Polimyksyny, glikopeptydy,

bacytracyna, kwas fusydowy,

fuzafungina, mupirocyna,

spektynomycyna, nowe

antybiotyki

Hanna Rożek

Mateusz Spławski

Gr. 5

Polimyksyny



Antybiotyki wytwarzane przez wiele zarodnikujących

szczepów Bacillus polymyxa.



W lecznictwie zastosowanie znalazły polimyksyna B i

polimyksyna E (kolistyna).



Działają bakteriobójczo na drobnoustroje Gram(-) w tym

P.aeruginosa.



Mechanizm ich działania polega na uszkodzeniu błony

cytoplazmatycznej komórki.



Posiadają silne działanie nefrotoksyczne i

neurotoksyczne (zawroty głowy, mrowienie kończyn i

skóry, niezborność ruchów, zaburzenia widzenia i

mowy).

Polimyksyny c.d.



Rzadko używane doustnie w zakażeniach przewodu

pokarmowego wywołanych przez oporne na inne

antybiotyki szczepy Escherichia, Salmonella i Shigella, a

wyjątkowo pozajelitowo w bardzo ciężkich zakażeniach

pałeczką ropy błękitnej oporną na aminoglikozydy

(zapalenia płuc, wsierdzia, dróg moczowych, posocznice).



W meningokokowym zapaleniu opon mózgowo-

rdzeniowych.



Miejscowo stosowane w zakażeniach ucha

zewnętrznego i środkowego oraz w bakteryjnym

zapaleniu spojówek (polimyksyna B).



Oporność na antybiotyki występuje bardzo rzadko.

Polimyksyny c.d.



Colistimethatum natricum

Colistin-fiolki z liofilizatem 500000 jm., 1000000

jm.



Polymyxini B sulfas, preparat złożony Dexadent z
framecytyną



Polymyxinum B, preparaty złożone:
Oxytetraciklinum, Maxitrol i Satrol z neomycyną



Preparaty złożone: Dexadent i Pulpomixine z
framecytyną, Multibiotic, Neotopic i Tribiotic z
neomycyną.

Kwas fusydowy



Antybiotyk steroidowy o wąskim zakresie działania,
głównie bakterie Gram(+) (bez paciorkowców i
pneumokoków) i niektóre Gram(-) (Neisseria,
Corynebacterium diphteriae, Clostridium).



Szczególnie silnie działa na gronkowce w tym
S.aureus i MRSA.



Działanie pierwotniakobójcze (Giardia lamblia).



Mechanizm działania polega na hamowaniu
biosyntezy białka bakterii.

Kwas fusydowy



Stosowany jako lek rezerwowy w ciężkich zakażeniach

gronkowcowych opornych na antybiotyki β-laktamowe i

klindamycynę zwłaszcza w ostrych i przewlekłych

zakazeniach kości i stawów, skóry, w posocznicach i

zapaleniu płuc.



W zakażeniach hematogennych wywołanych przez CNS z

kloksacyliną lub klindamycyną lub Enterobacteriaceae z

wankomycyną/teikoplaniną.



W gronkowcowych zakażeniach pourazowych np. otwartym

złamaniu z wankomycyną/teikoplaniną.



W gronkowcowych zakażeniach po zabiegach chirurgicznych

np. protezy, dostawowe iniekcje sateroidów z kloksacyliną.



W promienicy i rzekomobłoniastym zapaleniu jelit

wywołanym przez C.difficile.



Podawany w połączeniu z innymi antybiotykami, np.

flukloksacyliną.

Kwas fusydowy



Najczęstsze objawy niepożądane to
zaburzenia żołądkowo-jelitowe, mogą
wystepować silne odczyny miejscowe
oraz żółtaczka.



Acidum fusidicum: Fucidin – fiolki z
subst. suchą 0,5 g; krem i maść 20
mg/g; zawiesina doustna 50 mg/ml.

Bacytracyna



Bacytracyna to antybiotyk polipeptydowy
o działaniu bakteriobójczym w stosunku do
bakterii Gram-dodatnich. Nie działa na
Enterobacteriaceae i Pseudomonas
aeruginosa.



Bacytracyna jest wytwarzana przez Bacillus
licheniformis i Bacillus subtlis varium.



Hamuje proces budowy ściany komórkowej
u bakterii.

