1
KOLOKWIUM
PEDAGOGIKA MONTESSORI
1. ŻYCIE MARII MONTESSORI (1870-1952)
a) Dzieciństwo
Urodzona 31 lipca 1870r. w Chiaravalle (Ankana)
W 1833r. przeprowadziła się do Rzymu
Edukacja: średnia szkoła techniczna, potem Regio Institute Tecnica Leonardo da
Vinci
b) Lata nauki
1890-1896r – studia medyczne na Uniwersytecie w Rzymie
1890r – udział w pracach i kierowanie instytutem medyczno – pedagogicznym
kształcenia nauczycieli dla opieki wychowania dzieci umysłowo upośledzonych
1896-1900r – asystentura w klinice psychiatrycznej Uniwersytetu rzymskiego
1898r – kierowanie Souda Ostafenica wraz z dr Giuseppe Montessano
„przystosowanie otoczenie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania”
(Giuseppe Montessano jest ojcem jej dziecka)
c) Studiowała
Medycyne
Filozofię
Antropologię
Psychologię
(wygłaszała ona wykłady na temat swoich doświadczeń w pracy z dziećmi)
d) Casa dei Bambini
6 stycznia 1907r powstał pierwszy dom dziecięcy w San Lorenzo, wówczas Maria
Montessori miała możliwość pracy z grupą zdrowych dzieci ( w tym domu przebywało ok.
60 dzieci w wieku od 3 do 7 lat). Miała jedynie wymagania by dzieci przychodziły do niej
na zajęcia czyste. Odkryła wówczas polaryzację uwagi, długość koncentracji,
przygotowanie otoczenia, wolnego wyboru. Pracowała z dziećmi zaledwie 2 lata.
Przygotowała dla tych dzieci różne pomoce dydaktyczne była również poproszona przez
rodziców tychże dzieci o to by nauczyła je ona alfabetu (czytania i pisania).
W 1909r. odbył się pierwszy kurs w Rzymie dla 100 nauczycieli oraz wydanie „II metodo
…”, zmiana nastawienia wobec własnych odkryć
e) Propagowanie idei na świecie
1913r – I Międzynarodowy kurs szkoleniowy we Włoszech i wizyta w USA
1915r – II wizyta w USA z synem Mario oraz II Międzynarodowy kurs poza
granicami Włoch
1916r – przeprowadzka do Barcelony
1920r – Amsterdam – przedstawienie koncepcji edukacji na poziomie szkoły
średniej
Od końca II wojny światowej co roku organizuje kurs dla nauczycieli w różnych
miejscach w europie
„metoda Montessori to nic innego jak obserwacja dziecka”
2
f) Lata 30-te i II wojna światowa
1924r – próby włączenia pedagogiki Montessori w tryb ideologii
1926r – przemówienie na forum Ligii Narodów „Edukacja i pokój”
1929r – Powstanie AMI (Berlin – do 1935r.)
