operator urzadzen przemyslu spozywczego 827[01] o1 06 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Joanna Baran

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części
maszyn 827[01].O1.06

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Tomasz Jagiełło
mgr inż. Tomasz Kacperski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Joanna Baran

Konsultacja:
mgr Radosław Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 827[01].O1.06
„Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn”, zawartego w programie
nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Wymiary i tolerancja. Chropowatość powierzchni

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Mierzenie i sprawdzanie

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Przyrządy pomiarowe. Pomiar wielkości geometrycznych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Stanowisko ślusarskie

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Podstawowe operacje obróbki ręcznej

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Podstawy obróbki skrawaniem

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Napędy i zespoły robocze obrabiarek

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Toczenie i tokarki

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Frezowanie i frezarki

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Szlifowanie i szlifierki

5.10.1. Ćwiczenia

5.11. Przygotowanie części do spawania. Spawanie gazowe i łukowe

5.11.1. Ćwiczenia

5.12. Zgrzewanie, lutowanie i klejenie

5.12.1. Ćwiczenia

5.13. Bezpieczeństwo i higiena pracy i ochrona środowiska podczas

wykonywania obróbki: ręcznej, maszynowej obróbki wiórowej oraz
spajania metali

5.13.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

technik operator maszyn i urządzeń

przemysłu spożywczego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie.
Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu technicznego ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
technodydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które
sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

827[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

827[01].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych w przemyśle

spożywczym

827[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

827[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i sterowania w

maszynach i urządzeniach

827[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn, urządzeń

i mechanizmów

827[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

827[01].O1.06

Stosowanie podstawowych technik

wytwarzania części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

posługiwać się podstawowymi pojęciami rysunku technicznego,

–

odczytywać rysunki techniczne,

–

wykonywać proste działania matematyczne,

–

wykonywać proste pomiary warsztatowe,

–

przestrzegać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

–

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić metody pomiaru,

−

sklasyfikować przyrządy pomiarowe,

−

dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części maszyn w zależności od
kształtu oraz dokładności wykonania,

−

wykonać z różną dokładnością pomiar części maszyn o różnych kształtach,

−

zinterpretować wyniki pomiarów,

−

zakonserwować i przechować przyrządy pomiarowe,

−

dobrać narzędzia, przyrządy i materiały do wykonywanych zadań,

−

wykonać operacje trasowania na płaszczyźnie,

−

wykonać podstawowe operacje obróbki ręcznej (cięcie, prostowanie, gięcie, piłowanie,
wiercenie, rozwiercanie, gwintowanie),

−

wykonać podstawowe operacje z zakresu maszynowej obróbki wiórowej (wiercenie,
toczenie, frezowanie, szlifowanie),

−

określić cechy charakterystyczne typowych metod spajania,

−

wykonać lutowanie, klejenie i podstawowe operacje spawania elektrycznego i gazowego
(pod nadzorem),

−

sprawdzić jakość wykonanej pracy,

−

posłużyć się normami technicznymi i katalogami,

−

zastosować przepisy bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska
podczas wykonywania zadań zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 827[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części
maszyn 827[01].O1.06

Temat: Toczenie powierzchni walcowych.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności planowania i organizowania prac podczas

wykonywania części maszyn na tokarkach.

Szczegółowe cele
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

dobrać noże tokarskie w zależności od wymaganej obróbki,

−

przygotować stanowisko do wykonywania pracy na tokarce,

−

zamocować narzędzia skrawające,

−

zamocować przedmiot obrabiany,

−

dokonać pomiarów przedmiotu obrabianego,

−

zinterpretować wyniki pomiarów celem ustalenia zgodności wymiarów z wymaganiami
przedstawionymi na rysunku,

−

skorzystać z tablic, poradników,

−

zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne
–

tokarka,

–

narzędzia skrawające,

–

rysunki przedmiotów obrabianych,

–

narzędzia pomiarowe,

–

poradnik ucznia,

–

literatura.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas trwania zajęć:

−

5 godzin dydaktycznych.

Uczestnicy:

−

uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel wyjaśnia celowość, zasady wykonywania operacji toczenia,

−

nauczyciel pokazuje wszystkie czynności wykonywane podczas toczenia
powierzchni walcowych, przypomina o przestrzeganiu zasad bhp,

−

nauczyciel przydziela każdej osobie rysunek techniczny wykonawczy według
którego ma wykonać element no obrabiarce,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

4. Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń.

