Osobowość – struktura cech i właściwości (psychicznych i fizycznych)
charakterystyczna dla jednostki.

Do czynników decydujących o osobowości należy:

•

Dziedziczność– osobowość jest cecha dziedziczną ale tylko w
wymiarze elementarnego typu układu nerwowego. Oznacza ze
posiadamy

predyspozycje

genetyczne

do

dziedziczenia

określonego typu temperamentu, ale nie całej osobowości.

•

Czynniki środowiskowe – osobowość jest strukturą złożoną, która
kształtuje się w toku rozwoju pod wpływem środowiska
naturalnego jakim jest rodzina, później szkoła, grupa rówieśnicza
itd.

Osobowość posiada określoną strukturę – ściśle powiązane za sobą
zintegrowane składniki, właściwości, potrzeby i cechy konieczne dla jej
funkcjonowania jako całości.

Struktury osobowościowe nauczyciela wychowawcy:

•

Poznawcza – wyrażajaca sie działaniami związanymi ze
spostrzeganiem i rozumieniem ucznia – wychowanka;

•

Motywacyjna – obejmująca system wartości, potrzeby i postawy
nauczyciela;

•

Czynnościowa – prakseologiczno – pedagogiczna.

Do podstawowych uwarunkowań osobowości i pracy nauczyciela zalicza
się:

•

Status intelektualny, moralny, zawodowy w szkole i społeczeństwie

•

Stosunki interpersonalne między nauczycielem a wychowankiem

•

Osobiste warunki pracy i rozwoju osobowego

Koncepcje osobowości:

•

Teoria poznawcza – osobowość jako konstrukcja racjonalna,
tworzona z materiału poznawczego i porządkowana zgodnie z
prawami rozumu

•

Teoria postaw (nastawień) – postawa psychiczna składa się z trzech
komponentów (poznawczego, emocjonalnego, wykonawczego),

która stanowi główne czynniki struktury osobowości i jest kluczem
do zrozumienia konstrukcji osobowości

•

Teoria W. Szewczuka – struktura osobowości obejmuje pogląd na
świat, plan życiowy, zamiłowanie, działalność, charakter,
samowiedzę, samokrytykę, sumienie oraz temperament

•

Teoria S. Sieka - struktura osobowości to problem ilości i jakości
różnych elementów organizacji zwanej osobowością i problem
wzajemnych stosunków i związków między tymi elementami

Składniki struktury osobowości wychowawcy:
warunkują pożądany przebieg procesów wychowawczych w środowisku
szkolnym, uczelnianym, ogólnospołecznym

Światopogląd

Motywy

Zainteresowania

Zdolności

Inteligencja

Temperament

Charakter

Sumienie

Samodoskonalenie

Osobowość efektywna – układ właściwości osobowych wychowawcy,
które wyznaczają jego działanie i myślenie pedagogiczne. Na ten układ
składają się społecznie i biologicznie ukształtowane, ściśle ze sobą
zintegrowane

składniki

obejmujące

światopogląd,

motywację,

zainteresowania, zdolności, inteligencję, mechanizmy tempera mentalne i
charakterologiczne oraz samoregulacyjne.

Trzy typy osobowości cechujących nauczycieli: wg M. Mead

•

Opiekun – pomagający uczniom uczyć się bycia sobą i bawić się
bieżącą działalnością. Chętnie on bierze udział w działaniach
podejmowanych przez dzieci i na ogół wykazuje tendencje do
bezkrytycznego odnoszenia się do ich zachowań.

•

Rodzic – pracujący na rzecz powodzenia uczniów i pragnący ich
przygotować do odnoszenia sukcesów w nieprzewidywalnej

przyszłości. Pragnie on zaszczepić uczniom orientację na sukces i
kreuje sytuacje, w których spotykają się oni z nowymi wyzwaniami.

•

Dziadek – wracający pamięcią daleko w przeszłość i cieszący się,
kiedy pomaga uczniom poznawać przeszłość, sztukę i cenić ich
tradycje. Jest nastawiony filozoficznie, lecz zwraca również uwagę
na sprawy użyteczne

Cztery koncepcje nauczyciela-wychowawcy:

1.

Psychologiczna koncepcją osobowości wyzwalającej.

•

Pionierami byli — Dawid i Kerschensteiner.

•

Przymioty nauczyciela-wychowawcy: miłość duszy ludzkiej,

dążność do poświęcenia życia działalności wychowawczej,

czyli tzn. miłość pedagogiczną.

2.

Socjologiczna koncepcją osobowości nauczyciela jako czynnika
postępu społecznego.

•

A. Comte'ą, E.Durkheima i J. Deweya.

3.

Koncepcją osobowości nauczyciela, misją, którego miało być
pośredniczenie między wartościami kultury a poznającym je
młodym pokoleniem.

•

Spranger

•

Prawdziwy wychowawca – nauczyciel o przewadze
nastawień społecznych

4.

Koncepcja osobowości nauczyciela -bojownika, walczącego o
sprawiedliwość społeczną i niegodzącego się z wyzyskiem w
różnych jego formach.

•

S. Spasowski

•

Nauczyciel powinien budzić i podsycać śmiałość i
rewolucyjność myśli młodzieży, kierując jej wzrok ku
przyszłości, wskazując na potrzebę budowania nowego i
lepszego życia.

Typy i rodzaje osobowości wg Hipokratesa:

a)

Sangwinik (Towarzyski, Otwarty) – osoba o optymistycznym
podejściu do życia, otwarta na relacje interpersonalne, towarzyska,

beztroska, lubi być w centrum zainteresowania, dominująca,
czasem dumna i spoglądająca na innych z góry.
Wysoka ekstrawersja, bardzo niski neurotyzm.

b)

Melancholik

(emocjonalny,

depresyjny)

–

osoba

o

pesymistycznym, lękowym, negatywnym podejściu do przyszłości,
życia, samego siebie i codziennych spraw, często popada w stan
ruminacji (natrętnych i obsesyjnych myśli), ma trudności z
podejmowaniem decyzji, brakuje jej wiary w siebie, wrażliwa na
krytykę, obraźliwy, nerwicowy, skłonny do zadumy, spokojny,
wyciszony, powściągliwy, mało elastyczny w zachowaniu, lubi
marzyć, oddawać się zadumie
Niska ekstrawersja, introwertyk, wysoki neurotyzm

c)

