ZA ZGODÑ SCALED COMPOSITES (

na gór

ze

); MERCEDES-BENZ USA (

na dole

)

Inni liderzy biznesu

BURT RUTAN zyska∏ rozg∏os w roku 1986, kiedy dwusilnikowy samolot jego konstruk-
cji, zbudowany z kompozytów polimerowych Voyager, odby∏ pierwszy w historii lot do-
oko∏a Êwiata bez làdowania i tankowania w powietrzu. Rutan i jego wspó∏pracownicy zbu-
dowali ponad 35 nowatorskich samolotów za∏ogowych i bezza∏ogowych. W kwietniu
firma Rutana, Scaled Composites, poinformowa∏a, ˝e przyst´puje do konkursu X Prize og∏oszo-
nego w 1996 roku przez prywatnych organizatorów. Nagroda w tym konkursie wynosi 10 mln do-
larów i jest przeznaczona dla firmy, która zbuduje i oblata pierwszy suborbitalny pasa˝erski statek
kosmiczny wielokrotnego u˝ytku. Projekt Scaled Composites, o nazwie SpaceShipOne, przypomi-
na testowany przez amerykaƒskie si∏y powietrzne pod koniec lat pi´çdziesiàtych rakietoplan X-15,
który startowa∏ z powietrza, podwieszony pod skrzyd∏em bombowca B-52. Jednym z najbardziej
nowatorskich elementów projektu Rutana jest podnoszona cz´Êç ogonowa s∏u˝àca przy wcho-
dzeniu w atmosfer´ za aerodynamiczny hamulec. (Nie podano jeszcze ˝adnej informacji na temat
ceny biletu za przelot gotowym statkiem kosmicznym). Firma Scaled Composites jest jednym
z niewielu aktywnych uczestników badaƒ kosmicznych finansowanych z prywatnych êróde∏.

Lotnictwo i astronautyka

O PROFESORZE UNIWERSYTETU Fernandzie de Castrze Reinachu sta∏o si´ g∏oÊno w roku
2000, kiedy zainicjowa∏ program sekwencjonowania genomu bakterii Xylella fastidiosa powodu-
jàcej co roku wielomilionowe straty na plantacjach cytrusów w Brazylii. Dzi´ki temu programo-
wi Brazylia zaistnia∏a na biotechnologicznej mapie Êwiata i wykszta∏ci∏a kadry Êwietnych specja-
listów. W roku 2002 Reinach objà∏ funkcj´ partnera zarzàdzajàcego w Votorantim Ventures,
jednym z najwi´kszych brazylijskich funduszy kapita∏owych wysokiego ryzyka. Fundusz ten po-
wsta∏ m.in. z inicjatywy spó∏ek Alellyx i Canavialis, w których tymczasowym dyrektorem jest w∏aÊ-
nie Reinach. Wiosnà 2003 roku badacze z firmy Allelyx stwierdzili, ˝e do 20 mln dolarów strat bra-
zylijskich hodowców pomaraƒczy w 2002 roku przyczyni∏a si´ zmutowana odmiana wirusa tristezy
cytrusowych. Allelyx przygotowuje obecnie test wykrywajàcy t´ chorob´ i pracuje nad zmodyfi-
kowanà genetycznie odmianà pomaraƒczy odpornà na ów zmutowany szczep. RównoczeÊnie w
firmie Canavialis trwajà próby stworzenia odpornej na choroby odmiany trzciny cukrowej.

