WYKŁAD NR 3
Mechanika Gruntów
Mechanika Gruntów
Myśl przewodnia wykładu
Myśl przewodnia wykładu
Woda w gruncie jest bardzo potężnym żywiołem,
Woda w gruncie jest bardzo potężnym żywiołem,
g
j
p ę y
y
,
g
j
p ę y
y
,
inżynier zawsze musi pamiętać o tym, by już w
inżynier zawsze musi pamiętać o tym, by już w
fazie projektowania przewidzieć/oszacować
fazie projektowania przewidzieć/oszacować
p j
p
/
p j
p
/
wszelkie możliwe oddziaływania wody na szkielet
wszelkie możliwe oddziaływania wody na szkielet
gruntowy.
gruntowy.
g
y
g
y
Plan wykładu
Plan wykładu
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
p
g
p
j
p
g
p
j
Zmiany mrozowe w gruncie
Zmiany mrozowe w gruncie
Przypomnienie:
Przypomnienie:
10
-1
10
-2
10
-3
10
-4
10
-5
10
-6
10
-7
10
-8
10
-9
10
-10
10
-11
10
-12
Żwiry
Piaski
Pyły
Iły
Glinyy
Typowe wielkości współczynnika wodoprzepuszczalności (m/s)
Współczynnik filtracji
Współczynnik filtracji
Filtracja wody w gruncie zalezy od:
Filtracja wody w gruncie zalezy od:
ośrodka gruntowego w którym przepływ się
ośrodka gruntowego w którym przepływ się
g
g
y p
p y
ę
g
g
y p
p y
ę
odbywa
odbywa
uziarnienia ośrodka gruntowego (im drobniejsze
uziarnienia ośrodka gruntowego (im drobniejsze
j t
i
i i
t t
i k
j t
i
i i
t t
i k
jest uziarnienie gruntu tym większe są opory
jest uziarnienie gruntu tym większe są opory
ruchu wody)
ruchu wody)
struktury i porowatości gruntu
struktury i porowatości gruntu
struktury i porowatości gruntu
struktury i porowatości gruntu
temperatury
temperatury
Wpływ temperatury na
Wpływ temperatury na
dk ść f l
dk ść f l
prędkość filtracji
prędkość filtracji
Prędkość przepływu wody w gruncie zależy od
Prędkość przepływu wody w gruncie zależy od
ęd o
p
p y u ody
g u
a y od
ęd o
p
p y u ody
g u
a y od
temperatury, co wynika ze zmian lepkości, która rośnie
temperatury, co wynika ze zmian lepkości, która rośnie
ze spadkiem temperatury.
ze spadkiem temperatury. Zależność współczynnika filtracji
Zależność współczynnika filtracji
ś
ś
ś
ś
ś ć
ś ć
:
od lepkości i gęstości
od lepkości i gęstości wody określić można z
wody określić można zee wzoru
wzoru::
:
η
K
k
w
γ
η
=
W ł
t
t
W ł
t
t
Wpływ temperatury na
Wpływ temperatury na
prędkość filtracji
prędkość filtracji
prędkość filtracji
prędkość filtracji
β
C
0
20
T
k
k =
β
gdzie:
gdzie:
C
k
0
20
-
współczynnik filtracji określony w temperaturze 20
współczynnik filtracji określony w temperaturze 20
00
CC
p
y
j
y
p
p
y
j
y
p
β –
współczynnik lepkości:
współczynnik lepkości:
(p. wykres)
(p. wykres)
C
T
0
η
η
β
=
C
0
20
η
C
T
0
η
-
lepkość wody w danej temperaturze,
lepkość wody w danej temperaturze,
ść
ść
C
0
20
η
-
lepkość wody w temperaturze 20
lepkość wody w temperaturze 20
1.20
1 10
1.15
1.05
1.10
pko
ści
ß
0.95
1.00
ół
czy
nn
ik
le
p
0.85
0.90
ws
pó
0.75
0.80
12
16
20
24
28
32
Temperatura
o
C
Wpływ temperatury na
Wpływ temperatury na
Wpływ temperatury na
Wpływ temperatury na
prędkość filtracji
prędkość filtracji
Jeżeli znany jest współczynnik filtracji k dla pewnej
Jeżeli znany jest współczynnik filtracji k dla pewnej
t
t
T t
ż
ć
bliż
t ść
t
t
T t
ż
ć
bliż
t ść
p ę
j
p ę
j
temperatury T, to możemy wyznaczyć przybliżoną wartość
temperatury T, to możemy wyznaczyć przybliżoną wartość
kk
10
10
(dla 10
(dla 10
00
Celsjusza) wg. wzoru empirycznego:
Celsjusza) wg. wzoru empirycznego:
T
k
k
03
0
7
0
10
=
T
03
.
0
7
.
0
10
+
(Braja M. Das, 2001).
Plan wykładu
Plan wykładu
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
p
g
p
j
p
g
p
j
Zmiany mrozowe w gruncie
Zmiany mrozowe w gruncie
Metody wyznaczania
Metody wyznaczania
ół
ik filt
ji
ół
ik filt
ji
współczynnika filtracji
współczynnika filtracji
obliczenie na podstawie danych o uziarnieniu i
obliczenie na podstawie danych o uziarnieniu i
porowatości (wzory empiryczne),
porowatości (wzory empiryczne),
oznaczenia laboratoryjne na próbkach gruntu,
oznaczenia laboratoryjne na próbkach gruntu,
yj
p
g
,
yj
p
g
,
badania polowe np. metodą próbnego
badania polowe np. metodą próbnego
pompowania
pompowania
pompowania.
pompowania.