Flegmatyk ( spokojny, wyciszony) – osoba o wysokim poziomie
samokontroli, zrównoważona emocjonalnie, łagodna, solidna, w
relacjach interpersonalnych nieufna, chłodna, dyplomatyczna,
pojednawcza.
Niska ekstrawersja – introwertyk, niski neurotyzm

d)

Choleryk (pobudzony, „trudny”) – osoba pobudliwa, przejawiająca
tendencje do ciągłego niezadowolenia i agresji, silnie przeżywa
emocje, posiada dużo energii życiowej, aktywna, uparta,
zakompleksiona, reakcje na bodźce szybkie i nieprzemyślane
Wysoka ekstrawersja, wysoki neurotyzm

Na podstawie podziału Hipokratesa osobowości podzielono na :

•

ekstrawertyków (A,D) - Ludzie otwarci, towarzyscy, szukający
kontaktów społecznych, interesujący się sprawami otoczenia i z
łatwością uzewnętrzniają swoje emocje

•

Intrawertyków (B,C)- Osoby zamknięte w sobie, tłumiący uczucia i
emocje, nie poszukują kontaktów z innymi ludźmi i nie interesują
ich sprawy otoczenia.

Typy nauczyciela:

1.

Nauczyciel jako fachowiec:

•

wiedza przedmiotowa plus wiedza ogólna

•

wiedza profesjonalna

•

znajomość treści programowych

•

otwarta postawa wobec nowych rozwiązań metodycznych

2.

Nauczyciel jako kierownik:

•

zagadnienia ułożone w strukturę logiczną

•

kontekst przestrzenny

•

akceptacja różnych strategii uczenie się i myślenia

•

wykorzystanie różnych stylów kierowania

3.

Nauczyciel jako inspirator:

•

motywowanie do nauki

•

wzbudzanie aktywności

•

niesienie pomocy w odkrywaniu uzdolnień i zainteresowań

•

aktywny słuchacz

4.

Nauczyciel jako integrator:

•

integracja treści programowych i klasy w zespół roboczy

•

integracja uczniów pełnosprawnych z niepełnosprawnymi

Trzy podstawowe typy nauczycieli wg S. Dobrowolskiego:

1.

Autokratyczny: wrogo nastawiony do dzieci, stawia grupie zadania
do dyskusji z nią, udziela pochwał i kar jednostkom w grupie na
podstawie oceny ich stosunku do niego, prowadzi do dezintegracji
grupy, narastania rywalizacji między członkami, Stawarza
tendencje do naruszania jej zawartości, taka grupa pracuje tylko
pod kontrolą nauczyciela, w pracy członkowie nie ujawniają
samodzielności i inicjatywy, SA całkowicie zależni od nauczycieli.

a)

surowo

autokratyczny:

natychmiastowe

podporządkowanie, bezwzględna dyscyplina, nie stosuje
pochwał, nie zachęca do samodzielnego działania,
skoncentrowany na sobie, dominujący władczy, żądny
panowania, używa gróźb, wyolbrzymia niepowodzenia,
przesadnie reaguje na zachowania uczniów, nie uwzględnia
ich poglądów, życzeń i cech indywidualnych, przeważają
zakazy, nakazy, wymówki, uczniowie pod presją reagują
uległością, nie przeżywają skłonności do współpracy,
uchylają się od obowiązków gdy nie są kontrolowani, w
takiej atmosferze pojawia się upór, sprzeciw i negatywne
nastawienie do nauczycieli

b)

życzliwie autokratyczny: nie uświadamia sobie że jest
autokratą, utrzymanie innych w zależności od siebie,
opiekuje się uczniami i interesuje nimi, narzuca własne
sposoby pracy, lubiany przez niektórych uczniów, którym
odpowiada taki styl pracy, uczniowie wykazują mało
inicjatywy i stale oczekują dyrektyw, występuje pełne
zahamowanie poczynań dzieci

2.

Demokratyczny: żyje problemami grupy, autentycznie nią kieruje i
czuję się za nią odpowiedzialny, wymienia poglądy z uczniami,
planuje i współpracuje z klasą, zajmuje się jednostkami nie tracąc
zainteresowania cała grupą, wskazuje ramowe cele i stara się nimi
zainteresować grupę, zachęca uczniów do podejmowania decyzji,
nie narzuca własnej woli, ośmiela do wyrażania opinii, pomaga i
doradza, stosuje wzmocnienia pozytywne i negatywne, akceptuje
młodzież jest do niej życzliwie nastawiony, emocjonalnie
zaangażowany w działaniu na rzecz uczniów, stara się wnikliwie
poznać ich warunki domowe i respektuje indywidualne właściwości
i różnice, chce zrozumieć uczniów i wywierać na nich wpływ,
pobudza do aktywności i do osiągania lepszych wyników, postawa
empatii rzutuje na jakość kontaktów i stosowanych metod.
Uczniowie chętnie wykonują powierzone im działania, i
prawidłowo reagują na postawę nauczyciela, praca uczniów w
zakresie powierzonych im zadań jest na dobrym poziomie, są do
siebie w pełnym szacunku mają poczucie odpowiedzialności.

3.

Liberalny: Niezdecydowany, niepewny w postępowaniu, mało
decyzyjny, czeka na jakieś dyrektywy i zasłania się przepisami, nie
ma jasno przemyślanych celów, decyzje pozastawia grupie,
pozwala toczyć się sprawom tak jak lecą, ani nie pobudza ani nie
zachęca uczniów, nie uczestniczy w ich pracach i poczynaniach, nie
pomaga swą radom, nie podsuwa pomysłów, nie zajmuje się
uczniami, grupa kierowana przez takiego nauczyciela nie przejawia
zapału do pracy i odpowiedzialności, nie orientuje się w tym co
należy robić, często uchyla się od pracy, między grupą a
nauczycielem brakuje współdziałania, stosunki obojętne wyzwalają
u dzieci upór, niechęć, wydatnie osłabiają działania wychowawcze,
a niekiedy je wręcz udaremniają.

z: Obraz nauczyciela; S. Korczyński, s. 43-45

Zaangażowania nauczycieli pozytywne:

•

Misjonarz – wnosi coś nowego

•

Urzędnik – ochrania to, co jest zastane, pilnuje

•

Ogrodnik – pielęgnuje, interwencja wychowawcy

•

Przewodnik – wie lepiej, pokazuje drogę, przywódca

Zaangażowania autonomiczne:

•

Arbiter – niezależny, pilnujący reguł, broniący procedur

•

Tłumacz – jest biernym przekaźnikiem kultury jednej do drugiej,
często dokonuje przeinaczeń

