„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Andrzej Pyszczek

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

i

ochrony

środowiska

827[01].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Andrzej Kulka
mgr inż. Małgorzata Pucek



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Renata Kacperska



Konsultacja:
mgr Radosław Kacperczyk








Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 827[01].O1.01
„Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu

operator

maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ćwiczenia

14

5.1.

Prawo pracy, przepisy prawne w zakresie BHP. Nadzór i kontrola
warunków pracy

14

5.1.1. Ćwiczenia

14

5.2.

Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy

16

5.2.1. Ćwiczenia

16

5.3.

Środki ochrony indywidualnej. Instrukcje obsługi maszyn
i instrukcje bezpiecznej pracy

18

5.3.1.Ćwiczenia

18

5.4. Choroby zawodowe. Zasady ochrony środowiska

20

5.4.1. Ćwiczenia

20

5.5. Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej

22

5.5.1. Ćwiczenia

22

5.6. Organizacja pierwszej pomocy podczas wypadków przy pracy.

Zasady postępowania w razie wypadku, awarii lub zagrożenia
pożarem

24

5.6.1. Ćwiczenia

24

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

26

7.

Literatura

40

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie Operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

827[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

827[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

827[01].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

w przemyśle spożywczym

827[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik wytwarzanie

części maszyn

827[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

827[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i sterowania w maszynach i urządzeniach

827[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn, urządzeń

i mechanizmów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przestrzegać ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wyjaśniać rolę higieny w życiu codziennym i w pracy,

−

rozróżniać czynniki szkodliwe dla zdrowia i życia człowieka,

−

stosować zasady zachowania się w różnych sytuacjach zagrożenia,

−

stosować zasady udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach,

−

wskazywać odpowiednie instytucje w zależności od zaistniałego zagrożenia,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z komputera i jego oprogramowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przeanalizować podstawowe akty prawne prawa pracy w zakresie praw i obowiązków
pracownika,

−

przeanalizować podstawowe akty prawne w zakresie praw i obowiązków pracodawcy,

−

przeanalizować podstawowe akty prawne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

przeanalizować podstawowe akty prawne w zakresie ochrony przeciwpożarowej,

−

przeanalizować podstawowe akty prawne w zakresie ochrony środowiska,

−

wskazać instytucje nadzoru i kontroli warunków pracy,

−

zidentyfikować zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka występujące w procesie pracy,

−

ustalić sposoby zapobiegania i likwidacji zagrożeń występujących w procesie pracy,

−

zidentyfikować zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka występujące ze strony
ś

rodowiska pracy,

−

określić zasady przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz
odzieży roboczej,

−

określić zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i urządzeń
stosowanych w przetwórstwie spożywczym,

−

przeanalizować przyczyny wypadków przy pracy,

−

przeanalizować przyczyny chorób zawodowych oraz związaną z nimi profilaktykę,

−

ustalić sposób postępowania, zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej,
w przypadku zagrożenia pożarem,

−

zastosować sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej,

–

udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia lub życia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł

Techniczne podstawy zawodu 827 [01].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny
i prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
ś

rodowiska 827[01].O1.01

Temat: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach – unieruchamianie złamanych kończyn.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy – unieruchomienie

złamanej kończyny.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

ocenić stan zdrowia osoby poszkodowanej w wyniku wypadku lub nagłego
zachorowania,

−

określić kolejność postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy,

−

unieruchomić kończynę,

−

skorzystać z wyposażenia apteczki pierwszej pomocy.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna wielokrotna,

−

przewodniego tekstu,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

apteczka pierwszej pomocy, wyposażona zgodnie z obowiązującymi standardami,

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy,

−

schematy wykonywania kolejnych czynności,

−

pytania prowadzące.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 3–4-osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

45 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie Operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Zadanie dla ucznia

Dokonaj unieruchomienia złamanej kończyny.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą w grupach.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Jakich rzeczy użyjemy do unieruchomienia złamanej kończyny?

2.

