PRAWO ADMINISTRACYJNE - ĆWICZENIA

MGR EWA GÓRAL ROK 2005/2006

28.10.2005

Kontrola - funkcja organu podlegająca wyłącznie na sprawdzeniu (możliwości) działalności innych organów, podmiotów bez stałych możliwości wpływania na działalność organów czy jednostek kontroli - porównanie stanu postulowanego ze stanem rzeczywistym, sprawdzenie rozbieżności i wysunięcie wniosków mających na celu usunąć w przyszłości te rozbieżności.

Organ kontrolujący nie ponosi odpowiedzialności, za działalność organów czy jednostek kontrolowanych, odpowiada jedynie za prawidłowość przeprowadzonych wyników kontroli.

Nadzór - sytuacja, w której organ nadzorujący wyposażony jest w środki oddziaływujące na postępowanie organu czy jednostek nadzorowanych. Dwie kategorie środków na nadzoru:

• oddziałowywanie merytoryczne np. wstrzymanie wykonania uchwały, stwierdzenie nieważności uchwały

• środki nadzoru personalnego np. zawieszenie członków zarządu w wykonywaniu czynności, ustanowienie zarządu komisarycznego.

Przepisy prawa muszą określać środki nadzoru - prawna lista środków nadzoru - organ nadzorujący może używać tylko wskazanych przez przepisy prawa środków i tylko w sytuacjach przez prawo przewidzianych.

Organ nadzorujący - ponosi odpowiedzialności za działalność organów czy jednostek nadzorowanych, ale tylko w zakresie spraw, które nadzoruje.

Kierownictwo- kontrola+ nadzór; sytuacja, w której organ kierujący może używać wszelkich środków, które nie są zabronione przepisami prawa.

Organ kierujący - ponosi pełną odpowiedzialność za działalność organów czy jednostek kierowanych.

Koordynacja- uprawnienie wykonywane przez organ w stosunku do innych organów lub instytucji, które nie są im bezpośrednio podporządkowane, są to z reguły jednostki podporządkowane innym organom lub ze swej istoty samodzielne. Organ koordynujący może używać wszelkich środków, w celu zharmonizowania działalności tych jednostek czy instytucji.

Organ koordynujący - nie ponosi odpowiedzialności za działalność organów czy jednostek koordynowanych, a jedynie za efekty działalności koordynującej.

RODZAJE KONTROLII:

1. Inspekcje - kontrola sprawowana w drodze bezpośredniej obserwacji zachowania się podmiotu kontrolowanego albo efektów jego działania.

2. Lustracja - bada się rzeczywisty stan badanego podmiotu.

3. Rewizja - kontrola finansowa, polega na zbadaniu stanu faktycznego środków majątkowych kontrolowanej jednostki z dokumentacją, a także podlega ocenie prawidłowości dysponowania tymi środkami.

4. Wizytacja - kontrola mająca na celu sformułowanie ogólnej i szerszej oceny realizacji przez kontrolowana jednostkę nałożonych na nią zadań.

wg zakresu kontroli:

1. Pełna - całokształt działania kontrolowanego organu, zakres kompetencji, sposób realizacji zadań, badanie przestrzegania przepisów prawa, dyscypliny budżetowej.

2. Ograniczona - przedmiotem jest określony fragment bądź wycinek jednostki kontrolowanej.

wg etapów kontroli;

1. wstępna - włącznie z określonymi obowiązkami podmiotu kontrolowanego, przed podjęciem działania

2. faktyczna - przeprowadzana w trakcie działania / towarzyszy procesowi działania

3. następcza - podejmowana po działaniu - ocena wyników działania, prawidłowość przebiegu działania, formułuje się wnioski, zalecenia

wg sytuacji podmiotu kontrolującego wobec kontrolowanego

1. wewnętrzna

2. zewnętrzna

KONTROLA ZEWNĘTRZNA

• niepaństwowa - przepisy prawa nie przyznają wprost podmiotom praw do kontroli administracji publicznej, prawo to musi być wyinterpretowanie z przepisów ustanawiających podstawę ustroju państwa, a także z przepisów przyznających prawo zwracania się do organu z wnioskami, skargami, zażaleniami, odwołaniami( pośrednio wynika z konstytucji); organy społeczne są uprawnione do kontroli

• państwowa - Sejm, Senat, Prezydent, NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Państwowa Inspekcja Pracy, Sądy i Trybunały.

