„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Araszkiewicz
Patryk Araszkiewicz

Prowadzenie działalności gospodarczej 512[01].Z4.05

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Małgorzata Zysnarska
mgr Andrzej Kobylec



Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Araszkiewicz
mgr Patryk Araszkiewicz
mgr Ewa Wasilewska



Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 512[01].Z4.05
prowadzenie działalności gospodarczej zawartej w modułowym programie nauczania dla
zawodu kelner.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia

6

4. Materiał nauczania

7

4.1. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej

7

4.1.1.Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 12

4.2. Rejestracja działalności usługowej

13

4.2.1.Materiał nauczania

13

4.2.2. Pytania sprawdzające 15
4.2.3. Ćwiczenia 15
4.2.4. Sprawdzian postępów 18

4.3. Biznesplan działalności usługowej

19

4.3.1.Materiał nauczania

19

4.3.2. Pytania sprawdzające 23
4.3.3. Ćwiczenia 23
4.3.4. Sprawdzian postępów 25

4.4. Procedury ustalania i kalkulacji cen

26

4.4.1.Materiał nauczania

26

4.4.2. Pytania sprawdzające 30
4.4.3. Ćwiczenia 30
4.4.4. Sprawdzian postępów 34

4.5. Podatki w działalności usługowej

35

4.5.1. Materiał nauczania

35

4.5.2. Pytania sprawdzające 38
4.5.3. Ćwiczenia 38
4.5.4. Sprawdzian postępów 41

4.6. Dokumentacja funkcjonowania działalności usługowej

42

4.6.1.Materiał nauczania

42

4.6.2. Pytania sprawdzające 45
4.6.3. Ćwiczenia 46
4.6.4. Sprawdzian postępów 47

4.7. Dokumentacja związana z pracownikiem

48

4.7.1.Materiał nauczania

48

4.7.2. Pytania sprawdzające 52
4.7.3. Ćwiczenia 52
4.7.4. Sprawdzian postępów 53

5. Sprawdzian osiągnięć 54
6. Literatura

58

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswojeniu wiedzy z zakresu prowadzenia działalności

gospodarczej w ramach modułu: organizacja serwisu specjalnego oraz imprez
okolicznościowych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, zawierające wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć opanowane,
abyś mógł bez problemów przystąpić do realizacji programu tej jednostki modułowej
i korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia wraz z wykazem umiejętności, jakie nabędziesz podczas realizacji tej
jednostki modułowej,

−

materiał nauczania, zawierający wiadomości teoretyczne, które pozwolą Ci samodzielnie
przygotować się do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów z tej jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań przydatny do samodzielnego sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas zajęć i zdobyłeś wiedzę i umiejętności z zakresu
tej jednostki modułowej,

−

wykaz literatury uzupełniającej.

Jeżeli będziesz miał trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela

o wyjaśnienie lub sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz czynność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

512[01].Z4

Organizacja serwisu specjalnego oraz

imprez okolicznościowych

512[01].Z4.01

Przygotowanie potraw

w obecności konsumenta

512[01].Z4.03

Organizacja i obsługa imprez

okolicznościowych

512[01].Z4.02

Obsługa gości w pokoju

hotelowym

512[01].Z4.04

Porozumiewanie się w języku obcym

512[01].Z4.05

Prowadzenie działalności gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z aktów prawnych,

−

korzystać z instrumentów marketingowych,

−

sporządzać umowę o świadczenie usług z konsumentem,

−

sporządzać umowę o świadczenie usług z przedsiębiorcą,

−

wykonywać obliczenia procentowe,

−

używać kalkulatora,

−

użytkować komputer (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny),

−

korzystać z Internetu,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z literatury i innych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zidentyfikować przedsiębiorstwa gastronomiczne z obsługą kelnerską działające na
lokalnym rynku,

–

określić potencjalnych klientów przyszłej firmy,

−

określić formę organizacyjną firmy,

–

scharakteryzować procedurę zakładania działalności gospodarczej,

–

oszacować koszty związane z rozpoczęciem działalności usługowej i wskazać źródła jej
finansowania,

–

przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,

–

opracować prosty plan działalności gospodarczej firmy,

–

określić czynniki wpływające na popyt, podaż oraz cenę towarów i usług,

–

przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,

–

opracować ofertę świadczonych usług,

–

przygotować dokumenty niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej i realizacji
usług,

–

określić koszty realizacji indywidualnych usług kelnerskich,

–

określić koszty realizacji przyjęć okolicznościowych,

–

poprowadzić uproszczone formy księgowości,

–

sporządzić dokumentację niezbędną do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym i Zakładem
Ubezpieczeń Społecznych,

–

skorzystać z przepisów kodeksu pracy dotyczących pracownika i pracodawcy,

–

przeprowadzić rozmowę ze zleceniodawcą i ustalić zakres usługi,

−

sporządzić projekt umowy na realizację usług kelnerskich,

–

zastosować zasady etyki i kultury osobistej w kontaktach ze zleceniodawcą usługi,

–

wyjaśnić znaczenie jakości w realizacji usług,

–

dokonać analizy jakości świadczonych usług,

–

skorzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

Podstawą funkcjonowania gospodarki rynkowej jest prowadzenie działalności gospodarczej

przez prywatnych przedsiębiorców, którzy samodzielnie i na własne ryzyko podejmują decyzje
dotyczące własnej firmy. Przedsiębiorcy oferując swoje dobra i usługi spotykają się na rynku
z nabywcami w celu zawarcia transakcji kupna-sprzedaży po określonej przez te podmioty cenie.
Na cenę dobra lub usługi wpływają dwie podstawowe wielkości rynkowe, czyli popyt i podaż.

Popyt to zapotrzebowanie na dobra lub usługi, na które konsumenci chcą przeznaczyć

posiadane środki pieniężne. Prawo popytu zakłada, że im wyższa cena danego dobra, tym ilość
zapotrzebowania (wielkość popytu) na nie spada.

Podaż to oferta producenta na rynku. Prawo podaży zakłada, że im wyższa cena danego

dobra, tym ilość oferowanego dobra (wielkość podaży) rośnie.

Podaż i popyt są podstawowymi kategoriami kształtującymi wysokość ceny i liczbę

transakcji dokonywanych na rynku. Mechanizm rynkowy determinuje kształtowanie się ceny
i ilości w punkcie zrównania popytu i podaży.

Działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa, wytwórcza, budowlana, handlowa,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana
w sposób ciągły i zorganizowany.

Rys. 1. Przedmiotowa klasyfikacja działalności gospodarczej [2, s. 17]

Działalność produkcyjna zajmuje się wytwarzaniem i przetwarzaniem dóbr oraz

wydobywaniem surowców. Działalność usługowa zajmuje się świadczeniem usług na rzecz osób
fizycznych i prawnych, grup społecznych i całości społeczeństwa. Istotą działalności handlowej
jest sprzedaż z zyskiem zakupionych towarów i materiałów.

Przedsiębiorstwa to podmioty gospodarki narodowej, które prowadzą działalność

gospodarczą. Przedsiębiorstwa można klasyfikować według form własności (rys. 2) i form
prawno – organizacyjnych (rys. 3).

Własność państwowa oznacza wszelkie formy działalności gospodarczej, których

właścicielem jest skarb państwa. Własność komunalna oznacza przynależność do jednostek
samorządu terytorialnego. Własność prywatna osób fizycznych oznacza własność obywateli
Polski. Własność prywatna osób prawnych oznacza własność podmiotów mających osobowość
prawną. Własność zagraniczna oznacza własność podmiotów zagranicznych. Spółki z udziałem
kapitału zagranicznego nazywa się spółkami joint-venture.

RODZAJE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

PRODUKCYJNA

USŁUGOWA

HANDLOWA

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Rys. 2. Klasyfikacja przedsiębiorstw wg form własności [2, s. 33]

Przedsiębiorstwa państwowe są samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się

podmiotem gospodarczym tworzonym przez organy administracji państwowej. Spółdzielnia jest
dobrowolnym, samorządnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, powołanym w celu
prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy indywidualni to osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Spółki to przedsiębiorstwa powstałe poprzez
umowę dwóch (wyjątkowo jednego) lub więcej podmiotów w celu prowadzenia wspólnej
działalności gospodarczej. Ich klasyfikację przedstawia rys. 4 i tab. 1. Do innych jednostek
organizacyjnych zaliczamy m.in.: fundacje i stowarzyszenia.

Rys. 3. Klasyfikacja przedsiębiorstw wg formy prawno-organizacyjnej [5, s. 18]

RODZAJE

PRZEDSIĘBIORSTW

OSOBY FIZYCZNE

PROWADZĄCE
DZIAŁALNOŚĆ

PRZEDSIĘBIORSTWA

PAŃSTWOWE

SPÓŁDZIELNIE

SPÓŁKI

INNE JEDNOSTKI

ORGANIZACYJNE

PODZIAŁ

PRZEDSIĘBIORSTW

ZAGRANICZNE

PAŃSTWOWE

KOMUNALNE

PRYWATNE OSÓB

FIZYCZNYCH

PRYWATNE OSÓB

PRAWNYCH

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rys. 4. Klasyfikacja spółek [5, s. 19]

Spółka cywilna działa w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego, a pozostałe spółki

w oparciu o prawo kodeksu spółek handlowych. Wśród spółek handlowych wyróżniamy spółki
osobowe, które łączą wspólników będących osobnymi podmiotami prawa oraz spółki kapitałowe
łączące kapitały i posiadające własną osobowość prawną.

Tabela 1. Klasyfikacja spółek handlowych [12]

Spółka

jawna

Spółka

partnerska

Spółka

komandytowa

Spółka

komandytowo-

akcyjna

Spółka z

ograniczoną

odpowiedzialnością

Spółka

akcyjna

Minimalna liczba

wspólników

2 2

1

komandytariusz

1 komplementariusz

1 akcjonariusz

1 komplementariusz

1 1

Minimalny kapitał

Brak

wymogu

Brak wymogu

Brak wymogu

50 000 zł

50 000 zł

500 000 zł

Forma dokumentu

założycielskiego

Umowa

na

piśmie

Umowa w

formie aktu

notarialnego

Umowa w formie
aktu notarialnego

Statut w formie aktu

notarialnego

Umowa w formie aktu

notarialnego

Statut w

formie aktu

notarialnego

Firma

Nazwisk

o min. 1

wspólni

ka +

„spółka

jawna”

Nazwisko min.

1 wspólnika +

„i partner

(partnerzy)” +

określenie

wolnego

zawodu

Nazwisko min. 1

komplementariusz

a + „spółka

komandytowa”

Nazwisko min. 1

komplementariusza +

„spółka

komandytowo-

akcyjna”

Dowolna Dowolna

Skrót nazwy

rodzaju spółki

sp.j. sp.p.

sp.k.

S.K.A.

sp.z

o.o.

S.A.

Nazwy właścicieli

wspólni

cy

partnerzy komandytariusze

komplementariusze

akcjonariusze

komplementariusze

wspólnicy akcjonariusze

Minimalny kapitał

wniesiony przez

1wspólnika

Brak

wymogu

Brak wymogu

Brak wymogu

Brak wymogu

50 zł

1 gr (1 akcja)

Odpowiedzialność

wspólników za

zobowiązania

spółki

całym

majątkie

m

całym

majątkiem

Komplementariusz:

całym majątkiem

Komandytariusz: do

wysokości sumy

komandytowej

Komplementariusz:

całym majątkiem

akcjonariusz:

do wysokości

wniesionego kapitału

do wysokości

wniesionego kapitału

do wysokości

wniesionego

kapitału

Organy spółki

Brak

Można

wprowadzić

zarząd

Brak

Walne zgromadzenie,

Można wprowadzić

radę nadzorczą

(obligatoryjna

powyżej 25

akcjonariuszy)

Zgromadzenie

wspólników,

Rada nadzorcza

(obligatoryjna powyżej

25 wspólników i 500000

zł kapitału) lub Komisja

Rewizyjna, Zarząd

Walne

Zgromadzenie

Akcjonariusz,

Rada

nadzorcza,

Zarząd

RODZAJE SPÓŁEK

SPÓŁKI PRAWA

SPÓŁKI PRAWA

spółka cywilna

SPÓŁKI OSOBOWE

SPÓŁKI KAPITAŁOWE

jawna

partnerska

komandytowa

komandytowo-akcyjna

z ograniczoną

akcyjna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Każde przedsiębiorstwo, bez względu na rodzaj, musi pozyskać środki finansowe na

rozpoczęcie i prowadzenie swojej działalności. Istnieją różne drogi pozyskania tych środków,
nazywa się je źródłami finansowania.

Tabela 2. Podział głównych źródeł finansowania przedsiębiorstw. [3, s. 227]

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

KAPITAŁ WŁASNY

KAPITAŁ OBCY

•

wpłaty własne właścicieli (w formie
udziałów, akcji, aportów),

•

wypracowany zysk

•

kredyty i pożyczki,

•

kredyt kupiecki (odroczone płatności),

•

leasing,

•

inne formy

Wpłaty właścicieli stanowią podstawowy kapitał przedsiębiorstwa podczas jego tworzenia.

Z czasem kapitał ten może być powiększany poprzez wpłaty nowych i dotychczasowych
właścicieli, a także poprzez dodawanie wypracowanego, a niewypłaconego zysku.

Kredyty i pożyczki to podstawowa forma pozyskiwania kapitału obcego. Kredyty i pożyczki

spłaca się sukcesywnie lub jednorazowo wraz z odsetkami. Kredyt kupiecki polega na
finansowaniu poprzez odroczenie płatności za zakupione towary i materiały. Leasing jest
specyficzną formą wypożyczenia środka trwałego i spłacania go w trakcie użytkowania. Rynek
oferuje również wiele innych form finansowania działalności gospodarczej.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Co oznaczają pojęcia popyt i podaż?

2.

W jaki sposób kształtuje się cena i wielkość sprzedaży na rynku?

3.

Jaką aktywność ludzką nazywamy działalnością gospodarczą?

4.

Jakie wyróżniamy formy własności przedsiębiorstw?

5.

Jakie są formy prawno-organizacyjne działalności gospodarczej?

6.

Jakie rodzaje spółek wyróżniamy w polskim prawie?

7.

