WYKŁAD NR 3 

Mechanika Gruntów

Mechanika Gruntów

Myśl przewodnia wykładu

Myśl przewodnia wykładu

Woda w gruncie jest bardzo potężnym żywiołem, 

Woda w gruncie jest bardzo potężnym żywiołem, 

g

j

p ę y

y

,

g

j

p ę y

y

,

inżynier zawsze musi pamiętać o tym, by już w 

inżynier zawsze musi pamiętać o tym, by już w 

fazie projektowania przewidzieć/oszacować 

fazie projektowania przewidzieć/oszacować 

p j

p

/

p j

p

/

wszelkie możliwe oddziaływania wody na szkielet 

wszelkie możliwe oddziaływania wody na szkielet 

gruntowy.

gruntowy.

g

y

g

y

Plan wykładu

Plan wykładu

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

„

„

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

„

„

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

p

g

p

j

p

g

p

j

„

„

Zmiany mrozowe w gruncie

Zmiany mrozowe w gruncie

Przypomnienie:

Przypomnienie:

10

-1

10

-2

10

-3

10

-4

10

-5

10

-6

10

-7

10

-8

10

-9

10

-10

10

-11

10

-12

Żwiry

Piaski

Pyły

Iły

Glinyy

Typowe wielkości współczynnika wodoprzepuszczalności (m/s)

Współczynnik filtracji

Współczynnik filtracji

Filtracja wody w gruncie zalezy od:

Filtracja wody w gruncie zalezy od:

„

„

ośrodka gruntowego w którym przepływ się 

ośrodka gruntowego w którym przepływ się 

g

g

y p

p y

ę

g

g

y p

p y

ę

odbywa 

odbywa 

„

„

uziarnienia ośrodka gruntowego (im drobniejsze 

uziarnienia ośrodka gruntowego (im drobniejsze 

j t

i

i i

t t

i k

j t

i

i i

t t

i k

jest uziarnienie gruntu tym większe są opory 

jest uziarnienie gruntu tym większe są opory 

ruchu wody)

ruchu wody)

„

„

struktury i porowatości gruntu

struktury i porowatości gruntu

„

„

struktury i porowatości gruntu

struktury i porowatości gruntu

„

„

temperatury

temperatury

Wpływ temperatury na 

Wpływ temperatury na 

dk ść f l

dk ść f l

prędkość filtracji

prędkość filtracji

Prędkość przepływu wody w gruncie zależy od 

Prędkość przepływu wody w gruncie zależy od 

ęd o

p

p y u ody

g u

a y od

ęd o

p

p y u ody

g u

a y od

temperatury, co wynika ze zmian lepkości, która rośnie 

temperatury, co wynika ze zmian lepkości, która rośnie 

ze spadkiem temperatury.

ze spadkiem temperatury. Zależność współczynnika filtracji 

Zależność współczynnika filtracji 

ś

ś

ś

ś

ś ć

ś ć

:

od lepkości i gęstości

od lepkości i gęstości wody określić można z

wody określić można zee wzoru

wzoru::

:

η

K

k

w

γ

η

=

W ł

t

t

W ł

t

t

Wpływ temperatury na 

Wpływ temperatury na 

prędkość filtracji

prędkość filtracji

prędkość filtracji

prędkość filtracji

β

C

0

20

T

k

k =

β

gdzie:

gdzie:

C

k

0

20

-

współczynnik filtracji określony w temperaturze 20

współczynnik filtracji określony w temperaturze 20

00

CC

p

y

j

y

p

p

y

j

y

p

β –

współczynnik lepkości:

współczynnik lepkości:

(p. wykres)

(p. wykres)

C

T

0

η

η

β

=

C

0

20

η

C

T

0

η

-

lepkość wody w danej temperaturze,

lepkość wody w danej temperaturze,

ść

ść

C

0

20

η

-

lepkość wody w temperaturze 20

lepkość wody w temperaturze 20

1.20

1 10

1.15

1.05

1.10

pko

ści

 ß

0.95

1.00

ół

czy

nn

ik

 le

p

0.85

0.90

ws

pó

0.75

0.80

12

16

20

24

28

32

Temperatura 

o

C

Wpływ temperatury na

Wpływ temperatury na

Wpływ temperatury na 

Wpływ temperatury na 

prędkość filtracji

prędkość filtracji

Jeżeli znany jest współczynnik filtracji k dla pewnej 

Jeżeli znany jest współczynnik filtracji k dla pewnej 

t

t

T t

ż

ć

bliż

t ść

t

t

T t

ż

ć

bliż

t ść

p ę

j

p ę

j

temperatury T, to możemy wyznaczyć przybliżoną wartość 

temperatury T, to możemy wyznaczyć przybliżoną wartość 

kk

10

10

(dla 10

(dla 10

00

Celsjusza) wg. wzoru empirycznego:

Celsjusza) wg. wzoru empirycznego:

T

k

k

03

0

7

0

10

=

T

03

.

0

7

.

0

10

+

(Braja M. Das, 2001).

Plan wykładu

Plan wykładu

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

„

„

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

„

„

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

p

g

p

j

p

g

p

j

„

„

Zmiany mrozowe w gruncie

Zmiany mrozowe w gruncie

Metody wyznaczania 

Metody wyznaczania 

ół

ik filt

ji

ół

ik filt

ji

współczynnika filtracji

współczynnika filtracji

„

„

obliczenie na podstawie danych o uziarnieniu i 

obliczenie na podstawie danych o uziarnieniu i 

porowatości (wzory empiryczne),

porowatości (wzory empiryczne),

„

„

oznaczenia laboratoryjne na próbkach gruntu,

oznaczenia laboratoryjne na próbkach gruntu,

yj

p

g

,

yj

p

g

,

„

„

badania polowe np. metodą próbnego 

badania polowe np. metodą próbnego 

pompowania

pompowania

pompowania.

pompowania.

