Konstrukcja nawierzchni:

Nawierzchnia (warstwa ścieralna warst. Wiążąca  Podbudowa (zasadnicza, pomocnicza)
podłoże (-, ulepszone)

Podział nawierzchni:

1. Podatne – asfaltowe MMA (ok. 5% asfaltu) – 82%
2. Sztywne – beton cementowy – 5%
3. Półsztywne – asfaltowa warstwa ścieralna na sztywnej podbudowie – 13%

DEFINICJE

Nawierzchnia – warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od
ruchu na podłoże i zapewniających dogodne warunki dla ruchu

Warstwa ścieralna – wierzchnia warstwa nawierzchni poddana bezpośredniemu oddziaływaniu
ruchu i czynników atmosferycznych

Warstwa wiążąca – warstwa zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i
przekazywanie ich na podbudowę

Podbudowa – dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże

Podbudowa zasadnicza – górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji
nawierzchni, może zawierać warstwę: - wzmacniającą (służy do wzmocnienia istniejącej naw.,
stosowana dla ruchu b.ciężkiego); - wyrównawczą (wyrównanie nierówności podbudowy lub
istniejącej nawierzchni)

Podbudowa pomocnicza – dolna część podbudowy spełniająca poza funkcjami nośnymi, funkcje
zabezpieczenia nawierzchni (przed działaniem wody, mrozu, przenikaniem cząstek podłoża)

Podłoże – grunt rodzimy lub nasypowy leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania, nie
mniej jednak niż do głębokości, na której naprężenia pionowe od największych obciążeń użytkowych
wynoszą 0.02 MPa.

Podłoże ulepszone – wierzchnia warstwa podłoża leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona
w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonanie nawierzchni

Nawierzchnia podatna – nawierzchnia o konstrukcji odkształcającej się plastycznie pod działaniem
obciążeń (nawierzchnie brukowcowe, tłuczniowe, bitumiczne o podbudowach podatnych)

Nawierzchnie półsztywne – nawierzchnia bitumiczna o podbudowie z chudego betonu albo kruszyw
lub gruntów stabilizowanych

Nawierzchnia sztywna – nawierzchnia o konstrukcji odkształcającej się sprężyście pod działaniem
obciążeń (nawierzchnie betonowe)

KONSTRUKCJA NAWIERZCHNI SZTYWNEJ:

- Warstwa jezdna – warstwa z betonu cementowego
- Podbudowa – składa się z jednej lub kilku warstw wykonanych z różnych materiałów
- Podłoże – z gruntu rodzimego lub dowiezionego
- Warstwa poślizgowa – warstwa między dwiema warstwami umożliwiająca im niezależne ruchy
poziome

KONSTRUKCJA NAWIERZCHNI:

BETON CEMENTOWY

ASFALTOWEJ

Płyta betonowa

Warstwa ścieralna

Podbudowa

Warstwa wiążąca

Warstwa mrozoochronna

Podbudowa zasadnicza

Warstwa wzmacniająca

Podbudowa pomocnicza

Podłoże

RODZAJE NAWIERZCHNI:

1. naw. twarde: - ulepszone

- nie ulepszone

2. naw. gruntowe ulepszone

Nawierzchnia twarda – nawierzchnia odporna na działanie ruchu i wpływów atmosferycznych

Nawierzchnia twarda ulepszona – nawierzchnia bezpylna i równa, przystosowana do szybkiego
ruchu samochodowego

Nawierzchnia twarda nie ulepszona – nawierzchnia nie przystosowana do szybkiego ruchu
samochodowego ze względu na pylenie i duże nierówności (nawierzchnie brukowe, tłuczniowe, itp..)

Nawierzchnia gruntowa ulepszona – wykonana z gruntu ulepszonego mechanicznie lub chemicznie

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ NOŚNOŚĆ I STATECZNOŚĆ
DROGOWYCH BUDOWLI ZIEMNYCH ORAZ KONSTRUKCJI NAWIERZCHNI DRÓG:

Rozróżnia się następujące nawierzchnie:

1) jezdni: nawierzchnie zasadniczych i dodatkowych pasów ruchu, pasów awaryjnych, pasów
włączania i wyłączania, łącznicy, MOP, placu, opaski, utwardzonych poboczy, przystanku
autobusowego na pasach ruchu i w zatoce, drogi w strefie zamieszkania oraz jezdni manewrowej,

2) przeznaczone do postoju pojazdów: nawierzchnie stanowisk, pasów i zatok postojowych,

3) przeznaczone do ruchu pieszych i rowerów: nawierzchnie chodnika i ścieżki rowerowej.

Układ warstw nawierzchni na pomoście stalowym:
Warstwa ścieralna
Warstwa ochronna
Warstwa klejąca lub buforowa, ewentualnie mastyks asfaltowy wzmocniony grysem
Warstwa sczepna
Warstwa gruntujaca
Płyta stalowa

Układ warstw nawierzchni na pomoście betonowym:
Warstwa ścieralna
Warstwa ochronna
Warstwa ochronna izolacji
Warstwa hydroizolacyjna
Warstwa gruntująca
Podłoże betonowe

SUROWCE SKALNE I KRUSZYWA

Skały magmowe:

Powstają w wyniku skrzepnięcia magmy (stopu krzemianowego)

Skały powstające w:

• głębi skorupy – głębinowe (powolne krzepnięcie magmy)

• Na powierzchni ziemi – wylewne (szybkie krzepnięcie magmy)

• W warunkach pośrednich – żyłowe

Skały osadowe:

Ze względu na pochodzenie

• skały okruchowe (np. piaskowce, piasek)

• skały chemiczne (np. wapienie, dolomity)

• skały organogeniczne (np. wapienie)

Ze względu na wielkość ziaren skały osadowe pochodzenia mechanicznego:

• gruboziarniste - średnica ziaren > 2mm (żwiry)

• średnioziarniste - od 0.1 mm do 2.0 mm (piaskowce, piaski)

• drobnoziarniste - od 0.01 mm do 0.1 mm (iły, drobnoziarniste piaski)

Ze względu na kształt ziaren - ziarna otoczone, ostrokrawędziste i półobtoczone

Skały przeobrażone:

Powstają z przeobrażenia istniejących wcześniej skał (temperatura, ciśnienie, …)
• kwarcyty – z piaskowców (skał osadowych okruchowych o lepiszczu krzemionkowym)
• marmury – z wapieni i dolomitów
• gnejsy – z granitów
• sepentynity – z gabra
• amfibolity – z magmowych skał osadowych

Cechy techniczne skał:

• Struktura skał – zespół cech określających sposób wykształcenia, wielkość i formę oraz wzajemne
powiązanie minerałów skałotwórczych

Rodzaje struktur skał:
- gruboziarnista
- średnioziarnista
- drobnoziarnista
- skrytoziarnista
- porfirowa (prakryształy, ciasto skalne)
- zbita
- grubokrystaliczna
- średniokrystaliczna
- drobnokrystaliczna
- skrytokrystaliczna

• Tekstura skał – charakteryzuje przestrzenne rozmieszczenie ziarn oraz stopień wypełnienia
przestrzeni w masie skalnej

Rodzaje tekstur:

Ze względu na sposób ułożenia ziarn:
- bezkierunkowa (bezładna),
- kierunkowa (np. warstwowa, łupkowa)

Ze względu na stopień wypełnienia przestrzeni:
- zwarta,
- porowata (wolne przestrzenie w masie skalnej)

Magmowe

- Skały kwaśne o dużej zawartości SiO2 są bardziej odporne na wietrzenie, mają gorszą przyczepność
do asfaltu
- Skały zawierające więcej związków żelaza i magnezu należą do skał zasadowych (czarna barwa) -
mniejsza odporność na procesy wietrzenia, lepsza przyczepność do asfaltu

Magmowe:

Andezyt; Bazalt; Diabaz; Gabro; Granit; Melafir; Porfir; Sjenit; Trachit

Osadowe:

Dolomit; Piaskowiec; Szarogłaz; Wapień

Osadowe okruchowe:

Piasek; Żwir

Przeobrażone:

Amfibolit; Gnejs; Kwarcyt; Serpentynit

Kruszywo w konstrukcji jezdni poddane jest działaniu:

• czynników atmosferycznych,

• sił pionowych od pojazdów,

• sił stycznych (równoległych do ruchu pojazdu),

• obciążeń dynamicznych,

• sił ssących.

Podział kruszyw: (stary)

• Naturalne

+ Naturalne: piaski kopalniane, piaski rzeczne, żwiry, pospółki

+ Łamane – otrzymywane z przekruszenia skały:

- łamane zwykłe – jednokrotnie łamane: kliniec, mieszanka

- łamane granulowane – dwukrotnie łamane (granulacja) – grysy

- wypełniacze mineralne – otrzymane ze zmielenia materiału skalnego

• Sztuczne: żużle wielkopiecowe, żużle pomiedziowe, żużle stalownicze

• Z recyklingu: destrukt bitumiczny, gruz betonowy

Żwir – kruszywo naturalne powstałe w wyniku rozdrobnienia głównie skał magmowych,
metamorficznych w wyniku procesów obejmujących wietrzenie, transport sedymentacje,

Uziarnienie: 2 - 63 mm

Pospółka – mieszanina piasku i żwiru, pochodzenia rzecznego lub polodowcowego.

Uziarnienie: 0,075 - 63 mm

Wypełniacze mineralne

• Mączka mineralna < 2 mm

• Wypełniacz ≤ 0.063 mm

Funkcje wypełniacza

• Wypełnienie wolnej przestrzeni

• Usztywnienie (mastyks)

• Spójność, wodoszczelność

Rodzaje wypełniaczy

• Wypełniacz podstawowy – dodany – Wapień > 90% CaCO3

• Wypełniacz mieszany – wypełniacz pochodzenia mineralnego wymieszany z wodorotlenkiem
wapnia.

• Wypełniacz zastępczy

– Mączki dolomitowe

– Mączki żużlowe

– Popiół lotny (WK, WB)

Wymagania dla kruszyw wg PN-EN

Nowe wymagania dla kruszyw wg PN:

• Kruszywo ‐ ziarnisty materiał stosowany w budownictwie. Kruszywo może być naturalne, sztuczne
lub z recyklingu.

• Kruszywo naturalne ‐ kruszywo ze złóż naturalnych pochodzenia mineralnego, które poza obróbką
mechaniczną nie zostało poddane żadnej innej obróbce.

• Kruszywo sztuczne ‐ kruszywo pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku procesu
przemysłowego obejmującego termiczną lub inną modyfikację.

• Kruszywo z recyklingu ‐ kruszywo powstałe w wyniku przeróbki nieorganicznego materiału
zastosowanego uprzednio w budownictwie.

Nowy podział!!!

Było:

kruszywo naturalne

kruszywo łamane

Jest:

kruszywo naturalne

kruszywo naturalne

ziarna całkowicie zaokrąglone

ziarna całkowicie łamane

C

100/0

C

0/100

Nowe definicje kruszyw:

• Wymiar kruszywa – oznaczenie kruszywa poprzez określenie dolnego (d) i górnego (D) wymiaru
sita, wyrażone jako d/D.

– Uwaga: Oznaczenie dopuszcza obecność pewnej ilości ziaren, które pozostają na górnym
sicie D (nadziarno) i pewnej ilości ziaren, które przejdą przez dolne sito d (podziarno).
Dolna granica (d) może być równa 0.

• Kruszywo grube – oznaczenie kruszywa, o wymiarach ziaren D równych 45 mm lub mniejszych oraz
d równych 2 mm lub większych.

• Kruszywo drobne – kruszywo o wymiarach ziaren D mniejszych lub równych 2 mm, którego
przeważająca część pozostaje na sicie 0,063 mm.

Nowe definicje wypełniacza:

• Wypełniacz – kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm i które może być
dodawane do materiałów budowlanych w celu uzyskania pewnych właściwości.

• Wypełniacz mieszany – wypełniacz pochodzenia mineralnego wymieszany z wodorotlenkiem
wapnia.

• Wypełniacz dodany – wypełniacz pochodzenia mineralnego, wytworzony oddzielnie.

Określenia:

• Pyły - kruszywo o wymiarach ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm.

• Kruszywo o ciągłym uziarnieniu - kruszywo będące mieszanką kruszyw grubych i drobnych

Uwaga: Może być ono wytwarzane bez rozdzielania na grube i drobne kruszywo lub przez połączenie
kruszywa grubego i drobnego.

• Uziarnienie - skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy przechodzącej przez
określony zestaw sit.

• Podziarno - część kruszywa przechodząca przez dolne sito używane do oznaczania wymiaru
kruszywa.

• Nadziarno - część kruszywa pozostająca na górnym sicie używanym do oznaczania wymiaru
kruszywa.

• Kategoria - poziom właściwości kruszywa wyrażony jako przedział wartości lub wartość graniczna.

Wymiary kruszyw

• Wymiary kruszyw należy określać za pomocą zestawu podstawowego sit plus zestaw 1.