Jakie główne cechy wyróżniają poszczególne spółki?

8.

Co oznacza pojęcie źródła finansowania?

9.

Jakie źródła finansowania działalności gospodarczej potrafisz wymienić?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Tabela przedstawia kształtowanie się popytu, podaży i cen na rynku owoców mango.

Tabela do ćwiczenia 1

popyt

(szt.)

140 120 100 80 60 40

podaż

(szt.)

50 60 70 80 90 100

cena

(zł)

3 4 5 6 7 8

nowy

popyt

(szt.)

? ? ? ? ? ?

Na podstawie powyższych danych:
1)

znajdź ilość i cenę równowagi,

2)

ustal nową równowagę (ilość i cenę) w sytuacji, gdy wzrost bezrobocia spowodował
zmniejszenie popytu o 30szt. przy każdej cenie,

3)

zinterpretuj zachowanie się rynku w sytuacji opisanej punkcie drugim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

znaleźć wyjściowy punkt równowagi i odpowiadającą mu cenę,

4)

obliczyć popyt w sytuacji bezrobocia,

5)

znaleźć nowy punkt równowagi,

6)

zinterpretować wpływ bezrobocia na rynek owoców mango,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podstaw prowadzenia działalności gospodarczej.

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiedni typ spółki (z listy spółek handlowych) do sytuacji przedstawionych

w tabeli:

Tabela do ćwiczenia 2

1 Adam Kowalski pragnie założyć restaurację, lecz brakuje mu kapitału. Namawia

Grzegorza Nowaka posiadającego środki finansowe do przystąpienia do spółki.
Grzegorz chętnie użyczy kapitału, lecz nie dysponuje czasem, aby zaangażować się
w sprawy spółki.

2 Przedsiębiorca prowadząc jednoosobową działalność w zakresie transportu dorobił się

w okresie 5 lat majątku w kwocie 3mln zł. Teraz planuje rozwój przedsiębiorstwa na
rynkach zagranicznych i w tym celu chce wprowadzić firmę na giełdę, aby pozyskać
kapitał na konieczne inwestycje.

3

Dwóch lekarzy zamierza wspólnie prowadzić prywatny gabinet internistyczny.

4 Biznesmeni

prowadzący dotychczas wspólnie spółkę cywilną w zakresie usług

gastronomicznych (catering), pragną uchronić majątek prywatny przed ryzykiem utraty
w sytuacji bankructwa spółki. Majątek spółki szacowany jest na 80000 zł.

5 Trzej przedsiębiorcy prowadzący dotychczas odrębną działalność handlową

w niewielkim rozmiarze pragną połączyć siły, aby sprostać rosnącej konkurencji na
rynku. Ich połączony kapitał wynosi 39000 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

dopasować każdy z przypadków do charakterystyki spółki,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie wraz z uzasadnieniem.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni: kodeks spółek handlowych lub tabela z charakterystyką spółek,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podstaw prowadzenia działalności gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 3

Znajdź w swoim regionie (mieście) posługując się Internetem lub wydawnictwem Panorama

firm, przedsiębiorstwa z szeroko rozumianej branży gastronomicznej o różnej formie
organizacyjno – prawnej. Odnajdź po jednym przykładzie dla: przedsiębiorstwa państwowego,
spółdzielni, przedsiębiorcy indywidualnego oraz przynajmniej czterech typów spółek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się poleceniem do ćwiczenia,

3)

przeglądać firmy branży gastronomicznej (posługując się wybranymi źródłami danych),

4)

wypisać po jednym przykładzie przedsiębiorstwa dla podanych w poleceniu form prawno-
-organizacyjnych,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu lub Panorama firm,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podstaw prowadzenia działalności gospodarczej.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy

potrafisz:

Tak

Nie

1)

wyjaśnić pojęcia popyt i podaż?

!

!

2)

opisać pojęcie działalność

gospodarcza? !

!

3)

wymienić różne formy własności przedsiębiorstw?

!

!

4)

wymienić różne formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw?

!

!

5)

wymienić

typy

spółek

w

polskim

prawie?

!

!

6)

opisać różnice pomiędzy

spółkami? !

!

7)

opisać różne źródła finansowania działalności przedsiębiorstw? !

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

4.2. Rejestracja działalności usługowej

4.2.1. Materiał nauczania

Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej należy wziąć pod uwagę kilka czynników:

−

popyt na usługi świadczone przez naszą firmę,

−

konkurencję na rynku,

−

ryzyko podejmowanej działalności,

−

biznesplan przyszłej działalności,

−

źródła pozyskania kapitału na rozpoczęcie działalności,

−

różne formy opodatkowania działalności gospodarczej.

W branży gastronomicznej na rynku występuje wiele małych firm prowadzonych przez

indywidualne osoby fizyczne. Osoba fizyczna, która rozpoczyna działalność gospodarczą, musi
wykonać następujące czynności rejestracyjne:

1.

W Urzędzie Gminy uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca wypełnia druk i składa go w urzędzie gminy swego miejsca zamieszkania. Druk
ten zawiera: imię i nazwisko, PESEL i adres osoby dokonującej zgłoszenia, przedmiot i datę
rozpoczęcia działalności, siedzibę prowadzonej działalności. Dodatkowo osoba fizyczna do
wniosku załącza: kopię umowy najmu lokalu, w którym ma być prowadzona działalność,
nazwiska pełnomocników, numery telefonów kontaktowych.

WDGiP - 1

Szczecin, dn. ...............................

Imię (imiona)

Nazwisko

Miejsce zamieszkania i adres przedsiębiorcy
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

PESEL

WYDZIAŁ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

URZĄD MIASTA SZCZECIN

pl. Armii Krajowej 1

ZGŁOSZENIE
o dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej

1.

Proszę o wpis do ewidencji przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej

SYMBOL PKD

OPIS ZGODNY Z PKD

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

2.

Działalność rozpocznę z dniem:......................................................................................................

3.

Oznaczenie przedsiębiorcy: ............................................................................................................

...............................................................................................................................................................

4.

Miejsca wykonywania działalności i adresy

1

: .................................................................................

...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................


Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej odbiorę

2

:

♦

osobiście

♦

za pośrednictwem poczty przesłane na wskazany adres .......................

................................................................................................................

..................................................................

(czytelny podpis wnioskodawcy)

1

jeśli działalność jest wykonywana poza miejscem zamieszkania wskazać: miejsce i adres zakładu głównego

(ZG), oddziału (O), lub innego miejsca (IM)

2

niepotrzebne

skreślić

UWAGA: wniosek należy wypełnić pismem drukowanym

Rys. 5. Przykład wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej

2.

W Urzędzie Statystycznym złożyć wniosek RG-1 o wpis do Krajowego Rejestru

Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej i uzyskanie niepowtarzalnego numeru
identyfikacyjnego REGON. Do wniosku należy dołączyć odpis zaświadczenia o wpisie do
ewidencji działalności gospodarczej uzyskany w Urzędzie Gminy. Termin składania wniosku
wynosi 14 dni od otrzymania zaświadczenia o wpisie do ewidencji. Urząd Statystyczny
w terminie 14 dni wydaje osobie fizycznej zaświadczenie o przyznanym numerze REGON.

3.

W Urzędzie Skarbowym uzyskać numer identyfikacji podatkowej NIP (jeśli jeszcze go

nie ma). Numer NIP osoba fizyczna będzie podawać na wszystkich firmowych dokumentach:
fakturach, ofertach, deklaracjach podatkowych.
Dodatkowo składa tzw. zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej, która rozpoczyna działalność
gospodarczą jako przedsiębiorca (formularz NIP-1).
Następnie składa zgłoszenie identyfikacyjne dla celów podatku VAT (formularz VAT-R).
Podatnik, który korzysta ze zwolnienia z podatku VAT (przewidywane obroty roczne nie
przekroczą 10 000 EURO) informuje o tym Urząd Skarbowy na formularzu VAT-6.
Osoba fizyczna zgłasza także sposób opodatkowania podatkiem dochodowym. Ma do wyboru
dwa sposoby opodatkowania: opodatkowanie za zasadach ogólnych lub opodatkowanie
zryczałtowane.

4.

Wyrobić pieczątkę firmową. Pieczątka firmowa powinna zawierać następujące

informacje: nazwę przedsiębiorstwa, adres, numer telefonu, NIP, REGON.

5.

Założyć konto bankowe. Do założenia konta bankowego potrzebne będą NIP i pieczątka

firmowa. Konto bankowe służy do dokonywania płatności bezgotówkowych. Jeśli
przedsiębiorca posiada kilka kont bankowych, to powinien wskazać jedno z nich jako
podstawowe i zawiadomić o tym wszystkie swoje banki, Urząd Skarbowy i ZUS.

6.

W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zgłosić się do ubezpieczeń społecznych.

Przedsiębiorca składa deklaracje: ZUS-ZFA (zgłoszenie danych płatnika składek) w ciągu 7 dni
od daty rozpoczęcia działalności i ZUS-ZUA (zgłoszenie danych osoby do ubezpieczeń) w ciągu
7 dni od dnia zatrudnienia pracownika. Od tej pory na koncie ubezpieczonego zbierane są
informacje o wysokości wpłaconych składek. Osoba fizyczna rozpoczynająca działalność

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu
i zdrowotnemu, natomiast dobrowolnie – chorobowemu.

7.

Powiadomić SANEPID. Inspekcja Sanitarna opiniuje i wydaje decyzje, co do zgodności

obiektów, w których ma być prowadzona działalność z wymaganiami higienicznymi
i zdrowotnymi.

8.

Powiadomić Państwową Inspekcję Pracy. Osoba fizyczna, zatrudniająca pracowników,

powiadamia także w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności gospodarczej Państwową
Inspekcję Pracy (PIP) o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz
o przewidywanej liczbie pracowników.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie czynniki należy wziąć pod uwagę rozpoczynając działalność gospodarczą?

2.

Jakie informacje zawiera wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

3.

W jakim celu należy udać się do Urzędu Statystycznego?

4.

Skąd i w jakim celu uzyskuje się Numer Identyfikacji Podatkowej?

5.

W jaki sposób można rozliczać się z podatku dochodowego?

6.

W jakim celu są składane formularze w Urzędzie Skarbowym?

7.

Jakie informacje zawarte są na pieczątce firmowej?

8.

Do czego służy konto bankowe w przedsiębiorstwie?

9.

W jaki sposób osoba fizyczna zawiadamia ZUS o zatrudnieniu pracowników?

10.

W jakim celu przedsiębiorca powiadamia SANEPID i PIP o rozpoczęciu działalności
gospodarczej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Do wykonania tego

ćwiczenia wykorzystaj dane zawarte w tabeli.

Tabela do ćwiczenia 1

Przedsiębiorca

Anna Elżbieta Kowalska, PESEL 77031810466, Ul. Belgijska 16/13
71-795 Szczecin

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo Usługowe „Restauracja Anna” – Anna Kowalska
Skrót: PU „Restauracja Anna” – Anna Kowalska
Ul. Duńska 15, 71-795 Szczecin
tel. [phone], fax [phone]
województwo zachodniopomorskie, powiat Szczecin, gmina:
Szczecin

Adres gminy

Urząd Miasta, Wydział Działalności Gospodarczej i
Przedsiębiorczości, Szczecin

Data złożenia wniosku

25.05.2007r.

Data rozpoczęcia
działalności

10 czerwca 2007r.

Przedmiot działalności

Usługi gastronomiczne w restauracjach
Usługi związane z podawaniem napojów
Usługi cateringowe dla prywatnych gospodarstw domowych
Usługi cateringowe dla pozostałych przedsiębiorstw i instytucji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

odszukać w Internecie numery PKD odpowiadające przedmiotowi działalności,

4)

wypełnić wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

Ćwiczenie 2

Wypełnij wniosek RG-1 o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów

Gospodarki Narodowej i uzyskanie niepowtarzalnego numeru identyfikacyjnego REGON. Do
wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj dane z ćwiczenia 1 i zawarte w poniższej tabeli:

Tabela do ćwiczenia 2

Rejestracja w Urzędzie
Miasta

Urząd Miasta, Ewidencja Działalności Gospodarczej,
numer: 7536, data: 08.06.2007r.

Liczba zatrudnionych

7

Data złożenia RG-1

08.06.2007r.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić wniosek RG-1,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wniosek RG-1,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

Ćwiczenie 3

Wypełnij deklarację NIP-1. Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj dane z tabel

z ćwiczenia 1,2 oraz zawarte w poniższej tabeli:

Tabela do ćwiczenia 3

Dane Przedsiębiorcy

NIP 852-158-13-20, REGON: 591511032, Dowód osobisty:
DBA 385638
Imię ojca: Patryk, imię matki: Katarzyna, nazwisko rodowe:
Nowak
tel. [phone]

Urząd Skarbowy

Szczecin, ul. Drzymały

Rodzaj przeważającej

Usługi gastronomiczne w restauracjach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

działalności

Rachunek bankowy
przedsiębiorcy

BPH O/Szczecin
3815608101 0000 1111 55210031

Rodzaj dokumentacji
rachunkowej

Podatkowa księga przychodów i rozchodów – we własnym
zakresie

Data wypełnienia zgłoszenia

08.06.2007r.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację NIP-1,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja NIP-1,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

Ćwiczenie 4

Wypełnij deklarację VAT-R. Do wykonania ćwiczenia wykorzystaj tabele z ćwiczeń 1, 2, 3.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację VAT-R,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja VAT-R,

−

ustawa o podatku od towarów i usług,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

Ćwiczenie 5

Wypełnij deklarację ZUS-ZFA Wykorzystując dane z ćwiczeń 1,2,3,4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację ZUS-ZFA,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja ZUS-ZFA,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

−

instrukcja wypełniania formularzy ZUS,

−

kody tytułu ubezpieczeń,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

Ćwiczenie 6

Wypełnij ZUS – ZUA (dla przedsiębiorcy). Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj dane

z ćwiczeń 1,2,3,4,5.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację ZUS – ZUA,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja ZUS – ZUA,

−

instrukcja wypełniania formularzy ZUS,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca rejestracji działalności usługowej.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy

potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić etapy rejestracji działalności

gospodarczej? !

!

2)

scharakteryzować numer NIP?

!

!

3)

scharakteryzować

numer

REGON?

