CZYM JEST ASTROPOLITYKA

czwartek, 09 grudnia 2010 08:43

ASTROPOLITYKA – POLITYKA, STRATEGIA I NAUKA W ERZE KOSMICZNEJ

Ocena użytkowników:

/ 0

Słaby

wietny

Oce

Radosław Fellner

Czym jest astropolityka? Jej pocz

tki si

gaj

staro

ytno

ci. Od 1919 , stała

domen

stw i organizacji mi

dzynarodowych. Ten, kto uzyska

przewag

w technologii i wdra

aniu jej, ten dysponuje niemal nieograniczonym

wpływem na losy

wiata. Obecnie praktyczne wykorzystanie astropolityki odbywa

w dziedzinie technologii nawigacji satelitarnej.

Czym jest astropolityka? Otó

jest to wyłaniaj

ca si

ostatnio w ramach geografii politycznej, nowa

dziedzina wiedzy traktuj

ca o relacjach mi

dzy przestrzeni

kosmiczn

(z gr. ástro - gwiazda), technik

technologi

a polityk

(politiká - sprawy dotycz

ce pa

stwa). W w

ęż

szym uj

ciu oznacza zarz

dzanie,

lokacj

zasobów i struktur w przestrzeni w celu realizacji strategii polityczno-ekonomicznych w Układzie

Słonecznym, traktowanym jako miejsce rywalizacji i ekspansji. Mottem przewodnim astropolityki jest: ”Kto
panuje w przestrzeni kosmicznej, ten kontroluje

wiat”.

1. Historia

1.1. Staro

ytno

ść

Pocz

tki astropolityki si

gaj

staro

ytno

ci, kiedy to wiedza na temat wszelkich zjawisk astronomicznych

słu

yła do utrzymania władzy przez królów nad poddanymi. I tak cho

by zwykłe za

mienie Sło

ca było

uwa

ane za przejaw boskiej ingerencji w

wiat ziemski, w tym przypadku za gniew bóstw. Egipscy kapłani

maj

c opracowany na podstawie obserwacji nieba kalendarz, a tak

e mog

c przewidzie

owe za

mienia

wywierali wpływ na decyzje ziemskiego wcielenia boga Ra, czyli faraona, a przez to uczestniczyli w
zarz

dzaniu pa

stwem. Podobnie było w kulturze Majów, gdzie król osobi

cie dokonywał rytuałów

zwi

zanych ze zjawiskami astronomicznymi zgodnie z zaleceniami swoich skrybów. Około 500 r. p.n.e. w

astronomii babilo

skiej pojawiły si

modele matematyczne, które umo

liwiały obliczanie - na podstawie

opracowanych algorytmów i przy u

yciu kilku wyznaczonych parametrów - czasu wyst

powania wa

nych

zjawisk astronomicznych: nowiu i pełni Ksi

ęż

yca, za

mie

, okresów widoczno

ci planet. To przyczyniło si

do powstania niektórych

t i ich uroczystego obchodzenia przez władców, którzy z biegiem czasu

nadawali im równie

znaczenie polityczne.

1.2. Renesans

Relacje mi

dzy kosmosem a technik

miały szczególne wyraz w epoce wielkich odkry

geograficznych. Jej

nadej

cie umo

liwiła m.in. lepsza nawigacja na morzu. T

umo

liwiło m.in. astrolabium, powstałe w

wyniku obserwacji nieba i ruchu gwiazd, a rozpowszechnione dzi

ki Arabom. Przyrz

d ten, był szeroko

stosowany w XV w. Na podstawie znajomo

ci poło

enia gwiazd mo

na było ustali

szeroko

ść

geograficzn

, a tak

e zmierzy

czas. Statki znaj

c swoje poło

enie mogły wytycza

szlaki, sporz

dza

dokładniejsze mapy odkrywa

nowe l

dy, a pa

stwa zakłada

nowe kolonie, zdobywa

władz

kształtowa

polityk

dzynarodow

. Dla upami

tnienia doniosłych odkry

w 1813 w herbie Portugalii

umieszczono sferyczne astrolabium, czyli tzw. sfer

armilarn

, która widnieje w godle do dzi

Jeszcze w XVI w. uczeni znaj

cy astrologi

i astronomi

byli stałymi doradcami królów ówczesnej Europy,

by wspomnie

wielkiego astrologa a jednocze

nie proroka Nostradamusa b

cego doradc

na dworze

królowej Francji Katarzyny Medycejskiej.