Jakie występują rodzaje złamań?

3.

Co to jest złamanie otwarte?

4.

W jaki sposób unieruchomić złamana kończynę?

5.

Jak postępować w sytuacji złamania z przemieszczeniem?

6.

Jak postępować w sytuacji złamania otwartego?

7.

W jakie środki pierwszej pomocy powinna być wyposażona apteczka?

8.

Jak ocenić stan zdrowia poszkodowanego?

Faza II
Planowanie

Uczniowie określają:

1.

Ile i jakie są rodzaje złamań?

2.

Jakie są sposoby unieruchomiania złamanej kończyny?

3.

Jak unieruchomić kończynę z złamaniem otwartym?

Faza III
Ustalenie
1.

Uczniowie pracując w zespołach na podstawie schematu rozpoznają rodzaj uszkodzenia
kończyny.

2.

Uczniowie ustalają metodę unieruchomienia złamanej kończyny.

3.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV
Wykonanie
1.

Uczniowie dobierają sposób unieruchomienia kończyny.

2.

Każdy uczeń wykonuje kolejne czynności przy poszkodowanym.

3.

Uczeń po wykonaniu ćwiczeń dokonuje oceny prawidłowości wykonania ćwiczenia
wspólnie kolegami z grupy i z nauczycielem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza V
Sprawdzanie
1.

Po wykonaniu wszystkich ćwiczeń uczniowie próbują dokonać analizy wykonanego
zadania każdy uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.

2.

Nauczyciel analizuje wykonanie ćwiczenia.

3.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny ćwiczeń.

Faza VI
Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł

Techniczne podstawy zawodu 827 [01].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny
i prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
ś

rodowiska 827[01].O1.01

Temat: Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności dobierania środków ochrony indywidualnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

dobrać odzież i obuwie robocze,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej do wykonywanych prac,

−

scharakteryzować wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy,

−

wskazać konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bhp podczas wykonywania zadań
zawodowych.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

przewodniego tekstu,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusji dydaktycznej.

Środki dydaktyczne:

−

przepisy określające środki ochrony indywidualnej,

−

obuwie robocze różne rodzaje (trzewiki ochronne, gumiaki),

−

kombinezony, fartuchy, maski, półmaski,

−

przykładowe schematy wyposażenia pracownika przetwórstwa spożywczego w środki
ochrony indywidualnej,

−

katalogi środków ochrony indywidualnej.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych

−

praca indywidualna.

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie Operator maszyn i urządzeń przemysłu
spożywczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zadanie dla ucznia

Dokonaj wyboru środków ochrony osobistej oraz odzieży i obuwia roboczego do

wykonywania zadań w zakładzie przetwórstwa spożywczego.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

4.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
1. Praca metodą przewodniego tekstu.
2. Praca metodą pokazu.

Faza I
Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Co to jest odzież robocza?

2.

Co to jest odzież ochronna?

3.

Jakie przepisy regulują stosowanie odzieży roboczej i ochronnej?

4.

Jakie są zasady przydzielania środków ochrony indywidualnej?

5.

Jakiej odzieży roboczej należy używać w zakładach przemysłu spożywczego?

6.

Co robimy z odzieżą roboczą po skończonej pracy?

7.

Czy można pracować bez odzieży roboczej?

8.

Jakie mogą być konsekwencje nieprzestrzegania przepisów bhp?

9.

Jakie zagrożenia mogą wystąpić z powodu braku odzieży ochronnej?

10.

Jakie znaczenie mają środki ochrony osobistej?

Faza II
Planowanie

Uczniowie określają:

1.

Które akty prawne dotyczą środków ochrony osobistej?

2.

Jakie są środki ochrony indywidualnej?

3.

Jak dobrać odzież ochronną i obuwie?

Faza III
Ustalenie
1.

Uczniowie pracując w zespołach.

2.

Uczniowie ustalają odzież ochronną.

3.

Uczniowie określają warunki dobierania środków ochrony osobistej.

4.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV
Wykonanie
1.

