Mech.pojazd.samoch_723[04].Z1.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Budowa i zasada działania silnika dwusuwowego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. MontaŜ i demontaŜ silnika dwusuwowego

5.2.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych
723[04].
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej moŜna korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

moŜe posłuŜyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
róŜnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano równieŜ:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[04].Z1

Konstrukcja, montaŜ i demontaŜ układów pojazdów

samochodowych

723[04].Z1.01

Charakteryzowanie budowy pojazdów

samochodowych

723[04].Z1.02

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika

dwusuwowego

723[04].Z1.03

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika

czterosuwowego

723[04].Z1.04

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu układów

zasilania silników z zapłonem iskrowym

723[04].Z1.05

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu układów

zasilania silników z zapłonem samoczynnym

723[04].Z1.06

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu kół

samochodowych i naprawy ogumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróŜniać konstrukcje pojazdów samochodowych,

−

wykonywać montaŜ i demontaŜ podstawowych układów pojazdów samochodowych,

−

charakteryzować budowę pojazdów samochodowych,

−

przestrzegać zasady bezpiecznej pracy, przewidywać zagroŜenia i zapobiegać im,

−

stosować jednostki układu SI,

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować podstawowe prawa fizyczne,

−

rozpoznawać proste związki chemiczne,

−

interpretować związki wyraŜone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

uŜytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

oceniać własne moŜliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić budowę i zasadę działania silnika dwusuwowego,

−

zdemontować jednocylindrowy silnik dwusuwowy,

−

określić części składowe silnika,

−

scharakteryzować właściwości materiałów konstrukcyjnych stosowanych na części silnika
dwusuwowego,

−

rozróŜnić materiały konstrukcyjne stosowane na części silnika dwusuwowego,

−

określić warunki montaŜu,

−

zmontować silnik dwusuwowy,

−

scharakteryzować systemy przepłukiwania silnika dwusuwowego,

−

skorzystać z dokumentacji technicznej,

−

ocenić jakość wykonywanej pracy,

−

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoŜ. podczas wykonywania pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE LEKCJI

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych
723[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

montaŜu

demontaŜu

silnika

dwusuwowego 723[04].Z1.02

Temat: Obliczanie wielkości charakteryzujących silnik dwusuwowy.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności posługiwania się wielkościami charakterystycznymi

dla silnika dwusuwowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić jakie wielkości charakteryzują silnik dwusuwowy,

−

obliczyć pojemność skokową cylindra,

−

obliczyć pojemność skokową silnika,

−

obliczyć stopień spręŜania silnika,

−

przeliczać jednostki.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

prezentowania wyników swojej pracy,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

dane techniczne silnika: średnica cylindra, skok tłoka, pojemność komory spręŜania,

−

tablice poglądowe,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

uczniowie pracują w grupach 2

−

4 osobowych.

Czas trwania zajęć: 1 godzina dydaktyczna.

Zadanie dla ucznia
–

Przedmiotem zadania jest obliczenie wielkości charakteryzujących silnik dwusuwowy.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje
Pytania prowadzące:
1.  Jakie wielkości charakteryzują silnik dwusuwowy?
2.  W jaki celu podaje się wartość średnicy cylindra?
3.  Jak wyznaczamy skok tłoka?
4.  Jaka jest róŜnica pomiędzy pojemnością skokową cylindra i silnika?
5.  Co to jest pojemność komory spalania?

Faza II. Planowanie
1.  Jak obliczamy pojemność skokową cylindra?
2.  Jak obliczamy pojemność całkowitą cylindra?
3.  Jak obliczamy pojemność całkowitą silnika?
4.  Jak obliczamy stopień spręŜania silnika?

Faza III. Ustalenie
1.  Zespoły uczniowskie otrzymują dane techniczne dla róŜnych silników dwusuwowych.
2.  Uczniowie ustalają jednostki do prowadzenia obliczeń.
3.  Uczniowie określają wzory niezbędne do wykonania obliczeń.
4.  Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność rozumowania.

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie wykonują obliczenia wielkości charakteryzujących silnik dwusuwowy.
2.  Uczniowie sprawdzają poprawność obliczeń.

Faza V. Sprawdzanie
1.  Uczniowie  przygotowują  się  do  zaprezentowania  swojej  pracy.  Zespoły  uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

2. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych ćwiczeń. Nauczyciel

sprawdza poprawność obliczeń.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel
powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie wiadomości były poznawane, jakie
wystąpiły błędy i jak ich unikać na przyszłość.