Bacytracyna



Bacytracyna działa na gronkowce,

paciorkowce, Clostridium,

Corynebacterium diphteriae, na niektóre

bakterie Gram ujemne (Neisseria

gonorrhoeae, Neisseria meningitidis,

Treponema pallidum, Haemophilus

influenzae).



Staphylococcus aureus jest oporna na

bacytracynę.



Bakterie szybko wytwarzają oporność na

bacytracynę.

Bacytracyna - Zastosowanie



Nie wchłania się z przewodu pokarmowego, jest zatem

przeznaczona do stosowania miejscowego. Doustnie

podaje się ją tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy

zachodzi potrzeba wyjałowienia przewodu

pokarmowego.



Stosuje się miejscowo w zakażeniach skóry i błon

śluzowych gronkowcami i paciorkowcami, w leczeniu

rzekomobłoniastego zapalenia jelit. Rzadko w

gronkowcowym zapaleniu jelit.



Niektóre z jej analogów wykorzystywane są w leczeniu

wirusowych zakażeń - hamując powstawanie

agregatów w dołeczkach opłaszczonych klatryna,

przyczyniają się do zmniejszenia endocytozy cząstek

wirusa.

Bacytracyna



Jest nefrotoksyczna (uszkodzenie
kłębuszków nerkowych, albuminuria,
azotemia), dlatego stosuje się ją
głównie w leczeniu miejscowym
(infekcje skóry, błon śluzowych).



Najczęściej stosowane stężenia: 250-
1000 jednostek w 1 ml lub w 1 g. 1 mg
bacytracyny odpowiada 50 jednostkom.

Bacytracyna



  

Baneocin Bacitracinum, Neomycini sulfas



  Bivacyn (krople do oczu) Bacitracinum,
Neomycinum



  Bivacyn (maść do oczu) Bacitracinum, Neomycinum



  Bivacyn (puder) Bacitracinum, Neomycinum



  Multibiotic Neomycini sulfas, Bacitracinum zincum,
Polymyxini B sulfas



  Neotopic Bacitracinum, Neomycinum,Polymyxinum B



  Tribiotic Bacitracinum, Neomycinum, Polymyxinum B

Glikopeptydy



Należą do najstarszych antybiotyków, odktytych w latach 50.



Przedstawicielami tej grupy sa wankomycyna i

teikoplanina.



Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy ściany

komórkowej.



Punkt uchwytu stanowią terminalne cząsteczki pentapeptydu

D-Ala-D-Ala.



Szeroko stosowane w praktyce szpitalnej.



Działają głównie na Gram(+) w tym na metycylinooporne

gronkowce, enterokoki i paciorkowce.



Skuteczne w zakażeniach C. difficile i C. diphtheriae.



W zapaleniu otrzewnej u pacjentów dializowanych.



Mechanizm oporności: nadprodukcja D-Ala, substytucja D-Ala

na D-mleczan.

Glikopeptydy



Po podaniu dożylnym osiągają terapeutyczne

stężenie w płynie wysiękowym, osierdziu, płynie

opłucnowym i stawowym.



Źle penetrują do OUN (podawane dooponowo).



Działania niepożądane: oto- i nefrotoksyczność,

szybka infuzja powoduje zaczerwienienie twarzy

na skutek gwałtownego uwalniania histaminy.



Stężenie leku należy monitorować:



U pacjentów otrzymujących równolegle inne leki

nefrotoksyczne.



U pacjentów z niewydolnością nerek lub

dializowanych.



U pacjentów, u których stosuje się glikopeptydy w

dawkach wyższych niż rekomendowane.

Wankomycyna



Łączy się w 50% z białkami osocza.



Kliniczne zastosowanie tego antybiotyku

ograniczone jest głównie do

rzekomobłoniastego zapalenia jelita

grubego oraz ciężkich zakażen

gronkowcowych lub paciorkowcowych

opornych na β-laktamy.



Stosowana wtedy wyłącznie z aminoglikozydami,

z którymi wykazuje synergizm działania.



Stosowana w niektórych postaciach zapalenia

wsierdzia.

Wankomycyna



Silne działanie ototoksyczne i nefrotoksyczne.



Przeciwwskazaniem do jej stosowania są

uszkodzenia nerek i słuchu.



Inne działania niepożądane: nudności, wymioty,

gorączka, skórne odczyny alergiczne, zapalenie

żyły w miejscu padania.