•

Aranżer – organizuje spotkani osób o różnych poglądach

•

Obserwator – ma na celu dokonanie opisu

Zaangażowania negatywne:

•

Ironista – śmieje się z zastanej sytuacji, nie ma pomysłu jak ją
poprawić

•

Tropiciel – zakłada, że wszyscy są bandytami i trzeba ich wytępić

•

Cynik – nie uznaje wartości, przyjmuje zło świata jako normalne

•

Demon – ktoś, kto przyjmuje różne tożsamości

Najbardziej pożądane właściwości i umiejętności psychopedagogiczne
wśród nauczycieli:

•

Refleksja i plastyczność myślenia

•

Umiejętność budowania poczucia własnej wartości uczniów

•

Cierpliwość i wytrwałość warunkujące zrozumienie potrzeb dzieci

•

Autentyczność

•

Poczucie sprawiedliwości

•

Umiejętność organizowania pracy dydaktycznej i rożnych form
aktywności uczniów

•

Umiejętność rozładowywania przykrych przeżyć i napięć

•

Poczucie humoru

•

Umiejętność współpracy i współdziałania z rodzicami

•

Zdolność empatii

•

Zdolność decentracji – umiejętność rozpatrywania wielu zdarzeń z
pozycji ucznia

•

Zdolność dostrzegania zmian w postawach i rozwoju poznawczym
dzieci i młodzieży

•

Odporność na trudności i wytrwałość w ich pokonywaniu

•

Dojrzałość emocjonalna

•

Umiejętność aktywnego słuchania ucznió

o

w

•

umiejętności diagnostyczne i terapeutyczne

•

zdolność adaptacji do zmieniających się sytuacji

•

umiejętność stosowania urozmaiconych strategii nauczania

•

umiejętność

dostrzegania

i

rozumienia

indywidualnych

i

grupowych motywach i zachowań

•

zdolność racjonalnego programowania swego czasu pracy i czasu
wolnego

•

samoświadomość pełnionej roli

•

umiejętność społecznego komunikowania się

•

samoakceptacja

z: Obraz nauczyciela; S. Korczyński, s. 101-104

Kompetencja – adaptacyjny potencjał przedmiotu, pozwalający mu na
dostosowania działania do warunków wyznaczonych przez charakter
otoczenia.

Kompetencja – transgresyjny materiał podmiotu, gdzie generowane
przezeń typy działań podatne są na twórczą modyfikację następującą w
rezultacie kontekstu działania.

Kompetencje – to cechy bycia funkcjonalnie przystosowanym do
wypełniania ról i zadań, które wyłaniają się podczas działalności
produkcyjnej człowieka, a wynikają z przemian w danym zawodzie i
samym pracowniku oraz z przyjęcia właściwej postawy zgodnie z wiedzą,
sprawnością, sądami i niezbędnymi wartościami. Dwa wymiary:

•

Wymiar statyczny – cechy osobowe absolwenta w chwili
ukończenia uczelni niezbędne do wykonywania zawodu, w sposób
gwarantujący osiągnięcie dobrej sprawności.

•

Wymiar dynamiczny – dotyczy przemian dokonujących się w
samym pracowniku, który dział w określonym środowisku pracy na

danym

stanowisku,

który

nieustannie

nabywa

nowe

doświadczenia.

Kompetencje zawodowe – zdolność wykonywania czynności w zawodzie
w sposób zgodny ze standardami wymaganymi dla danego zadania
zawodowego.

Standardy kompetencji zawodowych nauczycieli wg J. Pruchy:

•

kompetencje specjalistyczne, przedmiotowe – fachowość w
nauczanej dyscyplinie, wiedza umiejętności, znajomość teorii i
praktyki danej dyscypliny

•

kompetencje psychodydaktyczne – umiejętności wytwarzania
odpowiednich warunków do uczenia się, motywowania uczniów,
doboru celów treści metod i form nauczania, jego tempa
indywidualizacji celów, zakresu, metod i form kontroli i oceny
efektów kształcenia

•

kompetencje komunikacyjne – umiejętności porozumiewania się i
uwzględnienia potrzeb, oczekiwań i możliwości propozycji uczniów
studentów przełożonych i innych osób mających wpływ na proces
kształcenia

•

kompetencje

organizacyjne

i

kierownicze

–

umiejętności

planowania, projektowania czynności nauczających i uczących się,
utrzymywania

ładu

i

porządku,

wprowadzenia

zmian,

utrzymywania kierunku wybranych działań i odpowiedniego tempa
ich realizacji

•

kompetencje diagnostyczne i interwencyjne – umiejętność
rozpoznawania „jak uczeń myśli i czuje, odbiera i przetwarza
przekazywane mu informacje, jakie są jego możliwości edukacyjne,
specyficzne zdolności, talenty, jakie ma trudności i problemy, czym
są one uwarunkowane, jak można mu pomóc

•

kompetencje poradnicze i doradcze – umiejętności terapeutyczne
związane z poszczególnymi dysfunkcjami edukacyjnymi

•

kompetencje związane z refleksją nad własną działalnością –
umiejętności analizy własnego postępowania, jego motywacji,
kierunków, zakresu i form działania, zakres i metod samooceny,
planów życiowych

Pakiet kompetencji wymaganych od europejskiego nauczyciela:
1.

Kompetencje związane z procesem uczenia się/nauczania
1.1.

Umiejętność pracy w wielokulturowej i zróżnicowanej społecznie
klasie

1.2.

Umiejętność stworzenia dogodnych warunków uczenia się, tzn.
nauczyciel: ma być organizatorem procesu uczenia się, ma uczynić
ze swoich uczniów badaczy, tworzy programy nauczania, stale się
szkoli i doskonali, usprawnia swoją pracę, działa w różnego
rodzaju stowarzyszeniach i organizacjach, jest animatorem życia
społeczno – kulturalnego w regionie

1.3.

Umiejętność włączenia technologii informacyjno-komunikacyjnej
do codziennego funkcjonowania uczniów

1.4.

Umiejętność pracy w różnych zespołach

1.5.

Umiejętność współpracy przy tworzeniu programów nauczania,
organizacji procesu kształcenia i oceniania

1.6.

Umiejętność współpracy z osobami ze środowiska lokalnego i
rodzicami

1.7.

Umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów

1.8.

Umiejętność stałego poszerzania wiedzy i doskonalenia swoich
umiejętności

2.

Kompetencje związane z kształtowaniem postaw uczniowskich
2.1.

Umiejętność wykształcenia u uczniów postawy obywatelskiej i
społecznej

2.2.

