1
Definicja konglomeratu finansowego
Wg Wspólnego Forum ds. Konglomeratów Finansowych – Joint Forum (on
Financial Conglomerates) – skupiającego nadzorców bankowych,
ubezpieczeniowych i z rynku papierów wartościowych (Basle, IAIS, IOSCO):
• obejmuje swoim działaniem przynajmniej dwa z najważniejszych sektorów
finansowych (B, U, IK)
• działalność podstawowa dotyczy przede wszystkim usług finansowych
• Joint Forum 1999 - doprecyzowanie definicji - powinien być uregulowany
• nie może podlegać ujednoliconym wymogom adekwatności kapitałowej
Powstawanie konglomeratów finansowych:
integracja międzysektorowa
integracja międzynarodowa
• USA - holding (BHC lub LCBO), Japonia - holding, obszar niemieckojęzy-
czny - koncern
2
Regulacje prawne dotyczące konglomeratów finansowych
• regulacje unijne - Dyrektywa 2002/87/WE z dnia 16. grudnia 2002
w sprawie nadzoru uzupełniającego nad instytucjami kredytowymi,
przedsiębiorstwami ubezpieczeniowymi i firmami inwestycyjnymi w
konglomeracie finansowym
# wprowadzony wymóg prowadzenia działalności w segmencie bankowym
bądź rynku kapitałowego oraz w segmencie ubezpieczeniowym
# konieczne ze względu na dominujący w Europie system bankowości
uniwersalnej tj. każdy bank dokonujący operacji na rynku kapitałowym
mógłby zostać uznany za konglomerat
• USA - do 1999 (Glass-Steagall Act) ścisłe rozgraniczenie pomiędzy
bankowością komercyjną i inwestycyjną (zakaz związków kapitałowych)
# 1999 - Gramm-Leach-Bliley Act - BHC może uzyskać status finansowej
spółki holdingowej (FHC) i dzięki temu angażować się m.in. w gwaran-
towanie emisji, obrót papierami wartościowymi, bankowość inwestycyj-
ną, ubezpieczenia, organizację funduszy wzajemnych
# nadzór nad FHC - Rezerwa Federalna - elementy FHC - nadzór sektorowy
• Polska - Ustawa z dnia 13 czerwca 2005 o nadzorze uzupełniającym -
transpozycja (1:1) Dyrektywy UE
3
Główne przyczyny powstawania konglomeratów finansowych
• dążenie do osiągnięcia korzyści skali (economies of scale) -
proporcjonalny wzrost wielkości nakładów prowadzi do proporcjona-
lnie większego wzrostu produkcji - spadek kosztu przeciętnego
Przykład: 3 czynniki produkcji - depozyty, praca, aktywa rzeczowe -
korzyści skali gdy podwojenie czynników produkcji powoduje
ponad dwukrotny wzrost liczby udzielonych kredytów
• dążenie do osiągnięcia korzyści zakresu działania (economies of
scope) - łączna produkcja dwóch lub więcej produktów jest tańsza
niż ich niezależna produkcja - w efekcie zwiększenie produkcji
Przykład: 2 produkty - x - kredyty, y - depozyty, C - funkcja kosztów
korzyści zakresu gdy C(x,y) < C(x) + C(y) - średni koszt spada wraz
ze wzrostem liczby produktów wytwarzanych łącznie
• dywersyfikacja przychodów i działalności - mniejsza podatność na
załamanie, pojedynczych sektorów, gospodarek lub regionów
• posiadanie większych zasobów informacji m.in. na temat
ryzyka podejmowanych operacji
4
Ź
ródło: Standard & Poor's
A+
Credit Suisse
A
Credit Suisse Group
AA-
JPMorgan Chase
Bank N.A.
A+
JPMorgan Chase &
Co
AA-
HSBC Bank PLC
A+
HSBC Holdings PLC
AA
Bank of America
N.A.
AA-
Bank of America
Corp.
AA
Citibank, N.A.
AA-
Citigroup
Rating
Bank (spółka
córka -
operacyjna)
Rating
Holding
Ratingi kredytowe wybranych holdingów finansowych i ich spółek
córek operacyjnych (banków)
Tj. wy
Tj. wy
ż
ż
sza ocena sp
sza ocena sp
ó
ó
ł
ł
ki operacyjnej ni
ki operacyjnej ni
ż
ż
sp
sp
ó
ó
ł
ł
ki
ki
-
-
matki!
matki!