XVI – wieczne odkrycie,

e to Ziemia razem z innymi planetami kr

ążą

wokół Sło

ca a nie odwrotnie

spotkało si

z ostr

krytyk

i pot

pieniem ze strony papie

a, gdy

godziło to w autorytet nauk Ko

cioła i

jego presti

, i mogło (w przypadku braku reakcji) spowodowa

obni

enie znaczenia tej instytucji na arenie

dzynarodowej, czyli po prostu zagrozi

władzy Ko

cioła.

Na drodze przemian mentalnych, gospodarczych i politycznych zmienił si

charakter zwi

zku polityki z

przestrzeni

kosmiczn

. Post

p w astronomii i astrofizyce odzwierciedlał post

p naukowy.

1.3. II Wojna

wiatowa

Pocz

wszy od 1919 astropolityka stała si

domen

stw i organizacji mi

dzynarodowych. Wtedy to

podczas mi

dzynarodowej konferencji w Pary

u postanowiono, i

„ka

de pa

stwo ma pełn

i wył

czn

suwerenno

ść

nad przestrzeni

powietrzn

ponad swoim terytorium”. Władcy, generałowie i badacze zacz

sobie zdawa

spraw

z mo

liwo

ci wykorzystania technologii na pocz

tku aeronautycznych, a potem

kosmicznych w celach militarnych. Pozwoliło to na konstrukcj

pierwszych rakiet V1, V2 w nazistowskich

Page 1 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

Niemczech, a na podstawie których to planów, konstruktorzy radzieccy i ameryka

scy opierali si

przy

budowie rakietowych pocisków balistycznych słu

żą

cych do przenoszenia statków kosmicznych (w

przypadku USA) i broni (jak w przypadku ZSRR).

1.4. Astropolityka w realiach zimnej wojny

Po II Wojnie

wiatowej astropolityka na dobre zago

ciła w strategiach mocarstw

wiatowych. W sytuacji,

gdy opadła

elazna kurtyna wzrosło do rangi globalnej znaczenie dost

pno

ci informacji o planach i

poczynaniach przeciwnika. Aby przewidzie

, lub cho

by wyprzedzi

działania wrogiego obozu nale

ało

posiada

informacje o poło

eniu i rozmieszczeniu baz wojskowych, a tak

e o ruchach wojski czy

manewrach – w szczególno

ci przy granicach. Jako

e najlepiej jest obserwowa

z góry, głowy

przywódców pa

stw zwróciły si

w stron

tego co nad głowami. Nie było mowy o naruszeniu przestrzeni

powietrznej, która mogła wywoła

dzynarodowy kryzys. St

d te

zacz

to my

o wykorzystaniu

przestrzeni kosmicznej do celów obserwacyjnych. W 1957 roku Zwi

zek Radziecki wystrzelił pierwszego

sztucznego satelit

, a tym samym obj

ł prowadzenie na arenie mi

dzynarodowej i udowodnił wy

szo

ść

technologii swojej nad technologi

ameryka

. Pierwszy raz w historii okazało si

e rakiety s

zdolne

obj

ąć

swym zasi

giem cały glob. Zapocz

tkowało to wy

cig zbroje

i badania nad rakietami zdolnymi

przenosi

w przestrzeni kosmicznej bro

nuklearn

- ICBM

[1]

. Kosmos stał si

obiektem rywalizacji, gdy

kto umie

ciłby bro

drow

na orbicie okołoziemskiej, ten uzyskałby pot

ęż

ny arsenał militarny słu

żą

cy do

wywierania wpływu na mi

dzynarodow

polityk

. Z obawy przed t

radzieck

dominacj

, ONZ powołało w

1959 ''Komitet do Spraw Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej''. Miała ona zdefiniowa

granic

, na której ko

czy si

suwerenna władza pa

stwa i okre

warunki korzystania z zasobów w

przestrzeni kosmicznej w sposób pokojowy. Do dzi

jednak trwaj

spory na temat okre

lenia granicy

zewn

trznej przestrzeni powietrznej i wewn

trznej przestrzeni kosmicznej, gdy

, w

tpliwo

ci pa

stw

poło

onych na równiku budz

m.in. satelity geostacjonarne, które ''de facto'' znajduj

nad tymi krajami.

180 stacji geostacjonarnych stwarza problem z jednej strony monopolizacji kosmosu, przez wła

cicieli

stacji, z drugiej za

równoprawnego dost

pu wszystkich pa

stw do korzystania z orbity geostacjonarnej

[2]

Jednak

e przewa

a pogl

d okre

laj

cy zasi

g tej pierwszej do wysoko

ci 100 km od powierzchni Ziemi,

gdy

na tej wysoko

ci powietrze jest tak rozrzedzone, i

uniemo

liwia lot wszelkich statków powietrznych.