metody pośrednie
metody pośrednie
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Kruegera
Kruegera
gg
kk
1350
[ / ]
1350
[ / ]
nn
kk
10
10
=1350 [m/s]
=1350 [m/s]
Θ
Θ
22
najlepsze wyniki dla piasków średnich
najlepsze wyniki dla piasków średnich
n
n –– porowatość
porowatość
Θ
Θ –– powierzchnia cząstek szkieletu zawarta w 1cm
powierzchnia cząstek szkieletu zawarta w 1cm
33
gruntu (założenie o kulistości ziaren)
gruntu (założenie o kulistości ziaren)
W
i
W
i
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Kruegera
Kruegera –– wyznaczenie
wyznaczenie
Θ
Θ
gg -- część próbki gruntu stanowiąca składową frakcję
część próbki gruntu stanowiąca składową frakcję
gg
ii
część próbki gruntu, stanowiąca składową frakcję
część próbki gruntu, stanowiąca składową frakcję
rzędu
rzędu
i i
wyrażona jako ułamek całości,
wyrażona jako ułamek całości,
dd
ii
-- przeciętna średnica frakcji rzędu
przeciętna średnica frakcji rzędu
ii
równa średniej
równa średniej
dd
ii
przeciętna średnica frakcji rzędu
przeciętna średnica frakcji rzędu
i i
równa średniej
równa średniej
wartości granicznych średnic frakcji rzędu
wartości granicznych średnic frakcji rzędu
i i
[cm].
[cm].
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Hazen
Hazenaa
kk
dd
22
[ / ]
[ / ]
kk
10
10
=c d
=c d
10
10
22
[m/s]
[m/s]
c
c --współczynnik zależny od stopnia różnoziarnistości
współczynnik zależny od stopnia różnoziarnistości
gruntu
gruntu
U
U
dd
ś d i
t
d
i d j
10%
t k
ś d i
t
d
i d j
10%
t k
dd
10
10
–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
może być stosowany do gruntów, których średnica
może być stosowany do gruntów, których średnica
miarodajna zawiera się w granicach od 0 1mm do 3mm
miarodajna zawiera się w granicach od 0 1mm do 3mm
miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm,
miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm,
a stopień różnoziarnistości
a stopień różnoziarnistości
U
U≤
≤
5.
5.
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Hazen
Hazenaa -- Tkaczukowej
Tkaczukowej
kk
0 0093
[ / ]
0 0093
[ / ]
dd
10
10
22
kk
10
10
=0,0093 [m/s]
=0,0093 [m/s]
aa
22
dd
10
10
–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
a
a –– zawartość [%] ziaren o średnicy < 0,001 mm
zawartość [%] ziaren o średnicy < 0,001 mm
stosuje się do gruntów gliniasto
stosuje się do gruntów gliniasto--piaszczystych, w których
piaszczystych, w których
zawartość cząstek o średnicy
zawartość cząstek o średnicy
d <
d <
0,001mm waha się od
0,001mm waha się od
2 do 20%
2 do 20%
2 do 20%.
2 do 20%.
W
i
W
i
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Slichtera
Slichtera
kk
7 8 d
7 8 d
22
[ / ]
[ / ]
kk
10
10
=7,8 c d
=7,8 c d
10
10
22
[m/s]
[m/s]
c
c --współczynnik zależny od porowatości gruntu
współczynnik zależny od porowatości gruntu
dd
10
10
–– średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
średnica zastępcza odpowiadająca 10% cząstek
10
10
może być stosowany do gruntów, których średnica
może być stosowany do gruntów, których średnica
miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm,
miarodajna zawiera się w granicach od 0.1mm do 3mm,
a stopień różnoziarnistości
a stopień różnoziarnistości
U
U≤
≤
5.
5.
Wzory empiryczne
Wzory empiryczne
Wz
Wzór
ór Slichtera
Slichtera
Metody laboratoryjne
Metody laboratoryjne
Schemat aparatu dla gruntów piaszczystych
Schemat aparatu dla gruntów piaszczystych
M t d l b
t
j
M t d l b
t
j
.
Metody laboratoryjne
Metody laboratoryjne
Mierzymy objętość wody V przepływającą przez próbkę
Mierzymy objętość wody V przepływającą przez próbkę
gruntu w czasie t (A
gruntu w czasie t (A –– pole przekroju)
pole przekroju)
g
(
g
(
p
p
j )
p
p
j )
Do obliczenia k wykorzystujemy prawo Darcy: Q = kiA,
Do obliczenia k wykorzystujemy prawo Darcy: Q = kiA,
lub V = Qt = kitA
lub V = Qt = kitA
l
h
i
∆
=
Spadek hydrauliczny
Spadek hydrauliczny
wyznaczamy jako:
wyznaczamy jako:
l
t d
t d
stąd:
stąd:
k =
V
itA
Metody laboratoryjne
Metody laboratoryjne
Metody laboratoryjne
Metody laboratoryjne
Schemat aparatu dla gruntów spoistych
Schemat aparatu dla gruntów spoistych
M t d
l
M t d
l
Metody polowe
Metody polowe
Trudności odtworzenia w warunkach laboratoryj
Trudności odtworzenia w warunkach laboratoryj--
nych rzeczywistych warunków przepływu wody
nych rzeczywistych warunków przepływu wody
y
y
y
p
p y
y
y
y
y
p
p y
y
przez ośrodek gruntowy (zwłaszcza w przypadku
przez ośrodek gruntowy (zwłaszcza w przypadku
gruntów spoistych) powodują, że określone w ten
gruntów spoistych) powodują, że określone w ten
g
p
y ) p
ją,
g
p
y ) p
ją,
sposób wartości współczynnika filtracji obarczone
sposób wartości współczynnika filtracji obarczone
mogą być znacznym błędem. Dlatego też do
mogą być znacznym błędem. Dlatego też do
gą y
y
ę
g
gą y
y
ę
g
określenia rzeczywistych wartości współczynników
określenia rzeczywistych wartości współczynników
filtracji stosuje się
filtracji stosuje się
metody polowe.
metody polowe.
j
j
ę
j
j
ę
y p
y p
d
ób
d
ób
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
W gruntach sypkich,
W gruntach sypkich,
jednorodnych i
jednorodnych i
Z
z
R
Warstwa wodonośna
jednorodnych i
jednorodnych i
izotropowych, wokó
izotropowych, wokółł
studni opartej na
studni opartej na
óó
Z.w.g.