Umiejętność promowania takiego rozwoju kompetencji u
uczniów, które pozwolą im, jako pełnoprawnym obywatelom
danego państwa, z sukcesem funkcjonować w społeczeństwie
wiedzy, co obejmuje: motywację do nauki, nie tylko formalnej
objętej obowiązkiem szkolnym, nauczania uczenia się, krytyczne
przetwarzanie informacji, posługiwanie się komputerem i
korzystaniem z wszelkich urządzeń cyfrowych, twórczość i
innowacyjność, rozwiązywania problemów, przedsiębiorczość,
współprace z innymi umiejętność poruszania się w kulturze
wizualnej

2.3.

Umiejętność

wtopienia

wymienionych

wyżej

kompetencji

ponadprzedmiotowych w czasie nauczania / uczenia się
określonego przedmiotu.

z: Współczesne problemy pedeutologii i edukacji, S. Ośko, E. Sałata, s. 39-40

Kompetencje wg R. Kwaśnicy:
1.

Praktyczno-moralne
1.1.

Interpretacyjne

1.2.

Moralne

1.3.

komunikacyjne

2.

techniczne
2.1.

postulacyjne

2.2.

metodyczne

2.3.

realizacyjne

Kompetencje wg T. Pilcha:

•

Prakseologiczne (kontrola, planowanie, ocenianie)

•

Komunikacyjne (skuteczność zachowań językowych, wykorzystanie
technik dyskursywnych)

•

Współdziałania

(skuteczność

zachowań

prospołecznych,

rozwiązywanie konfliktów)

•

Kreatywne (innowacyjność, rozwój myślenia twórczego)

•

Informatyczne (korzystanie z różnych źródeł informacji)

•

Moralne (refleksja nad własną pracą)

Kompetencje wg M. Czerepaniak – Walczak:

•

kompetencje w warstwie pracy z młodzieżą

•

kompetencje w warstwie pracy z innymi podmiotami szkoły

•

kompetencje w warstwie pracy nad sobą

Kompetencje wg S. Dylak:

•

kompetencje bazowe – odpowiedni poziom rozwoju moralno –
społecznego, intelektualnego

•

kompetencje konieczne – nabyte w toku przygotowania do
zawodu:

o

interpretacyjne

o

autokreacyjne

o

realizacyjne

•

kompetencje

pożądane

–

pozwalają

na

rozbudzenie,

ukierunkowanie i zachęcenie do rozwoju opierając się na
„mocnych stronach osobowości”

Nauczyciel jako (wg A. Cichockiego):

•

Fachowiec (kompetencje merytoryczne, posiadana wiedza,
umiejętności)

•

Menadżer (kompetencje organizacyjne, techniczne)

•

Inspirator (kompetencje klimatu motywacyjnego)

•

Integrator (kompetencje do osiągania porozumienia)

Właściwości kompetencji:

•

to kategoria podmiotowa (czyje kompetencje nas interesują)

•

mają ograniczony zasięg podmiotowy i społeczny (wskazują czego
dotyczą, wobec kogo są przejawiane)

•

należą do dyspozycji wyuczanych

•

proces ich nabywania zachodzi w określonym kontekście

•

mają charakter dynamiczny, podlegają przeobrażeniom w toku
życia jednostki

•

istnieje ich możliwość przenoszenia się na inne dziedziny
aktywności

jednostki

i

tworzenia

nowych

kompetencji

(generatywność i transferowalność).

Obszary kompetencji współczesnego nauczyciela wg W. Strykowskiego:

1.

Kompetencje merytoryczne

2.

Kompetencje psychologiczno-pedagogiczne

3.

Kompetencje diagnostyczne, związane z poznawaniem uczniów i
ich środowiska

4.

Kompetencje w dziedzinie planowania i projektowania

5.

Kompetencje dydaktyczno-metodyczne

6.

Kompetencje komunikacyjne

7.

Kompetencje medialne i techniczne

8.

Kompetencje związane z kontrolą i oceną osiągnięć uczniów oraz
jakościowym pomiarem pracy szkoły

9.

Kompetencje dotyczące projektowania i oceny programów oraz
podręczników szkolnych

10.

Kompetencje autoedukacyjne, związane z rozwojem zawodowym

Kompetencje komunikacyjne – wiedza na temat procesu komunikowania,
a także umiejętność efektywnego nadawania i odbierania komunikatów.

Kompetencje komunikacyjne – zdolność posługiwania się językiem w
sposób adekwatny i skuteczny do sytuacji, słuchacza i przyjętych celów.

Kompetencje

komunikacyjne

nauczyciela

–

układ

umiejętności

pedagogicznych, których podstawą jest wiedz o uczniu, szkole i metodach,
sposobach działania, rozwiązywania konfliktów, efektywnej współpracy i
wspierania rozwoju wychowanka.

Kompetencje komunikacyjne nauczyciela – potencjalna zdolność do
podejmowania dialogu z innymi i ze sobą. Przejawiają się łatwością
rozumienia innego człowieka, wczuwania się w niego, uczciwego
utożsamiania się z jego przeżyciami, akceptowania go bezwarunkowo

Cel kompetencji komunikacyjnych:

•

Koordynacja zachowań instrumentalnych osób podejmujących
aktywność komunikacyjną.

Intencja kompetencji komunikacyjnych:

•

Wzajemne

oddziaływanie

poprzez

nawyki

werbalne

i

pozawerbalne.

Komunikowanie w procesach edukacyjnych – porozumiewanie się
nauczyciela z uczniami, ale także z ich rodzicami, z innymi nauczycielami i
osobami w szkole.

Komunikat – zawiera treść, określa charakter relacji między osobami
porozumiewającymi się.