Sejm - na sesjach poprzez działalność Marszałka Sejmu, Prezydium, komisji sejmowych ( stałych i nadzwyczajnych), za pośrednictwem posłów ma możliwość podejmowania uchwał, Sejm lub jego organy zajmują stanowisko w sprawach orzeczeń i informacji Trybunału Konstytucyjnego, informacji Trybunału Stanu, sprawozdań i uwag Rzecznika Praw Obywatelskich, sprawozdań i informacji NIK; podejmowanie rezolucji, apele, oświadczenia( największe znaczenie mają rezolucje). Rada Ministrów - Sejm rozpatruje projekty ustawy budżetowej, innych planów finansowych państwa, a w szczególności założenia polityki i społeczno - gospodarcze rządu. Komisje - powoływane są do rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu; wyrażają opinie w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka Sejmu, prezydium; Posłowie - interpelacje, zapytania kierowane do Rady Ministrów lub poszczególnych jej członków.

Senat - analogicznie jak Sejm

Prezydent - wydaje rozporządzenia i zarządzenia, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, ma prawo do obsady stanowisk: państwowych, cywilnych, wojskowych, a nadto nadawania orderów, odznaczeń, tytułów honorowych.

NIK - naczelny organ kontroli państwowej, podlega Sejmowi; do zakresu jego działań należy:

• kontrola działalności organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych punktu widzenia ich legalności, celowości, rzetelności i gospodarności - to obligatoryjnie; fakultatywnie - kontroluje działalność organów jednostek samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, rzetelności; oraz działalność jednostek organizacyjnych przedsiębiorców w zakresie, w jakim wykorzystują oni majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz w zakresie, w jakim wywiązują się ze swoich obowiązków wobec państwa, a także z punktu widzenia ich legalności i gospodarności:

Obowiązki NIK wobec Sejmu - przedkłada on Sejmowi:

• analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej

• opinię o przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów

• informację o wynikach kontroli

• wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm określonych problemów związanych z działalnością organów wykonujących zadania publiczne

• wystąpienie zawierające wynikające z kontroli zarzuty dot. działalności osób wchodzących w skład Rady Ministrów lub kierujących urzędami centralnymi.

Struktura NIK:

Posiada 2 organy: kolegium NIK ( 3 lata kadencji) i prezes NIK ( 6 lat kadencji)

KOLEGIUM NIK - zatwierdza analizę wykonania budżetu państwa i złożeń polityki pieniężnej, sprawozdanie z działalności NIK w roku ubiegłym, uchwala opinię o przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów, rozpatruje wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm określonych problemów związanych z działalnością organów wykonujących administrację publiczną, wystąpienia zawierające wynikające z kontroli zarzuty, plan pracy NIK ( okresowy), projekt statutu, projekt budżetu.

PREZES NIK - powoływany przez Sejm za zgoda Senatu na 6 lat, ponownie może być wybrany tylko raz; uprawnienia - może występować do Trybunału Konstytucyjnego wnioskami o stwierdzenie zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy z Konstytucją, Ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, z wnioskiem stwierdzenie zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych oraz o rozstrzygnięcie sporów kompetencyjnych powstałych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

- jednostki organizacyjnymi NIK są departamenty i delegatury.

Postępowanie kontrolne:

- podejmuję kontrole z własnej inicjatywy na podstawie okresowych planów pracy, doraźne kontrole przeprowadzane są na wniosek Prezesa Rady Ministrów lub Prezydenta, na zlecenia Sejmu i jego organów.