-
-
obs
obs
. ta
. ta
zgodna jest z wynikami bada
zgodna jest z wynikami bada
ń
ń
emp
emp
.
.
-
-
wart.
wart.
rynk
rynk
. sumy element.
. sumy element.
konglomeratu < wart.
konglomeratu < wart.
rynk
rynk
. konglomeratu
. konglomeratu
-
-
tzw
tzw
przecena
przecena
dywersyfikacyjna
dywersyfikacyjna
-
-
wynika z dodatkowych rodzaj
wynika z dodatkowych rodzaj
ó
ó
w ryzyka konglomeratu
w ryzyka konglomeratu
5
Formy organizacyjne konglomeratów finansowych
Bank uniwersalny - model zintegrowany
Holding finansowy
Pozioma grupa finansowa
1.
2.
3.
4.
Model parent-subsidiary
Spółka-matka
Spółka-córka
Spółka holdingowa
Spółka 2
Spółka 1
Podmiot 3
Podmiot 2
Podmiot 1
Wspólny zarząd
Łączna reprezentacja
6
Formy powiązań bankowo-ubezpieczeniowych:
A) podejście bezkapitałowe - nawiązanie przez bank i firmę
ubezpieczeniową współpracy, która nie jest oparta o wzajemne udziały
kapitałowe - ma charakter przedmiotowy
B) podejście kapitałowe - kooperacja oparta na zaangażowaniu
kapitałowym banku w towarzystwie ubezpieczeń (lub vice-versa),
może przyjmować postać wyłącznie powiązań kapitałowych
(współpraca podmiotowa) lub też obejmować prowadzoną
równolegle współpracę o charakterze przedmiotowym
(współpraca podmiotowa i przedmiotowa jednocześnie)
7
Strategie tworzenia konglomeratów finansowych (grup b-u)
• de novo - tworzenie nowej firmy ubezpieczeniowej/banku. B/U otwiera
własną firmę ubezpieczeniową/bank lub kupuje firmę egzystującą
wyłącznie na papierze (shell company) (K, DT)
• Fuzja lub przejęcie (M&A) - przejęcie kontroli poprzez zakup udziałów
większościowych lub wymianę walorów (K, DT)
• Joint-venture - założenie firmy ubezpieczeniowej przez instytucję
bankową i zakład ubezpieczeń. Wspólna firma działa w ramach struktur
bankowych i oferuje produkty głównie klientom bankowym.
Do opracowania produktów ubezpieczeniowych wykorzystywane jest
know-how firmy ubezpieczeniowej (K, ŚT)
• Alians strategiczny - wspólne oferowanie produktów (BK, KT)
# Umowa promocyjna
# Porozumienie dystrybucyjne - realizowane przez dwa podstawowe
kanały: bezpośrednio w placówkach lub przez sieć pośredników
# Sprzedaż wiązana lub krzyżowa (cross-selling) - równoczesna sprzedaż
własnego i cudzego produktu w ramach pakietu usług finansowych
8
Wady i zalety strategii tworzenia konglomeratów
•
de
de
novo
novo
Zalety : pełna kontrola nad tworzonym podmiotem, możliwość pełnego
przystosowania nowego podmiotu do potrzeb założyciela, brak kosztów
tworzenia bazy klientów, zmniejszenie ryzyka operacyjnego przez
dywersyfikację działalności, efekty synergii
Wady: wysokie nakłady finansowe, brak doświadczenia w zarządzaniu
podmiotem nowego typu, wydłużony okres zdobywania rynku, duże
prawdopodobieństwo popełnienia błędów, nakłady na promocję i reklamę
•
konsolidacja (M&A, JV)
konsolidacja (M&A, JV)
Zalety: możliwość szybkiego zaistnienia na rynku z nowymi produktami,
większa siła przetargowa negocjacji z partnerami, efekty synergii,
obniżenie kosztów działalności, wzmocnienie pozycji konkurencyjnej
Wady: ryzyko zawyżenia ceny za przejmowany podmiot, możliwość
wystąpienia znacznych różnic w kulturze korporacyjnej, opory wobec