FERNANDO DE CASTRO REINACH

Partner zarzàdzajàcy w Votorantim Ventures z São Paulo w Brazylii

Za pomoc w powstaniu firm biotechnologicznych w Brazylii

Rolnictwo

NAD OGNIWAMI PALIWOWYMI DaimlerChrysler pracuje od po∏owy lat dziewi´çdziesiàtych.
Ostatnio firma rozpocz´∏a próby eksploatacyjne pojazdów o nap´dzie elektrycznym, zasilanych
z zastosowaniem tej w∏aÊnie techniki, b´dàcej zasadniczo odwróceniem hydrolizy. Oko-
∏o 30 nap´dzanych w ten sposób autobusów przekazano w tym roku do eksploatacji
w kilku europejskich miastach. Próby samochodu opartego na mercedesie klasy A mia-
∏y si´ rozpoczàç w USA pod koniec zesz∏ego roku. W ogniwach paliwowych atmos-
feryczny tlen reaguje z wodorem (przechowywanym w postaci spr´˝onej) – w wyni-
ku reakcji oprócz energii elektrycznej powstaje jedynie woda. Jako pierwsza b´dzie
testowa∏a pojazdy firma kurierska UPS. Samochody b´dà tankowaç paliwo w siedzi-
bie Agencji Ochrony Ârodowiska (EPA) w Ann Arbor w stanie Michigan.

DAIMLERCHRYSLER

Stuttgart w Niemczech

Za wprowadzenie ogniw paliwowych na rynek zastosowaƒ komercyjnych

Motoryzacja

Pasa˝erski statek kosmiczny
SpaceShipOne podchodzi
do làdowania.

Prototypowy autobus
koncernu DaimlerChrysler
pobiera tlen z powietrza
i wypuszcza jedynie wod´.

STYCZE¡ 2004

ÂWIAT NAUKI

75

BURT RUTAN

Prezes Scaled Composites z Mojave w Kalifornii

Za projekt suborbitalnego pasa˝erskiego statku kosmicznego

Inni liderzy biznesu

76

ÂWIAT NAUKI STYCZE¡ 2004

ZA ZGODÑ APPLE (

na dole

)

BIA¸A BIOTECHNOLOGIA oznacza poszukiwanie naturalnych organizmów i zwiàzków mogà-
cych zastàpiç stosowane dziÊ substancje ropopochodne. Du˝à rol´ odgrywa w tej dziedzinie fir-
ma Novozymes, najwi´kszy na Êwiecie producent enzymów przemys∏owych. Dobiega w∏aÊnie
koƒca realizowany przez nià z powodzeniem trzyletni program badaƒ nad przetwarzaniem bio-
masy, finansowany przez amerykaƒski Departament Energii. Jego celem jest dziesi´ciokrotne
obni˝enie kosztu produkcji kompozycji enzymów odgrywajàcych zasadniczà rol´ w wytwarzaniu
etanolu z liÊci i ∏odyg kukurydzy. Podobne badania prowadzi niezale˝nie inna firma – Genencor.
Zastosowanie enzymów do otrzymywania cukrów jest najbardziej obiecujàcym rozwiàzaniem wy-
korzystania biomasy do zastàpienia produktów przemys∏u petrochemicznego. Zanim nastàpi∏
prze∏om w tej dziedzinie, enzymy uwa˝ano za zbyt kosztowne, by je wykorzystywaç do przetwa-
rzania celulozy na cukry. Badacze zastosowali wiele zaawansowanych technik biochemicznych,
genetycznych i konstrukcyjnych, by wzmocniç dzia∏anie enzymów. Firma Novozymes wprowa-
dzi∏a te˝ ostatnio na rynek inne nowatorskie enzymy do rozmaitych zastosowaƒ przemys∏owych,
znalezione za pomocà procesu (udost´pnianego innym producentom na licencji) zwanego ste-
rowanà ewolucjà, a polegajàcego na wprowadzaniu nowych kombinacji genów i wyborze naj-
lepszych spoÊród otrzymanych tà drogà enzymów.

