18.02.2009r. gr. 7

1

NOWE

ANTYBIOTYKI

__________________________________________

- mają znaczenie w zakażeniach bakteriami antybiotykoopornymi
- przyczyny antybiotykooporności:

Częste narażenie na stosowanie antybiotyków

Nieprawidłowe dawki

Czasowy schemat dawkowania

Skracanie czasu antybiotykoterapii (norma 7-10 dni, ale azytromycyna

(Sumamed), w 5 dni daje pełną skuteczność terapeutyczną)

oporność może być dziedziczna lub nabyta (chromosomy, plazmidy to nośniki

przekazywane z bakterii na bakterie, co zmienia fenotyp komórki

np. synteza enzymów powodujących rozkład leku  betalaktamaza rozkłada

pierścień betalaktamowy łączący się normalnie z PBP)

enzymy modyfikują strukturę cząsteczki leku np. acetylotransferaza daje

oporność na aminoglikozydy

synteza białek receptorowych dla leku o innej konformacji np. MRSA wytwarza

PBP o nietypowej konformacji (jest metycylinooporny)

wyrzucanie na zasadzie pompy leków z komórki bakteryjnej np. usuwanie

fluorochinolanów

zwężenie / zamknięcie porów: lek nie przechodzi do wnętrza komórki

omijanie szlaku metabolicznego, na który działają antybiotyki np. oporność na

sulfonamidy (bakterie wytwarzają kwas foliowy nie poprzez kwas

paraaminobenzoesowy, lub produkują bardzo dużo tego kwasu)

OKSAZOLIDYNONY______________________________________________________

L

INEZOLID

- bakteriobójczy / bakteriostatyczny

- nie ma oporności krzyżowej z innymi antybiotykami

- spektrum działania:

Gram(+): Enterococus faecium, E. faecalis (oporny na wankomycynę); S. aureus

(oporny na metycylinę i wankomycynę); Staphylococcus epidermidis,

Streptococcus pneumoniae (penicylinoop.); Streptococcus pyogenes

- rzadko oporność wśród enterokoków

- zaburza powstawanie jednostki 50S rybosomu (translacja)

- dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego

- 80% wydalany przez nerki

- obecność pokarmu nie zmienia jego wchłaniania

- wskazania:

szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc – S. ureus (MRSA); S. pneumoniae

(penicylino oporne)

ciężkie zakażenia skórny – Streptococcus pyogenes, S. ureus (M

RSA

)

zakażenia tkanek miękkich, układu moczowego, bakteriemia – E. faecium

(wankomycyno oporne)

18.02.2009r. gr. 7

2

- lek dobrze tolerowany

- działania niepożądane:

supresja szpiku

trombocytopenia

zaburzenia gastryczne (10%)

ból głowy

zapalenie żył - przy podaniu i.v.

- terapia:

zyvoxid

roztwór do wlewu i.v. lub tabletki powlekane,

o

600 mg co 12h przez 10-14 dni

o

400 mg co 12h

- nie wchodzi w interakcję z cyt p450

- jest to inhibitor MAO

- przeciwwskazania:

pacjenci z psychozami, schizofrenią, schorzeniami afektywnymi

dwubiegunowymi, nadczynność tarczycy

nadciśnienie tętnicze

CYKLICZNE

LIPOPEPTYDY_____________________________________________

D

APTOMYCYNA

(

Cubicin

)

- bakteriobójcza, brak oporności krzyżowej z innymi antybiotykami

spektrum:



Gram(+): S. aureus (MRSA), S. pyogenes, S. agalactiae, E. faecalis

wskazania:



powikłane ciężkie zakażenia skóry i tkanek miękkich

działania niepożądane (3-6%):



zapalenie żyły



ból głowy



nudności, wymioty



biegunki, zaparcia

terapia:

i.v, wlew 4mg/kg co 24h

interakcje:
może zwiększać działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych

STREPTOGRAMINY_____________________________________________________

18.02.2009r. gr. 7

3

- pochodne pristynamicyn syntetyzowanych przez Streptomyces pristina spirali

przedstawiciele tej grupy:

wirginamycyna

pristynamycyna

chinupristyna

dalfopristyna

(należą do grupy MLS)