wprowadzonych zmian, wysokie koszty wycofania się z transakcji, brak
pełnej kontroli nad przejmowaną firmą
9
Przykłady strategii konsolidacji i de novo
•
konsolidacja
konsolidacja
# Japonia (1998-2006) - powstanie megabanków, konsolidacja i
dokapitalizowanie zagrożonych instytucji (np. 2000 - Mizuho Financial
Group - z połączenia Industrial Bank of Japan, Dai Ichi Kangyo Bank,
Fuji Bank) - przykład konsolidacji wymuszonej kondycją banków
# Niemcy - Allianz - Dresdner Bank (2001), wartość 25 mld EUR
cel: raczej wzrost niż efekty synergii, celem Allianzu była ekspansja
na rynku prywatnych ubezpieczeń emerytalnych (duży dystans do
lidera - Sparkassen), Dresdner Bank - dostęp do bazy klientów,
możliwość wdrażania nowych strategii (za 10 akcji DB udziałowcy
otrzymywali 1 akcję Allianz i 200 EUR gotówką)
Problemy - różnice kultur korporacyjnych, słaba kondycja finansowa
Dresdner Banku - konieczność kosztownej restrukturyzacji
# USA - Citigroup (1998) - w wyniku fuzji Citicorporation i Travelers
# Holandia - ING - fuzja Nationale Nederlanden oraz NMB Postbank Gr. -
cel - m.in. wykorzystanie reformy emerytalnej - oferta zintegrowanych
produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych, separacja działalności
bankowej i ubezpieczeniowej (oddzielne spółki), brak możliwości
wymiany baz danych o klientach
1
0
Przykłady strategii konsolidacji i de novo (2)
•
de
de
novo
novo
# Francja - Societe Generale - towarzystwo ubezpieczeniowe Sogecap
(1963)
# Niemcy - Deutsche Bank (nie został rozpoznany jako konglomerat!) -
wykorzystanie szczegółowej bazy danych o klientach - DB Leben
(ubezpieczenia na życie)
Strategia: oferowanie jedynie najbardziej podstawowych wersji
najpopularniejszych ubezpieczeń, za to niższe koszty
Sukces - głównie dzięki wykorzystaniu marki
# Axa (Francja), Allianz (Niemcy)
1
1
Nabywca
Bank ZU
Bank ZU
Bank ZU
Bank ZU
Bank
446 40,7 75,1
4,3
60 5,1
581 50,1
Zakład
ubezpieczeń
52,3
115 20,2
36,9
3,9
73 76,4
226
933
Cel
Krajowy
Wewnątrz UE Poza UE
Łącznie
Wartość M&A pomiędzy bankami i ZU w krajach UE (1999-2003)
(dane w mld EUR)
Tj.
znacz
znacz
ą
ą
co
co wyższa wartość fuzji i przejęć gdy inicjatorem jest
ZU a podmiotem przejmowanym bank. Wynika to z pozycji
rynkowej sektora ubezpieczeniowego - sytuacja odwrotna niż w
Polsce
1
2
Pojęcie allfinanz, bancassurance, assurfinance
Allfinanz
Banki
ZU
Bancassurance lub assurfinance
-> Niemcy (l. 80 XX w.) - Alles aus
einer Hand
-> Francja - bancassurance
-> Kraje anglosaskie - Financial Ser-
vices
• Bancassurance - wykorzystanie przez zakład ubezpieczeń bankowej
sieci dystrybucyjnej do sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, na
różnych poziomach integracji oferty produktowej: od udostępnienia
powierzchni sprzedażowej w sali operacyjnej banku po homogeniczne
produkty bankowo-ubezpieczeniowe
• Assurfinance - zakład ubezpieczeń oferuje swoim dotychczasowym
klientom dodatkowe usługi finansowe poza ubezpieczeniowymi
PWC
PWC
-
-
Allfinanz
Allfinanz
=
=
bancassurance
bancassurance
1
3
Cele tworzenia bancassurance
dywersyfikacja usług,
wzmocnienie i nawiązanie więzi z klientem,
wykorzystanie potencjalnych korzyści sprzedaży
łącznej,
zwiększenie liczby operacji prowizyjnych.