Z drugiej strony na uwag

zasługuje równie

tzw. kryterium efektywno

ci władztwa H. Kelsena, zakłada

ono bowiem,

e ka

demu pa

stwu przysługuje suwerenno

ść

w przestrzeni ponad jego l

dowym i morskim

terytorium do takiej wysoko

ci, do jakiej mo

e ono te suwerenno

ść

faktycznie sprawowa

[3]

Istotnym dokumentem, w du

ej mierze determinuj

cym dalsze prace w sferze eksploracji kosmosu i rozwój

stosunków mi

dzynarodowych, był traktat Narodów Zjednoczonych z 1967 zakładaj

cy, i

dy ma równe

prawo do wykorzystania przestrzeni pozaatmosferycznej i jej badania; zakazywała jednocze

nie jego

zawłaszczania i wykorzystywania w celach militarnych. Niew

tpliwie był to wa

ny krok na drodze do

uporz

dkowania spraw zwi

zanych z kosmosem. Niestety nijak si

on miał do ówczesnej sytuacji

politycznej. Zaledwie 3 lata wcze

niej marynarka wojenna USA uruchomiła pierwszy system nawigacji

satelitarnej TRANSIT, a ju

pod koniec lat 70. ZSRR odpowiedział swoim systemem o nazwie CYKADA.

Zimna wojna trwała na dobra, a konflikt obozów zaostrzała polityka obronna USA, polegaj

ca na budowie

systemu obrony nuklearnej, popularnie nazywana Wojnami Gwiezdnymi

[4]

, zakładaj

m.in. budow

dział

laserowych umieszczonych na orbitach zdolnych do unieszkodliwienia rakiet. Projekt ten przyczynił si

równie

do powstania koncepcji tzw. triady nuklearnej, czyli uzyskania mo

liwo

ci wystrzelenia broni

drowej i jej przenoszenia: w powietrzu (za pomoc

samolotów, rakiet); na morzu (poprzez łodzie

podwodne); na l

dzie (poprzez mobilne wyrzutnie rakiet i stacjonarne bazy).

Wzgl

dy finansowe (brak osi

gni

ęć

przy ogromnych nakładach) a tak

e niemo

ść

radzieckiej my

technologicznej ani do nadrobienia dziel

cego od amerykanów dystansu w dziedzinie techniki satelitarnej

ani do dalszego wy

cigu zbroje

przyczyniły si

do upadku bloku radzieckiego i

elaznej kurtyny.

1.5. Pocz

tek XXI wieku

W wyniku ocieplenia stosunków na arenie

wiatowej, pa

stwa u progu XX w. postawiły na kooperacj

Gwarantem wzajemnego zaufania i współdziałania, równie

w zakresie astropolityki stał si

Sztokholmski

dzynarodowy Instytut Bada

nad Pokojem (SIPRI), do którego kraje wysyłaj

ce satelity, s

zobligowane

poda

liczb

oraz przeznaczenie umieszczanych na orbicie satelitów.

2. Obszary o znaczeniu kluczowym dla astropolityki

2.1. Znaczenie astropolityki

Ten, kto uzyska przewag

w technologii i wdra

aniu jej, ten dysponuje niemal nieograniczonym wpływem

na losy

wiata. W sposób widoczny i efektywny b

dzie mógł sterowa

gospodark

wiatowym

przemysłem, w których coraz wi

ksze znaczenie ma wzajemny handel i mi

dzynarodowa współpraca.

Monopol w dziedzinie technologii satelitarnych równa si

kontroli nad aspektami

ycia społecznego i

działalno

człowieka, a to za

równa si

monopolowi na wspólnym globalnym rynku.

Page 2 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

2.2. Astrostrategia

Kluczem do strategicznych powi

stwa z ró

norodno

obszarów kosmicznych jest technologia

transportu, rozumiana w szczególno

ci jako mobilno

ść

wojsk, osób i obiektów. Je

li pa

stwo nie mo

fizycznie kontrolowa

strategicznego obszaru, musi ostatecznie d

ąż

do wypierania innych pa

stw i

ograniczania ich roli. Zwa

ywszy,

e ogrom bogactw przysługuje temu, kto potrafi kontrolowa

terytorium i

obszar w przestrzeni. Ka

de pa

stwo mog

ce panowa

nad przestrzeni

, wywierałoby kolosalny wpływ na

wszystkie pozostałe. Dlatego tak istotne s

długofalowe przedsi

wzi

cia, plany i działania instytucji pa

stw

oraz innych podmiotów w sferze umieszczenia zasobów i organizacji przestrzeni kosmicznej, czym zajmuje
si

tzw. astrostrategia. Nastawiona jest ona na wykorzystanie Ksi

ęż

yca oraz innych ciał niebieskich w

celach gospodarczych, politycznych, militarnych, przy u

yciu najnowocze

niejszych technologii m.in.

satelitarnych.

