Zbigniew Ciosek: Koncepcja Bezpieczeństwa Narodowego Federacji

Rosyjskiej

Autor: Zbigniew Ciosek

26.05.2006.

W poniższym tekście Zbigniew Ciosek przedstawił główne założenia Koncepcji Bezpieczeństwa

Narodowego Federacji Rosyjskiej (zaakceptowanej przez Radę Bezpieczeństwa Narodowego w

październiku 1999 roku oraz ogłoszonej ukazem prezydenta Federacji Rosyjskiej z 10 stycznia

2000 roku). Szczególnie w czasach, kiedy stosunki polsko-rosyjskie układają się nienajlepiej,

warto jest spojrzeć na sytuację oczami drugiej strony. Pozwala to na większe zrozumienie

działań podejmowanych przez Rosję na arenie międzynarodowej oraz na wniknięcie w

motywacje, jakie się za nimi kryją.

Zbigniew Ciosek: Koncepcja Bezpieczeństwa Narodowego Federacji Rosyjskiej

Zagrożenia wewnętrzne dla swojego bezpieczeństwa Rosja dzieli na kilka grup zagadnień. W

dziedzinie gospodarczej jest to z jednej strony osłabienie jej potencjału ekonomicznego,

możliwość wyczerpania zasobów surowcowych oraz zbyt duży udział sektora paliwowo-

surowcowego w gospodarce i eksporcie, z drugiej strony na pograniczu gospodarki i sfery

społecznej: rozwarstwienie dochodów społeczeństwa.

W dziedzinie społecznej najtrudniejszym problemem jest negatywna sytuacja demograficzna

kraju, ponadto występują zagadnienia zagrożenia zdrowotności (zwłaszcza AIDS) oraz

nadużywania alkoholu i narkotyków.

W sferze politycznej dokument zwraca uwagę na dążenia odśrodkowe, niestabilność polityczną

regionów peryferyjnych, zwłaszcza destabilizację Kaukazu Północnego i próby jego oderwania,

a także narastające zjawiska szowinizmu nasilane dodatkowo przez niekontrolowaną migrację

pomiędzy regionami Rosji. Zjawiskiem o wielkim znaczeniu jest terroryzm, a także w coraz

większym zanieczyszczenie środowiska (zarówno w zakresie nieekologicznych technologii, jaki

i świadomości społecznej). Poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Rosji są także

problemy wewnętrzne armii: sytuacja socjalna żołnierzy, niedostateczne przygotowanie

operacyjne wojska oraz zapóźnienie sektora zbrojeniowego. Ponadto zauważana jest

kryminalizacja stosunków społecznych w wielu dziedzinach.

Za jedno z najważniejszych zagrożeń zewnętrznych dla swojego bezpieczeństwa Rosja uznaje

tworzenie i utrwalanie jednobiegunowego układu sił w stosunkach międzynarodowych

formowanego przez USA we współpracy z niektórymi państwami zachodnimi. Rosjanie

zauważają marginalizowanie swojej pozycji w stosunkach wielostronnych, obniżanie statusu

Rady Bezpieczeństwa ONZ, działań OBWE, podkreślają, że NATO podejmuje działania poza

granicami państw sojuszu bez mandatu organów międzynarodowych, poważnie zagraża też

Rosji samo rozszerzenie NATO i możliwość rozlokowania wojsk Sojuszu w kolejnych byłych

państwach bloku wschodniego. Rosja ma świadomość, że jedynie w układzie

wielobiegunowym jest w stanie zachować znaczącą pozycje na scenie międzynarodowej.

Z drugiej strony Rosja upatruje zagrożenia w procesach odśrodkowych zachodzących

wewnątrz WNP. Zasadniczym problemem są separatyzmy i lokalne konflikty w pobliżu granic

Rosji, często przenikające do jej regionów peryferyjnych, terroryzm międzynarodowy, przemyt

i przestępczość transgraniczna, a także rozprzestrzenianie broni masowego rażenia.

