Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

Standardowa procedura przygotowania zębów pod korony protetyczne obejmuje

pobranie wycisków, oszlifowanie koron zębów przeznaczonych do zaopatrzenia w

korony protetyczne oraz ponowne pobranie wycisku. Zabieg szlifowania można podzielić

na etapy opracowywania szkliwa, zębiny oraz ostatecznego dopracowania kikuta.

Preparacja zęba pod koronę ma zawsze charakter inwazyjny. W przypadku koronowania

zębów z żywą miazgą - wcześniej nie leczonych endodontycznie istnieje ryzyko

podrażnienia miazgi poprzez wysoką temperaturę i drgania towarzyszące szlifowaniu.

Podrażnienie miazgi może prowadzić do jej zapalenia i konieczności leczenia

kanałowego przed założeniem korony.

Pobieranie wycisku i retrakcja dziąsła brzeżnego

Zakładanie klasycznych uzupełnień protetycznych w postaci koron i mostów wymaga

wykonania wycisków odwzorowujących warunki panujące w jamie ustnej pacjenta. Do pobrania

wycisków pod korony zwykle używane są tworzywa silikonowe, elastyczne, o niewielkim

skurczu polimeryzacyjnym, co zapewnia dokładne odwzorowanie kształtu korony zęba jeszcze

przed jego oszlifowaniem. Istnieje konieczność wykonania wycisku z łuku przeciwstawnego do

łuku, w którym znajduje się ząb przeznaczony do koronowania, ponieważ należy sporządzić

oba modele, tak aby imitowały one warunki zgryzowe w jamie ustnej  pacjenta. Wycisk łuku

przeciwstawnego może być wykonany z użyciem alginatu. Istnieje kilka metod pobierania

wycisków, wyróżnia się metodę jednoczasową jedno- i dwuwarstwową, oraz metodę

dwuczasową. W metodzie jednoczasowej jednowarstwowej na łyżce wyciskowej umieszczany

jest tylko jeden rodzaj masy wyciskowej z elastomeru. Technika jednoczasowa dwuwarstwowa

polega na nałożeniu na łyżkę wyciskową najpierw warstwy masy o dużej gęstości, a następnie

na nią wyciskana jest masa o małej gęstości, dobrze zapływająca – obie masy są jednocześnie

umieszczane w ustach pacjenta. Przed pobraniem wycisku tą metodą zalecane jest usunięcie

nici retrakcyjnych z kieszonki dziąsłowej. W metodzie dwuczasowej najpierw wykonywany jest

wycisk masą o dużej gęstości – wyjęcie nici retrakcyjnych nie jest konieczne. Po wyjęciu łyżki z

wyciskiem zostaje on osuszony i zdezynfekowany, do pobranego wycisku nakładana jest masa

o mniejszej gęstości, po czym łyżka jest ponownie umieszczana w jamie ustnej pacjenta. Do

prawidłowego wykonania wycisków pod korony i oszlifowania zęba konieczne jest zastosowanie

retrakcji dziąsła brzeżnego. Retrakcja dziąseł ma na celu uwidocznienie pola operacyjnego,

uzyskanie dostępu mas wyciskowych do przestrzeni okołokoronowych zarówno nad, jak i

poddziąsłowych. Kolejną zaletą retrakcji jest częściowa izolacja pola od płynów

przesączających się z tkanek miekkich. Czasowe odsuniecie tkanek miekkich otaczających ząb

zmniejsza ryzyko ich urazów mechanicznych, ktore mogą przypadkowo wystapić w trakcie

szlifowania, np. przez ześlizgnięcie się wiertła.