Uczniowie ustalają prawa i obowiązki pracodawcy dotyczące środków ochrony
indywidualnej oraz odzieży roboczej.

2.

Uczniowie wypisują prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy związane
z stosowaniem środków ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

3.

Uczniowie wskazują normy dotyczące odzieży roboczej.

4.

Uczniowie korzystają z instrukcji, norm i innych akt prawnych.

5.

W trakcie ćwiczeń nauczyciel zwraca uwagę uczniom na funkcje i zadania
poszczególnych stanowisk pracy.

Faza V
Sprawdzanie
1.

Uczniowie uzasadniają znaczenie stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej.

2.

Wymieniają wymagania dotyczące stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony
indywidualnej na poszczególnych stanowiskach pracy.

3.

Wymieniają

podstawowe

obowiązki

pracodawców,

pracowników

wynikające

z stosowania odzieży roboczej oraz środków ochrony indywidualnej.

Faza VI
Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonania ćwiczenia sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawo pracy, przepisy prawne w zakresie BHP. Nadzór

i kontrola warunków pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Wyszukaj w odpowiednich aktach prawnych, obowiązki pracownika w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy. Zredaguj na tej podstawie kodeks postępowania pracownika
w zakładzie pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika wynikające
z przepisów bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

2)

wyszukać w Internecie odpowiedni akt prawny,

3)

wyszukać w ustawie i rozporządzeniach obowiązki pracownika w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy,

4)

sporządzić wykaz obowiązków, jakie nakładają przepisy prawa na pracownika,

5)

zredagować kodeks postępowania pracownika,

6)

wyciągnąć wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

Kodeks Pracy,

–

przybory do pisania.

–

wybrana literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie

2

Na podstawie odpowiednich aktów prawnych sporządź wykaz prac niedozwolonych do

wykonywania przez młodocianych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na szczególne warunki zatrudnienia
młodocianych i wykonywania prac przez nich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeczytać materiał nauczania,

2)

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

3)

wyszukać np. w Internecie odpowiedni akt prawny,

4)

wyszukać w rozporządzeniu rodzaj prac zabronionych dla młodocianych,

5)

sporządzić wykaz prac,

6)

wyciągnąć i zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

kodeks pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.2. Zasady

kształtowania

bezpiecznych

i

higienicznych

warunków pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Scharakteryzuj wskazane przez nauczyciela stanowisko pracy pod względem

ergonomicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na kształtowanie bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zasady kształtowania bezpiecznych warunków pracy,

2)

określić czynniki szkodliwe i niebezpieczne, które występują na wybranym stanowisku
pracy,

3)

dokonać klasyfikacji wyodrębnionych czynników,

4)

sporządzić

w

formie

tabeli

wykaz

czynników

szkodliwych,

uciążliwych

i niebezpiecznych pod względem ergonomicznym na stanowisku pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

materiały piśmienne,

−

notatnik,

−

literatura z rozdziału 7, dotycząca energii.

Ćwiczenie

2

Zidentyfikuj zagrożenia, jakie mogą wystąpić w wyniku źle zorganizowanego stanowiska

pracy we wskazanym zakładzie przetwórstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na kształtowanie bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odnaleźć informacje bezpiecznym wykonywaniu pracy,

2)

przeanalizować, jakie zagrożenia mogą wystąpić w przetwórstwie spożywczym,

3)

zapisać jakie mogą występować zagrożenia w wyniku złych warunków pracy,

4)

zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

materiały piśmienne,

−

przykładowe schematy urządzeń,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Środki ochrony osobistej. Instrukcje obsługi maszyn

i instrukcje bezpiecznej pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Dobierz odzież roboczą i/lub środki ochrony indywidualnej dla pracownika przemysłu

spożywczego na określonym stanowisku pracy (piekarz, rzeźnik). Opisz stanowisko, na którym
pracuje.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposoby przydzielania odzieży
ochronnej i środków ochrony indywidualnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

sporządzić opisy stanowisk pracy w przemyśle spożywczym (pracownik piekarni,
rzeźni),

2)

dobrać pracownikowi na określonych stanowiskach pracy środki ochrony indywidualnej
i odzież roboczą,

3)

omówić wykonane ćwiczenie,

4)

zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

wykaz środków ochrony indywidualnej i osobistej,

–

różna odzież robocza i ochronna,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, dotycząca środków ochrony
indywidualnej.

