SK 6. MOTYWACJA I STYLE KIEROWANIA.

Motywowanie - pr

oces świadomego i celowego oddziaływania na motywy postępowania ludzi

poprzez stwarzanie środków i możliwości realizacji ich systemów wartości i oczekiwań dla

osiągnięcia celu motywującego (A. Kozdrój, 1990).

Motyw - przeżycie pobudzające człowieka do działania lub powstrzymujące go

i przeszkadzające w jego wykonaniu.

Motywacja - definicje:

Motywacja to stan gotowości do podjęcia działań, które z pewnych względów są istotne dla

danej jednostki.

Motywacja to proces wewnętrzny, wyznaczający kierunek działania nastawiony na

osiągnięcie określonego celu.

Motywacja to wszystkie mechanizmy odpowiedzialne za podjęcie, ukierunkowanie,

podtrzymanie i zakończenie działań.

Motywacja to inaczej układ motywów ludzkiego postępowania – przedmiot badań wielu nauk

/psychologii, socjologii, nauki o moralności i ogólnie biorąc nauk zajmujących się

interpretacją ludzkich zachowań/. Odróżnia się trwałą strukturę motywacyjną, która nadaje

ogólny kierunek ludzkiego postępowania, od aktualnej motywacji, wywołującej określone

zachowania w danym kontekście sytuacyjnym. Motywacja rozumiana jest jako wewnętrzny

mechanizm, który uruchamia i organizuje ludzkie zachowania oraz kieruje na osiągniecie

celu. Rodzaje motywacji są klasyfikowane wg potrzeb i pragnień ludzkich.

Motywowanie pracowników: narzędzia i metody.

W zależności od czynników, które zachęcają do działania, motywację możemy

podzielić na motywację wewnętrzną, zewnętrzną oraz pozytywną i negatywną.

Motywacji wewnętrznej nie można w pracowniku zbudować, ale można stworzyć

odpowiednie warunki dla jej rozwoju.

Rozwój motywatorów wewnętrznych:



Promowanie zasad współpracy



Więcej samodzielności i decyzyjności

 Zaufanie

Motywacja finansowa - to motywacja pieniężna oraz inne rodzaje motywacji

materialnej, czyli różnego rodzaju dodatkowe świadczenia dla pracowników

Motywacja pozafinansowa - to nagradzanie pracowników poprzez zapewnienie im

poczucia pewności, że są częścią całej firmy i nie można się bez nich obejść, oraz

zagwarantowanie stabilności zatrudnienia i dobrej atmosfery pracy. Narzędzie motywacji

pozafinansowej jest nieprzeliczalne na pieniądze.

Motywacja negatywna - opierającą się na lęku, wzbudzanym przez stwarzanie

poczucia zagrożenia (np. w razie gorszego wykonania zadań groźba utraty części

wynagrodzenia, obniżenia uznania czy nawet zwolnienia z pracy, itd.).

Motywacja pozytywna - polegającą na stworzeniu pracownikowi możliwości rozwoju

i samorealizacji np. lepsze stanowisko ale większa samodzielność pracy, wyższe

wynagrodzenie lub miejsce pracy o lepszym standardzie itp.

Napięcie motywacyjne.

Napięcie motywacyjne jest to specyficzną reakcją systemu regulacji psychicznej,

powstająca wtedy, gdy zostaje naruszony istniejący stan równowagi. Typową przyczyną

napięcia motywacyjnego jest deprywacja potrzeby. Im napięcie motywacyjne jest wyższe,

tym wyższa atrakcyjność bodźca i siła związanej z nim motywacji (J. Reykowski).

Style kierowania a problemy organizatorskie.

Style kierowania - sposoby postępowania przełożonego w stosunku do swoich podwładnych.

Zazwyczaj odzwierciedlają one cechy jego osobowości i przekonania o poprawnym

zarządzaniu personelem. Wybór odpowiedniego stylu kierowania zależy tylko i wyłącznie od

kierownika oraz jego preferencji.

Rodzaje stylów kierowania wg Lewina-Lipitta-White’a:

Styl autokratyczny - kierownik sam ustala cele oraz zadania grupy a następnie dokonuje ich

podziału między pracowników. Wszystkie czynności oraz decyzje podejmowane są bez

wiedzy oraz ingerencji podwładnych*.