S
0
d
r
0
Warstwa wodonośna
stropie gruntów
stropie gruntów
nieprzepuszczalnych
nieprzepuszczalnych
wytwarza si
wytwarza sięę
H
dz
dr
r
wytwarza si
wytwarza sięę
symetryczny lej
symetryczny lej
depresji.
depresji.
h
z
p
j
p
j
r
Warstwa nieprzepuszczalna
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
z
r
A
⋅
⋅
=
π
2
walcowa powierzchnia w zasięgu leja depresji
walcowa powierzchnia w zasięgu leja depresji
d
spadek hydrauliczny w punkcie na krzywej depresji
spadek hydrauliczny w punkcie na krzywej depresji
dl ł
dl ł
d t d i
i
d t d i
i
dr
dz
i
=
odległym o
odległym o
rr
od studni wynosi:
od studni wynosi:
wydatek studni określona na podstawie prawa Darcy:
wydatek studni określona na podstawie prawa Darcy:
dr
dz
k
z
r
A
i
k
v
A
Q
⋅
⋅
⋅
=
⋅
⋅
=
⋅
=
π
2
wydatek studni, określona na podstawie prawa Darcy:
wydatek studni, określona na podstawie prawa Darcy:
dr
k
dr
⋅
π
2
po rozdzieleniu zmiennych uzyskuje się równanie w
po rozdzieleniu zmiennych uzyskuje się równanie w
postaci:
postaci:
zdz
q
k
r
dr
⋅
=
π
2
pp
d
ób
d
ób
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
łk j
ż
ó
i dl
kó
łk j
ż
ó
i dl
kó
H
R
k
d
2
całkujemy powyższe równanie dla warunków
całkujemy powyższe równanie dla warunków
brzegowych: r = r
brzegowych: r = r
oo
, z = h oraz dla r = R, z = H:
, z = h oraz dla r = R, z = H:
Z.w.g.
z
R
Warstwa wodonośna
∫
∫
⋅
⋅
=
H
h
R
r
dz
z
q
k
r
dr
π
2
0
S
0
H
dz
dr
r
r
0
w efekcie otrzymujemy wzór
w efekcie otrzymujemy wzór
na określenie współczynnika
na określenie współczynnika
h
z
r
(
)
R
q
k
ln
=
filtracji:
filtracji:
Warstwa nieprzepuszczalna
(
)
o
r
h
H
k
ln
2
2
−
=
π
Dokładne określenie zasięgu leja depresji jest trudne, w praktyce stosuje się
Dokładne określenie zasięgu leja depresji jest trudne, w praktyce stosuje się
z
R
ęg
j
p
j j
,
p
y
j
ę
ęg
j
p
j j
,
p
y
j
ę
pomiar położenia zwierciadła wody w dwóch otworach obserwacyjnych
pomiar położenia zwierciadła wody w dwóch otworach obserwacyjnych
rozmieszczonych w odległościach
rozmieszczonych w odległościach
RR
11
i i
RR
22
od osi studni.
od osi studni.
Z w g
R
2
Warstwa wodonośna
R
1
Z.w.g.
S
0
d
r
0
H
dz
dr
r
h
2
Otwory obserwacyjne
h
z
h
1
h
2
r
Warstwa nieprzepuszczalna
łk j
ż
ó
i dl
kó
łk j
ż
ó
i dl
kó
Metoda próbnego pompowania
Metoda próbnego pompowania
2
2
2
h
R
k
d
całkujemy powyższe równanie dla warunków
całkujemy powyższe równanie dla warunków
brzegowych: r = R
brzegowych: r = R
11
, z = h
, z = h
11
oraz dla r = R
oraz dla r = R
22
, z = h
, z = h
22
::
Z.w.g.
z
R
2
Warstwa wodonośna
R
1
∫
∫
⋅
⋅
=
2
1
2
1
2
h
h
R
R
dz
z
q
k
r
dr
π
S
0
H
dz
dr
r
r
0
h
Otwory obserwacyjne
w efekcie otrzymujemy wzór
w efekcie otrzymujemy wzór
na określenie współczynnika
na określenie współczynnika
h
z
r
h
1
h
2
(
)
2
2
2
ln
R
q
k
=
filtracji:
filtracji:
Warstwa nieprzepuszczalna
(
)
1
2
1
2
2
R
h
h
−
π
M t d M
M t d M
Metoda Maaga
Metoda Maaga
W nac anie spółc nnika filt acji odb
a się na
Wyznaczanie współczynnika filtracji odbywa się na
podstawie obserwacji obniżania się poziomu wody
dolewanej do studni Obserwację przeprowadza się w
dolewanej do studni. Obserwację przeprowadza się w
jednej studni. Zakłada się, że grunt wokół studni jest
izotropowy, a dolewana woda wsiąka przez dno studni z
jednakową prędkością we wszystkich kierunkach. Ilość
wsiąkanej wody oblicza się ze wzoru:
Q = vy4πr
2
[m
3
/godz]
Stąd:
Stąd:
v = ki = Q / 4πr
2
Metoda Maaga
Metoda Maaga
ponieważ:
ponieważ:
ponieważ:
ponieważ:
i =
i = --dh/dr, to:
dh/dr, to:
k dh/dr
Q / 4
k dh/dr
Q / 4 rr
22
--k dh/dr = Q / 4
k dh/dr = Q / 4ππrr
22
i rozwiązanie końcowe:
i rozwiązanie końcowe:
i rozwiązanie końcowe:
i rozwiązanie końcowe:
śś
Metody pośrednie
Metody pośrednie
Metoda izotopowa
Metoda izotopowa
Metoda izotopowa
Metoda izotopowa
Metoda kolometryczna
Metoda kolometryczna
M t d
h
i
M t d
h
i
Metoda chemiczna
Metoda chemiczna
Metoda elektrolityczna
Metoda elektrolityczna
Plan wykładu
Plan wykładu
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
p
g
p
j
p
g
p
j
Zmiany mrozowe w gruncie
Zmiany mrozowe w gruncie
Zjawiska i zmiany w gruncie
Zjawiska i zmiany w gruncie
Zjawiska i zmiany w gruncie
Zjawiska i zmiany w gruncie
związane z ruchem wody
związane z ruchem wody
Ciśnienie Spływowe
Ciśnienie Spływowe
S d k K
S d k K
Spadek Krytyczny
Spadek Krytyczny
Kurzawka
Kurzawka
Wyparcie gruntu
Wyparcie gruntu
Przebicie hydrauliczne
Przebicie hydrauliczne
yy
Sufozja
Sufozja
Kolmatacja
Kolmatacja
Kolmatacja
Kolmatacja
Ciś i i
ł
Ciś i i
ł
Ciśnienie spływowe
Ciśnienie spływowe
Ruch wody w gruncie jest przyczyną powstawania
Ruch wody w gruncie jest przyczyną powstawania
ił fil
j
h dd i ł j
h
ki
ki l
ił fil
j
h dd i ł j
h
ki
ki l
sił filtracyjnych, oddziałujących na cząstki szkieletu
sił filtracyjnych, oddziałujących na cząstki szkieletu
i skierowanych zgodnie z kierunkiem filtracji
i skierowanych zgodnie z kierunkiem filtracji
( t
i d li ii
d ) Sił t
d i i
d
( t
i d li ii
d ) Sił t
d i i
d
(stycznie do linii prądu). Siłę tą, odniesioną do
(stycznie do linii prądu). Siłę tą, odniesioną do
jednostki objętości gruntu, nazywamy
jednostki objętości gruntu, nazywamy
ciśnieniem
ciśnieniem
łł
spływowym.