Cechy komunikacji rozwiniętej stosowane przez nauczyciela:

•

Jasność, prostota, precyzyjność, konkretność wypowiedzi

•

Rozwijające

zmysły

dociekliwości,

analizowania

własnych

zachowań

•

Kształcące zdolności rozstrzygania konfliktów na zasadzie
rozwiązywania problemu a nie przymusu

•

Bezpośrednio komunikujące swoje uczucia i potrzeby

•

Umożliwiające postrzeganie świata w różnych relacjach między
abstrakcją a konkretami

•

Stosując subtelne rozróżnienia pojęciowe

•

Przekonywujące o względności, łatwości sądów, szanujące inne
punkty widzenia

•

Łatwo

operujące

materiałem

abstrakcyjnym,

normami

i

wartościami oraz dostrzegające ich związek z konkretnymi
zjawiskami społecznymi

•

Ujmujące wydarzenia i odległe perspektywy czasowe obok
konkretnych obiektów

Zasady komunikacji pedagogicznej:

•

Dialog (środkiem jest czynne słuchanie i mówienie)

•

Otwartość na informacje zwrotne

•

Język akceptacji i komunikaty w formie „ja”

•

Partnerstwo, uczciwość i tolerancja

•

Bliskość, bezpośredniość intelektualna, emocjonalna i duchowa,

•

Dualność i dwustronność, tj. relacja między dwoma podmiotami
(lub jednostką i grupą)

•

Jedność aktywności ze słowem (eliminuje dwulicowość)

•

Luki informacyjne (występuje przy asymetrii posiadanych
informacji przez rozmówców, co motywuje do słuchania)

•

Jakość i ilość informacji (warunkujące prawdomówność, zgodność
faktów ze słowami i dostosowanie się do potrzeb tematu).

Formy komunikowania:

•

Komunikacja

werbalna

–

środki

fonacyjne

związane

z

indywidualnymi cechami fizycznymi mówcy – intonacja, barwa
głosu, zabarwienie emocjonalne

•

Komunikacja niewerbalna - pozasemantyczne cechy języka i
zachowania

ludzkiego–

środki

mimiczno-gestykulacyjne,

kinestetyczne i proksemiczne

•

Komunikacja jednokierunkowa

•

Komunikacja wielokierunkowa

Warsztat pracy nauczyciela – precyzyjnie dobrane do poszczególnych
celów programowych zasoby informacyjne, środki dydaktyczne (media),
narzędzia i urządzenia techniczne, pozwalające na osiągnięcie najwyższego
poziomu oczekiwanych rezultatów.

Ujęcie szersze:
Warsztat pracy nauczyciela – układ celowo dobranych procedur
postępowania, sposób i metod działania, dokumentów prawnych i
planistyczno-organizacyjnych, a tekże źródeł wiedzy i środków materialno-
technicznych, służących uczniom do uczenia się, a nauczycielowi do
nauczania, opieki i wychowania oraz doskonalenia pracy zawodowej

Ujęcie węższe:
Warsztat pracy nauczyciela – wyposażenie i urządzenie szkoły oraz
sprawne i metodyczne wykorzystywanie w działalności nauczycielskiej
instrumentarium medialnego, a więc przy pomocy naukowych i środków
dydaktycznych, zwanych dzisiaj mediami i technologiami informacyjnymi.

„Warsztatowa infrastruktura szkoły”:

1.

Pracownie:

a.

Klasy edukacji wczesnoszkolnej

b.

Przedmiotowe

c.

Stanowiące miejsce realizacji specjalnych, specyficznych lub
usługowych

funkcji

w

procesie

edukacyjnym,

np.

pracowanie

internetowe,

komputerowe,

laboratoria

językowe, czytelnie – mediateki, gabinety terapeutyczne,
pracownie fotograficzne, poligraficzne, audiowizualne,
studia radiowo-telewizyjne.

2.

Gabinety:

a.

Uzupełniające pracownie

b.

Pomocy naukowych

1.

Przegląd najważniejszych pojęć

Ocena – informacja o wyniku uczenia się
Na ocenę składa się wypowiedź (werbalizm) + gest i mimika

Ocenianie osiągnięć uczniów – upewnienie się czy uczniowie opanowali
daną treść nauczania

2.

Podstawowe role i funkcje oceny szkolnej

Role oceny:

•

Dydaktyczna – upewnienie się czy uczniowie opanowali daną treść
nauczania

•

Wychowawcza – zmuszanie siebie do samodzielnej pracy, do
rozłożenia jej, kształtowanie postawy odpowiedzialności za swój
proces kształcenia

•

Społeczna – określenie miejsca ucznia w szkolnej strukturze

W ocenianiu ważne jest:



po co oceniamy



za pomocą jakich środków dokonujemy oceny



kto ocenia



co ocenia



jak ocenia

Funkcje oceny:



informacyjna – dostarcza informacji o poziomie
wiedzy i umiejętności ucznia, uczniowi, rodzicom,
nauczycielom



kontrolna – sprawdza postępy ucznia, jego
możliwości i kierunek rozwoju



motywacyjna – skłania uczniów do wzmożonego
wysiłku poszerzania własnych zainteresowań



emocjonalna



represyjna (restrykcyjna) – nie powinna wystąpić

B. Śliwerski wyróżnia jeszcze dwie funkcje:



afirmacyjna – zaprezentowanie własnych osiągnięć
poza szkołą



dokumentacyjna – ocena w dokumentach – arkusz
ocen

CEL OCENY

Edukacyjny

Rozwojowy

Możliwości dziecka

Program nauki

Sfera rozwoju


Wiedza i umiejętności dziecka

Sposób realizacji

Sfera rozwoju

rozłożony

w

czasie

Zamierzone

efekty

do myślenia

Oczekiwanie wobec dziecka

jako podstawa jego oceny

3.

Psychologiczny aspekt oceniania

Dzięki ocenie następuje:



Poznanie własnych wartości



Nabywanie wiedzy



Kształtowanie zainteresowań



Budowanie właściwej motywacji (oparta na poczuciu
zadowolenia)



Przez otrzymywanie oceny kontrola statusu w grupie



Rozwój psychologiczny, psychospołeczny



Określenie siebie w stosunku do innych osób w tej samej
grupie



Poznanie zakresu wiedzy i umiejętności, które trzeba
wyrobić

4.

Rola nauczycieli w systemie oceniania uczniów

Nauczyciel powinien:



Znać jasno i precyzyjnie określone kryteria oceniania i podać je
uczniom i rodzicom; to jak i za co ocenia.



Uwzględniać indywidualne predyspozycje i możliwości ucznia



Wskazywać wyodrębnione pozytywne elementy (dobre cechy), ale
także uwzględniać niedociągnięcia.



Oceniać poziom wiedzy i umiejętność myślenia



Uwzględnić to co uczeń umie z na dany temat, rozumie z danego
zagadnienia , potrafi w danej dziedzinie

Dobre ocenianie:



nie etykietuje ucznia



ocena nie zwiera krytyki oceny



uwzględnia możliwości dziecka



nie pełni funkcji kary lub nagrody



uwzględnia postęp jaki dokonał się w dziecku



zachęca do dalszej pracy



uświadamia, że wysiłek się opłaca

Ocenienie

Znaczenie oceny

Walory

Ograniczenia

Kształtujące

Zbliżanie się do
celu kształcenia

Wspomaganie
rozwoju

Tendencyjność

Sumujące

Etapowy

bądź

końcowy

stan

osiągnięć

Ocena
wykształcenia

Kategoryczność

Opisowe

Wielostronna
charakterystyka
ucznia

Indywidualizacja
ocen

Wieloznaczność

Analityczne

Szczegółowy
wykaz
umiejętności

Duża

liczba

danych

Rozdrobnienie

Ocena opisowa – nieformalne informacje o wyniku kształcenia z
rozbudowanym

komentarzem

pisemnym.