Zakończenie zajęć

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Ewaluacja poprzez uzyskanie informacji zwrotnej podczas prezentacji i dyskusji
podsumowujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego
827[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 827[01].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części
maszyn 827[01].O1.06

Temat: Trasowanie na płaszczyźnie

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności operacji trasowania

Szczegółowe cele
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić narzędzia traserskie,

−

przygotować materiał do trasowania,

−

wykonać trasowanie przedmiotu na płaszczyźnie,

−

bezpiecznie posługiwać się narzędziami traserskimi.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne

−

rysunki wykonawcze,

−

zestaw narzędzi traserskich,

−

zestaw narzędzi pomiarowych,

−

kreda lub farba,

–

zestaw płytek.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas trwania zajęć:

−

2 godziny dydaktyczne.

Uczestnicy: uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Realizacja tematu:

−

nauczyciel wyjaśnia celowość, zasady wykonywania operacji trasowania,

−

nauczyciel pokazuje wszystkie czynności wykonywane podczas trasowania
płaskiego, pokazuje trasowanie linii prostych równoległych oraz trasowanie według
wzornika,

−

nauczyciel dzieli grupę na dwuosobowe zespoły. Każdy zespół otrzymuje rysunek
techniczny wykonawczy według którego ma wykonać trasowanie na płytce stalowej,

−

nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawia popełnione błędy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Po wykonaniu zadania, uczniowie porządkują swoje stanowisko pracy.
5. Przeprowadzanie dyskusji na temat wykonanych ćwiczeń.

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Zapoznaj się z materiałem nauczania, który będzie realizowany na następnych zajęciach.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej dotyczącej sposobu prowadzenia
zajęć, trudności podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wymiary i tolerancja. Chropowatość powierzchni

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz tolerancję na podstawie podanych odchyłek granicznych.

−
−

+
−

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na wzory dotyczące obliczania tolerancji
dla podanych odchyłek granicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych wzoru na obliczenie tolerancji za pomocą

odchyłek granicznych,

2) napisać odpowiedni wzór,
3) podstawić dane do wzoru,
4) obliczyć tolerancję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika, dotycząca tolerancji.

Ćwiczenie 2

Oblicz tolerancję na podstawie wymiarów granicznych.

a) B = 45,028 mm

A = 45,012 mm

b) B = 80,36 mm

A = 80 mm

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę wzory dotyczące obliczania tolerancji na
podstawie wymiarów granicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych wzoru na obliczenie tolerancji na podstawie

wymiarów granicznych,

2) napisać odpowiedni wzór,
3) podstawić dane do wzoru,
4) obliczyć tolerancję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie .

Środki dydaktyczne:

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika, dotycząca tolerancji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Mierzenie i sprawdzanie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ błąd pomiarowy przyrządu suwmiarkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować narzędzie do wykonania pomiaru,
2) dobrać wzorzec,
3) zmierzyć narzędziem wzorzec,
4) odczytać i zapisać wynik pomiaru,
5) obliczyć różnicę między wymiarem wzorca i wartością zmierzoną,
6) zapisać wartość błędu bezwzględnego narzędzia,
7) obliczyć wartość błędu względnego narzędzia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia pomiarowe i osprzęt,

−

wzorce,

−

uchwyty pomiarowe,

−

kalkulator,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Przyrządy pomiarowe. Pomiar wielkości geometrycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj pomiary części maszyn o różnych kształtach za pomocą przyrządów

suwmiarkowych i mikrometrycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać identyfikacji mierzonych wymiarów,
2) dobrać sposób ustalenia elementu na stanowisku pomiarowym,
3) ustalić bazę pomiarową,
4) dobrać narzędzia pomiarowe i metody pomiarów,
5) dokonać niezbędnych pomiarów,
6) zapisać wyniki pomiarów,
7) zinterpretować wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia pomiarowe i osprzęt,

−

przykładowe elementy,

−

uchwyty pomiarowe,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Zmierz długość wałka suwmiarka o noniuszu 0,1 mm. Powtórz pomiar suwmiarką

z noniuszem 0,05 mm. Wyniki pomiarów podaj łącznie z niedokładnościami pomiarów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać identyfikacji mierzonych wymiarów,
2) dobrać sposób ustalenia elementu na stanowisku pomiarowym,
3) wybrać bazę pomiarową,
4) dokonać niezbędnych pomiarów,
5) zapisać wyniki pomiarów,
6) obliczyć niedokładność pomiarów
7) zinterpretować wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia pomiarowe i osprzęt,

