sierpień 1997

POLSKI

KOMITET

NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-11203

Materiały kamienne

Elementy kamienne;

płyty do okładzin pionowych

zewnętrznych i wewnętrznych

Zamiast:

BN-86/6747-10
BN-70/6747-18

Grupa katalogowa

SKN 0716
ICS 91.100.20

Deskryptory: 0334682 - materiały budowlane, 0031507 - kamienie budowlane, 0233110 - elementy budowlane,
0181187 - płyty, 0210675 - płyty kamienne (bud.), 0381286 - płyty budowlane (pionowe), 125433 - okładziny
elewacyjne, 0389591 - oznaczenie , 0396727 - wymagania, 0035099 - badania.

PRZEDMOWA

Norma zastępuje dotychczasowe normy branżowe: BN-86/6747-10 Elementy kamienne - Płyty do okładzin pionowych
zewnętrznych i wewnętrznych oraz BN-70/6747-18 Elementy kamienne - Płyty do licowania elewacji w układzie
warstwowym i warstwowo wiązanym.
Istotne zmiany w stosunku do BN-86/6747-10 i do BN-70/6747-18:
- określono właściwości materiału kamiennego w zależności od przeznaczenia płyt,
- określono zasady ustalania grubości płyt,
- zrezygnowano z podziału płyt na układ warstwowy i warstwowo wiązany.

1 Wstęp

1.1 Zakres normy
W niniejszej normie określono wymagania i badania płyt okładzinowych z kamienia naturalnego.

1.2 Normy powołane
PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

) Kamień dla budownictwa i drogownictwa - Podział i zastosowanie wg własności

fizyczno-mechanicznych
PN-B-04101:1985 (

PN-85/B-04101

) Materiały kamienne - Oznaczanie nasiąkliwości wodą

PN-B-04102:1985 (

PN-85/B-04102

) Materiały kamienne - Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią

PN-B-04110:1984 (

PN-84/B-04110

) Materiały kamienne - Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie

PN-B-04120:1988 (

PN-88/B-04120

) Kamień budowlany - Podział, pojęcia podstawowe, nazwy i określenia

PN-B-06720:1985 (

PN-85/B-06720

) Pobieranie próbek materiałów kamiennych zwięzłych

PN-N-03010:1983 (

PN-83/N-03010

) Statystyczna kontrola jakości - Losowy wybór jednostek produktu do próbki

PN-B-11200:1996

Materiały kamienne - Bloki, formaki, płyty surowe

BN-84/6740-02 Obróbka kamienia - Terminologia - Pojęcia podstawowe, nazwy, określenie czynności i rodzaju faktur
BN-84/6747-13 Badanie materiałów kamiennych - Metody pomiaru cech geometrycznych i sprawdzania właściwości
fizycznych elementów i wyrobów z kamienia

1.3 Definicje
Podstawowe terminy i definicje wg PN-B-04120:1988 (

PN-88/B-04120

).

2 Wymagania

2.1 Klasyfikacja i oznaczenie

2.1.1 Klasyfikacja
2.1.1.1 Grupy

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

W zależności od przeznaczenia i wymagań technicznych rozróżnia się następujące grupy płyt oznaczone symbolami:
- Pz - płyty okładzinowe zewnętrzne,
- Pw - płyty okładzinowe wewnętrzne.
2.1.1.2 Rodzaje
W zależności od rodzaju materiału kamiennego rozróżnia się następujące rodzaje płyt:
- G - granitowe,
- S - sjenitowe,
- M - marmurowe,
- P - piaskowcowe,
- T - trawertynowe,
- D - dolomitowe,
- Wz - z wapieni zbitych,
- W - z wapieni lekkich.
2.1.1.3 Odmiany
W zależności od sposobu obróbki powierzchni licowej (faktury) właściwej dla danego rodzaju materiału kamiennego
rozróżnia się następujące odmiany
płyt:
- łup - łupana,
- grt - grotowana,
- pło - płomieniowa,
- pił - piłowana,
- psk - piaskowana,
- szl - szlifowana,
- pol - polerowana,
- grk - groszkowana.
2.1.1.4 Typy
W zależności od kształtu przekroju poprzecznego rozróżnia się dwa typy płyt oznaczone symbolami 1 i 2:
typ 1 - plyty o krawędzi prostokątnej,
typ 2 - plyty o krawędzi profilowanej.