Zastosowanie

języka

potocznego obejmuje szeroki zakres obserwacji dokonanych przez
nauczyciela. Jest bogata w środki zachęty i rady dla ucznia.

Stopień szkolny – zakodowany sygnał. Skala stopni jest umowna, symbole
mają różne znaczenie w różnych systemach kształcenia, różnych
przypadkach stosowania.

Wśród oceniania wewnątrzszkolnego wyróżnia się:

Ocenę dydaktyczną – określającą poziom osiągnięć ucznia

Ocenę społeczno-wychowawczą – uwzględnia kontekst osiągnięć

ucznia, pełni funkcję motywacyjną

Ocenę śródroczną

Ocenę końcową

Ocena opisowa – stosowana w klasach I – III SP, wymaga od nauczyciela
znajomości: celów kształcenia, z którymi wiążą się cele ocenienia,
właściwości psychofizycznych uczniów, świadomości co się ocenia, za co,
kogo się ocenia i na jakiej podstawie

W szkole herbartowskiej przy ocenianiu uczniów niezmierną wagę
przywiązuje się do:

Wiadomości szkolnych

Podporządkowanie się do wymagań nauczyciela

Posłuszeństwa wobec nauczyciela

Wzorowego przygotowania do lekcji

Aktywnego uczestnictwa w lekcji

Wskazówki dotyczące prawidłowego oceniania szkolnego:

Każdy uczeń jest oceniany sprawiedliwie

Wszystkie oceny są jawne

Rodzice i uczniowie są, co tydzień informowani w formie pisemnej o

postępach dydaktycznych i uzyskanych ocenach

Oceniane są wszystkie formy aktywności ucznia

Nie określa się limitów wystawionych ocen

Dwa razy w semestrze uczeń ma prawo nie przygotować się do lekcji i

dwa razy nie odrobić pracy domowej; powinien jednak zgłosić ten fakt
asystentowi przed lekcją

Każdy uczeń ma prawo do pomocy merytorycznej i wychowawczej

nauczyciela na wyznaczonych zajęciach konsultacyjnych i dyżurach
pedagogicznych

W przypadku ocen cząstkowych uczeń otrzymuje punkty za następujące
formy swojej aktywności:

Wypowiedzi ustne

Wypowiedzi pisemne (prace klasowe, kartkówki)

Prace projektowe (indywidualne lub grupowe)

Zadania domowe

Systematyczność

Poprawność prowadzenia notatek w zeszytach

Ocena – ocena o wyniku kształcenia wraz z komentarzem.

Stopień szkolny – symbol spełnienia wymagań programowych

Lista zarzutów wobec stopni:

1.

Stopnie nie mają głębszego sensu

a.

Ocena jest różna w różnych szkołach i u różnych nauczycieli

b.

Wiele szkół nie dba o politykę ocenową

c.

Pojedynczy symbol nie może przedstawić osiągnięć
pedagogicznych

d.

Nauczyciele oceniają często przypadkowo i niedbale

e.

Stopnie często są stosowane jako kara i środki
dyscyplinujące

2.

Stopnie są pedagogicznie błahe

a.

Stopnie są tylko symbolami

b.

Najważniejsze wyniki są nieuchwytne

c.

Ocena jest oceną nauczyciela a nie oceną własną ucznia

Rodzaje oceniania:

1.

Ocenianie intuicyjne

a.

Kolejność ocenienia prac

b.

Wcześniejsze oceny ucznia i innych uczniów

c.

Pochodzenie etniczne

d.

Płeć ucznia

2.

Ocenianie analityczne

a.

Wykonywanie czynności składającej się na pomiar

… oceniania szkolnego

1.

Efekty…

a.

Efekt pierwszeństwa

b.

Efekt świeżości

c.

Efekt kontrastu

d.

Efekt kontekstu

e.

Efekt aureoli

f.

Efekt diabelski

2.

Efekty kulturowe

a.

Efekt płci

b.

Efekt etniczny

c.

Efekt optymizmu

d.

Efekt negatywizmu

e.

Efekt

3.

Efekty niedostatku informacji

a.

Efekt potwierdzenia

b.

Efekt pośpiechu

c.

Efekt ostrożności

Agresję definiuje się najczęściej jako świadome, zamierzone działanie,
mające na celu wyrządzenie komuś szeroko rozumianej szkody - fizycznej,
psychicznej lub materialnej. Jej charakterystyczną cechą jest używanie
przez kogoś siły fizycznej lub psychicznej wobec osoby o zbliżonych
możliwościach, mającej zdolność skutecznej obrony. Agresja jest często,
lecz nie zawsze, sposobem wyrażania złości. W szczególnych warunkach
agresja może przeradzać się w przemoc.

Agresja

–

zachowanie

zmierzające

do

wyładowania

swojego

niezadowolenia lub gniewu na osobach lub rzeczach.

Agresja – zachowanie występujące w formie ataku skierowanego przeciw
określonym osobom lub przedmiotom, wyrządzając szkody moralne lub
materialne będące wskutek tego przedmiotem dezaprobaty społecznej.

Rodzaje agresji: (ze względu na dominację czynnika)



Instrumentalna – zachowanie agresywne jest sposobem na
osiągnięcie celu i zaspokojenie potrzeby, korzyści.



Naśladowcza – jednostka poprzez obserwację otoczenia uczy się
zachowań agresywnych i powiela je.



Emocjonalna: wynika z ograniczenia swobody i utrudniania działań
jednostki, kierowana jest bezpośrednio na źródło frustracji lub
zostaje przemieszczona.



Spontaniczna – wykonanie ataku agresywnego np. niszczenie.

Rodzaje agresji: (ze względu na formy)



Fizyczna – atak na inną osobę, w którym atakujący posługuje się
określonymi częściami ciała lub narzędziami, zadając ból lub
wyrządzając szkody osobie będącej przedmiotem agresji.



