Nauczyciel powinien przejawiać entuzjazm i zachęcać dzieci do pracy, ale nie poprzez wykład ale przez obserwację. Obserwowanie to daje obraz, na jakim, etapie rozwoju znajduje się dziecko i informację o potrzebie ewentualnej pomocy. Nauczyciel pełni rolę w budowaniu u dziecka wewnętrznej samokontroli, samodzielności i wzajemnego szacunku.
Dzięki metodzie Montessori dziecko:
- umie samo dokonywać wyboru
- lubi powtarzać ćwiczenia
-ma wspaniałą zdolność koncentracji, jeśli jest zainteresowane tym, co robi
-lubi porządek i sensowne zajęcia
- nie domaga się nagrody ani kary
-poczucie godności wzrasta u dziecka, kiedy ma możliwość wyboru zajęcia i czas na nie.
Zarówno dziecko jak i jego praca powinny być uszanowane. Dziecko ma niesamowitą zdolność do nauki. Ponieważ musi rozwijać się motorycznie, emocjonalnie, społecznie, duchowo, intelektualnie uczy się całym ciałem. Dotyk i ruch ma ogromne znaczenie w procesie uczenia się a rozpoznawanie i rozwiązywanie ma miejsce poprzez aktywną pracę. Dziecko samo wybiera zadania spośród wcześniej zaproponowanych przez nauczyciela. Samodzielny wybór pracy pobudza zainteresowania i dzięki temu staje się bardziej efektywna. Dziecko wybiera również sposób pracy: indywidualny lub w grupie.
Środowisko powinno być tak przygotowane, aby dziecko mogło się swobodnie poruszać i aby miało poczucie własnej wartości. Porządek i stymulacja odgrywają w tym ogromną rolę. Nauczyciel pełni funkcję raczej promotora niż tradycyjnego nauczyciela i powinien mieć zaufanie do dziecka. Kształcenie jest przesycone ideami pokojowymi i szczególną troską o środowisko, w którym żyjemy.
Dziecko potrafi się dostosować do różnych sytuacji, jeśli tylko jest otoczone ludźmi. Rozwój fizyczny i psychiczny przebiega wg stałego schematu. Dziecko buduje swoje dobre samopoczucie jako jednostka i w miarę zdobywania doświadczeń rozwija się umysłowo, społecznie i duchowo. Mimo, że plan rozwoju jest uniwersalny, to każdy człowiek realizuje go inaczej. W sprzyjających warunkach dziecko rozwija się według własnego rytmu i dzięki wolności wyboru kształtuje swój charakter. Człowiek posiada wewnętrzną siłę życia zwaną horme, co poznaczy napęd. Człowiek ma również niezwykłe predyspozycje do zaspokajania podstawowych potrzeb, np. chęć porozumienia się. Dorośli nie kształtują dziecka, natomiast mogą zakłócić jego prawidłowy rozwój. Dziecko samo potrafi rozwijać swoje zdolności. Horme można porównać do ogniska. Miłość jest jak ogień im więcej ognia, tym większa siła życia.
Noworodek poznaje swoje otoczenie za pomocą wszystkich zmysłów. Zdolność bezkrytycznego absorbowania impulsów zewnętrznych nazywamy zmysłem absorbującym. Ta umiejętność zmniejsza się wraz z wiekiem, a całkowicie zanika w wieku 6 lat.
Sposób uczenia się dziecka jest zupełnie inny niż osoby dorosłej. Nabywanie wiedzy jest nieświadome. Dziecko potrzebuje stymulacji. Dzieciństwo przepełnione miłością, radością, zabawą, bogate w podróże i kontakty z ludźmi stwarza optymalne warunki do wkroczenia w dorosłe, w pełni wartościowe życie.
Między 3 a 6 rokiem życia dziecko zaczyna coraz bardziej świadomie selekcjonować zdobyte doświadczenia. Pedagogika Montesorriańska zapewnia odpowiednie otoczenie, które jest przystosowane do potrzeb dziecka w różnym wieku. Tutaj zmysłowe wrażenia dziecka mają możliwość wysublimowania dzięki bogatym bodźcom sensorycznym.
Dzięki materiałom praktycznym dziecko kształci swoją motorykę, która jest niezbędna dla normalnego rozwoju.
Dziecko w okresie swojego rozwoju przechodzi przez szczególne etapy, na których jest w różnym stopniu podatne emocjonalnie na przyswajanie pewnych zjawisk.
Faza wrażliwa:
Uwaga dziecka skupia się tylko na jednym temacie. Jest to swego rodzaju samoobrona dziecka przed nadmiernym nagromadzaniem informacji w tym samym czasie. Faza ta zanika w pewnym momencie. Wraz z nią zanika u dziecka umiejętność absorbowania tych informacji, które są specyficzne a danego okresu.
Istnieją różne fazy wrażliwe na drodze rozwoju. W tych szczególnych okresach dziecko jest bardzo podatne na pewien typ stymulacji i potrafi łatwiej rozwijać swoją zdolność myślenia. Fazy te dają dziecku unikalną szansę na rozwój albo szczególnej umiejętności, albo specjalnego zmysłu. Jeśli dziecko nie jest stymulowane w tym czasie, rozwój konkretnej umiejętności, któ®a powinna się w tej fazie rozwijać, będzie opóźniony i utrudniony w latach późniejszych. Trzeba dziecko obserwować by nie zaprzepaścić szansy np. na samodzielne ubieranie się lub zapinanie guzików(mama: daj pomogę ci, zrobie to szybciej- NIE!).
