1

Polityka celna w warunkach

doskonałej konkurencji

• Cła: równowaga cząstkowa: kraju duży i mały
• Analiza w ramach równowagi ogólnej
• Krzywe oferowania
• Optymalna taryfa celna: prezentacja graficzna i

dowód;

• Efektywna protekcja celna;
• Protekcjonizm wychowawczy i dualizm

gospodarczy

• Polityka handlowa przy występowaniu

niedoskonałości rynkowych

 JJ Michalek

Cła i inne restrykcje handlowe

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

Remaining tariff as % of 1930 tariff

0

10

20

30

40

50

60

1945

1955

1965

1975

1985

1995

Nastąpiła bardzo wyraźna obniżka poziomu protekcji celnej w latach
powojennych, między innymi dzięki negocjacjom w ramach GATT

Cła definicje

• Polityka handlowa a cło: tradycyjny

instrument, regulowany międzynarodowo;

• Rodzaje ceł: importowe i inne

• Sposoby wymierzania ceł: ad valorem i

specyficzne;

• Znacznie ekonomiczne ceł.

 JJ Michalek

2

Równowaga cząstkowa, doskonała

konkurencja (założenia): mały kraj

z

q

P

A

p

0

q

4

q

0

P

W

S

D

 JJ Michalek

Równowaga cząstkowa, mały kraj:

skutki wprowadzenia cła

z

y

z

x

q

P

A

p

t

d

c

b

a

0

q

3

q

1

q

4

q

0

P

W+t

P

W

S

D

 JJ Michalek

Nadwyżka producenta

b

a

q

P

2

p

C

B

0

q

2

q

1

P

1

A

S

Price up

Æ surplus incresed by area of b

 JJ Michalek

3

Nadwyżka konsumenta

b

a

q

P

2

p

C

B

0

q

2

q

1

P

1

A

D

Price up (fom P

1

to P

2

)

Æ

Surplus down by area b

 JJ Michalek

Zmiany dobrobytowe w małym

kraju

• Zmiany wynikające z wprowadzenia ceł::

• Nadwyżka producenta:

+a

• Nadwyżka konsumenta:

- (a+b+c+d)

• Dochody fiskalne :

+c

• Î Zmiany dobrobytowe netto:

-(b+d)

 JJ Michalek

Sumowanie krzywych podaży

=

+

(c)

(b)

(a)

S

W+d

S

W

S

d

F

P

F

P

F

P

 JJ Michalek

4

Równowaga cząstkowa w dużym

kraje: konsekwencje

K

t

K

f

D

t

P

q

S

d+W

S

d+W+t

S

d

q

2

q

3

q

0

q

1

0

P

W

P

*

W+t

P

W+t

t

d

e

c

b

a

 JJ Michalek

Zmiany dobrobytowe w dużym

kraju

• Zmiany wynikające z wprowadzenia ceł::

• Nadwyżka producenta:

+a

• Nadwyżka konsumenta:

- (a+b+c+d)

• Dochody fiskalne :

+c+e

• W tym efekt terms of trade: e

• Î Zmiany dobrobytowe netto:

+e -(b+d)

 JJ Michalek

Równowaga ogólna:

mały kraj, wolny handel

 JJ Michalek

K

F

K

M

U

a

P

Q

F

Q

M

P

0

F

M

D

f

U

f

K

f

Q

f

Slope –P

M

/P

F

(terms of trade)

5

Równowaga ogólna: mały kraj,

skutki wprowadzenia cła

K

F f

B

A

U

t

U

a

Q

Q

F 1

Q

F 0

K

M f

Q

M 1

Q

M 0

Q

0

F

M

D

t

D

f

U

f

K

t

K

f

Q

t

Q

f

S lo p e -P

T

M

/P

T

F

(te r m s o f tr a d e )

S lo p e
-P

M

/P

F + t

 JJ Michalek

Równowaga ogólna: kraj duży:

skutki wprowadzenia cła

E

D

F

1

F

0

M

0

M

1

0

F

M

t P

W

m

t

U

t

U

f

K

t

K

f

Q

t

Q

f

Slope
–(P

M

/P

F

)

Slope
-P

M

/P

F(1+

t)

Slope
-(P

M

/P

F

(

1+

t

))

t

 JJ Michalek

Optymalne cło:

ilustracja graficzna

 JJ Michalek

Y

aut

R

max

Y

max

Dochód realny

Dochód realny
i wpływy z ceł

Poziom cła

t

p

t

r

t

opt

0

Wpływy z ceł

6

Równowaga ogólna przy użyciu krzywych oferowania

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

0

1

2

3

0

1

2

3

export Manufactures

A

; import Manufactures

B

import Food

A

; export Food

B

offer

B

offer

A

trade equilibrium

Przecięcie
krzywych
oferowa-
nia
wyznacza
równo-
wagę w
handlu

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

0

1

2

3

0

1

2

3

export Manufactures

A

; import Manufactures

B

im

por

t Food

A

;

expor

t Food

B

offer

A

no tariff

offer

B

offer

A

tariff

C

D

Wpływ cła na krzywą oferowania

Nałożenie cła zmienia położenie
krzywej oferowania (kurczy się)