• Nie dopuszcza się stosowania innego zestawu sit do określania wymiarów kruszywa.

• Zestaw podstawowy sit plus zestaw 1#:

0, 1, 2, 4, 5.6(5), 8, 11.2(11), 16, 22.4(22), 31.5(32), 45mm

• Uziarnienie kruszywa poniżej 1 mm należy określać za pomocą sit o wymiarach otworów #: 0,5 mm;
0,25 mm; 0,125 mm i 0,063 mm.

U

ziarnienie kruszyw:

Przykład: Gc90/15 – dopuszcza 10% nadziarna (100-90=10) i do 15% podziarna.

Producent powinien podać uziarnienie kruszywa na sitach 2D, 1,4D, D, d, oraz d/2

Właściwości kruszyw grubych, drobnych i o ciągłym uziarnieniu:

• Właściwości geometryczne:

- wymiar kruszywa
- uziarnienie kruszywa
- zawartość pyłu
- jakość pyłu
- kształt kruszywa grubego
- zawartość ziaren o powierzchni przekruszonej i łamanej w kruszywie grubym
- kanciastość kruszywa drobnego

• Właściwości fizyczne

- odporność na rozdrabnianie kruszywa grubego
- odporność na polerowanie kruszywa grubego stosowanego do warstwy ścieralnej
- odporność na ścieranie powierzchniowe
- odporność na ścieranie kruszywa grubego
- odporność na ścieranie abrazyjne przez opony z kolcami kruszywa grubego
- gęstość i nasiąkliwość ziaren
- trwałość- nasiąkliwość jako wskaźnik mrozoodporności
- mrozoodporność
- odporność na szok termiczny
- przyczepność lepiszcza asfaltowego do kruszywa
- zgorzel słoneczna bazaltu

• Właściwości chemiczne

- skład chemiczny
- grube zanieczyszczenia lekkie
- składniki wpływające na stałość objętości żużli wielkopiecowych i stalowniczych
- rozpad krzemianowy żużla wielkopiecowego chłodzonego powietrzem
- rozpad żelazowy żużla wielkopiecowego chłodzonego powietrzem
- stałość objętości kruszywa z żużla stalowniczego

Właściwości wypełniacza

• Właściwości geometryczne

- uziarnienie
- jakość pyłu

• Właściwości fizyczne

- zawartość wody
- gęstość ziaren
- usztywniające właściwości wypełniacza
- wolne przestrzenie w suchym zagęszczonym wypełniaczu
- przyrost temperatury mięknienia mieszanki wypełniacz – asfalt, oznaczony metodą PiK

• Właściwości chemiczne

- rozpuszczalność w wodzie
- podatność na działanie wody
- zawartość węglanu wapnia w wypełniaczu wapiennym
- zawartość wodorotlenku wapnia w wypełniaczu mieszanym

• Wymagania dotyczące prawidłowości produkcji wypełniacza

- liczba asfaltowa wypełniacza dodanego
- straty po prażeniu popiołu lotnego z węgla
- gęstość ziaren wypełniacza dodanego
- gęstość nasypowa w stanie luźnym oznaczona w nafcie
- powierzchnia właściwa wg. Blaine’a

Zawartość pyłów w kruszywie grubym, drobnym i o ciągłym uziarnieniu

Kruszywo

Przesiew przez sito 0,063 mm

% (m/m)

Kategoria

f

Grube

≤ 0,5
≤ 1
≤ 2
> 4

f

0,5

f

1

f

2

f

Deklarowana

Drobne i o
ciągłym
uziarnieniu

≤ 3
≤ 10
≤ 16
> 22

f

3

f

10

f

16

f

Deklarowana

Klasyfikacja lepiszczy bitumicznych:

Lepiszcza bitumiczne: - smoły

- asfalty:

-asfalty ponaftowe

-asfalt naturalny (Gilsonit, Asfalt Trynidad, Skały asfaltowe)

Klasyfikacja asfaltów ponaftowych drogowych:

• Lepiszcza asfaltowe – materiał wiążący pochodzenia organicznego

• Proces wiązania i twardnienia – zjawisko fizyczne odwracalne – zmiana kohezji i adhezji cząstek
lepiszcza przy zmianie temperatury.

• Ogrzewanie lepiszcza - przejście ze stanu stałego w stan ciekły – zmniejszenie lepkości

Rodzaje asfaltów ze względu na zastosowanie:

- Asfalty drogowe

- Asfalty przemysłowe

Skład chemiczny asfaltów

• Średni skład elementarny asfaltu:

Węgiel 82 ÷ 88%
Wodór 8 ÷ 11%
Siarka 0 ÷ 6%
Tlen 0 ÷ 1,5%
Azot 0 ÷ 1,0%

Asfalt – mieszanina wielkocząsteczkowych węglowodorów o różnej budowie i charakterze
chemicznym

Skład chemiczny asfaltów drogowych:

• W skład asfaltu wchodzą węglowodory naftenowe i aromatyczne z łańcuchami bocznymi
alifatycznymi (parafinowymi), prostymi lub rozgałęzionymi

• Liczba atomów węgla w cząsteczce 20 ÷150

• Atomy azotu tlenu i siarki wpływają na stabilność układu koloidalnego

Skład grupowy asfaltów:

• Oleje (malteny) – decydują o plastyczności asfaltów. Zawartość od 30 do 48%.

– Gęstość od 0,1 do 0,3 g/dm3

• Asfalteny – twarde nietopliwe substancje decydują o twardości asfaltu. Zawartość asfaltenów od 6
do 30%. Wraz z żywicami stanowią micele.

• Żywice – zwiększają ciągliwość i plastyczność asfaltu. Zawartość od 30 do 45%.