−

wałek,

−

uchwyty pomiarowe,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Stosując zasady bhp zorganizuj stanowisko pomiarowe do mierzenia wałków.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opisać warunki jakie powinny panować w pomieszczeniu podczas wykonywania

pomiarów,

2) dobrać sposób ustalenia elementu na stanowisku pomiarowym,
3) dobrać przyrządy pomiarowe,
4) opisać zagrożenia występujące podczas wykonywania pomiarów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

narzędzia pomiarowe i osprzęt,

−

przykładowe elementy,

−

uchwyty pomiarowe,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź konserwacje przyrządów pomiarowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać środki zmywające i konserwujące,
2) przeanalizować instrukcję użytkowania środków zmywających i konserwujących,
3) umyć przyrządy pomiarowe, narażone na działanie korozji środkiem zmywającym,
4) wytrzeć do sucha ściereczką umyte elementy,
5) nanieść na konserwowane części środek konserwujący,
6) umieścić przyrząd w oryginalnym futerale.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

przyrządy pomiarowe,

−

środek zmywający,

−

środek konserwujący,

−

czyściwo,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Stanowisko ślusarskie

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z zestawu narzędzi pomiarowych i obróbkowych przygotowanych przez nauczyciela

wybierz te, które stanowią stałe wyposażenie stanowiska roboczego do obróbki ręcznej.
Wyjaśnij zasady prawidłowej organizacji stanowiska do obróbki ręcznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozpoznać narzędzia pomiarowe i obróbkowe stosowane podczas prac na obróbce

ręcznej,

2) rozmieścić narzędzia na stole,
3) wyjaśnić zasady rozmieszczenia narzędzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

narzędzia: suwmiarka, mikrometr, średnicówka mikrometryczna, wiertła, młotki, pilniki,
piłki, imadło ślusarskie, wkrętaki, nożyce ręczne.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj jakiego rodzaju imadła znajdują się w pracowni. Sprawdź, czy są one

prawidłowo zamocowane uwzględniając swój wzrost.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść zadania,
2) przyporządkować znajdujące się w pracowni imadła do odpowiedniej grupy,
3) sprawdzić wysokość ustawienia imadła.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

stół ślusarski,

−

imadło zawiasowe,

−

imadło równoległe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Podstawowe operacje obróbki ręcznej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród narzędzi, które, dostaniesz od nauczyciela wybierz 5, które są używane do

trasowania. Wpisz nazwę narzędzia do tabeli oraz napisz, jakie jest jego przeznaczenie.

Tabela 1. Tabela do ćwiczenia 1

Lp.

Nazwa narzędzia

Przeznaczenie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać treść zadania,
2) wybrać 5 narzędzi, które są stosowane do trasowania,
3) nazwać narzędzia traserskie,
4) określić przeznaczenie narzędzi traserskich,
4) wpisać do tabeli odpowiednie informacje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

młotek,

−

imadło równoległe,

−

rysik,

−

punktak,

−

przecinak,

−

pilnik,

−

pryzma traserska,

−

środkownik,

−

cyrkiel traserski.

Ćwiczenie 2

Od nauczyciela dostaniesz piłkę ręczną, bez zamocowanego brzeszczotu. Twoim

zadaniem jest poprawne zamocowanie brzeszczotu w oprawce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść zadania,
2) zamocować brzeszczot w oprawie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

piłka ręczna,

−

brzeszczot.

Ćwiczenie 3

Oblicz długość L materiału wyjściowego części przedstawionej na poniższym rysunku,

uwzględniając wymiary: a = 80 mm, b = 65 mm, c = 120 mm, r = 8 mm.

Rys. 1. Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rysunek,
2) napisać wzór na obliczenie długości materiału do gięcia,
3) podstawić wartości do wzoru,
4) obliczyć wynik,
5) zapisać odpowiedź.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

zeszyt,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dobierz średnicę wiertła do wykonania otworu pod gwint M12 w stalowej pokrywie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w poradniku tabelę doboru średnic pod gwintowane otwory,
2) odczytać wartość z tabeli,
3) zapisać średnicę wiertła.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik ślusarza,

−

suwmiarka,

−

wiertła kręte.

Ćwiczenie 5

Dobierz narzędzia i wykonaj wiercenie, rozwiercanie i pogłębianie, według schematu

przedstawionego na rysunku w stalowej płytce.

