Źródła i wykładnia prawa

Prawo finansowe

Studia podyplomowe dla Kandydatów na
Doradców Podatkowych

dr Krzysztof Biernacki

Katedra Finansów
Wrocław, 23.10.2011

dr Krzysztof Biernacki

System prawa

Prawo jest:

- Zespołem norm generalnych i abstrakcyjnych;
- Opatrzonych sankcją skupioną realizowaną w ramach

przymusu administracyjnego (państwowego);

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Źródła prawa

Źródła powszechnie obowiązujące (art. 87
Konstytucji):
Konstytucja,
Ustawy,
Ratyfikowane umowy międzynarodowe,
Rozporządzenia,
Akty prawa miejscowego.

Akty wspólnotowe?

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Źródła prawa – prawo podatkowe

Ustawowy zakres regulacji (art. 217 Konstytucji):

Nakładanie podatków, innych danin publicznych,

określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i

stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i

umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od

podatków następuje w drodze ustawy

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Promulgacja

• Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i

niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000
roku:

- Niezwłoczne ogłoszenie w publikatorze;
- Zasadą jest obowiązywanie aktu 14 od dnia jego

ogłoszenia;

- Można nadać aktowi wsteczna moc obowiązującą,

jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego
nie stoją temu na przeszkodzie;

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Norma prawna

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

HIPOTEZA

DYSPOZYCJA

SANKCJA

dr Krzysztof Biernacki

Rodzaje wykładni ze względu na osobę

• Autentyczna - przez prawodawcę
• Formalna - przez organy państwa
• Legalna - przez organ upoważniony przez

prawodawcę

• Operatywna - przez organ stosujący prawo (np. sądy)
• Doktrynalna - przez przedstawiciela nauk

prawniczych

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Rodzaje wykładni ze względu na metodę

• Wykładnia językowa

• Wykładnia systemowa

• Wykładnia celowościowa

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Wykładnia językowa

• SEMANTYKA:
• Definicje legalne

• SYNTAKTYKA
• Spójniki (i, lub, oraz, bądź)

• Partykuły (może, należy)

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Wykładnia językowa - dyrektywy

• Użytym w tekście aktu prawnego zwrotom należy nadawać znaczenie

potoczne, chyba że ustawodawca zastrzegł inne znaczenie;

• Bez umotywowanych racji nie należy identycznym sformułowaniom w tym

samym akcie prawnym nadawać różnych znaczeń.

• Należy ustalać znaczenie przepisów prawnych w taki sposób, by żadne

fragmenty nie okazały się zbędne, wypowiedź powinna być traktowana
jako pewna całość

• Jeżeli określony termin należy do terminów specyficznych w określonej

dziedzinie wiedzy, to należy przyjąć, iż termin ten ma takie znaczenie, jak
w tych dziedzinach(domniemanie znaczenia specjalnego)

• Tam gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie wolno ich

wprowadzać interpretatorowi

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Wykładnia systemowa

• Wykładnia systemowa wewnętrzna;

• Wykładnia systemowa zewnętrzna;

• Klauzule generalne;

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Wykładnia systemowa - dyrektywy

• Należy przyjąć, iż interpretowany przepis został celowo umieszczony w

określonej części aktu normatywnego;

• interpretując normy należy mieć na względzie ich strukturę

hierarchiczną;

• normy prawa wewnętrznego powinny być interpretowane w zgodzie z

normami prawa europejskiego

• interpretacja norm polskiego prawa podatkowego powinna być zgodna

z normami prawa międzynarodowego

• nie należy interpretować przepisów tak aby były one sprzeczne z

innymi przepisami

• nie wolno interpretować przepisów prawa w sposób prowadzący do luk

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Wykładnia celowościowa - dyrektywy

• Interpretacja powinna uwzględniać cel wprowadzanej

regulacji;

• Przepis stanowi wyraz zamierzeń ustawodawcy w zakresie i

sposobie regulowania określonej materii;

ALE
• Wykładnia nie może wykraczać poza sens słów i rozumienie

przepisu przyjęte w ramach wykładni językowej.

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Luka prawna

• Rodzaje luk:

• rzeczywiste - faktyczny brak regulacji; polegają na

proceduralnej niekompletność regulacji, która utrudnia
podjęcie decyzji w zakresie zastosowania przepisu;

• pozorne polegają na ujemnej ocenie faktu, że pewne sprawy

nie są uregulowane lub sformułowanie danego przepisu jest
mało precyzyjne

•

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Reguły wnioskowań prawniczych

 argumentum a contrario – wnioskowanie z przeciwieństwa;

 argumentum a simile – wnioskowanie z podobieństwa;

 argumentum a fortiori :

– a minori ad maius - wnioskowanie z mniejszego na większe
– a maiori ad minus - wnioskowanie z większego na mniejsze

Źródła i wykładnia prawa

dr Krzysztof Biernacki

dr Krzysztof Biernacki

Źródła i wykładnia prawa

DZIĘKUJĘ

Prawo finansowe

dr Krzysztof Biernacki