- bakteriobójczo / bakteriostatycznie (jednostka 50S rybosomy bakteryjnego)

spektrum:

Gram(+): S. pneumonice (penicylino- i erytrymycynoop.),

S. pyogenes,

S. aureus (metycylino- i erytromycynoop. oraz słabo wrażliwe na wankomycynę),

E. faecium (wankomycynoop.)

- 80% wydalane z żółcią

- przenikają do makrofagów

- nie penetrują do CSF
- efekt poantybiotykowy:

nawet po b.dużym spadku stężenia antybiotyku, nadal jest efekt bakteriobójczy

(utrzymuje się dłużej, niż wynika to z farmakokinetyki leku)

wskazania:

zakażenia szpitalne przez gram(+) oporne, np. E. faecium (wankomycyno

oporne),

zakażenia skóry i tkanek miękkich S. ureus (MRSA) lub S. pyogenes

szpitalne zapalenia płuc wywołane przez Gram (+) oporne na inne antybiotyki

działania niepożądane:

zapalenie żył

bóle stawów i mięśni

ból głowy

czernienie języka

wysypki skórne

nudności, wymioty, biegunki

terapia:

Pristynamycyna (

Pyostacine

): tabletki powl.250 i 500mg,

Chinupristyna i Dalfopristyna (

Synercid

) 500mg i.v./p.o. 2-3g na 24h w dwóch-

trzech dawkach podczas posiłku lub wlew (60min) co 8h (tylko w 5% glukozie)

7-10 dni; w zakażeniach E. faecium od 21-72dni

powyżej 18 roku życia

18.02.2009r. gr. 7

4

KETOLIDY_____________________________________________________________

T

ELITROMYCYNA

klasa MLS

spektrum:



Gram(+): S. pneumoniae (oporne na penicyliny, erytromycyny), S. pyogenes( ale

nie oporne na erytromycyne), S. ureus (oporne na erytromycynę, ale nie MRSA)



Bakterie atypowe: Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophilla,
chlamydia, riketsje



Tlenowe Gram(-) : Moraxella catarhalis, Bortedella pertussis, H.influenzae,

Neisseria spp.

zakażenia układu oddechowego

osiąga największe stężenie w miejscu zakażenia, łatwo penetruje do tkanek

(drzewa oskrzelowego, płuc, migdałków, zatok, ucha środkowego)

przenoszona przez makrofagi i neutrofile do miejsca zakażenia,

w większym stopniu niż makrolidy gromadzi się w komórkach bakterii w bardzo

dużym stężeniu

in vitro: zmniejsza odczyn zapalny

efekt poantybiotykowy

Wskazania:

Jako alternatywa dla antybiotyków beta-laktamowych i w przypadku bakterii opornych

na inne antybiotyki

Skuteczność podobna do makrolitów, amino penicylin i fluorochinolonów.

zalecana w pozaszpitalnym zapaleniu płuc

zaostrzeniach przewlekłego zapalenia oskrzeli

ostre zapalenie zatok przynosowych

zapalenie gardła

zapalenie migdałków podniebiennych

Stosowana u dorosłych i dzieci powyżej 12 r.ż.

działanie niepożądane:

zmiany skórne

biegunki >10% chorych

nudności, wymioty (rzadziej niż przy makrolidach)

bóle i zawroty głowy

terapia:

Ketek tabletki powl. 400mg lub 800mg co 24h przez 5 dni (dobra skuteczność w

krótkiej terapii w infekcjach układu oddechowego)

korzystny wskaźnik terapeutyczny

18.02.2009r. gr. 7

5

CEFALOSPORYNY

IV

GENERACJI________________________________________

antybiotyki betalaktamowe, bakteriobójcze

wyjątkowe oporne na działanie betalaktamaz zarówno plazmidowych jak i

chromosomalnych

podawanie pozajelitowe: iv, im

ciężkie i/lub powikłane zakażenia

C

EFEPIM

(Maxipime) fiol. 0,5 i 2 g

spektrum:



Gram(+): S. pneumoniae( w tym umiarkowanie oporne na penicyliny), S. ureus (z
wyjątkiem MRSA),



Gram(-): Klebsiella spp, P. aeruginosa, E. coli, Enterobacteriaceae, H. influenzae,

Serratia spp, Proteus spp, Salmonella spp, Shigella spp, M. catarrhalis, Neisseria

spp, Citrobacter spp



beztlenowce, oprócz B.fragillis i C.difficile

Bardzo łatwo przenika do tkanek w tym do CSF, słabo wiąże się z białkami (20%),

wydalany przez nerki w postaci niezmienionej, skuteczny w zakażeniach dróg

moczowych

wskazania:



zakażenia P.aeruginosa lub Gram(-) o dużym stopniu oporności



zakażenia dolnych dróg oddechowych (preferowany w szpitalnym zapaleniu płuc
wywołanym przez E. cloacae)



powikłane zakażenia układu moczowego



ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych po zabiegach neurochirurgicznych

(gronkowce lub szpitalne szczepy pałeczek Gram (-) jak P.
aeruginosa)cefepim+wankomycyna



posocznica (w monoterapii lub w skojarzeniu z amino glikozydami lub
glikopeptydami)



chorzy z neutropenią lub spadkiem odporności

korzystny wskaźnik terapeutyczny

działania niepożądane:



bóle głowy



parestezje



nudności, wymioty



zakrzepowe zapalenie żył



pokrzywka, świąd



biegunka

reakcje uczuleniowe 8x rzadziej niż w przypadku penicylin

terapia:



iv lub 30-minutowy wlew kroplowy 1-2 g co 8-12h lub 0,5-1 grama co 12 h i.m.



przez 7-10 dni a w razie konieczności dłużej

18.02.2009r. gr. 7

6

- przy niewydolności nerek dawkę dobieramy zależnie od klirensu kreatyniny

GLICYLOCYKLINY_____________________________________________________

T

YGECYKLINA

(Tygacil)

- brak oporności krzyżowej z innymi antybiotykami
- bardzo dobra penetracja do tkanek

szerokie spektrum działania:

Gram(+): S. ureus (MRSA), S. pneumoniae, Enterococcus spp

(wankomycynooporny)

Gram(-): Enterobacteriaceae (syntetyzujące beta-laktamazy)

beztlenowce: Bacteroides spp, Fusobacterium spp, Clostridium perfrigens,

Peptostreptococcus spp

atypowe: chlamydia, mycoplasma

wskazania:

powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich oraz jamy brzusznej

stopa cukrzycowa

działania niepożądane:

nudności, wymioty, biegunka

ból brzucha i głowy

zapalenia żył

świąd

wzrost AlAT

wzrost wskaźników krzepnięcia

terapia:

wlew 100mg, potem 50 mg co 12h 5-14 dni

- kategoria c

- powyżej 18 roku życia

KARBAPENEMY________________________________________________________

E

RTAPONEM

(Invanz)

Działa bakteriobójczo,

oporny na większość beta-laktamaz

tak zwany lek ostatniej szansy

spektrum:

Gram(+): gronkowce (ale nie MRSA), paciorkowce, pneumokoki

18.02.2009r. gr. 7

7

Gram(-): E.coli, H.influenzae, M.catarhalis

beztlenowce

- nie działa na bakterie atypowe

wskazania:

zakażenia jamy brzusznej (uogólnione zapalenie otrzewnej, jelit)

pozaszpitalne zapalenia płuc

ostre zakażenia miednicy mniejszej

powikłanie zakażenia skóry, tkanek miękkich i układu moczowego

przeciwwskazanie:

nadwrażliwość na betalaktamy (może wystąpić anafilaksja)

działania niepożądane:

biegunki 6%

odczyny miejscowe 4%

nudności

bóle głowy 2-3%

terapia:

iv lub im raz na 24h (długo działa)

- powyżej 18 roku życia
- dobry wskaźnik terapeutyczny