- kontrole przeprowadzają pracownicy NIK zwani kontrolerami, na podstawie legitymacji służbowej, imiennego upoważnienia określającego jednostkę kontrolowana i podstawę prawną przeprowadzenia kontroli.

- przeprowadzane jest w siedzibie jednostki kontrolowanej, w miejscu i czasie wykonywania przez te jednostkę zadań, a gdy wymaga tego dobro kontroli to postępowanie przeprowadza się w dni wolne od pracy i poza godzinami pracy.

- kontroler może poruszać się swobodnie po terenie jednostki kontrolowanej, a kierownik tej jednostki ma obowiązek ułatwić i zapewnić warunki w szczególności przedłożyć żądane dokumenty, materiały, zapewnić terminowe udzielenie wyjaśnień przez pracowników jednostki kontrolowanej, urządzenia techniczne, środki transportu, osobne pomieszczenie.

- kontroler ustala stan faktyczny na podstawie zebranych dowodów: dokumentów, zabezpieczonych rzeczy, wyników oględzin, zeznań świadków, opinii biegłych, wyjaśnień, oświadczeń.

Sporządzenie protokołu:

Sporządza się go po kontroli i musi on zawierać:

- opis stanu faktycznego

- przyczyny, rozmiar i skutki nieprawidłowości, (jeżeli takie są) oraz osoby odpowiedzialne za ich powstanie

- podpisy: kontrolera, kierownika jednostki kontrolowanej; kierownik jednostki kontrolowanej może odmówić podpisania protokołu i zgłosić zastrzeżenia, co do ustaleń zawartych w protokole i ma na to 14 dni

*analiza zastrzeżeń

w razie ich uwzględnienia kontroler zmienia protokół w całości lub w części

odmowa ich uwzględnienia - kontroler przedstawia swoje stanowisko na piśmie zgłaszającemu zastrzeżenia - zgłaszający kierownik ma 7 dni na zgłoszenie umotywowania do dyrektora właściwej jednostki organizacyjnej NIK, dyrektor przekazuje je do rozpatrzenia komisji odwoławczej, komisja odwoławcza podejmuję uchwałę w przedmiocie zastrzeżeń i przekazuję tę uchwałę prezesowi NIK lub upoważnionemu wiceprezesowi; prezes ją zatwierdza i wtedy staje się ostateczna lub jej nie zatwierdza i wtedy przekazuje ją do komisji rozstrzygającej i uchwała owej komisji jest dopiero rozstrzygająca.

Na wniosek kontrolera kierownik jednostki kontrolowanej zwołuję naradę pokontrolną i omawia się nieprawidłowości i wnioski; następnie po przeprowadzonej kontroli NIK przekazuje kierownikowi jednostki kontrolowanej ( w razie potrzeby kierownikowi jednostki nadrzędnej),a także właściwym organom państwowym i samorządowym tzw. Wystąpienie pokontrolne. Wystąpienie to zawiera ocenę kontrolowanej działalności, a także uwagi i wnioski służące usunięciu nieprawidłowości; kierownik jednostki kontrolowanej ma obowiązek powiadomić NIK o podjętych działaniach lub przyczynach ich nie podjęcia, a także o sposobie wykorzystania uwag i wniosków.

W oparciu o protokół i wystąpienie pokontrolne sporządza się informację o przeprowadzonej kontroli, którą następnie przekazuje się Sejmowi, Prezesowi Rady Ministrów, wojewodom, organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego.

Organy inspekcji, rewizji działające w administracji rządowej i samorządowej mają obowiązek współdziałania z NIK, przedkładania dokumentów, wyników przeprowadzonych prze siebie kontroli, przeprowadzenia kontroli wspólnej i pod przewodnictwem NIK, a także przeprowadzenia kontroli doraźnej na jej zlecenia.

