać np. za:



rejestrację problemów,



ocenę ich ważności,



przekazywanie problemów do rozwiązania innym specjalistom,



samodzielne rozwiązywanie problemów,



opracowanie listy projektów,



wdrożenie rozwiązania do praktyki,



sprawdzanie wyników wdrożeń

Wyboru tematyki pracy KJ dokonuje się na podstawie:



Propozycji zgłoszonych przez członków (w czasie burzy

mózgów),



Propozycji tematów sugerowanych przez zespół

inicjująco – wspierający lub kierownictwo,



Obserwacji przeprowadzonych przez członków koła

Przykładowo – koło jakości uprawnione być może do podejmowania

decyzji w zakresie:



zmian składu osobowego KJ,



zmian władz KJ,



zatwierdzania i zmian regulaminu KJ,



samorozwiązania się,



wyboru tematyki, formy, metod, czasu, tempa prowadzonych prac,



delegowania swoich przedstawicieli do wyższej struktury ruchu,



zawierania umów o współpracy z innymi kołami,



typowania członków koła do nagród,



brania udziału w różnego rodzaju konkursach,



publicznego wypowiadania się na tematy dotyczące doskonalenia

organizacji.

Dodatkowo kołu przysługuje prawo do:



nagród za wdrożone usprawnienia,



funduszu płac za określoną i uzgodnioną z dyrekcją ilość

godzin posiedzeń koła,



pomocy materialnej dyrekcji przedsiębiorstwa przeznaczonej

na wcześniej ustalone cele,



możliwości przeprowadzania eksperymentów po

uzgodnieniu tego z przedstawicielami kadry kierowniczej,



merytorycznej pomocy ze strony odpowiednich specjalistów,



Pomieszczeń zakładowych przeznaczonych na prace koła.

Sposoby wynagradzania

Materialne

Niematerialne

-

Opłacanie czasu zebrań,

-

Opłacanie wycieczek szkoleniowych,

-

Opłacanie wyjazdów zagranicznych,

-

Zwrot kosztów udziału w konferencjach,

-

Okazjonalne nagrody pieniężne,

-

Przyznawanie bonów
pieniężnych/towarowych,

-

Udział w wypracowanych efektach,

-

Pokrywanie kosztów wyżywienia uczestników
spotkań,

-

Priorytet w korzystaniu z dóbr
trudnodostępnych.

-

Wyróżnienie plakietkami itp.,

-

Wyróżnienie dyplomami,

-

Wyróżnienie listami pochwalnymi,

-

Wpisanie do „złotej księgi jakości”,

-

Wpisywanie wyróżnień do akt personalnych,

-

Reklama osoby w gazecie zakładowej,

-

Uwzględnienie wyników w ścieżce awansu,

-

Spotkania przy kawie z dyrekcją
przedsiębiorstwa,

-

Prezentacja członków KJ na zebraniu załogi
przedsiębiorstwa.

Na ogólną ocenę pracy koła składa się:



Ocena stosunków panujących w kole,



Ocena sposobów pracy koła,



Skuteczność pracy (wyniki działania) koła.

Dla oceny stosunków panujących w kole wykorzystuje się

informacje na temat:



Częstotliwości występowania i głębi objawów konfliktów,



Samopoczucia członków koła,



Możliwości głoszenia własnych poglądów,



Skłonności do wzajemnego udzielania sobie pomocy,



Możliwości podejmowania decyzji przez koło itp..

Ocena sposobów pracy koła jest prowadzona na podstawie oceny

następujących charakterystyk:



skuteczności postępowania koła,



liczby i charakteru popełnianych błędów,



stopnia zaangażowania członków w prace koła i usuwanie

zauważonych błędów,



innowacyjności podejścia do wykonywanego zadania.

Wyniki pracy KJ oceniane są nie tylko miernikami finansowymi, ale

również zmianami w postawach i zachowaniu członków koła.

Przeprowadzając ocenę efektów pamiętać należy o różnych ich

rodzajach, wielkości i adekwatności w stosunku do przyjętych

celów. Wśród podstawowych efektów pracy KJ wymienia się:

ekonomiczne i społeczne, krótko- i długoterminowe, osiągane

samodzielnie i niesamodzielnie, wymierne i niewymierne.

1. Przewodniczący

Określając zadania dla przewodniczącego należy brać

pod uwagę:



potrzeby sprawnego funkcjonowania koła,



osobowość i możliwości przewodniczącego,



powszechnie stosowane rozwiązania w kołach jakości,



poglądy i życzenia członków KJ.

2.

Sekretarz (zastępca przewodniczącego)



prowadzenie dokumentacji KJ,



protokołowanie spotkań KJ,



wykonywanie zadań członka KJ,



stałe analizowanie działania KJ i zgłaszanie możliwości

jej usprawnienia,



tworzenie dokumentacji problemu rozwiązywanego

przez KJ,



sporządzanie notatek,



propagowanie działalności KJ na zewnątrz.

3. Szeregowy członek KJ



dbanie o dobre imię KJ i dobre stosunki międzyludzkie w

jego ramach,



systematyczne i aktywne uczestnictwo w zebraniach,



Zgłaszanie tematów do rozwiązania oraz sposobów ich

rozwiązania,



Zgłaszanie uwag do sposobów rozwiązywania problemów, a

także organizacji i metod pracy KJ;



Chętne podejmowanie się realizacji przydzielonych prac,

oraz terminowe i sumienne ich wykonywanie,



Propagowanie idei KJ w przedsiębiorstwie,



Systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji metodą

samokształcenia i szkolenia,



Wspieranie działalności przewodniczącego.

4. Koordynator KJ



Określenie potrzeb szkoleniowych członków KJ,



Projektowanie programów indywidualnych ścieżek rozwoju,



Opracowywanie tematów szkoleń dla KJ,



Opracowywanie zestawów literatury,



Ułatwianie kontaktów ze specjalistami,



Określanie potrzeb informacyjnych, źródeł informacji,

sposobów korzystania z nich, zatorów informacyjnych itp.,



Wyszukiwanie i rozwijanie wiary i nadziei we własne siły oraz

możliwości pokonania przeszkód,



Obiektywne ustosunkowanie się do działań prowadzonych

przez KJ,



Usuwanie uprzedzeń, nieporozumień i innych trudności we

współpracy koła z jego otoczeniem,



Popularyzacja osiągnięć KJ.

Efektem funkcjonowania kół jakości mogą być następujące korzyści:



dla przedsiębiorstwa: oszczędność czasu i pieniędzy, produkcja wyrobów o

wyższej jakości, wzmocnienie komunikacji między szeregowymi
pracownikami i kierownikami,



dla pracowników: możliwość wykorzystania i poszerzenia posiadanej

wiedzy, większa motywacja do myślenia nad racjonalizacją metod
wykonywania pracy,



zwiększenie satysfakcji z wykonywanej pracy, wzrost zaufania we własne

możliwości, prezentacja własnego punktu widzenia i pomysłów.

PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ KÓŁ JAKOŚCI

PODMIOTOWE

PRZEDMIOTOWE

Niewłaściwa motywacja
Niewłaściwe wykształcenie
Niewłaściwe predyspozycje

Warunki techniczne
Warunki organizacyjne
Warunki ekonomiczne
Warunki społeczne