„

„

metody pośrednie

metody pośrednie

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Kruegera

Kruegera

gg

kk

1350

[ / ]

1350

[ / ]

nn

kk

10

10

=1350         [m/s]

=1350         [m/s]

Θ

Θ

22

„

„

najlepsze wyniki dla piasków średnich

najlepsze wyniki dla piasków średnich

„

„

n 

n –– porowatość

porowatość

„

„

Θ

Θ –– powierzchnia cząstek szkieletu zawarta w 1cm

powierzchnia cząstek szkieletu zawarta w 1cm

33

gruntu (założenie o kulistości ziaren)

gruntu (założenie o kulistości ziaren)

W

i

W

i

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Kruegera

Kruegera –– wyznaczenie 

wyznaczenie 

Θ

Θ

„

„

gg -- część próbki gruntu stanowiąca składową frakcję

część próbki gruntu stanowiąca składową frakcję

„

„

gg

ii

część próbki gruntu, stanowiąca składową frakcję 

część próbki gruntu, stanowiąca składową frakcję 

rzędu 

rzędu 

i i 

wyrażona jako ułamek całości,

wyrażona jako ułamek całości,

„

„

dd

ii

-- przeciętna średnica frakcji rzędu

przeciętna średnica frakcji rzędu

ii

równa średniej

równa średniej

„

„

dd

ii

przeciętna średnica frakcji rzędu 

przeciętna średnica frakcji rzędu 

i i 

równa średniej 

równa średniej 

wartości granicznych średnic frakcji rzędu 

wartości granicznych średnic frakcji rzędu 

i i 

[cm].

[cm].

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Hazen

Hazenaa

kk

dd

22

[ / ]

[ / ]

kk

10

10

=c d

=c d

10

10

22

[m/s]

[m/s]

„

„

c 

c --współczynnik zależny od stopnia różnoziarnistości 

współczynnik zależny od stopnia różnoziarnistości 

gruntu 

gruntu 

U

U

dd

ś d i

t

d

i d j

10%

t k

ś d i

t

d

i d j

10%

t k

„

„

dd

10

10

–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

„

„

może być stosowany do gruntów, których średnica 

może być stosowany do gruntów, których średnica 

miarodajna zawiera się w granicach od 0 1mm do 3mm

miarodajna zawiera się w granicach od 0 1mm do 3mm

miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm, 

miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm, 

a stopień różnoziarnistości 

a stopień różnoziarnistości 

U

U≤

≤

5.

5.

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Hazen

Hazenaa -- Tkaczukowej

Tkaczukowej

kk

0 0093

[ / ]

0 0093

[ / ]

dd

10

10

22

kk

10

10

=0,0093         [m/s]

=0,0093         [m/s]

aa

22

„

„

dd

10

10

–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

„

„

a 

a –– zawartość [%] ziaren o średnicy < 0,001 mm

zawartość [%] ziaren o średnicy < 0,001 mm

„

„

stosuje się do gruntów gliniasto

stosuje się do gruntów gliniasto--piaszczystych, w których 

piaszczystych, w których 

zawartość cząstek o średnicy 

zawartość cząstek o średnicy 

d < 

d < 

0,001mm waha się od 

0,001mm waha się od 

2 do 20%

2 do 20%

2 do 20%.

2 do 20%.

W

i

W

i

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Slichtera

Slichtera

kk

7 8 d

7 8 d

22

[ / ]

[ / ]

kk

10

10

=7,8 c d

=7,8 c d

10

10

22

[m/s]

[m/s]

„

„

c 

c --współczynnik zależny od porowatości gruntu

współczynnik zależny od porowatości gruntu

„

„

dd

10

10

–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek

10

10

„

„

może być stosowany do gruntów, których średnica 

może być stosowany do gruntów, których średnica 

miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm, 

miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm, 

a stopień różnoziarnistości 

a stopień różnoziarnistości 

U

U≤

≤

5.

5.

Wzory empiryczne

Wzory empiryczne

Wz

Wzór

ór Slichtera

Slichtera

Metody laboratoryjne

Metody laboratoryjne

Schemat aparatu dla gruntów piaszczystych 

Schemat aparatu dla gruntów piaszczystych 

M t d l b

t

j

M t d l b

t

j

.

Metody laboratoryjne

Metody laboratoryjne

„

„

Mierzymy objętość wody V przepływającą przez próbkę 

Mierzymy objętość wody V przepływającą przez próbkę 

gruntu w czasie t (A 

gruntu w czasie t (A –– pole przekroju)

pole przekroju)

g

(

g

(

p

p

j )

p

p

j )

„

„

Do obliczenia k wykorzystujemy prawo Darcy: Q = kiA, 

Do obliczenia k wykorzystujemy prawo Darcy: Q = kiA, 

lub V = Qt = kitA

lub V = Qt = kitA

l

h

i

∆

=

„

„

Spadek hydrauliczny 

Spadek hydrauliczny 

wyznaczamy jako:

wyznaczamy jako:

l

t d

t d

„

„

stąd:

stąd:

k =

V

itA

Metody laboratoryjne

Metody laboratoryjne

Metody laboratoryjne

Metody laboratoryjne

Schemat aparatu dla gruntów spoistych 

Schemat aparatu dla gruntów spoistych 

M t d

l

M t d

l

Metody polowe

Metody polowe

Trudności odtworzenia w warunkach laboratoryj

Trudności odtworzenia w warunkach laboratoryj--

nych rzeczywistych warunków przepływu wody 

nych rzeczywistych warunków przepływu wody 

y

y

y

p

p y

y

y

y

y

p

p y

y

przez ośrodek gruntowy (zwłaszcza w przypadku 

przez ośrodek gruntowy (zwłaszcza w przypadku 

gruntów spoistych) powodują, że określone w ten 

gruntów spoistych) powodują, że określone w ten 

g

p

y ) p

ją,

g

p

y ) p

ją,

sposób wartości współczynnika filtracji obarczone 

sposób wartości współczynnika filtracji obarczone 

mogą być znacznym błędem. Dlatego też do 

mogą być znacznym błędem. Dlatego też do 

gą y

y

ę

g

gą y

y

ę

g

określenia rzeczywistych wartości współczynników 

określenia rzeczywistych wartości współczynników 

filtracji stosuje się 

filtracji stosuje się 

metody polowe. 

metody polowe. 

j

j

ę

j

j

ę

y p

y p

d

ób

d

ób

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

W gruntach sypkich, 

W gruntach sypkich, 

jednorodnych i

jednorodnych i

Z

z

R

Warstwa wodonośna

jednorodnych i 

jednorodnych i 

izotropowych, wokó

izotropowych, wokółł

studni opartej na 

studni opartej na 

óó

Z.w.g.