Zagrożeniem dla Rosji są także nieuregulowanie sprawy graniczne z kilkoma państwami,

roszczenia terytorialne, a także ekspansja ekonomiczna, kulturowa i demograficzna

sąsiadujących państw na terytorium Federacji. Rosja dostrzega zagrożenia płynące z postępu

technologicznego w sferze prowadzenia wojen, niedostosowania swojego przemysłu

zbrojeniowego oraz podatności na wojnę w sferze informacji.

psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych

content/view/2885/

Utworzono 22 October, 2010, 17:44

Rosjanie podkreślając zagrożenie ze strony międzynarodowego terroryzmu, usprawiedliwiają

działania militarne na Kaukazie (łączy się je z międzynarodową walką z terroryzmem). Obawy

co do kierunku procesów zachodzących w niektórych państwach WNP niechybnie będą

skłoniać Rosję do podejmowania działania mających na celu podtrzymanie i umocnienie swojej

pozycji w tym regionie. Poważnym zagrożeniem dla Rosji jest ekspansja ekonomiczna,

kulturowa i demograficzna z sąsiednich państw, dotyczy to w szczególności pogranicza

koreańskiego, chińskiego i rubieży południowych.

Mimo podkreślania zachowania potencjału pozwalającego na odpowiedzenie każdemu

potencjalnemu agresorowi, władze Rosji deklarują jednak raczej cel jakim jest zapobieganie

powstaniu zagrożeń i unikanie konfrontacji. Główną treść polityki państwa ma stanowić

zapewnienie bezpieczeństwa oraz ochrona interesów w sferze ekonomicznej. Federacja

Rosyjska planuje stopniowe reformowanie gospodarki i równocześnie systemu zabezpieczenia

społecznego. Władze Rosji planują wspierać rozwój technologii, nauki oraz krajowego sektora

finansowego, wdrażać technologie wojskowe do użytku cywilnego. Nie cofną się przed

protekcjonizmem w stosunkach handlowych oraz ograniczeniami wobec zagranicznych

inwestorów, jeśli będzie to z korzyścią dla rodzimej gospodarki. Ze względu na duże tendencje

odśrodkowe i separatystyczne federalny system polityczny ulegać będzie umocnieniu.

W stosunkach zagranicznych należy się spodziewać aktywności i inicjatyw Rosji w dziedzinie

umacniania współpracy międzynarodowej, budowania wzajemnego zaufania, operacji

pokojowych pod auspicjami ONZ, a także dążenia do wzrostu znaczenia OBWE. Można

oczekiwać dążenia do dalszego instytucjonalizowania współpracy z NATO i innymi partnerami.

Należy także przewidywać stymulowanie przez Rosję procesów integracyjnych wewnątrz WNP.

Jednocześnie Rosja będzie starała się wzmocnić swoją pozycję strategiczną poprzez

zakładanie baz wojskowych, szczególnie w regionie Azji Środkowej. Można oczekiwać dążenia

do siłowego rozwiązania konfliktów na Kaukazie i w innych regionach peryferyjnych oraz

wykorzystywania hasła międzynarodowej wojny z terroryzmem, a także żądania niewtrącania

się innych państw w wewnętrzne sprawy Rosji.

Z punktu widzenia państw naszego regionu sąsiadujących z Rosją, Koncepcja bezpieczeństwa

narodowego nie przedstawia bezpośrednich zagrożeń o charakterze polityczno-wojskowym.

Zauważyć jednak należy wielokrotnie podkreślany aspekt ekonomiczny. Z punktu widzenia

państw WNP oraz wschodnich i południowych sąsiadów Rosji jej koncepcja strategiczna

przewiduje aktywną politykę i traktuje te państwa jako strefę bezpośrednich wpływów FR. Z

punktu widzenia interesów państw budujących swoje bezpieczeństwo w oparciu o struktury

euro-atlantyckie plany Rosji w dziedzinie kształtowania wielobiegunowego układu sił są

niekorzystne.

Z punktu widzenia ekonomicznych interesów państw sąsiadujących należy zachować daleko

posuniętą ostrożność. W każdym momencie możliwe jest wykorzystanie uzależnienia

energetycznego państw europejskich w konfliktowych sytuacjach politycznych. Z drugiej

strony sukcesy w budowaniu przez Rosję gospodarki rynkowej mogą doprowadzić do zmiany

układu sił w gospodarce światowej negatywnie wpływających na sytuacje ekonomiczną

sąsiadów.

psz.pl - Portal Spraw Zagranicznych

content/view/2885/

Utworzono 22 October, 2010, 17:44