Źródła i wykładnia prawa
Prawo finansowe - wykład
Studia podyplomowe dla Kandydatów na
Doradców Podatkowych
dr Krzysztof Biernacki
Katedra Finansów
Wrocław, 23.10.2011
dr Krzysztof Biernacki
System prawa
Prawo jest:
- Zespołem norm generalnych i abstrakcyjnych;
- Opatrzonych sankcją skupioną realizowaną w ramach
przymusu administracyjnego (państwowego);
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Źródła prawa
Źródła powszechnie obowiązujące (art. 87
Konstytucji):
Konstytucja,
Ustawy,
Ratyfikowane umowy międzynarodowe,
Rozporządzenia,
Akty prawa miejscowego.
Akty wspólnotowe?
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Źródła prawa – prawo podatkowe
Ustawowy zakres regulacji (art. 217 Konstytucji):
Nakładanie podatków, innych danin publicznych,
określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i
stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i
umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od
podatków następuje w drodze ustawy
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Promulgacja
• Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i
niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000
roku:
- Niezwłoczne ogłoszenie w publikatorze;
- Zasadą jest obowiązywanie aktu 14 od dnia jego
ogłoszenia;
- Można nadać aktowi wsteczna moc obowiązującą,
jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego
nie stoją temu na przeszkodzie;
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Norma prawna
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
HIPOTEZA
DYSPOZYCJA
SANKCJA
dr Krzysztof Biernacki
Rodzaje wykładni ze względu na osobę
• Autentyczna - przez prawodawcę
• Formalna - przez organy państwa
• Legalna - przez organ upoważniony przez
prawodawcę
• Operatywna - przez organ stosujący prawo (np. sądy)
• Doktrynalna - przez przedstawiciela nauk
prawniczych
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Rodzaje wykładni ze względu na metodę
• Wykładnia językowa
• Wykładnia systemowa
• Wykładnia celowościowa
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Wykładnia językowa
• SEMANTYKA:
• Definicje legalne
• SYNTAKTYKA
• Spójniki (i, lub, oraz, bądź)
• Partykuły (może, należy)
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Wykładnia językowa - dyrektywy
• Użytym w tekście aktu prawnego zwrotom należy nadawać znaczenie
potoczne, chyba że ustawodawca zastrzegł inne znaczenie;
• Bez umotywowanych racji nie należy identycznym sformułowaniom w tym
samym akcie prawnym nadawać różnych znaczeń.
• Należy ustalać znaczenie przepisów prawnych w taki sposób, by żadne
fragmenty nie okazały się zbędne, wypowiedź powinna być traktowana
jako pewna całość
• Jeżeli określony termin należy do terminów specyficznych w określonej
dziedzinie wiedzy, to należy przyjąć, iż termin ten ma takie znaczenie, jak
w tych dziedzinach(domniemanie znaczenia specjalnego)
• Tam gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie wolno ich
wprowadzać interpretatorowi
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Wykładnia systemowa
• Wykładnia systemowa wewnętrzna;
• Wykładnia systemowa zewnętrzna;
• Klauzule generalne;
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Wykładnia systemowa - dyrektywy
• Należy przyjąć, iż interpretowany przepis został celowo umieszczony w
określonej części aktu normatywnego;
• interpretując normy należy mieć na względzie ich strukturę
hierarchiczną;
• normy prawa wewnętrznego powinny być interpretowane w zgodzie z
normami prawa europejskiego
• interpretacja norm polskiego prawa podatkowego powinna być zgodna
z normami prawa międzynarodowego
• nie należy interpretować przepisów tak aby były one sprzeczne z
innymi przepisami
• nie wolno interpretować przepisów prawa w sposób prowadzący do luk
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Wykładnia celowościowa - dyrektywy
• Interpretacja powinna uwzględniać cel wprowadzanej
regulacji;
• Przepis stanowi wyraz zamierzeń ustawodawcy w zakresie i
sposobie regulowania określonej materii;
ALE
• Wykładnia nie może wykraczać poza sens słów i rozumienie
przepisu przyjęte w ramach wykładni językowej.
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Luka prawna
• Rodzaje luk:
• rzeczywiste - faktyczny brak regulacji; polegają na
proceduralnej niekompletność regulacji, która utrudnia
podjęcie decyzji w zakresie zastosowania przepisu;
• pozorne polegają na ujemnej ocenie faktu, że pewne sprawy
nie są uregulowane lub sformułowanie danego przepisu jest
mało precyzyjne
•
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Reguły wnioskowań prawniczych
argumentum a contrario – wnioskowanie z przeciwieństwa;
argumentum a simile – wnioskowanie z podobieństwa;
argumentum a fortiori :
– a minori ad maius - wnioskowanie z mniejszego na większe
– a maiori ad minus - wnioskowanie z większego na mniejsze
Źródła i wykładnia prawa
dr Krzysztof Biernacki
dr Krzysztof Biernacki
Źródła i wykładnia prawa
DZIĘKUJĘ
Prawo finansowe - wykład
dr Krzysztof Biernacki