NOVOZYMES

Bagsvaerd w Danii

Za wdro˝enie programu zmniejszajàcego koszt enzymów u˝ywanych w produkcji etanolu

C h e m i a i i n ˝ y n i e r i a m a t e r i a ∏ o w a

DWIE TECHNOLOGIE – format zapisu
dêwi´ku MPEG i oprogramowanie do wy-
miany plików mi´dzy indywidualnymi u˝yt-
kownikami – sp´dzajà sen z powiek szefom
przemys∏u fonograficznego. Choç interne-
towe sklepy muzyczne uruchomi∏o kilka
firm, prowadzony przez Apple serwis iTunes
wyró˝nia si´ prostotà i niskimi cenami
(tylko 99 centów za utwór). Zwraca te˝ uwa-
g´ jego popularnoÊç: do wrzeÊnia ub.r.
sprzeda∏ ponad 10 mln utworów. W odró˝-
nieniu od niektórych innych serwisów po-

zwala Êciàgaç pojedyncze na-
grania i nie wymaga op∏at
subskrypcyjnych. Poczàtko-
wo z iTunes mogli korzystaç
wy∏àcznie u˝ytkownicy kom-
puterów Macintosh, ale ostat-
nio udost´pniono wersj´ dla
Windows. Nadal nie wia-
domo, czy sukces tej us∏ugi
b´dzie d∏ugofalowy, ale mo˝-
na ju˝ powiedzieç, ˝e firma
Apple podj´∏a przynajmniej
prób´ stworzenia funkcjonal-
nego systemu dystrybucji na-
graƒ w sieci.

STEVEN JOBS

Dyrektor Apple Computer
w Cupertino w Kalifornii

Za modelowy system dystrybucji
nagraƒ przez Internet

Techniki informacyjne

WIELU OBIECUJÑCYCH POMYS¸ÓW nie da si´
wypróbowaç bezpoÊrednio w Internecie – czy to
ze wzgl´du na zalew przesy∏anych danych, czy
ryzyko sieciowych ataków. Aby stworzyç nieza-
le˝ne od Internetu Êrodowisko do testowania
takich idei, Intel oficjalnie uruchomi∏ w czerwcu
wirtualne laboratorium PlanetLab, instalujàc
pierwszych 100 z planowanego 1000 w´z∏ów
sieci ∏àczàcej intensywnie korzystajàcych z sieci
u˝ytkowników z ca∏ego Êwiata – g∏ównie oÊrodki
uniwersyteckie. Ju˝ teraz program ten u∏atwia
monitorowanie obcià˝enia systemu, lokalizacj´
wàskich garde∏ i zastawianie pu∏apek na osoby
rozsy∏ajàce wirusy i robaki internetowe. Tymcza-
sem, chcàc promowaç us∏ugi sieciowe, Intel wpro-
wadzi∏ na rynek seri´ bezprzewodowych pro-
duktów Centrino, dzi´ki którym mo˝na korzystaç
z rosnàcej liczby punktów dost´powych opartych
na protokole Wi-Fi. Bezprzewodowa karta sie-
ciowa, mikrouk∏ad komunikacyjny i mikropro-
cesor, instalowane w notebookach Centrino, sà
zoptymalizowane pod kàtem wzajemnej wspó∏-
pracy. Aby u∏atwiç korzystanie z Internetu w ple-
nerze, udoskonalono w notebookach funkcje
oszcz´dzania energii wyd∏u˝ajàce czas pracy na
bateriach – b´dàcy pi´tà achillesowà kompute-
rów przenoÊnych.

INTEL CORPORATION

Santa Clara w Kalifornii

Za prob´ eliminacji wàskich garde∏
w Internecie i mikrouk∏ady u∏atwiajàce
prac´ w sieciach bezprzewodowych

Techniki obliczeniowe

Produkcja enzymów
rozk∏adajàcych liÊcie
i ∏odygi kukurydzy oraz
inne sk∏adniki biomasy
na surowce do produkcji
etanolu b´dzie taƒsza.

iTunes wyró˝nia si´ spoÊród in-
nych serwisów muzycznych
prostotà i niskimi cenami.