Bazuj

c na podziale Ziemi na regiony geostrategiczne według Mackindera, astrostrategia rozdzieliła

przestrze

na wyra

ne obszary o unikalnym strategicznym charakterze wa

kich w rozwa

aniach o

astropolityce

[5]

. Do takich nale

żą

a) Ziemia - jako termin obejmuj

cy obszar fizyczny Ziemi z jej atmosfer

; miejsce rozpocz

cia

operacji, komunikacji, rozpoznania, produkcji sprz

tu nawigacyjnego;

b) Przestrze

ziemska - rozumian

jako przestrze

dzy powierzchni

Ziemi a najni

liw

orbit

a orbit

geostacjonarn

; obszar umieszczenia satelitów wojskowych i komunikacyjnych w celach

rozpoznawczych, nawigacyjnych oraz przenoszenia uzbrojenia; równie

strefa lotu pocisków

dzykontynentalnych (ICBM);

c) Ksi

ęż

yc – jako obiekt o wyj

tkowo strategicznym charakterze, gdy

wybudowanie tu stacji

kosmicznej b

dzie miało doniosłe,

wiatowe znaczenie i wzmocni presti

stwa, któremu to si

uda.

Cho

obecnie wydobycie surowców na Ksi

ęż

ycu wymaga wielkich inwestycji i nakładów, w przyszło

zapewne stanie si

to opłacalne i doprowadzi do eksploatacji satelity w ramach bazy surowcowe. Słaba siła

grawitacji, do pokonania której nie b

dzie wymagana tak du

a energia jak w przypadku Ziemi, umo

liwi

małym kosztem wystrzelenie z jednej strony statku kosmicznego, a z drugiej strony odpalenia pocisku.
Ksi

ęż

yc stanie si

c idealn

baz

do przyszłych bada

i eksploracji kosmosu (w tym Marsa),ale tak

celem strategicznym w sensie wojskowym.

d) Przestrze

kosmiczna – obszar mi

dzy orbitami geostacjonarnymi, a orbit

ksi

ęż

ycow

; w tej

przestrzeni poło

ony jest Ksi

ęż

yc, jak równie

punkty Lagrange'a. Wielkie znaczenie (równie

militarne)

dzie miała budowa obserwatoriów, czy to na orbitach okołoziemskich, czy to na Ksi

ęż

ycu, a to ze

wzgl

du na brak atmosfery, która w przypadku ziemskich teleskopów zakłóca obserwacj

i wszelkie

pomiary.

e) Przestrze

słoneczna – obszar b

cy polem grawitacyjnym Sło

ca; zdolno

ść

do ekspansji tego

rejonu jest do

ść

ograniczona, cho

zasoby jego s

ogromne, nie wył

cza to jednak w przyszło

liwo

ci kolonizacji i eksploatacji innych planet w układzie słonecznym, jak równie

ich ksi

ęż

yców i

asteroid;

2.3. Wojskowo

ść

Pierwsz

zasad

doktryny USA jest mo

liwo

ść

zablokowania u

ywania GPS w dowolnym momencie i

obszarze poprzez intensywne zakłócanie odpowiednich cz

stotliwo

[6]

ywane przez wojsko s

tak

dobrane, aby nie podlegały zakłócaniu poprzez rozmy

lnie wprowadzone bł

dy w sygnałach, znane jako

SA (Selective Availability) i AS (Anti-spoofing). Wł

czenie SA zmniejsza dokładno

ść

odbiorników cywilnych

do 100 metrów (156 m dla pomiarów przestrzennych). Od maja 2000 r. SA jest wył

czone na czas

nieokre

lony, a ponowne wł

czenie ma by

ogłoszone 24 godziny wcze

niej. Anti-Spoofing jest wł

czany

bez ostrze

enia. Mo

liwo

ść

usuni

cia wpływu SA i Anti-Spoofingu jest udost

pniana tylko autoryzowanym

ytkownikom), dzi

ki dekodowaniu ich za pomoc

modułów kryptograficznych. A tymi dysponuje wył

cznie

USA. Ka

dy u

ytkownik lub grupa u

ytkowników otrzymuje specjalny klucz deszyfruj

cy. Armia USA mo

w ka

dej chwili zmieni

ten klucz, ustali

nowy sposób szyfrowania sygnału a tym samym uniemo

liwi

jego

ytkownikom odbieranie precyzyjnego sygnału. Tylko 32 kraje (w tym 17 pa

stw NATO) zostały

uprawnione do odbioru precyzyjnego sygnału pozycjonuj

cego (PPS). Inne podmioty nie maj

liwo

ywania wojskowych odbiorników GPS.

