2011-02-14

1

Dr inż. Mariusz Sobka

Ox 221

[e-mail]



są szczątkowymi, nie uporządkowanymi

sygnałami,



mogą pochodzić ze źródeł pierwotnych

(bezpośrednich pomiarów lub od

pierwotnych nadawców)



albo wtórnych (pisemnych), tworzonych

zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz

organizacji.

2011-02-14

2



powstają jako rezultat integrowania i

porządkowania danych, które w ten sposób

nabierają znaczenia (sensu)



Według Karla Erika Sveiby, jednego z

pionierów definiowania oraz mierzenia

wiedzy, informacja może być „perłą" albo

„bzdurą".

Wiedza to niematerialne zasoby

organizacji, związane z ludzkim

działaniem, których zastosowanie może

być podstawą przewagi konkurencyjnej

organizacji

2011-02-14

3



jest to informacja wartościowa i

zaakceptowana, integrująca dane, fakty,

informacje oraz, często, hipotezy



tworzenie wiedzy wymaga zatem, aby

ktoś wcześniej informacje przetworzył,

połączył i zinterpretował



w węższym znaczeniu – ogół

wiarygodnych informacji o rzeczywistości

wraz z umiejętnością ich wykorzystania



w szerszym znaczeniu – wszelki zbiór

informacji, poglądów, wierzeń itp.,

którym przypisuje się wartość poznawczą

i/lub praktyczną

2011-02-14

4



niektórzy terminy te stosują zamiennie



informacja to strumień wiadomości a

wiedza jest jego wytworem,

zakorzenionych w oczekiwaniach i

przekonaniach odbiorcy

1.

Poznawcze (czyli, to wszystko, czego

uczymy się z wykładów i lektur, a co

jest zbiorem danych i informacji)

2.

Doświadczalne, czyli nasze własne

przeżycia i zdarzenia, które

obserwujemy

2011-02-14

5



danych,



informacji,



procedur,



doświadczenia,



wykształcenia.



kulturą,



etyką,



intuicją,



warunkami pracy,



stylem zarządzania.

2011-02-14

6



z punktu widzenia nośników –

nie zużywa się



z punktu widzenia użyteczności – w

trakcie rozpowszechniania traci swoją

wartość i unikalność



wiedza ezoteryczna (tajemna) –

przeznaczona tylko dla grona

wtajemniczonych, wybrańców



wiedza egzoteryczna (popularna) –

powszechnie dostępna dla każdego, kto

pragnie ją posiadać

2011-02-14

7



wiedza rekomendowana

(dictionary knowledge)



wiedza słownikowa, dostarczająca

odpowiedzi na pytanie:

co to jest?



zawiera definicje pojęć, opisy

zrozumiałe dla wszystkich członków

organizacji i przez nich

wykorzystywane oraz specyficzny język



wiedza relacyjna

(directory knowledge)



wiedza dostarczająca odpowiedzi na

pytanie:

jak?



zawiera znajomość osób i wspólnych

sposobów wykonywania pracy oraz

ogólnie uznawanych relacji

przyczynowo-skutkowych

2011-02-14

8



wiedza proceduralna

(recipe knowledge)



dostarcza odpowiedzi na pytanie:

jak

powinno być?



zawiera różne przepisy i zalecenia

takie, jak np. normy jakości, zasady

selekcji dłużników, cykle produkcyjne;



wiedza aksjomatyczna

(axiomatic

knowledge)



dostarcza odpowiedzi na pytanie:

dlaczego?



zawiera różne pewniki oraz hipotezy

(wartości, cele przedsiębiorstwa itp.),

które podtrzymują działanie

organizacji.

2011-02-14

9



wiedza ogólna i specjalistyczna



wiedza użyteczna i bezużyteczna



wiedza jawna i ukryta

preferowana w społeczeństwach

zachodnich, utożsamiana z zapisem w

bazie danych różnych jej postaci lub

złożonych informacji, jak:

◦

wzorów chemicznych

◦

tablic decyzyjnych

◦

księgi jakości itp.