STYCZE¡ 2004

ÂWIAT NAUKI

77

JEFF JOHNSON (

na gór

ze

); ZA ZGODÑ L

OS AL

A

MOS NA

TIONAL L

ABORA

TORY (

na dole

)

POSZUKIWANIA gotowej do natychmiastowego zastosowania techniki wykrywania za-
gro˝eƒ biologicznych rozpocz´to gwa∏townie po atakach z u˝yciem bakterii wàglika je-
sienià 2001 roku. Firma Cepheid zdoby∏a na tym nowo powsta∏ym rynku pozycj´ lidera,
oferujàc biodetektory odró˝niajàce patogeny od nieszkodliwych mikroorganizmów me-
todà analizy DNA. Cepheid dostarcza swoje aparaty GeneXpert koncernowi Northrop
Grumman, który zawar∏ na poczàtku ubieg∏ego roku wartà 175 mln dolarów umow´ na
instalacj´ w placówkach pocztowych urzàdzeƒ do wykrywania bakterii wàglika. System
GeneXpert przyÊpiesza ∏aƒcuchowà reakcj´ polimerazy s∏u˝àcà amplifikacji próbek DNA
– trwajàcy zwykle kilka godzin proces zostaje skrócony do 30 min. Po atakach z u˝yciem
bakterii wàglika obroty spó∏ki znacznie wzros∏y dzi´ki sprzeda˝y jej produktów wojsko-
wym, federalnym i stanowym laboratoriom medycznym w USA.

CEPHEID

Sunnyvale z Kalifornii

Za umo˝liwienie urz´dom pocztowym wykrywania wàglika biodetektorami

ObronnoÊç

MATKA ZIEMIA ju˝ dawno nauczy∏a si´ przekszta∏caç biomas´ w rop´ naftowà. Dla tych jed-
nak, którzy nie chcà czekaç miliony lat, a˝ ruchy p∏yt tektonicznych spowodujà rozdrobnienie, ogrza-
nie i rozk∏ad szczàtków roÊlinnych, firma Changing World Technologies ma innà propozycj´.
Ogrzewanie pó∏p∏ynnej biomasy pod ciÊnieniem powoduje rozpad d∏u˝szych polimerów. Nast´p-
nie z substancji tej odparowuje si´ pod du˝o ni˝szym ciÊnieniem po∏ow´ wody. Zawarty w pozo-
sta∏ym szlamie olej zostaje odwirowany i poddany krakingowi, podobnie jak ropa naftowa. Pierw-
sza testowa instalacja wykorzystujàca ten proces powsta∏a w Filadelfii, a latem ubieg∏ego
roku firma uruchomi∏a w stanie Missouri wi´kszy system, który z 200 t odpadów z pobliskiego za-
k∏adu przetwórstwa indyków ma uzyskiwaç 10 t gazu i 600 bary∏ek oleju nap´dowego. Choç jest
to kropla w morzu potrzeb, wynalazek z pewnoÊcià opóêni spi´trzanie si´ góry odpadów.

CHANGING WORLD TECHNOLOGIES

West Hempstead w stanie Nowy Jork

Za opracowanie metody przerobu odpadów sta∏ych na olej nap´dowy

Energetyka

KONWENCJONALNE ELEKTROWNIE W¢GLOWE emitujà do atmosfery du˝e iloÊci odpo-
wiedzialnego za efekt cieplarniany dwutlenku w´gla i innych szkodliwych substancji. W ostat-
nich latach badacze z Los Alamos National Laboratory zaj´li si´ bezemisyjnà technologià
wytwarzania pràdu. Pierwszym etapem procesu jest gazyfikacja w´gla umo˝liwiajàca uzy-
skanie metanu, z którego metodà reformingu otrzymuje si´ nast´pnie wodór i w´glan wap-
nia. Wodór zasila wytwarzajàce pràd ogniwa paliwowe, a w´glan wapnia jest rozk∏adany na
tlenek wapniowy i dwutlenek w´gla. Gaz ten zostaje w∏àczony w procesie karbonatyzacji w
struktur´ minera∏u – w´glanu magnezowego – który sk∏aduje si´ nast´pnie pod ziemià. W´-
giel wraca wi´c tam, skàd zosta∏ wydobyty. SprawnoÊç energetyczna tego procesu wynosi
oko∏o 70%, czyli jest w przybli˝eniu dwukrotnie wy˝sza ni˝ dzisiejszych elektrowni opala-
nych w´glem. Konsorcjum przedsi´biorstw z bran˝y energetycznej i instytucji badawczych po-
wo∏a∏o do ˝ycia w 1999 roku Zero Emission Coal Alliance (ZECA – Stowarzyszenie na rzecz
Bezemisyjnej Energetyki W´glowej). W roku 2001 przekszta∏ci∏o si´ ono w komercyjnà firm´
ZECA Corporation, która przygotowuje obecnie projekt i budow´ pilota˝owej elektrowni.