Konsekwencj

systemu narzuconego przez USA jest mo

liwo

ść

natychmiastowego unieruchomienia

systemów uzbrojenia wyposa

onych w odbiorniki GPS, nale

żą

ce do pa

stw europejskich uczestnicz

cych

w konflikcie zbrojnym. Pozwala to na wywieranie presji i ograniczenie swobody Europy w podejmowaniu
interwencji wojskowej. Nast

puje całkowite uzale

nienie Europy od systemu GPS, brak kontroli nad jego

składnikami; tworzy si

fatyczny monopol USA w dziedzinie produkcji odbiorników wojskowych, a tym

Page 3 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

samym to one stymuluj

rozwój technologii, jako

e stanowi

istotny udział w

wiatowym rynku

odbiorników. Rosyjski system nawigacji GLONASS, który pełn

zdolno

ść

operacyjn

(obejmie zasi

giem

cały glob) uzyska do ko

ca 2010 roku

[7]

, ze wzgl

du na problemy finansowe i brak jego stałej modernizacji,

a tak

e fakt i

obecnie obejmuje on swym zasi

giem jedynie terytorium Federacji Rosyjskiej nie stanowi

aktualnie konkurencji dla GPS. Do uzyskania pełnej zdolno

ci operacyjnej brakuje uzupełnienia systemu o

3 satelity (stan dzisiejszy wynosi 21 działaj

cych obiektów).

Alternatyw

wobec systemu ameryka

skiego jest zainicjowany w 1994 projekt europejskiego systemu

nawigacji satelitarnej Galileo. Jest on pierwszym krokiem w d

ąż

eniu do zapewnienia Europie kontroli nad

technologiami satelitarnymi i informacyjnymi. Dzi

ki niemu, mo

liwe b

dzie ustalenie pozycji dowolnego

obiektu, poruszaj

cego si

czy statycznego, z dokładno

do nie metrów, ale centymetrów. System

Galileo jako projekt Unii Europejskiej pomo

e uniezale

od USA a jednocze

nie spowoduje

zaostrzenie rywalizacji konkurencji w badaniach nad systemami nawigacyjnymi. Z drugiej strony zakłada
szeroko zakrojon

współprac

z krajami trzeciego

wiata (i ewentualne rozpowszechnienie systemu na

terenie Afryki, sprzeda

odbiorników) oraz utrzymywanie kontaktów ze wszystkimi organami administracji

stwowej

[8]

. Ju

teraz USA widz

c konkurencj

ze strony Galileo, przymierza si

, we współpracy (na

zasadzie lepsza współpraca ni

dominacja UE) z Europ

, do wdro

enia Mi

dzynarodowej Słu

by GPS do

bada

Geodynamicznych (GNSS).

3. Współczesne zastosowania

Praktycznym wykorzystanie astropolityki odbywa si

w dziedzinie technologii nawigacji satelitarnej. Maj

zapewnion

kontrol

nad nimi, uzyskuje si

dost

p do informacji (wiedza na temat, np. nielegalnie

składowanych odpadów nuklearnych, czy zanieczyszczania

wiatowych zasobów wodnych przez inne

stwa), które odpowiednio przetworzone (ogłoszone na forum mi

dzynarodowym) mog

posłu

prowadzenia nacisków na inne pa

stwa (wywieranie presji na zaprzestanie szkodliwych praktyk). Badanie

litosfery pozwoli danemu pa

stwu na uzyskanie dost

pu do bogatych złó

ropy naftowej, gazu ziemnego,

co z kolei przeło

y si

na energetyczne uniezale

nienie si

od dostaw tych surowców, czy wr

cz uzale

inne kraje.

Systemy nawigacji satelitarnej stwarzaj

obecnie ogromne mo

liwo

ci w badaniu zarówno

rodowiska i

ekosystemu Ziemi, jak i Ziemi, jako obiektu w kosmosie. Przyczynia si

to do rozwoju i zacie

nienia

współpracy mi

dzy społeczno

ciami naukowymi, operatorami, konsorcjami, firmami. Maj

c kontrol

nad

systemami nawigacji uzyskuje si

jednocze

nie kontrol

nad poszczególnymi gał

ziami gospodarki, nauki i

przemysłu.