!

!

4)

wypełnić wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej?

!

!

5)

wypełnić wniosek RG-1?

!

!

6)

wypełnić deklarację NIP-1?

!

!

7)

wypełnić deklarację VAT-R?

!

!

8)

wypełnić deklarację ZUS – ZFA?

!

!

9)

wypełnić deklarację ZUS – ZUA?

!

!

10)

rozróżnić deklarację ZUS – ZFA i ZUS – ZUA?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.3. Biznesplan działalności usługowej

4.3.1. Materiał nauczania

Jednym z podstawowych dokumentów działalności przedsiębiorstwa jest biznesplan. Każda

firma, nawet jednoosobowa, w trakcie swojego funkcjonowania na rynku napotyka na
konieczność sporządzenia biznesplanu.

Biznesplan jest zestawieniem dokumentów, tabel i opisów, w których na podstawie stanu

przedsiębiorstwa i sytuacji w otoczeniu, dokonuje się projekcji celów firmy i przedstawia sposób
ich osiągnięcia z uwzględnieniem wszelkich uwarunkowań natury finansowej, organizacyjnej,
kadrowej, rynkowej, itp.

Czynniki determinujące konieczność sporządzenia biznesplanu możemy podzielić na dwie

grupy:

−

czynniki wewnętrzne wynikające z potrzeb właścicieli lub zarządzających
przedsiębiorstwem,

−

czynniki zewnętrzne wynikające z wymagań innych podmiotów mających związek
z przedsiębiorstwem.
W pierwszym przypadku biznesplan jest dokumentem planistycznym, który pozwala

właścicielom precyzyjnie zaplanować kolejne kroki w zarządzaniu przedsiębiorstwem, pozwala
łatwiej przewidzieć pojawiające się zagrożenia. Z reguły biznesplan sporządzany jest po raz
pierwszy podczas zakładania firmy. Dzięki niemu można oszacować szanse powodzenia nowej
działalności oraz ustalić niezbędne wymagania umożliwiające realizację celu. Również
w następnych miesiącach i latach kolejne biznesplany wytyczają kierunki działań i rozwoju
firmy.

Biznesplany sporządza się również na potrzeby:

−

banków jako instytucji kredytujących przedsiębiorstwa - banki wymagają wiarygodnego

planu działalności, z uwzględnieniem i oszacowaniem możliwego ryzyka,

−

agencji i urzędów będących dysponentami funduszy (w ramach projektów krajowych

i funduszy strukturalnych UE) – dla tych instytucji biznesplan jest często podstawowym
kryterium oceny i wyboru beneficjentów,

−

potencjalnych wspólników i inwestorów – są oni zainteresowani poznaniem jak

najdokładniej sytuacji w przedsiębiorstwie, jego pozycji rynkowej, możliwości osiągania zysków
– biznesplan to wszystko umożliwia,

−

akcjonariuszy i innych aktualnych inwestorów – dla tych podmiotów biznesplan jest przede

wszystkim jednym z narzędzi kontroli poczynań firmy.

Tabela 3. Przykładowa struktura biznesplanu. [2, s. 54]

STRUKTURA BIZNESPLANU

Streszczenie

Charakterystyka firmy

Analiza otoczenia

Plan marketingowy

Techniczny plan działania

Plan finansowy

Czynniki ryzyka

Harmonogramy

Załączniki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Biznesplan ma pewien typowy układ treści (tabela 3). Nie jest to układ identyczny

w każdym przypadku, ponieważ budowa i szczegółowość biznesplanu zależy od wielkości
przedsiębiorstwa, rodzaju i skali działalności oraz celu jego sporządzenia. Mimo różnic można
skonstruować jednak pewien powtarzalny schemat.

Streszczenie pisze się zwykle po opracowaniu wszystkich innych elementów. Jego celem

jest zapoznanie adresatów z zawartością biznesplanu. Umożliwia to szybkie odnalezienie
potrzebnych informacji bez konieczności przeglądania całego dokumentu. Streszczenie powinno
być zwięzłe i zajmować nie więcej niż 1-2 strony.

Charakterystyka firmy obejmuje podstawowe informacje o przedsiębiorstwie takie jak:

−

nazwa,

−

forma organizacyjno-prawna,

−

data założenia,

−

logo i inne znaki identyfikujące firmę,

−

profil działalności,

−

lokalizacja, dane teleadresowe,

−

właściciele,

−

kadra kierownicza,

−

geneza/historia działalności.
Analiza otoczenia obejmuje charakterystykę rynku, na którym działa bądź zamierza działać

przedsiębiorstwo. W ramach tej części powinny być zamieszczone:

−

charakterystyka branży z uwzględnieniem jej struktury, podstawowych produktów/usług
oraz szans i kierunków rozwoju,

−

opis głównych konkurentów i liderów rynkowych,

−

pozycja przedsiębiorstwa na tle konkurencji (udziały w rynku),

−

szczegółowa charakterystyka klientów (tzw. profil nabywcy),

−

wyniki przeprowadzonych badań rynku (np. ankiety),

−

opis wpływu innych zjawisk na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.

Tabela 4. Charakterystyka elementów marketingu-mix. [5, s. 119]

ELEMENTY MARKETINGU-MIX

WYBRANE DZIAŁANIA

PRODUKT/USLUGA

•

koncepcja usługi

•

marka

•

usługi towarzyszące

•

polityka jakości

CENA

•

cennik

•

strategia cenowa

•

polityka obniżek cenowych

PROMOCJA

•

metody i media promocji

•

budżet promocji

DYSTRYBUCJA

•

kanały dystrybucji

•

kanały zaopatrzenia

PERSONEL

•

polityka rekrutacji

•

sylwetka pracownika

•

szkolenia

ŚWIADECTWO MATERIALNE

•

wystrój wnętrza lokalu

•

fasada

PROCES ŚWIADCZENIA USLUG

•

procedury

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Plan marketingowy wymaga przedstawienia strategii działań rynkowych, jakie zamierza

podjąć przedsiębiorstwo. Wstępem do tego planu jest analiza rynku, na podstawie której wybiera
się rodzaj i zakres stosowania narzędzi marketingowych tzw. marketingu-mix (tab.4).

Techniczny plan działania precyzuje techniczno-organizacyjną stronę całego

przedsięwzięcia. Zawiera takie elementy, jak:

−

metody działania,

−

potrzebne urządzenia i wyposażenie,

−

źródła zaopatrzenia,

−

potrzebne atesty i zezwolenia.

Plan finansowy to część zawierająca zestawienia i tabele dostarczające szczegółowych

danych na temat finansowej strony planowanych działań. Ten dział biznesplanu może
obejmować:

−

prognozę sprzedaży (przychodów),

−

bilans,

−

rachunek zysków i strat,

−

zestawienie przepływów pieniężnych (cash flow),

−

harmonogram spłaty kredytu,

−

analizy: efektywności inwestycji, wskaźnikowe, itp.

Najważniejsze są pierwsze cztery dokumenty.
Prognoza sprzedaży zawiera spodziewaną wielkość sprzedaży usług oraz uzyskanych z tego

tytułu przychodów. Prognoza jest bardzo istotnym zestawieniem, bo na jej podstawie sporządza
się kolejne raporty. Prognoza opiera się na szacunku, więc trzeba projektować ją w sposób
wyważony.

Tabela 5. Przykładowa prognoza sprzedaży. Opracowanie własne

PROGNOZA SPRZEDAŻY

Miesiąc Wielkość sprzedaży

[szt.]

Średnia cena [zł]

Przychód [zł]

I 500

1,50

750

II 700

1,50

1050

III 900 2 1800

IV 1000 2 2000

V 1000 2 2000

VI 1200 2 2400

SUMA 5300

X 10000

Tabela 6. Przykładowy bilans. Opracowanie własne

AKTYWA PASYWA

Aktywa trwałe

8000

Kapitał własny

7500

Wartości niematerialne i prawne 1500

Kapitał

podstawowy

7250

Rzeczowe aktywa trwałe

6500

Zysk netto

250

Aktywa obrotowe

5000

Zobowiązania 5500

Zapasy 1000

Zobowiązania długoterminowe

5000

Należności 800

Zobowiązania wobec dostawców

500

Środki pieniężne 3200
SUMA 13000

SUMA 13000

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Bilans przedstawia cały majątek przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródła jego finansowania

(pasywa) uporządkowane zgodnie z zasadami struktury bilansu. Bilans przedstawia stan firmy na
dany dzień, najczęściej na koniec roku obrachunkowego.

Rachunek zysków i strat przedstawia przychody i koszty działalności poniesione w danym

okresie (najczęściej w trakcie roku) oraz wynikający z nich zysk lub stratę. Głównym źródłem
przychodów firmy jest sprzedaż towarów i usług oferowanych nabywcom przez
przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe. Do najważniejszych kosztów zalicza się wartość
zużycia materiałów, energii, pracy ludzkiej, naprawy maszyn itp. jedynie wtedy, gdy wydatki te
związane są z prowadzoną działalnością i wpływają na wielkość osiąganego przychodu.

Tabela 7. Przykładowy rachunek zysków i strat. Opracowanie własne

1. Przychody ze sprzedaży 10000,00
2. Koszty uzyskania przychodów

8000,00

3. Wynik ze sprzedaży 2000,00
4. Pozostałe przychody operacyjne

0,00

5. Pozostałe koszty operacyjne

1514,00

6. Wynik z działalności operacyjnej

486,00

7. Przychody finansowe

2,64

8. Koszty finansowe

80,00

9. Wynik z działalności gospodarczej

408,64

10. Zyski nadzwyczajne

0,00

11. Straty nadzwyczajne

100,00

12. Zysk (strata) brutto

308,64

13. Podatek dochodowy

58,64

14. Zysk (strata) netto

250,00

Zestawienie przepływów pieniężnych (cash flow) przedstawia wpływy i wydatki środków

pieniężnych w firmie. Sporządzany jest w celu sprawdzenia czy zaplanowane wydatki
inwestycyjne oraz projekcja przychodów i kosztów nie spowoduje utraty płynności finansowej
w kolejnych miesiącach.

Czynniki ryzyka wskazują zdarzenia mogące mieć wpływ na realizację celów zawartych

w biznesplanie. Pożytecznym narzędziem w prezentacji tej części jest analiza SWOT. Analiza ta
składa się z oceny przedsiębiorstwa przez pryzmat jego silnych i słabych stron oraz oceny szans
i zagrożeń pojawiających się (lub mogących pojawić) w otoczeniu.

Tabela 8. Przykładowa analiza SWOT dla działalności gastronomicznej. Opracowanie własne

SILNE STRONY

SŁABE STRONY

•

kwalifikacje szefa kuchni

•

dogodna lokalizacja

•

nowoczesne wyposażenie

•

przedsiębiorstwo nieznane na rynku

•

wysokie zadłużenie

SZANSE ZAGROŻENIA

•

zmiany przyzwyczajeń społeczeństwa

•

rosnąca zamożność społeczeństwa

•

otwarcie rynku usług w UE

•

rosnąca konkurencja

•

nowe zaostrzone przepisy sanitarne

Harmonogramy zawierają konkretne daty realizacji poszczególnych działań zawartych

w biznesplanie.

Załączniki zawierają szczegółowe dane, do których odwołują się wcześniejsze części

biznesplanu. Mogą być to:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

−

struktura organizacyjna,

−

wyniki ankiety,

−

harmonogram spłaty kredytu.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Dla kogo jest tworzony biznesplan?

2.

Kto powinien sporządzać biznesplan w firmie?

3.

Z jakich głównych części składa się biznesplan?

4.

W której części biznesplanu znajduje się opis stosowanej reklamy?

5.

Jakie elementy zawiera plan finansowy?

6.

Jaki dokument prezentuje wynik finansowy przedsięwzięcia?

7.

Z jakich czterech elementów składa się analiza SWOT?

8.

W której części biznesplanu należy szukać dat wykonania zaplanowanych działań?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy SWOT dla wybranego podmiotu z tabeli zamieszczonej poniżej.

Tabela do ćwiczenia 1

Twoja szkoła

miejsce pracy Twojego rodzica/opiekuna

bufet/stołówka szkolna

Twoje miasto

sklep spożywczy najbliżej szkoły

klub sportowy z Twojej miejscowości

Twój ulubiony punkt gastronomiczny

Ty jako przyszły pracownik

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wybrać podmiot, dla którego przeprowadzisz analizę,

4)

przeprowadzić analizę SWOT,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartka papieru,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca biznesplanu działalności usługowej.

Ćwiczenie 2

Ułóż poszczególne części biznesplanu restauracji „U Marcina” we właściwej kolejności.

Wykorzystaj „Przykładową strukturę biznesplanu” oraz poniższe dane.

Restauracja „U Marcina” powstała 1 marca 2007 roku jako spółka jawna Marcina Adamka
i Dariusza Kowalskiego. Restauracja świadczy usługi gastronomiczne i organizuje przyjęcia
okolicznościowe. Specjalnością zakładu jest kuchnia rosyjska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Rachunek zysków i strat za rok 200XX:

1. Przychody ze sprzedaży 25

000,00

2. Koszty uzyskania przychodów

18 900,00

3. Wynik na sprzedaży 6

100,00

4. Przychody finansowe

19,00

5. Koszty finansowe

44,12

6. Zysk (strata) brutto

6 074,88

7. Podatek dochodowy

1 154,23

8. Zysk (strata) netto

4 920,65

Działanie Termin

realizacji

malowanie ścian 15-22

września 2007

zakup i instalacja wyposażenia 28-30

września 2007

rekrutacja i szkolenia kelnerów

5-12 października 2007

kampania reklamowa

15-31 października 2007

Do realizacji zamierzeń niezbędny będzie zakup chłodziarko-zamrażarki oraz pieca
elektrycznego. Konieczne również jest doposażenie kuchni w zestaw specjalistycznych
narzędzi do obróbki mięsa.

Reklama prasowa restauracji ukazuje się w dwóch lokalnych dziennikach. Dodatkowo przy
drodze krajowej (w odległości 1,5 km) umieszczono billboard, a w mieście 12 zwiastunów
doprowadzających. Wydrukowano i rozkolportowano również 1000 ulotek (głównie w biurach
podróży, informacji turystycznej i na dworcach).