Rys. 1. Rysunek do ćwiczenia 5

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rysunek,
2) dobrać wymiar i kształt wiertła krętego, rozwiertaka, pogłębiacza,
3) sprawdzić poprawność działania wiertarki stołowej,
4) zamocować wiertło w uchwycie wiertarskim,
5) zamocować przedmiot,
6) wykonać wiercenie,
7) sprawdzić wymiar otworu,
8) zamocować rozwiertak w uchwycie wiertarskim,
9) wykonać rozwiercenie,
10) sprawdzić wymiary otworu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11) zamocować pogłębiacz w uchwycie wiertarskim,
12) wykonać pogłębianie,
13) sprawdzić wymiary otworu,
14) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

wiertła kręte,

−

zestaw rozwiertaków,

−

zestaw pogłębiaczy,

−

wiertarka stołowa,

−

suwmiarka uniwersalna,

−

imadło maszynowe.

Ćwiczenie 6

Wykonaj gwint wewnętrzny M12 w otworze przelotowym wykonanym w płytce

z aluminium. Dobierz odpowiednie narzędzia do sprawdzenia gwintu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zamocować płytkę w imadle,
2) przygotować komplet gwintowników,
3) przygotować pokrętło do gwintowników,
4) przygotować narzędzia do sprawdzania gwintów,
5) naciąć gwint używając kolejnych gwintowników,
6) sprawdzić poprawność wykonania gwintu,
7) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

komplet gwintowników,

−

pokrętło do gwintowników,

−

imadło maszynowe,

−

sprawdziany do gwintów,

−

płytka z otworem pod gwint M12.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Podstawy obróbki skrawaniem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W tabeli zostały zapisane podstawowe rodzaje obróbek skrawaniem, dopisz do każdego

rodzaju obróbki cechy wspólne tych obróbek oraz różnice.

Tabela 1 Tabela do ćwiczenia 1

Rodzaj obróbki

Cechy wspólne

Różnice

Toczenie

Frezowanie

Szlifowanie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować podobieństwa wymienionych obróbek skrawaniem,
2) przeanalizować różnice, które rozróżniają każdą z obróbek,
3) wypełnić tabelę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

literatura dotycząca obróbki skrawaniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Napędy i zespoły robocze obrabiarek

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz obrabiarkę do wykonania zadanej operacji technologicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację techniczną danego detalu,
2) zidentyfikować potrzebną obrabiarkę,
3) na podstawie dokumentacji technologicznej wynotować istotne wymagane parametry

obrabiarki,

4) przeanalizować instrukcje obsługi obrabiarek,

5) na podstawie wymaganych parametrów dobrać obrabiarkę,

6) uzasadnić dobór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa i instrukcje obsługi obrabiarek,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Toczenie i tokarki

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj narzędzia do obróbki wiórowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zidentyfikować narzędzia do obróbki wiórowej korzystając z katalogów,
2) odczytać parametry narzędzi,
3) zanotować nazwy i parametry.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

zestaw narzędzi do obróbki wiórowej,

−

katalogi.

Ćwiczenie 2.

Dobierz obrabiarkę do wykonania zadanej operacji technologicznej. Od nauczyciela

otrzymasz dokumentację technologiczną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną detalu,
2) zidentyfikować potrzebną obrabiarkę,
3) na podstawie dokumentacji technologicznej wynotować wymagane parametry obrabiarki,
4) przeanalizować instrukcję obsługi obrabiarek,
5) na podstawie wymaganych parametrów określić obrabiarkę,
6) uzasadnić dobór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcje obsługi obrabiarek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj toczenie rękojeści do narzynki, według rysunku.

Rys. 1. Rysunek do ćwiczenia 3

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zamocować materiał w uchwycie,
2) wykonać nakiełek,
3) wykonać toczenie na zadaną długość oraz średnicę,
4) odciąć obrabiany element,
5) wykonać toczenie wzdłużne na długości 4 mm na średnicę 5mm
6) wykonać ukosowanie pod kątem 45°,
7) obrócić materiał i zamocować nóż kształtowy w celu uzyskania kulistej końcówki,
8) uporządkować stanowiska pracy,
9) zastosować przepisy bhp podczas pracy

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

stalowy wałek,

−

noże tokarskie,

−

tokarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Frezowanie i frezarki

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Twoim zadaniem jest przygotowanie operacji frezowania. W tym celu dobierz narzędzia

i przyrządy do wykonywania pracy na frezarce.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną wykonania detalu,
2) zidentyfikować operacje, jakie należy wykonać,
3) dobrać parametry do poszczególnych operacji,
4) dobrać narzędzia,
5) uzasadnić dobór narzędzi i przyrządów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

karty katalogowe narzędzi,

−

literatura, zgodna z 7 punktem poradnika, dotycząca frezowania.