Retrakcję dziąsła można osiagnąć stosując jedną z następujących metod:

•    mechaniczą

•    chemiczną

•    chemiczno-mechaniczną (chemomechaniczną)

1 / 6

Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

Metoda mechaniczna polega na odsunięciu dziąsła brzeżnego od korony zęba poprzez

zastosowanie nici retrakcyjnej. Nici retrakcyjne są skalowane pod względem przekroju, a do ich

produkcji stosuje się zarówno surowce naturalne, takie jak bawełna, jak i tworzywa sztuczne –

poliamidy i poliestry. Retrakcja mechaniczna pozwala jedynie na zwiększenie szerokości

szczeliny dziąsłowej, natomiast nie zapewnia suchości pola operacyjnego. Zaletą użycia nici

retrakcyjnych jest ochrona tkanek miękkich przed urazami mechanicznymi w trakcie zabiegu.

Metoda chemiczna wykorzystuje różne substancje chemiczne w celu obkurczenia dziąsła,

przez co odsuwa się ono od powierzchni korony zęba, zwykle stosuje się ja, gdy użycie techniki

mechanicznej nie jest wskazane. Ponadto dzięki zastosowaniu substancji zmniejszających

przekrój naczyń uzyskuje się zmniejszenie krwawienia i przesączu z tkanek miękkich – suchość

pola zabiegoego, co znacznie ułatwia pracę. W metodzie chemicznej stosowane są substancje

obkurczające naczynia krwionośne, takie jak epinefryna (adrenalina) i norepinefryna

(noradrenalina), oraz substancje ściągające: chlorek aluminium, ałun glinowo-potasowy,

siarczany glinu i potasu.

Ostatnio wprowadzone zostały na rynek materiały do retrakcji chemicznej zawierające chlorek

glinu i glinkę białą – kaolin. Dzięki właściwościom higroskopijnym kaolinu możliwe jest znaczne

poszerzenie szczeliny dziąsłowej i obwodowe odsunięcie dziąsła brzeżnego na większą

odległość niż w przypadku innych preparatów. Preparat ten jednak nie daje się tak łatwo

wypłukiwać, jak inne substancje.

Metoda chemomechaniczna stanowi połączenie dwóch powyżej opisanych metod, do retrakcji

używane są nici impregnowane substancjami chemicznymi. Do najczęściej wybieranych

substancji, którymi nasycane są włókna nici retrakcyjnych należą: roztwór racemicznej

epinefryny, chlorek aluminium, ałun glinowo-potasowy, siarczany glinu i potasu, chlorek cynku,

chlorowodorek adrenaliny z ałunem, roztwór Monsela, roztwór Negatana oraz chlorowodorek

fenylefryny. Stosowanie epinefryny jest przeciwwskazane u pacjentów z zaburzeniami układu

krążenia i schorzeniami serca, u osób z nadciśnieniem oraz cukrzycą, niedoczynnością

tarczycy, nadwrażliwością na adrenalinę, leczonych przeciwdepresyjnie oraz przyjmujących

inhibitory MAO. Po oszlifowaniu zęba pod koronę konieczne jest powtórne wykonanie wycisku –

do tego celu używany jest wycisk pobrany przed preparacją, do którego aplikuje się tworzywo

silikonowe, zwykle o mniejszej gęstości niż to, w którym wykonany był wstępny wycisk.

Przygotowanie wycisku w ten sposób nazywane jest metodą dwuwarstwową. Dokładność

warstwy drugiej wycisku jest uzależniona nie tylko od materiału, ale także od czasu szlifowania;

przy zbyt długim czasie obróbki mechanicznej może wystąpić wysunięcie się opracowywanego

zęba z łuku w wyniku obrzęku dziąseł. Obrzęk ten jest wynikiem drgań powstających przy ruchu

obrotowym wiertła, fale drgań przekazują swoją energię na układ ząb-ozębna-kość i powodują

jego reakcję obronną – usztywnienie w wyniku obrzęku ozębnej. W przypadku wystąpienia

opuchlizny zaleca się wykonanie drugiej warstwy wycisku w czasie późniejszym. Obecnie

istnieją także systemy bezwyciskowe, które umożliwiają wykonanie koron bez potrzeby

wykonania wycisku i modelu oraz jego zwierakowania. Systemy bezwyciskowe oparte są na

technologii CAD, dzięki której od pacjenta pobiera się wirtualne odwzorowanie warunków

panujących w jamie ustnej – dane te przetwarzane są komputerowo do postaci

trójwymiarowego obrazu, który można oglądać z dowolnej strony.