Na rynku działa dwóch konkurentów: restauracja „Magnolia” oraz zajazd „Przystań”. Główną
grupą konsumentów są kierowcy TIR-ów jadący drogą krajową.

Biznesplan restauracji „U Marcina” prezentuje bieżącą sytuację firmy oraz plany inwestycyjne
na najbliższy okres. Na kolejnych stronach przedstawiono: charakterystykę firmy, analizę
otoczenia (...)

Załącznik 1: Harmonogram spłaty kredytu

data kwota

płatności

31.01.20XX 2340,20
28.02.20XX 2250,17
31.03.20XX 2113,56
30.04.20XX 2005,89

Największym zagrożeniem jest planowana budowa autostrady, która spowoduje zmniejszenie
ruchu na drodze krajowej. Konsekwencją tego może być znaczące obniżenie liczby klientów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

pociąć nieuporządkowany biznesplan na części,

4)

ułożyć i nakleić na kartkę ułożony poprawnie biznesplan,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przykładowa struktura biznesplanu,

−

czysta kartka papieru lub brystolu,

−

nożyczki,

−

klej,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca biznesplanu działalności usługowej.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1)

scharakteryzować pojęcie:

biznesplan?

!

!

2)

wymienić dwa powody, dla których sporządza się biznesplan?

!

!

3)

wymienić główne części biznesplanu?

!

!

4)

wykonać analizę SWOT?

!

!

5)

stworzyć uproszczony biznesplan wybranej działalności?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

4.4. Procedury ustalania i kalkulacji cen

4.4.1. Materiał nauczania

Podstawowym celem każdego przedsiębiorstwa jest wypracowanie zysku (dochodu). Będzie

to możliwe, gdy firma ustali taką cenę sprzedaży swoich wyrobów lub usług, która pozwoli na
pokrycie kosztów działalności. Kosztem dla każdego przedsiębiorstwa jest wyrażone w mierniku
pieniężnym zużycie materiałów, energii, wody, gazu, maszyn, pracy ludzkiej itp., jeśli służą one
do osiągnięcia przychodu. Dochodem w firmie jest nadwyżka osiągniętego przychodu nad
poniesionym kosztem.

W skład ceny sprzedaży brutto wchodzą:

−

koszt wytworzenia wyrobu (wartość zużycia materiałów, maszyn, energii, pracy ludzkiej),

−

marża (procentowy narzut na koszt wytworzenia wyrobu),

−

podatek VAT (podatek PTU, czyli podatek od towarów i usług, np. 7% na potrawy i usługi
hotelowe, 22% na napoje alkoholowe).
Kalkulacja cen sprzedaży wyrobów, usług i towarów polega na obliczaniu kwot kosztów

i innych elementów składowych (marży oraz podatku) przypadających na jednostkę kalkulacyjną
wyrobu. Podstawowymi jednostkami kalkulacyjnymi w działalności gastronomicznej mogą być:
10 porcji potrawy lub 1000 g produkowanych potraw, 1 posiłek lub dzienne wyżywienie gościa,
dzienne wyżywienie, 1 opakowanie (puszka z napojem), 1 porcja (1 kieliszek alkoholu) itp.
Kalkulacji dokonuje się na podstawie:

−

receptury (przepisu kulinarnego), w którym zawarte są informacje dotyczące rodzaju i ilości

surowców potrzebnych do przygotowania jednostki kalkulacyjnej wyrobu,

−

wysokości narzutów (w praktyce często stosuje się marżę),

−

wysokości stawki podatku od towarów i usług.
W branży gastronomicznej stosuje się m.in. kalkulację potraw i kalkulację napojów

alkoholowych.

Kalkulacja ceny napojów alkoholowych składa się z następujących etapów:

1.

W celu obliczenia ceny gastronomicznej netto butelki: cenę zakupu netto butelki alkoholu
należy powiększyć o ustaloną marżę gastronomiczną.

2.

W celu obliczenia ceny gastronomicznej brutto butelki: do ceny gastronomicznej netto
należy dodać 22% podatku od towarów i usług.

3.

W celu obliczenia ceny gastronomicznej brutto jednego kieliszka: cenę gastronomiczną
brutto butelki należy podzielić przez ilość kieliszków mieszczących się w butelce.

Kalkulację ceny gastronomicznej potrawy przeprowadza się metodą kalkulacji

doliczeniowej, tzn. do kosztów zużycia surowców dolicza się pozostałe elementy, takie jak:
koszt przypraw i dekoracji, marżę, podatek od towarów i usług.
Wysokość marży ustalana jest przez przedsiębiorstwo usługowe we własnym zakresie. Jej
wysokość zależy przede wszystkim od:

−

standardu lokalu i świadczonych w nim usług,

−

wysokości zainwestowanego kapitału,

−

sytuacji rynkowej (popytu na rynku i konkurencji),

−

usytuowania lokalu i jego renomy,

−

przyjętych przez właściciela zasad polityki cenowej.

W niektórych recepturach można spotkać tzw. zwroty poprodukcyjne. Zwroty poprodukcyjne
występują wówczas, gdy część surowca nie jest potrzebna i będzie wykorzystana w następnej
potrawie. Wartość tych zwrotów odejmuje się od wartości zużytych produktów, zmniejszając
tym samym koszt całej potrawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Wydajność potrawy oznacza taką ilość tej potrawy, jaką uzyska się z podanej w recepturze ilości
surowców. Procentowy ubytek lub przyrost masy potrawy w stosunku do ilości surowców zależy
od ich rodzaju, jakości i zastosowanych technik kulinarnych. Jeśli np. wydajność potrawy
wynosi 97% oznacza to, że nastąpiła trzyprocentowa strata masy surowców.

Tabela 9. Przykład karty kalkulacyjnej [opracowanie własne]

KARTA KALKULACYJNA Nr

Nazwa przedsiębiorstwa

Nazwa potrawy

Receptura nr ...

Wydajność

Lp. Składniki J.m.

Ilość

Cena zakupu (zł)

Wartość (zł)

1.

Zwroty poprodukcyjne

-

2.

-

3. Zużycie zł

x

x

4. Przyprawy i dekoracja

%

x

5. Razem zużycie zł

x x

6. Marża gastronomiczna

%

x

7. Cena gastronomiczna netto

zł

x

x

8. VAT

%

x

9.

Cena gastronomiczna
brutto zł

x

x

Cena 1 porcji

x

x

x

x

-

x

-

x

10.

-

x

Sporządził:

Zaakceptował:

Kalkulacja ceny gastronomicznej potraw składa się z następujących etapów:

1.

Ilość każdego surowca zużytego do przyrządzenia potrawy mnoży się przez cenę zakupu
netto tego surowca.

2.

W przypadku wystąpienia zwrotów poprodukcyjnych wycenia się je według cen zakupu
netto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

3.

Od sumy wartości wszystkich zużytych surowców odejmuje się wartość zwrotów
poprodukcyjnych i dolicza się narzut na pokrycie kosztu przypraw i dekoracji (jeśli
występują w recepturze).

4.

Do otrzymanej kwoty dolicza się ustaloną marżę gastronomiczną – otrzymując w ten sposób
cenę gastronomiczną netto.

5.

Do ceny gastronomicznej netto dolicza się podatek VAT – otrzymując w ten sposób cenę
gastronomiczną brutto.
Kalkulację ceny można sporządzić na formularzu zwanym kartą kalkulacyjną (tab.9). Na

kartę kalkulacyjną należy nanieść dane z receptury dotyczące nazwy potrawy, surowców i ich
gramatury, ilości zwrotów poprodukcyjnych, wydajności potrawy oraz wielkości porcji.
Następnie – wykorzystując podane ceny netto surowców – należy dokonać obliczeń, aż do
uzyskania ceny sprzedaży 1 porcji potrawy.

Ważną pozycją kosztową w zakładzie gastronomicznym jest wynagrodzenie dla

pracowników obsługi (w tym dla kelnerów). W praktyce stosuje się kilka sposobów
wynagradzania pracy kelnerskiej na podstawie:

−

umowy o pracę z pracownikiem – kelnerem, wysokość wynagrodzenia określona jest

w umowie o pracę,

−

rachunku wystawianego przez kelnera, który prowadzi własną działalność gospodarczą

i jako jednoosobowa firma świadczy usługi na rzecz zakładu gastronomicznego,

−

umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia), korzystając z oferty firm outsourcingowych

(zewnętrznych).

Koszty ponoszone przez zakłady gastronomiczne na rzecz pracowników obsługi wpływają na
ceny oferowanych przez nie usług. Wysokość ponoszonych kosztów zależy od wielu czynników:
wielkości zakładu, potrzeb kadrowych, zajmowanych stanowisk, kwalifikacji pracowników oraz
obowiązków personelu restauracyjnego.

Jedną z form świadczenia usług przez zakłady gastronomiczne, która generuje jeszcze inne

koszty jest organizowanie przyjęć okolicznościowych. Aby odpowiednio przygotować przyjęcie
okolicznościowe należy dysponować:

−

salą konsumencką,

−

odpowiednim sprzętem,

−

przeszkolonymi pracownikami.

Przyjęcia okolicznościowe powinny być uzgadniane przez osoby odpowiedzialne za bankiet
ze zleceniodawcą przyjęcia. Pierwszym krokiem w przygotowaniu przyjęcia okolicznościowego
jest dokładne zaplanowanie całej imprezy i podliczenie kosztów jej realizacji, tak by podpisać
umowę ze zleceniodawcą. Umowa powinna być zaakceptowana i podpisana przez obie strony.
Warunki umowy powinny być uzgodnione bardzo szczegółowo i zawierać m.in.: dane stron
umowy, miejsce, datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia imprezy, charakter imprezy, liczbę
i sposób rozmieszczenia gości, sposób ustawienia stołów, kolorystykę i rodzaj wystroju. Ponadto
należy ustalić menu, kolejność serwowania potraw, metodę serwisu i liczbę personelu.
W umowie należy przedstawić przewidywane koszty całej imprezy i cenę menu na jednego
uczestnika. Niezbędna jest także data i forma płatności, wysokość zaliczki oraz skutki zerwania
umowy.

Jednym z ważniejszych elementów przygotowania imprezy okolicznościowej jest analiza

kosztów całego przedsięwzięcia. Analiza kosztów powinna być przeprowadzona na podstawie
aktualnych cen surowców, materiałów i usług, które będą świadczone przy realizacji imprezy.

W analizie tej nie powinno zabraknąć:

−

kosztów zakupu surowców potrzebnych do przygotowania potraw i napojów,

−

kosztów dodatkowych (energii, gazu, wody),

−

kosztów wynagrodzeń pracowników obsługi (kucharzy, pomocy kuchennych, kelnerów,

szatniarzy),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

−

kosztów materiałów pomocniczych (dekoracji sali, stołów),

−

kosztów transportu,

−

innych (dekoracja, druk kart menu, toaleta, szatnia).

Tabela 10. Przykład formularza zamówienia przyjęcia okolicznościowego [1, s. 227]

Hotel Centrum Impreza: zlecenie przyjęcia

Przyjęcie (powitanie): restauracja ślub rodzinny
K/W

Dzień i data przyjęcia: środa 13.07

Zleceniodawca: rodzina K

Rachunek na kogo: Robert Kubacki, Kołobrzeg,
ul. Miejska 15

Zamówione przez: Maria Kubacka, Kołobrzeg,
tel. [phone], ul. Miejska 15

Pomieszczenie: restauracja

Godziny: 19.20

Forma stołu: podkowa

Osoby 52 dorośli, 8 dzieci

Obrus: biały

Rodzaj imprezy: ślub

Napoje:
na powitanie:
- bezalkoholowy Florida Lady
- Sherry Fino
- Campari z sokiem pomarańczowym
do posiłków:
- rocznik 1996 Riesling Kabinett wytrawny
- Haut Sauternes rocznik 1996
po posiłku:
- na życzenie kawa mocca, likier wiśniowy,
Cognac Remy Martin, Calvados

Przebieg przyjęcia:
rozpoczęcie: 19.20
posiłek: 20.00
zakończenie: nie ustalone
coctail z krewetek, chleb tostowy i masło

krem z pieczarek

stek cielęcy w maśle truflowym, ryż z szafranem
kulki migdałowe oraz letnie sałatki w pucharkach
bomba lodowa „Loreen”, bomba lodowa
orzechowa ze świeżymi truskawkami, śmietaną i
wyrobami cukierniczymi
86,00 PLN na osobę

Karty menu: druk na jedwabiu 12 zł za sztukę

Uwaga: bar: goście płaca sami, dzieci: napoje
bezalkoholowe do wyboru, stół na prezenty:
wazony

Kwiaty: 1 duża owalna kompozycja w głównej
części stołu 80,00 zł, 6 mniejszych kompozycji
owalnych po 3 na każdym ramieniu stołu 65,00 zł
w kolorze biało-zielonym

Pokoje hotelowe:
8 pokoi jednoosobowych z prysznicem i WC od
13.07 do 14.07: 180 zł za pokój
6 pokoi dwuosobowych z prysznicem i WC od
13.07 do 14.07: 280 zł za pokój
bufet śniadaniowy: 28,00 zł za osobę

Świeczki: białe 8x3

Fotograf: zamówione przez organizatora

Muzyka: 3 osoby

Potwierdzenie: tak

Wyżywienie muzyków: menu ślubne bez
przystawek godz. 23.00

Godz. Data Zleceniodawca

Dyrekcja Osoba odpowiedzialna

Aby prawidłowo przeprowadzić rozmowę ze zleceniodawcą na temat przygotowania

imprezy okolicznościowej należy:
1.

Przywitać zleceniodawcę podając mu rękę, mówiąc: „Dzień dobry” i przedstawiając się
imieniem, nazwiskiem i zajmowanym stanowiskiem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

2.

Zaprowadzić zleceniodawcę do odpowiedniego pomieszczenia, w którym odbędzie się
rozmowa.

3.

Zaproponować zleceniodawcy napoje lub przekąskę.

4.

W miłej atmosferze przeprowadzić właściwą rozmowę.

5.

Pokazać zleceniodawcy miejsce planowanej imprezy.

6.

Po zakończeniu rozmowy odprowadzić zleceniodawcę do wyjścia i pożegnać.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie elementy wchodzą w skład ceny sprzedaży brutto?