Ćwiczenie 2

Od nauczyciela otrzymasz rysunki wykonawcze części maszyn. Twoim zadaniem jest

wykonanie frezowania tych części według rysunku wykonawczego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną procesu wytwarzania detalu,
2) przeanalizować z instrukcję obsługi obrabiarki,
3) dobrać narzędzia i przyrządy,
4) dobrać parametry skrawania,
5) zamocować przedmiot na frezarce,
6) wykonać detal,
7) sprawdzić jakość wykonanego detalu,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

narzędzia skrawające i przyrządy,

−

obrabiarki skrawające różnego typu,

−

literatura, dotycząca frezowania, zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Szlifowanie i szlifierki

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj szlifowanie części maszynowej zgodnie z rysunkiem otrzymanym od

nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokumentację technologiczną,
2) dobrać kształt ściernicy,
3) zamocować przedmiot,
4) wykonać szlifowanie,
5) uporządkować stanowisko pracy,
6) zastosować przepisy bhp podczas pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja technologiczna,

−

instrukcja obsługi obrabiarki,

−

narzędzia skrawające i przyrządy,

−

szlifierka,

−

literatura, dotycząca szlifowania, zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11. Przygotowanie części do spawania. Spawanie gazowe

i łukowe

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Od nauczyciela otrzymasz próbki materiałów połączonych różnymi metodami.

Rozpoznaj te połączenia, które zostały wykonane metodą spawania elektrycznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć próbki,
2) rozpoznać próbki wykonane techniką spawania elektrycznego,
3) udzielić poprawnej odpowiedzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

różne rodzaje połączeń materiałów.

Ćwiczenie 2

Od nauczyciela otrzymasz próbki stalowe. Połącz te materiały metodą spawania

elektrycznego, stosując spoinę czołową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zukosować materiały,
2) dobrać urządzenia i odzież ochronną,
3) dobrać parametry spawania,
4) wyregulować parametry spawania,
5) wykonać połączenie,
6) ocenić jakość wykonanej spoiny,
7) uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

materiały stalowe do spawania,

−

aparat spawalniczy.

Ćwiczenie 3

Od nauczyciela otrzymasz próbki stalowe. Połącz te materiały metodą spawania

elektrycznego, stosując spoinę pachwinową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

materiały stalowe do spawania,

−

aparat spawalniczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.12. Zgrzewanie, lutowanie i klejenie

5.12.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj połączenie lutowane płytek stalowych rozmieszczonych w sposób

przedstawiony na rysunku poniżej.

Rys. 1. Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować rysunek,
2) oczyścić powierzchnie łączone,
3) nagrzać główkę lutownicy i potrzeć jej główkę o topnik,
4) dotknąć główką do lutu tak by po stopieniu na części roboczej osadziła się warstewka

stopu,

5) ocynowaną część roboczą główki przyłożyć do miejsca lutowanego,
6) potrzeć i rozprowadzić stop wzdłuż szwu aż do połączenia powierzchni.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

płytki stalowe,

−

narzędzia pomiarowe,

−

narzędzia do oczyszczenia powierzchni,

−

lutownica,

−

topniki,

−

lut.

Ćwiczenie 2

Od nauczyciela otrzymasz próbki materiałów. Rozpoznaj te próbki, które zostały

wykonane metodą zgrzewania, klejenia, lutowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć próbki,
2) rozpoznać próbki wykonane metodą zgrzewania,
3) rozpoznać próbki wykonane metodą klejenia,
4) rozpoznać próbki wykonane metodą lutowania,
5) udzielić odpowiedzi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

różne rodzaje próbek łączonych różnymi metodami.

Ćwiczenie 3

Od nauczyciela otrzymasz różne materiały. Połącz te materiały metodą klejenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozpoznać materiały,
2) dobrać rodzaj kleju do materiału klejonego,
3) oczyść materiały,
4) zgodnie z zaleceniami producenta rozprowadź klej na materiał,
5) docisnąć powierzchnie klejone do siebie,
6) odczekać, aż klej zostanie utwardzony,
7) pamiętać o stosowaniu przepisów bhp.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

dwa rodzaje materiałów,

−

odpowiedni rodzaj kleju.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.13. Bezpieczeństwo i higiena pracy i ochrona środowiska

podczas wykonywania obróbki: ręcznej, maszynowej
obróbki wiórowej oraz spajania metali

5.13.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj tabelkę, w której przedstawione zostały opisy różnych sytuacji

zagrażających zdrowiu pracowników. Określ rodzaj zagrożenia wynikający z przedstawionej
sytuacji oraz podaj sposób rozwiązania problemu.