2011-02-14

10



preferowana w społeczeństwach dalekiego

wschodu, wprost nie dostrzegalna i

wyrażalna



znacząco wpływa na wartość organizacji a

jest wysoce indywidualna i trudna do

sformalizowania



jest głęboko zakorzeniona zarówno w

indywidualnym działaniu i doświadczeniu

jak i w jednostkowych ideałach,

wartościach i emocjach



zaliczamy tu: intuicję, przeczucia i kulturę

organizacji

Treść

Scentralizowany

system

zarządzania

Zdecentralizowany

system

zarządzania

Wiedza

jawna

zasadniczy typ

wiedzy potrzebnej

dla procesu

decyzyjnego

uzupełniający typ

wiedzy potrzebnej

dla procesu

decyzyjnego

Wiedza

ukryta

uzupełniający typ

wiedzy potrzebnej

dla procesu

decyzyjnego

zasadniczy typ

wiedzy potrzebnej

dla procesu

decyzyjnego

2011-02-14

11

2011-02-14

12

wiedza otwarta, czyli

dostępna dla organizacji,

jej pracowników i dla jej

otoczenia

wiedza ślepa, czyli

niedostępna dla

organizacji i jej

pracowników, ale

dostępna dla jej

otoczenia

wiedza ukryta, czyli

dostępna dla organizacji i

jej pracowników a

niedostępna dla jej

otoczenia

wiedza nieznana, czyli

niedostępna dla

organizacji i jej

pracowników i

niedostępna dla jej

otoczenia



tworzenie i przesyłanie wiedzy jawnej i

otwartej jest mniej czułe na system

zarządzania niż pozostałe formy wiedzy



formalizacja zmniejsza znacząco ryzyko

zniekształcania wiedzy w trakcie jej

transferu

2011-02-14

13



sformalizowana wiedza może być zapisana

w bazie wiedzy z której każdy uprawniony

pracownik może pozyskiwać tyle wiedzy ile

jest mu potrzebne aby realizować

przydzielone obowiązki (w ramach

uprawnień)



im struktura jest bardziej rozbudowana,

tym większa jest niechęć poszczególnych

członków organizacji do dzielenia się

wiedzą i przekazywania jej inny



utrwalanie zbiorowej pamięci i wiedzy jest

możliwe dzięki utrzymywaniu stosunków

międzyludzkich i zbiorowemu

przypominaniu sobie faktów



jeśli chcemy wiedzę kapitalizować, to trzeba

określić, jaką użyteczność dla przyszłości

mogą mieć rozwiązania stosowane w

przeszłości

2011-02-14

14

1.

Zapisywanie na papierze lub w

komputerze - jednak zapisy nie zawsze

wiernie oddają rzeczywistość, ponieważ

dużej części wiedzy nigdy nie da się

sformalizować

2.

Opracowywanie przewodników i

podręczników

3.

Opracowywanie programów zmian i

reorganizacji

4.

Zabezpieczanie jakości, wprowadzanie

TQM

5.

Zdobywanie patentów

6.

Prowadzenie prac B+R

7.

Zatrudnianie ekspertów

8.

Tworzenie baz danych

9.

Ustawiczne kształcenie

2011-02-14

15



należy zapamiętywać i przekazywać to,

„co działa, co do czegoś służy i co jest

pewne



dlatego w nauce i technice istnieje

potrzeba kumulowania wiedzy, jej

stosowania, doskonalenia,

systematyzowania i łączenia



kumulowanie wiedzy jest motorem

postępu



umiejętności utrwalane są w „czarnych

skrzynkach", którymi są koncepcje

(najbardziej skuteczne narzędzie

przekazywania wiedzy), procesy,

procedury, zasady, prawa naukowe oraz

różne przepisy

2011-02-14

16



poprzez wchodzenie w ożywione

interakcje wiedza „cicha" jednej lub kilku

osób może stać się wiedzą wielu innych

ludzi



taki sposób przekazywania wiedzy

realizowany jest w pracy zespołowej lub

przez kontakty z trenerem czy

opiekunem



socjalizacja tworzy wiedzę podzielaną

2011-02-14

17



przekształcanie wiedzy „cichej" w pojęcia

sformalizowane poprzez odwoływanie

się do analogii, metafor, rysunków,

obrazów



dzięki temu wiedza „cicha" zamienia się

w ustrukturyzowane, całościowe pojęcia,

za pomocą których można ją

przekazywać innym



proces, poprzez który dokonuje się

agregacja pojęć w systemy wiedzy



do tego niezbędny jest wspólny język i

różne przekaźniki takie, jak papier, sieć

informatyczna, wykłady itp.