Rzecznik Praw Obywatelskich ( RPO)

Rola RPO w kontroli administracji polega na badaniu czy na skutek działania lub zaniechania podmiotów administracyjnych nie nastąpiło naruszenie praw i wolności obywatel. RPO podejmuje działania z własnej inicjatywy lub na skierowane do niego pismo, wniosek. Wniosek mogą złożyć: obywatele, ich organizacje, a także organy samorządowe; wniosek jest niesformalizowany i wolny od opłat. Po zapoznaniu się z wnioskiem RPO może:

- podjąć działanie

-nie podjąć działania

- wskazać wnioskodawcy przysługujące mu środki działania

- przekazać sprawę wg właściwości

RPO postępowanie wyjaśniające może prowadzić sam lub przy pomocy innych organów np. prokuratury. Może on wystąpić do Sejmu, aby zlecił przeprowadzenie kontroli NIK. Jeśli postępowanie potwierdzi naruszenie wolności i praw obywateli to:

- RPO może wystąpić do podmiotu kontrolowanego lub organu nadrzędnego o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa

- żądać postępowania w sprawach cywilnych

- może uczestniczyć w postępowaniu cywilnym na prawach przysługujących prokuratorowi w kwestiach administracyjnych, może żądać wszczęcia postępowania administracyjnego, przystąpić do już toczącego się postępowania administracyjnego uczestniczyć w nim na prawach przysługujących prokuratorowi; może wnieść skargę na decyzję administracyjną do sądu administracyjnego może uczestniczyć w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

- organ, do którego RPO skierował swoje wystąpienie zobowiązany jest w terminie nie dłuższym niż 30 dni poinformować o zajętym stanowisku lub podjętych działaniach.

Rzecznik Praw Dziecka ( RPD)

Jego rola polega na kontrolowaniu administracji w zakresie przestrzegania praw dziecka określonych w Konstytucji, Konwencji ONZ o prawach dziecka z 1989r. i określonych w innych przepisach prawa. RPD ma upoważnienia wobec wszystkich podmiotów administracyjnych. Może domagać się udostępnienia akt, żądać informacji, wyjaśnień, występować do organu o podjęcie działań należących do ich kompetencji. Adresaci wniosków RPD mają obowiązek odpowiedzieć w terminie 30 dni. RPD przedkłada, co roku sprawozdanie ze swej działalności Sejmowi, a także uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.

30.10.2005

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ( GIODO)

- ma on kompetencje kontrolne, kontroluje przestrzegania przez wszelakie podmioty administracyjne, które przetwarzają dane, prawa każdego do ochrony jego danych osobowych.

- GIODO wybiera Sejm za zgodą Senatu na 4-letnią kadencję

- kontroluje on przestrzeganie i przetwarzanie danych osobowych zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych ( kontroluje podmioty, które to robią)

- wydaje decyzje administracyjne i rozpoznaje skargi dotyczące przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, jak również prowadzenia rejestrów zbioru danych

- w celu zapewnienia realizacji tych zadań ma uprawnienia, (które realizuje sam albo przez upoważnionych inspektorów):

• wstępu od 6:00 do 22:00 za okazaniem legitymacji służbowej i pisemnego upoważnienia do pomieszczenia, w którym zlokalizowany jest zbiór danych, a także prawo wstępu do pomieszczenia, w którym przetwarzane są dane.

• Zażądać pisemnych lub ustnych wyjaśnień

• Wzywać i przesłuchiwać osoby w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do ustalenia stanu faktycznego

• Wglądu do wszelkich dokumentów i danych związanych bezpośrednio z przedmiotem kontroli, jak również ma prawo kopiowania tych dokumentów

• Dokonywać oględzin systemów informatycznych, urządzeń, nośników służących do przetwarzania danych

• Zlecać sporządzenie opinii eksperta

Z przeprowadzonych czynności kontrolnych sporządza się protokół podpisywany przez kontrolera i administratora danych.

