1
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Zarz
Zarz
ą
ą
dzanie kapita
dzanie kapita
ł
ł
em ludzkim
em ludzkim
(
(
human resources
human resources
)
)
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Co to jest potrzeba szkoleniowa?
Szkolenie integracyjne
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Co to jest RAPS? Rozpoznanie i analiza potrzeb szkoleniowych
Rozpoznanie
potrzeb
szkoleniowych
–
ustalenie
potrzeb
szkoleniowych i rozwojowych poszczególnych pracowników firmy
oraz firmy jako całości. Analiza potrzeb szkoleniowych następuje po
ich rozpoznaniu i polega na określeniu najbardziej odpowiednich
i efektywnych sposobów zaspakajania potrzeb.
Powody stosowania RAPS:
• jednoznaczna ocena występowania problemu, który ma zostać
rozwiązany za pomocą szkolenia
• ustalenie czy szkolenie jest najodpowiedniejszym sposobem
rozwiązania tego problemu
• właściwie zdefiniowany problem pozwala wybrać najefektywniejszy
program szkoleniowy
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Kto powinien być zaangażowany w szkolenie? Po co?
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Powody stosowania RAPS:
• ukierunkowany program szkoleniowy powoduje obniżenie jego
kosztów
• rozłożenie odpowiedzialności – trener przygotowujący szkolenie lub
osoba
powołana
do
przeprowadzenia
RAPS
staje
się
współodpowiedzialna za prawidłowy przebieg analizy
Pozostałe osoby odpowiedzialne za RAPS – KWINTET SZKOLENIOWY:
1) wyższa kadra kierownicza
2) firmowy/zakładowy menedżer ds. szkoleń
3) menedżer liniowy
(4) trener
5) uczestnicy szkolenia
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rozpoznanie i analizę problemu przeprowadzamy:
• gdy istnieje uzasadnione podejrzenie występowania problemu,
który może zostać rozwiązany za pomocą szkolenia
• zmieniając dotychczasowe formy i programy szkoleniowe.
2
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Etapy przeprowadzania RAPS:
1) OKREŚLENIE WYMAGAŃ – osoby prowadzące rozpoznanie muszą
posiadać następujące dane:
- informacje od kadry kierowniczej lub/i klientów dotyczące
podejrzewanych nieprawidłowości
- specyfikacja pracy (miejsce, realizowane zadania) i cele
- oczekiwane rezultaty/wymagania kadry wyższej
- określenie adresata raportu RAPS
- zgoda kadry kierowniczej na przeprowadzenie RAPS
- termin wykonania i budżet na działania
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Etapy przeprowadzania RAPS:
2) PLANOWANIE RAPS – weryfikacja, czy znamy odpowiedź na pytania
- Dlaczego w firmie jest potrzebny RAPS?
- Jakie informacje wywołały potrzebę przeprowadzenia RAPS?
- Czy są jakieś czynniki zewnętrzne, które mogą mieć wpływ na
istniejące w firmie problemy?
- Gdzie uzyskać informacje potrzebne do RAPS?
Jeśli znamy odpowiedzi na powyższe pytania – sporządzamy
pisemny plan czynności, przede wszystkim określając cele
np. Celem RAPS jest określenie, czy problemy zaobserwowane
w
dziale
sprzedaży
wynikają
z
potrzeby
szkoleniowej,
niepowodzenia poprzednich szkoleń, wprowadzenia nowych
metod sprzedaży, trudności w realizacji znanych już procedur itp.
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Etapy przeprowadzania RAPS:
2) PLANOWANIE RAPS – weryfikacja, czy znamy odpowiedź na pytania
Jeśli rozwiązanie problemów wymaga szkolenia, poinformowany
zostanie o tym klient wewnętrzny (np. dyrektor ds. sprzedaży) lub
zewnętrzny. Po ustaleniu potrzeb zostanie przeprowadzona
szczegółowa
analiza
przyczyn
powstawania
problemów
i przedstawiona propozycja treści programu szkoleniowego.
np. RAPS rozpocznie się w dniu 15 września i zakończy w dniu
31 września br. Pisemny raport zostanie dostarczony klientowi
przez osobę A.
Plan projektu powinien zawierać: cel, metody, osoby, terminy,
opis wpływu czynników zewnętrznych.