Preparacja korony zęba

2 / 6

Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

Opracowania zęba pod konkretna koronę ma na celu uzyskanie odpowiedniej retencji oraz 

trwałości uzupełnienia. Stopnie przy- / poddziąsłowe pozwalają na uzyskanie szczelności

brzeżnej pomiędzy kikutem zęba, a koroną protetyczną, co utrudnia kolonizację tych miejsc

przez drobnoustroje. Preparacja tkanek zęba powinna być możliwie oszczędna, a jej efekt

końcowy nie powinien stanowić zagrożenia dla tkanek przyzębia. Uważa się, że kształtem

zapewniającym najlepszą retencję jest cylinder, ściany powinny być do siebie możliwie

równoległe, chociaż dopuszczalna jest ich zbieżność, jednak nie większa niż 5-7°.

Przystępując do szlifowania zęba pod koronę zaleca się usunięcie starych wypełnień zarówno

amalgamatowych jak i kompozytowych. Pozostawienie wypełnień może skutkować zarówno

niestabilnością i mniejszą trwałością konstrukcji, jak i powodować stępienie się wierteł poprzez

zapiekanie na nich cząsteczek tworzyw kompozytowych, bądź w wypadku amalgamatu jego

rozkład do części składowych, w tym rtęci, której opary są toksyczne. Proces stępiania się

wierteł powodowany przez spieki sprawia, że temperatura procesu rośnie, a wiertło musi być

dociskane z większą siłą, co skutkuje urazami w obrębie tkanek zęba, a przy obróbce zębów, w

których obecna jest miazga prowadzi do jej przegrzania.

Przed przystąpieniem do szlifowania zęba należy odsunąć przylegające do niego dziąsło za

pomocą nici retrakcyjnych, pozwala to na częściową ochronę tkanek miękkich i zwiększa wgląd

w pole zabiegowe, przez co wykonanie stopnia jest dokładniejsze. Szlifowanie zębów pod

korony zawsze wymaga chłodzenia wodą, w ilości nie mniejszej niż 50 ml na minutę.

W preparacji zęba pod koronę można wyróżnić siedem głównych etapów:

1.    Opracowanie powierzchni żującej (trzonowce i przedtrzonowce) lub brzegu siecznego

(siekacze i kły) – na 1 – 2mm (1-1,5 w przypadku koron metalowo-porcelanowych; 2mm w

przypadku koron ceramicznych)

2.    Preparacja powierzchni przedsionkowych i językowych – osiowych na około 1-1,5mm

3.    Oszlifowanie powierzchni stycznych

4.    Ukształtowanie stopnia przy- / poddziąsłowego na około 0,8-1,2mm (0,8mm w przypadku

koron metalowych; 1,2mm w przypadku metalowo-porcelanowych)

5.    Niwelowanie nierówności, zaokrąglanie wypreparowanych kątów

6.    Polerowanie oszlifowanych powierzchni

7.    Zabezpieczenie opracowanej zębiny

Opracowanie powierzchni żującej /  brzegu siecznego

Opracowując powierzchnię żującą należy zwrócić uwagę na zachowanie jej pierwotnego

kształtu – guzków i bruzd, co zapewnia dobrą retencję po zamocowaniu korony. W zależności

od rodzaju zaplanowanej korony należy zebrać od 1 do 2 ,5 mm tkanki. Szlifując brzeg sieczny

zalecane jest zdjęcie około 1,5 mm tkanek. Do opracowywania brzegów siecznych i

powierzchni żujących polecane jest używanie kamieni diamentowych cylindrycznych, walca o

zakończeniu półkolistym oraz kuli o niewielkiej średnicy.