2.

Czym jest marża w firmie?

3.

Jakie są podstawowe jednostki kalkulacyjne w branży gastronomicznej?

4.

Jakie informacje zawarte są w recepturze?

5.

Na czym polega kalkulacja napojów alkoholowych?

6.

Na czym polega kalkulacja doliczeniowa?

7.

Od jakich czynników zależy wysokość marży w firmie?

8.

Czym są zwroty poprodukcyjne i jak wpływają na koszt potrawy?

9.

Z jakich etapów składa się kalkulacja potraw?

10.

Do czego służy karta kalkulacyjna?

11.

Na czym polega rozmowa dotycząca zlecenia imprezy okolicznościowej?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz cenę gastronomiczną butelki alkoholu o pojemności 0,7 l oraz kieliszka o pojemności

0,05 l, wiedząc, że cena zakupu netto butelki wynosi 24 zł, a marża gastronomiczna 25 % (od
stu).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

obliczyć: cenę gastronomiczną netto butelki, cenę gastronomiczną brutto butelki, ilość
kieliszków mieszczących się w butelce, cenę gastronomiczną brutto kieliszka,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

Ćwiczenie 2

Wypełnij kartę kalkulacyjną dla potrawy: „Kluski ptysiowe grzybowe” (skorzystaj z karty

kalkulacyjnej podanej w materiale nauczania). Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj
poniższą recepturę i cennik surowców. Pozostałe dane: nazwa przedsiębiorstwa: „Restauracja
Anna”, stawka marży gastronomicznej 150 % (narzut od stu).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Tabela 1 do ćwiczenia 2

C-I-32 KLUSKI PTYSIOWE GRZYBOWE

Normatyw surowcowy

Wydajność

Woda

350 g

Grzyby po ugotowaniu

120 g

Masło

180 g

Surowe ciasto

950 g

Mąka wrocławska 200 g

Gotowa potrawa

1 000 g

Jaja

5 szt.

Porcja potrawy

150 g

Grzyby

suszone 50

g

Porcja dodatku do II
dania

100 g

Pietruszka (nać)

10 g

Porcja dodatku do zupy

75 g

Sól, pieprz

15 %

Sposób wykonania: Ugotować grzyby suszone, odcedzić, drobno posiekać lub przepuścić
przez maszynkę. Przygotować ciasto jak w przepisie C-I-31 (kluski ptysiowe), dodać
ugotowane, drobno posiekane grzyby, ugotować kluski. Podawać wg przepisu C-I-31.

Tabela 2 do ćwiczenia 2. Wykaz cen zakupu surowców

Lp. Nazwa

surowca Jednostka

miary

Cena

zakupu

netto

Stawka

podatku

VAT

Wartość

podatku

VAT

Cena

zakupu

brutto

1. grzyby suszone

kg

144,56

7%

10,12

154,68

2. jaja

szt.

0,35

7%

0,02

0,37

3. masło

kg

11,10

7%

0,78

11,88

4. mąka kg

1,23

7%

0,09

1,32

5. pietruszka (nać) – 10g

pęczek 1,20

7%

0,08

1,28

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić kartę kalkulacyjną,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta kalkulacyjna,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

kalkulator,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

Ćwiczenie 3

Wypełnij kartę kalkulacyjną dla potrawy: „Szaszłyk barani” (skorzystaj z karty

kalkulacyjnej podanej w materiale nauczania). Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj
poniższą recepturę i cennik surowców. Pozostałe dane: nazwa przedsiębiorstwa: „Restauracja
Anna”, stawka marży gastronomicznej 150 % (narzut).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Tabela 1 do ćwiczenia 3

M-IV-4 SZASZŁYK BARANI

Normatyw surowcowy

Wydajność

Baranina z k. (udziec) 1 200 g

Element uformowany

735 g

Słonina

200 g

Gotowa potrawa b. k.

1 000 g

Cebula
Tłuszcz
Sól, pieprz

300 g
50 g
15%

Zwroty

poprodukcyjne:

Kości
Okrawki

180 g
220 g

Sposób wykonania: Przygotować comber tak jak podano w obróbce wstępnej, mięso
oszczędnie odciąć od kości, zdjąć tłuszcz i błony, pokrajać w półokrągłe kawałki lub w płaską
kostkę (2x2x1,5 cm), lekko rozbić każdy kawałek. Słoninę pokrajać w cienkie płatki
o kształcie kawałków baraniny. Cebulę pokrajać w talarki. Nadziewać na zaostrzone patyczki,
przekładając kawałek mięsa cebulą i słoniną. Oprószyć solą i pieprzem. Smażyć na
zamówienie, kładąc na silnie rozgrzany tłuszcz. Smażyć szybko z dwóch stron, nie dosmażając
do środka. Podawać z ryżem na sypko, upieczonym z pomidorami, ziemniakami i pomidorami
sauté oraz z surówkami sezonowymi.

Tabela 2 do ćwiczenia 3. Wykaz cen zakupu surowców

Lp. Nazwa

surowca Jednostka

miary

Cena

zakupu

netto

Stawka

podatku

VAT

Wartość

podatku

VAT

Cena

zakupu

brutto

1. baranina z k. (udziec)

kg

36,89

3%

1,11

38,00

2. cebula

kg

1,20

7%

0,08

1,28

3. kości (z baraniny)

kg

2,91

3%

0,09

3,00

4. okrawki (z baraniny)

kg

1,94

3%

0,06

2,00

5. słonina

kg

2,30

7%

0,16

2,46

6. tłuszcz (smalec)

kg

3,42

3%

0,10

3,52

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić kartę kalkulacyjną,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta kalkulacyjna,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

kalkulator,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

Ćwiczenie 4

Wypełnij kartę kalkulacyjną dla potrawy: „Budyń z maku” (skorzystaj z karty kalkulacyjnej

podanej w materiale nauczania). Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj poniższą recepturę
i cennik surowców. Pozostałe dane: nazwa przedsiębiorstwa: „Restauracja Anna”, stawka marży
gastronomicznej 150 % (od stu).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Tabela 1 do ćwiczenia 4

A-II-2 BUDYŃ Z MAKU

Normatyw surowcowy

Wydajność

Mak

240 g

Gotowa potrawa

1 050 g

Jaja

300 g

Porcja potrawy

200 g

Cukier

180 g

Porcja deseru

100 g

Skórka pomarańczowa smaż. 100

g

Skórka cytrynowa

20 g

Masło do smarowania formy

20 g

Bułka tarta

5 g

Sposób wykonania: Mak zalać wrzącą wodą i odstawić, gdy nasiona napęcznieją, odcedzić,
osączyć, zemleć kilka razy przez gęste sito. Utrzeć żółtka z cukrem, dodawać po trochu
mielony mak i utrzeć na pulchną masę, wymieszać ze skórką pomarańczową i cytrynową
pokrajaną w drobną kostkę. Ubić sztywną pianę, wymieszać z masą makową, wyłożyć do
przygotowanej formy, zamknąć i gotować przez 45 minut. Gdy masa jest ugotowana, budyń
wyporcjować i wydać. Budyń z maku może być podany na gorąco lub po ostygnięciu.
Podawać z sosem z wina lub waniliowym lub posypane cukrem pudrem.

Tabela 2 do ćwiczenia 4. Wykaz cen zakupu surowców

Lp. Nazwa

surowca Jednostka

miary

Cena

zakupu netto

Stawka

podatku

VAT

Wartość

podatku

VAT

Cena

zakupu

brutto

1. bułka

tarta

kg

1,76

7%

0,12

1,88

2. cukier

kg

2,13

7%

0,15

2,28

3. jaja

szt.

0,35

7%

0,02

0,37

4. mak

kg

7,19

3%

0,22

7,41

5. masło

kg

11,10

7%

0,78

11,88

6. skórka

cytrynowa

kg

8,70

7%

0,61

9,31

7. skórka

pomarańczowa kg

6,10

7%

0,43 6,53

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić kartę kalkulacyjną,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta kalkulacyjna,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

kalkulator,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

Ćwiczenie 5

Przyjmij zamówienie imprezy okolicznościowej. Do tego celu wykorzystaj następujące

informacje:

−

rodzaj imprezy: przyjęcie weselne,

−

liczba zaproszonych gości: 60 osób,

−

data imprezy: 13.07,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

−

zleceniodawcy: państwo młodzi.
Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

przeprowadzić rozmowę,

4)

wypełnić formularz zamówienia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

formularz zamówienia przyjęcia,

−

3 krzesełka,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

Ćwiczenie 6

Zredaguj umowę dotyczącą przeprowadzenia imprezy okolicznościowej. Do tego celu

wykorzystaj formularz zamówienia sporządzony w ćwiczeniu 5.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

sporządzić umowę,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

niebieski lub czarny długopis,

−

kalkulator,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca procedur ustalania i kalkulacji cen.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy

potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić etapy ustalania ceny sprzedaży brutto?

!

!

2)

ustalić kwotę ceny sprzedaży brutto butelki alkoholu?

!

!

3)

ustalić kwotę ceny sprzedaży brutto kieliszka alkoholu?

!

!

4)

sporządzić kartę kalkulacyjną?

!

!

5)

ustalić cenę

jednej

porcji

potrawy?

!

!

6)

ustalić wpływ zwrotów poprodukcyjnych na koszt potrawy?

!

!

7)

wymienić czynniki wpływające na wysokość marży?

!

!

8)

opisać

elementy

receptury? !

!

9)

wskazać wydajność potrawy?

!

!

10)

obliczyć

procentowy

ubytek

masy

surowców?

!

!

11)

przeprowadzić rozmowę dotyczącą zlecenia imprezy okolicznościowej?

!

!

12)

wymienić koszty dotyczące przygotowania imprezy okolicznościowej?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

4.5. Podatki w działalności usługowej

4.5.1. Materiał nauczania

Podatek to bezzwrotne, powszechne, przymusowe świadczenie pieniężne pobierane od osób

fizycznych i prawnych na rzecz państwa za pośrednictwem urzędów skarbowych. Podatki
spełniają trzy podstawowe funkcje:

−

fiskalna – są źródłem dochodów państwa,

−

stymulacyjna – poprzez podatki państwo wpływa na gospodarkę,

−

redystrybucyjna –wyrównują nierówności społeczne.

Rys. 6. Klasyfikacja głównych podatków [2, s. 195]

Do podatków bezpośrednich zalicza się podatki dochodowe i niektóre podatki przychodowe.

Przychód to wyrażona w jednostkach pieniężnych sprzedaż towarów i usług. Dochód to
przychód pomniejszony o koszt jego uzyskania. Podatki bezpośrednie nie powinny być
przerzucane na inne podmioty. Do grupy podatków bezpośrednich zalicza się np. podatek PIT,
podatek CIT, podatek od nieruchomości, podatek rolny.

Podatki pośrednie charakteryzują się tym, że ciężar podatku nie spoczywa na podatniku, ale

jest przesunięty na inne osoby. Podatki pośrednie są wliczone w cenę towaru bądź usługi
i zaliczamy do nich podatek VAT i akcyzę (tab. 11).

Podatki można również podzielić na centralne i lokalne. Podatki centralne zasilają budżet

państwa. Podatki lokalne zasilają budżety jednostek samorządu terytorialnego.

Każde przedsiębiorstwo rozlicza się z podatku dochodowego PIT lub CIT w momencie

osiągnięcia dochodu. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) płacą:

−

osoby fizyczne osiągające dochody z działalności gospodarczej lub pracy,

−

osoby fizyczne będące wspólnikami spółek cywilnych i osobowych.

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) płacą przedsiębiorstwa posiadające osobowość
prawną (spółki z o.o., spółki akcyjne, spółdzielnie).

Rozpoczynając działalność gospodarczą przedsiębiorca może wybrać sposób rozliczania

z podatku dochodowego uwzględniając ograniczenia.

Najprostszą metodą opodatkowania jest karta podatkowa. Może być stosowana tylko

w ściśle określonych rodzajach działalności (np. usługi krawieckie, zegarmistrzowskie).
Wysokość podatku jest uzależniona od wielkości miejscowości prowadzenia działalności, liczby
zatrudnionych oraz rodzaju działalności. Podatek jest stały przez cały rok i nie zależy od
wysokości osiągniętego dochodu. Przedsiębiorca nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg

Główne rodzaje podatków

Podatki bezpośrednie

Podatki pośrednie

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podatek dochodowy od osób prawnych

Podatek od towarów i usług

Podatek akcyzowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

rachunkowych i składania zeznań podatkowych. Podatnik na początku roku składa wniosek na
formularzu PIT-16, a na koniec roku deklarację PIT-16A.

Tabela 11. Charakterystyka głównych podatków [opracowanie własne]

Element

konstrukcji

podatku:

Podatek

dochodowy od osób

fizycznych

Podatek dochodowy

od osób prawnych

Podatek od towarów i

usług (PTU)

Podatek akcyzowy

1.Skrót podatku

PIT

CIT

VAT

-

2.Tłumaczenie
skrótu podatku

Personal Income
Tax

Corporate Income

Tax

Value Added Tax
(Podatek od wartości
dodanej)

-

3.Podmiot
opodatkowania

Osoba fizyczna
osiągająca dochody
z tytułu pracy,
działalności
gospodarczej,
emerytury itp.

Osoba prawna

(spółka akcyjna,
spółka z o.o.,
spółdzielnia)
osiągająca zyski
z tytułu swojej
działalności.

Przedsiębiorca (osoba
fizyczna lub prawna),
której przychody
przewyższają 10 000
EURO (obligatoryjnie,
a poniżej 10 000 można)

Producent lub
importer wyrobów
akcyzowych.

4.Czego dotyczy
podatek

Dochodów osoby
fizycznej, czyli
przychodów
pomniejszonych
o koszty ich
uzyskania.

Zysków osoby

prawnej, czyli
przychodów
pomniejszonych
o koszty ich
uzyskania.

Wartości dodanej
w każdej fazie obrotu
towarami i usługami, po
odliczeniu wartości
opodatkowanej
w poprzednich fazach
obrotu.

Produkcji lub
sprzedaży wyrobów
akcyzowych:
wyrobów
alkoholowych,
tytoniowych, gazu,
energii, wyrobów
luksusowych,
jachtów, kart do
gry

5.Stawki podatku Skala progresywna:

19%, 30%, 40%.
Osoby prowadzące
działalność
gospodarczą mają
do wyboru różne
formy i stawki
opodatkowania.