Vancomycinum: Edicin – fiolki z substancją suchą

0,5 g i 1 g, Vancocin – kapsułki 0,125 g i 0,25 g,

Vancocin CP-fiolki z liofilizatem 1 g; fiolki z

substancją suchą 0,5 g.

Teikoplanina



Łączy się w 90% z białkami osocza.



Działa podobnie jak wnkomycyna, ale znacznie

dłużej i silniej.



Stosowana z tych samych wskazań, zwłaszcza w

przypadku małej skuteczności wankomycyny.



Słabiej od wankomycyny działa

nefrotoksycznie i nie działa miejscowo

drażniąco, dlatego może być podawana

domięśniowo.



Teicoplanimum: Targocid – fiolki z liofilizatem 0,2 g

i 0,4 g.

Fuzafungina

Fuzafungina



antybiotyk wytwarzany przez grzyb
Fusarium lateritium,



działa miejscowo przeciwbakteryjnie,
przeciwzapalnie, grzybostatycznie i
immunostymulująco,



stosowana w leczeniu miejscowym (w
postaci aerozolu) zapaleń górnych i
dolnych dróg oddechowych.

Fuzafungina – zakres

Fuzafungina – zakres

działania

działania

Działa bakteriostatycznie wobec następujących
drobnoustrojów:



Streptococcus gr. A i Streptococcus pneumoniae,



Staphylococcus aureus i Staphylococcus epidermidis,



Moraxella catharalis,



Legionella pneumophilla,



Mycoplasma pneumoniae.

Działa również grzybostatycznie na:



Candida albicans,



hamuje adhezję Haemophillus influenzae do komórek

nabłonka dróg oddechowych.

Fuzafungina –

Fuzafungina –

zastosowanie kliniczne

zastosowanie kliniczne



zakażenia układu oddechowego,



zakażenia błony śluzowej jamy ustnej,



stan po usunięciu migdałków
podniebiennych.

Fuzafungina -

Fuzafungina -

przeciwwskazania

przeciwwskazania

Fusafungina stosowana miejscowo nie przenika do
krwi, a co za tym idzie, również do krwi płodu ani
mleka matki. Dzięki temu można lek stosować u kobiet
w okresie ciąży i karmienia piersią. Działania
niepożądane są bardzo rzadkie i pojawiają się tylko
miejscowo. Objawy nietolerancji pojawiają się u około
1% pacjentów.
Przeciwwskazania:



dzieci do 30 miesiąca życia (ryzyko kurczu krtani),



nadwrażliwość na fusafunginę lub inne składniki

preparatu.

Fuzafungina – działanie

Fuzafungina – działanie

niepożądane

niepożądane



reakcje miejscowe zależne od podrażnienia błony
śluzowej takie jak pieczenie, napady kichania,



skórne reakcje uczuleniowe,



rzadko – skurcz oskrzeli z napadową dusznością,



podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej i gardła,



wysypka,



wyciek z nosa,



nudności,



bóle brzucha.

Fuzafungina –

Fuzafungina –

dawkowanie, preparaty

dawkowanie, preparaty

Dawkowanie:



w nieżycie nosa, zapaleniu zatok: donosowo 4
dawki do każdego otworu nosowego 4 razy
dziennie,



w zapaleniu gardła, migdałków, krtani, oskrzeli:
przez usta 4 wdechy 4 razy dziennie,

Preparaty:



BIOPAROX - Servier
aerozol 0.125 mg/dawkę (20 ml)

Mupirocyna

Mupirocyna



antybiotyk, wytwarzany przez

Pseudomonas fluorescens,



zaliczana do grupy antybiotyków

działających miejscowo,



szybko rozkładana w organizmie do

nieczynnego metabolitu,



skórę wchłania się bardzo wolno,



przeznaczona do miejscowego leczenia

bakteryjnych zakażeń skóry.

Mupirocyna – zakres

Mupirocyna – zakres

działania

działania

Bakteriobójczo na ziarenkowce Gram-dodatnie; głównie na gronkowce.
Spektrum aktywności:



Streptococcus pyogenes



Streptococcus pneumoniae



Staphylococcus aureus



MRSA



Enterococcus spp.



Beztlenowe ziarenkowce



Heamophilus influenzae



Moraxella catarrhalis



Enterobacteriaceae



Neisseria gonorrhoeae



Neisseria meningitidis



Corynebacterium sp.



