Spektynomycyna,
Spektynomycyna,
sulfonamidy, nowe
sulfonamidy, nowe
antybiotyki
antybiotyki
Spektynomycyna
• zaliczana jest do aminocyklitoli
• jest antybiotykiem aminoglikozydowym,
jednak ma działanie nieco odmienne- nie
wykazuje właściwości bakteriobójczych,
po wniknięciu do komórki wiąże się oraz
działa w obrębie podjednostki
rybosomalnej 30S, nie powoduje
nieprawidłowego odczytu matrycowego
RNA
• działa na bakterie Gram- ujemne
• nie działa oto i nefrotoksycznie
• wykształca oporność na drodze mutacji
16S rybosomalnego RNA lub
modyfikacji leku przez
adenylotransferazy
• nie wchłania się z przewodu
pokarmowego, podaje się ją
domięśniowo
• pojedyncza dawka to 2g, większość
zostaje wydalona z moczem w ciągu 48
godzin
• zastosowanie terapeutyczne: leczenie
rzeżączki powodowanej przez szczepy
oporne na leki pierwszego rzutu lub jeśli
istnieją przeciwwskazania do
stosowania tych leków
• zastosowanie w weterynarii: skuteczna
u drobiu w infekcjach dróg
oddechowych i przewodu pokarmowego
(CDR, salmonelloza) i bydła – biegunki
Sulfonamidy
• Mają zbliżony zakres działania i
aktywność przeciwbakteryjną,
poszczególne związki różnią się głównie
wchłanianiem i szybkością eliminacji
• Podział sulfonamidów:
• Szybko wchłaniane z przewodu
pokarmowego i szybko wydalane
• Szybko wchłaniane o zwolnionej
eliminacji
• Mało lub w ogóle nie wchłaniane z
przewodu pokarmowego
• Mechanizm działania:
bakteriostatycznie poprzez antagonizm
konkurencyjny wobec kwasu p-
aminobenzoesowego, niezbędnego
niektórym bakteriom do syntezy kwasu
foliowego. Prowadzi to do zahamowania
syntezy nukleotydów i uniemożliwia
namnażanie bakterii
• Sulfonamidy były pierwotnie aktywne in
vitro wobec wielu bakterii G(+) i G(-),
jednak częste występowanie oporności
sprawia, że są praktycznie pozbawione
działania
• Sulfonamidy są wchłaniane z przewodu
pokarmowego z biodostępnością 60-
100%. Maksymalne stężenie w surowicy
pojawia się zwykle po 2-4 h po podaniu
• Przenikają dość dobrze do wielu tkanek i
narządów, ale w płynie mózgowo-
rdzeniowym ich stężenie jest
umiarkowane
• Działania niepożądane:
- Ze strony przewodu pokarmowego:
nudności, wymioty, biegunka
- Ze strony OUN: bóle i zawroty głowy,
zaburzenia psychiczne, psychozy
toksyczne, senność, bezsenność,
koszmarne sny, zaburzenia
świadomości, depresja, ataksja,
zapalenie nerwów obwodowych
- Wysypki, alergie
- Najpoważniejsza reakcja to zespół
Stevensa- Johnsona (rumień
wielopostaciowy z owrzodzeniami
spojówek, jamy ustnej i cewki
moczowej; czasem śmiertelny)
- Agranulocytoza
- Uszkodzenie nerek związane z krystalurią
- Objawy toczniopodobne
Sulfonamidy mogą nasilać działanie
leków przeciwcukrzycowych, prowadząc
do ciężkiej hipoglikemii. Mogą też
wypierać doustne leki przeciwzakrzepowe
z wiązania z białkami surowicy i
powodować nadmierne krwawienia.
• Racjonalne wskazania do stosowania
samych sulfonamidów są obecnie
rzadkością
• Mogą być stosowane w zakażeniach
powodowanych przez Nocardia
asteroides. W skojarzeniu z lekami
przeciwprątkowymi bywają stosowane
w zakażeniach Mycobacterium kansasii
opornym na rifampicynę
• Toksoplazmoza, melioidoza, dermatitis
herpetiformis, ziarniak weneryczny
pachwin, wrzód miękki
• Ostre zakażenia dróg moczowych-
sulfakarbamid, sulfafurazol
• Sulfacetamid i leki podobne stosowane
są jako krople do oczu
• Zalecane dawkowanie sulfakarbamidu,
dostępnego w Polsce sulfonamidu o
krótkim działaniu: 3-4g na dobę w
dawkach podzielonych co 6-8 h.
Maksymalna dopuszczalna dawka
wynosi zwykle dla dorosłych 6g na dobę.
Nowe antybiotyki
• Jako odpowiedź na pojawiające się coraz
częściej zakażenia wywoływane przez
patogeny wielooporne, wprowadzono do
lecznictwa nowe związki
przeciwbakteryjne
• Nowe antybiotyki w przeciągu ostatnich 10
lat:
- Oksazolidinony: przedstawiciel- Linezolid
(Zyvox) aktywny wobec bakterii Gram-
dodatnich wywołujących zakażenia skóry,
bakteriemię i zapalenie płuc
- Ketolidy: wykazują szerokie spektrum
działania wobec bakterii Gram-dodatnich i
Gram-ujemnych, tlenowych jak i
beztlenowych
- Streptograminy: przedstawiciel
Chinopristina-dalfopristina (RP 59500,
Synercid) jest półsyntetycznym
antybiotykiem, złożonym z naturalnych
streptogramin produkowanych przez
Streptomyces pristinaespiralis. Wykazuje
aktywność wobec szczepów Enterococcus
faecium opornych na wankomycynę
-
Modyfikowane glikopeptydy: LY333328 i
LY264826 wykazują aktywność wobec
opornych na wankomycynę enterokoków,
w tym opornych na wankomycynę
szczepów E. faecium. LY 333328 sto razy
silniej hamuje transglikolizację
peptydoglikanu, niż wankomycyna,
wykazuje synergistyczne działanie
antybakteryjne z ampicyliną,
gentamycyną i chinopristiną-dalfopristiną
(Synercid). Jest również skuteczny wobec
meticylinoopornych szczepów S. aureus i
penicylinoopornych szczepów S.
pneumoniae.
-
Oligosacharydy: przedstawiciel
ewerninomycyna, produkowana przez
Micromonospora carbonacea var
africana. Wykazuje działanie wobec
bakterii Gram-dodatnich, a szczególnie
penicylinoopornych gronkowców i
paciorkowców. Najważniejszą
właściwością tego antybiotyku jest
wysoka skuteczność wykazana in vitro,
wobec wankomycynoopornych
szczepów Enterococcus faecium i
Enterococcus faecalis.