spływowym.
j=i
j=iγγ
w
w
γγ
w
w
Ciśnienie spływowe
Ciśnienie spływowe
a)
b)
c)
d)
h
0
γ
w
Ciśnienia wody działające na
próbkę gruntu:
a)
schemat naczynia
d l
h
2
h
h
0
modelowego,
b)
całkowite ciśnienie wody,
c)
różnica ciśnień wody
(strata ciśnienia wskutek
h
1
l
(strata ciśnienia wskutek
filtracji).
h
2
γ
w
(h h )
h
2
γ
w
h
1
γ
w
(h
2
-h
1
)
γ
w
Ciśnienie spływowe
Ciśnienie spływowe
a
b
c
d
h
0
γ
w
w
h
u
γ
0
1
=
Siły działające na próbkę gruntu:
Siły działające na próbkę gruntu:
od góry ciśnienie wody
od góry ciśnienie wody
h
2
h
1
l
h
0
w
h
u
γ
2
2
=
od dołu ciśnienie wody
od dołu ciśnienie wody
Różnica h2
Różnica h2--h1 powoduje przepływ
h1 powoduje przepływ
wody. Ciśnienie działające na pod
wody. Ciśnienie działające na pod--
stawę próbki możemy podzielić na
stawę próbki możemy podzielić na
dwie składowe:
dwie składowe:
h
2
γ
w
h
1
γ
w
(h
2
-h
1
)
γ
w
h
γ
1
(
)
ciśnienie odpowiadające wyporowi
ciśnienie odpowiadające wyporowi
ciśnienie odpowiadające stracie
ciśnienie odpowiadające stracie
(
)
w
h
h
γ
1
2
−
ciśnienie odpowiadające stracie
ciśnienie odpowiadające stracie
wywołanej przepływem
wywołanej przepływem
Ciśnienie spływowe
Ciśnienie spływowe
Aby przejść z miary ciśnienia na siłę (Pa
Aby przejść z miary ciśnienia na siłę (Pa-->N) należy ciśnienie pomnożyć
>N) należy ciśnienie pomnożyć
przez pole przekroju prostopadłe do przepływu. Następnie siłę dzielimy
przez pole przekroju prostopadłe do przepływu. Następnie siłę dzielimy
przez objętość próbki:
przez objętość próbki:
(
)
j
i
h
h
h
h
A
=
=
−
=
−
γ
γ
γ
1
2
1
2
przez objętość próbki:
przez objętość próbki:
j
i
l
V
w
w
w
γ
γ
γ
Ciśnienie
Ciśnienie spływowe
spływowe nie
nie zależy
zależy od
od prędkości
prędkości filtracji,
filtracji, lecz
lecz tylko
tylko od
od spadku
spadku
h d
l
h d
l
S ł
S ł f l
f l
d ł
d ł
k śl
k śl
b
ść
b
ść
hydraulicznego
hydraulicznego.. Siłę
Siłę filtracji
filtracji działającą
działającą na
na określoną
określoną objętość
objętość gruntu
gruntu
VV
można
można wyznaczyć
wyznaczyć zz zależności
zależności::
jV
J
=
S d k k
S d k k
Spadek krytyczny
Spadek krytyczny
Ciśnienie spływowe, oddziałujące na cząstki
Ciśnienie spływowe, oddziałujące na cząstki
ki l
d j
i
ki l
d j
i
f k
i ż
f k
i ż
szkieletu powoduje zmianę
szkieletu powoduje zmianę
efektywnego ciężaru
efektywnego ciężaru
objętościowego gruntu
objętościowego gruntu γγ””
. Biorąc pod uwagę,
. Biorąc pod uwagę,
ż
t
jd j
i
d
d
bli
ż
t
jd j
i
d
d
bli
że grunt znajduje się pod wodą, obliczamy:
że grunt znajduje się pod wodą, obliczamy:
γγ” =
” = γγ’’ ±± jj
vv
γγ
γγ jj
vv
S d k k
S d k k
Spadek krytyczny
Spadek krytyczny
Ciśnienie spływowe, które równoważy
Ciśnienie spływowe, które równoważy γγ’’
i
iś i i
ł
k
i
iś i i
ł
k
nazywa się ciśnieniem spływowym krytycznym,
nazywa się ciśnieniem spływowym krytycznym,
zaś spadek hydrauliczny, który je generuje
zaś spadek hydrauliczny, który je generuje ––
dki
k t
dki
k t
spadkiem krytycznym
spadkiem krytycznym
jj
kr
kr
= i
= i
kr
kr
γγ =
= γγ’’
jj
kr
kr
i i
kr
kr
γγ
w
w
γγ
ii
kr
kr
=
= γγ’ /
’ / γγ
w
w
Kurzawka
Kurzawka
W gruntach, w których spadek hydrauliczny jest bliski
wielkości krytycznej może wystąpić utrata stateczności
y y
j
y ąp
podłoża spowodowana siłami filtracyjnymi, zjawisko to
nazywa się
KURZAWKĄ
.