Faza końcowa
Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Sprawność silników cieplnych. Na podstawie
zgromadzonych informacji sporządź w zeszycie przedmiotowym notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04]

Moduł:

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych
723[04].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

montaŜu

demontaŜu

silnika

dwusuwowego 723[04].Z1.02

Temat: DemontaŜ silnika dwusuwowego jednocylindrowego.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania demontaŜu silnika dwusuwowego

jednocylindrowego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonania demontaŜu zgodnie z zasadami ergonomii oraz
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

dobrać konieczne urządzenia i narzędzia do przeprowadzenia demontaŜu,

−

określić kolejność działań w celu wykonania demontaŜu silnika dwusuwowego,

−

dokonać demontaŜu silnika dwusuwowego.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy,

−

pracy w zespole,

−

prezentacji uzyskanych wyników,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

wiczenia praktyczne,

−

dyskusja w grupie.

Środki dydaktyczne:

−

silnik dwusuwowy jednocylindrowy chłodzony powietrzem,

−

urządzenie do mycia elementów silnika,

−

zestaw narzędzi,

−

sprzęt ochrony indywidualnej,

−

dokumentacja techniczna silnika dwusuwowego,

−

instrukcje bhp i ochrony ppoŜ.,

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca w grupach,

−

praca indywidualna.

Czas trwania zajęć: 4 godziny dydaktyczne.

Przebieg zajęć
1.  Wprowadzenie.
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.  Planowanie czynności związanych demontaŜem silnika:

−

określenie kolejności działań prowadzących do demontaŜu silnika,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

sporządzenie wykazu narzędzi i przyrządów niezbędnych do wykonania ćwiczenia.

4. Organizacja stanowiska pracy.
5. Wykonanie zaplanowanych czynności:

−

organizacja stanowiska do demontaŜu,

−

przygotowanie silnika do demontaŜu,

−

demontaŜ elementów silnika z zachowaniem warunków technologicznych.

6. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.

−

uczniowie prezentują swoje prace,

−

nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy czyni postępy,

−

uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Budowa i zasada działania silnika dwusuwowego

5.1.1. Ćwiczenia

Na podstawie rysunku zanalizuj zasadę działania silnika dwusuwowego uwzględniając

suwy pracy.

Rysunek do ćwiczenia 1 [1, s. 14].

..........................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  określić etapy działania silnika,
3)  zapisać informacje o pracy silnika,
4)  zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

model silnika dwusuwowego,

−

plansze ilustrujące działanie silnika dwusuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Na podstawie rysunku rozpoznaj części składowe układu korbowo-tłokowego silnika

dwusuwowego.

Rysunek do ćwiczenia 2 [5, s. 34].

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać analizy rysunku,
2)  rozpoznać elementy silnika,
3)  wypisać nazwy elementów przy odnośnikach,
4)  zaprezentować wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna silników dwusuwowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dobierz materiały konstrukcyjne uŜyte do wykonania wskazanych części silnika

dwusuwowego.

Element

Nazwa

Materiały konstrukcyjne

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  rozpoznać elementy silnika,
2)  zapisać nazwy elementów w tabeli,
3)  określić materiały konstrukcyjne dla elementów silnika,
4)  zapisać nazwy materiałów konstrukcyjnych i je scharakteryzować,
5)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna silników dwusuwowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj wskazane sposoby przepłukiwania cylindra silnika dwusuwowego.

Sposób przepłukiwania

Charakterystyka połoŜenia okien

Przepłukanie poprzeczne

Przepłukanie zwrotne

Przepłukanie wzdłuŜne

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Nauczyciel zwraca uwagę na precyzyjne formułowanie
określeń. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę.
Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić rodzaje przepłukiwania cylindra w silniku dwusuwowym,
2)  określić przebieg kaŜdego proces przepłukiwania,
3)  zapisać określenia w tabeli,
4)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

–

dokumentacja techniczna silników dwusuwowych,

–

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Oblicz wielkości charakterystyczne silnika dwusuwowego. W czterocylindrowym silniku

dwusuwowym średnica kaŜdego cylindra wynosi 0,052 m, skok kaŜdego tłoka wynosi 0,16 m
a objętość komory spręŜania ma wartość 15 cm

Wielkość charakterystyczna

Obliczona wartość

Objętość skokowa cylindra

Objętość skokowa silnika

Stopień spręŜania

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać wzór i obliczyć objętość skokową cylindra,
3)  dobrać wzór i obliczyć objętość skokową silnika,
4)  dobrać wzór i obliczyć stopień spręŜania,
5)  zapisać wyniki obliczeń,
6)  porównać wyniki obliczeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zeszyt,