– Gęstość od 0.99 do 1.08

Budowa koloidalna:

• Asfalt jest układem koloidalnym składającym się z dwóch faz:

• Faza rozproszona - micele = żywice + asfalteny
• Faza rozpraszające - środowisko olejowe

Reologia – badanie wpływu obciążeń na zachowanie się materiałów lub konstrukcji z uwzględnieniem
czasu trwania tych obciążeń

Zależność między składem grupowym budową koloidalną i właściwościami reologicznymi
• Trzy typy reologiczne:

– Żel – duża zawartość asfaltenów i micel. Do tego typu należą asfalty utlenione i
przemysłowe. (IP > +1,0)

– Zol – mała ilość asfaltenów i miceli. Asfalty o wysokiej wrażliwości temperaturowej ale
odpornych starzenie. (IP -0,1 ÷ -1,0)

– Zolo-żel – asfalty drogowe o optymalnych właściwościach. Lepkosprężystość w szerokim
zakresie temperatur odporne na deformacje i starzenie. (IP 0,0 ÷ +1,0)

Rodzaje lepiszczy

• Asfalty drogowe – PN-EN 12591
• Twarde asfalty drogowe – PN-EN 13924
• Asfalty modyfikowane polimerm – PN-EN 14023
• Kationowe emulsje asfaltowe – PN-EN 13808
• Asfalty upłynnione i fluksowane – PN-EN 15322
• Asfalty wielorodzajowe. Multigrade
• Asfalty przemysłowe
• – asfalty utleniane – PN-EN 13304
• - twarde asfalty – PN-EN 13305

Klasyfikacja asfaltów wg PN-EN 12591: 2004 „Asfalty i lepiszcza asfaltowe”

• Asfalty o penetracji w 25

o

C w zakresie od 20 do 330 · 0,1 mm

• Asfalty o penetracji w 25

o

C w zakresie od 250 do 900 · 0,1 mm

• Asfalty miękkie określane lepkością kinematyczną w 60oC

Asfalty o zakresie penetracji od 20 do 330 · 0,1 mm

Właściwości normowe wg PN-EN 12591:2004

Właściwości:
• Penetracja w 25°C,
• Temperatura mięknienia,
• Odporność na starzenie w 163°C,

– Zmiana masy,
– Pozostała penetracja,
– Temperatura mięknienia po starzeniu,

• Temperatura zapłonu,
• Rozpuszczalność
Właściwości specjalne krajowe:
• Zawartość parafiny,
• Wzrost temperatury mięknienia
• Temperatura łamliwości

Właściwości asfaltu są funkcją:

• temperatury,
• czasu obciążenia.

Rodzaj asfaltu, warunki obciążenia, temperatura:
• Stan:

– lepki,
– lepko-sprężysty,
– sprężysty.

Zmiana temperatury  zmiana konsystencji

KONSYSTENCJA:
– transport,
– pompowanie,
– składowanie,
– wytwarzanie MMA,
– rozściełanie,
– zagęszczanie.

Badania normowe

– nie wystarczające do oceny jakości w szerokim zakresie temperatur.

Konieczność określenia: !

– właściwości reologicznych (konsystencja, kohezja, wrażliwość temperaturowa, moduł sztywności),

– adhezja,

– odporność na starzenie (trwałość).

Brak w normie wymagań:

• Skład grupowy
– jest tylko znormalizowana metoda badawcza,

• Klasyfikacji asfaltów ze względu na sposób produkcji:

– destylacyjne,
– utleniane,
– ekstrakcyjne,
– komponowane.

Właściwości i badania asfaltów

• Właściwości asfaltów należy określać:

– W strefie temperatur eksploatacyjnych od -40 do +90
– W strefie temperatur technologicznych od 90 do 220

o

C

Zakres temperatur w którym należy określić właściwości ~260°C.

• Wymagania dla asfaltów w zakresie temperatur od -40 do 220 określamy w zakresie

– Wymagań normowych
– Właściwości reologicznych: konsystencji, kohezji, wrażliwości temperaturowej, modułu sztywności
– Adhezji
– Odporności na starzenie

Właściwości normowe

• Ocena organoleptyczna

– Wygląd
– Obecność ciał obcych
– Konsystencja
– Zapach

• Penetracja

Penetracja (PN-EN 1426) miara konsystencji (ścinanie)

Warunki badania:

• Obciążenie 100g,

• Temperatura 25°C,

• Czas 5s,

• Aparat penetrometr,

• Jednostka: stopień penetracji, 0.1mm.

Temperatura mięknienia (PN-EN 1427) wg TPiK

Badanie – aparat TPiK. Ścinanie warstwy asfaltu przez kulę.

• Asfalt nie ma określonej temperatury topnienia,

• TPiK – przejście ze stanu lepkosprężystego w stan lepki,

• Naprężenie ścinające 0.25kPa,

• TPiK (asfalty bezparafinowe):

– penetracja 800·0.1mm,

– lepkość 1300 Pa·s.

Odporność na starzenie:

Warunki występowania starzenia:

+ Starzenie technologiczne (krótkotrwałe) - Od chwili przepompowania asfaltu do mieszalnika
otaczarki do końca wbudowania MMA (TFOT, RTFOT, RTF)

+ Starzenie eksploatacyjne (długotrwałe) - Zmiana składu chemicznego, właściwości normowych i
reologicznych

Odporność na starzenie metoda TFOT

• Cienka warstwa (TFOT – Thin Film Oven Test)

• Symulacja starzenia technologicznego,

• Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu – (5h, T = 163°C,
próbki na tarczy obrotowej).

• Po badaniu określa się zmiany właściwości:

– Penetracji - pozostała penetracja,

– Temperatury mięknienia – wzrost.

Odporność na starzenie metoda RTFOT

• Cienka wirująca warstwa (RTFOT – Rolling Thin Film Oven Test)

• Symulacja starzenia technologicznego,

• Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu – (75min, T = 163°C)

• Po badaniu określa się zmiany właściwości:

– Penetracji - pozostała penetracja,

– Temperatury mięknienia – wzrost

Odporność na starzenie pozostała penetracja

• Pozostała penetracja charakteryzuje zmiany konsystencji asfaltu w wyniku starzenia

P1=penetracja po starzeniu

P = penetracja przed starzeniem

Odporność na starzenie wzrost TPiK

• Wzrost TPiK jest miarą utwardzania się asfaltu w wyniku starzenia

T – TPiK asfaltu przed starzeniem

T1 – TPiK asfaltu po starzeniu

Starzenie eksploatacyjne PAV (Pressure Ageing Vessel)

• Przyczyny starzenia:

– Utlenianie pod wpływem temperatury (składniki naftenowo-aromatyczne przechodzą w żywice-
asfalteny)

– Odparowanie lekkich składników olejowych pod wpływem temperatury

– Fizyczne twardnienie – pod wpływem utleniania

– Starzenie poceniowe – pod wpływem porowatości kruszywa

– Rodzaj struktury MMA – zawartość wolnych przestrzeni

– dostęp powietrza, wody

Starzenie asfaltu w funkcji czasu:

Temperatura zapłonu metoda Clevelanda

• Najniższa temperatura przy ciśnieniu 101.3kPa w której opary
asfaltu podgrzewanego w otwartym tyglu zapalają się przy
zbliżaniu płomienia,

• Aparat Clevelanda

Rozpuszczalność wg PN-EN 12592

• Oznaczenie składników nierozpuszczalnych w trójchloroetylenie

Wymagania specjalne krajowe wg PN-EN 12591:2004

Temperatura łamliwości wg Frassa

• Aparat Fraassa,

• Najwyższa temperatura w której asfalt nałożony na płytkę
pęka przy jej zginaniu w miarę obniżania temperatury,

• Temperatura łamliwości – odpowiada penetracji
1.25·0.1mm.