Ćwiczenie

2

Określ zasady przydzielania odzieży ochronnej pracownikom.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposoby przydzielania odzieży
ochronnej i środków ochrony indywidualnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

sporządzić 3 opisy stanowisk pracy wymagające odzieży ochronnej,

2)

przeanalizować sposoby przydzielania odzieży ochronnej,

3)

omówić wykonane ćwiczenie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4)

zapisać wnioski,

5)

przedstawić pozostałym kolegom proponowane zasady.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

wykaz środków ochrony indywidualnej,

–

materiały piśmienne,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, dotycząca odzieży ochronnej.

.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Choroby zawodowe. Zasady ochrony środowiska

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Zaplanuj sposób segregacji odpadów w zakładzie przetwórstwa mięsnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na gospodarowaniem odpadami
i ochroną środowiska.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

dobrać partnerów do pracy w zespole,

2)

zastanowić się, jakie zagrożenia środowiska wynikają z działalności zakładu
przetwórstwa mięsnego, zapisać wszystkie pomysły na kartce,

3)

uporządkować zapisane pomysły; ustalić, co można zrobić ze zużytymi elementami
urządzeń elektrycznych, opakowaniami, środkami chemicznymi i jakie metody
wypracować na stanowiskach pracy, by doprowadzić do zmniejszenia zużycia energii
elektrycznej,

4)

zaprezentować efekty pracy zespołów na forum całej grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Ustawa o ochronie środowiska,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, dotycząca ochrony środowiska.

Ćwiczenie

2

Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu

chorób zawodowych wypisz choroby zawodowe występujące w przetwórstwie spożywczym

.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rozdział choroby zawodowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować się z materiał nauczania znajdujący się w poradniku,

2)

odnaleźć rozporządzenie Rady Ministrów,

3)

odnaleźć załącznik do rozporządzenia z wykazem chorób zawodowych,

4)

wynotować choroby zawodowe występujące w przetwórstwie spożywczym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

Rozporządzenie Rady Ministrów

w sprawie wykazu chorób zawodowych

,

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

materiały piśmienne,

–

notatnik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.5.

Zagrożenia

pożarowe

oraz

zasady

ochrony

przeciwpożarowej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Sporządź wykaz podręcznego sprzętu gaśniczego i środków gaśniczych, znajdujących się

w zakładzie przetwórstwa spożywczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podręczny sprzęt przeciwpożarowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować tabelę roboczą z wykazem podręcznego sprzętu gaśniczego i środków
gaśniczych w zakładzie przetwórstwa spożywczego,

2)

sporządzić wykaz znajdującego się w zakładzie przetwórstwa spożywczego podręcznego
sprzętu gaśniczego i środków gaśniczych,

3)

sporządzić wykaz brakującego podręcznego sprzętu gaśniczego i środków gaśniczych,

4)

wyciągnąć wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

podręczny sprzęt gaśniczy,

−

przybory do pisania,

−

tablice sprzętu ppoż,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela dotycząca sprzętu gaśniczego.

Ćwiczenie

2

Wskaż obowiązki pracownika w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zasady ochrony przeciwpożarowej
w miejscu pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odczytać informacje w poradniku o obowiązkach pracowników w zakresie ochrony
przeciwpożarowej,

2)

sporządzić wykaz obowiązków pracownika,

3)

wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,

4)

dokonać oceny wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, dotycząca ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.6

Organizacja pierwszej pomocy podczas wypadków przy
pracy. Zasady postępowania w razie wypadku, awarii lub
zagrożenia pożarem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie

1

Wykonaj sztuczne oddychanie na fantomie, zgodnie z obowiązującymi zasadami

udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zasady udzielani pierwszej pomocy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przygotować stanowisko ćwiczeń,

2)

wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,

3)

dokonać samooceny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

fantom,

−

instrukcja wykonywania sztucznego oddychania,

−

apteczka pierwszej pomocy wyposażona zgodnie z obowiązującymi standardami,

−

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, dotycząca pierwszej pomocy.