Gdy stwierdzi, że na stąpiło naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych to inspektor występuje do GIODO o nakazanie w drodze decyzji administracyjnej przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Może on wnioskować o:

- uzupełnienie, uaktualnienie, udostępnienie, nie udostępnienie danych; również zastosowanie dodatkowych środków zabezpieczających dane osobowe; domagać się usunięcia danych osobowych. W razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie administratora wypełnia znamiona przestępstwa, to w takim przypadku inspektor kieruje zawiadomienie do prokuratury, załączając dowody jego podejrzeń.

Państwowa Inspekcja Pracy ( PIP)

Jest powołana do kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów zasad BHP. Organami PIP są:

- główny inspektor pracy

- okręgowi inspektorzy pracy

- inspektorzy pracy

Do zadań głównego inspektora pracy należą:

- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, przedkłada opinie, wnioski, oceny właściwym organom

- opiniowanie projektów aktów prawnych dot. prawa pracy

-bierze udział w pracach komisji rządowych badających wypadki przy pracy

Okręgowi inspektorzy pracy maja prawo:

- rozpoznają odwołania od nakazów wydanych przez inspektorów pracy

- prowadzą ewidencję zakładów pacy na terenie należącym do ich właściwości

- ma uprawnienia do wstrzymania wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy, jeśli jego dopuszczenie do eksploatacji mogłoby stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników

Inspektorzy pracy maja prawo:

- bez uprzedzenia, o każdej porze do kontroli zakładów pracy oraz wszystkich pomieszczeń i urządzeń wchodzących w skład kontrolowanej jednostki

- może żądać wyjaśnień od pracowników, informacji, okazania dokumentów

- może się domagać udostępnienia materiałów, próbek i surowców, jeżeli maja one związek z kontrolą

- w razie stwierdzenia nieprawidłowości inspektor ma prawo nakazać kierownikowi zakładu pracy usunięcie stwierdzonych uchybień, wstrzymania robót, skierowania do innych prac pracowników zatrudnionych wbrew przepisom

- mogą występować w sprawach o wykroczenia w charakterze oskarżyciela publicznego - wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej.

Kontrola administracji sprawowana przez Sądy i Trybunały

Sądy administracyjne

Sprawują kontrolę administracji publicznej orzekając w sprawach skarg:

- na decyzje administracyjne

- na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na takie, na które służy zażalenie, kończące albo rozstrzygające sprawę, co do istoty

- w sprawach skarg wydanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

- w sprawach skarg na akty prawa miejscowego, organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej

- skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związku, niebędących aktami prawa miejscowego

- na akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego

- orzekają w prawach na bezczynność organów

Wojewódzkie sądy administracyjne

Rozpoznają wszelkie sprawy sądowo- administracyjne z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona została właściwość NSA

Naczelny Sąd Administracyjny

- rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych

- podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych

- podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo -administracyjnej

- rozstrzyga spory o właściwość pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i samorządowymi kolegiami odwoławczymi, a także spory pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej ( spory o właściwość).

Sądy ubezpieczeń społecznych:

- rozpatrują odwołania od decyzji w sprawach o świadczenia pieniężna z ubezpieczeń społecznych

- tworzone są przez Ministra Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia na podstawie ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych

Sąd antymonopolowy

- rozpoznaje odwołania od decyzji i zażaleń na postanowienia wydane przez:

* Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

* Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji

* Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

* Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego

( termin odwołania 14 dni, dla zażalenia 7 dni)

- może on wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy

- gdy nie ma podstaw do wniesienia odwołania, to je oddala, jeżeli jednak są podstawy do jego wniesienia to zaskarżona decyzję uchyla lub zmienia w całości lub części i orzeka co do istoty sprawy

- jest tylko jeden i działa przy Sądzie Okręgowym w Warszawie

- tworzony na podstawie rozporządzenia przez Ministra Sprawiedliwości

Trybunał Konstytucyjny

Zadania - brak tego w notatkach należy opracować samemu!!!