2.1.2 Oznaczenie
Oznaczenie powinno składać się z następujących danych:
- numeru normy,
- symbolu grupy,
- symbolu rodzaju,
- symbolu odmiany,
- symbolu typu,
- wymiarów w milimetrach: długość × szerokość × grubość.

PRZYKŁAD
Oznaczenie płyty okładzinowej wg PN-B-11203, zewnętrznej (Pz), z granitu (G) o powierzchni licowej polerowanej (pol),
krawędzi profilowanej (2) i wymiarach 500 mm × 800 mm × 20 mm:

PN-B-11203 P G pol 2 - 500 × 800 × 20

2.2 Właściwości materiału kamiennego

2.2.1 Właściwości materiału kamiennego dla płyt do okładzin pionowych zewnętrznych
Dopuszczalne zmiany materiału kamiennego - wg PN-B-11200 tablica 1. Materiał kamienny powinien spełniać
wymagania wg tablicy 1. Pozostałe właściwości wg PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

).

Tablica 1

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

Lp.

Właściwości

Jednostka

miary

Rodzaj materiału

G

S

T

P

D

W

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

Wytrzymałość na ściskanie w stanie nasycenia wodą, co
najmniej

MPa

100 100

30

40

40

7

2

Wytrzymałość na ściskanie po badaniu mrozoodporności,
co najmniej

MPa

80

80

24

32

36

5

3

Nasiąkliwość zwykła, nie więcej niż

%

0,5

0,5

0,6

5,0

1,9

12,0

4

Mrozoodporność

25 cykli

bez uszkodzeń

2.2.2 Właściwości materiału kamiennego dla płyt do okładzin pionowych wewnętrznych
Dopuszczalne zmiany materiału kamiennego - wg PN-B-11200 tablica 1. Materiał kamienny powinien spełniać
wymagania wg tablicy 2. Pozostałe właściwości wg PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

).

Tablica 2

Lp.

Właściwości

Jednostka

miary

Rodzaj materiału

G

S

M

P

T

D

Wz

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Wytrzymałość na ściskanie w
stanie powietrznosuchym, co
najmniej

MPa

90

90

61

30

24

61

61

2

Nasiąkliwość zwykła, nie więcej
niż

%

0,5

0,5

1,0

10,0

0,6

2,0

2,0

2.3 Wygląd zewnętrzny płyt

2.3.1 Kształt
Płyty powinny mieć kształt prostopadłościanu o podstawie kwadratowej lub prostokątnej. Dopuszcza się wykonywanie
płyt o innych kształtach

1)

.

2.3.2 Powierzchnia licowa
Powierzchnia licowa płyt powinna mieć jedną z faktur wg 2.1.1.3 właściwą dla danego rodzaju materiału kamiennego i
zgodną z BN-84/6740-02.

2.3.3 Powierzchnia boczna
Powierzchnia boczna płyt powinna być gładko obrobiona i odpowiadać fakturze przecinanej wg BN-84/6740-02.

2.3.4 Powierzchnia tylna
Powierzchnia tylna płyt powinna być oczyszczona od pozostałości środków ściernych.

2.3.5 Krawędzie
Krawędzie ograniczające powierzchnię licową płyt powinny być prostoliniowe, bez szczerb.

2.3.6 Kąty
Kąty narożne oraz kąty między powierzchnią licową a powierzchniami bocznymi powinny być proste. Dopuszcza się
wykonywanie płyt o innych kątach narożnych oraz innych kątach między powierzchnią licową a powierzchniami
bocznymi

1)

.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

2.3.7 Dopuszczalne wady krawędzi
Dopuszczalne wady krawędzi dla rodzajów płyt okładzinowych - wg tablicy 3.

2.3.8 Dopuszczalne wady powierzchni
Dopuszczalne wady powierzchni dla odmian płyt - wg tablicy 4.

Tablica 3

Nazwa wady

Rodzaje

G, S

M, T, D, Wz

P, W

1

2

3

4

Szczerby na krawędziach
ograniczających
powierzchnię licową

liczba na każde 1000 mm
długości krawędzi płyty

1

1

2

długość, mm

3

5

10

głębokość, mm

1

1

2

Tablica 4

Wymiary w milimetrach

Wady

Odmiany płyt

łup, grt

grk, pło, psk

pił

szl, pol

1

2

3

4

5

Wichrowatość powierzchni licowej (odchylenie od
płaszczyzny w odniesieniu do 1 m przekątnej), mm