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Etapy przeprowadzania RAPS:
3) OCENA POTRZEB NA PODSTAWIE OBECNEJ SYTUACJI:
- określenie sytuacji wzorcowych dla poszczególnych pracowników
na podstawie: opisu ich stanowiska pracy, opisu zadań danego
pracownika, zdefiniowaniu koniecznych kwalifikacji zawodowych,
określeniu kryteriów oceny dla poszczególnych stanowisk pracy
4) USTALENIE BŁĘDÓW I NIEDOCIĄGNIĘĆ personelu
- określenie niewłaściwych zachowań
Każdy pracownik (stanowisko pracy) zostaje poddany analizie
określającej: posiadany zakres wiedzy, posiadane umiejętności,
przyjmowane postawy i stopień motywacji. Badanie to
przeprowadzane
jest
za
pomocą:
obserwacji,
ankiet
diagnostycznych, rozmów bezpośrednich, rozmów telefonicznych,
metod łączonych, metod heurystycznych (np. za pomocą „burzy
mózgów”)
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Etapy przeprowadzania RAPS:
2-4) PORÓWNANIE I PODSUMOWANIE
- Rozpoznanie potrzeb szkoleniowych wynikających z etapów 2-3
i porównanie z etapem 4
Podsumowanie
informacji
uzyskanych
na
podstawie
przeprowadzonych etapów.
Jesteśmy w stanie precyzyjnie określić:
- podmiot RAPS
- osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie RAPS
- wykorzystywane metody pozyskiwania i analizy informacji
- zakres kompetencji osób przeprowadzających RAPS
- okres trwania analizy, czas rozpoczęcia i zakończenia
- konieczność przeprowadzenia dodatkowych czynności
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Efekty ukończonego RAPS – dane na temat:
•
fakt wystąpienia problemu
•
rozmiar problemu
•
potrzeby organizacji związane z wystąpieniem problemu
•
możliwych rozwiązań
•
cele postawione przed
koniecznymi
do przeprowadzenia
szkoleniami
5) OKREŚLENIE CELÓW I TREŚCI SZKOLENIA
3
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Teoria nauczania – uczenia się
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
PROJEKTOWANIE PROGRAMU SZKOLENIOWO-ROZWOJOWEGO
Na etapie projektowania szkolenia musimy uwzględnić:
•
indywidualne cechy uczących się
•
rodzaj wymaganej wiedzy
•
środki do dyspozycji
•
pomoc szkoleniowa
•
rodzaj szkolenia (bezpośrednie, otwarte, interaktywne itp.)
•
sposób przebiegu kontroli procesu uczenia się
Model Davida Kolba
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Model Davida Kolba
Uczenie jako proces rozpoczynający się od
DOŚWIADCZENIA
(coś się wydarzyło, czegoś doświadczyliśmy)
Doświadczenie staje się podstawą do
PRZEMYŚLEŃ
(kto? co? dlaczego?)
Na podstawie doświadczenia i przemyśleń
WYCIĄGAMY WNIOSKI
a następnie
PLANUJEMY jak zachowamy się w podobnych
doświadczeniach w przyszłości
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Cztery etapy cyklu Davida Kolba są charakterystyczne dla czterech
preferencji sposobów uczenia się:
•
Empiryk – skoncentrowany na doświadczeniu
•
Analityk – skupiony na przemyśleniach i próbach znalezienia
odpowiedzi na zadane pytania
•
Teoretyk – jego domeną jest wyciąganie wniosków
•
Pragmatyk –
koncentruje
się na planowaniu ignorując
wcześniejsze etapy jako mało praktyczne
Planując
szkolenie
musimy
uwzględnić
wszystkie
cztery
preferencje sposobu uczenia się, tak aby przeprowadzana sesja
zawierała metody zróżnicowane i w pewnej części dostosowane
dla każdego z uczestników.
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Każdy człowiek odbiera wszelkie komunikaty za pomocą wielu
zmysłów –
zatem projektowane szkolenie musi również
uwzględniać preferencje ze względu na kanał zmysłowy
dominujący w komunikacji.
Trzema podstawowymi zmysłami wykorzystywanymi w procesie
uczenia się są:
- zmysł wzroku (czytanie, patrzenie, wizualizacja, pisanie)
- zmysł słuchu (słuchanie),
- zmysł dotyku (dotykanie, wykonywanie czynności)
Generalnie ludzi dzielimy również na tzw. nocnych Marków oraz
poranne ptaszki. Określenia te odzwierciedlają różne pory
wzmożonej aktywności dla ludzi: wczesne godziny ranne lub
późne godziny nocne.