Opis zagrożenia

Rodzaj zagrożenia

Rozwiązanie problemu

Podczas wykonywania
operacji

trasowania

pracownik

nieodpowiednio
ustawioną lampę

Pracownik

podczas

wykonywania operacji
wiercenia jest ubrany
w luźny

strój

zwisającymi
mankietami.

podłodze

jest

rozlany olej.

Przy

ostrzeniu

narzędzi pracownik
nie używa okularów
ochronnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zagrożenia,
2) uzupełnić tabelkę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Opisz zagrożenia występujące podczas szlifowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować wyposażenie stanowiska pracy,
2) przeanalizować stanowiskową instrukcją bhp,
3) przeanalizować instrukcję obsługi obrabiarki,
4) wypisać zagrożenia,
5) dokonać oceny ryzyka zawodowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi obrabiarek,

−

instrukcje stanowiskowe bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie podstawowych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 4, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 3, 6, 10, 15, 16 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – co najmniej 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. b, 4. c, 5. c, 6. b, 7. b, 8. d, 9. b, 10. d, 11. c,
12. b, 13. a, 14. b, 15. b, 16. d, 17. a, 18. b, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić narzędzia traserskie

Określić celowość malowania przedmiotów przed
trasowaniem

Dobrać przyrząd traserski

Rozróżnić różnego rodzaju nożyce

Rozróżnić elementy wiertła

Dobrać kąt wierzchołka wiertła w zależności od
użytego materiału

Rozróżnić rodzaje wierceń

Rozróżnić rodzaje oznaczeń gwintów

Rozróżnić temperaturę podczas lutowania

10 Dobrać rodzaj topnika dorodzaju lutowania

11 Rozpoznać oznakowanie butli gazowych

12 Zdefiniować pojęcie zgrzewania

13 Rozróżnić przeznaczenie obrabiarek

14 Zdefiniować pojęcie kąta ostrza noża

15 Scharakteryzować podzespoły tokarki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zastosować metodę toczenia dla odpowiednich
przedmiotów

17 Rozpoznać frezowanie walcowe

18 Rozróżnić rodzaje frezowania

19 Zastosować pomiary warsztatowe

20 Wyjaśnić zastosowanie suwmiarki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 zadań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi

przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki zaznacz kółeczkiem błędną
odpowiedź, następnie zaznacz odpowiedź prawidłową.

4. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
6. Pracuj samodzielnie, będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Na rozwiązanie masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Punktak traserski służy do

a) wykreślania linii.
b) punktowania wyznaczonych linii.
c) nanoszenia rys na powierzchniach czołowych wałków.
d) prowadzenia linii poziomych i pionowych.

2. Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu

a) zwiększenie widoczności trasowanych linii.
b) nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu.
c) zabezpieczenie przed korozją.
d) zabezpieczenie przed zniszczeniem.

3. Punktak traserski przedstawia rysunek

a) a.
b) b.
c) c.
d) d.

4. Brzeszczot jest elementem

a) nożyc krążkowych.
b) nożyc gilotynowych.
c) piłki ręcznej.
d) nożyc ręcznych.

5. Łysinka wzdłuż rowków wiertła służy do

a) skrawania.
b) usuwania wiórów.
c) prowadzenia wiertła w otworze.
d) ułożeniu wiertła na przedmiocie.

6. Kąt wierzchołkowy wiertła do wiercenia stopów aluminium wynosi

a) 85–90°.
b) 130–140°.
c) 110–120°.
d) 50–75°.

7. Rozwiercanie wykonuje się w celu

a) pogłębienia otworu.
b) uzyskania dużej dokładności otworu.
c) uzyskania większej średnicy otworu.
d) powiększenia otworu.

8. Gwint trapezowy symetryczny oznacza się

a) S48×8.
b) M16LH.
c) M12.
d) Tr48×8.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Do lutowania miękkiego stosuje się luty, których temperatura topnienia nie przekracza

a) 600°C.
b) 500°C.
c) 800°C.
d) 200°C.

10. Jako topnika do lutowania miękkiego używa się

a) boraksu.
b) chloru sodu.
c) chlorku potasu.
d) chlorku cynku.

11. Butle tlenowe do spawania gazowego malowane są na kolor

a) biały.
b) czerwony.
c) niebieski.
d) zielony.

12. Proces zgrzewania polega na

a) nierozłącznym połączeniu metali poprzez wprowadzenie między przygotowane

powierzchnie cienkiej substancji.

b) łączeniu metali przez nagrzanie obydwu części do stanu plastycznego i dociśnięciu

ich do siebie.

c) łącznie elementów za pomocą cienkich elementów metalowych.
d) łączenie metali przy pomocy elektrody.