ś
Kurzawka najczęściej występuje w piaskach drobnych
W gruntach o grubym uziarnieniu, np. w żwirach,
zjawisko to występuje niezmiernie rzadko Jest to
zjawisko to występuje niezmiernie rzadko. Jest to
spowodowane niewielkimi spadkami i << 1 , jakie na
ogół występują w gruntach o dużej przepuszczalności
g
y ęp ją
g
j p
p
(gruboziarnistych).
W
i
t
W
i
t
Wyparcie gruntu
Wyparcie gruntu
Wyparciem gruntu
Wyparciem gruntu
nazywa się zjawisko polegające
nazywa się zjawisko polegające
na przesunięciu pewnej objętości gruntu (często wraz z
na przesunięciu pewnej objętości gruntu (często wraz z
obciążającymi ją elementami ubezpieczeń). Wyparta
obciążającymi ją elementami ubezpieczeń). Wyparta
masa powiększa swoją objętość i porowatość. Zjawisko
masa powiększa swoją objętość i porowatość. Zjawisko
p
ę
ją
ję
p
j
p
ę
ją
ję
p
j
wyparcia może występować nie tylko w kierunku
wyparcia może występować nie tylko w kierunku
pionowym do góry, lecz również poziomo w podłożu
pionowym do góry, lecz również poziomo w podłożu
p
y
g y,
p
p
p
y
g y,
p
p
budowli piętrzących wodę, a niekiedy również w
budowli piętrzących wodę, a niekiedy również w
kierunku do dołu.
kierunku do dołu.
Wyparcie gruntu
Wyparcie gruntu
1
I ZWG
1
2
Przykład warunków
Przykład warunków
gruntowo
gruntowo –– wodnych,
wodnych,
w których może
w których może
warstwa
wodonośna
II ZWG
w których może
w których może
nastąpić wyparcie:
nastąpić wyparcie:
1
1 –– studnia opuszczona
studnia opuszczona
22
grunty
spoiste
2
2 –– piezometr
piezometr
3
3 –– strefa zagrożenia
strefa zagrożenia
wyparciem
wyparciem
warstwa wodonośna
3
P
bi i h d
li
P
bi i h d
li
Przebicie hydrauliczne
Przebicie hydrauliczne
Przebiciem hydraulicznym
nazywa się zjawisko
tworzenia się kanału (przewodu) w masie gruntowej
tworzenia się kanału (przewodu) w masie gruntowej,
wypełnionego gruntem o naruszonej strukturze (w
końcowej fazie zjawiska – zawiesiną), łączącego miejsca
j
j
ą), ą ą g
j
o wyższym i niższym ciśnieniu wody w porach. Na
powierzchni terenu przebicie hydrauliczne jest widoczne
t i ź ódł Zj
i k
bi i
t
j
w postaci źródła. Zjawisko przebicia występuje
przeważnie w gruntach mało spoistych podścielonych
gruntami przepuszczalnymi
gruntami przepuszczalnymi.
P
bi i h d
li
P
bi i h d
li
Przebicie hydrauliczne
Przebicie hydrauliczne
1
2
warstwa mało przepuszczalna
warstwa przepuszczalna
Przykład warunków geologicznych, w których może nastąpić przebicie:
1 – miejsce zagrożenia przebiciem.
S f j
S f j
Sufozja
Sufozja
Sufozja
to zjawisko polegające na wynoszeniu przez
filtrującą wodę drobnych cząstek gruntu (przesunięcie ich
i
i j
l b
i i
b b
) W
na inne miejsce lub wyniesione poza obręb gruntu). W
rezultacie
sufozji
powiększają
się
pory,
wzrasta
współczynnik filtracji i prędkość wody Woda o większej
współczynnik filtracji i prędkość wody. Woda o większej
prędkości może poruszać coraz większe ziarna gruntu i
powodować dalszy rozwój procesu sufozji aż do utworzenia
p
y
j p
j
się kawern lub kanałów w gruncie. Zjawisko przybiera
wtedy cechy przebicia hydraulicznego.
Sufozja
Sufozja
Sufozja występuje wtedy, gdy zostanie przekroczony
Sufozja występuje wtedy, gdy zostanie przekroczony
ii
kr
kr
l b
dk ść k t
l b
dk ść k t
15
k
v
kr
=
lub prędkość krytyczna
lub prędkość krytyczna
vv
kr
kr
15
kr
Sufozja występuje w gruntach sypkich, (przede
Sufozja występuje w gruntach sypkich, (przede
tki
óż
i
i t h) W
l ż ś i d i j
tki
óż
i
i t h) W
l ż ś i d i j
wszystkim różnoziarnistych). W zależności od miejsca
wszystkim różnoziarnistych). W zależności od miejsca
występowania sufozji w zaporze rozróżnia się:
występowania sufozji w zaporze rozróżnia się:
–
sufozję wewnętrzną
(występuje wewnątrz danego rodzaju
sufozję wewnętrzną
(występuje wewnątrz danego rodzaju
gruntu)
–
zewnętrzną i kontaktową
(w strefie przypowierzchniowej
zapory lub podłoża a także na styku różnych warstw gruntu
zapory lub podłoża a także na styku różnych warstw gruntu,
gdy kierunek ruchu wody jest prostopadły do styku).
Kolmatacja
Kolmatacja
Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob
Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob--
Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob
Podczas ruchu wody możliwe jest wypłukiwanie ziaren drob
nych, co prowadzi do „zamulenia filtrów” i utraty ich funkcji.
nych, co prowadzi do „zamulenia filtrów” i utraty ich funkcji.