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
PRZESZKODY W TRAKCIE SESJI SZKOLENIOWYCH:
1)
JĘZYK I MOWA: słownictwo zrozumiałe dla wszystkich, brak
żargonu, jednoznaczność i konkretność wypowiadanych kwestii
(zasada KISS: Keep It Simple and Short)
2)
BARIERY PSYCHOLOGICZNE: nastroje grupy i pojedynczych
uczestników, opór przed metodami szkoleniowymi, nieśmiałość,
agresja, niechęć do proponowanych zmian
3)
WARUNKI SZKOLENIOWE: warunki lokalowe, hałas
4)
TRENER
PROWADZĄCY:
niekompetencja,
nieumiejętność
przemawiania, maniery w zachowaniu i sposobie mówienia,
nieumiejętność redukcji napięcia i stresu; kontakt wzrokowy
5)
MALEJĄCA ZDOLNOŚĆ DO KONCENTRACJI:
dobór
metod
szkoleniowych
4
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Podstawowym celem planowanego szkolenia jest prawidłowe
pokonanie tzw. drabiny kompetencji
Nasze nabyte umiejętności wykonujemy
w sposób automatyczny, efektywny i bez
namysłu
Nieświadomość kompetencji
Za pomocą procesu uczenia się zdobywamy
potrzebną
wiedzę
czy
umiejętności,
korzystamy z niej w sposób kontrolowany
Świadomość kompetencji
Uświadamiamy sobie brak wystarczających
umiejętności
Świadomość niekompetencji
Wykonujemy pewne zadania w sposób
niewłaściwy nie zdając sobie sprawy z własnej
niekompetencji
Nieświadomość niekompetencji
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Cele szkolenia powinny zostać opracowane jako SMART:
•
szczegółowe
•
mierzalne
•
realistyczne
•
najistotniejsze dla rozwiązywanego problemu
•
osadzone w czasie (uwzględniające konieczny czas do osiągnięcia
wystarczającego poziomu wiedzy czy umiejętności)
Tak jak w każdym planowaniu – wyznaczając cele szkoleń
formułujemy cel główny oraz niezwykle precyzyjnie formułujemy
cele szczegółowe.
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rodzaje metod szkoleniowych – szkolenia w miejscu pracy:
Samodzielna nauka za pomocą: literatury, materiałów audio, materiałów video,
interaktywnych filmów, materiałów komputerowych
Samodzielne
dokształca-
nie się
Stosowany w bardziej skomplikowanych przypadkach z reguły przy szkoleniu kadry
menedżerskiej. Szkolony jest prowadzony przez swojego kierownika, naśladuje go,
przejmuje częściowo jego obowiązki aż do pełnego opanowania wymaganych
kompetencji
Mentoring
Metoda występująca po coachingu związana z dalszym rozwojem pracowników,
chcącym dalej podnosić swoje kwalifikacje. Wyznaczona grupa wykonuje pod okiem
trenera zadania w których nie nabyła jeszcze doświadczenia a znajomość ich jest
niezbędna do dalszego rozwoju zawodowego
Zarządzanie
projektem
Nauka w trakcie wykonywania pracy a nie w sytuacjach symulowanych, dokonywana
pod okiem trenera (najczęściej menedżer lub szef grupy, w zakładach produkcyjnych
mistrz)
Coaching
Przeprowadzane dla nowego pracownika. Trener pokazuje pojedynczemu
pracownikowi zakres uczynności, które są do opanowania. Następnie uczący się
wykonuje te czynności pod okiem trenera aż do momentu pełnego ich opanowania
Szkolenie
indywidualne
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rodzaje metod szkoleniowych – szkolenia poza miejscem pracy:
Nazywane również "sympozjami" są mniejszą i bardziej specjalistyczną odmianą
konferencji. Seminaria składaj się z serii wykładów oraz zajęć grupowych (ćwiczenia,
zadania, dyskusje)
Seminaria
Serie referatów przeznaczone dla wyodrębnionej grupy słuchaczy mające na celu
wzrost posiadanej wiedzy
Konferencje
Z reguły dotyczą grupy uczestników i związane z praktyczną nauką pewnej lub
pewnych umiejetności. Nacisk położony jest na działanie i samodzielną lub grupową
pracę
Warsztaty
Organizowane w obrębie jednej firmy (zamknięte) lub wspólne dla większej liczby
uczestników (otwarte). Czas trwania kursu to przedział od kilku godzin do kilku
tygodni. Spotyka się również kursy trwające nawet jeden rok. Celem kursu
szkoleniowego jest zazwyczaj nauka konkretnej pojedynczej umiejętności lub grupy
powiązanych ze sobą umiejętności
Kurs
szkoleniowy
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rodzaje grupowych metod szkoleniowych:
1)
PREZENTACJE PROWADZONE PRZEZ TRENERA – wykład trenera
do pasywnych słuchaczy robiących notatki, służy głównie do
zaprezentowania nowego materiału
2)
GRUPY DYSKUSYJNE (tzw. grupy buzz) – w tej metodzie grupę
szkoleniową dzielimy na kilka podgrup omawiających pewne
zagadnienie.