Ćwiczenie

2

Wskaż obowiązki pracodawcy w razie zaistnienia pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na procedury i obowiązki postępowania
w trakcie zaistnienia wypadku przez pracownika i pracodawcę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odczytać informacje w poradniku o obowiązku pracodawcy w razie zaistnienia pożaru,

2)

sporządzić wykaz obowiązków pracodawcy i pracownika,

3)

dokonać oceny wykonania ćwiczenia,

4)

przedstawić pozostałej części grupy efekt swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

Kodeks pracy.

Ćwiczenie 3

Zainscenizuj z kolegą (koleżanką) wypadek przy pracy, w wyniku, którego nastąpiło

złamanie kości podudzia i udziel pierwszej pomocy zgodnie z obowiązującymi zasadami.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na udzielanie pierwszej pomocy
w nagłych wypadkach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyznaczyć pomocnika,
2) przygotować stanowisko ćwiczeń,
3) wykonać ćwiczenie zgodnie z instrukcją,
4) dokonać samooceny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja udzielania pierwszej pomocy w przypadku złamań,

−

apteczka pierwszej pomocy wyposażona zgodnie z obowiązującymi standardami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 19, 20, są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 11, 15, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. c, 5. d, 6. c, 7. b, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,
12. c, 13. d, 14. a, 15. a, 16. a, 17. c, 18. a, 19. b, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Ustalić osoby odpowiedzialne za stan bhp
w zakładzie

B

P

b

2

Określić przepisy dotyczące zagrożenia

A

P

a

3

Określić kierunki działań ergonomii

A

P

d

4

Określić obowiązki pracownika

A

P

c

5

Wskazać osobę młodocianą

A

P

d

6

Wyjaśnić oznaczenie PIP

B

P

c

7

Wyjaśnić zadania PIP

B

P

b

8

Dobrać środki ochrony osobistej

B

P

b

9

Wskazać sprzęt ochronny układu oddechowego

B

P

b

10

Określić cel stosowania półmasek

B

P

a

11

Dokonać analizy choroby zawodowej

C

PP

c

12

Wskazać przyczyny wypadków przy pracy

B

P

c

13

Określić osobę zgłaszającą chorobę zawodową

A

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

14

Określić zasady udzielani pierwszej pomocy

B

P

a

15

Zastosować sztuczne oddychanie

C

PP

a

16

Określić przepisy przeciwpożarowe

B

P

a

17

Dokonać analizy stosowania sprzętu gaśniczego

C

PP

c

18

Dokonać analizy stosowania środków gaśniczych

C

PP

a

19

Wskazać podręczny sprzęt gaśniczy

B

P

b

20

Określić zasady postępowania w razie wypadku

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi
a)

pracownik.

b)

pracodawca.

c)

osoby kierujące pracownikami.

d)

Państwowa Inspekcja Pracy.

2.

Pracodawca jest obowiązany informować pracowników, w związku z zagrożeniami
występującymi na stanowisku pracy o
a)

ryzyku zawodowym oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami.

b)

trudnościach występujących w związku z pracą.

c)

potrzebie zapoznania się z chorobami związanymi z wykonywaną pracą.

d)

ochronie przeciwpożarowej w zakładzie pracy.

3.

Przystosowaniem budynków i ich wyposażenia, narzędzi, maszyn, urządzeń do
możliwości psychofizycznych pracowników zajmuje się
a)

fizjologia.

b)

socjologia.

c)

ekonomia.

d)

ergonomia.

4.