Stawka liniowa:

19%

Stawka podstawowa:
22%.
Stawki preferencyjne:
0%, 3%, 7%.

Stawki
maksymalne
wynoszą od 25%
do 1 900%. Stawki
akcyzy mogą być
wyrażone kwotowo
lub procentowo.

Kolejną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Jest to

forma uproszczona, którą mogą stosować przedsiębiorcy osiągający obrót mniejszy niż 250 000
EURO rocznie. Opodatkowaniu podlega przychód bez pomniejszenia go o koszty uzyskania.
Podstawowe stawki ryczałtu wynoszą:

−

8,5% dla działalności gastronomicznej ze sprzedażą alkoholu oraz dla osób osiągających
przychód z tytułu najmu i dzierżawy,

−

5,5% dla działalności wytwórczej i budowlanej,

−

3% dla działalności handlowej oraz gastronomicznej.

Przedsiębiorca ma obowiązek prowadzić ewidencję przychodów i posiadanych środków
trwałych oraz opłacać podatek do 20-ego dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Na koniec roku
podatkowego przedsiębiorca składa deklarację PIT-28.

Opodatkowanie na zasadach ogólnych jest podstawową formą rozliczania, która nie wymaga

składania oświadczenia o jej wyborze. Podstawą opodatkowania jest dochód, czyli przychód
pomniejszony o koszt jego uzyskania. Podatnik jest zobowiązany prowadzić podatkową księgę
przychodów i rozchodów, a po osiągnięciu przychodu netto 800 000 EURO założyć księgi
rachunkowe. Podatek na zasadach ogólnych można płacić w dwóch formach:

−

według skali podatkowej: 19%, 30% i 40% (tab.12),

−

podatek liniowy 19% (bez prawa do korzystania z ulg).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

Tabela 12. Skala podatkowa na rok 2007 [20]

Podstawa obliczenia podatku

ponad do

Podatek dochodowy wynosi:

43 405

19% podstawy obliczenia minus kwota 572,54 zł

43 405

85 528

7 674,41 zł plus 30% nadwyżki ponad 43 405 zł

85 528

20 311,31 zł plus 40% nadwyżki ponad 85 528 zł

Ustalenie podstawy opodatkowania odbywa się w oparciu o prawidłowe i rzetelne zapisy

w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (tab.13). Za podstawę opodatkowania przyjmuje
się dochód, czyli różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem a kosztem jego uzyskania. Aby
obliczyć kwotę należnego podatku dochodowego należy zastosować odpowiednią skalę
podatkową.

Tabela 13. Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Za miesiąc ……………………………. 200…… r.

KONTRAHENT

Lp.

Data zdarzenia
gospodarczego

Numer dowodu

księgowego

Imię i nazwisko

(firma)

Adres

(siedziba)

Opis zdarzenia
gospodarczego

-1-

-2-

-3-

-4-

-5-

-6-

Suma folio
Przeniesienie z folio

Razem

strona nr: ………

PRZYCHÓD

WYDATKI (KOSZTY)

wartość

sprzedanych

towarów

i usług

pozostałe

przychody

Razem

przychód

(7+8)

Zakup

towarów

handlowych i

materiałów

wg cen
zakupu

Koszty

uboczne

zakupu

koszty

reprezentacji

i reklamy

objęte

limitem

wynagrodzenia

w gotówce i

naturze

pozostałe

wydatki

Razem

wydatki

(12+13+14)

Uwagi

zł

gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr zł gr

-7-

-8-

-9-

-10-

-11-

-12-

-13-

-14-

-15-

-16-

-17-

Przedsiębiorca co miesiąc wpłaca zaliczkę na podatek dochodowy do odpowiedniego urzędu

skarbowego (formularz PIT-5 lub PIT-5L), a na koniec roku składa deklarację:

−

PIT-36 dla osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się według skali
podatkowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

−

PIT-36L dla osób prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się na zasadach
podatku liniowego.

Zaletą podatkowej księgi przychodów i rozchodów jest możliwość odliczania faktycznie
poniesionych kosztów. Przy wysokich kosztach istnieje możliwość uzyskania korzyści
fiskalnych w porównaniu z ryczałtowymi formami opodatkowania firmy.
Wadą tej formy ustalania podatku dochodowego jest konieczność comiesięcznego składania
deklaracji do urzędu skarbowego. Prowadzenie księgowości wymaga orientacji w przepisach.

Podatek od towarów i usług, inaczej nazywany podatkiem VAT, doliczany jest do wartości

każdego sprzedawanego wyrobu i usługi. Podstawową stawką podatku jest 22%. Stosowane są
również stawki preferencyjne: 0%, 3%, 7%. Podatek VAT doliczany do wartości sprzedawanego
towaru nazywany jest podatkiem należnym. Podatek VAT zapłacony przy zakupie towarów
i usług określany jest mianem podatku naliczonego. Przedsiębiorca odprowadza do urzędu
skarbowego różnicę pomiędzy uzyskanym podatkiem należnym, a zapłaconym podatkiem
naliczonym. Z kwoty tej przedsiębiorca rozlicza się na deklaracji VAT-7 składanej do 25-ego
każdego miesiąca za miesiąc poprzedni lub na deklaracji VAT-7K kwartalnie jeśli dokona
takiego wyboru i nie przekroczył sumy 800 000 euro uzyskanej ze sprzedaży za rok poprzedni.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Czym jest podatek?

2.

Jakie funkcje spełnia podatek w gospodarce?

3.

Czym różni się przychód od dochodu?

4.

Kiedy płaci się podatek dochodowy?

5.

Co oznacza skrót PTU?

6.

Jakie są podstawowe stawki podatku dochodowego?

7.

Do czego służy podatkowa księga przychodów i rozchodów?

8.

Na jakiej deklaracji rozliczają się z podatku dochodowego osoby zatrudnione?

9.

Kto płaci podatek CIT?

10.

Na czym polega różnica pomiędzy podatkiem należnym a naliczonym?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając ze skali podatkowej na 2007 rok ustal kwotę podatku dochodowego wiedząc, że

podstawa opodatkowania wynosi 40 000 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

ustalić próg podatkowy,

4)

obliczyć kwotę podatku dochodowego,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podatków w działalności usługowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

Ćwiczenie 2

Ustal kwotę dochodu/straty z prowadzonej działalności wiedząc, że:

−

przychody ze sprzedaży towarów wyniosły 8 000 zł,

−

przychody ze sprzedaży usług wyniosły 4 500 zł,

−

koszty zakupu materiałów i towarów 6 000 zł,

−

koszty wynagrodzeń 5 900 zł,

−

pozostałe wydatki 1 900 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

ustalić kwotę całkowitych przychodów i kosztów,

4)

obliczyć wynik firmy,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podatków w działalności usługowej.

Ćwiczenie 3

Ustal kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku VAT wiedząc, że:

1.Zakup towarów:

Jednostkowa

cena zakupu netto

Ilość

zakupionych towarów

Stawka

podatku VAT

12 zł

100 szt.

22%

2.Sprzedaż towarów:

Jednostkowa

cena sprzedaży netto

Ilość

sprzedanych towarów

Stawka

podatku VAT

uwzględnia marżę 25%

90% zakupionej ilości 22%

Aby wykonać zadanie skorzystaj z poniższej tabeli:

Zakup towarów

Sprzedaż towarów

Wartość netto

VAT naliczony

Wartość netto

VAT należny

VAT do urzędu

skarbowego

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

ustalić wartość netto zakupu i kwotę podatku VAT naliczonego,

4)

ustalić wysokość marży, wartość netto sprzedaży i kwotę podatku VAT należnego,

5)

uzupełnić tabelę – ustalić kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku VAT,

6)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podatków w działalności usługowej.

Ćwiczenie 4

Sporządź deklarację podatkową PIT-5 za sierpień 2007 r. Do wykonania tego ćwiczenia

wykorzystaj poniższe dane.

Tabela do ćwiczenia 4

Przedsiębiorca Anna

Elżbieta Kowalska, PESEL 77031810466, NIP 852-158-13-

20

Adres zamieszkania

71-795 Szczecin, ul. Belgijska 16/13

Urząd Skarbowy

Szczecin, ul. Drzymały

Osiągnięte przychody

7 180,00 zł

Poniesione koszty

3 735,37 zł

Zapłacona składki
ubezpieczeń społecznych

99,53 zł

Zapłacona składki
ubezpieczeń zdrowotnych

145,06 zł

Zapłacone zaliczki
podatku za poprzednie
miesiące

0,00 zł

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację podatkową PIT-5,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja PIT-5,

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podatków w działalności usługowej.

Ćwiczenie 5

Sporządź deklarację podatkową VAT-7 za wrzesień 2007 r. Do wykonania tego ćwiczenia

wykorzystaj poniższe dane.

Tabela do ćwiczenia 5

Przedsiębiorca Anna

Elżbieta Kowalska, PESEL 77031810466,

NIP 852-158-13-20

Adres zamieszkania

71-795 Szczecin, ul. Belgijska 16/13

Urząd Skarbowy

Szczecin, ul. Drzymały

Wartość netto sprzedaży

4 510,00 zł

Podatek VAT należny (22%)

992,00 zł

Podatek VAT naliczony (22%) 156,00 zł

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić deklarację podatkową VAT-7,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

deklaracja VAT-7,

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca podatków w działalności usługowej.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy

potrafisz:

Tak

Nie

1)

ustalić kwotę podatku dochodowego na podstawie skali podatkowej?

!

!

2)

ustalić kwotę dochodu/straty z prowadzonej działalności? !

!

3)

ustalić kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku VAT?

!

!

4)

odróżnić VAT należny

od

VAT

naliczonego?

!

!

5)

obliczyć marżę i cenę sprzedaży netto?

!

!

6)

wybrać formę opodatkowania podatkiem dochodowym?

!

!

7)

wskazać wady i zalety podatkowej księgi przychodów i rozchodów?

!

!

8)

wskazać obowiązki podatnika korzystającego z karty podatkowej?

!

!

9)

omówić elementy podatkowej księgi przychodów i rozchodów?

!

!

10)

omówić obowiązki przedsiębiorcy wynikające z podatku VAT?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

4.6. Dokumentacja funkcjonowania działalności usługowej

4.6.1. Materiał nauczania

Operacja gospodarcza to takie zdarzenie wyrażone w jednostkach pieniężnych, które

wpływa na sytuację finansowo-majątkową przedsiębiorstwa (np. zakup sprzętu, sporządzenie
listy płac, sprzedaż towarów, przelew itp.). Każda operacja gospodarcza zachodząca
w przedsiębiorstwie powinna być odpowiednio udokumentowana za pomocą dowodu
księgowego. Na podstawie dowodów księgowych operacje gospodarcze są ewidencjonowane
w księgach rachunkowych.

Rys. 7. Klasyfikacja dowodów księgowych [3, s. 33]

Dowody własne wystawiane są przez własne przedsiębiorstwo na potrzeby zarówno zewnętrzne,
jak i wewnętrzne, np. lista płac, polecenie przelewu, dokumenty magazynowe. Dowody
zewnętrzne przeznaczone są dla innej firmy, instytucji, np. faktura VAT oryginał. Dowody
wewnętrzne wystawiane są wyłącznie na własne potrzeby firmy, np. lista płac, dokument
magazynowy RW. Dowody obce wystawiane są przez inne firmy i instytucje dla naszej firmy,
np. wyciągi bankowe, weksle obce.
Dokumenty powinny być wystawiane w sposób staranny, trwały i czytelny, pismem ręcznym lub
przy pomocy komputera. Można korzystać z gotowych wzorów druków lub z programu
komputerowego. Każdy dokument księgowy powinien zawierać określone elementy takie jak:

−

nazwę i numer dokumentu,

−

pieczątkę wystawcy dokumentu,

−

datę i miejsce wystawienia dokumentu,

−

strony operacji gospodarczej,

−

treść operacji gospodarczej,

−

wartość operacji gospodarczej,

−

podpis/podpisy osób odpowiedzialnych.

Pierwszym etapem procesu gospodarczego w każdym przedsiębiorstwie jest zaopatrzenie

w materiały potrzebne do produkcji. Dokumentacja zaopatrzeniowa jest częścią dokumentacji
magazynowej, do której zalicza się dokumenty własne: PZ, RW, WZ, karta ilościowo-
wartościowa. Dokument PZ – „przyjęcie z zewnątrz” wystawiany jest przy przyjęciu do
magazynu partii materiałów po dokonaniu ich zakupu od dostawcy (rys.8). Dokument RW –
„rozchód wewnętrzny” służy do ewidencji wydania z magazynu partii materiałów potrzebnych
do użytku wewnętrznego firmy (rys.9). Dokument WZ – „wydanie na zewnątrz”
wykorzystywany jest do ewidencji rozchodu produktów z magazynu odbiorcom zewnętrznym
(rys. 10).

Dowody księgowe

Dowody własne

Dowody obce

Zewnętrzne

Wewnętrzne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Rys. 8. Przykład dokumentu Pz – przyjęcie z zewnątrz

Rys. 9. Przykład dokumentu Rw – rozchód wewnętrzny

Karta

ilościowo-wartościowa służy do chronologicznej ewidencji wszystkich przychodów

i rozchodów magazynowych na podstawie dowodów PZ, RW, WZ. Dla każdego typu materiału
lub towaru przeznaczona jest jedna karta ilościowo-wartościowa, z której w każdym momencie
można odczytać bieżący stan zapasów w magazynie.

Do dokumentów potwierdzających sprzedaż zalicza się paragon fiskalny i fakturę VAT.

Paragon fiskalny potwierdza sprzedaż towarów dla osób, które nie prowadzą działalności
gospodarczej. Faktura VAT jest podstawowym dokumentem potwierdzającym dokonanie
transakcji kupna-sprzedaży (rys.12). Wystawiana jest w dwóch egzemplarzach:

−

oryginał faktury VAT trafia do nabywcy,

−

kopia faktury VAT zostaje u sprzedawcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

Rys. 10. Przykład dokumentu Wz – wydanie na zewnątrz

Przedsiębiorstwo sprzedając lub nabywając towary dokonuje wielu rozliczeń pieniężnych ze

swoimi kontrahentami. Rozliczenia pieniężne mogą mieć charakter gotówkowy
i bezgotówkowy.