1
4
Formy bancassurance
strategia
de novo
(stworzenie przez bank nowego ZU)
porozumienie dystrybucyjne/ alianse strategiczne
(wykorzystywanie kanałów dystrybucji partnera)
joint venture
(założenie przez bank i ZU nowej firmy)
grupa finansowa/fuzje i przejęcia
(przejęcie banku/ ZU lub ich fuzja)
1
5
Korzyści z bancassurance dla banku
efektywne wykorzystanie baz informacji
o klientach
dodatkowe przychody (pozaodsetkowe)
udział w zysku technicznym
obniżenie jednostkowych kosztów sprzedaży
utrzymanie dotychczasowych klientów i pozyskanie
nowych (m. in. poprzez cross-selling)
obniżenie wymogów kapitałowych związanych
z obniżeniem ryzyka działalności (kredyty)
poprawa jakości oferowanych usług finansowych
(możliwość stworzenia kompleksowej oferty)
1
6
Korzyści z bancassurance dla zakładu ubezpieczeń
zdobycie dostępu do bankowych baz informacji o
klientach
obniżka kosztów akwizycji bezpośredniej
efektywne zróżnicowanie i segmentacja oferty
zwiększenie wiarygodności i konkurencyjności
(wyższy poziom zaufania publicznego)
zwiększenie możliwości rozwojowych
pozyskanie nowych klientów (m. in. poprzez cross-
selling)
wykorzystanie efektów synergii
1
7
Bariery rozwoju bancassurance
odwrócony cykl produkcji
inny sposób koncentracji ryzyka (w ZU
koncentracja ryzyka po stronie pasywów, w banku - po
stronie aktywów)
bariery w działalności operacyjnej (różnice w
kulturach korporacyjnych, niższe kwalifikacje
pracowników banku w zakresie ubezpieczeń i vice versa,
konserwatyzm)
niski poziom dochodu gospodarstw domowych
1
8
Zagrożenia związane z realizacją strategii bancassurance
• kumulacja ryzyka
• dobór partnera biznesowego
• organizacja bancassurance
• proces zarządzania
• zmiana otoczenia
1
9
Warunki rozwoju bancassurance
Europa Zachodnia
Polska
Regulacje
prawne
liberalne
liberalne
Potencjał
wzrostu rynku
ubezpieczeniowe
go
dojrzały rynek (możliwa
ekspansja ubezpieczeń
emerytalnych)
wysoki potencjał
Przeważające
podejście do
bancassurance
kapitałowe
bezkapitałowe
Główne czynniki
rozwoju
zachęty podatkowe,
wahania stóp
procentowych
zmiany stóp
procentowych,
postępująca globalizacja
i deregulacja, potrzeba
wzrostu efektywności
Główne usługi
bancassurance
ubezpieczenia życiowo-
emerytalne
ubezpieczenia majątkowe
i osobowe
Sprzedaż
ubezpieczeń
wielokanałowa
dominacja sieci agentów
2
0
Dyrektywa 2002/87/WE
ustanawia uzupełniający nadzór nad działalnością konglomeratów
finansowych
Art. 2 definicja pojęć: "konglomerat finansowy" (financial conglomerate),
"mieszany holding finansowy" (mixed financial holding company) oraz
"zainteresowany organ nadzoru" (relevant competent authorities)
Konglomerat finansowy
Konglomerat finansowy - grupa podmiotów, która spełnia następujące
warunki:
# na czele grupy stoi podmiot regulowany (tj. instytucje kredytowe,
podmioty ubezpieczeniowe oraz firmy inwestycyjne) lub przynajmniej
jeden z podmiotów zależnych w grupie jest podmiotem regulowanym
# na czele grupy stoi podmiot regulowany będący spółką matką dla
podmiotu z sektora finansowego albo podmiot mający udziały w
podmiocie działającym w sektorze finansowym, bądź podmiot związany
z podmiotem działającym w sektorze finansowym
# podmiot regulowany nie stoi na czele grupy, lecz działalność grupy
dotyczy głównie sektora finansowego
# przynajmniej jeden z podmiotów będących w strukturach grupy działa
w sektorze ubezpieczeniowym i przynajmniej jeden – w sektorze
bankowym bądź usług inwestycyjnych
2
1
Dyrektywa 2002/87/WE (cd)
# skonsolidowana i (lub) zagregowana działalność podmiotów grupy w
sektorze ubezpieczeniowym oraz skonsolidowana i (lub) zagregowana
działalność podmiotów grupy w sektorze bankowym i usług inwestycyj-
nych są znaczne
Mieszany holding finansowy
Mieszany holding finansowy - grupa, w której spółka matka, inna niż
podmiot regulowany, tworzy konglomerat finansowy wspólnie z podmio-
tami zależnymi (przy czym przynajmniej jeden z nich jest podmiotem
regulowanym mającym siedzibę w UE) oraz innymi podmiotami.