Ochrona Êrodowiska

Identyfikacja bakterii wàglika
(powy˝ej) zajmuje obecnie
minuty, a nie godziny.

ZECA CORPORATION

i LOS ALAMOS NATIONAL LABORATORY

Calgary w Kanadzie i Los Alamos w stanie Nowy Meksyk

Za proces uzyskiwania paliwa wodorowego metodà gazyfikacji w´gla

Opracowane w Los Alamos
ogniwo paliwowe mo˝e
staç si´ kluczowym
sk∏adnikiem bezemisyjnych
elektrowni w´glowych.

Inni liderzy biznesu

78

ÂWIAT NAUKI STYCZE¡ 2004

ZA ZGODÑ FL

UIDIGM (

na gór

ze

); ZA ZGODÑ NANOSYS (

na dole

)

FIRMA FLUIDIGM za∏o˝ona niedawno m.in.
przez Stephena R. Quake’a, m∏odego profeso-
ra biofizyki z California Institute of Technolo-
gy, utrzymuje pozycj´ lidera w nowej dziedzi-
nie mikrohydrauliki. W roku 2002 wprowadzi∏a
na rynek system Topaz Crystallizer, umo˝liwia-
jàcy b∏yskawicznà krystalizacj´ du˝ej liczby
bia∏ek w celu zbadania ich struktury. Do ba-
dania wystarcza znikoma obj´toÊç bia∏kowych
roztworów, dzi´ki czemu mo˝na równoleg∏e
prowadziç wiele testów. Do budowy hydrau-
licznego mikrouk∏adu Quake wykorzysta∏ no-

watorskà technik´ litograficznà, pozwalajàcà
budowaç z wykorzystaniem matryc z gumy si-
likonowej trójwymiarowe sieci mikroskopij-
nych kanalików, zaworów i komór reakcyj-
nych. We wrzeÊniu 2002 roku firma og∏osi∏a,
˝e stosujàc technologi´ zaworów mikrohydrau-
licznych wykonanych metodà tzw. mi´kkiej
litografii uzyska∏a mo˝liwoÊç podzia∏u prób-
ki na 20 tys. cz´Êci o obj´toÊci mniejszej ni˝
miliardowa cz´Êç litra, w których równolegle
przebiega ∏aƒcuchowa reakcja polimerazy (am-
plifikacja genów).

FLUIDIGM

South San Francisco w Kalifornii

Za budow´ hydraulicznego odpowiednika mikroprocesora

Przemys∏ wytwórczy

GENENTECH ma szans´ byç pierwszà firmà, która odniesie komercyjny sukces, wytwarzajàc le-
ki blokujàce angiogenez´. Aby przetrwaç i si´ rozwijaç, nowotwór musi wytworzyç wiele metrów
nowych naczyƒ zwanych w∏osowatymi. Ju˝ wiele lat temu wykazano, ˝e zwiàzki chemiczne powstrzy-
mujàce rozwój nowych naczyƒ powodujà zmniejszanie si´ nowotworów u zwierzàt, ale d∏ugo trze-
ba by∏o czekaç na analogiczne dane dotyczàce ludzi. Stworzony przez Genentech inhibitor angio-
genezy to bevacizumab, zarejestrowany pod nazwà handlowà avastin. Jest przeciwcia∏em
monoklonalnym – specyficznà czàstkà wytwarzanà przez uk∏ad odpornoÊciowy, skierowanà
przeciwko czynnikowi wzrostu o zasadniczym znaczeniu dla powstawania naczyƒ. W maju firma
og∏osi∏a, ˝e avastin, stosowany w po∏àczeniu z tradycyjnà chemioterapià, zwi´ksza prze˝ywalnoÊç
pacjentów z przerzutami raka jelita grubego. Trwajà równie˝ szeroko zakrojone próby kliniczne z
udzia∏em pacjentów z rakiem piersi i niedrobnokomórkowym rakiem p∏uca, a amerykaƒska Food
and Drug Administration skierowa∏a procedur´ rejestracji tego leku na tzw. szybkà Êcie˝k´.