−

kalkulator,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. MontaŜ i demontaŜ silnika dwusuwowego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj demontaŜ jednocylindrowego silnika dwusuwowego z zachowaniem warunków

technologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z dokumentacją techniczna silnika. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas wykonania
ć

wiczenia 180 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać narzędzia do wykonania demontaŜu silnika dwusuwowego,
3)  zaplanować kolejność czynności w celu wykonania ćwiczenia,
4)  przygotować silnik dwusuwowy do demontaŜu,
5)  zdemontować silnik dwusuwowy,
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

silnik dwusuwowy jednocylindrowy z motocykla WSK,

−

zestaw narzędzi,

−

dokumentacja techniczna silnika dwusuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaŜ jednocylindrowego silnika dwusuwowego. zachowaniem warunków

technologicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z dokumentacją techniczną silnika. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas wykonania
ć

wiczenia 180 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać narzędzia do wykonania montaŜu silnika dwusuwowego,
3)  zaplanować kolejność czynności w celu wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4)  dobrać elementy uszczelniające podlegające wymianie podczas ponownego montaŜu,
5)  przygotować elementy silnika dwusuwowego do montaŜu,
6)  wykonać montaŜ silnik dwusuwowego,
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

elementy silnika dwusuwowego jednocylindrowego z motocykla WSK,

−

zestaw narzędzi specjalnych,

−

zestaw narzędzi pomiarowych,

−

dokumentacja techniczna silnika dwusuwowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dobierz narzędzia specjalne i pomiarowe uŜywane podczas montaŜu i demontaŜu silnika

dwusuwowego jednocylindrowego chłodzonego powietrzem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie określają typowe uszkodzenia

narzędzi. Uczniowie pracują samodzielnie. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dobrać narzędzia stosowane do montaŜu i demontaŜu silnika dwusuwowego,
3)  dokonać oceny stanu technicznego narzędzi,
4)  wskazać usterki,
5)  określić przydatność narzędzi,
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw narzędzi specjalnych,

−

zestaw narzędzi pomiarowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie montaŜu
i demontaŜu silnika dwusuwowego ”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. d, 5. c, 6. b 7. c, 8. d, 9. c, 10. d, 11. c,

12. d, 13. a, 14. c, 15. a, 16. d, 17. d, 18. a, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić ruch wału korbowego w czasie
pracy silnika

Określić zasadę działania silnika
dwusuwowego

3. Określić rodzaj czynnika chłodzącego

4. Wskazać zadania elementów silnika

Określić procesy zachodzące podczas
pracy silnika dwusuwowego

6. Określić rodzaje przepłukiwanie silnika

7. Wskazać materiały konstrukcyjne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Scharakteryzować suwy silnika

9. Określić budowę elementów silnika

10. Rozpoznać klucze

11. Dobrać czynność w procesie demontaŜu

12. Dobrać czynność w procesie demontaŜu

13. Dobrać czynność w procesie montaŜu

14.

Określić zastosowanie klucza
dynamometrycznego

15. Wskazać zastosowanie łoŜysk

16.

Rozpoznać elementy konstrukcyjne
układu tłokowo-korbowego silnika
dwusuwowego

17. Obliczyć pojemność skokową cylindra

18. Obliczyć stopień spręŜania

19. Określić skok tłoka

20. Obliczyć pojemność skokową silnika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań dotyczących montaŜu i demontaŜu silnika dwusuwowego. Zadania

są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Czas trwania testu – 45 minut.
9. Maksymalna liczba punktów, jaką moŜna osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20 pkt.

Celem przeprowadzanego pomiaru dydaktycznego jest sprawdzenie poziomu wiadomości

i umiejętności, jakie zostały ukształtowane w wyniku zorganizowanego procesu kształcenia
w jednostce modułowej Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika dwusuwowego. Spróbuj
swoich sił. Pytania nie są trudne i jeŜeli zastanowisz się, to na pewno udzielisz odpowiedzi.

Powodzenia

MATERIAŁY DLA UCZNIA:

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw zadań testowych

1. W silniku dwusuwowym suw pracy wykonywany jest, podczas gdy wał korbowy

wykonuje obrót o kąt
a)  90°.
b)  180°.
c)  270°.
d)  360°.