Postępowanie:

Wszczęcie postępowania przed TK następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego, skargi konstytucyjnej ( art. 145a) uprawnionego podmiotu. TK badając sprawę nie jest związany wnioskami dowodowymi uczestników postępowania i może z urzędu dopuścić dowody, które uzna za celowe do wyjaśnienia sprawy. Sądy i organy administracji publicznej zobowiązane są udostępnić TK wszelkie akta, które wiążą się z rozpoznawaną sprawą. Sędziowie TK mają dostęp do informacji, wiadomości stanowiących tajemnice państwową. Orzekając o zgodności aktu normatywnego lub ratyfikowanej umowy międzynarodowej z Konstytucją, TK bada treść takiej umowy, aktu, kompetencje do jej wydania, dochowania trybu.

Trybunał Stanu

Kontrolna funkcja TS wobec administracji polega na pociągnięciu do odpowiedzialności z naruszenie Konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym w administracji stanowiskiem lub zakresem urzędowania przez osoby zajmujące w niej najwyższe stanowiska. Odpowiedzialności przed TS podlega:

- prezydent

-osoby wchodzące w skład Rady Ministrów

-Prezes NIK

- Prezes NBP

- kierownicy urzędów centralnych

- osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem lub urzędem centralnym

- członkowie KRRiTv

- naczelny dowódca sił zbrojnych

TS rozpatruje sprawę na podstawie i w granicach określonych w uchwale Zgromadzenia Narodowego albo Sejmu. Za czyny niewypełniające znamion przestępstwa TS wymierza łącznie lub osobno następujące kary:

- utratę czynnego i biernego prawa wyborczego na urząd prezydenta, do sejmu, senatu, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

- zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych

- kary określane w przepisach karnych, gdy wypełniają znamiona przestępstwa.

KONTROLA WEWNĄTRZADMINISTRACYJNA

W ramach tek kontroli wyróżniamy:

kontrolę wewnątrz - resortową - mówimy o niej wtedy, kiedy podmiot kontrolujący i kontrolowany podporządkowane są temu samemu organowi naczelnemu lub centralnemu. Pełnią ją wyspecjalizowane jednostki organizacyjne, powołane na podstawie ustawy o Radzie Ministrów z 8.08.1992r. Ustawa ta zobowiązuje do tworzenia w każdym ministerstwie komórki organizacyjnej, biura, wydziału lub wyodrębnionego stanowiska ds. kontroli skarg, wniosków; przy czym nazwę, szczegółowe zadania i zakres kompetencji ( działania) tych jednostek organizacyjnych określają statuty i regulaminy tych urzędów.

kontrola między - resortowa - podmiot kontrolujący i kontrolowany nie są podporządkowane temu samemu organowi centralnemu, a także wtedy, gdy kontrolujący ma kompetencje do kontrolowania podmiotów podlegających wszystkim lub niektórym organom naczelnym i centralnym. W ramach tej kontroli wyróżniamy kontrolę:

- o ograniczonym zakresie - realizowana jest ona przy użyciu różnego rodzaju inspekcji np. weterynaryjne, farmaceutyczne

- kontrola o pełnym zasięgu - kontrola skarbowa, prokuratorska i sanitarna

Kontrola skarbowa

Jej celem jest ochrona interesów i praw majątkowych skarbu państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych. Organami tek kontroli są:

- Minister właściwy ds. finansów publicznych ( naczelny organ kontroli skarbowej)

- Generalny inspektor kontroli skarbowej ( wyższy stopie nad inspektorami)

- Inspektorzy kontroli skarbowej

Kontroli tej podlegają podmioty wydatkujące środki z budżetu państwa, podmioty władające i zarządzające mieniem państwowym.