Optymalna taryfa

Styczność między krzywą
obojętności a krzywą
oferowania zagranicy

 JJ Michalek

Q

t

U

t*

U

f

O

K

D

R

*

R

’

R

F

Q

A

K

on

sum

pcja F

Æ

Im

p

ort F

Æ

Eksport C Æ

Å Konsumpcja C

0

T

7

Krzywa popytu na import: MD

 JJ Michalek

Przy wzroście ceny (z P

1

do P

2

) np. wskutek wprowadzenia cła:

Spada konsumpcja (z D

1

do D

2

) a

wzrasta krajowa produkcja (z S

1

do S

2

) ==>

przy cenie P

1

--> popyt na import MD= D

1

-S

1

;

przy cenie P

2

--> popyt na import MD= D

2

-S

2

c

b

a

Q

Q

P

P

P

A

P

2

P

1

MD

D

S

D

2

-S

2

D

1

-S

1

S

1

S

2

D

2

D

1

Krzywa podaży eksportowej:

export supply curve: XS

 JJ Michalek

Przy cenie P

1

: podaż eksportowa równa S

*

1

-D

*

1

;

Przy cenie P

2

: podaż eksportowa równa S

*

2

-D

*

2

;

Î Powstaje krzywa XS

Q

Q

P

P

P

2

P

1

P

*

A

XS

D*

S

*

S

*

1

-D

*

1

S

*

2

-D

*

2

D

*

2

D

*

1

S

*

1

S

*

2

Równowaga cząstkowa w kraju

dużym: raz jeszcze

(b)

(a)

K

t

K

f

D

d

q

t

q

f

0

q

m

P

P

W+t

P

W

P

*

W+t

B+D

E

C

D

M

S

x

t

Cena

Ilość

S

d+W

S

d+W+t

S

d

q

2

q

3

q

0

q

1

0

P

W

P

*

W+t

P

W+t

t

d

e

c

b

a

8

Wyprowadzenie optymalnej

taryfy celnej (P. Krugman)

Ażeby policzyć optymalna taryfę celną musimy zauważyć, że prawdziwy koszt dodatkowej
jednostki importu nie jest równy cenie, lecz sumie ceny i dodatkowego efektu (kosztu) nabycia
dodatkowej jednostki po koszcie marginalnym (inframrginal).
Wprowadzając następujące oznaczenia:
p*(m):

krzywa

podaży importowej (poziom ceny zagranicznej);

p*(m) + m[dp*(m)/dm]:

marginalny koszt importu (w kraju)

MC

m

:

krzywa

marginalnego

kosztu

importu

-->

Optymalna taryfa importowa <---> cena wewnętrzna = koszt marginalny (MC) tj. p(m)=MC

m

 JJ Michalek

Optymalna taryfa celna: ilustracja

do formalnego dowodu

p

m

m

t

m

F

MC

m

S

X

D

M

P

F

P

*

t

P

t

 JJ Michalek

Wyprowadzenie optymalnej

taryfy celnej (P. Krugman)

Optymalna taryfa może być wyrażona przy pomocy elastyczności zagranicznej
podaży importowej:
Krańcowy koszt importu (MC

m

) ma być równy krajowej cenie [p(m)] i wiedząc,

że:

A cena krajowa po wprowadzeniu optymalnego cła (

τ) równa się:

po pewnych manipulacjach otrzymujemy formułę optymalnej taryfy
importowej::

gdzie:

ζ

∗

oznacza cenową elastyczność zagranicznej podaży [tj.

(dm/m)/(dp*/p*)]

*

1

)

2

.

2

(

ζ

τ

=

imp













+

=

























+

⋅

=













⋅

+

⋅

=

+

=

*

*

*

*

*

*

*

*

*

1

1

)

(

)

(

)

(

:

1

1

)

(

*

)

(

)

(

1

)

(

]

)

(

[

)

(

ζ

m

p

m

p

m

dp

m

dm

m

p

dm

m

dp

m

p

m

m

p

dm

m

dp

m

m

p

MC

m

)

1

)(

(

)

(

*

τ

+

=

m

p

m

p

 JJ Michalek

9

International Trade & the World Economy;

 Charles van Marrewijk

0

1

2

3

0

1

2

3

export Manufactures

A

; import Manufactures

B

im

port Food

A

; export Food

B

offer

A

no tariff

offer

B

no tariff

offer

A

tariff

offer

B

tariff

C

D

E

F

Cło optymalne i retaliacja

Wojna celna zmniejsza
dobrobyt krajów

 Jan J. Michalek

Wojna celna

Wojna celna zmniejsza
dobrobyt krajów

T

r

F

r

R

*t

R

*

R

t

R

F

F

f

F

t

C

f

T

t

T

t

C

F

0

C

0

C

1

C

r

C

t

0

Protekcjonizm wychowawczy

Infant industry protection

q

5

q

4

e

t

q

3

Q

P

q

2

q

1

O

b

d

c

a

P

W+t

P

W

S

'