Tak wi

c, przykładami s

szerokie zastosowania w:

1. Oceanografii - pomiary poziomu morza, przypływów i odpływów, składu chemicznego wód,
badanie ro

linno

ci morskiej;

2. Meteorologii – doskonalsze modele pogodowe i prognozy pozwol

przewidzie

nadej

cie

huraganów, tajfunów i odpowiednio szybko ewakuowa

ludno

ść

;

3. Ekologii -

ledzenie dryfu biegunów, monitorowanie: zmian klimatu, linii brzegowych przyczyni si

do lepszego poznania procesów i mechanizmów rz

cych planet

; odkrycia w tej dziedzinie b

sprzyjały rodz

cemu si

''ekoprzemysłowowi'' – na podstawie pomiarów i obserwacji b

dzie mo

efektywniej wykorzystywa

elektrownie wiatrowe, czy słoneczne, a tak

e lepiej ustala

ich przyszł

lokalizacj

; działania zmierzaj

ce do wykrywania zanieczyszcze

i ich sprawców zwielokrotni

zainteresowanie mi

dzynarodowych koncernów tematem ochrony

rodowiska;

4. Zarz

dzanie zasobami naturalnymi – chodzi tu m.in. o:

I. Le

nictwo - wyznaczenie dokładnych granic parków narodowych, zabezpieczenie i obserwacja obszarów

chronionych, pomiary powierzchni lasów, alarmowanie o nielegalnym wypalaniu, karczowaniu, wyr

bie.

II. Rolnictwo - dokładny pomiar u

ytków rolnych, a co za tym idzie lepsze wykorzystanie

rodków unijnych

na dofinansowanie upraw; wyznaczanie tras maszyn rolniczych z pomoc

sygnałów z satelitów;

III. Hydrologi

- obserwacja zmian uj

ść

rzek, czy brzegów l

dów (w wyniku akumulacji) przyczyni si

planowania przestrzennego w nadmorskich miastach w celu wykorzystania dodatkowych przestrzeni
chocia

by w celach turystycznych.

IV. Geologi

- odpowiednio czułe nadajniki satelitarne potrafi

wykry

i oceni

wielko

ść

złó

surowców

naturalnych, nawet tych znajduj

cych si

gł

boko pod ziemi

, jak i pod morskim dnem; otwieraj

tym

samym drog

do tanich poszukiwa

i eksploatacji bogactw mineralnych; badanie tektoniki dna oceanów

pozwoli odpowiednio szybko przewidzie

trz

sienia ziemi.

Page 4 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

V. Astronomii i kosmologii - obserwacja aktywno

ci słonecznej (maj

cej wpływ na jako

ść

przekazywanych

sygnałów), dokładny pomiar ruchu obrotowego Ziemi, znajomo

ść

orientacji Ziemi w przestrzeni kosmicznej,

maj

wielkie znaczenie w udoskonalaniu systemów nawigacyjnych.

VI. Nawigacji - precyzyjne okre

lanie: orbit satelitów, poło

enia innych obiektów ruchomych, np. samolotów,

ęż

arówek, statków towarowych poprawi organizacj

w dziedzinie spedycji. Systemy nawigacyjne pomog

unikn

ąć

, np. korków na drogach, kolejek przy granicach wybieraj

c optymalna tras

omijaj

zatory.

Spot

guje to znaczenie logistyki, umo

liwi nadzór i regulacj

w dziedzinie transportu mi

dzynarodowego;

VII. Geodezji i kartografii – zaowocuje to dokładniejszymi mapami, szybszymi i precyzyjniejszymi
pomiarami, analizami a finalnie przy

pieszy proces budowy dróg, linii kolejowych, budynków, pozwoli na

lepsze przestrzenne rozplanowanie na danych obszarach;

VIII. Telekomunikacji i zarz

dzaniu – umo

liwi

ksz

dko

ść

transmisji danych o zasi

gu globalnym,

lepsz

jako

ść

poł

cze

, okre

lanie pozycji u

ytkownika/abonenta, przesyłanie krótkich depesz

[9]

Przyczyni si

to, do lepszego zarz

dzania:

rodkami komunikacji, u

yteczno

ci publicznej (administracja),

w ratownictwie; takie projekty wdra

obecnie firmy: francuska globalna spółka Alcatel-Lucent - system

EUTELTRACS oraz mi

dzynarodowa Motorola - system IRYDIUM;

4. Przyszło

ść

4.1. Analogia

Obecnie astropolityka ma charakter czysto pokojowy, wi

ąż

e zagadnienia mi

dzynarodowej współpracy

(europejski projekt Galileo) jak równie

pokojowego wykorzystania przestrzeni kosmicznej, czego

przykładem jest uruchomienie w 2000 r. Mi

dzynarodowej Stacji Kosmicznej celem utworzenia bazy do

bada

i przyszłych lotów na Ksi

ęż

yc oraz Marsa.