S

0

d

r

0

Warstwa wodonośna

stropie gruntów 

stropie gruntów 

nieprzepuszczalnych 

nieprzepuszczalnych 

wytwarza si

wytwarza sięę

H

dz

dr

r

wytwarza si

wytwarza sięę

symetryczny lej 

symetryczny lej 

depresji.

depresji.

h

z

p

j

p

j

r

Warstwa nieprzepuszczalna

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

z

r

A

⋅

⋅

=

π

2

„

„

walcowa powierzchnia w zasięgu leja depresji

walcowa powierzchnia w zasięgu leja depresji

d

„

„

spadek hydrauliczny w punkcie na krzywej depresji 

spadek hydrauliczny w punkcie na krzywej depresji 

dl ł

dl ł

d t d i

i

d t d i

i

dr

dz

i

=

odległym o 

odległym o 

rr

od studni wynosi:

od studni wynosi:

„

„

wydatek studni określona na podstawie prawa Darcy:

wydatek studni określona na podstawie prawa Darcy:

dr

dz

k

z

r

A

i

k

v

A

Q

⋅

⋅

⋅

=

⋅

⋅

=

⋅

=

π

2

„

„

wydatek studni, określona na podstawie prawa Darcy:

wydatek studni, określona na podstawie prawa Darcy:

dr

k

dr

⋅

π

2

„

„

po rozdzieleniu zmiennych uzyskuje się równanie w 

po rozdzieleniu zmiennych uzyskuje się równanie w 

postaci:

postaci:

zdz

q

k

r

dr

⋅

=

π

2

pp

d

ób

d

ób

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

łk j

ż

ó

i dl

kó

łk j

ż

ó

i dl

kó

H

R

k

d

2

„

„

całkujemy powyższe równanie dla warunków 

całkujemy powyższe równanie dla warunków 

brzegowych: r = r

brzegowych: r = r

oo

, z = h oraz dla r = R, z = H:

, z = h oraz dla r = R, z = H:

Z.w.g.

z

R

Warstwa wodonośna

∫

∫

⋅

⋅

=

H

h

R

r

dz

z

q

k

r

dr

π

2

0

S

0

H

dz

dr

r

r

0

„

„

w efekcie otrzymujemy wzór 

w efekcie otrzymujemy wzór 

na określenie współczynnika 

na określenie współczynnika 

h

z

r

(

)

R

q

k

ln

=

filtracji:

filtracji:

Warstwa nieprzepuszczalna

(

)

o

r

h

H

k

ln

2

2

−

=

π

Dokładne określenie zasięgu leja depresji jest trudne, w praktyce stosuje się 

Dokładne określenie zasięgu leja depresji jest trudne, w praktyce stosuje się 

z

R

ęg

j

p

j j

,

p

y

j

ę

ęg

j

p

j j

,

p

y

j

ę

pomiar położenia zwierciadła wody w dwóch otworach obserwacyjnych 

pomiar położenia zwierciadła wody w dwóch otworach obserwacyjnych 

rozmieszczonych w odległościach 

rozmieszczonych w odległościach 

RR

11

i i 

RR

22

od osi studni. 

od osi studni. 

Z w g

R

2

Warstwa wodonośna

R

1

Z.w.g.

S

0

d

r

0

H

dz

dr

r

h

2

Otwory obserwacyjne

h

z

h

1

h

2

r

Warstwa nieprzepuszczalna

łk j

ż

ó

i dl

kó

łk j

ż

ó

i dl

kó

Metoda próbnego pompowania

Metoda próbnego pompowania

2

2

2

h

R

k

d

„

„

całkujemy powyższe równanie dla warunków 

całkujemy powyższe równanie dla warunków 

brzegowych: r = R

brzegowych: r = R

11

, z = h

, z = h

11

oraz dla r = R

oraz dla r = R

22

, z = h

, z = h

22

::

Z.w.g.

z

R

2

Warstwa wodonośna

R

1

∫

∫

⋅

⋅

=

2

1

2

1

2

h

h

R

R

dz

z

q

k

r

dr

π

S

0

H

dz

dr

r

r

0

h

Otwory obserwacyjne

„

„

w efekcie otrzymujemy wzór 

w efekcie otrzymujemy wzór 

na określenie współczynnika 

na określenie współczynnika 

h

z

r

h

1

h

2

(

)

2

2

2

ln

R

q

k

=

filtracji: 

filtracji: 

Warstwa nieprzepuszczalna

(

)

1

2

1

2

2

R

h

h

−

π

M t d M

M t d M

Metoda Maaga 

Metoda Maaga 

W nac anie spółc nnika filt acji odb

a się na

„

Wyznaczanie współczynnika filtracji odbywa się na 

podstawie obserwacji obniżania się poziomu wody 

dolewanej do studni Obserwację przeprowadza się w

dolewanej do studni. Obserwację przeprowadza się w 

jednej studni. Zakłada się, że grunt wokół studni jest 

izotropowy, a dolewana woda wsiąka przez dno studni z 

jednakową prędkością we wszystkich kierunkach. Ilość 

wsiąkanej wody oblicza się ze wzoru:

Q = vy4πr

2

[m

3

/godz]

„

Stąd:

„

Stąd: 

v = ki = Q / 4πr

2

Metoda Maaga 

Metoda Maaga 

ponieważ:

ponieważ:

ponieważ:

ponieważ:
i = 

i = --dh/dr, to:

dh/dr, to:

k dh/dr

Q / 4

k dh/dr

Q / 4 rr

22

--k dh/dr = Q / 4

k dh/dr = Q / 4ππrr

22

i rozwiązanie końcowe:

i rozwiązanie końcowe:

i rozwiązanie końcowe:

i rozwiązanie końcowe:

śś

Metody pośrednie 

Metody pośrednie 

„

„

Metoda izotopowa

Metoda izotopowa

„

„

Metoda izotopowa

Metoda izotopowa

„

„

Metoda kolometryczna

Metoda kolometryczna
M t d

h

i

M t d

h

i

„

„

Metoda chemiczna

Metoda chemiczna

„

„

Metoda elektrolityczna

Metoda elektrolityczna

Plan wykładu

Plan wykładu

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

„

„

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

„

„

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

p

g

p

j

p

g

p

j

„

„

Zmiany mrozowe w gruncie

Zmiany mrozowe w gruncie

Zjawiska i zmiany w gruncie

Zjawiska i zmiany w gruncie

Zjawiska i zmiany w gruncie 

Zjawiska i zmiany w gruncie 

związane z ruchem wody 

związane z ruchem wody 

„

„

Ciśnienie Spływowe

Ciśnienie Spływowe
S d k K

S d k K

„

„

Spadek Krytyczny

Spadek Krytyczny

„

„

Kurzawka

Kurzawka

„

„

Wyparcie gruntu

Wyparcie gruntu

„

„

Przebicie hydrauliczne

Przebicie hydrauliczne

yy

„

„

Sufozja

Sufozja

„

„

Kolmatacja

Kolmatacja

„

„

Kolmatacja

Kolmatacja

Ciś i i

ł

Ciś i i

ł

Ciśnienie spływowe

Ciśnienie spływowe

Ruch wody w gruncie jest przyczyną powstawania 

Ruch wody w gruncie jest przyczyną powstawania 

ił fil

j

h dd i ł j

h

ki

ki l

ił fil

j

h dd i ł j

h

ki

ki l

sił filtracyjnych, oddziałujących na cząstki szkieletu 

sił filtracyjnych, oddziałujących na cząstki szkieletu 

i skierowanych zgodnie z kierunkiem filtracji 

i skierowanych zgodnie z kierunkiem filtracji 

( t

i d li ii

d ) Sił t

d i i

d

( t

i d li ii

d ) Sił t

d i i

d

(stycznie do linii prądu). Siłę tą, odniesioną do 

(stycznie do linii prądu). Siłę tą, odniesioną do 

jednostki objętości gruntu, nazywamy 

jednostki objętości gruntu, nazywamy 

ciśnieniem 

ciśnieniem 

łł

spływowym.

spływowym.

j=i

j=iγγ

w

w

γγ

w

w

Ciśnienie spływowe

Ciśnienie spływowe

a)

b)

c)

d)

h

0

γ

w

Ciśnienia wody działające na 
próbkę gruntu: 
a)

schemat naczynia 

d l

h

2

h

h

0

modelowego, 

b)

całkowite ciśnienie wody,

c)

różnica ciśnień wody 

(strata ciśnienia wskutek

h

1

l

(strata ciśnienia wskutek 

filtracji).

h

2

γ

w

(h h )

h

2

γ

w

h

1

γ

w

(h

2

-h

1

)

γ

w

Ciśnienie spływowe

Ciśnienie spływowe

a

b

c

d

h

0

γ

w

w

h

u

γ

0

1

=

Siły działające na próbkę gruntu:

Siły działające na próbkę gruntu:

ƒƒ

od góry ciśnienie wody

od góry ciśnienie wody

h

2

h

1

l

h

0

w

h

u

γ

2

2

=

ƒƒ

od dołu ciśnienie wody

od dołu ciśnienie wody

Różnica h2

Różnica h2--h1 powoduje przepływ 

h1 powoduje przepływ 

wody. Ciśnienie działające na pod

wody. Ciśnienie działające na pod--

stawę próbki możemy podzielić na 

stawę próbki możemy podzielić na 

dwie składowe:

dwie składowe:

h

2

γ

w

h

1

γ

w

(h

2

-h

1

)

γ

w

h

γ

1

(

)

ƒƒ

ciśnienie odpowiadające wyporowi

ciśnienie odpowiadające wyporowi

ƒƒ

ciśnienie odpowiadające stracie

ciśnienie odpowiadające stracie

(

)

w

h

h

γ

1

2

−

ciśnienie odpowiadające stracie 

ciśnienie odpowiadające stracie 

wywołanej przepływem

wywołanej przepływem

Ciśnienie spływowe

Ciśnienie spływowe

Aby przejść z miary ciśnienia na siłę (Pa

Aby przejść z miary ciśnienia na siłę (Pa-->N) należy ciśnienie pomnożyć 

>N) należy ciśnienie pomnożyć 

przez pole przekroju prostopadłe do przepływu. Następnie siłę dzielimy 

przez pole przekroju prostopadłe do przepływu. Następnie siłę dzielimy 

przez objętość próbki:

przez objętość próbki:

(

)

j

i

h

h

h

h

A

=

=

−

=

−

γ

γ

γ

1

2

1

2

przez objętość próbki:

przez objętość próbki:

j

i

l

V

w

w

w

γ

γ

γ

Ciśnienie

Ciśnienie spływowe

spływowe nie

nie zależy

zależy od

od prędkości

prędkości filtracji,

filtracji, lecz

lecz tylko

tylko od

od spadku

spadku

h d

l

h d

l

S ł

S ł f l

f l

d ł

d ł

k śl

k śl

b

ść

b

ść

hydraulicznego

hydraulicznego.. Siłę

Siłę filtracji

filtracji działającą

działającą na

na określoną

określoną objętość

objętość gruntu

gruntu

VV

można

można wyznaczyć

wyznaczyć zz zależności

zależności::

jV

J

=

S d k k

S d k k

Spadek krytyczny

Spadek krytyczny

Ciśnienie spływowe, oddziałujące na cząstki 

Ciśnienie spływowe, oddziałujące na cząstki 

ki l

d j

i

ki l

d j

i

f k

i ż

f k

i ż

szkieletu powoduje zmianę 

szkieletu powoduje zmianę 

efektywnego ciężaru 

efektywnego ciężaru 

objętościowego gruntu 

objętościowego gruntu γγ””

. Biorąc pod uwagę, 

. Biorąc pod uwagę, 

ż

t

jd j

i

d

d

bli

ż

t

jd j

i

d

d

bli

że grunt znajduje się pod wodą, obliczamy:

że grunt znajduje się pod wodą, obliczamy:

γγ” =

” = γγ’’ ±± jj

vv

γγ    

   γγ    jj

vv

S d k k

S d k k

Spadek krytyczny

Spadek krytyczny

Ciśnienie spływowe, które równoważy 

Ciśnienie spływowe, które równoważy γγ’’

i

iś i i

ł

k

i

iś i i

ł

k

nazywa się ciśnieniem spływowym krytycznym, 

nazywa się ciśnieniem spływowym krytycznym, 

zaś spadek hydrauliczny, który je generuje 

zaś spadek hydrauliczny, który je generuje ––

dki

k t

dki

k t

spadkiem krytycznym

spadkiem krytycznym

jj

kr

kr

= i

= i

kr

kr

γγ =

= γγ’’

jj

kr

kr

 i i

kr

kr

γγ

w

w

  γγ

ii

kr  

kr  

= 

= γγ’ / 

’ / γγ

w

w

Kurzawka

Kurzawka

W gruntach, w których spadek hydrauliczny jest bliski 

wielkości krytycznej może wystąpić utrata stateczności 

y y

j

y ąp

podłoża spowodowana siłami filtracyjnymi, zjawisko to 

nazywa się 

KURZAWKĄ

. 