Aby temu zapobiec wymiary ziarn materiału filtracyjnego
Aby temu zapobiec wymiary ziarn materiału filtracyjnego
Kryterium U.S. Department of Navy (1971):
Kryterium U.S. Department of Navy (1971):
Kryterium Terzaghi i Peck’a (1967):
Kryterium Terzaghi i Peck’a (1967):
muszą spełniać określone kryteria.
muszą spełniać określone kryteria.
5
d
d
)
F
(
15
<
25
d
d
)
F
(
50
<
4
d
d
)
F
(
15
)
P
(
85
>
20
d
d
)
F
(
15
)
P
(
50
<
4
d
)
P
(
15
>
20
d
)
P
(
15
<
Plan wykładu
Plan wykładu
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
p
g
p
j
p
g
p
j
Zmiany mrozowe w gruncie
Zmiany mrozowe w gruncie
Z
d
b
i
i
ó
Z
d
b
i
i
ó
Zasady zabezpieczania gruntów
Zasady zabezpieczania gruntów
przed szkodliwym działaniem
przed szkodliwym działaniem
przed szkodliwym działaniem
przed szkodliwym działaniem
filtracji
filtracji
Zmniejszenie spadku hydraulicznego
Zmniejszenie spadku hydraulicznego
(wydłużenie drogi filtracji),
(wydłużenie drogi filtracji),
( y
g
j ),
( y
g
j ),
Konstrukcje gruntowe zwane filtrami
Konstrukcje gruntowe zwane filtrami
odwrotnymi.
odwrotnymi.
odwrotnymi.
odwrotnymi.
Odwodnienie
Odwodnienie
Zmniejszenie spadku
Zmniejszenie spadku
Zmniejszenie spadku
Zmniejszenie spadku
Zmniejszenie
Zmniejszenie spadku
spadku hydraulicznego
hydraulicznego jest
jest równoważne
równoważne zz
jj
pp
y
g
y
g
jj
wydłużeniem
wydłużeniem drogi
drogi filtracji,
filtracji, co
co generuje
generuje zmniejszenie
zmniejszenie
ciśnienia
ciśnienia spływowego
spływowego::
F
i
i
kr
≤
∆h
F
j
'
γ
j
F
≥
Filtry odwrotne
Filtry odwrotne
Działanie filtrów odwrotnych polega na następującej zasadzie: jeśli woda
ł
k l j
t
t
t
i k
przepływa kolejno przez np. trzy warstwy gruntu o coraz większym
współczynniku filtracji (k
1
,k
2
,k
3
) , to równanie ciągłości przepływu można
napisać następująco:
k
3
i
3
k
2
i
2
v=k
1
i
1
=k
2i
i
2
=k
3
i
3
k
1
i
1
Filt
d
t
Filt
d
t
Filtry odwrotne
Filtry odwrotne
Ponieważ
Ponieważ
kk
11
<
< kk
22
<
< kk
33
to
to
ii
11
>
> ii
22
>
> ii
33
,, aa zz otrzymanej
otrzymanej zależności
zależności
wynika,
wynika, że
że jeśli
jeśli na
na warstwie
warstwie 11 gruntu
gruntu drobniejszego,
drobniejszego, zagrożonego
zagrożonego
działaniem
działaniem filtracji,
filtracji, ułożona
ułożona zostanie
zostanie warstwa
warstwa 22 gruntu
gruntu grubszego,
grubszego, to
to
będzie
będzie w
w niej
niej mniejszy
mniejszy spadek
spadek hydrauliczny,
hydrauliczny, aa zatem
zatem mniejsze
mniejsze ciśnienie
ciśnienie
ęę
jj
j y
j y pp
y
y,
y
y,
jj
spływowe
spływowe..
W
W efekcie
efekcie poprawią
poprawią się
się
warunki
warunki warstwie
warstwie nr
nr 11
k
3
i
3
warunki
warunki warstwie
warstwie nr
nr 11
k
2
i
2
k
1
i
1
Metody odwodnienia
Metody odwodnienia
drenaż pionowy (stosowany zwykle w celu
drenaż pionowy (stosowany zwykle w celu
czasowego obniżenia zwierciadła wód
czasowego obniżenia zwierciadła wód
czasowego obniżenia zwierciadła wód
czasowego obniżenia zwierciadła wód
gruntowych):
gruntowych):
–– studnie depresyjne,
studnie depresyjne,
studnie depresyjne,
studnie depresyjne,
–– igłofiltry.
igłofiltry.
drenaż poziomy:
drenaż poziomy:
drenaż poziomy:
drenaż poziomy:
–– sączki ceramiczne,
sączki ceramiczne,
sączki betonowe
sączki betonowe
–– sączki betonowe
sączki betonowe
St d i
i
St d i
i
Studnie wiercone
Studnie wiercone
Filtr siatkowy
Filt p ęto
Rura nadfiltrowa
Filtr prętowy
Filtr
Rura podfiltrowa
ff
Igłofiltry
Igłofiltry
Drenaż poziomy
Drenaż poziomy
Plan wykładu
Plan wykładu
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Krótki wstęp
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Metody wyznaczania współczynnika filtracji
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zjawiska związane z ruchem wody w gruncie
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
Zabezpieczanie gruntów przed skutkami filtracji
p
g
p
j
p
g
p
j
Zmiany mrozowe w gruncie
Zmiany mrozowe w gruncie
Przemarzanie gruntu
Przemarzanie gruntu
Przemarzanie gruntu jest to zamarzanie wody w gruncie
w przypadku okresowego występowania temperatury
powietrza poniżej 0ºC, zależy od:
temperatury
temperatury powietrza
powietrza
temperatury
temperatury powietrza
powietrza
czasu
czasu trwania
trwania
os
osłony
ony terenu
terenu
struktury
struktury ii tekstury
tekstury gruntu
gruntu
sk
składu
adu granulometrycznego
granulometrycznego gruntu
gruntu
Wyznaczenie głębokości
Wyznaczenie głębokości
Wyznaczenie głębokości
Wyznaczenie głębokości
przemarzania gruntów
przemarzania gruntów
p
g
p
g
(
)
t
T
T
Q
h
p
z
z
−
=
λ
2
(
)
Q
p
ow
γ
gdzie:
λ
- współczynnik przewodnictwa cieplnego,
g
p
y
p
p
g ,
Q
- ciepło krzepnięcia wody,
γ
ow
- ciężar objętościowy wody zawartej w gruncie odniesiony
jednostki objętości gruntu,
T
z
- temperatura zamarzania,
T
- temperatura na powierzchni gruntu
T
p
temperatura na powierzchni gruntu,
t
- czas.
