1

KOLOKWIUM

PEDAGOGIKA MONTESSORI

1. ŻYCIE MARII MONTESSORI (1870-1952)

a) Dzieciństwo



Urodzona 31 lipca 1870r. w Chiaravalle (Ankana)



W 1833r. przeprowadziła się do Rzymu



Edukacja: średnia szkoła techniczna, potem Regio Institute Tecnica Leonardo da
Vinci

b) Lata nauki

 1890-1896r – studia medyczne na Uniwersytecie w Rzymie
 1890r – udział w pracach i kierowanie instytutem medyczno – pedagogicznym

kształcenia nauczycieli dla opieki wychowania dzieci umysłowo upośledzonych

 1896-1900r – asystentura w klinice psychiatrycznej Uniwersytetu rzymskiego
 1898r – kierowanie Souda Ostafenica wraz z dr Giuseppe Montessano

„przystosowanie otoczenie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania”
(Giuseppe Montessano jest ojcem jej dziecka)

c) Studiowała

Medycyne

Filozofię

Antropologię

Psychologię

(wygłaszała ona wykłady na temat swoich doświadczeń w pracy z dziećmi)

d) Casa dei Bambini

6 stycznia 1907r powstał pierwszy dom dziecięcy w San Lorenzo, wówczas Maria
Montessori miała możliwość pracy z grupą zdrowych dzieci ( w tym domu przebywało ok.
60 dzieci w wieku od 3 do 7 lat). Miała jedynie wymagania by dzieci przychodziły do niej
na zajęcia czyste. Odkryła wówczas polaryzację uwagi, długość koncentracji,
przygotowanie otoczenia, wolnego wyboru. Pracowała z dziećmi zaledwie 2 lata.
Przygotowała dla tych dzieci różne pomoce dydaktyczne była również poproszona przez
rodziców tychże dzieci o to by nauczyła je ona alfabetu (czytania i pisania).

W 1909r. odbył się pierwszy kurs w Rzymie dla 100 nauczycieli oraz wydanie „II metodo
…”, zmiana nastawienia wobec własnych odkryć

e) Propagowanie idei na świecie

 1913r – I Międzynarodowy kurs szkoleniowy we Włoszech i wizyta w USA
 1915r – II wizyta w USA z synem Mario oraz II Międzynarodowy kurs poza

granicami Włoch

 1916r – przeprowadzka do Barcelony
 1920r – Amsterdam – przedstawienie koncepcji edukacji na poziomie szkoły

średniej

 Od końca II wojny światowej co roku organizuje kurs dla nauczycieli w różnych

miejscach w europie

„metoda Montessori to nic innego jak obserwacja dziecka”

2

f) Lata 30-te i II wojna światowa

 1924r – próby włączenia pedagogiki Montessori w tryb ideologii
 1926r – przemówienie na forum Ligii Narodów „Edukacja i pokój”
 1929r – Powstanie AMI (Berlin – do 1935r.)
 1934r – zamknięcie wszystkich placówek we Włoszech
 1936r – przeprowadzka do Amsterdamu
 1939r – wyjazd na wykłady do Indii

g) Lata powojenne



1946r – powrót do europy i odbudowa centrów i placówek montessoriańskich



1949r – pierwsza nominacja do pokojowej nagrody nobla (1950, 1951)



1951r – ostatni kurs prowadzony przez Marię Montessori (Austria)



6 maj 1952r – śmierć w Noordwijk aau Zee

2. ŹRÓDŁA PEDAGOGIKII MARII MONTESSORI

a) Platon (427-347p.n.e)

Sokrates/Platon: wiedza jest w nas – rodzimy się z nią, potem odkrywamy ją
doświadczają

b) Arystoteles (384-322p.n.e)

Prawda i wiedza pochodzą z zewnątrz (z doświadczenia)

c) Jean Jacques Rousseau (1712-1778)

Jednostka jest ważniejsza niż państwo i przywódcy. Dziecko jest z natury dobre. Dzieci
uczą się najlepiej w pełnej interakcji w swoim środowisku

d) Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827)