ś

Kurzawka najczęściej występuje w piaskach drobnych 

W gruntach o grubym uziarnieniu, np. w żwirach, 

zjawisko to występuje niezmiernie rzadko Jest to

zjawisko to występuje niezmiernie rzadko. Jest to 

spowodowane niewielkimi spadkami i << 1 , jakie na 

ogół  występują w gruntach o dużej przepuszczalności 

g

y ęp ją

g

j p

p

(gruboziarnistych).

W

i

t

W

i

t

Wyparcie gruntu

Wyparcie gruntu

Wyparciem gruntu

Wyparciem gruntu

nazywa się zjawisko polegające 

nazywa się zjawisko polegające 

na przesunięciu pewnej objętości gruntu (często wraz z 

na przesunięciu pewnej objętości gruntu (często wraz z 
obciążającymi ją elementami ubezpieczeń). Wyparta 

obciążającymi ją elementami ubezpieczeń). Wyparta 
masa powiększa swoją objętość i porowatość. Zjawisko 

masa powiększa swoją objętość i porowatość. Zjawisko 

p

ę

ją

ję

p

j

p

ę

ją

ję

p

j

wyparcia może występować nie tylko w kierunku 

wyparcia może występować nie tylko w kierunku 
pionowym do góry, lecz również poziomo w podłożu 

pionowym do góry, lecz również poziomo w podłożu 

p

y

g y,

p

p

p

y

g y,

p

p

budowli piętrzących wodę, a niekiedy również w 

budowli piętrzących wodę, a niekiedy również w 
kierunku do dołu. 

kierunku do dołu. 

Wyparcie gruntu

Wyparcie gruntu

1

I ZWG

1

2

Przykład warunków 

Przykład warunków 

gruntowo 

gruntowo –– wodnych, 

wodnych, 

w których może

w których może

warstwa 

wodonośna

II ZWG

w których może 

w których może 

nastąpić wyparcie:

nastąpić wyparcie:

1 

1 –– studnia opuszczona 

studnia opuszczona 

22

grunty 

spoiste

2 

2 –– piezometr

piezometr

3 

3 –– strefa  zagrożenia  

strefa zagrożenia  

wyparciem

wyparciem

warstwa wodonośna

3

P

bi i h d

li

P

bi i h d

li

Przebicie hydrauliczne

Przebicie hydrauliczne

Przebiciem hydraulicznym

nazywa się zjawisko 

tworzenia się kanału (przewodu) w masie gruntowej

tworzenia się kanału (przewodu) w masie gruntowej, 

wypełnionego gruntem o naruszonej strukturze (w 

końcowej fazie zjawiska – zawiesiną), łączącego miejsca 

j

j

ą), ą ą g

j

o wyższym i niższym ciśnieniu wody w porach. Na 

powierzchni terenu przebicie hydrauliczne jest widoczne 

t i ź ódł Zj

i k

bi i

t

j

w postaci źródła. Zjawisko przebicia występuje 

przeważnie w gruntach mało spoistych podścielonych 

gruntami przepuszczalnymi

gruntami przepuszczalnymi.

P

bi i h d

li

P

bi i h d

li

Przebicie hydrauliczne

Przebicie hydrauliczne

1

2

warstwa mało przepuszczalna

warstwa przepuszczalna

Przykład warunków geologicznych, w których może nastąpić przebicie:
1 – miejsce zagrożenia przebiciem.

S f j

S f j

Sufozja

Sufozja

Sufozja

to zjawisko polegające na wynoszeniu przez

filtrującą wodę drobnych cząstek gruntu (przesunięcie ich

i

i j

l b

i i

b b

) W

na inne miejsce lub wyniesione poza obręb gruntu). W

rezultacie

sufozji

powiększają

się

pory,

wzrasta

współczynnik filtracji i prędkość wody Woda o większej

współczynnik filtracji i prędkość wody. Woda o większej

prędkości może poruszać coraz większe ziarna gruntu i

powodować dalszy rozwój procesu sufozji aż do utworzenia

p

y

j p

j

się kawern lub kanałów w gruncie. Zjawisko przybiera

wtedy cechy przebicia hydraulicznego.

Sufozja

Sufozja

„

„

Sufozja występuje wtedy, gdy zostanie przekroczony 

Sufozja występuje wtedy, gdy zostanie przekroczony 

ii

kr

kr

l b

dk ść k t

l b

dk ść k t

15

k

v

kr

=

lub prędkość krytyczna 

lub prędkość krytyczna 

vv

kr

kr

15

kr

„

„

Sufozja występuje w gruntach sypkich, (przede 

Sufozja występuje w gruntach sypkich, (przede 

tki

óż

i

i t h) W

l ż ś i d i j

tki

óż

i

i t h) W

l ż ś i d i j

wszystkim różnoziarnistych). W zależności od miejsca 

wszystkim różnoziarnistych). W zależności od miejsca 

występowania sufozji w zaporze rozróżnia się:

występowania sufozji w zaporze rozróżnia się:

–

sufozję wewnętrzną

(występuje wewnątrz danego rodzaju

sufozję wewnętrzną

(występuje wewnątrz danego rodzaju 

gruntu)

–

zewnętrzną i kontaktową

(w strefie przypowierzchniowej 

zapory lub podłoża a także na styku różnych warstw gruntu

zapory lub podłoża a także na  styku różnych warstw gruntu, 

gdy kierunek ruchu wody jest prostopadły do styku).