1934r – zamknięcie wszystkich placówek we Włoszech
1936r – przeprowadzka do Amsterdamu
1939r – wyjazd na wykłady do Indii
g) Lata powojenne
1946r – powrót do europy i odbudowa centrów i placówek montessoriańskich
1949r – pierwsza nominacja do pokojowej nagrody nobla (1950, 1951)
1951r – ostatni kurs prowadzony przez Marię Montessori (Austria)
6 maj 1952r – śmierć w Noordwijk aau Zee
2. ŹRÓDŁA PEDAGOGIKII MARII MONTESSORI
a) Platon (427-347p.n.e)
Sokrates/Platon: wiedza jest w nas – rodzimy się z nią, potem odkrywamy ją
doświadczają
b) Arystoteles (384-322p.n.e)
Prawda i wiedza pochodzą z zewnątrz (z doświadczenia)
c) Jean Jacques Rousseau (1712-1778)
Jednostka jest ważniejsza niż państwo i przywódcy. Dziecko jest z natury dobre. Dzieci
uczą się najlepiej w pełnej interakcji w swoim środowisku
d) Johann Heinrich Pestalozzi (1746-1827)
Praktyk – prowadził kilka „szkół”
Obserwacja – metoda poznania dziecka
Działanie – metoda uczenia się dziecka
e) Friedrich Froebel (1772-1852)
Zreformował w Prusach system edukacji najmłodszych. Dziecko uczy się przez używanie
przedmiotów a nie mówienie
f) Johan Dewey (1859-1952)
Dziecko uczy się bardzo trudnych rzeczy jeśli ubierzemy je w konkret. Doświadczenie jako
istota prawdy i źródło wiedzy
g) Jean Marc Gasppard Hord (1774-1838)
Prowadził badania nad dzikim dzieckiem w oparciu o które odkrył fazy wrażliwe (język)
h) Edward Sequin (1812-1881)
Poświęcił się w pracy zawodowej dzieciom upośledzonym. Dowiódł, że ćwiczenia oraz
poznanie (doświadczenie sensoryczne) bardzo pomagają w rozwoju dzieci upośledzonych
3
3. PODSTAWOWE POJECIA FILOZOFII MARII MONTESSORI
Etapy rozwoju
Chłonny umysł
Fazy wrażliwe
Duchowy embrion
Ludzkie dążenia i skłonności
4. ETAPY ROZWOJU
a) Od 0 do 6 lat (rozwija się)
NIEZALEŻNOŚĆ
SAMODYSCYPLINA
KOORDYNACJA
KONCENTRACJA
Od 0 do 3 lat – okres nieświadomego i absorbującego umysłu, nieświadomość, tzw.
Chłonna ręka
Od 3 do 6 lat – świadomy umysł myśli się w oparciu o percepcje
b) Od 6 do 12 lat (rozwija się)
ZAANGAŻOWANIE SPOŁECZNE
MORALNOŚĆ
WYOBRAŹNIA
c) Od 12 do 18 lat (rozwija się)
Potrzeba wyrażania siebie
Mowa
Samoświadomość : gotowość do odpowiedzialności, dawanie i dotrzymywanie słowa
Zaufanie
Zaangażowanie seksualność
5. CZYM CHARAKTERYZUJĄ SIĘ FAZY
a) Są etapowe
b) Są potrzebami/dążeniami
6. RODZAJE FAZ WRAŻLIWYCH
Ruch (duża i mała motoryka)
Język
Porządek (od zawsze)
Grzeczność i wdzięk (2,5 – 6 rok życia) – wiąże się z ładem i porządkiem oraz przyjęcie
pewnych schematów rozwiązań
Matematyka i stosunki przestrzenne (4 – 6 rok życia) – rozwija kompetencje na
konstruowanie
Muzyka (wiąże się z matematyką od 2 roku życia)
4
7. POLARYZACJA UWAGI
Skoncentrowanie się na jednej rzeczy (ta koncentracja jest bardziej skupiona). Współcześnie
zaobserwowano, że nawet w pracach grupowych może nastąpić polaryzacja
8. ARANŻACJA PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ W SYSTEMIE MONTESSORI
Szkoły i przedszkola Montessori na całym świecie mieszczą się w „starych” budynkach
konwencjonalnych szkół lecz zdarza się również że są projektowane dla tychże placówek
nowe budynki. Niemniej we wszystkich przypadkach stosuje się inne organizacje przestrzeni
w projektowanych szkołach i przedszkolach. Można to ująć tak:
Odejście od tradycyjnego układu klasy i całej przestrzeni (klasa ma być urządzona tak aby pozwolić
dzieciom na wykonywanie różnych czynności). Zwrócenie uwagi na otwarcie przestrzeni poprzez:
Pozbycie się ścian i przeszklenie pomieszczeń
Wprowadzenie rozsuwanych lub przesuwanych drzwi
Wyprowadzenie poza sale materiału i „zabawek”
Budynek to mikrokosmos – muszą się znajdować tu rzeczy z otoczenia zewnętrznego
„Rewitalizacja” korytarzy
Schody służą nie tylko do przejścia na koleją kondygnację ale także do ćwiczeń,
zabaw i spotkań
Ważniejsze jest otoczenie wewnątrz niż na zewnątrz
Budynek musi być tak pomyślany aby mógł się rozrastać wraz z rozwojem placówki