Erysipelotrix



Listeria monocytogenes



Clostridium sp.



Bacillus sp.



Bordetella



Pasteurella

Mupirocyna –

Mupirocyna –

mechanizm działania

mechanizm działania

Hamuje syntezę białka bakteryjnego

poprzez

wiązanie cząsteczki RNA transportującej
izoleucynę - blokuje to wbudowywanie tego
aminokwasu.

Mupirocyna –

Mupirocyna –

zastosowanie kliniczne

zastosowanie kliniczne



zakażenia skóry: liszajec,



zapalenie mieszków włosowych,



czyraczność,



zakażenia ran,



eliminacja nosicielstwa gronkowców (w
tym MRSA) z nosa.

Mupirocyna – działanie

Mupirocyna – działanie

niepożądane i

niepożądane i

przeciwwskazania

przeciwwskazania

Działanie niepożądane:



wysuszenie,



zaczerwienienie,



świąd skóry w miejscu stosowania.

Przeciwwskazania:



uczulenie na mupirocynę lub glikol polietylenowy



rozległe rany oparzeniowe (ryzyko wchłaniani

glikolu polietylenowego)



nie stosować do i w okolicy oczu



ciąża i okres karmienia - brak danych na temat

bezpieczeństwa

Mupirocyna -

dawkowanie



miejscowo,



maść na skórę: na chorobowo zmienioną
skórę nanieść niewielką ilość maści, stos.
3 razy dziennie przez 10 dni,



maść donosowa: niewielką ilość maści
wprowadzić do każdego otworu nosowego,
stos. 2-3 dziennie przez 5-7 dni,

Mupirocyna -

Mupirocyna -

preparaty

preparaty



BACTROBAN - SmithKline Beecham

maść 2% (15 g)
maść do nosa 2% (3g)



MUPIROX

2% maść, 15 g
2% maść, 8 g

Spektynomycyna

Spektynomycyna



syntetyczny aminoglikozyd,



zaliczana do aminocyklitoli,



ze względu na mechanizm działania i

właściwości farmakokinetyczne wykazuje

duże podobieństwo z aminoglikozydami,



słabo wchłania się z jelit,

Spektynomycyna –

Spektynomycyna –

zakres działania

zakres działania



tlenowe bakterie Gram-ujemne,



gronkowce,



w terapii skojarzonej z β-laktamami w
przypadku ciężkich zakażeń bakteriami
Gram-dodatnimi

Spektynomycyna –

Spektynomycyna –

zastosowanie i działanie

zastosowanie i działanie

niepożądane

niepożądane

Zastosowanie:



zakażenia układu moczowego,



zakażenia ran pooparzeniowych,



zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych,



zapaleniu wsierdzia,

Działanie niepożądane:



uszkodzenia narządu słuchu,



Uszkodzenia narządu równowagi w uchu

wewnętrznym,



uszkodzenia nerek

Nowe antybiotyki

Nowe antybiotyki



Glicylocykliny,
- tigecyklina,



Ketolidy,
- telitromycyna,



Oksazolidynony,
- linezolid,



Streptograminy,
- chinuprystyna,
- dalfoprystyna,



Nowe fluorochinolony,



Modyfikowane glikopeptydy,



Oligosacharydy.

Tigecyklina

Tigecyklina



należy do grupy glicylocyklin,



wprowadzony do lecznictwa klika lat temu,



działa w sposób zbliżony do tertacyklin,



mechanizm działania: hamowanie
biosyntezy białka w komórce bakteryjnej
wskutek wiązania się cząsteczki leku z
miejscem akceptorowym podjednostki 30S
rybosomu,

Tigecyklina

Tigecyklina



wykazuje szerokie spektrum działania
przeciwdrobnoustrojowego,



działa na szczepy enterokoków opornych na
wankomycynę oraz na Acinebacter baumani,



zarejestrowany do leczenia: powikłanych zakażeń
skóry, zakażeń tkanek miękkich oraz zakażeń
wewnątrzbrzusznych,



wykazuje skuteczność w leczeniu wewnątrz- i
pozaszpitalnych zapaleń płuc,



działanie niepożądane – zaburzenia gastryczne.