Kolmatacja

Kolmatacja

Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob

Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob--

Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob

Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob

nych, co prowadzi do „zamulenia filtrów” i utraty ich funkcji. 

nych, co prowadzi do „zamulenia filtrów” i utraty ich funkcji. 

Aby temu zapobiec wymiary ziarn materiału filtracyjnego 

Aby temu zapobiec wymiary ziarn materiału filtracyjnego 

Kryterium U.S. Department of Navy (1971):

Kryterium U.S. Department of Navy (1971):

Kryterium Terzaghi i Peck’a (1967):

Kryterium Terzaghi i Peck’a (1967):

muszą spełniać określone kryteria. 

muszą spełniać określone kryteria. 

5

d

d

)

F

(

15

<

25

d

d

)

F

(

50

<

4

d

d

)

F

(

15

)

P

(

85

>

20

d

d

)

F

(

15

)

P

(

50

<

4

d

)

P

(

15

>

20

d

)

P

(

15

<

Plan wykładu

Plan wykładu

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

„

„

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

„

„

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

p

g

p

j

p

g

p

j

„

„

Zmiany mrozowe w gruncie

Zmiany mrozowe w gruncie

Z

d

b

i

i

ó

Z

d

b

i

i

ó

Zasady zabezpieczania gruntów 

Zasady zabezpieczania gruntów 

przed szkodliwym działaniem

przed szkodliwym działaniem

przed szkodliwym działaniem 

przed szkodliwym działaniem 

filtracji 

filtracji 

„

„

Zmniejszenie spadku hydraulicznego 

Zmniejszenie spadku hydraulicznego 

(wydłużenie drogi filtracji),

(wydłużenie drogi filtracji),

( y

g

j ),

( y

g

j ),

„

„

Konstrukcje gruntowe zwane filtrami 

Konstrukcje gruntowe zwane filtrami 

odwrotnymi.

odwrotnymi.

odwrotnymi.

odwrotnymi.

„

„

Odwodnienie

Odwodnienie

Zmniejszenie spadku

Zmniejszenie spadku

Zmniejszenie spadku

Zmniejszenie spadku

Zmniejszenie

Zmniejszenie spadku

spadku hydraulicznego

hydraulicznego jest

jest równoważne

równoważne zz

jj

pp

y

g

y

g

jj

wydłużeniem

wydłużeniem drogi

drogi filtracji,

filtracji, co

co generuje

generuje zmniejszenie

zmniejszenie

ciśnienia

ciśnienia spływowego

spływowego::

F

i

i

kr

≤

∆h

F

j

'

γ

j

F

≥

Filtry odwrotne

Filtry odwrotne

Działanie filtrów odwrotnych polega na następującej zasadzie: jeśli woda 

ł

k l j

t

t

t

i k

przepływa kolejno przez np. trzy warstwy gruntu o coraz większym 

współczynniku filtracji (k

1

,k

2

,k

3

) , to równanie ciągłości przepływu można 

napisać następująco:

k

3

i

3

k

2

i

2

v=k

1

i

1

=k

2i

i

2

=k

3

i

3

k

1

i

1

Filt

d

t

Filt

d

t

Filtry odwrotne

Filtry odwrotne

Ponieważ

Ponieważ

kk

11

<

< kk

22

<

< kk

33

to

to

ii

11

>

> ii

22

>

> ii

33

,, aa zz otrzymanej

otrzymanej zależności

zależności

wynika,

wynika, że

że jeśli

jeśli na

na warstwie

warstwie 11 gruntu

gruntu drobniejszego,

drobniejszego, zagrożonego

zagrożonego

działaniem

działaniem filtracji,

filtracji, ułożona

ułożona zostanie

zostanie warstwa

warstwa 22 gruntu

gruntu grubszego,

grubszego, to

to

będzie

będzie w

w niej

niej mniejszy

mniejszy spadek

spadek hydrauliczny,

hydrauliczny, aa zatem

zatem mniejsze

mniejsze ciśnienie

ciśnienie

ęę

jj

j y

j y pp

y

y,

y

y,

jj

spływowe

spływowe..

W

W efekcie

efekcie poprawią

poprawią się

się

warunki

warunki warstwie

warstwie nr

nr 11

k

3

i

3

warunki

warunki warstwie

warstwie nr

nr 11

k

2

i

2

k

1

i

1

Metody odwodnienia

Metody odwodnienia

„

„

drenaż pionowy (stosowany zwykle w celu 

drenaż pionowy (stosowany zwykle w celu 

czasowego obniżenia zwierciadła wód

czasowego obniżenia zwierciadła wód

czasowego obniżenia zwierciadła wód 

czasowego obniżenia zwierciadła wód 

gruntowych):

gruntowych):

–– studnie depresyjne,

studnie depresyjne,

studnie depresyjne,

studnie depresyjne,

–– igłofiltry.

igłofiltry.

„

„

drenaż poziomy:

drenaż poziomy:

„

„

drenaż poziomy:

drenaż poziomy:

–– sączki ceramiczne,

sączki ceramiczne,
sączki betonowe

sączki betonowe

–– sączki betonowe

sączki betonowe

St d i

i

St d i

i

Studnie wiercone

Studnie wiercone

Filtr siatkowy

Filt p ęto

Rura nadfiltrowa

Filtr prętowy

Filtr

Rura podfiltrowa

ff

Igłofiltry

Igłofiltry

Drenaż poziomy

Drenaż poziomy

Plan wykładu

Plan wykładu

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Krótki wstęp

Krótki wstęp

„

„

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

Metody wyznaczania współczynnika filtracji

„

„

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie

„

„

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji

p

g

p

j

p

g

p

j

„

„

Zmiany mrozowe w gruncie

Zmiany mrozowe w gruncie

Przemarzanie gruntu

Przemarzanie gruntu

Przemarzanie gruntu jest to zamarzanie wody w gruncie

w przypadku okresowego występowania temperatury

powietrza poniżej 0ºC, zależy od:

ƒƒ

temperatury

temperatury powietrza

powietrza

ƒƒ

temperatury

temperatury powietrza

powietrza

ƒƒ

czasu

czasu trwania

trwania

ƒƒ

os

osłony

ony terenu

terenu

ƒƒ

struktury

struktury ii tekstury

tekstury gruntu

gruntu

ƒƒ

sk

składu

adu granulometrycznego

granulometrycznego gruntu

gruntu

Wyznaczenie głębokości

Wyznaczenie głębokości

Wyznaczenie głębokości 

Wyznaczenie głębokości 

przemarzania gruntów

przemarzania gruntów

p

g

p

g

(

)

t

T

T

Q

h

p

z

z

−

=

λ

2

(

)

Q

p

ow

γ

gdzie:

λ

- współczynnik przewodnictwa cieplnego,

g

p

y

p

p

g ,

Q

- ciepło krzepnięcia wody,

γ

ow

- ciężar objętościowy wody zawartej w gruncie odniesiony

jednostki objętości gruntu,

T

z

- temperatura zamarzania,

T

- temperatura na powierzchni gruntu

T

p

temperatura na powierzchni gruntu,

t

- czas.