Rozwój wzroku i mowy, który wiąże się ze zmysłem słuchu, będzie nie tylko utrudniony, ale wręcz może się w ogóle nie rozwinąć, jeśli we właściwej wrażliwej fazie zabraknie stymulacji. Rozwój języka-mowy- też ściśle wiąże się ze zmysłęm suchu- rymowanki wierszyki piosenki. Trzeba do dziecka mówić by rozwijać w nim umiejętność mowy.
Ważnym elementem jest możliwość powtarzania działania. Powtarzanie i ćwiczenie należy do postawowych potrzeb w rozwoju dziecka. Czynności te wykonuje ono z zainteresowaniem (chodzenie po schodach, układanie wieży z klocków) koncentruje na nich uwagę. Obserwując pracę dziecka, jego zaangażowanie, mamy możliwość odkrycia słabych punktów w jego rozwoju, a w konsekwencji udzielania ewentualnej pomocy. Musimy respektować aktywność dziecka i pozwalać mu ją kontynuować nawet jeśli nam dorosłym wydaje się ona bez sensu. Jakakolwiek interwencja w tej aktywności hamuje rozwój dziecka i prowadzi do jego frustracji.
Rozwój dziecka
Dozwój możemy podzielić na okresy: od narodzin do 6 lat, 6-12 lat, 12-18 lat, 18-24 lata.
W każdym z tych etapów odnajdujemy nową osobowość, która przechodząc do innej fazy ulega przemianie. Mimo tego dziecko zachowuje doświadczenia z poprzednich etapów (dlatego ważne jest by dbać o rozwój od początku). Rozwój w jednym momencie może być bardzo intensywny a w drugim może zostać przerwany na czas, kiedy dziecko ugruntuje swoją naukę i gromadzi siły do podjęcia nowego kroku na drodze wiedzy.
Od narodzin do lat 6:
Dziecko kształtuje indywidualną osobowość. Jest to trudne zadanie, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę, że dziecko zaczyna prawie od zera, a określone cechy posiada już w wieku 6 lat. W pierwszych latach życia rozwija osobowość nieświadomie. Zmysły są otwarte na wszystkie wrażenia i wchłania swoje otoczenie bezkrytycznie(tabula raza). Między 3 a 6 rokiem życia następuje kontynuacja w procesie budowy, z tą różnicą, że ta budowa stopniowo staje się świadoma. W tym okresie formują się wola i charakter dziecka, a możliwość przyswajania informacji jest nieograniczona. Dziecko w tym czasie rozwija 6 faz wrażliwych. Ruchu ciała, ponieważ uczy się siadać przewracać na brzuch, chodzić. Ale żeby siadało musi najpierw zdobyć umiejętność obracania się na brzuch, aby biegało najpierw uczy się chodzić.
Kolejna faza to porządek. Dziecko w tym wieku lubi rutynę i porządek. Złości się gdy nie ma jedzenia na czas lub jest rozdrażnione i marudne gdy nie jest kładzione spać w tym czas jak zwykle. Natomiast faza zmysłów takich jak smak węch słuch wzrok dotyk jest szczególnie ważna by dziecko czuło się bezpiecznie. ponieważ w wieku ok 2,5 lat budzą się u dziecka zainteresowania społeczne- dzieci w piaskownicy.
W tej metodzie pedagogicznej szczególną wartość ma wolność. Ale jest wolność w wychowaniu a nie wolność od wychowania. Można ją porównać do koryta rzeki, które prowadzi do morza. Woda może w nim płynąć bez przeszkód ale w jego granicach. Wolność obejmuje między innymi swobodę w poruszaniu się Ruch jest niezbędny do rozwoju intelektu. Dziecko samo decyduje o wyborze materiału i pracuje przy stoliku lub na podłodze. Dywan umożliwia wyciągnięcie się dziecku co daje uczucie odprężenia i wygody, przyjemności. Dziecko może wybierać czynności spośród tych, które przedstawił nauczyciel. Od ich wyboru zależy sposób pracy: indywidualny czy grupowy. Praca jest nieograniczona czasowo. dziecko może pracować nad zadaniem tak długo, jak sobie tego życzy. Jeśli dziecko ma potrzebę powtórzenia czynności nauczyciel powinien mu to umożliwić. Dziecko otrzymuje wystarczające wsparcie i zachętę, aby czuło się pewnie podczas wykonywania poszczególnych czynności. Nie otrzymują one jednak nagród od nauczycieli. Dziecko samo wybiera sobie pracę i czas na wykonanie zadania. Dziecko nie należy zmuszać do osiągania wysokich wyników. W miarę upływu lat samo nauczy się wyznaczać sobie cele i będzie dążyło do ich osiągnięcia Nie dla zysku lecz własnej radości- poczucie własnej wartości. Dzieci muszą mieć wolność kochania. Swoboda wyrażaniu własnych uczuć to ważny element rozwoju. Dziecko obdarzone miłością i szacunkiem przelewa te same uczucia na innych.