USA, Rosja, Chiny, Francja, Japonia i Indie marz

ce o tym, by cho

w minimalnym stopniu, ale jednak,

odgrywa

pewn

rol

na arenie mi

dzynarodowej jest w posiadaniu własnych systemów satelitarnych.

Daj

one pewn

niezale

ść

, jednocze

nie przyczyniaj

c si

do rozwoju całego sektora, zarówno

obronnego, jak i cywilnego. Tak jak na pocz

tku lat. 70, gdy GPS - system stworzony do celów wojskowych,

okazał si

wielce przydatny w celach czysto niemilitarnych. Jego udost

pnienie doprowadziło do

rozwoju usług (np. nawigacja samochodowa, budownictwo). Tak, analogicznie i teraz, rozwi

zania w

dziedzinie technologii satelitarnych i kosmicznych przenoszone s

z po

ytkiem na sfer

ycia codziennego

(wytrzymałe i lekkie materiały, pozyskiwanie energii – zwi

kszenie efektywno

ci ogniw słonecznych,

odbiorniki GPS).

4.2. Astropolityka a Polska i Unia Europejska

ród zastosowa

techniki kosmicznej na czoło wysuwa si

niew

tpliwie telekomunikacja, która

jednocze

nie jest obszarem najwi

kszych inwestycji firm prywatnych w technik

kosmiczn

. W Polsce był

przygotowywany swego czasu projekt narodowego satelity telekomunikacyjnego POLSTAR, nie doczekał
si

on niestety realizacji. Obecnie istnieje na rynku

wiatowym nadmiar mocy transmisji, tote

próby wej

cia

na ten rynek przez nowego operatora s

skazane na niepowodzenie. Nale

y te

zauwa

e Polska,

poprzez swego operatora narodowego, jakim była TP S.A., była współudziałowcem mi

dzynarodowego

konsorcjum Eutelsat, zajmuj

cego si

dostarczaniem usług satelitarnych ró

nego rodzaju, m.in. telewizji

satelitarnej. Po prywatyzacji TP S.A. i przej

ciu nad ni

kontroli przez kapitał francuski, a tak

e po

komercjalizacji Eutelsat nie ma w Polsce organizacji dostatecznie silnej i zainteresowanej w programie
narodowym. Tote

cała nadzieja spoczywa obecnie w… Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), organizacji

dominuj

cej w tym zakresie w

ród krajów UE. Członkami ESA s

obecnie wszystkie pa

stwa starej 15-ki

Unii Europejskiej, a tak

e Szwajcaria i Norwegia. Skupiaj

ca pocz

tkowo 10 krajów, pokazuje, i

doł

czaj

do niej kolejne, które wcze

niej były mniej zaanga

owane w programy kosmiczne

[10]

. S

one

zmotywowane z jednej strony wzgl

dami praktycznymi, tj. zastosowaniami systemów kosmicznych i

uczestnictwem w rynku techniki kosmicznej, z drugiej strony istnieje równie

motywacja natury presti

owo-

politycznej, zwi

zana z tym,

e kraj aktywny kosmicznie jest wy

ej oceniany w gremiach politycznych i

gospodarczych, łatwiej promuje swój dorobek i ma lepszy kontakt z bardziej rozwini

ęś

wiata.

Owocuje to wzrostem konkurencyjno

ci tych krajów, a w efekcie wzrostem gospodarczym i przyrostem

miejsc pracy. Wa

kim faktem jest, i

polscy naukowcy z dziedziny astrofizyki i astronomii, ciesz

wiatowym presti

em a w ramach projektu Galileo, s

odpowiedzialni za produkcj

precyzyjnych,

kluczowych dla całego przedsi

wzi

cia, zegarów pokładowych, które zostan

umieszczone na satelitach.

Badania przestrzeni kosmicznej realizowane przez Agencj

na wyj

tkowo wysokim poziomie, a w

niektórych dziedzinach uzyskiwane wyniki uchodz

cz za najlepsze na

wiecie. Zajmuje si

ona równie

rozwijaniem zastosowa

techniki kosmicznej takich jak ł

czno

ść

, teledetekcja, nawigacja satelitarna, etc.

nym zadaniem Agencji jest tak

e rozwijanie rodziny europejskich rakiet no

nych, jako

e posiadanie

Page 5 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

własnego systemu wynoszenia stanowi czynnik decyduj

cy o mo

liwo

ci realizacji samodzielnego i

niezale

nego programu kosmicznego, aby w przyszło

ci móc wysyła

własne statki kosmiczne. Obecnie

załoga Mi

dzynarodowej Stacji Kosmicznej zdana jest na rosyjskie Sojuzy, jako

e trwaj

ce w USA prace

nad nowymi rakietami no

nymi typu Ares nie b

gotowe przed 2015 r., za

wysłu

one promy zostaj

wycofywane w tym roku.