• Temperatura łamliwości - odpowiada modułowi sztywności
1.1·108Pa, czas obciążenia 11s,

Zawartość parafiny wg PN-EN 12606

• Parafina zwiększa wrażliwość temperaturową
• Obniżenie lepkości i kohezji
• Szybkie utwardzanie przy spadku temperatury

Indeks penetracji

Temperaturowy zakres plastyczności (TZP)

Ciągliwość

• Pomiar siły rozciągającej
• Nawrót sprężysty (polimeroasfalty)

Rodzaje lepiszczy:

Lepiszcza stosowane na gorąco:

• Asfalty drogowe
• Polimeroasfalty
• Asfalty wielorodzajowe. Multigrade

Lepiszcza stosowane na zimno:

• Emulsje asfaltowe
• Asfalty upłynnione

Lepiszcza stosowane na ciepło

Wykres parametrów konsystencji lepiszcza

Dobre lepiszcze

• szeroki temperaturowy zakres lepkosprężystości w temperaturach eksploatacyjnych od ~ –40

o

C do

~ 80

o

C

• niska lepkość w temperaturach technologicznych od ~ 90

o

C do ~ 220

o

C

Korzyści modyfikacji lepiszcza stosowanego w budownictwie drogowym

• poprawa odporności nawierzchni na:

– koleiny,
– spękania niskotemperaturowe,
– spękania zmęczeniowe
– wydłużenie okresu eksploatacji

Drogowe kompozyty mineralnoasfaltowe do warstw konstrukcyjnych nawierzchni

a) Wytwarzane na gorąco z zastosowaniem asfaltów drogowych:

- beton asfaltowy (AC),
- mastyks grysowy (SMA),
- BBTM,
- asfalt lany (MA),
- mieszanka drenażowa (PA),
- „Superpave”

b) Wytwarzane na zimno i ciepło z zastosowaniem emulsji asfaltowych, asfaltów upłynnionych

(nieekologiczne) i asfaltów fluksowanych:

- MMCE
- powierzchniowe utrwalenia
- MMA z asfatem spienionym
- mieszanki na ciepło

Skład mieszanki mineralno-asfaltowej

Typy mieszanek mineralno-asfaltowych

a) Ze względu na strukturę mieszanki mineralnej wchodzącej w skład mieszanki mineralno–

asfaltowej, z której zbudowane są poszczególne warstwy konstrukcji nawierzchni, rozróżnia
się następujące typy mieszanek:

- betonową
- makadamową
- typ pośredni

Typ betonowy MMA charakteryzuje się równomiernie stopniowanym uziarnieniem MM dobranej wg
ciągłej harmonijnej krzywej uziarnienia , z kruszyw o różnej wielkości ziaren

- Mieszanka mineralna po zagęszczeniu powinna osiągnąć minimum wolnych przestrzeni, którą
wypełnia się odpowiednią ilością lepiszcza

- Po ułożeniu i zagęszczeniu w nawierzchni drogowej MMA uzyskuje wymaganą szczelność i nie
powinna dogęszczać się w czasie eksploatacji. Proporcje między zawartością fazy gazowej (wolnych
przestrzeni) i fazy stałej (mieszanki mineralnej) oraz ciekłej (lepiszcza) nie zmieniają się

Do typu betonowego należą:

- beton asfaltowy
- asfalt lany

Typ makadamowy MMA składa się z warstw kruszyw jednofrakcyjnych o stopniowo malejącym
uziarnieniu, klinujących się wzajemnie, otoczonych lepiszczem lub tylko skropionych i odpowiednio
zagęszczonych

- Warstwy kruszywa układane są i zagęszczane kolejno, począwszy
od najgrubszej frakcji. Tarcie klinujących się ziaren jest główną siłą
utrzymującą monolityczność warstwy; właściwości wiążące
lepiszcza spełniają rolę drugorzędną

- Warstwy tego typu mają strukturę otwartą, dogęszczają się pod
wpływem ruchu, lecz nie uzyskują całkowitej szczelności

Do typu makadamowego należą:

- powierzchniowe utrwalenie

Typ pośredni MMA

- krzywa uziarnienia MM jest nieciągła,

- brak jest określonej frakcji lub grupy frakcji w MM

Do tego typu należą:

-mastyks grysowy SMA,
-asfalt porowaty,
-mieszanki MA o nieciągłym uziarnieniu do wykonywania cienkich warstw ścieralnych

Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej: określenie mieszanki mineralno-asfaltowej wyróżniające tę
mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np.
wymiar 8 lub 11 itd.

Typy mieszanek MA

Beton asfaltowy: mieszanka mineralno-asfaltowa, w której mieszanka kruszywa o uziarnieniu
ciągłym lub nieciągłym tworzy wzajemnie klinującą się strukturę

Beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw (mieszanka BBTM): mieszanka mineralno-asfaltowa do
warstw ścieralnych o grubości od 20 do 30 mm, w której mieszanka mineralna ma nieciągłe
uziarnienie i tworzy połączenia ziarno do ziarno, co zapewnia uzyskanie otwartej tekstury

Mieszanka SMA: mieszanka mineralno-asfaltowa o nieciągłym uziarnieniu, składająca się z grubego
łamanego szkieletu kruszywowego związanego zaprawą mastyksową

Asfalt lany: mieszanka mineralno-asfaltowa o bardzo małej zawartości wolnych przestrzeni z
lepiszczem asfaltowym, w której objętość wypełniacza i lepiszcza przewyższa objętość pozostałych
wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej

Asfalt porowaty: mieszanka mineralno-asfaltowa przygotowana, tak aby uzyskać bardzo dużą
zawartość połączonych wolnych przestrzeni, które umożliwiają przepływ wody i powietrza w celu
zapewnienia właściwości drenażowych i zmniejszających hałas

Mieszanki drobnoziarniste: mieszanki mineralno-asfaltowe do warstwy ścieralnej (z wyłączeniem
asfaltu lanego), wiążącej i podbudowy o wymiarze górnego sita D<16mm

Mieszanki gruboziarniste: mieszanki mineralnoasfaltowe do warstwy wiążącej i podbudowy o
wymiarze górnego sita D≥16mm

Skład mieszanki (recepta): skład mieszanki mineralno-asfaltowej, podany jako skład docelowy

Oznaczenie typu mieszanki mineralno-asfaltowej

AC beton asfaltowy (symbol ogólny bez wskazania warstwy, do której jest przeznaczony)

BBTM beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw

SMA mieszanka mastyksowo-grysowa

MA asfalt lany

PA asfalt porowaty.