Słowna – agresor posługuje się bodźcami werbalnymi, szkodliwymi
dla osoby atakowanej, wywołuje u nich strach, poczucie krzywdy,
odrzucenie życiowe.



Psychiczna – mobbing - dręczenie

Formy agresji:



Czynna – agresor podejmuje działania na szkodę podmiotu agresji.



Bierna – agresor powstrzymując się od określonych działań,
powoduje niekorzystne konsekwencje dla osoby atakowanej.



Bezpośrednia – bezpośrednie ataki na osoby, przedmioty będące
źródłem frustracji (bicie, podstawianie nogi, przezywanie,
wyśmiewanie).



Pośrednia – agresja zmierza do wyrządzenia szkody w okrężny
sposób, tak, że ofiara nie wie, kto jest jego agresorem
(donosicielstwo, skarżenie).

Czynniki agresji:

•

czynnik wrodzony – występuje u wszystkich ludzi jednakowo –
wrodzone możliwości do agresji

•

czynnik aktywnościowy – ujawnia się podczas przypadkowych
konfliktów i związanych z nimi frustracji

•

czynnik frustracyjny – zależy w dużym stopniu od środowiska o
postaw rodzicielskich

•

czynnik naśladowczy – zależy głównie od środowiska domowego

•

czynnik instrumentalny – jest w dużej mierze podatny na wpływy
wychowawcze

Objawy agresji wg Tyszkowej:

•

wykonywanie niecelowych ruchów rękami, głową, nogami

•

obgryzanie paznokci

•

skubanie odzieży

•

rozkręcanie pióra lub długopisu

•

zaczerwienie twarzy

•

rozszerzenie źrenic

•

błyszczący lub szklisty wzrok

•

spotniałe dłonie

•

ogólne zahamowanie ruchowe

•

apatia w zachowaniu

•

reagowanie płaczem

•

wybuchy złości

•

napięcie emocjonalne

Elementy, które wpływają na powstawanie agresji wg Sobockiego:

•

obniżenie wyników nauczania

•

hamowanie aktywności uczniów

•

zwiększenie rygoru

•

stosowanie kar

•

nieuważne i niesprawiedliwe ocenienie uczniów

•

brak zrozumienia uczniów

•

brak życzliwości wobec uczniów

•

zachowanie wybuchowe i agresywne nauczyciela

•

wywołanie postawy lękowej

•

brak empatii

•

przewlekły niepokój i lęk

•

zagubienie

•

samotność

•

osamotnienie

•

ograniczenie „własnej wolności”

•

nikłe poczucie własnej wartości

•

niepewność

•

brak wewnętrznego poczucia bezpieczeństwa

•

brak wyładowania negatywnych emocji

Zasady, do których należy się dostosować, aby zapobiec agresji wg
Adamka

•

akceptacja innych

•

współdziałanie z innymi

•

kształtowanie właściwych postaw społecznych

•

kształtowanie właściwego systemu wartości, norm i reguł
postępowania

•

umiejętność wartościowania siebie

•

rozwijanie cech indywidualnych składających się na osobowość

•

samodzielne dochodzenie do wiedzy

•

partnerski ważny kontakt z rodzicami

•

niestosowanie ostrych kar

•

brak napięcia

•

brak doświadczeń odrzucenia i nadopiekuńczości

•

empatyczne traktowanie

Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem (
fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia
wówczas, gdy osoba słabsza (ofiara) poddana jest przez dłuższy czas
negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych (sprawcy
przemocy).

Formy przemocy szkolnej:

•

bezpośrednia przemoc fizyczna - bicie, kopanie, plucie popychanie,
szarpanie, wymuszanie pieniędzy, zabieranie przedmiotów,
niszczenie własności, przezywanie, wyśmiewanie

•

bezpośrednia przemoc słowna i niewerbalna - dokuczanie,
przezywanie, wyśmiewanie, wyszydzanie, obrażanie, ośmieszanie,
grożenie, rozpowszechnianie plotek i oszczerstw (również poprzez
sms-y i internet), pokazywanie nieprzyzwoitych gestów

•

pośrednie formy przemocy - namawianie innych do ataków
fizycznych lub słownych, naznaczanie, wykluczanie i izolowanie z
grupy

Czynniki ryzyka wystąpienia przemocy w szkole:

1. Niewłaściwy system norm m.in.:

•

sprzeczność koncepcji wychowania i postępowania

•

normy preferujące użycie siły

•

nieprzestrzeganie norm przez osoby znaczące

2. Brak reakcji na zachowania agresywne m.in.:

•

brak reakcji na drobne wykroczenia typu wagary, spóźnienia,
graffiti

•

brak reakcji ze strony nauczycieli na zachowania agresywne
uczniów, bagatelizowanie ich

•

konflikty długo pozostają nierozwiązane, brak skutecznej
mediacji

•

bierność świadków

3. Czynniki związane z organizacją nauczania m. in.:

•

nuda, brak zagospodarowania czasu

•

ograniczenie przestrzeni, zagęszczenie, hałas

•

brak możliwości relaksu i odprężenia (dla uczniów i nauczycieli)

•

mała ilość zajęć pozalekcyjnych zajęć pozalekcyjnych.

4. Czynniki związane z relacjami uczeń - nauczyciel - rodzic m. in.:

•

brak autentycznego kontaktu i dialogu miedzy uczniami,
nauczycielami i rodzicami

•

wysoki poziom frustracji wśród nauczycieli.

Rodzaje przemocy:
Przemoc fizyczna: bicie, popchnięcia, podcinanie, wymuszanie pieniędzy,
zamykanie w pomieszczeniach, niszczenie własności, kopanie, plucie,
Przemoc słowna: przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, ośmieszanie,
plotkowanie, namawianie się, szantażowanie, obrażanie
Przemoc bez użycia słów i kontaktu fizycznego:wrogie gesty, miny ,
izolowanie, manipulowanie związkami przyjaźni.

Ofiara przemocy – cechy charakterystyczne:Cechy ofiary pasywnej:

•

jest wrażliwa i nieśmiała

•

ostrożna w kontaktach z innymi

•

ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej

•

jest niepewna i lękowa

•

nie potrafi się bronić, atakowana - płacze, wycofuje się,
ucieka

•

czuje się małowartościowa, nie potrafi właściwie ocenić
swojej sytuacji

•

ma poczucie osamotnienia i opuszczenia

•

zwykle nie ma w klasie żadnego dobrego przyjaciela

•

ma negatywne nastawienie do stosowania przemocy

•

może być słabsza fizycznie (dotyczy to zwłaszcza chłopców)

•

często ma lepszy kontakt z dorosłymi niż z rówieśnikami

•

może mieć bliższe od przeciętnych kontakty z rodzicami,
szczególnie z

matką

(ta bliskość

często

oznacza

nadopiekuńczość)

2.