GENENTECH

South San Francisco w Kalifornii

Za opracowanie leku hamujàcego rozwój naczyƒ krwionoÊnych w nowotworach

Terapie medyczne

FIRMA NANOSYS przez ca∏y rok 2003 gromadzi∏a prawa w∏asnoÊci do naj-
Êwie˝szych kluczowych innowacji w dziedzinie nanotechnologii, w tym nano-
laserów i zastosowaƒ nanokompozytów w technologii ogniw s∏onecznych.
Uzyskawszy w maju ub.r. dodatkowe Êrodki w wysokoÊci 38 mln dolarów, co
zapewni∏o jej ∏àczny kapita∏ inwestycyjny oko∏o 70 mln dolarów, z rozmachem
kontynuowa∏a zakupy. W czerwcu Nanosys naby∏a wy∏àczne uprawnienia licen-
cyjne od spó∏ki Yissum – podmiotu zale˝nego od Uniwersytetu Hebrajskiego
w Jerozolimie, zajmujàcego si´ transferem technologii. Dzi´ki temu porozu-
mieniu Nanosys ma obecnie patenty na ponad 120 podstawowych materia∏ów
nanokrystalicznych i ich zastosowania. Pozwala to firmie komercyjnie wykorzy-
stywaç wiele ró˝nych produktów nanotechnologii. Na przyk∏ad ulepszone ogni-
wa s∏oneczne mogà trafiç na rynek ju˝ w roku 2006. Nanosys zamierza oferowaç
takie produkty wspólnie z partnerami z innych bran˝.

NANOSYS

Palo Alto w Kalifornii

Za finansowanie rozwoju nanotechnologii

Nanotechnologie i elektronika molekularna

Ampu∏ki z pó∏przewodnikowymi
nanokryszta∏ami, do których Nanosys naby∏
prawa w∏asnoÊci intelektualnej.

Kryszta∏y bia∏kowe
w krystalizatorze
Stephena R. Quake’a.

STYCZE¡ 2004

ÂWIAT NAUKI

79

LINDA ST

ANNARD

University of Cape T

o

wn

(na gór

ze

); ZA ZGODÑ iROBOT (

na dole

)

NA MOCY przyj´tej w 2002 roku w USA ustawy Sarbanesa–Oxleya o reformie rachunkowoÊci
spó∏ek publicznych i ochronie inwestorów zabrania si´ represjonowania pracowników alarmujà-
cych o podejrzanych praktykach ksi´gowych firmy. Pozostaje pytanie, jak realizowaç ten zapis.
Jedno z rozwiàzaƒ oferuje firma Anonymizer zajmujàca si´ bezpieczeƒstwem w Internecie.
W kwietniu ub.r. uruchomi∏a witryn´ SECtips.com (SEC to Securities and Exchange Commission
– Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d; tips to ostrze˝enia, sygna∏y – przyp. red.), z której us∏ug
mo˝e skorzystaç dowolna firma. Uczestniczàce w programie firmy muszà udost´pniç pracowni-
kom has∏o, dzi´ki któremu b´dà mogli przekazywaç sugestie z dowolnego komputera bez obawy,
˝e zostanà rozpoznani. Wbrew temu, co sugeruje nazwa witryny, sygna∏y od pracowników nie tra-
fiajà do Komisji Papierów WartoÊciowych i Gie∏d, tylko do osoby odpowiadajàcej w danej firmie za
kontrol´ wewn´trznà. Audytorom wewn´trznym nie przys∏uguje przywilej anonimowoÊci. JeÊli
zignorujà sygna∏, mogà byç pewni, ˝e prokuratorzy pr´dzej czy póêniej si´ o tym dowiedzà.