AC WMS – beton asfaltowy o wysokim module sztywności.

Oznaczenie typu i wymiaru mieszanki mineralno-asfaltowej

AC D P/W/S lepiszcze - oznaczenie betonu asfaltowego, po którym następuje symbol D oznaczający
największy wymiar kruszywa występujący w mieszance, w milimetrach (mm), oznaczenie
przeznaczenia mieszanki mineralno-asfaltowej (dotyczy betonu asfaltowego) oraz symbol lepiszcza

Przeznaczania mieszanki mineralno-asfaltowej

P do warstwy podbudowy
W do warstwy wiążącej
S do warstwy ścieralnej.

Przykład oznaczeń MMA

AC 16 S 70/100 – beton asfaltowy o największym wymiarze kruszywa 16 mm, do warstwy ścieralnej z
asfaltem 70/100; – typ: beton asfaltowy; – wymiar: 16; – przeznaczenie: warstwa ścieralna

AC WMS 16 W 20/30 – beton asfaltowy o wysokim module sztywności o największym wymiarze
kruszywa 16 mm do warstwy wiążącej z asfaltem 20/30; – typ: beton asfaltowy WMS; – wymiar: 16;
- przeznaczenie: warstwa wiążąca

BBTM 8A 50/70 – beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw, o największym wymiarze kruszywa 8
mm i modelu uziarnienia A, z asfaltem 50/70; – typ: beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
(mieszanka BBTM); – wymiar: 8; – model uziarnienia: A; – przeznaczenie: warstwa ścieralna

BBTM 8A 50/70 – beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw, o największym wymiarze kruszywa 8
mm i modelu uziarnienia A, z asfaltem 50/70; – typ: beton asfaltowy do bardzo cienkich warstw
(mieszanka BBTM); – wymiar: 8; – model uziarnienia: A; – przeznaczenie: warstwa ścieralna

SMA 11 50/70 – mieszanka SMA, o największym wymiarze kruszywa 11 mm, z asfaltem 50/70; – typ:
mieszanka SMA; – wymiar: 11; – przeznaczenie: warstwa ścieralna

MA 11 35/50 – asfalt lany o największym wymiarze kruszywa 11 mm, z asfaltem 35/50; – typ: asfalt
lany; – wymiar: 11

40 RA 0/8mm – destrukt asfaltowy, w którym największy wymiar kruszywa wynosi 8 mm, i
maksymalna wielkość kawałków wynosi 40 mm.

Mieszanki mineralno-asfaltowe - Uwagi ogólne:

Kruszywo mineralne i lepiszcze asfaltowe powinny wykazywać odpowiednie powinowactwo
fizykochemiczne, gwarantujące odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i
odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody.

W celu poprawy powinowactwa lepiszcza asfaltowego do kruszywa należy stosować środki
poprawiające adhezję. Środek adhezyjny i jego ilość powinny być dostosowane do konkretnej pary
kruszywo-lepiszcze.

Minimalna zawartość lepiszcza (kategoria Bmin) w mieszankach mineralno-asfaltowych określona
jest przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m3. Jeśli stosowana mieszanka mineralna
ma inną gęstość (rd), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy
pomnożyć przez współczynnik a według równania:

Beton asfaltowy

- Mieszanka mineralna:

Tworzy podstawowy szkielet struktury mieszanki MA.

Uziarnienie MM powinno być tak dobrane aby po zagęszczeniu osiągnąć wymaganą zawartość
wolnych przestrzeni.

Tarcie wewnętrzne MM zależy od ostrości krawędzi, chropowatości nawierzchni i kształtu ziaren
kruszywa i właściwego doboru składu ziarnowego.

- Ustalanie składu MM - Metody:

– teoretyczna,
– według minimum wolnej przestrzeni,
– według krzywych najlepszego uziarnienia.

- Określenie zawartości lepiszcza w MMA - określa się metodami:

– obliczeniowymi (wstępnymi),
– doświadczalnymi (na podstawie badań właściwości mechanicznych MMA).

- Wstępne określenie zawartości lepiszcza w MMA

Metody obliczeniowe wykorzystują
– wypełnienie wolnej przestrzeni w MMA (faza gazowa ok. 3-4%),
– powierzchnię właściwą MM,
– wskaźniki doświadczalne zawartości lepiszcza,
– założoną grubość otoczki asfaltowej ( w zależności od powierzchni właściwej MM).

- Ustalanie składu MMA

Określenie właściwości mechanicznych próbek MMA z różną zawartością asfaltu, ustalonymi
wstępnie metodami obliczeniowymi

Na podstawie wyników badań próbek określa się średnią ilość asfaltu, przy której właściwości MMA
są najkorzystniejsze

- Zależności właściwości MMA od zawartości asfaltu w seriach próbek

- Właściwości nawierzchni:

Nawierzchnia drogowa z MMA powinna mieć następujące właściwości:

– odporność na odkształcenia trwałe w wyniku pełzania,
– odporność na spękania w wyniku zmęczenia,
– odporność na spękania indukowane termicznie,
– odporność na starzenie,
– zdolność przenoszenia obciążeń.

Cechy techniczne AC powinny zapewnić następujące właściwości nawierzchni:

– nośność konstrukcji nawierzchni,
– trwałość na niszczące działanie ruchu i środowiska
(ograniczenie ilości remontów w okresie eksploatacji),
– szczelność – nieprzepuszczalność dla wody,
– odporność na odkształcenia trwałe i inne zniszczenia nawierzchni,
– szorstkość – dobra sczepność koła z nawierzchnią,
– ekologiczność – stosowanie materiałów nieszkodliwych.