Strefy głębokości przemarzania na
Strefy głębokości przemarzania na
Strefy głębokości przemarzania na
Strefy głębokości przemarzania na
terenie Polski wg PN
terenie Polski wg PN––81/B
81/B––03020
03020
gg
//
Przy projektowaniu
y p j
sieci wodociągowych,
kanalizacyjnych oraz
d
ł b k ś
drenaży głębokości
podane na mapie
należy powiększyć co
należy powiększyć co
najmniej o 1/3 (33%)
Powstawanie wysadzin
Powstawanie wysadzin
zw.w.g
Powstawanie wysadzin
Powstawanie wysadzin
yy
Zamarzanie
Zamarzanie wody
wody w
w gruncie
gruncie:: a)
a) niespoistym
niespoistym (ziarnistym),
(ziarnistym), b)
b) spoistym
spoistym (i(i
łł
owym)
owym)..
Im
Im bardziej
bardziej drobnoziarnisty
drobnoziarnisty jest
jest grunt,
grunt, tym
tym mniejsze
mniejsze są
są wymiary
wymiary
porów,
porów, tym
tym więcej
więcej porów
porów jest
jest prawie
prawie całkowicie
całkowicie wypełnionych
wypełnionych wodą
wodą
adsorbowaną
adsorbowaną aa więc
więc lepsze
lepsze są
są warunki
warunki do
do tworzenia
tworzenia się
się wydzielonych
wydzielonych
adsorbowaną,
adsorbowaną, aa więc
więc lepsze
lepsze są
są warunki
warunki do
do tworzenia
tworzenia się
się wydzielonych
wydzielonych
soczewek
soczewek lodowych
lodowych ii powstawania
powstawania wysadzin
wysadzin..
Kryteria
Kryteria wysadzinowości
wysadzinowości
i
C
d
i
C
d
( 93 )
dł
k ó
l
( 93 )
dł
k ó
l
1. Kryterium Casagrande
1. Kryterium Casagrande
(1934) według którego zalicza
(1934) według którego zalicza
się do wysadzinowych grunty bardzo różnoziarniste
się do wysadzinowych grunty bardzo różnoziarniste
(U >
(U >
15)
15)
które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych
które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych
15)
15)
, które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych
, które zawierają więcej niż 3 % cząstek mineralnych
mniejszych od 0,02 mm oraz grunty równoziarniste
mniejszych od 0,02 mm oraz grunty równoziarniste
(U < 5)
(U < 5)
zawierające ponad 10 % ww. cząstek.
zawierające ponad 10 % ww. cząstek.
2. Kryterium Beskowa
2. Kryterium Beskowa
(1935), wg którego uwzględnia
(1935), wg którego uwzględnia
się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu wielkość
się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu wielkość
ją
p
ą
ją
p
ą
się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu, wielkość
się wpływ geologicznego pochodzenia gruntu, wielkość
średnicy d
średnicy d
50
50
, procentową zawartość o średnicy mniejszej od
, procentową zawartość o średnicy mniejszej od
0,062 mm i 0,125 mm oraz kapilarność bierną przy
0,062 mm i 0,125 mm oraz kapilarność bierną przy
,
,
p
ą p y
,
,
p
ą p y
wilgotności równej granicy płynności.
wilgotności równej granicy płynności.
3
3.. Kryterium
Kryterium Wiłuna
Wiłuna
((1958
1958),
), wg
wg którego
którego uwzględnia
uwzględnia
yy
((
),
),
gg
gg
g ę
g ę
się
się uziarnienie
uziarnienie gruntu
gruntu ii kapilarność
kapilarność bierną
bierną gruntu
gruntu H
H
kb
kb
..
GRUPA A
GRUPA A –– grunty niewysadzinowe
grunty niewysadzinowe
oo
H
H
kb
kb
< 1,0 m, bezpieczne
< 1,0 m, bezpieczne
GRUPA A
GRUPA A grunty niewysadzinowe
grunty niewysadzinowe
o
o
H
H
kb
kb
1,0 m, bezpieczne
1,0 m, bezpieczne
w ka
w każżdych warunkach wodnogruntowych i klimatycznych; s
dych warunkach wodnogruntowych i klimatycznych; sąą to
to
grunty zawierające poni
grunty zawierające poniżżej 20 % cz
ej 20 % cząąstek mniejszych od 0,05 mm i
stek mniejszych od 0,05 mm i
poni
poniżżej 3 % cz
ej 3 % cząąstek mniejszych od 0 02 mm (czyste
stek mniejszych od 0 02 mm (czyste żżwiry pospółki
wiry pospółki
poni
poniżżej 3 % cz
ej 3 % cząąstek mniejszych od 0,02 mm (czyste
stek mniejszych od 0,02 mm (czyste żżwiry, pospółki
wiry, pospółki
i piaski).
i piaski).
GRUPA B
GRUPA B –– grunty wątpliwe
grunty wątpliwe
(mało wysadzinowe) o
(mało wysadzinowe) o
Hkb <
Hkb <
1,3m,
1,3m,
i
j
20
i
j
20
30 %
k
i j
h d 0 05
i 3
30 %
k
i j
h d 0 05
i 3
10 %
10 %
zawierające 20
zawierające 20 ÷
÷ 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 3
30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i 3 ÷
÷ 10 %
10 %
cząstek mniejszych od 0,02 mm (piaski bardzo drobne, pylaste i
cząstek mniejszych od 0,02 mm (piaski bardzo drobne, pylaste i
próchnicze).
próchnicze).