elementy wiedzy „jawnej" mogą być

kombinowane w celu tworzenia nowych

pojęć

2011-02-14

18



powtarzanie działań prowadzi do

zakorzeniania się określonych zachowań

w pamięci zarówno jednostek, jak i

całych organizacji



stają się one wtedy częścią kultury

organizacyjnej. Proces ten często bywa

nazywany uczeniem się przez działanie

(learning by doing)

1.

Intencje (tworzenie wiedzy jest jednym

z celów organizacji)

2.

Autonomia

3.

Zarządzanie różnorodnością i twórczym

chaosem

4.

Nadmiarowość wiedzy

5.

Pewien stopień jej różnorodności

2011-02-14

19

Jest procesem w którym, dla realizacji

postawionych celów umiemy:



wykorzystać posiadane w organizacji zasoby

wiedzy



poszukiwać i absorbować zewnętrzne

zasoby wiedzy



stworzyć takie warunki, aby wszyscy

uczestnicy procesu decyzyjnego czuli się

zobowiązani do dzielenia się posiadanymi

zasobami wiedzy i jej kreowaniem

Polega nie tylko na umiejętnym

wykorzystaniu posiadanych jej zasobów,

ale też na uzyskaniu efektu

synergicznego, czyli uzyskaniu

wyższych efektów, niż by to wynikało

z bezpośredniego jej wykorzystania

2011-02-14

20



działanie w taki sposób, aby luka wiedzy,

rozumiana jako różnica pomiędzy

posiadanymi jej zasobami a wiedzą

potrzebną do podejmowania decyzji,

była jak najmniejsza



ogół procesów umożliwiających

tworzenie, upowszechnianie i

wykorzystywanie wiedzy do realizacji

celów organizacji

1.

Zapewniać trwałość i interoperacyjność

zarówno ręcznych, jak i

zautomatyzowanych systemów

przetwarzania danych.

2.

Organizować elektroniczne kopiowanie

dokumentów pisemnych z

jednoczesnym umiejscowieniem ich w

kontekście działania.

3.

Tworzyć systemy bibliograficzne,

ułatwiające docieranie do dokumentów.

2011-02-14

21

4.

Tworzyć pakiety określonych rodzajów

wiedzy, ułatwiające dostęp do niej.

5.

Stosować — w miarę potrzeby — takie

wyspecjalizowane narzędzia eksperckie,

jak zautomatyzowane obliczenia czy

systemy eksperckie

6.

Organizować przechowywanie i

przetwarzanie dokumentów.

7.

Ułatwiać dostęp do informacji oraz

konsultantów.

8.

Zapewniać poufność i tajność

określonych informacji.

9.

Zapewniać dopływ nowych informacji do

baz wiedzy, kierując się przy tym

zasadą maksymalizowania liczby

informacji wiarygodnych i

minimalizowania liczby informacji

bezużytecznych.

10.

Wyznaczać osoby odpowiedzialne za

różne bazy dokumentacyjne.

2011-02-14

22

1.

Postrzega siebie jako system zbiorowego

uczenia się, nieustannie budujący swoją

przyszłość

2.

Stale znajduje się w stanie czuwania

3.

Tworzy, kapitalizuje i rozpowszechnia

nową wiedzę oraz umiejętności

4.

Doskonali kompetencje swoich

pracowników

5.

Dokonuje samooceny i porównuje się z

najlepszymi

6.

Przekształca się, aby osiągać założone cele