13. Obrabiarką nazywamy maszynę do

a) kształtowania przedmiotów.
b) zgrzewania przedmiotów.
c) przewożenia przedmiotów.
d) mierzenia przedmiotów.

14. Kąt ostrza noża to

a) kąt pomiędzy powierzchnią natarcia a płaszczyzną skrawania.
b) kąt pomiędzy powierzchniami natarcia i przyłożenia.
c) kąt pomiędzy powierzchniami natarcia a płaszczyzną prostopadłą do płaszczyzny do

płaszczyzny skrawania.

d) kąt, który ma za zadanie zmniejszenie tarcia narzędzia o obrobioną powierzchnię.

15. Konikiem nazywa się zespół tokarki służący do

a) zamocowania przedmiotu.
b) podpierania obrabianych przedmiotów.
c) zwiększania obrotów silnika.
d) zmiany położenia przedmiotów.

16. Toczenie stożków ze skręconymi saniami narzędziowymi stosuje się do obróbki stożków

a) o małej zbieżności.
b) wewnętrznych.
c) zewnętrznych.
d) krótkich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Frezowanie walcowe polega na skrawaniu materiału frezem

a) leżącym na powierzchni walcowej.
b) z ostrzami położonymi na powierzchni czołowej.
c) leżącym na powierzchni stożkowej.
d) leżącym na powierzchni okrągłej.

18. Frezowanie przeciwbieżne przedstawia

a) rys.1.
b) rys.2
c) rys.3.
d) rys.1 i rys.3.

19. Pomiary warsztatowe wykonujemy w celu:

a) sprawdzenia stanu wykonanego przedmiotu.
b) sprawdzenia wyglądu wykonanego przedmiotu.
c) sprawdzenia chropowatości wykonanego przedmiotu.
d) sprawdzenia dokładności wykonanego przedmiotu.

20. Suwmiarka służy do wykonania pomiarów

a) mniej dokładnych.
b) zewnętrznych, wewnętrznych i głębokości.
c) płaskości powierzchni.
d) kąta prostego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie podstawowych
technik wytwarzania części maszyn”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 6, 8, 10, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. c, 4. d, 5. b, 6. b, 7. a, 8. c, 9. b, 10. d, 11. a,
12 b, 13. a, 14. d, 15. a, 16. a, 17. c, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel

operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować

chropowatość

powierzchni

Rozróżnić rodzaje suwmiarek

Rozróżnić rodzaje frezarek

Zastosować parametry skrawania

Rozróżnić przeznaczenie tokarek

Scharakteryzować podzespoły tokarki

Rozróżnić metody frezowania

Zastosować

odpowiedni

rodzaj

szlifierki do płaszczyzn

Określić zastosowanie mikrometra

10 Dobrać rodzaj ściernicy

11 Rozróżnić rodzaje noży tokarskich

12 Rozpoznać rodzaje spoin

13 Zastosować schemat prostowania blach

Rozróżnić

temperaturę

podczas

lutowania

15 Rozróżnić rodzaje rozwiertaków

16 Zdefiniować pojęcie klejenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dobrać odpowiedni naddatek podczas
rozwiercania materiału

18 Rozróżnić narzędzia traserskie

Określić

celowość

malowania

przedmiotów przed trasowaniem

20 Dobrać strój ochronny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Zapoznaj uczniów z instrukcją przed rozpoczęciem testu.
5. Jeśli są jakieś wątpliwości co do zrozumienia instrukcji wyjaśnij wątpliwości.
6. Pamiętaj o czasie przeznaczonym na rozwiązanie testu i nie przekraczaj go.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Test składa się z 20 pytań, do każdego masz 4 możliwości wyboru. Na karcie odpowiedzi

przy odpowiednim zadaniu postaw X, w razie pomyłki zaznacz kółeczkiem błędną
odpowiedź, następnie zaznacz X odpowiedź prawidłową.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Chropowatość powierzchni jest to

a) odkształcenie powierzchni.
b) średnie odchylenie od profilu powierzchni.
c) zbiór nierówności powierzchni rzeczywistej przedmiotu o małych odstępach

wierzchołków.

d) inaczej tolerancja powierzchni.

2. Rysunek przedstawia

a) suwmiarkę z noniuszem.
b) suwmiarkę z czujnikiem z podziałką

kreskową.

c) suwmiarkę z odczytem cyfrowym.
d) mikrometr.