Do form obrotu gotówkowego zalicza się wpłatę gotówkową (rys. 11) i czek gotówkowy.

Korzystając z wpłaty gotówkowej dłużnik wpłaca na konto wierzyciela określoną na
dokumencie kwotę. Przedsiębiorca wystawiający czek gotówkowy wydaje polecenie swojemu
bankowi, aby wypłacił wskazanej na czeku osobie określoną kwotę pieniędzy ze środków
zgromadzonych na rachunku bankowym przedsiębiorcy. Na czeku nie można dokonywać
żadnych poprawek ani skreśleń. Czek jest płatny w ciągu 10 dni od daty jego wystawienia.

Rys. 11. Polecenie przelewu/Wpłata gotówkowa

Do form obrotu bezgotówkowego zalicza się polecenie przelewu (rys. 11) i czek

rozrachunkowy. Polecenie przelewu jest dyspozycją dłużnika (posiadacza rachunku bankowego)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

wydaną bankowi, aby z jego konta przekazał odpowiednią kwotę na rachunek bankowy
wierzyciela. Czek rozrachunkowy jest dokumentem stanowiącym dla banku zlecenie przelewu
określonej sumy pieniężnej z rachunku dłużnika na rachunek wierzyciela.

FAKTURA VAT

Miejscowość, data

ORYGINAŁ/KOPIA

pieczęć sprzedawcy

Data sprzedaży/zaliczki

Nr ewid.

Nabywca
………………………………………………………………………
…………
………………………………………………………………………
……………………
………………………………………………………………………
……………………
Nr ident.
………………………………………………………………………
………….
Nr rach. bank.
………………………………………………………………………
…….

Sprzedawca
………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………
…………..
……………………………………………………………………………
…………..
Nr ident…………………………………………………
Nr rach. bank.
……………………………….……………………………………….

Sposób zapłaty
Termin zapłaty

Cena

jednostkowa

bez podatku

Wartość

towaru/usługi bez

podatku

Podatek

Wartość

towaru/usługi

wraz z podatkiem

Lp

.

Nazwa towaru lub

usługi

Symb

ol

PKW

iU

J.

m.

Ilość

zł

g
r

zł

g
r

%

zł

gr

zł

gr

RAZEM

X

Słownie zł
…………………………………………………….
………………………………………… gr
………………….

W TYM

z

w

2
2

7

0

Podpis imienny osoby upoważnionej

do odbioru faktury VAT

Podpis imienny osoby

upoważnionej do wystawienia

faktury VAT

DO ZAPŁATY

Rys. 12. Faktura VAT

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Czym jest operacja gospodarcza?

2.

Do czego służą dokumenty w firmie?

3.

Czym różnią się dokumenty własne od obcych?

4.

Do kogo trafiają dokumenty własne zewnętrzne i wewnętrzne?

5.

Z jakich elementów składa się każdy dokument księgowy?

6.

Kiedy wykorzystywane są dokumenty magazynowe: PZ, RW, WZ?

7.

Do kogo trafia paragon fiskalny, a do kogo faktura VAT?

8.

Z jakich elementów składa się faktura VAT?

9.

Czym różnią się rozliczenia gotówkowe od bezgotówkowych?

10.

Czym różni się polecenie przelewu od wpłaty gotówkowej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź fakturę VAT wykorzystując dane z poniższej tabeli.

Tabela do ćwiczenia 1

Dłużnik: „Bomit sp. z o.o., ul. Wiśniowa 9, 78-446 Szczecin, NIP 842-18-64-779, rachunek bankowy:
PKO BP S.A. 56 4337 9646 1111 0000 3645 7333
Wierzyciel: „KABRI sp. z o.o.”, ul. Majowa 3, 78-464 Szczecin, NIP 852-93-59-216, rachunek
bankowy: Pekao S.A. 53 1645 4996 1111 0000 6197 4318
Sposób zapłaty: przelew.
Termin zapłaty: 14 dni.
Produkt X:
- koszt wytworzenia = 10 zł/szt.
- marża = 20%
- ilość sprzedanych wyrobów = 100 szt.
- stawka podatku VAT = 3%
Produkt Y:
- koszt wytworzenia = 20 zł/szt.
- marża = 20%
- ilość sprzedanych wyrobów = 200 szt.
- stawka podatku VAT = 7%
Produkt Z:
- koszt wytworzenia = 30 zł/szt.
- marża = 20%
- ilość sprzedanych wyrobów = 100 szt.
- stawka podatku VAT - podstawowa

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić fakturę VAT,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

druk faktury VAT,

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji funkcjonowania działalności usługowej.

Ćwiczenie 2

Na podstawie danych z ćwiczenia 1 sporządź odpowiedni dokument rozliczeń pieniężnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia 1,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

3)

wybrać odpowiedni dokument,

4)

wypełnić odpowiedni dokument rozliczeń pieniężnych,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

druki dokumentów rozliczeń pieniężnych,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji funkcjonowania działalności usługowej.

Ćwiczenie 3

Sporządź dokument: wpłata gotówkowa. Do wykonania tego ćwiczenia wykorzystaj dane

z poniższej tabeli.

Tabela do ćwiczenia 3

Dłużnik: „Elka-Dan S.A.” ul. 3 Maja 1a, 71-214 Szczecin, NIP 852-17-25-342, rachunek
bankowy: Elka-Bank 36 8171 2700 1111 0000 5678 6987.
Wierzyciel: Hurtownia materiałów dekoracyjnych, ul. Wojciechowska 18, 70-240 Szczecin,
NIP 842-13-18-245, rachunek bankowy Elka-Bank 36 8171 2700 1111 0000 1234 4689.
Kwota zobowiązania: 1 500 zł
Termin płatności: 12.04.200X
Tytuł zapłaty: faktura VAT nr 23/200X

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

wypełnić dokument: wpłata gotówkowa,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

druk wpłata gotówkowa,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji funkcjonowania działalności usługowej.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1)

wskazać wierzyciela i dłużnika w transakcji kupna-sprzedaży?

!

!

2)

wskazać zleceniodawcę wpłaty w transakcji kupna-sprzedaży? !

!

3)

ustalić kwotę

brutto

faktury

VAT?

!

!

4)

ustalić kwotę

netto

faktury

VAT?

!

!

5)

sporządzić fakturę VAT?

!

!

6)

wskazać termin płatności

danej

faktury

VAT?

!

!

7)

sporządzić

polecenie

przelewu? !

!

8)

wypełnić

dokument

wpłaty

gotówkowej?

!

!

9)

wymienić różnice pomiędzy wpłatą gotówkową a poleceniem przelewu? !

!

10)

wymienić zalety rozliczeń

bezgotówkowych?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

4.7. Dokumentacja związana z pracownikiem

4.7.1. Materiał nauczania

Do podstawowych czynników wytwórczych potrzebnych w każdym przedsiębiorstwie

zalicza się zasoby materialne (budynki, urządzenia, środki transportu) i zasoby ludzkie
(pracownicy). Pracownicy przedsiębiorstwa decydują o sposobie wykorzystania zasobów
materialnych, kierują procesem gospodarczym, są inicjatorami zmian technicznych
i organizacyjnych w firmie. Dlatego właśnie dla każdego przedsiębiorstwa bardzo istotną rolę
odgrywa pozyskanie pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, dostosowanie ilości
i struktury zatrudnienia do wielkości firmy oraz optymalne wykorzystanie zasobów ludzkich.

Potrzeby personalne w zakładzie gastronomicznym uzależnione są od cyklu gospodarczego

(zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży), wielkości firmy, jej planów inwestycyjnych i finansowych.
Na etapie zaopatrzenia potrzebni są handlowcy i magazynierzy, którzy znają branżę spożywczą.
Faza produkcji dotyczy głównie kuchni, gdzie potrzebni będą kucharze i ich pomocnicy.
Sprzedaż w firmie gastronomicznej odbywa się przy pomocy zatrudnionych bufetowych,
barmanów i kelnerów, którzy zajmują się obsługą gości. Prowadzenie firmy w branży
gastronomicznej wymaga także pozyskania pracowników zarządzających firmą (kierownicy
zakładów), pracowników prowadzących jej księgowość oraz pracowników pomocniczych
(sprzątaczki, szatniarze).

Wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy wiąże się z nawiązaniem stosunku pracy między

pracownikiem a pracodawcą, który reguluje Kodeks Pracy. Na podstawie stosunku pracy
pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju w miejscu i czasie
wyznaczonym przez pracodawcę oraz pod jego kierownictwem, natomiast pracodawca
zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika i do zapłaty wynagrodzenia. Stosunek pracy
najczęściej nawiązuje się poprzez zawarcie umowy o pracę. Umowa o pracę powinna być
zawarta na piśmie (rys. 14), z wyraźnym określeniem rodzaju pracy i miejsca jej wykonywania,
terminu rozpoczęcia pracy oraz wynagrodzenia za pracę. Umowa o pracę jest sporządzana
w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdej ze stron umowy. Podpisaną
przez obie strony umowę pracodawca ma obowiązek wręczyć pracownikowi najpóźniej w dniu
rozpoczęcia pracy.

Rys. 13. Podstawowe rodzaje umów o pracę [2, s. 145]

Konsekwencją zawarcia umowy o pracę jest powstanie praw i obowiązków dla pracownika

i pracodawcy. Obowiązkiem pracownika jest sumienne i staranne wykonywanie swojej pracy
i stosowanie się do zaleceń przełożonych. Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia,
odpowiednich warunków pracy i wypoczynku. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie
pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, terminowe i systematyczne
wypłacanie wynagrodzeń, ułatwienie pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych,
prowadzenie dokumentacji pracowniczej oraz wydawanie świadectw pracy.

Rodzaje

umów o pracę

Umowa na okres próbny

Umowa na czas określony

Umowa na czas nieokreślony

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

Umowa o pracę na okres próbny

zawarta w dniu .......................... w ................................... między:

...................................... reprezentowanym przez ........................ zwanym dalej Pracodawcą,
(oznaczenie pracodawcy)
a Panem/Panią ............................................................... legitymującym się dowodem osobistym
........................................., PESEL ................................, zamieszkałym ....................................
zwanym/zwaną dalej Pracownikiem.

§ 1

Umowa zostaje zawarta na okres próbny, który będzie trwał od dnia ............. do dnia .............

§ 2

Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia:
- rodzaj umówionej pracy: .........................................................................................................,
- miejsce wykonywania pracy: ..................................................................................................,
- wymiar czasu pracy: ................................................................................................................,
- rozkład czasu pracy: .................................................................................................................

§ 3

W czasie trwania stosunku pracy Pracownik będzie otrzymywał wynagrodzenie za wykonaną
pracę składające się z następujących składników:
1) wynagrodzenia zasadniczego – w kwocie ............ (słownie: ................) miesięcznie brutto,
płatne do 10. dnia miesiąca kalendarzowego, następującego po miesiącu przepracowanym,
2) dodatków do wynagrodzenia zasadniczego, w wysokości i na zasadach określonych
w przepisach prawa pracy obowiązujących u Pracodawcy.

§ 4

Niniejsza umowa zostaje zawarta pod warunkiem przeprowadzenia przez Pracownika
pozytywnych badań lekarskich.

§ 5

Każda ze stron oświadcza, że zapoznała się z treścią umowy oraz przyjęła do wiadomości i
wykonania, a także otrzymała po jednym egzemplarzu umowy.

..............................................

..............................................

(podpis pracownika)

(podpis pracodawcy)

Oświadczam, że zapoznałem/łam się z obowiązującymi u Pracodawcy przepisami prawa pracy
(regulamin pracy, regulamin wynagradzania, układ zbiorowy pracy). Przyjmuję do
wiadomości treść tych przepisów oraz zobowiązuję się do ich przestrzegania i stosowania.

..............................................

(podpis

pracownika)

Rys. 14. Przykład umowy o pracę [17, s. 148]

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy

w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Czas pracy nie
może przekraczać 8 godzin na dobę w pięciodniowym tygodniu pracy. Tygodniowy czas pracy
łącznie z godzinami nadliczbowymi nie powinien przekraczać przeciętnie 48 godzin.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

Umowa o pracę określa wysokość wynagrodzenia brutto pracownika. W skład

wynagrodzenia mogą wchodzić: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za godziny nadliczbowe,
nagroda, premia, dodatek funkcyjny, dodatek stażowy itp. Kwota wynagrodzenia netto, jaką
pracownik otrzymuje „na rękę”, po odliczeniu potrąceń, ustalana jest na liście płac w każdym
kolejnym miesiącu pracy.

Tabela 14. Różnica między wynagrodzeniem brutto i netto

Wynagrodzenie

netto

= Wynagrodzenie

brutto

-

składki na

ubezpieczenia

społeczne

-

zaliczka na

podatek PIT

- składka

zdrowotna

Pracodawca jest zobowiązany, aby co miesiąc opłacać za pracownika składki

ubezpieczeniowe do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wykorzystuje do tego celu deklaracje
rozliczeniowe ZUS DRA.

Tabela 15. Charakterystyka składek na ubezpieczenia społeczne. [2, s. 169]

Wysokość składki podmiotu finansującego:

Rodzaj składki

Cel ubezpieczenia

pracodawcy pracownika

składka emerytalna

źródło przyszłej
emerytury

9,76%
wynagrodzenia brutto

9,76%
wynagrodzenia brutto

składka rentowa

źródło ewentualnej
renty

6,5% wynagrodzenia
brutto

6,5% wynagrodzenia
brutto

składka chorobowa

źródło zasiłku
chorobowego

- 2,45%

wynagrodzenia brutto

składka wypadkowa

źródło świadczenia
z tytułu wypadku

0,67% do 3,60%
wynagrodzenia brutto

-

Obok składek na ubezpieczenie społeczne pracodawca ma obowiązek opłacać także składki

na:

−

Fundusz Pracy (2,45% wynagrodzenia brutto) – środki przeznaczone są m.in. na zasiłki dla

bezrobotnych,

−

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10% wynagrodzenia brutto) –

środki przeznaczone są na wynagrodzenia dla pracowników, w sytuacji niewypłacalności
pracodawcy.