nie bada się

±6

±1

±0,5

Odchyłki kątów

narożnikowych powierzchni
licowej w odniesieniu do 1
m długości, mm

±1

zawartych pomiędzy
powierzchnią licową a
powierzchniami bocznymi

±2

Odchyłki od prostoliniowości krawędzi w odniesieniu do 1
m długości, mm

±0,5

Wklęsłości i wypukłości powierzchni licowych i powierzchni
bocznych

nie powinny być większe niż wgłębienia i wypukłości

określone dla danej faktury wg BN-84/6740-02

Rdzawe plamy

nie dopuszcza się

2.4 Wymiary

2.4.1 Długość i szerokość
Długość i szerokość płyt - wg tablicy 5.

2.4.2 Odchyłki wymiarów długości i szerokości płyt
Odchyłki wymiarów długości i szerokości płyt:
dla obróbki udarowej ±2,0 mm,
dla obróbki ściernej ±1,0 mm.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

2.4.3 Grubość płyt
Grubość płyt powinna być dostosowana do rodzaju materiału kamiennego i jego cech wytrzymałościowych.
UWAGA - Rodzaj materiału kamiennego i grubość płyt uzgadnia się indywidualnie w dokumentacji technicznej.

2.4.4 Odchyłki wymiarów grubości płyt
Dopuszcza się odchyłki wymiarów grubości dla płyt rodzaju:
- G, S, M, T, Wz ±2 mm,
- P, D ±3 mm,
- W ±5 mm.

3 Metody badań

3.1 Pobieranie próbek

3.1.1 Pobieranie próbek materiału kamiennego
Próbki do badań właściwości fizyko-mechanicznych materiału kamiennego należy pobierać wg PN-B-06720:1985
(

PN-85/B-06720

).

3.1.2 Pobieranie próbek wyrobu
Próbki płyt do badań wyglądu zewnętrznego należy pobierać losowo wg PN-N-03010:1983 (

PN-83/N-03010

).

3.2 Sprawdzenie wytrzymałości na ściskanie w stanie powietrznosuchym, wytrzymałości na ściskanie w stanie
nasycenia wodą i wytrzymałości na ściskanie po badaniu mrozoodporności
Badania należy przeprowadzić wg PN-B-04110:1984 (

PN-84/B-04110

).

Tablica 5

Szerokość

Długość

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

300

300 400 500 600 700 800 900 1000

1100

1200

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

300 400 500 600 700 800 900 1000

1100

1200

Dopuszcza się stosowanie innych wymiarów płyt.

2)

3.3 Sprawdzanie nasiąkliwości zwykłej
Badanie należy przeprowadzić wg PN-B-04101:1985 (

PN-85/B-04101

).

3.4 Sprawdzenie mrozoodporności
Badanie należy przeprowadzić wg PN-B-04102:1985 (

PN-85/B-04102

).

3.5 Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego i wymiarów płyt
Sprawdzenia należy wykonać wg BN-84/6747-13.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

3.7 Ocena wyników badań

3.7.1 Ocena wyników badań materiału kamiennego
Materiał kamienny należy uznać za zgodny z wymaganiami normy jeżeli wyniki przeprowadzonych badań wg od 3.2 do
3.4 są zgodne z wymaganiami wg 2.2.

3.7.2 Ocena wyrobu
Wyrób należy uznać za zgodny z wymaganiami normy jeżeli wyniki przeprowadzonych badań wg rozdz. 3 są zgodne z
wymaganiami wg. rozdz. 2.

4 Znakowanie, przechowywanie i transport

4.1 Znakowanie
Każda dostawa płyt o tych samych grupach, rodzajach, odmianach, typach i wymiarach powinna być zbiorczo
oznakowana.
Każda paleta powinna zawierać symbol wytwórni i oznaczenie wg 2.1.2 bez numeru normy.

4.2 Przechowywanie
Płyty do okładzin z materiałów kamiennych należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych lub pod
zadaszeniem, ułożone według grup, rodzajów, odmian, typów i wymiarów w sposób zabezpieczający przed
uszkodzeniem.

4.3 Transport
Płyty do okładzin ułożone według grup, rodzajów, odmian, typów i wymiarów w paletach, zabezpieczone przed
uszkodzeniem mogą być przewożone dowolnymi środkami transportowymi.

5 Zaświadczenie o badaniach
W zaświadczeniu oprócz wyników badań podaje się

3)

:

a) nazwę instytucji przeprowadzającej badania,
b) datę pobierania próbek,
c) sposób pobierania próbek,
d) datę badań.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeżone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6