3. Na rysunku przedstawiono frezarkę

a) poziomą zwykłą.
b) poziomą uniwersalną.
c) wspornikową.
d) pionową.

4. Jednym z parametrów skrawania jest

a) skrawalność.
b) średnica skrawania.
c) gładkość skrawania.
d) posuw.

5. Na tokarkach produkcyjnych nie wykonuje się

a) toczenia zewnętrznych powierzchni walcowych.
b) gwintowania.
c) toczenia stożków.
d) wiercenia.

6. Suportem nazywa się zespół tokarki służący do

a) podpierania obrabianych przedmiotów.
b) zamocowania narzędzi skrawających.
c) zwiększania obrotów silnika.
d) zmiany położenia przedmiotów.

7. Na rysunku przedstawione jest frezowanie

a) walcowe.
b) czołowe.
c) przeciwbieżne.
d) współbieżne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Rysunek przedstawia szlifierkę

a) z poziomą osia wrzeciona i stołem wykonującym ruch

postępowo-zwrotny.

b) z poziomą osią wrzeciona i stołem wykonującym ruch

obrotowy.

c) z pionową osia wrzeciona i stołem wykonującym ruch

obrotowy.

d) z pionową osia wrzeciona i stołem wykonującym ruch

postępowo-zwrotny.

9. Mikrometr służy do

a) pomiarów mniej dokładnych.
b) pomiarów długości, grubości i średnicy.
c) sprawdzenia płaskości powierzchni.
d) sprawdzenia kąta prostego.

10. Na rysunku przestawiona jest ściernica

a) z zaokrągleniem.
b) płaska.
c) pierścieniowa.
d) talerzowa.

11. Rysunek przestawia nóż tokarski

a) zdzierak.
b) wykańczak.
c) osadzony.
d) zwykły.

12. Spoina pachwinowa jest przedstawiona na rysunku

a) a.
b) b.
c) c.
d) d.

13. Na rysunku jest przedstawiony

a) schemat uderzeń przy prostowaniu blachy.
b) schemat przyciągania cząsteczek.
c) pracy gięcia płaskownika.
d) proces zwijania sprężyny.

14. Do lutowania twardego stosuje się luty, których temperatura topnienia jest większa od:

a) 600°.
b) 200°.
c) 800°.
d) 500°.

15. Zdzierak jest przedstawiony na rysunku

a) a.
b) b.
c) c.
d) d.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Proces klejenia polega na

a) nierozłącznym połączeniu metali poprzez wprowadzenie między przygotowane

powierzchnie cienkiej substancji.

b) łączeniu metali przez nagrzanie obydwu części do stanu plastycznego i dociśnięciu

ich do siebie.

c) łącznie elementów za pomocą cienkich elementów metalowych.
d) łączenie metali przy pomocy elektrody.

17. Naddatek podczas rozwiercania dla otworu o średnicy 26–35 mm wynosi

a) 2–2,5.
b) 1,5–2.
c) 1–1,5.
d) 0,5–1.

18. Środkownik służy do

a) wykreślania linii.
b) punktowania wyznaczonych linii.
c) nanoszenia rys na powierzchniach czołowych wałków.
d) prowadzenia linii poziomych i pionowych.

19. Malowanie materiału przed trasowaniem ma na celu

a) zwiększenie widoczności trasowanych linii.
b) nadanie przedmiotowi estetycznego wyglądu.
c) zabezpieczenie przed korozją.
d) zabezpieczenie przed zniszczeniem.

20. Pracownik podczas wykonywania prac z zakresu obróbki ręcznej i maszynowej powinien

być ubrany w
a) ubranie ochronne gumowe.
b) ubranie ochronne bez zwisających części, głowa okryta czapką, okulary ochronne.
c) normalny strój codzienny oraz okulary ochronne
d) czapkę ochronną oraz okulary.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Stosowanie podstawowych technik wytwarzania części maszyn

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Górecki A.: Technologia ogólna. Podstawy technologii mechanicznych. WSiP,

Warszawa 1993

2. Jaczewski J., Opalińska E., Pruszkowski W.: Wiadomości z techniki. PWRiL, Warszawa

1981

3. Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 1992
4. Malinowski J.: Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1991
5. Mały poradnik mechanika. Tom I i II. WNT, Warszawa 1996
6. http://www.samochodowka.koszalin.pl/warsztaty
7. http://www.welding.republika.pl

Literatura metodyczna
1. Figurski J., Smela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.

Wydawnictwo ITeE, Radom 2001

2. Niemirko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie „Żak”,

Warszawa 2003

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych, cz. I i II.

Wydawnictwo ITeE, Radom 1999