- Właściwości warstwy ścieralnej:

- Dobra przyczepność opona-nawierzchnia (szorstkość, tekstura, tarcie)
- Równość poprzeczna
- Nośność
- Porowatość – zdolność odprowadzania wody
- Odporność na działanie ruchu – ścieranie
- Niski hałas toczenia opony po nawierzchni

Badania mieszanek mineralnoasfaltowych wg PN-EN

- Zawartość asfaltu
- Uziarnienie
- Zawartość wolnych przestrzeni
- Odporność na działanie wody
- Odporność deformacje trwałe (Koleinowanie, Pełzanie)
- Sztywność
- Zmęczenie

Odporność na działanie wody

Metoda badawcza wg PN-EN 12697-12

Zagęszczanie:
• Ubijak Marshalla 2x25 uderzeń
• Prasa żyratorowa 40 obrotów
• Wibracyjnie 80 s
• Prasa płytowa 12 przejść

6 próbek Ø100, Ø150, Ø160 w zależności od uziarnienia

Min. 3 próbki suche (20 °C)

Min. 3 próbki kondycjonowane w wodzie:
• 30 min. w temp. 20 °C w obniżonym ciśnieniu 6,7 kPa
• 30 min. w ciśnieniu atmosferycznym w temp. 20 °C
• 68-72 godziny w ciśnieniu atmosferycznym w temp. 40 °C

Można dodać cykle zamrażania (w polskich warunkach wybrano 1 cykl zamrażania i odmrażania)

Wskaźnik wytrzymałości 𝐼𝑇𝑆𝑅 =

𝐼𝑇𝑆

𝑤

𝐼𝑇𝑆

𝑑

ITSw – próbki po kondycjonowaniu

ITSd – próbki bez kondycjonowania

Badanie ITS wykonuje się zgodnie z PN-EN 12697-23

Odporność na koleinowanie:

Metoda badawcza wg PN-EN 12697-22

Procedura B w „powietrzu”

Termostatowanie próbki w temp. 60°C: min 4h --- max 24h

Pięć wstępnych przejść koła

Odczyty pionowego przemieszczenia koła jako średnia wartość profilu próbki na długości ±50 mm od
środka strefy obciążanej (mierzona w 25 pkt)

Badanie bez zatrzymania do 10 000 cykli obciążenia lub do osiągnięcia 20 mm głębokości koleiny

Nachylenie wykresu koleinowania [mm/1000 cykli]

Proporcjonalna głębokość koleiny po 10000 cyklach

Głębokość koleiny po 10000 cyklach [mm]

Asfalt lany (MA) do wyższych kategorii ruchu:

Asfalt lany – mieszanka mineralno-asfaltowa, składająca się z mączki mineralnej, piasku naturalnego i
łamanego, grysu oraz asfaltu, układaną mechanicznie, wstępnie zgęszczaną deską wibracyjną.

Powierzchnia uszorstniana jest grysem asfaltowanym, wtłaczanym lekkim walcem w gorącą warstwę.

Technologia opracowana w 1908 roku w Niemczech

Wg norm PN-EN asfalt lany należy stosować do warstw nawierzchni mostowych

Mastyks grysowy (SMA)

Definicja: Wbudowana zagęszczalna mieszanka mineralno-asfaltowa o dużej zawartości grysów,
zawierająca stabilizator mastyksu, charakteryzująca się szczelnością, odpornością na działanie
czynników atmosferycznych oraz deformacje lepkoplastyczne.

Skład mieszanki:
- duża ilość grysów 60 – 80%
- duża ilość lepiszcza 6.0 – 8.0%
- duża ilość wypełniacza 8-12%
- mała ilość ziarn frakcji piaskowych
- stabilizator włóknisty 0.4-0.8% zawartości lepiszcza

Mieszanka SMA – powszechnie obecnie stosowana

Mieszanki o nieciągłym uziarnieniu (MNU, BBTM)

Cienka warstwa ścieralna
- cienka warstwa – od 2.5 do 3.5 cm
- bardzo cienka warstwa – od 1.5 do 2.5 cm
- ultra cienka warstwa – mniej niż 1.5 cm

Spełnia następujące cele:
a) poprawa szczelności nawierzchni
b) poprawa szorstkości

Cienka warstwa nie stanowi:
a) istotnego wzmocnienia konstrukcji nawierzchni
b) radykalnej naprawy zdeformowanych nawierzchni, wykazujących zniszczenia sięgające niżej
położonych warstw

Nawierzchnie drenażowe - zmniejszony hałas, brak rozprysku wody

Nawierzchnia drenująca:

- Otwarta struktura

- Zawartość wolnej przestrzeni 20 ÷ 30%

- Warstwa drenująca układana na nieprzepuszczalnej warstwie wiążącej

- Odprowadzona woda na warstwie drenującej spływa na pobocze

- Nawierzchnie drenujące o porowatości 25% i grubości 4 cm magazynują wodę ze średniego opadu
deszczu

Beton asfaltowy o wysokim module sztywności:

- AC WMS może być stosowany do warstwy podbudowy i do warstwy wiążącej.

- Na warstwy AC WMS zaleca się stosować cienką warstwę ścieralną o grubości nie większej niż 3 cm
z mieszanki SMA lub mieszanki BBTM.

- Skład AC WMS projektowany jest wyłącznie metodą funkcjonalną, co wymaga zaawansowanego
zaplecza laboratoryjnego.

- Stosowanie AC WMS zaleca się przede wszystkim w konstrukcjach nawierzchni dróg KR5-6, w
mniejszym stopniu KR3-4, ze względu na zaawansowane metody badawcze niezbędne w
projektowaniu mieszanki mineralno-asfaltowej.

Beton asfaltowy – AC (Asphalt Concrete):
- charakteryzuje się równomiernie stopniowanym uziarnieniem MM dobranej wg ciągłej krzywej
uziarnienia, z kruszyw o różnej wielkości ziaren.

Dobór składu MM wg krzywych najlepszego uziarnienia:

- znamy skład ziarnowy materiałów kamiennych,

- przyjmujemy punkty graniczne do projektowania:

-warstwa nawierzchni: ścieralna
-kategoria ruchu np.: KR3-KR4, KR5-KR6
-uziarnienie mieszanki np.: 11

- projektujemy skład mieszanki mineralnej tak, by krzywa uziarnienia MM mieściła się pomiędzy
punktami granicznymi.

- na podstawie wymagań dotyczących uziarnienia dla MMA oraz krzywych granicznych ustalamy
udział procentowy frakcji:

-frakcji grysowej > 2 mm,
-frakcji piaskowej od 0,063 mm do 2 mm,
-frakcji wypełniaczowej < 0,063 mm.

Ustalenie zawartości lepiszcza

Zawartość lepiszcza w mieszance MA powinna być tak dobrana, aby mogła zapewnić osiągnięcie
maksymalnego zagęszczenia i wytrzymałości projektowanego kompozytu.

Można projektować ilość lepiszcza stosując metodę obliczenią.

Pożądane jest wstępne określenie zawartości lepiszcza dowolną metoda obliczeniową, a następnie
ustalenie jego optymalnej zawartości na podstawie badań właściwości fizycznych i mechanicznych
mieszanki MA.