# właściwy organ nadzorczy z kraju członkowskiego odpowiedzialny za
całościowy nadzór nad grupą w odniesieniu do każdego z podmiotów
regulowanych będących w strukturach konglomeratu finansowego
# koordynator w rozumieniu art. 10, jeżeli jest innym podmiotem niż
wskazany powyżej, inny właściwy organ, jeżeli jest ważny w opinii
powyżej wskazanych organów; opinia powinna uwzględniać przede
wszystkim udział w rynku podmiotów regulowanych będących w konglo-
meracie finansowym w innym kraju członkowskim (w szczególności
przewyższający 5%) i znaczenie w konglomeracie finansowym każdego
podmiotu regulowanego w innym kraju członkowskim
Zainteresowany organ nadzoru:
Zainteresowany organ nadzoru:
2
2
Ubezpieczenia
Ubezpieczenia
Holding 2
Handel
Przemysł
Holding 1
Bank
Bank
Grupa
ubezpieczeniowa
Grupa
bankowa
Mieszany holding finansowy
Konglomerat
finansowy
Grupa mieszana
2
3
Rodzaje ryzyka specyficzne dla konglomeratów finansowych
• Ryzyko wykorzystania różnic regulacyjnych (
arbitra
arbitra
ż
ż
regulacyjny
regulacyjny) -
wykorzystanie transakcji wewnętrznych tak aby spełnić formalne wymogi
regulacyjne a z drugiej strony je obejść (np. lewarowane dokapitalizowa-
nie spółki-córki przez spółkę matkę) (
double
double
-
-
gearing
gearing)
• Ryzyko zarażenia (
contaigon
contaigon) - przenoszenie się problemów jednego
podmiotu grupy na inne podmioty (firewall - chiński mur - transakcje i
informacje o ograniczonym przepływie)
•
Ryzyko nadu
Ryzyko nadu
ż
ż
ycia
ycia - wykorzystanie istnienia zawartych porozumień i
umów w konglomeracie do stworzenia wrażenia siły ekonomicznej
(moral hazard - „pójście na całość”, nadużycie siatki bezpieczeństwa)
•
Ryzyko braku przejrzysto
Ryzyko braku przejrzysto
ś
ś
ci
ci - brak możliwości oceny ryzyka konglo-
meratu jako całości przez struktury zarządzające i prawne (transakcje
wewnątrz podmiotu)
•
Ryzyko konfliktu interes
Ryzyko konfliktu interes
ó
ó
w
w - problem konkurencji i obawa przed
utratą reputacji w poszczególnych segmentach rynku finansowego
•
Ryzyko nadu
Ryzyko nadu
ż
ż
ycia si
ycia si
ł
ł
y ekonomicznej
y ekonomicznej - wykorzystanie siły ekonomi-
cznej konglomeratu jako elementu umożliwiającego kontrolowane
oddziaływanie na rynek - zwiększenie koncentracji, TBTF, TBTS
2
4
Kraj
Nazwa
Skala
Aktywa
ogółem (w
mln EUR)
(2004)
Aktywa
ogółem (w
mln EUR)
(2005)
Wielka Brytania Barclays
G
761 277
1 347 164
Japonia
Mitsubishi Tokyo Financial Group L
788 627
1 346 710
Szwajcaria
UBS
G
1 125 187
1 323 112
USA
Citigroup
G
1 088 025
1 262 372
Wielka Brytania HSBC
G
929 668
1 258 467
Holandia
ING
G
876 391
1 158 639
Wielka Brytania Royal Bank of Scotland
G
831 921
1 132 153
USA
Bank of America
G
814 081
1 091 496
Japonia
Mizuho Financial Group
L
985 163
1 030 128
USA
JP Morgan Chase
G
705 670
1 001 310
Niemcy
Allianz
G
990 318
997 881
Hiszpania
Santander Group
G
784 380
936 938
Francja
ABN-Amro
G
727 454
880 804
Szwajcaria
Credit Suisse
G
705 695
859 952
Francja
Societe Generale
G
678 821
848 417
Wielka Brytania HBOS
L
633 946
788 272
Włochy
Unicredito
G
265 406
787 000
Japonia
Sumitomo Mitsui Financial Group L
713 160
770 461
USA
General Electric
G
550 212
568 934
Wielka Brytania Lloyds TSB
L
402 326
451 438
Dania
Danske Bank
L
275 898
326 012
Szwecja