Pracodawca ma obowiązek co miesiąc potrącać z wynagrodzenia pracownika zaliczkę na

podatek dochodowy od osób fizycznych (podatek PIT) i odprowadzać ją do odpowiedniego (ze
względu na miejsce zamieszkania pracownika) Urzędu Skarbowego. Zaliczka na podatek jest
obliczana od kwoty brutto pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne, koszt uzyskania
przychodu i kwotę wolną od podatku, a następnie pomniejszania o część składki zdrowotnej
wynoszącej 7,5% podstawy wymiaru tej składki.

Płatnikiem składki zdrowotnej jest pracodawca, który na liście płac oblicza 9%

wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki emerytalne, rentowe, chorobowe i odprowadza
tę kwotę do ZUS. Składka zdrowotna uprawnia pracownika do korzystania z usług służby
zdrowia, ze świadczeń w sytuacji ciąży, porodu, itp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

51

Nazwa i adres zakładu pracy

...............

..............

Składki ZUS

Lp

Nazwisko i

imię

Płaca brutto

emerytalne

9,76%

rentowe

6,5%

chorobowe

2,45%

zdrowotna

7,75%

zdrowotna

1,25%

Zaliczka na

podatek
dochod.

Płaca netto

(do wypłaty)

RAZEM

Sporządzono

dnia.....................

Sporządził.......................................... Zatwierdził.................................

Rys. 15. Lista płac

Pracę można wykonywać również na podstawie umów cywilnoprawnych, które reguluje

Kodeks Cywilny. Należy jednak pamiętać, że osoba wykonująca zlecone czynności nie jest
pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu Pracy i nie przysługują jej wynikające z tego
tytułu prawa. Do umów cywilnoprawnych zalicza się umowę zlecenia i umowę o dzieło.

Przy zawarciu umowy zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do

dokonania określonej czynności dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Zleceniodawca
zobowiązuje się do zwrotu wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem zlecenia,
udzielenia zaliczki na wykonanie zlecenia oraz do zapłaty wynagrodzenia po jego wykonaniu.
Umowa zlecenia może być w każdej chwili wypowiedziana przez każdą ze stron. Zleceniodawca
ma obowiązek opłacić podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Nie opłaca się
składek na ubezpieczenia społeczne od umów zleceń zawartych z: uczniami, studentami (poniżej
26 roku życia) oraz osobami zatrudnionymi w innym zakładzie pracy w oparciu o umowę
o pracę. Okres pracy nie jest wliczany do emerytury.

Przy zawarciu umowy o dzieło wykonawca zobowiązuje się do realizacji oznaczonego

dzieła, to znaczy zobowiązuje się do uzyskania konkretnego efektu, a zamawiający zobowiązuje
się do wypłaty wynagrodzenia określonego w umowie. Dziełem jest na przykład uszycie
ubrania, przetłumaczenie tekstu, sporządzenie projektu technicznego, namalowanie obrazu,
przeprowadzenie wykładu, zrobienie fotografii, wybudowanie domu. Zadanie może być
wykonane w dogodnym dla wykonawcy czasie przy udziale podwykonawcy. Pracodawca nie
jest zobowiązany Kodeksem Pracy do udzielenia urlopu lub wypłaty zasiłku za czas choroby.
Zleceniodawca ma obowiązek opłacić podatek dochodowy. Nie odprowadza się składek ZUS,
więc podatek liczony jest od wynagrodzenia z umowy pomniejszonego o koszty uzyskania
przychodu. Okres pracy nie jest wliczany do emerytury.

Po zakończeniu roku podatkowego pracodawca w terminie do końca lutego sporządza

deklarację zbiorczą (PIT-11/8B) i przekazuje ją pracownikowi i odpowiedniemu urzędowi
skarbowemu. Informacje w niej zawarte dotyczą: osiągniętych przez pracownika przychodów,
kosztów uzyskania tych przychodów, opłaconych przez pracodawcę składek ZUS i składki
zdrowotnej, a także kwot zapłaconych zaliczek na podatek dochodowy. Pracownik, na podstawie
deklaracji od wszystkich swoich pracodawców, sporządza (w terminie do końca kwietnia)
deklarację roczną PIT-37. Oblicza w niej kwotę nadpłaty podatku dochodowego bądź kwotę do
zapłaty. Kwota „do zapłaty” oznacza, że podatnik musi ją wpłacić składając deklarację roczną.
Kwota „nadpłata” oznacza, że tyle urząd skarbowy zwróci podatnikowi – ma na to 3 miesiące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

52

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jacy pracownicy potrzebni są w zakładzie gastronomicznym na każdym etapie cyklu
gospodarczego?

2.

Jakie prawa i obowiązki wynikają z umowy o pracę dla pracownika?

3.

Jakie prawa i obowiązki wynikają z umowy o pracę dla pracodawcy?

4.

Jakie informacje zawiera umowa o pracę?

5.

Jakie składniki wpływają na wynagrodzenie pracownika?

6.

Czym różni się wynagrodzenie netto od wynagrodzenia brutto?

7.

Które składki ZUS płacone są z wynagrodzenia pracownika?

8.

Na co przeznaczane są składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe?

9.

Na jakie cele przeznaczone są środki Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych?

10.

Czym różni się umowa o pracę od umowy zlecenia?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z Kodeksu Pracy ustal wymiar urlopu wypoczynkowego na dzień 31.01.2007r.,

wiedząc, że pracownik rozpoczął pracę 01.08.2006r. na ½ etatu i jest to jego pierwsza praca po
ukończeniu szkoły średniej. Praca jest wykonywana na cały etat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

przeanalizować odpowiednie artykuły z Kodeksu Pracy,

4)

ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Kodeks Pracy,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji związanej z pracownikiem.

Ćwiczenie 2

Ustal kwotę wynagrodzenia netto pracownika wiedząc, że:

−

płaca zasadnicza z umowy o pracę wynosi 2 000 zł,

−

premia 25% płacy zasadniczej,

−

składki ubezpieczeń społecznych wynoszą 467,75 zł,

−

zaliczka na podatek PIT wynosi 160 zł,

−

składka zdrowotna wynosi 182,90 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

53

3)

ustalić kwotę wynagrodzenia netto,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji związanej z pracownikiem.

Ćwiczenie 3

Ustal łączny miesięczny koszt pracodawcy związany z utrzymaniem jednego pracownika

wiedząc, że:

−

kwota wynagrodzenia brutto wynosi 1 800 zł,

−

składki ZUS opłacane ze środków pracodawcy to: składka emerytalna, składka rentowa i
składka wypadkowa (1,80%),

−

dodatkowe obciążenia pracodawcy to: składka na Fundusz Pracy i składka na Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z danymi z ćwiczenia,

3)

ustalić kwoty składek i ogólny koszt pracodawcy związany z zatrudnianiem jednego
pracownika,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kalkulator,

−

niebieski lub czarny długopis,

−

literatura z rozdziału 6 dotycząca dokumentacji związanej z pracownikiem.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ustalić kwotę

wynagrodzenia

brutto

pracownika? !

!

2)

ustalić kwotę

wynagrodzenia

netto

pracownika?

!

!

3)

wymienić wady i zalety umowy o pracę i umowy o dzieło?

!

!

4)

ustalić koszt pracodawcy zw. z zatrudnianiem

pracownika?

!

!

5)

określić wpływ potrąceń z wynagrodzenia brutto na kwotę wynagrodzenia
netto?

!

!

6)

obliczyć kwoty składek ubezpieczeń

społecznych?

!

!

7)

wskazać, które składki stanowią dodatkowy koszt dla pracodawcy?

!

!

8)

opisać różnice pomiędzy umową na czas określony i na czas nieokreślony? !

!

9)

wymienić różnice pomiędzy umową zlecenia a umową o dzieło?

!

!

10)

przedstawić elementy listy płac?

!

!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

54

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są cztery możliwości odpowiedzi,
tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X, w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Numer NIP jest nadawany przez:
a)

Urząd Statystyczny.

b)

Urząd Miasta.

c)

Państwową Inspekcję Pracy.

d)

Urząd Skarbowy.

2.

Wynik netto przedsiębiorstwa to wynik brutto:
a)

powiększony o podatek VAT.

b)

powiększony o podatek dochodowy.

c)

pomniejszony o podatek VAT.

d)

pomniejszony o podatek dochodowy.

3.

Cena sprzedaży to:
a)

koszt wytworzenia.

b)

cena, w jakiej sprzedaje się produkt gotowy.

c)

cena zakupu.

d)

cena bez marży.

4.

Płaca brutto to kwota wynagrodzenia pracownika:
a)

bez podatku dochodowego.

b)

pomniejszona o składki ubezpieczeń społecznych.

c)

obliczona do wypłaty.

d)

określona w umowie o pracę.

5.

REGON to numer przedsiębiorcy:
a)

do identyfikacji podatkowej.

b)

w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej.

c)

w Krajowym Rejestrze Sądowym.

d)

w Rejestrze Urzędu Gminy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

55

6.

Podstawowa stawka podatku VAT wynosi:
a)

3%.

b)

7%.

c)

19%.

d)

22%.

7.

Wskaż, które działanie nie oznacza działalności gospodarczej:
a)

prowadzenie punktu skupu surowców wtórnych.

b)

prowadzenie doradztwa personalnego.

c)

sprzedaż przez uczniów używanych podręczników szkolnych.

d)

naprawa sprzętu RTV.

8.

Skrót PIP oznacza:
a)

Państwowa Inspekcja Pracy.

b)

Polskie Inwestycje Proekologiczne.

c)

Podstawowa Inspekcja Podatkowa.

d)

Publiczna Inspekcja Pracy.

9.

Jeżeli cena sprzedaży brutto wynosi 36,60 zł, a podatek VAT 6,60 zł, to cena netto wynosi:
a)

6,60 zł.

b)

30 zł.

c)

36,60 zł.

d)

43,20 zł.

10.

Leasing jest to:
a)

pożyczka krótkoterminowa.

b)

zastaw w lombardzie.

c)

forma wypożyczenia środka trwałego.

d)

pożyczka długoterminowa.

11.

Cena równowagi rynkowej ustalana jest w punkcie, gdzie:
a)

podaż = 0.

b)

popyt = 0.

c)

popyt = podaż.

d)

popyt przyjmuje wartości ujemne.

12.

Gdy kupujemy materiały z odroczoną płatnością to korzystamy z:
a)

leasingu.

b)

faktoringu.

c)

kredytu kupieckiego.

d)

franchisingu.

13.

Pojęciem biznesplan określa się:
a)

podsumowanie efektów rocznej działalności przedsiębiorstwa.

b)

dokument przedstawiający plan działania firmy na pewien okres.

c)

stan majątku przedsiębiorstwa na dany dzień.

d)

dokumenty założycielskie przedsiębiorstwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

56

14.

Podatki spełniają między innymi funkcję:
a)

restytucyjną.

b)

refinansową.

c)

redystrybucyjną.

d)

rekonstrukcyjną.

15.

Osoba fizyczna zakładająca działalność gospodarczą składa w Urzędzie Skarbowym
zgłoszenie na formularzu:
a)

NIP-1.

b)

NIP-2.

c)

RG-1.

d)

PIT-37.

16.

Spółki akcyjne rejestrują się w:
a)

urzędzie miasta.

b)

urzędzie gminy.

c)

Krajowym Rejestrze Sądowym.

d)

urzędzie statystycznym.

17.

Inspektora Pracy trzeba powiadamiać o nowozakładanym przedsiębiorstwie zawsze, gdy:
a)

jest to działalność osoby fizycznej.

b)

rozpoczyna się działalność gastronomiczną.

c)

zatrudnia się pracowników.

d)

zakłada się spółkę z o.o.

18.

Wśród dokumentów założycielskich nie występuje:
a)

ZUS ZUA.

b)

NIP-1.

c)

RG-1.

d)

PIT-37.

19.

Osoba, której jesteśmy winni pieniądze to nasz:
a)

dłużnik.

b)

kontrahent.

c)

wierzyciel.

d)

kredytobiorca.

20.

Spółkami prawa handlowego są:
a)

tylko spółki z o.o. i S.A.

b)

spółka cywilna, jawna i komandytowa.

c)

spółka jawna i z o.o.

d)

wszystkie spółki z wyjątkiem spółki cywilnej i jawnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

57

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

Prowadzenie działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź Punkty

1 a

b

c

d

2 a

b

c

d

3 a

b

c

d

4 a

b

c

d

5 a

b

c

d

6 a

b

c

d

7 a

b

c

d

8 a

b

c

d

9 a

b

c

d

10 a

b

c

d

11 a

b

c

d

12 a

b

c

d

13 a

b

c

d

14 a

b

c

d

15 a

b

c

d

16 a

b

c

d

17 a

b

c

d

18 a

b

c

d

19 a

b

c

d

20 a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

58

6. LITERATURA

1.

Arens-Azevêdo U. i inni: Technologia gastronomiczna z obsługą gości. Rea, Warszawa
2002

2.

Janik B.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej. Difin,
Warszawa 2005

3.

Janiszewski S., Kołaczyk Z., Pietraszewski M.: Rachunkowość przedsiębiorstw
gastronomiczno-hotelarskich. eMPi2, Poznań 2002

4.

Kizukiewicz T., Sawicki K.: Rachunkowość małych firm. PWE, Warszawa 1998

5.

Mielczarczyk Z., Urbańska B.: Gospodarka i rachunkowość w gastronomii. WSiP,
Warszawa 2002

6.

Piasecki B.(red): Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa 2001

7.

Prawo pracy. Ubezpieczenia społeczne. Wydawnictwo AD Mrągowski S.A., Warszawa
2000

8.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.)

9.

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535
z późn. zm.)

10.

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 11,
poz. 74 z późn. zm.)

11.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 54,
poz. 654 z późn. zm.)

12.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks Spółek Handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037
z późn. zm.)

13.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173,
poz.1807 z późn. zm.)

14.

Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.)

15.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

16.

Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 29, poz. 257 z późn.
zm.)

17.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks Pracy (Dz.U. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)

18.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 14,
poz. 176 z późn. zm.)

19.

Żaro Z. W.: Jak założyć i poprowadzić własną firmę. SIGMA, Skierniewice 2007

Czasopisma: Informator dla prowadzących działalność gospodarczą.