ANONYMIZER

San Diego w Kalifornii

Za ochron´ anonimowoÊci osób sygnalizujàcych nieprawid∏owoÊci ksi´gowe w korporacjach

Ochrona i bezpieczeƒstwo danych

RAK SZYJKI MACICY zabija rocznie w krajach
rozwijajàcych si´ 250 tys. kobiet – to wi´cej ni˝
jakikolwiek inny rodzaj raka. W listopadzie 2002
roku naukowcy z Merck Research Laboratories
og∏osili, ˝e uzyskali szczepionk´ chroniàcà ko-
biety przed infekcjami wirusowymi powodowa-
nymi przez pewien szczep papillomawirusa
(HPV-16), który jest odpowiedzialny za mniej
wi´cej po∏ow´ przypadków raka szyjki macicy.
Badacze otrzymali szczepionk´, wytwarzajàc w

du˝ych iloÊciach jedno z dwóch bia∏ek tworzà-
cych os∏onk´ wirusa HPV-16. ObecnoÊç tego
bia∏ka wywo∏uje reakcj´ immunologicznà. By
oceniç skutecznoÊç szczepionki, przeprowa-
dzono w kilku oÊrodkach badania z udzia∏em
2392 kobiet, z których po∏owie podano szcze-
pionk´, a po∏owie placebo. Regularnie wyko-
nywane testy nie wykaza∏y obecnoÊci wirusa
u ˝adnej z zaszczepionych, natomiast by∏o nim
zaka˝onych 41 kobiet z grupy kontrolnej.

MERCK RESEARCH LABORATORIES

West Point w Pensylwanii

Za stworzenie szczepionki, która mo˝e pomóc wyeliminowaç raka szyjki macicy

Zdrowie publiczne i epidemiologia

OD DZIESI¢CIOLECI pojawiajà si´ prognozy, ˝e roboty lada chwila wkroczà w
nasze ˝ycie codzienne – b´dà przynosiç gazet´ z kiosku, sprzàtaç mieszkanie, go-
towaç. To, ˝e wizja ta zaczyna przybieraç realne kszta∏ty, jest w du˝ej mierze zas∏u-
gà firmy iROBOT. Za∏o˝y∏o jà w 1990 roku trzech czo∏owych specjalistów od ro-
botyki z Artificial Intelligence Lab w Massachusetts Institute of Technology
– jednym z nich by∏ dyrektor laboratorium, pionier robotyki, Rodney Brooks. Je-
sienià 2002 roku firma wprowadzi∏a na rynek Roomb´ – pierwszego domowego
robota dla masowego klienta. Potrafi on, omijajàc przeszkody, samodzielnie odku-
rzaç. Prze∏om w tej dziedzinie zwiàzany by∏ nie tyle z poziomem technologii (który
by∏ w zasadzie wystarczajàcy ju˝ w latach osiemdziesiàtych), ile z jej wdro˝eniem w po-
staci u˝ytecznego, trwa∏ego i cenowo przyst´pnego produktu. Inne urzàdzenie firmy
iRobot – zdalnie sterowany, podobny do czo∏gu PackBot – zosta∏o u˝yte przez wojska ame-
rykaƒskie w 2002 roku w Afganistanie, a nast´pnie w Iraku. PackBoty sprawdza∏y tam poten-
cjalne miny-pu∏apki i ewentualne miejsca zasadzek.

Robotyka

iROBOT

Burlington w Massachusetts

Za wyprodukowanie pierwszego domowego robota dla masowego odbiorcy

Robot Roomba sam sprzàta.

Szczepionka przeciwko
papillomawirusowi daje
nadziej´ na wyeliminowanie
czynnika odpowiedzialnego
za prawie wszystkie
przypadki raka szyjki macicy.