Praktyk – prowadził kilka „szkół”
Obserwacja – metoda poznania dziecka
Działanie – metoda uczenia się dziecka

e) Friedrich Froebel (1772-1852)

Zreformował w Prusach system edukacji najmłodszych. Dziecko uczy się przez używanie
przedmiotów a nie mówienie

f) Johan Dewey (1859-1952)

Dziecko uczy się bardzo trudnych rzeczy jeśli ubierzemy je w konkret. Doświadczenie jako
istota prawdy i źródło wiedzy

g) Jean Marc Gasppard Hord (1774-1838)

Prowadził badania nad dzikim dzieckiem w oparciu o które odkrył fazy wrażliwe (język)

h) Edward Sequin (1812-1881)

Poświęcił się w pracy zawodowej dzieciom upośledzonym. Dowiódł, że ćwiczenia oraz
poznanie (doświadczenie sensoryczne) bardzo pomagają w rozwoju dzieci upośledzonych

3

3. PODSTAWOWE POJECIA FILOZOFII MARII MONTESSORI



Etapy rozwoju



Chłonny umysł



Fazy wrażliwe



Duchowy embrion



Ludzkie dążenia i skłonności

4. ETAPY ROZWOJU

a) Od 0 do 6 lat (rozwija się)

NIEZALEŻNOŚĆ

SAMODYSCYPLINA

KOORDYNACJA

KONCENTRACJA

Od 0 do 3 lat – okres nieświadomego i absorbującego umysłu, nieświadomość, tzw.
Chłonna ręka

Od 3 do 6 lat – świadomy umysł myśli się w oparciu o percepcje

b) Od 6 do 12 lat (rozwija się)

ZAANGAŻOWANIE SPOŁECZNE

MORALNOŚĆ

WYOBRAŹNIA

c) Od 12 do 18 lat (rozwija się)

 Potrzeba wyrażania siebie
 Mowa
 Samoświadomość : gotowość do odpowiedzialności, dawanie i dotrzymywanie słowa
 Zaufanie
 Zaangażowanie seksualność

5. CZYM CHARAKTERYZUJĄ SIĘ FAZY

a) Są etapowe
b) Są potrzebami/dążeniami

6. RODZAJE FAZ WRAŻLIWYCH



Ruch (duża i mała motoryka)



Język



Porządek (od zawsze)



Grzeczność i wdzięk (2,5 – 6 rok życia) – wiąże się z ładem i porządkiem oraz przyjęcie
pewnych schematów rozwiązań



Matematyka i stosunki przestrzenne (4 – 6 rok życia) – rozwija kompetencje na
konstruowanie



Muzyka (wiąże się z matematyką od 2 roku życia)

4

7. POLARYZACJA UWAGI

Skoncentrowanie się na jednej rzeczy (ta koncentracja jest bardziej skupiona). Współcześnie
zaobserwowano, że nawet w pracach grupowych może nastąpić polaryzacja

8. ARANŻACJA PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ W SYSTEMIE MONTESSORI

Szkoły i przedszkola Montessori na całym świecie mieszczą się w „starych” budynkach
konwencjonalnych szkół lecz zdarza się również że są projektowane dla tychże placówek
nowe budynki. Niemniej we wszystkich przypadkach stosuje się inne organizacje przestrzeni
w projektowanych szkołach i przedszkolach. Można to ująć tak:

Odejście od tradycyjnego układu klasy i całej przestrzeni (klasa ma być urządzona tak aby pozwolić
dzieciom na wykonywanie różnych czynności). Zwrócenie uwagi na otwarcie przestrzeni poprzez:



Pozbycie się ścian i przeszklenie pomieszczeń



Wprowadzenie rozsuwanych lub przesuwanych drzwi



Wyprowadzenie poza sale materiału i „zabawek”



Budynek to mikrokosmos – muszą się znajdować tu rzeczy z otoczenia zewnętrznego



„Rewitalizacja” korytarzy



Schody służą nie tylko do przejścia na koleją kondygnację ale także do ćwiczeń,
zabaw i spotkań



Ważniejsze jest otoczenie wewnątrz niż na zewnątrz



Budynek musi być tak pomyślany aby mógł się rozrastać wraz z rozwojem placówki