2. W silniku dwusuwowym mieszanka przedostaje się ze skrzyni korbowej do cylindra

poprzez
a)  zawór dolotowy.
b)  zawór wylotowy.
c)  kanał przepływowy.
d)  kanał wylotowy.

3. Zadaniem pierścieni na powierzchni tłoka jest

a)  zmniejszenie tarcia pomiędzy tłokiem a cylindrem.
b)  uszczelnienie cylindra i odprowadzenie ciepła z tłoka.
c)  wzmocnienie konstrukcji tłoka.
d)  ułatwienie smarowania układu cylinder – tłok

4. Przestrzeń cylindra zamkniętą przez tłok znajdujący się w GMP nazywa się

a)  objętością skokową silnika.
b)  objętością skokową cylindra.
c)  objętością całkowitą cylindra.
d)  objętością komory spalania.

5. Podczas pracy silnika dwusuwowego następujące czynności wykonywane są

równocześnie
a)  Zapłon mieszanki spręŜonej w cylindrze, przepłukanie cylindra świeŜą mieszanką.
b)  SpręŜanie mieszanki nad tłokiem i wydech spalin.
c)  Spaliny  wykonują  pracę  przesuwając  tłok  w  dół,  odsłania  okno  wylotowe,  przez

które wypływają spaliny.

d) Spaliny wypływają kanałem wylotowym, jednocześnie następuje zasysanie

mieszanki z gaźnika do skrzyni korbowej.

6. Jeśli w cylindrze okna dolotowe i wylotowe znajdują się na tym samym końcu i po tej

samej stronie cylindra to następuje przepłukanie
a)  wzdłuŜne.
b)  zwrotne.
c)  poprzeczne.
d)  prostopadłe.

7. Korbowody wykonane są zwykle

a)  z aluminium.
b)  z Ŝeliwa.
c)  ze stali stopowych.
d)  ze stali węglowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. WskaŜ rysunek, na którym przedstawiono przepłukiwanie silnika

9. Owalizację tłoków stosuje się w celu

a)  zwiększenia luzów pomiędzy cylindrem a tłokiem.
b)  zmniejszenia luzów pomiędzy cylindrem a tłokiem.
c)  wyrównanie zwiększonej rozszerzalności tłoka w okolicy piast sworznia tłokowego.
d)  lepszego umocowania w tłoku sworznia tłokowego.

10. Kluczy dynamometryczny przedstawiony jest na rysunku

11. JeŜeli podczas demontaŜu głowica nie chce się unieść to

a)  podwaŜamy ją ostrym narzędziem.
b)  usuwamy uszczelkę podgłowicową.
c)  energicznie kręcimy wałem korbowym silnika.
d)  uderzamy kilkakrotnie kluczem w głowicę.

12. DemontaŜ silnika dwusuwowego rozpoczynamy od

a)  wymycia z zewnątrz.
b)  zamocowania w uchwycie montaŜowym.
c)  demontaŜu głowicy.
d)  opróŜnienia z oleju znajdującego się w skrzynce biegów.

13. Podczas montaŜu silnika w celu zachowania wymaganej szczelności wymieniamy

a)  pierścienie na tłoku.
b)  całą głowicę.
c)  tłok.
d)  wał korbowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Klucz dynamometryczny stosujemy do

a)  odkręcenia łączonych elementów właściwym momentem siły.
b)  pomiaru szczelności połączeń podzespołów silnika.
c)  dokręcenie łączonych elementów właściwym momentem siły.
d)  osadzania pierścieni na tłoku.

15. Przedstawione na rysunku łoŜysko stosujemy w silniku

a)  jako łoŜysko główne.
b)  jako łoŜysko korbowodowe.
c)  jako łoŜysko główne i korbowodowe.
d)  nie znajduje zastosowania.

16. Silnik posiadający dwa wały korbowe przedstawiony jest na rysunku

17. Jeśli średnica cylindra wynosi 5,2 cm a skok tłoka 5,8 cm to pojemność skokowa cylindra

wynosi
a) 93 cm

b) 103 cm

c) 113 cm

d) 123 cm

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. JeŜeli pojemność skokowa cylindra wynosi 173,4 cm

, a objętość komory spalania

wynosi 21,7 cm

to stopień spręŜania w przybliŜeniu wynosi

a)  8.
b)  9.
c)  10.
d)  11.

19. Skok tłoka to droga tłoka w cylindrze wynosząca

a)  połowę długości ramienia korby.
b)  długości ramienia korby.
c)  podwójna długość ramienia korby.
d)  czterokrotna długość ramienia korby.