Zgodnie z prawem pracy pracownik ma obowiązek
a)

organizować stanowisko pracy zgodnie ze swoimi potrzebami.

b)

zaopatrywać się środki ochrony indywidualnej.

c)

poznawać przepisy i zasady bhp.

d)

informować pracodawcę o ryzyku zawodowym.

5.

Osoba młodocianą w myśl kodeksu pracy jest osoba która ukończyła
a)

14 lat a nie przekroczyła 16 roku życia.

b)

15 lat a nie przekroczyła 17 roku życia.

c)

18 lat a nie przekroczyła 21 roku życia.

d)

16 lat a nie przekroczyła 18 roku życia.

6.

Skrót PIP oznacza
a)

Prywatne Instytucje Prawne.

b)

Państwowe Instytucje Pracodawców.

c)

Państwowa Inspekcja Pracy.

d)

Przedsiębiorstwo Inżynieryjno Polonijne.

7.

Do Zadań PIP należy między innymi
a)

ustalanie przerw pracy.

b)

nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy.

c)

nadzór i kontrola nad produkcją.

d)

zwolnienia pracowników z pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

8.

Do środków ochrony indywidualnej możemy zaliczyć
a)

odzież osobistą.

b)

odzież chroniącą pracownika przed zagrożeniami.

c)

płaszcze przeciwdeszczowe.

d)

zużytą odzież roboczą.

9.

Do sprzętu ochrony układu oddechowego zaliczamy
a)

sprzet zanieczyszczający.

b)

sprzęt oczyszczający.

c)

filtry kominowe.

d)

wentylatory miejscowe.

10.

Przedstawione urządzenia na rysunku to

a)

półmaski.

b)

nakrycia głowy.

c)

pompy powietrza.

d)

nakolanniki.

11.

Definicję choroby zawodowej możemy odnaleźć w
a)

regulaminie pracy.

b)

kodeksie karnym.

c)

kodeksie pracy.

d)

wykazie chorób.

12.

Do wypadków zawodowych zaliczamy
a)

jazdę samochodem po zakupy.

b)

wypadek w czasie zakupów w dniu wolnym od pracy.

c)

wypadek w drodze do pracy i z niej.

d)

wykonywanie pracy nie pozostającej w związku z pracą zawodową.

13.

Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika dokonuje
a)

ż

ona pracownika.

b)

dzieci pracownika.

c)

pielęgniarka zakładowa.

d)

pracodawca zatrudniający pracownika.

14.

Obowiązek udzielania pierwszej pomocy jest określony w artykule Kodeksu karnego
a)

162.

b)

159.

c)

165.

d)

160.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

15.

W trakcie wykonywania sztucznego oddychania i masażu serca na każde1wdmuchnięcie
powietrza do płuc przypada 5 uciśnięć mostka, w przypadku, gdy pomocy udziela
a)

jeden ratownik.

b)

dwóch ratowników.

c)

trzech ratowników.

d)

liczba ratowników jest bez znaczenia.

16.

Ochrona przeciwpożarowa polega na
a)

zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru.

b)

zawiadomieniu o powstałym pożarze.

c)

podniecaniu pożaru.

d)

uszkadzaniu i zawalaniu dróg dojazdowych do pożaru.

17.

Do gaszenia pożarów grupy E użyjemy środka gaśniczego
a)

wody, halonu.

b)

piany gaśniczej, proszku gaśniczego.

c)

proszku gaśniczego, dwutlenku węgla,.

d)

dwutlenku węgla, piany gaśniczej.

18.

Do gaszenia palącej się odzieży należy użyć
a)

koca gaśniczego.

b)

wody z hydrantu.

c)

gaśnicy pianowej.

d)

gaśnicy proszkowej.

19.

Podręcznym sprzętem gaśniczym jest
a)

zawór bezpieczeństwa.

b)

koc gaśniczy.

c)

armatka śnieżna.

d)

kurtyna wodna.

20.