Preparacja powierzchni przedsionkowych i językowych

Celem opracowania ścian przedsionkowej i językowej jest niwelowanie wypukłości korony zęba

i uzyskanie możliwie równoległych do siebie ścian, ewentualnie niewielkiej zbieżności tych

powierzchni w kierunku powierzchni żującej lub brzegu siecznego. Ilość zebranej tkanki jest

zależna od rodzaju preparowanego zęba – największa ilość tkanek znosi się przy trzonowcach,

ponieważ ich korony są najbardziej wypukłe. Opracowując koronę zęba od strony

3 / 6

Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

przedsionkowej i językowej można wykonać rowki orientacyjne, które będą określać głębokość

zbierania. Preparując powierzchnie od strony licowej i językowej należy delikatnie zaznaczyć

schodek – pod lub naddziąsłowo. Do szlifowania tych powierzchni używa się najczęściej

kamieni w kształcie cylindrów, bądź walców – w zależności od schodka walce te mają

zakończenie płaskie lub w formie półkuli. Do wykonania rowków pomocniczych polecane jest

użycie kamieni o kształcie tarczek.

Oszlifowanie powierzchni stycznych

Preparacja powierzchni stycznych wykonywana jest przy użyciu separatora jednostronnego.

Zapobiega to uszkodzeniu powierzchni zębów sąsiednich. Używając separatora wytwarza się

przestrzeń, którą można następnie bezpiecznie opracować przy zastosowaniu wierteł

diamentowych, najlepiej cienkich walców / wydłużonych cienkich stożków. Przyjmuje się, że

dobrze opracowane ściany styczne kikuta są do siebie prawie równoległe.

Rodzaje schodków i ich zastosowania

W protetyce stosuje się obecnie schodki różnych typów, w zależności od zaplanowanego

rodzaju uzupełnienia. Wykonanie stopnia ma na celu ochronę tkanek miękkich przed

uszkodzeniami mechanicznymi, do których mogłoby dojść w wyniku tarcia niewystarczająco

gładkiego brzegu korony. Schodek zapewnia podparcie koronie protetycznej i może być

stosowany także u osób ze schorzeniami przyzębia. Preparacja schodka zapewnia dobrą

szczelność brzeżną, przez co wypełnienie staje się trwalsze.

Schodek prosty – shoulder

Schodek prosty jest obecnie jednym z najczęściej wybieranych rodzajów  stopni w protetyce. W

protetyce stomatologicznej oprócz schodka klasycznego prostego stosowane są także jego

modyfikacje – schodek prosty o skośnej krawędzi oraz schodek prosty z zaokrągloną

krawędzią.

Schodek prosty klasyczny stosuje się pod korony lane niejednolite licowane, które osadzane  są

na zębach z żywą miazgą.

Schodek pod kątem prostym wykonuje się od strony licowej, natomiast od strony podniebiennej

(lub językowe) brzeg szlifu przechodzi łagodnie w kikut pod kątem rozwartym (schodek typu

chamfer).

Zarówno oszczędność preparacji jak i walory estetyczne pozwalają na stosowanie tego typu

schodka w odbudowie zębów strefy przedniej, które są widoczne.

Schodek prosty ze skośną krawędzią – beveled shoulder

Schodek prosty posiadający ukośną krawędź znajduje zastosowanie przy uzupełnieniach

koronami lanymi na podbudowie metalowej. Przy tym rodzaju koron brzeg metalowy wystaje

spod warstwy ceramicznej, spoczywając na ukośnej płaszczyźnie schodka, która skierowana

jest dodziąsłowo. Wystawanie metalu spod warstwy ceramiki nie zapewnia wystarczającej

estetyki, dlatego ten rodzaj schodka wykonuje się w miejscach niewidocznych – głównie na

zębach trzonowych. Zaletą schodka typu beveled shoulder jest zwiększenie retencji kikuta oraz

stabilności korony. Schodek prosty o skośnej krawędzi można stosować także dla zębów przy

których znaczna doszło do recesji dziąseł i  występuje obnażenie korzeni.