20. JeŜeli pojemność skokowa cylindra wynosi 173,4 cm

, a objętość komory spalania

wynosi 21,7 cm

to objętość skokowa trzycylindrowego silnika wynosi

a) 173,4 cm

b) 346,8 cm

c) 520,2 cm

d) 693 cm

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Wykonywanie montaŜu i demontaŜu silnika dwusuwowego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadani

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY:

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych.
W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie

spotkają  się  na  egzaminie.  Oznacza  to  konieczność  opracowania  zadania  w  sposób
umoŜliwiający  kryterialne  ocenianie  wykonywanych  przez  ucznia  czynności  w  czterech
obszarach:  planowania,  organizowania,  wykonywania  i  prezentowania.  Próbę  pracy
przeprowadza  wybrany  uczeń.  Pozostali  wspólnie  z  nauczycielem  obserwują  jego  pracę.  Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:
niedostateczny do 15 pkt.
dopuszczający – 16 pkt.
dostateczny – 17 do 18 pkt.
dobry – od 19 do 20 pkt.
bardzo dobry od 21 pkt.

WyposaŜenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

WyposaŜenie na stanowisku

Ilość

motocykl z silnikiem dwusuwowym

tłok

Pierścienie tłokowe

1 kpl.

Pierścienie osadcze sworznia tłokowego

Uszczelka głowicy

Uszczelka cylindra

Uszczelka kolanka wydechowego

zestaw narzędzi

lampa przenośna

Przyrząd do wciskania i wyciskania sworznia tłokowego

dokumentacja serwisowa

1 kpl.

czyściwo

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Informacja dla ucznia

Sprawdź,  czy  arkusz,  który  otrzymałeś  jest  kompletny.  Ewentualne  braki  stron  lub  inne
usterki zgłoś nauczycielowi.
Na  arkuszu  i  PLANIE  DZIAŁANIA  wpisz  swój  numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia
i numer stanowiska egzaminacyjnego.
Zapoznaj  się  z  treścią  zadania,  instrukcją  do  jego  wykonania,  stanowiskiem  i  jego
wyposaŜeniem.  Masz  na  to  czas  –  20  minut.  Czas  ten  nie  jest  wliczany  do  czasu  trwania
zadania.
Po upływie tego czasu przystępujesz do wykonania zadania.

Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie miejscu
(czas zadania wynosi 180 minut).

Pamiętaj,  Ŝe  podczas  wykonywania  zadania  jesteś  oceniany  przez  nauczyciela,  który
obserwuje  wykonywane  przez  Ciebie  czynności  i  nie  będzie  udzielać  Ci  Ŝadnych
wskazówek.  Nauczyciel  interweniuje  tylko  w  przypadku  naruszenia  przez  Ciebie
przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  i  moŜe  w takim
przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia

Zadanie
Dokonaj wymiany tłoka dwusuwowego silnika motocyklowego chłodzonego powietrzem.
Na wykonanie zadania uczeń ma 180 minut.

Instrukcja do wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:

1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania i dokumentację.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a)  czynności niezbędne do wykonania zadania,
b)  narzędzia,
c)  moment dokręcania [Nm].

3. Zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy: narzędzia, części zamienne, dokumentacje

serwisową i środki ochrony osobistej.

4. Przygotuj motocykl wymiany tłoka.
5. Wykonaj wymianę zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony

przeciwpoŜarowej.

6. Zgłoś

nauczycielowi

ustawienie

momentu

dokręcania

rub

kluczu

dynamometrycznym.

7. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko, oczyść narzędzia i zwróć na miejsce

przechowywania, odpady wrzuć do pojemników.

8. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentowania wykonanego zadania.
9. W czasie prezentowania:

a) uzasadnij sposób wykonania zadania,
b) oceń jakość wykonanej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód:

Mechanik pojazdów samochodowych

Symbol cyfrowy:

723 [04]

Oznaczenie tematu:

Oznaczenie zadania:

Wpisuje zdający

Data urodzenia

Nr stanowiska

PESEL

dzień miesiąc rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz wykaz czynności niezbędnych do wymiany tłoka.

.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

2. Zapisz wykaz części, narzędzi i przyrządów diagnostycznych niezbędnych do wykonania

zadania.

3. Zapisz podany moment dokręcania śrub w [Nm].

1 KGm = …………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne
Dokonaj wymiany tłoka dwusuwowego silnika motocyklowego chłodzonego powietrzem.
Na wykonanie zadania uczeń ma 180 minut.