Styl demokratyczny - kierownik zachęca swoich podwładnych do uczestnictwa we wspólnym

podejmowaniu decyzji. Pracownicy mają wpływ na ustalanie celów oraz zadań prowadzących

do ich osiągnięcia. Kierownik bierze czynny udział w pracy wykonywanej przez grupę**.

Styl nieingerujący (liberalny) - kierownik daje swoim podwładnym maksymalną swobodę

w realizacji zadań. Osobiście nie podejmuje żadnych decyzji oraz nie uczestniczy

w pracach wykonywanych przez grupę***.

*Styl autokratyczny.

Skuteczność. Autokratyczny styl kierowania prowadzi do bardzo wysokiej efektywności pracy

w danej grupie roboczej. Niska jest jednak jakość, oryginalność wykonywanych zadań, oraz

motywacja podwładnych do pracy. Pracownicy są efektywni jedynie w sytuacji, gdy

podlegają bezpośredniemu nadzorowi.

Stosunki wewnątrzgrupowe. Jeśli kierownik autokratycznie zarządza grupą pracowniczą,

prowadzi to często do wyzwolenia w niej zachowań agresywnych. Są one skierowane na inne

zespoły pracownicze lub na współpracowników (np. szukanie „kozłów ofiarnych”, na których

zrzuci się odpowiedzialność za niepowodzenia bądź kary).

Zadowolenie z pracy w grupie jest bardzo małe, a pracownicy często przeżywają frustracje,

gdyż nie mają możliwości zaspokajania własnych potrzeb.

Styl autokratyczny daje najlepsze rezultaty w sytuacjach zagrożenia i presji czasowej

oraz gdy pracownicy nie potrafią podejmować indywidualnych działań (np. ze względu na

niskie kwalifikacje zawodowe).

** Styl demokratyczny.

Skuteczność. Styl ten sprzyja lepszej jakości pracy, wzmacnia motywację do pracy.

Efektywność wykonywania zadań jest mniejsza niż w przypadku zarządzania

autokratycznego.

Stosunki wewnątrzgrupowe. Relacje między pracownikami z przełożonym często oparte są na

życzliwości i przyjaźni. Stosowanie demokratycznego stylu kierowania jest właściwe w

odniesieniu do pracowników wysoko wykwalifikowanych.

***Styl nieingerujący (liberalny)

Skuteczność. Liberalny styl kierowania prowadzi zazwyczaj do nieefektywnej pracy zespołu.

Styl ten zbliża się do autokratycznego, gdyż podczas pracy grupowej wyłania się przywódca

narzucający swoje zdanie.

Stosunki wewnątrzgrupowe. W sytuacji liberalnego stylu kierowania grupą bardzo często

tworzy się w niej nieformalną strukturę władzy ze swoim przywódcą. Większość

pracowników czuje niechęć do takiego sposobu kierowania ich pracą.

Rodzaje stylów kierowania wg

G. Sergiego

:

Styl osobisty - kierownik samodzielnie podejmuje decyzje w przeświadczeniu o swojej

nieomylności, jest wymagający i zwiększa kontrolę w grupie.

Styl osobisty impulsywny - kierownik jest entuzjastą, człowiekiem o impulsywnej naturze,

niezwykle kreatywny, nie potrafi jednak konsekwentnie realizować swoich pomysłów. Często

nie kończy przedsięwziętych działań.

Styl bezosobowy - kierownik nie angażuje się emocjonalnie, reprezentuje postawę racjonalną

o określonej skali powściągliwości, obojętności i dystansu.

Styl zbiorowy- jest odpowiednikiem stylu demokratycznego. Kierownik jest członkiem grupy

pełnym życzliwości, decyzje podejmowane są kolektywnie w wyniku dyskusji.

Styl spokojny- cechami tego stylu są ład i spokój. Decyzje podejmowane przez kierownika są

ze spokojem i rozwagą.

Literatura:

1. Borkowska S., System motywowania w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1985
2. Kozdrój A., Motywacja – mobilizująco–integrująca dziedzina zarządzania,

w: Podstawy zarządzania organizacjami, pod red. B. Glińskiego, PWE, Warszawa
1990.

3. Reykowski J., Z zagadnień psychologii motywacji, PWE, Warszawa 1970