Telitromycyna

Telitromycyna



należy do grupy ketolidów,



stanowi alternatywę dla makrolidów,



mechanizm działania: zaburza rybosomalną
translację RNA oraz blokuje tworzenie się
podjednostek rybosomalnych 50S i 30S,



szerokie spektrum działania wobec bakterii
Gram-dodatnich i Gram-ujemnych,
tlenowych oraz beztlenowych,

Telitromycyna

Telitromycyna



Nie zawsze skuteczny w infekcjach
powodowanych przez metycilinooporne S.
aureus, S. pyogenes, H. influenzae.



Zarejestrowany do leczenia: zapaleń płuc o
lekkim lub umiarkowanym przebiegu,
zaostrzenia przewlekłego zapalenia
oskrzeli, ostraego zapalenia zatok, zakażeń
spowodowanych przez szczepy oporne na
antybiotyki β-laktamowe i/lub makrolidy,

Telitromycyna

Telitromycyna



zalety:
- bardzo dobra penetracja leku do większości

tkanek i płynów ustrojowych,
- dobra biodostępność po podaniu doustnym,
- względnie długi okres półtrwania,



metabolizowany w wątrobie,



wydalany z żółcią,



nie wymaga modyfikacji dawkowanie u osób z

zaburzeniami czynności wątroby oraz

umiarkowaną niewydolnością nerek

Linezolid

Linezolid



należy do oksazolidynonów,



mechanizm działania: blokuje tworzenie kompleksu

inicjującego translację poprzez wiązanie się z

miejscem peptydylowym podjednostki 50S

rybosomu,



zakres działania:
- liczne drobnoustroje Gram-dodatnie tlenowe i

beztlenowe,
- w tym gronkowce wielooporne,
- oraz paciorkowce i enterokoki oporne na penicyliny

i wankomycynę,

Linezolid

Linezolid



wykorzystywany w leczeniu poza- i
wewnątrzszpitalnych zapaleń płuc,



zalety:

- bardzo dobra biodostępność po

podaniu doustnym,

- dobra penetracja do tkanki płucnej,
- metabolizowana w wątrobie,

Streptograminy

Streptograminy



należą tu chinuprystyna oraz dalfoprystyna,



stosuje się je łącznie,



hamują biosyntezę białka w komórce
bakteryjnej,



chinuprystyna hamuje elongację łańcucha
peptydowego,



dalfoprystyna indukuje zmiany
konformacyjne podjednostki 50S rybosomu,

Streptograminy

Streptograminy



zakres działania:
- bakterie atypowe,
- bakterie Gram-dodatnie,
- w tym paciorkowce i gronkowce
metycylinooporne,
- oraz Enterococcus faecium,



zarejestrowany do leczenia
wewnątrzszpitalnych zapaleń płuc,

Nowe

Nowe

fluorochinolony

fluorochinolony



należące do III generacji fluorochinolonów,



m.in. moksifloksacyna, gemifloksacyna,

grepafloksacyna, trowafloksacyna i gatifloksacyna,



zakres działania: wysoka skuteczność wobec bakterii

Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, rosnących

zarówno tlenowo, jak i beztlenowo,



mechanizm działania: miejscem docelowym działania

nowych fluorochinolonów są dwa enzymy bakteryjne:

gyraza DNA i topoizomeraza IV, chemioterapeutyki te

uniemożliwiają łączenie nici DNA, co powoduje

zahamowanie biosyntezy białka,



liczne działania niepożądane.

Modyfikowane

Modyfikowane

glikopeptydy

glikopeptydy



wykazują aktywność wobec bakterii opornych na

wankomycynę,



silniej hamują syntezę peptydoglikanu ściany

komórkowej,



mają wzmocnione działania przeciwbakteryjne,

gdy podawane są razem z ampicyliną,

gentamycyną i Synercidem,



mechanizm działania: mechanizm funkcjonowania

nowych glikopeptydów polega na hamowaniu

biosyntezy ściany komórkowej bakterii, co

prowadzi do śmierci komórki.

Oligosacharydy

Oligosacharydy



należy tu ewerninomycyna,



produkowana przez Micromonospora carbonacea,



zakres działania: działa na bakterie Gram-dodatnie, a
szczególnie penicylinooporne gronkowców i
paciorkowców,



najważniejszą właściwością tego antybiotyku jest
wysoka skuteczność wobec szczepów opornych na
wankomycynę,



przypuszcza się, że działając na rybosomalne białko,
hamuje ona biosyntezę białek

KONIEC

KONIEC