Obszar

CZYNNOŚCI I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba pkt

0–1

Czynność 1: sporządzenie wykazu czynności koniecznych podczas
obsługi układu tłokowo– korbowego
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zapisał co najmniej 7
rzeczy:

−

przygotowanie stanowiska do wykonania zadania,

−

odkręcenie nakrętki kolanka wydechowego,

−

demontaŜ gaźnika,

−

demontaŜ głowicy,

−

zdjęcie cylindra,

−

demontaŜ tłoka,

−

montaŜ pierścieni tłokowych,

−

montaŜ tłoka w cylindrze,

−

montaŜ cylindra,

−

montaŜ głowicy,

−

montaŜ kolanka,

−

montaŜ gaźnika.

Czynność 2: sporządzenie wykazu części, narzędzi i przyrządów
potrzebnego do wykonania zadania.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zapisał co najmniej 3
rzeczy:

−

tłok,

−

pierścienie tłokowe,

−

zestaw uszczelek,

−

zestaw kluczy,

−

szczypce do pierścieni zabezpieczających,

−

przyrząd do wyciskania i wciskania sworznia tłokowego,

−

zestaw wkrętaków,

−

klucz dynamometryczny.

Czynność 3: Zapisz moment dokręcania w [Nm].

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zapisał:

1 KGm = 10 Nm

Suma punktów w obszarze 1 – planowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 4: Zgromadzenie niezbędnych części, narzędzi
i przyrządów.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń zgromadził:

−

tłok,

−

pierścienie tłokowe,

−

pierścienie osadcze,

−

zestaw uszczelek,

−

zestaw kluczy,

−

szczypce do pierścieni zabezpieczających,

−

przyrząd do wyciskania i wciskania sworznia tłokowego,

−

zestaw wkrętaków,

−

klucz dynamometryczny.

Czynność 5: sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonego
sprzętu.
Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

organoleptycznie sprawdził stan pobranego sprzętu.

Czynność 6: dobranie odzieŜy roboczej

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

przystąpił do wykonywania zadania w kompletnym ubraniu
roboczym.

Suma punktów w obszarze 2 – organizowanie

Czynność 8: odkręcenie nakrętki kolanka wydechowego.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

odkręcił przy pomocy właściwego klucza nakrętkę kolanka
wydechowego.

Czynność 9: demontaŜ gaźnika.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

Poluzował śrubę zaciskającą i zdjął gaźnik.

Czynność 10: DemontaŜ głowicy.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

Odkręcił nakrętki mocujące głowicę.

Czynność 11: zdjęcie cylindra.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

zdjął cylinder bez uszkodzenia elementów silnika.

Czynność 12: demontaŜ tłoka.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

usunął pierścienie zabezpieczające przy pomocy szczypiec,

−

wycisnął sworzeń tłokowy przyrządem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 13: montaŜ pierścieni.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

załoŜył w prawidłowy sposób nowe pierścienie na nowy tłok.

Czynność 14: montaŜ tłoka na korbowodzie.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

zamontuje tłok na korbowodzie w prawidłowym połoŜeniu,

−

wciśnie sworzeń przy pomocy narzędzia specjalnego,

−

zabezpieczy sworzeń tłokowy nowymi pierścieniami

Czynność 15: montaŜ cylindra.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

zamontuje cylinder wraz z nową uszczelką bez uszkodzenia
pierścieni tłokowych.

Czynność 16: montaŜ głowicy.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

równomiernie przykręcił głowice określonym momentem,

−

zastosował nową uszczelkę pod głowicą.

Czynność 17: montaŜ kolanka.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

przykręci nakrętkę kolanka wraz z nową uszczelką.

Czynność 18: Sprawdzenie poprawności wykonania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

potrafi z łatwością przekręcić wałem korbowym.

Czynność 19: uporządkowanie stanowiska pracy.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

oczyścił narzędzia i odłoŜył je na wyznaczone miejsce,

−

odłoŜył na wyznaczone miejsce części zamienne,

−

na bieŜąco utrzymywał ład i porządek,

−

uporządkował stanowisko pracy.

Suma punktów w obszarze 3 - wykonywanie

Czynność 20: omówienie sposobu wykonywania zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

omówił technologię wymiany tłoka.

Czynność 21: ocena jakości wykonanego zadania.

Kryterium wykonania: 1 pkt. – jeŜeli uczeń:

−

ocenił jakość wykonanej pracy, zwrócił uwagę na popełnione
błędy.

Suma punktów w obszarze 4 – prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.