Bardzo wa

zasad

, na której opiera si

działalno

ść

ESA, jest lokowanie kontraktów w przemy

europejskim oraz takie ich rozdzielanie, aby do przedsi

biorstw danego pa

stwa trafiały kontrakty o

warto

ci równej jego wkładowi do bud

etu Agencji. Rzecz jasna, nie jest mo

liwe zapewnienie idealnej

równowagi, ale Agencji udaje si

utrzymywa

stop

zwrotu na poziomie 90%, tzn. ka

de pa

stwo otrzymuje

w postaci kontraktów równowarto

ść

co najmniej 90% swej składki.

Podsumowanie

XXI wiek, to pocz

tek ery eksploracji kosmosu. Koniec pierwszej dekady zwiastuje dynamik

zachodz

tym obszarze.

wiatowe mocarstwa d

ążą

do rozwoju technologii militarnych i satelitarnych, aby uzyska

przewag

nie w powietrzu, ale w przestrzeni kosmicznej. Budowa bazy kosmicznej na Ksi

ęż

ycu, czy

załogowe loty na Marsa to tylko niektóre zagadnienia z którymi wi

ąż

e si

przyszło

ść

ludzko

ci.

Fot. sxc.hu

[1]

ICBM – (ang. Intercontinental Ballistic Missile) Mi

dzykontynentalny pocisk balistyczny.

[2]

S. Otok, Przestrze

powietrzna, kosmiczna i podział polityczny nieba, w: Geografia polityczna: geopolityka - pa

stwo – ekopolityka,

Warszawa 1996, str. 98.

[3]

S. Otok, Przestrze

powietrzna, kosmiczna i podział polityczny nieba, w: Geografia polityczna: geopolityka - pa

stwo – ekopolityka,

Warszawa 1996, str. 97.

[4]

J. Sawicz, Ewolucja "wojen gwiezdnych”, w: Polska Zbrojna, 2003, nr 14, str. 29.

[5]

E. C. Dolman, Astropolitik: Classical Geopolitics in the Space Age (Strategy and History), Portland, 2003, str. 83-106.

[6]

Mechet Charles-Henri, Poirier Jean-Paul, Husson Jean-Claude, Znaczenie systemu Galileo dla suwerenno

ci Europy, w: System

nawigacyjny Galileo – aspekty strategiczne, naukowe i techniczne, Warszawa 2006, str. 99.

[7]

GLONASS to Provide Global Coverage Beginning Next Year, http://www.amerisurv.com/content/view/6859/2 [dost

p 2010-01-20].

[8]

Mechet Charles-Henri, Poirier Jean-Paul, Husson Jean-Claude, Bezpiecze

stwo systemu Galileo - wyzwanie i czynnik jednocz

cy Europ

w: System nawigacyjny Galileo – aspekty strategiczne, naukowe i techniczne, Warszawa 2006, str. 100.

[9]

A. Felski,J. Urba

ski, '''Satelitarne systemy ł

czno

ci i nawigacji u

ytkowników l

dowych'', w: ''Satelitarne systemy nawigacji i

bezpiecze

stwa

eglugi'', Gdynia 1997, str 168-174.

[10]

R. Fellner, Europejska Agencja Kosmiczna - podbój kosmosu w europejskim wydaniu, http://www.twojaeuropa.pl/970/europejska-agencja-

kosmiczna-podboj-kosmosu-w-europejskim-wydaniu [dost

p 2010-01-20].

Dodaj do:

Page 6 of 6

Astropolityka – polityka, strategia i nauka w erze kosmicznej

2010-12-09

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CZYM JEST ASTROPOLITYKA
wykład 1 Czym jest prawo
w1 czym jest psychologia
O czym jest medycyna rodzinna
Czym jest śmierć, matura, praca + bibliografia
Czym jest współpraca bauczyciela z rodzicami
1 Czym jest mistyka, • PDF
Czym jest standardowe wejście
Czym jest myślenie twórcze i jak je rozwijać
Czym jest mistyka
Czym jest makroekonomia
Czym jest Codex Alimentarius 2
Czym jest w swej istocie schizofrenia, PSYCHOLOGIA, schizofrenia
Czym jest Makroekonomia, makroekonomia
1 Czym jest dziura ozonowa
CZYM JEST DLA MNIE

więcej podobnych podstron