Równoczesne
mówienie
wielu
uczestników
powoduje zamieszanie (buzz). Po 10-15 minutach grupy lub
reprezentanci grup przedstawiają wypracowane stanowisko na
zadany temat
3)
GRUPY ZADANIOWE – uczestnicy zostają podzieleni na mniejsze
grupy i w osobnych pomieszczeniach wykonują powierzone przez
trenera zadanie. W grupach musi zostać wybrany lider, który
pokieruje zadaniem. Powrót do pozostałych uczestników
rozpoczyna sesję podsumowującą wykonanie zadania
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rodzaje grupowych metod szkoleniowych:
4) BURZA MÓZGÓW – przy udziale moderatora (najczęściej jest nim
trener) w określonym czasie uczestnicy odbywają dyskusję
w trakcie której przedstawiają pomysły na rozwiązanie
konkretnego problemu. Pomysły są zapisywane i nie podlegają
ocenie. Po zakończeniu sesji dokonujemy selekcji przestawionych
pomysłów i wybieramy możliwe do wdrożenia
5) DYSKUSJE – aktywny udział uczestników szkolenia, wypowiedzi,
opinie, konfrontacje słowne na tematy poruszane w trakcie
szkolenia
6) DEMONSTRACJE I POKAZY - prezentacje pewnych czynności
manualnych lub prezentacje postaw i sposobów zachowań
7) SESJE PYTAŃ I ODPOWIEDZI – wykorzystanie pytań (zwłaszcza
otwartych) do
uzyskania
informacji na
temat
uczestnika
szkolenia, jego opinii czy stopnia zrozumienia, przyswojenia
przekazywanego materiału
5
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Rodzaje grupowych metod szkoleniowych:
8) STUDIA PRZYPADKU I SYMULACJE – studia przypadków to
rozwiązywanie
pewnych
problemów
przez
uczestników
szkolenia.Symulacja jest rozszerzonym studium przypadku gdzie
grupa otrzymując wyjściowy pakiet informacyjny symuluje
rzeczywistą działalność czy skomplikowane sytuacje mogące
wystąpić w rzeczywistości
9) ODGRYWANIE RÓL – stanowi sposób wypróbowania i sprawdzenia
stopnia przyswojenia nowych wiadomości czy umiejętności.
Uczestnik gra
wyznaczoną
postać wykorzystując wstępne
informacje trenera. Odgrywanie ról zazwyczaj połączone jest
z dyskusją oceniającą poszczególnych uczestników
10) ĆWICZENIA –
gry szkoleniowe opracowane na potrzeby
konkretnego szkolenia. Czas trwania od 15 minut do kilku godzin
11) FILMY z dyskusją podsumowującą
12) ĆWICZENIA PRZY POMOCYKOMPUTERA
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Właściwie przeprowadzony program szkoleniowy powinien
podlegać ocenie
- stwierdzenie, czy przeprowadzony program rozwiązał we
właściwy sposób problem zidentyfikowany za pomocą RAPS
-
proces oceny powinien być precyzyjnie zaplanowany
i obejmować ocenę: przed szkoleniem, w trakcie szkolenia,
bezpośrednio po szkoleniu oraz średnio i długoterminową ocenę
skuteczności szkolenia
- ocena przed szkoleniem – rozpoznanie poziomu wiedzy,
motywacji uczestników kursu
- ocena w trakcie szkolenia – jako probierz efektywności
i skuteczności zastosowanych metod do przekazania konkretnych
informacji i umiejętności (umożliwia korektę treści)
- ocena po zakończeniu szkolenia – ocena stopnia przyswojonej
wiedzy czy umiejętności oraz merytoryczna ocenę samego
szkolenia
Opracowanie: Agnieszka
Opracowanie: Agnieszka
Piasecka
Piasecka
Metodologia prowadzenia szkole
Metodologia prowadzenia szkole
ń
ń
Ostatnim etapem oceny jest sprawdzenie przekazywanych
umiejętności
na
przestrzeni
np.
roku
poprzez
kontakt
z menedżerami liniowymi nadzorującymi pracę poszczególnych
osób.
Ocena szkolenia pozwala na modyfikowanie projektowanych
szkoleń, eliminację niewłaściwie stosowanych metod, służy
podniesieniu jakości programu szkoleniowego.