Nordea
L
280 000
326 000
Wartość aktywów wybranych konglomeratów
2
5
Kraj
Nazwa
Aktywa/PKB
(2004)
Aktywa/PKB
(2005)
Dania
Danske Bank
139,88
156,39
Finlandia
Sampo
25,47
27,68
Francja
ABN-Amro
44,21
52,11
Francja
Societe Generale
41,26
50,19
Hiszpania
Santander Group
93,68
103,61
Holandia
ING
179,35
230,84
Holandia
Eureko
10,83
16,59
Japonia
Mitsubishi Tokyo Financial Group
22,23
37,19
Niemcy
Allianz
44,7
44,44
Norwegia
DNB-NOR
52,54
56,71
Szwajcaria
UBS
389,55
450,96
Szwajcaria
Credit Suisse
244,32
293,1
Szwecja
SEB
62,43
70,7
Szwecja
Nordea
10,88
12,2
USA
Citigroup
12,65
11,97
USA
Bank of America
9,46
10,35
USA
JP Morgan Chase
8,2
9,49
USA
General Electric
6,4
5,39
Wielka Brytania Barclays
46,21
76,44
Wielka Brytania HSBC
59,45
67,66
Wielka Brytania Royal Bank of Scotland
50,5
64,24
Wielka Brytania HBOS
38,48
44,72
Włochy
Unicredito
19,13
55,51
Relacja aktywów konglomeratu do PKB kraju nadzorcy (%)
2
6
Dyrektywa 2002/87/WE (cd)
Za sprawowanie nadzoru dodatkowego odpowiada
koordynator
koordynator - wybie-
rany według zasady
miejsca
miejsca i znaczenia podmiotów regulowanych w stru-
kturze konglomeratu (art. 10 dyrektywy) - w PL instytucja, która udzieli-
ła licencji podmiotowi dominującemu
Zadania koordynatora
Zadania koordynatora:
# koordynowanie zbierania i rozpowszechniania informacji ważnych lub
kluczowych w sposób ciągły oraz w sytuacjach "awaryjnych", łącznie z
przekazywaniem informacji ważnych dla nadzorców poszczególnych
segmentów rynku finansowego, kontakty z zagranicznymi nadzorami
# przegląd i ocena kondycji finansowej konglomeratu
# ocena zgodności działania konglomeratu z zasadami adekwatności kapi-
tałowej,
prog
prog
ó
ó
w
w
koncentracji ryzyka
koncentracji ryzyka i transakcji wewnątrz grupy
# ocena struktury konglomeratu, jego organizacji oraz systemu kontroli
wewnętrznej
# planowanie i koordynacja działań nadzorczych w sposób ciągły oraz w
sytuacjach "awaryjnych" we współpracy z właściwymi organami nadzoru
# inne zadania wynikające z dyrektywy bądź z jej wdrożenia
# może nakładać sankcje za niewypełnienie wymogów -w PL max. 10 mln zł
2
7
Identyfikacja kapitału ekonomicznego konglomeratu
Kapitał ekonomiczny - na pokrycie nieoczekiwanych strat przy zał.
poziomie ufności. Kategoria ostrożnościowa (docelowa) - rzeczywisty kapitał
konglomeratu powinien osiągać ten poziom. W przypadku konglomeratu,
należy ująć w kapitale rzeczywistym fundusze (kapitał) poszczególnych
podmiotów + specyfikę konglomeratu, tj. wzajemne oddziaływania
sektorów bankowego i ubezpieczeniowego, rozmiar i koncentrację ryzyka.
Dyrektywa --> czy konglomerat posiada kapitał adekwatny, czyli odpowie-
dni do prowadzonej działalności. Podmiot wiodący porównuje wymogi
kapitałowe w konglomeracie finansowym (tj. sumę wymogów kapitałowych
poszcz. podmiotów regulowanych w grupie) z funduszami własnymi
konglomeratu.
Dyrektywa nie daje wskazówek co do wyboru metody określania
adekwatności kapitałowej w konglomeracie finansowym.
Podstawowy cel – uniknięcie double-gearing
Fundusze w
Fundusze w
ł
ł
asne
asne - dla banków – fundusze własne, dla przedsiębiorstw
ubezpieczeniowych – margines wypłacalności, dla firm inwestycyjnych –
fundusze nadzorowane, dla podmiotów nieregulowanych – aktywa net.