S

D

 JJ Michalek

10

Dualizm gospodarczy w krajach

rozwijających się

Przejawy dualizmu gospodarczego:
- duże różnice w poziomie wydajności pracy między nowoczesnym

sektorem przemysłowym a rolnictwem (niekiedy 15:1)

- znacznie

wyższe płace w przemyśle niż w rolnictwie (do 10:1)

- wysoka

kapitało-intensywność nowoczesnego przemysłu

- wysoki

poziom

bezrobocia.

 JJ Michalek

Dualizm gospodarczy w krajach

rozwijających się

O

F

O

M

P

M*

MPL

M

P

F*

MPL

F

MPL, w

w

F

w

M

L

2

L

1

Przesunięcie jednego pracownika z produkcji F do produkcji M Î
Wzrost wartości produkcji w gospodarce o wielkość (w

M

-w

F

).

(bo w nieefektywnej gospodarce nie ma mechanizmu wyrównywania się cen)

 JJ Michalek

Dualizm gospodarczy:

Argument Harris-Todaro

Protekcjonizm w M ponosi P

M

i powoduje, że większe bodźce do przepływu siły

roboczej z F do M
Ale: first best policy:
stymulowanie bezpośrednie wzrostu produkcji lub zatrudnienia w dziale M.

Argument Harris-Todaro:
- Obserwuje

się duże różnice płacowe i duży poziom bezrobocia.

- Ludzie

migrują ze wsi do miast w oczekiwaniu na wyższe płace ponosząc

dodatkowy koszt i ryzyko związane z bezrobociem.

 JJ Michalek

11

Protekcjonizm a produkcyjne

niedoskonałości rynkowe

Q

4

Q

3

H

I

Q

P

Q

2

Q

1

O

G

F

E

D

C

B

A

P

W

P

W(1+t)

P

W(1+t)

P

W

S

h

'

S

h

D

h

- Krzywą S

h

obrazuje prywatny koszt krańcowy. Pokazano również krzywą społecznego kosztu

marginalnego (S

h

'), która jest położona niżej ze względu na dodatkowe korzyści (efekty zewnętrzne)

związane z produkowaniem tegoż dobra. Natomiast krzywa popytu krajowego (D

h

) prawidłowo

odzwierciedla zarówno koszt prywatny jak i społeczny.

Protekcjonizm a konsumpcyjne

niedoskonałości rynkowe

B

Q

4

Q

3

H

Q

P

Q

2

Q

1

O

G

F

E

D

C

A

P

W

P

W(1+t)

P

W(1+t)

P

W

D

h

'

S

h

D

h

- D

h

prywatna wyceny krańcowej a społeczna wycena marginalna (D

h

'), jest

położona niżej ze względu na dodatkowe koszty (efekty zewnętrzne) związane
z konsumpcją.

- krzywa

podaży krajowej (S

h

) prawidłowo odzwierciedla zarówno koszty

Zmiany ceł w Stanach Zjednoczonych

International Trade & the World Economy;  Charles van Marrewijk

0

10

20

30

40

50

60

1820

1870

1920

1970

tariff revenue / import valu

e

tariff of
Abominations Morrill and

War tariffs

Haw ley-
Smoot

Fordney-
McCumby

Kennedy

12

Motywy wprowadzenia cła przy

doskonałej konkurencji: podsumowanie

1.

względy produkcyjne, uzasadniane wagą danego produktu (np. nowoczesny
technologicznie) lub potrzebą utrzymania zatrudnienia w danym sektorze.

2.

ograniczenie konsumpcji. Często stosuje się wysokie cła na tzw. dobra luksusowe na
towary szkodliwe dla zdrowia (alkohole wysokoprocentowe)

3.

względy fiskalne, bo generuje pewien dochód budżetowy. Lepiej byłoby stosować
jednolitą stawkę celną bez międzysektorowej redystrybucji dochodów.

4.

ograniczenie importu ze względu brak równowagi bilansu handlowego (ale podatek
importowy w modelu "czystego handlu" jest symetryczny do podatku eksportowego)

5.

optymalna taryfa celna, mająca zastosowanie jedynie w przypadku kraju dużego

mogącego jednostronnie podnosić stawki celne (poprawa terms of trade).

6.

protekcjonizm wychowawczy, mający teoretycznie znaczenie dla krajów mniej
rozwiniętych.

7.

Protekcjonizm może być wykorzystywany dla uzyskania korzyści wynikających z
niedoskonałości rynkowych (ale czy są inne metody).

8.

redystrybucja wynagrodzenia czynników produkcji, która może być wykorzystywana
na korzyść czynników produkcji rzadkich w danym kraju (Stolper-Samuelson)