Cechy

ofiary

prowokującej:ma

problemy

z

koncentracją,

skupieniem się

•

wyróżnia

się

niespokojnym

zachowaniem,

często

nadaktywnością

•

wprowadza zamieszanie, niepokój

•

wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia

•

jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów z
kolegami

•

jej zachowanie może być odbierane przez większość klasy
jako prowokujące i może powodować negatywne reakcje ze
strony innych.

Mobbing – terror psychiczny, tyranizowanie, osaczanie

Bullying – każdego rodzaju, słowne i fizyczne znęcanie się nie tylko
werbalne, odrzucenie społeczne.

Cechy mobbingu:

•

Dokuczanie ma charakter ciągły

•

Trwa przez długi czas

•

Ukrywany przed otoczeniem

•

Działanie celowe, nieuświadomione

•

Ofiara zawsze słabsza pod względem ruchowym i psychicznym

•

Izolowanie ofiary ze środowiska

•

Ośmieszanie i poniżanie ofiary

•

Używanie słów i zachowań godzących w godność człowieka i
jego podstawowe prawa

Skutki mobbingu:

•

Występowanie lęku i depresji

•

Obniżony poziom samooceny

•

Odizolowanie

Ewaluacja to proces systematycznego gromadzenia informacji o
rzeczywistości,

których

otrzymanie,

przeanalizowanie

umożliwia

sformułowanie wniosków o jakości i efektywności ewaluowanych
obiektów

Rodzaje ewaluacji:

•

Ewaluacja diagnostyczna może być wstępna (na każdym etapie
kształcenia), końcowa i prognostyczna. Jest ważna dla nauczyciela
i ucznia. Dostarcza informacji do planowania celów, pozwala
prześledzić drogę rozwoju każdego ucznia, usprawnia organizację
procesu edukacji.

•

Ewaluacja

formatywna

(ukierunkowująca,

towarzysząca,

równoległa) w trakcie procesu nauczania zdaje sprawę z etapu
realizacji zamierzonych celów. Jej zadaniem jest wskazanie
uczniowi, jakie etapy przebył, jakie są jego osiągnięcia, na jakie
trudności napotkał, jakie ma braki. Nauczycielowi dostarcza
informacji o przebiegu procesu nauczania – uczenia się, o
skuteczności jego metod pracy z uczniami oraz o występujących
trudnościach. Ewaluacja formatywna nie musi kończyć się
wystawieniem ocen.

•

Ewaluacja podsumowująca (sumatywna – zbiorcza, konkluzywna)
to wystawienie oceny każdemu uczniowi po pewnym etapie
kształcenia jako poświadczenie osiągniętych wyników (promocje,
egzamin), podsumowuje dany proces dydaktyczno – wychowawczy
po jego zakończeniu w celu zebrania wyników, ich analizy i
wyciągnięcia wniosków na przyszłość. Jej zaletą jest ujęcie całości
otrzymywanych wyników, wadą – brak możliwości dokonywania na
bieżąco ulepszeń.

•

Ewaluacja sumująca to wartościowanie wyników końcowych
edukacyjnych projektu rozwojowego. Polega na zbieraniu i
interpretacji danych pozwalających udowodnić zależność między
przebiegiem działań innowacyjnych a uzyskanymi wynikami
końcowymi. Wymaga ograniczonej ilości wysokowartościowych
danych

oraz

umiejętności

operowania

poprawnymi

metodologicznymi modelami analizy i syntezy danych. Głównym
narzędziem tej ewaluacji jest metoda reprezentatywna – sposób
zbierania

i

interpretacji

danych

opartych

na

rachunku

prawdopodobieństwa. Badacz zbiera tylko tyle danych, ile
potrzebuje do dostarczenia dokładnego odzwierciedlenia struktury
badanej populacji pod określonym względem, a następnie poddaje
te dane analizie sprawdzającej statystyczną istotność określonych
zależności.

•

Ewaluacja kształtująca jest wartościowaniem wyników bieżących
edukacyjnych projektu rozwojowego. Jest bogatsza od ewaluacji
sumującej o „wejścia” i „kontekst”. Nakłada na ewaluatora
szerokie obowiązki: projektowania, dokonywania i interpretacji
wyników, wszechstronnych badań nad ocenianym programem.

•

Ewaluacja zewnętrzna jest przygotowana i przeprowadzona przez
osoby czy instytucje nie związane bezpośrednio z poddawanymi
ewaluacji programami, projektami, procesami w celu analizy i
oceny jakości pracy danej placówki oświatowej. Ewaluator
zewnętrzny ma możliwość bardziej obiektywnego dostrzeżenia
różnych

aspektów

ewaluowanego

obiektu

niż

ewaluator

wewnętrzny.

•

Ewaluacja wewnętrzna jest procesem złożonym, wymagającym
dużo czasu, zaangażowania i świadomości jej znaczenia dla pracy
szkoły. Prowadzona jest z reguły przez zespół nauczycieli i dotyczy
wybranego aspektu pracy szkoły.

•

Autoewaluacja ewaluator dokonuje ewaluacji własnej pracy, kiedy
podmiot i przedmiot ewaluacji jest w jednej osobie. Jej celem jest
ocena jakości własnej pracy i dokonanie ewentualnych zmian.

Funkcje ewaluacji:

•

planowanie rozwoju szkoły, planowanie rozwoju zawodowego
nauczyciela – ewaluatorzy zbierają informacje od podmiotów
zainteresowanych rozwojem szkoły, czyli od uczniów, nauczycieli,
rodziców, władz szkolnych w celu uwzględnienia ich opinii w
podejmowaniu

odpowiednich

decyzji

oraz

podniesienia

efektywności przeprowadzanych przedsięwzięć,

•

sprawozdanie z działalności danej szkoły, danego nauczyciela –
ewaluacja analizuje i ocenia jakość osiąganych wyników, dzięki niej
można uświadomić sobie i innym osiągnięte rezultaty, sukcesy i
porażki,

•

rozpoznanie, potwierdzenie oraz zbadanie potrzeb i problemów
związanych z jakością pracy szkoły, nauczyciela, dzięki niej można
zdać sobie sprawę z istniejących deficytów i poprzez odpowiednie
decyzje doprowadzić do ich likwidacji.