Szczegółowe zasady postępowania w razie zaistnienia wypadku określa
a)

Kodeks pracy.

b)

ustalenia dyrektora.

c)

pracownik.

d)

poszkodowany.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 3, 13, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. b, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. d, 11. c,
12. b, 13. c, 14. d, 15. c, 16. a, 17. d, 18. c, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić obowiązki pracodawcy i pracownika

B

P

c

2

Określić obowiązki pracodawcy

A

P

c

3

Dokonać analizy zatrudniania kobiet

C

PP

b

4

Rozpoznać

instytucję

nadzorująca

przestrzeganie prawa pracy

B

P

c

5

Zdefiniować pojęcie ergonomii

A

P

a

6

Zastosować prawa ergonomii

B

P

d

7

Wskazać

wymagania

stawiane

odzieży

ochronnej

B

P

c

8

Określić

oznaczenie

ś

rodków

ochrony

indywidualnej

B

P

c

9

Rozpoznać środki ochrony indywidualnej

B

P

b

10

Wskazać

potrzebę

stosowania

odzieży

ochronnej

B

P

c

11

Rozpoznać sprzęt ochrony twarzy

B

P

c

12

Określić możliwość dopuszczenia do pracy

A

P

d

13

Scharakteryzować

zawartość

instrukcji

bezpieczeństwa pożarowego

C

PP

b

14

Rozpoznać znaki informacyjne

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

15

Określić, jakie czynności życiowe przywraca
resuscytacja

B

P

a

16

Określić wymiar czasu pracy różnych grup
pracowników

B

P

b

17

Określić sposób postępowania w przypadku
porażenia prądem

B

P

b

18

Dokonać analizy udzielania pierwszej pomocy
w przypadku porażenia prądem

C

PP

c

19

Zastosować przepisy Kodeksu Pracy

C

PP

a

20

Określić sposób postępowania w razie awarii
maszyny

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Obowiązki i uprawnienia stron uczestniczących w procesie pracy określa
a)

dyrektor zakładu.

b)

kierownik zakładu.

c)

kodeks pracy.

d)

kodeks karny.

2.

Obowiązkiem każdego pracodawcy wynikającym z kodeksu pracy jest
a)

wykorzystywać pracownika do wykonywania różnych prac.

b)

zmuszać pracownika do pracy niewolniczej.

c)

zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

d)

nie ma żadnych obowiązków w stosunku do pracownika.

3.

Kodeks pracy zakazuje zatrudniać kobiety przy
a)

wszystkich pracach.

b)

szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia.

c)

szczególnie pylących i brudzących.

d)

komputerach i pracach biurowych.

4.

Nadzorem i kontrolą przestrzegania prawa pracy zajmuje się:
a)

wybrany pracownik.

b)

Sejm RP.

c)

PIP, PIS.

d)

Minister pracy.

5.

Kształtowaniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zajmuje się
a)

ergonomia.

b)

energetyka.

c)

ekonomia.

d)

architektura.

6.

Podstawowym warunkiem przy projektowaniu pracy jest
a)

duża wydajność.

b)

zmęczenie pracownika.

c)

efektywność pracownika.

d)

bezpieczeństwo.

7.

Odzież robocza i ochronna musi spełniać wymagania określone przez
a)

pracownika zakładu.

b)

kierownika zakładu.

c)

polskie normy.

d)

służby bhp zakładu.

8.

Ś

rodki ochrony indywidualnej po wejściu Polski do strefy UE powinny być oznaczone

symbolem
a)

CD.

b)

UE.

c)

EU.

d)

CE.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

9.

Ś

rodki ochrony indywidualnej oznaczone symbolem „U” oznaczają

a)

sprzęt ochrony głowy.

b)

odzież ochronną.

c)

sprzęt ochrony słuchu.

d)

ś

rodki izolujące cały organizm.

10.

Odzież ochronna zapewnia
a)

okrycie głowy i kończyn dolnych.

b)

chroni pracownika przed deszczem.

c)

okrywa lub zastępuje odzież osobistą i chroni przed zagrożeniami.

d)

stwarza dodatkowe zagrożenie dla pracownika.

11.