2
8
Metody wyznaczania adekwatności kapitałowej w skali konglomeratu
Metoda konsolidacji ksi
Metoda konsolidacji ksi
ę
ę
gowej
gowej
# dla konglomeratu sporządzającego bilans skonsolidowany
# porównanie skonsolidowanych funduszy własnych konglomeratu
finansowego z sumą wymogów z tytułu wypłacalności dla każdego z
sektorów grupy (podmioty regulowane - wymogi kapitałowe,
podmioty nieregulowane - teoretyczne wymogi kapitałowe)
# Uzupełniające wymogi z tytułu wypłacalności = fundusze własne
konglomeratu finansowego (obliczone na podstawie skonsolidowanego
sprawozdania grupy) - suma wymogów z tytułu wypłacalności
poszczególnych sektorów finansowych grupy
# Rachunek adekwatności kapitałowej - na podstawie bilansu skons. grupy.
# Metoda „modułowa” - skonsolidowany bilans, i zob. pozabilansowe
konglomeratu finansowego rozdzielana jest na bloki: bankowy,
ubezpieczeniowy, inwestycyjny i nieregulowany. Bilans skonsolidowany –
zaangażowania wewnątrzgrupowe już zredukowane.
# Wymogi kapitałowe każdego z podmiotów regulowanych jak i
teoretyczne wymogi dla podmiotów nieregulowanych - suma i
porównanie z funduszami własnymi konglomeratu.
2
9
Metody wyznaczania adekwatności kapitałowej w skali konglomeratu 1
Metoda pomniejszania i agregacji
Metoda pomniejszania i agregacji
# dla konglomeratu, który
- nie sporządza bilansu skonsolidowanego
- na jego czele znajduje się mieszana finansowa spółka holdingowa,
- w konglomeracie występuje zbyt wiele podmiotów niereg.,
- konglomerat podzielić można na podgrupy
# uzupełniające wymogi z tytułu wypłacalności - na podstawie ind.
sprawozdań podmiotów należących do sektora finansowego
# adekwatność kapitałowa konglomeratu = suma funduszy własnych
poszczególnych regulowanych i nieregulowanych podmiotów –
(suma wymogów z tytułu wypłacalności poszczególnych
regulowanych i nieregulowanych podmiotów w grupie + wartość
księgowa udziałów partycypacyjnych w innych podmiotach grupy tj.
wszelkie odliczenia ze względu na powiązania kapitałowe i
organizacyjne)
3
0
Metody wyznaczania adekwatności kapitałowej w skali konglomeratu 2
Metoda pomniejszania warto
Metoda pomniejszania warto
ś
ś
ci ksi
ci ksi
ę
ę
gowej albo wymogu
gowej albo wymogu
# konglomerat zdominowany przez jeden podmiot, którego skala działalności
zdecydowanie przewyższa resztę grupy
# uzupełniające wymogi z tytułu wypłacalności = fundusze własne
podmiotu dominującego lub podmiotu stojącego na czele konglomeratu
finansowego - jego własne wymogi z tytułu wypłacalności +
max(wartość księgowa utrzymywanych przez niego pakietów
partycypacyjnych w innych podmiotach w konglomeracie; wymogi z tytułu
wypłacalności tych podmiotów – obliczone proporcjonalnie)
Metoda mieszana
Metoda mieszana
-
-
po
po
łą
łą
czenie metod I, II i III w dowolny spos
czenie metod I, II i III w dowolny spos
ó
ó
b
b
Wyboru metody dokonuje koordynator!
Wyboru metody dokonuje koordynator!