Schodek prosty pełny zaokrąglony

4 / 6

Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

Ten rodzaj schodka wykonywany jest pod korony jednolite ceramiczne (jacketowe) – zarówno

te wykonywane w sposób tradycyjny - odlewane, jak i maszynowo przy użyciu technologii CAD

(Computer Aided Design).

Stopień prosty pełny zaokrąglony jest modyfikacją schodka prostego klasycznego, z tym, że

ząb szlifowany jest pod kątem prostym na całym obwodzie, a nie tylko od strony licowej. Takie

opracowanie stopnia pozwala na uzyskanie zadowalającego efektu estetycznego, dlatego

schodek ten może być stosowany zarówno dla zębów przednich, jak i bocznych.

Schodek rozwarty / ścięty – chamfer

Schodek typu chamfer stosowany jest przy pokryciu zęba koronami o skośnym brzegu -

metalowymi jednolitych lub koronami na podbudowie metalowej licowanych ceramiką, w których

brzeg metalowy wystaje lekko nad brzeg licowany.

Niwelowanie nierówności, zaokrąglanie wypreparowanych kątów

W trakcie opracowywania kolejnych ścian zęba pod koronę protetyczną powstają nierówne

brzegi i zachyłki, które mogą być przyczyna powstania podcieni. Podczas obróbki zębiny może

powstawać warstwa mazista na powierzchni kikuta, składająca się ze zwęglonych cząstek

organicznych i nieorganicznych a także spieków. Usunięcie nierówności i zaokrąglenie brzegów

jest konieczne dla właściwego funkcjonowania korony w jamie ustnej pacjenta. Do wygładzania

powierzchni stosuje się tradycyjnie separatory o skośnych ścianach lub kamienie – walce i

wydłużone stożki. Nowoczesne systemy narzędzi przeznaczone do pracy w zębinie zapewniają

efekt wygładzenia kikuta, ponieważ podczas pracy nimi wytwarzana jest dużo niższa

temperatura, niż w przypadku narzędzi tradycyjnych, więc powstawanie spieków jest znikome.

Zabezpieczenie opracowanej zębiny

Ze względu na inwazyjny charakter opracowywania korony zęba powstały przez szlifowanie

kikut powinno się traktować jako ranę tkankową. Opracowanie poszczególnych powierzchni

kikuta spowodowało odsłonięcie kanalików zębiny, co powoduje wzmożoną reakcje na bodźce

termiczne i chemiczne oraz może stanowić wrota dla wnikania bakterii, co może prowadzić do

zapalenia miazgi.

W celu zapobieżenia nadwrażliwości i infekcjom należy pokryć kikut zęba warstwą

impregnacyjną. Jako substancje impregnujące stosowane są materiały światłoutwardzalne oraz

wodorotlenek wapnia, możliwe jest użycie 10-20% azotanu srebra i wywoływacza

fotograficznego, jednak wiąże się to z uzyskaniem czarnej osłonki, która może prześwitywać

spod wykonanej korony.

Bibliografia:

1.    Esthetic dentistry and ceramic restorations, Bernard Touati, Paul Miara, Dan Nathanson,

Martin Dunitz Ltd, London, 1999

2.    Restorative dentistry, paediatric dentistry and orthodontics, Peter A. Heasman, Elsevier

Health Sciences, 2003 

3.    Restorative dentistry, A. D. Walmsley, Elsevier Health Sciences, 2002

4.    Protocols for predictable aesthetic dental restorations, Irfan Ahmad, Wiley-Blackwell,

2006 

5.    http://www.olident.com/web/files/products/lm_zestaw_small.pdf

6.    http://www.kometdental.pl/dokumenty/Szlifowanie_zebow.pdf

5 / 6

Opracowanie zębów pod korony protetyczne

Wpisany przez Administrator

poniedziałek, 22 listopada 2010 20:17

7.   

http://www.techdent.com.pl/techdent-net/publikacje/preparacja-zbow-pod-korony-protetyczne.ht

ml

8.   

http://czas.stomat.net/upload/articles/2/170.pdf?PHPSESSID=3a085743791e32fcd6910b3929b

fdbc0

6 / 6