GRUPA C
GRUPA C –– grunty wysadzinowe
grunty wysadzinowe
o
o
Hkb
Hkb
> 1,3 m; są grunty
> 1,3 m; są grunty
zawierające powyżej 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i
zawierające powyżej 30 % cząstek mniejszych od 0,05 mm i
powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0 02 mm (wszystkie grunty
powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0 02 mm (wszystkie grunty
powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0,02 mm (wszystkie grunty
powyżej 10 % cząstek mniejszych od 0,02 mm (wszystkie grunty
spoiste i namuły organiczne).
spoiste i namuły organiczne).
Tworzenie się przełomów
Tworzenie się przełomów
Zabezpieczanie nawierzchni
Zabezpieczanie nawierzchni
Zabezpieczanie nawierzchni
Zabezpieczanie nawierzchni
drogowych
drogowych
drogowych
drogowych
Przy
Przy budowie nowych dróg można zapobiec tworzeniu się
budowie nowych dróg można zapobiec tworzeniu się
wysadzin i przełomów przez:
wysadzin i przełomów przez:
wysadzin i przełomów przez:
wysadzin i przełomów przez:
odpowiednie podwyższenie nasypu ponad zwierciadło
odpowiednie podwyższenie nasypu ponad zwierciadło
wody gruntowej,
wody gruntowej,
y g
j
y g
j
obniżenie poziomu wód gruntowych lub odcięcie ich
obniżenie poziomu wód gruntowych lub odcięcie ich
bocznego dopływu za pomocą drenażu podłużnego,
bocznego dopływu za pomocą drenażu podłużnego,
i
d
i
h i
d
ki i k
j
i
d
i
h i
d
ki i k
j
zastosowanie pod nawierzchnią podsypki piaskowej o
zastosowanie pod nawierzchnią podsypki piaskowej o
odpowiedniej grubości (zamiana gruntu wysadzinowego
odpowiedniej grubości (zamiana gruntu wysadzinowego
na niewysadzinowy),
na niewysadzinowy),
na niewysadzinowy),
na niewysadzinowy),
Z b
i
i
i
h i
Z b
i
i
i
h i
Zabezpieczanie nawierzchni
Zabezpieczanie nawierzchni
drogowych
drogowych
drogowych
drogowych
zastosowanie podbudowy z gruntu stabilizowanego
zastosowanie podbudowy z gruntu stabilizowanego
t
l b bit
t
l b bit
cementem lub bitumem,
cementem lub bitumem,
dobre zagęszczenie podłoża w dnie koryta przez
dobre zagęszczenie podłoża w dnie koryta przez
uwałowanie ciężkim walcem drogowym
uwałowanie ciężkim walcem drogowym
uwałowanie ciężkim walcem drogowym,
uwałowanie ciężkim walcem drogowym,
dobre odwodnienie powierzchniowe (przeciwdziałanie
dobre odwodnienie powierzchniowe (przeciwdziałanie
wsiąkaniu wód opadowych w pobocza, dobry odpływ
wsiąkaniu wód opadowych w pobocza, dobry odpływ
ą
p
y
p
,
y
p y
ą
p
y
p
,
y
p y
rowami i rynnami),
rowami i rynnami),
zamiana gruntu wysadzinowego pod nawierzchnią na
zamiana gruntu wysadzinowego pod nawierzchnią na
grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania
grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania
grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania.
grunt niewysadzinowy do granicy przemarzania.
Uszkodzenia budynków
Uszkodzenia budynków
Uszkodzenia budynków
Uszkodzenia budynków
Zabezpieczanie budowli
Zabezpieczanie budowli
Posadowienie fundamentów budowli poniżej
Posadowienie fundamentów budowli poniżej
granicy przemarzania
granicy przemarzania
granicy przemarzania,
granicy przemarzania,
Wymiana gruntu wysadzinowego na
Wymiana gruntu wysadzinowego na
niewysadzinowy (do granicy przemarzania) i
niewysadzinowy (do granicy przemarzania) i
y
y (
g
y p
)
y
y (
g
y p
)
zastosowanie „poduszki" z dobrze ubitego
zastosowanie „poduszki" z dobrze ubitego
czystego żwiru lub piasku,
czystego żwiru lub piasku,
St
i i l ji t
i
h
d k
i
St
i i l ji t
i
h
d k
i
Stosowanie izolacji termicznych pod komorami w
Stosowanie izolacji termicznych pod komorami w
chłodniach
chłodniach
Zabezpieczanie budowli
Zabezpieczanie budowli
Zabezpieczanie budowli
Zabezpieczanie budowli
Podgrzewanie gruntu pod komorami chłodni
Podgrzewanie gruntu pod komorami chłodni
wodą obiegową lub prądem elektrycznym
wodą obiegową lub prądem elektrycznym
wodą obiegową lub prądem elektrycznym
wodą obiegową lub prądem elektrycznym
Stosowanie zasypki za murami oporowymi,
Stosowanie zasypki za murami oporowymi,
przyczółkami mostów i jazów z dobrze
przyczółkami mostów i jazów z dobrze
p y
j
p y
j
przepuszczalnych gruntów niewysadzinowych
przepuszczalnych gruntów niewysadzinowych
W przypadku konstrukcji płytko posadowionych
W przypadku konstrukcji płytko posadowionych
f d
tó
k
h
ó
l ż
f d
tó
k
h
ó
l ż
fundamentów w okresach mrozów należy
fundamentów w okresach mrozów należy
stosować „ocieplanie” gruntu przy pomocy mat
stosować „ocieplanie” gruntu przy pomocy mat
(np. słomianych) lub obsypywać gruntem
(np. słomianych) lub obsypywać gruntem
(np. słomianych) lub obsypywać gruntem
(np. słomianych) lub obsypywać gruntem
Za tydzień ciąg dalszy…
Za tydzień ciąg dalszy…