3
1
Metody wyznaczania adekwatności kapitałowej w skali konglomeratu 3
Metoda pomniejszania warto
Metoda pomniejszania warto
ś
ś
ci ksi
ci ksi
ę
ę
gowej albo wymogu
gowej albo wymogu
# konglomerat zdominowany przez jeden podmiot, którego skala działalności
zdecydowanie przewyższa resztę grupy
# uzupełniające wymogi z tytułu wypłacalności = fundusze własne
podmiotu dominującego lub podmiotu stojącego na czele konglomeratu
finansowego - jego własne wymogi z tytułu wypłacalności +
max(wartość księgowa utrzymywanych przez niego pakietów
partycypacyjnych w innych podmiotach w konglomeracie; wymogi z tytułu
wypłacalności tych podmiotów – obliczone proporcjonalnie)
Metoda mieszana
Metoda mieszana
-
-
po
po
łą
łą
czenie metod I, II i III w dowolny spos
czenie metod I, II i III w dowolny spos
ó
ó
b
b
3
2
Cross-selling ubezpieczeń opartych na produktach bankowych (1)
Produkt bankowy
Przykłady produktów
ubezpieczeniowych
Rachunek rozliczeniowy
(konto osobiste)
Standardowe:
- ubezpieczenia na
życie
- ubezpieczenia NNW
Dodatkowe:
- ubezpieczenia
turystyczne
- ubezpieczenia
assistance
- ubezpieczenia
kosztów leczenia
- ubezpieczenia OC w
życiu prywatnym
3
3
Cross-selling ubezpieczeń opartych na produktach bankowych (2)
Produkt bankowy
Przykłady produktów
ubezpieczeniowych
Karty płatnicze
Standardowe:
- ubezpieczenie na wypadek nieuprawnionego
użycia karty
- ubezpieczenie na wypadek
kradzieży gotówki wypłaconej
z bankomatu
- ubezpieczenie towaru zakupionego
przy pomocy karty
- gwarancja najniższej ceny
- ubezpieczenie na wypadek śmierci
lub utraty pracy (karty kredytowe)
Dołączane do kart prestiżowych:
- pakiet assistance (pomoc
prawna i medyczna za granicą)
- wysokokwotowe ubezpieczenia NNW i
kosztów leczenia
program ubezpieczenia w podróży dla
posiadacza karty i rodziny
3
4
Cross-selling ubezpieczeń opartych na produktach bankowych (3)
Produkt bankowy
Przykłady produktów
ubezpieczeniowych
Polisy lokacyjne
Polisa na życie i dożycie
połączona z kartą
Kredyty ratalne i
pożyczki gotówkowe
- ubezpieczenie na
życie dla
kredytobiorcy
- ubezpieczenie od
zgonu i trwałej
niezdolności do pracy
Kredyty samochodowe
- pakiet ubezpieczeń
komunikacyjnych
AC/OC/NNW
- ubezpieczenie na
życie dla
kredytobiorcy
3
5
Cross-selling ubezpieczeń opartych na produktach bankowych (4)
Produkt bankowy
Przykłady produktów
ubezpieczeniowych
Kredyty budowlano-
mieszkaniowe
(hipoteczne)
Standardowe:
- ubezpieczenie kredytu
do czasu uzyskania
wpisu do hipoteki
- ubezpieczenie kredytu
do wysokości
wymaganego wkładu
własnego
(ubezpieczenie spłaty
kredytu)
- ubezpieczenie
kredytobiorcy od
ryzyka utraty stałego
źródła utrzymania
Dodatkowe:
- ubezpieczenia
majątkowe nabywanej
nieruchomości
3
6
Konglomeraty finansowe w Polsce
- W Polsce w latach 90 stosunkowo rzadkie alianse strategiczne, przede
wszystkim zagraniczni inwestorzy kontrolujący banki - słabość polskich
towarzystw ubezpieczeniowych (80% rynku finansowego to banki)
- Obecnie na polskim rynku istnieją liczne przykłady powiązań banków z
zakładami ubezpieczeń, głownie dotyczącymi produktów ubezpieczeniowo-
bankowych oferowanych przez banki komercyjne
- w Polsce
nie zidentyfikowano
nie zidentyfikowano konglomeratu spełniającego warunki
dyrektywy, jednocześnie nie będącego subkonglomeratem konglomeratu
zagranicznego czyli konglomeratu znajdującego się pod kuratelą jednego
z polskich organów nadzoru
- Najbliżej:
- PZU SA i zależne TFI PZU SA (100%)
Podmioty nieregulowane:
- PPUP Poczta Polska i zależne Bank Pocztowy SA, Pocztowe TUW
- Aleksander Gudzowaty i zależne: Bank Współpracy Europejskiej SA oraz
TUiR CIGNA STU SA
- Zygmunt Solorz-śak podmiot dominujący nad Invest-Bank SA i Polisa
śycie SA
- LC Corp BV (z siedzibą w Amsterdamie) i zależne Getin Bank SA
(grupa Getin Holding SA), TU oraz TUnś Europa SA
- Krajowa SKOK i zależne od niej TUW SKOK oraz TUnś SKOK
3
7
Rozwój rynku bancassurance w Polsce
Rynek bancassurance w Polsce - składki ubezpieczeniowe brutto zebrane w bankach (mln zł)
11
68
691
1434
20
6
10
20
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
2001
2002
2003
2004
Ubezpieczenie na życie
Ubezpieczenie majątkowe