Sprzęt ochrony twarzy i oczu to między innymi
a)

gogle narciarskie i rękawice.

b)

półmaski i chusteczki.

c)

osłony twarzy.

d)

hełmy ochronne.

12.

Do pracy na samodzielnym stanowisku może być dopuszczony pracownik który spełnia
następujące warunki
a)

jest bez odpowiedniego przygotowania.

b)

nie jest wstępnie przeszkolony.

c)

jest chory.

d)

jest pełnoletni i wypoczęty.

13.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego nie określa
a)

potencjalnego źródła powstania pożaru i dróg jego rozprzestrzeniania.

b)

zasad powiadomienia straży pożarnej o pożarze.

c)

zasad zabezpieczania prac niebezpiecznych pożarowo.

d)

rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego.

14.

Przedstawione na rysunku znaki oznaczają

a)

kierunki drogi ewakuacyjnej, w lewo i w prawo.

b)

otwieranie i pchanie drzwi, żeby je otworzyć.

c)

kierunki przesuwania drzwi w lewo i w prawo, żeby je otworzyć.

d)

schody w dół, schody do góry.

15.

Resuscytacja są to czynności ratownicze, które przywracają
a)

krążenie, oddychanie i czynności układu nerwowego.

b)

krążenie, oddychanie i czynności układu nerwowego, choremu wraca świadomość.

c)

krążenie i oddychanie.

d)

krążenie i czynności układu nerwowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

16.

Czas pracy młodocianego do 16 roku życia wynosi

a)

5 godzin na dobę.

b)

6 godzin na dobę.

c)

7 godzin na dobę.

d)

8 godzin na dobę.

17.

Pierwszą czynnością w ratowaniu osoby porażonej prądem jest
a)

odciągniecie poszkodowanego od miejsca wypadku.

b)

przerwanie obwodu elektrycznego.

c)

wezwanie pogotowia ratunkowego.

d)

uziemienie poszkodowanego.

18.

Jeżeli w wyniku porażenia prądem poszkodowany nie oddycha i nie wykazuje oznak
krążenia oznacza to, że
a)

na akcję ratunkową jest już za późno.

b)

należy natychmiast zakopać poszkodowanego (oprócz głowy), aby odprowadzić

ładunki elektryczne do ziemi.

c)

natychmiast podjąć akcję ratunkową w celu przywrócenia akcji serca i oddechu.

d)

należy podjąć akcję symulacyjną.

19.

Zgodnie z Kodeksem Pracy w sprawie ustalenia okoliczności wypadku pracodawca jest
zobowiązany do
a)

zabezpieczenia miejsca wypadku.

b)

zatarcia śladów wypadku.

c)

nie dopuszczenia inspektorów do zbadania przyczyn wypadku.

d)

zaniechania wszelkich czynności.

20.

W przypadku wystąpienia awarii maszyny należy
a)

pracować na niej dalej.

b)

dokonać samodzielnej naprawy.

c)

bezzwłocznie zatrzymać i odłączyć od zasilania.

d)

zbadać przyczyny awarii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny i prawa pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

7.

LITERATURA

1.

Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji
bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997

2.

Buchfelder A., Buchfelder M.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1993

3.

Gałusza M.: Pracowniku uważaj. Wydawnictwo TARBONUS, Tarnobrzeg 1998

4.

Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998

5.

Kodeks Pracy

6.

Korczak C. (red.): Higiena i ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1997

7.

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1999

8.

Pruchniewicz W.: Akademia jeździecka. Część I. Wydawnictwo Chaber PR – Akademia
Jeździecka, Warszawa 2003

9.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Dz. U. Nr 129, poz. 844 z póź. zm

10.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych Dz. U. Nr 80, poz. 912
z .póź. zm

11.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”, Dz. U. 2001.62.627
z dnia 20 czerwca 2001, z póź. zm

12.

www.ciop.pl

13.

www.komers-bhp.pl

14.

www.czkw.kielce.uw.gov.pl

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma
1.

Nowa Edukacja Zawodowa

2.

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php