Określenie zawartości lepiszcza w MMA na podstawie powierzchni właściwej mieszanki mineralnej

Metoda oparta jest na założeniu, że lepiszcze użyte do wytworzenia mieszanki MA powinno otoczyć
wszystkie ziarna mieszanki mineralnej warstwą odpowiedniej grubości, wystarczają na związanie tych
ziaren ze sobą.

Potrzebną zawartość lepiszcza oblicz się ze wzoru:

A

k

= F * b * ρ

a

[g]

Ak - zawartość lepiszcza w stosunku do masy 1kg MM,
F - powierzchnia właściwa mieszanki M [m

2

/kg],

b - grubość otoczki asfaltowej [μm],
ρ

a

- gęstość lepiszcza [g/cm

3

].

Powierzchnia właściwa mieszanki mineralnej

Powierzchnię właściwą mieszanki mineralnej można obliczyć na podstawie znajomości przeciętnej
powierzchni właściwej poszczególnych frakcji kruszyw (na badaniach kruszyw o gęstości 2.65 g/cm3).

F = (0.04g + 0.06z + 0.10s + 1.5f) 2.65/ρ

k

[m2/kg]

g- zawartość frakcji powyżej 4 mm,
z- zawartość frakcji 0,30 (obecnie 0,25) do 4 mm,
s- zawartość frakcji 0,075 (obecnie 0,063) do 0,30 mm (obecnie 0,25),
f- zawartość frakcji < 0,075 mm (obecnie 0,063).
ρ

k

– gęstość mieszanki mineralnej

Grubość otoczki asfaltowej powinna wynosić:

- asfalt o penetracji 50x0.1 mm – grubość otoczki 3.2÷2.7 μm

- asfalt o penetracji 70x0.1 mm – grubość otoczki 2.8÷2.4 μm

- asfalt o penetracji 100x0.1 mm – grubość otoczki 2.6÷2.2 μm

- asfalt o penetracji 200x0.1 mm – grubość otoczki 2.2÷1.7 μm

Określenie zawartości lepiszcza w MMA – metodą M. Duriez

Zawartość lepiszcza określa się na podstawie wzoru: 𝐴

𝑘

= √𝐹

5

∗ 𝐾 gdzie:

A

k

- zawartość lepiszcza w stosunku do kruszywa [%],

F - powierzchnia właściwa kruszywa,
K - wskaźnik zawartości lepiszcza.

Zależnie od rodzaju i przeznaczenia projektowanej MMA stosuje się następujące wartości
wskaźnikaK:

3.50 - do betonów asfaltowych przeznaczonych na dolne warstwy konstrukcji nawierzchni,
3.75 - do betonów asfaltowych przeznaczonych na warstwy ścieralne o wysokiej
wytrzymałości

Powierzchnia właściwa F:

F = (0,04g * 0,06z * 0,10s * 1,5f ) 2,65/ρ

MM

g- zawartość frakcji powyżej 4 mm,
z- zawartość frakcji 0,30 (obecnie 0,25) do 4 mm,
s- zawartość frakcji 0,075 (obecnie 0,063) do 0,30 mm (obecnie 0,25),
f- zawartość frakcji < 0,075 mm (obecnie 0,063).

Obliczenie gęstości MM:

C

1

, C

2

, C

3

,... - % masy poszczególnych składników MM,

ρ

1

, ρ

2

, ρ

3

,... - gęstość poszczególnych składników MM,g/cm

3

.

Podłoże pod warstwę asfaltową, w tym także naprawione, powinno być:

- czyste i suche, chropowate,

- wyprofilowane i równe, bez kolein,

- ustabilizowane i nośne.

Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej

Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespół maszyn i urządzeń
do dozowania, podgrzewania i wymieszania składników oraz do przechowywania mieszanki).

Mieszankę asfaltu lanego do układania ręcznego można również wytwarzać w kotle produkcyjno-
transportowym.

Mieszanki mineralno-asfaltowe, z wyjątkiem asfaltu lanego, powinny być przewożone pojazdami
samowyładowczymi pod przykryciem. Czas transportu mieszanek zagęszczanych nie powinien
przekraczać:

- 2 h,
- mieszanek asfaltu lanego - 12 h, pod warunkiem zachowania wymaganych właściwości i wymaganej
temperatury przy wbudowywaniu.

Rozkładanie - warunki pogodowe:

Opady atmosferyczne: - nie dopuszcza się wykonywania warstwy asfaltowej w czasie opadów

Siła wiatru:

- silny wiatr ochładza szybko mieszankę
- nie dopuszcza się wykonywania warstwy asfaltowej jeżeli prędkość wiatru
przekracza 16m/s

Minimalna temperatura otoczenia:

LP

Rodzaj robót

Minimalna temperatura otoczenia (powietrza)

Przed przystąpieniem

do robót

1)

w czasie robót

1

Naprawa nawierzchni z zastosowaniem
mieszanki asfaltu lanego

- 2

0

2

Wykonywanie warstwy ścieralnej z
asfaltu lanego

0

+ 5

3

Wykonywanie warstwy grubości
>8cm z mieszanki zagęszczanej

0

+ 5

4

Wykonywanie warstwy grubości
≤8 cm z mieszanki zagęszczanej

+ 5

+ 10

5

Wykonywanie nawierzchni asfaltowej na
obiekcie mostowym

+ 5

+ 10

1)

Minimalna temperatura w ciągu ostatnich 24 h

Zagęszczanie - Wałowanie:

+ Zagęszczające:

- rozpoczęcie możliwie jak najszybciej po rozłożeniu

- walec powinien poruszać się jak najbliżej rozkładarki

+ Wygładzające:

- usuwanie śladów po walcach i innych wad powierzchniowych

- jest skuteczne do temp 60

o

C

Walce:

+ Walec statyczny - zagęszczanie w wyniku działania ciężaru statycznego

+ Walec ogumiony

Lekki sprzęt zagęszczający: Wibracyjne zagęszczarki płytowe

Ciśnienie kontaktowe - zależne od statycznego ciężaru i wymiarów dolnej płyty

Sposób wywoływania wibracji:

- jeden lub dwa mimośrodowe obciążniki

- wibracje powodują ruch maszyny 20-30m/min

Na lab. był taki podział:

Klasyfikacja asfaltów wg PI:

PI < -2, typ zol, ciecze newtonowskie, wysoka wrażliwość temperaturowa

PI od -2 do +2, typ zolo-żel, asfalty podestylacyjne (od -1 do +1 zalecane dla asfaltów drogowych)

PI > +2, typ żel, asfalty utleniane lub fluksowane i utleniane, mała wrażliwość temperaturowa.