Strefy głębokości przemarzania na

Strefy głębokości przemarzania na

Strefy głębokości przemarzania na 

Strefy głębokości przemarzania na 

terenie Polski wg PN

terenie Polski wg PN––81/B

81/B––03020

03020

gg

//

Przy projektowaniu 

y p j

sieci wodociągowych, 

kanalizacyjnych oraz 

d

ł b k ś

drenaży głębokości 

podane na mapie 

należy powiększyć co

należy powiększyć co 

najmniej o 1/3 (33%)

Powstawanie wysadzin

Powstawanie wysadzin

zw.w.g

Powstawanie wysadzin

Powstawanie wysadzin

yy

Zamarzanie

Zamarzanie wody

wody w

w gruncie

gruncie:: a)

a) niespoistym

niespoistym (ziarnistym),

(ziarnistym), b)

b) spoistym

spoistym (i(i

łł

owym)

owym)..

Im

Im bardziej

bardziej drobnoziarnisty

drobnoziarnisty jest

jest grunt,

grunt, tym

tym mniejsze

mniejsze są

są wymiary

wymiary

porów,

porów, tym

tym więcej

więcej porów

porów jest

jest prawie

prawie całkowicie

całkowicie wypełnionych

wypełnionych wodą

wodą

adsorbowaną

adsorbowaną aa więc

więc lepsze

lepsze są

są warunki

warunki do

do tworzenia

tworzenia się

się wydzielonych

wydzielonych

adsorbowaną,

adsorbowaną, aa więc

więc lepsze

lepsze są

są warunki

warunki do

do tworzenia

tworzenia się

się wydzielonych

wydzielonych

soczewek

soczewek lodowych

lodowych ii powstawania

powstawania wysadzin

wysadzin..

Kryteria 

Kryteria wysadzinowości

wysadzinowości

i

C

d

i

C

d

( 93 )

dł

k ó

l

( 93 )

dł

k ó

l

1. Kryterium Casagrande

1. Kryterium Casagrande

(1934) według którego zalicza 

(1934) według którego zalicza 

się do wysadzinowych grunty bardzo różnoziarniste 

się do wysadzinowych grunty bardzo różnoziarniste 

(U > 

(U > 

15)

15)

które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych

które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych

15)

15)

, które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych 

, które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych 

mniejszych od 0,02 mm oraz grunty równoziarniste 

mniejszych od 0,02 mm oraz grunty równoziarniste 

(U < 5)

(U < 5)

zawierające ponad 10 % ww. cząstek.

zawierające ponad 10 % ww. cząstek.

2. Kryterium Beskowa

2. Kryterium Beskowa

(1935), wg którego uwzględnia 

(1935), wg którego uwzględnia 

się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu wielkość

się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu wielkość

ją

p

ą

ją

p

ą

się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu, wielkość 

się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu, wielkość 

średnicy d

średnicy d

50

50

, procentową zawartość o średnicy mniejszej od 

, procentową zawartość o średnicy mniejszej od 

0,062 mm i 0,125 mm oraz kapilarność bierną przy 

0,062 mm i 0,125 mm oraz kapilarność bierną przy 

,

,

p

ą p y

,

,

p

ą p y

wilgotności równej granicy płynności.

wilgotności równej granicy płynności.

3

3.. Kryterium

Kryterium Wiłuna

Wiłuna

((1958

1958),

), wg

wg którego

którego uwzględnia

uwzględnia

yy

((

),

),

gg

gg

g ę

g ę

się

się uziarnienie

uziarnienie gruntu

gruntu ii kapilarność

kapilarność bierną

bierną gruntu

gruntu H

H

kb

kb

..

„

„

GRUPA A

GRUPA A –– grunty niewysadzinowe

grunty niewysadzinowe

oo

H

H

kb

kb

< 1,0 m, bezpieczne

< 1,0 m, bezpieczne

GRUPA A

GRUPA A grunty niewysadzinowe

grunty niewysadzinowe

o 

o 

H

H

kb

kb

 1,0 m, bezpieczne 

 1,0 m, bezpieczne 

w ka

w każżdych warunkach wodnogruntowych i klimatycznych; s

dych warunkach wodnogruntowych i klimatycznych; sąą to 

to 

grunty zawierające poni

grunty zawierające poniżżej 20 % cz

ej 20 % cząąstek mniejszych od 0,05 mm i 

stek mniejszych od 0,05 mm i 

poni

poniżżej 3 % cz

ej 3 % cząąstek mniejszych od 0 02 mm (czyste

stek mniejszych od 0 02 mm (czyste żżwiry pospółki

wiry pospółki

poni

poniżżej 3 % cz

ej 3 % cząąstek mniejszych od 0,02 mm (czyste 

stek mniejszych od 0,02 mm (czyste żżwiry, pospółki 

wiry, pospółki 

i piaski).

i piaski).

„

„

GRUPA B

GRUPA B –– grunty wątpliwe

grunty wątpliwe

(mało wysadzinowe) o 

(mało wysadzinowe) o 

Hkb < 

Hkb < 

1,3m, 

1,3m, 

i

j

20

i

j

20

30 %

k

i j

h d 0 05

i 3

30 %

k

i j

h d 0 05

i 3

10 %

10 %

zawierające 20 

zawierające 20 ÷

÷ 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 3 

30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 3 ÷

÷ 10 % 

10 % 

cząstek mniejszych od 0,02 mm (piaski bardzo drobne, pylaste i 

cząstek mniejszych od 0,02 mm (piaski bardzo drobne, pylaste i 

próchnicze).

próchnicze).

„

„

GRUPA C

GRUPA C –– grunty wysadzinowe

grunty wysadzinowe

o 

o 

Hkb 

Hkb 

> 1,3 m; są grunty 

> 1,3 m; są grunty 

zawierające powyżej 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 

zawierające powyżej 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 

powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0 02 mm (wszystkie grunty

powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0 02 mm (wszystkie grunty

powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0,02 mm (wszystkie grunty 

powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0,02 mm (wszystkie grunty 

spoiste i namuły organiczne).

spoiste i namuły organiczne).

Tworzenie się przełomów

Tworzenie się przełomów

Zabezpieczanie nawierzchni

Zabezpieczanie nawierzchni

Zabezpieczanie nawierzchni 

Zabezpieczanie nawierzchni 

drogowych

drogowych

drogowych

drogowych

Przy

Przy budowie nowych dróg można zapobiec tworzeniu się 

budowie nowych dróg można zapobiec tworzeniu się 

wysadzin i przełomów przez:

wysadzin i przełomów przez:

wysadzin i przełomów przez:

wysadzin i przełomów przez:

„

„

odpowiednie podwyższenie nasypu ponad zwierciadło 

odpowiednie podwyższenie nasypu ponad zwierciadło 

wody gruntowej,

wody gruntowej,

y g

j

y g

j

„

„

obniżenie poziomu wód gruntowych lub odcięcie ich 

obniżenie poziomu wód gruntowych lub odcięcie ich 

bocznego dopływu za pomocą drenażu podłużnego,

bocznego dopływu za pomocą drenażu podłużnego,

i

d

i

h i

d

ki i k

j

i

d

i

h i

d

ki i k

j

„

„

zastosowanie pod nawierzchnią podsypki piaskowej o 

zastosowanie pod nawierzchnią podsypki piaskowej o 

odpowiedniej grubości (zamiana gruntu wysadzinowego 

odpowiedniej grubości (zamiana gruntu wysadzinowego 

na niewysadzinowy),

na niewysadzinowy),

na niewysadzinowy),

na niewysadzinowy),

Z b

i

i

i

h i

Z b

i

i

i

h i

Zabezpieczanie nawierzchni 

Zabezpieczanie nawierzchni 

drogowych

drogowych

drogowych

drogowych

„

„

zastosowanie podbudowy z gruntu stabilizowanego 

zastosowanie podbudowy z gruntu stabilizowanego 

t

l b bit

t

l b bit

cementem lub bitumem,

cementem lub bitumem,

„

„

dobre zagęszczenie podłoża w dnie koryta przez 

dobre zagęszczenie podłoża w dnie koryta przez 

uwałowanie ciężkim walcem drogowym

uwałowanie ciężkim walcem drogowym

uwałowanie ciężkim walcem drogowym,

uwałowanie ciężkim walcem drogowym,

„

„

dobre odwodnienie powierzchniowe (przeciwdziałanie 

dobre odwodnienie powierzchniowe (przeciwdziałanie 

wsiąkaniu wód opadowych w pobocza, dobry odpływ 

wsiąkaniu wód opadowych w pobocza, dobry odpływ 

ą

p

y

p

,

y

p y

ą

p

y

p

,

y

p y

rowami i rynnami),

rowami i rynnami),

„

„

zamiana gruntu wysadzinowego pod nawierzchnią na 

zamiana gruntu wysadzinowego pod nawierzchnią na 

grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania

grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania

grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania. 

grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania. 

Uszkodzenia budynków

Uszkodzenia budynków

Uszkodzenia budynków

Uszkodzenia budynków

Zabezpieczanie budowli

Zabezpieczanie budowli

„

„

Posadowienie fundamentów budowli poniżej 

Posadowienie fundamentów budowli poniżej 

granicy przemarzania

granicy przemarzania

granicy przemarzania,

granicy przemarzania,

„

„

Wymiana gruntu wysadzinowego na 

Wymiana gruntu wysadzinowego na 

niewysadzinowy (do granicy przemarzania) i 

niewysadzinowy (do granicy przemarzania) i 

y

y (

g

y p

)

y

y (

g

y p

)

zastosowanie „poduszki" z dobrze ubitego 

zastosowanie „poduszki" z dobrze ubitego 

czystego żwiru lub piasku,

czystego żwiru lub piasku,

St

i i l ji t

i

h

d k

i

St

i i l ji t

i

h

d k

i

„

„

Stosowanie izolacji termicznych pod komorami w 

Stosowanie izolacji termicznych pod komorami w 

chłodniach

chłodniach

Zabezpieczanie budowli

Zabezpieczanie budowli

Zabezpieczanie budowli

Zabezpieczanie budowli

„

„

Podgrzewanie gruntu pod komorami chłodni 

Podgrzewanie gruntu pod komorami chłodni 

wodą obiegową lub prądem elektrycznym

wodą obiegową lub prądem elektrycznym

wodą obiegową lub prądem elektrycznym

wodą obiegową lub prądem elektrycznym

„

„

Stosowanie zasypki za murami oporowymi, 

Stosowanie zasypki za murami oporowymi, 

przyczółkami mostów i jazów z dobrze 

przyczółkami mostów i jazów z dobrze 

p y

j

p y

j

przepuszczalnych gruntów niewysadzinowych

przepuszczalnych gruntów niewysadzinowych

„

„

W przypadku konstrukcji płytko posadowionych 

W przypadku konstrukcji płytko posadowionych 

f d

tó

k

h

ó

l ż

f d

tó

k

h

ó

l ż

fundamentów w okresach mrozów należy 

fundamentów w okresach mrozów należy 

stosować „ocieplanie” gruntu przy pomocy mat 

stosować „ocieplanie” gruntu przy pomocy mat 

(np. słomianych) lub obsypywać gruntem

(np. słomianych) lub obsypywać gruntem

(np. słomianych) lub obsypywać  gruntem

(np. słomianych) lub obsypywać  gruntem

Za tydzień ciąg dalszy…

Za tydzień ciąg dalszy…