Kontrola prokuratorska

Wyraża się w możliwości udziału prokuratora w postępowaniu administracyjnym na prawach strony, możliwości udziału prokuratora w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, możliwość opiniowania projektów aktów normatywnych, kontrola zgodności z prawem aktów normatywnych administracji ( prokurator Generalny)

Kontrola sanitarna

Realizowana głównie w formie inspekcji przez Inspekcję Sanitarną - została ona powołana do ochrony zdrowia ludzkiego, do nadzoru nad wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych, a także do nadzoru nad warunkami higieny oraz warunkami żywości i żywienia. Organami tej kontroli są:

- Główny inspektor sanitarny

- wojewódzcy, powiatowi, portowi i kolejowi inspektorzy sanitarni

Regionalne Izby Obrachunkowe ( jako organy kontroli i nadzoru)

Są organami państwowymi nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, zawiązków międzygminnych, związków powiatów, stowarzyszeń powiatów, samorządowych jednostek organizacyjnych w tym samorządu osób prawnych, a także kontrolują gospodarkę finansową innych podmiotów, ale w takim zakresie, w jakim wykorzystują one dotacje przyznane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

RIO kontrolują gospodarkę finansową i zamówienia publiczne na podstawie kryterium zgodności działania z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym.

Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej wykonywana jest z uwzględnieniem kryteriów: celowości, rzetelności, gospodarności.

RIO zobowiązane są przeprowadzić raz na 4 lata kompleksową kontrole gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. O terminie i zakresie tej kontroli prezes Izby powiadamia kierownika jednostki kontrolowanej, co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem kontroli. Kierownik jednostki kontrolowanej ma obowiązek zapewnić warunki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli.

Uprawnienia Inspektorów kontroli - maja prawo:

- żądania niezbędnych informacji, w szczególności dotyczących gospodarki finansowej z zakresu realizacji budżetu jednostki

- wstępu na teren i do pomieszczeń kontrolowanych jednostek

- wglądu w dokumentację związana z dysponowaniem środkami finansowym, włącznie z kontrola stanu kasy, dokumentów gospodarowania środkami rzeczowymi

- domagać się zabezpieczenia dowodów, dokumentów

- wglądu w dane osobowe, w zakresie dotyczącym kwalifikacji i uposażenia pracowników samorządowych

- sporządzania odpisów, wyciągów z dokumentów

Pracownicy kontrolowanej jednostki maja obowiązek:

- udzielania inspektorowi kontroli zarówno ustnych jak i pisemnych odpowiedzi w sprawach będących przedmiotem kontroli

Po przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół podpisywany przez obie strony oraz skarbnika. Kierownik jednostki kontrolowanej może odmówić podpisania protokołu, ale musi wyjaśnić przyczynę odmowy, przy czym jego brak podpisu nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez inspektora i realizacji ustaleń kontroli.

Na podstawie wyników kontroli Izba kieruje do kontrolowanej jednostki wystąpienie pokontrolne ( nieprawidłowości, związki, rozmiary, przyczyny, wnioski). Kontrolowana jednostka ma obowiązek w ciągu 30 dni od doręczenia wystąpienia, zawiadomić Izbę o wykonaniu wniosków lub przyczynach ich nie wykonania. Do wniosku zawartym w wystąpieniu pokontrolnym jednostka kontrolowana może zgłosić zastrzeżenia, składa je kierownik jednostki kontrolowanej do kolegium Izby w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia; podstawą zastrzeżenia może być tylko zarzut naruszenia prawa poprzez jego błędna interpretacją lub niewłaściwe zastosowanie.

Dodatkowo raz na 4 lata Izby kontrolują pod względem rachunkowym i formalnym kwartalne sprawozdania z wykonywania budżetów jednostek samorządu terytorialnego, a także wnioski o przyznanie subwencji ogólnej.

RIO w oparciu o wyniki działalności kontrolnej, nadzorczej i opiniodawczej przedstawiają raport o stanie gospodarki finansowej jednostki, w razie zaistnienia potrzeby wskazania organom jednostek samorządu terytorialnego powtarzających się nieprawidłowości. Przekazywany jest organom stanowiącym i wyznaczonej jednostce, a z kolei organy, które go otrzymały maja możliwość wniesienia zastrzeżeń do tego raportu w terminie 30 dni od jego otrzymania.

18.11.2005

Ustawa o pracownikach urzędów państwowych z dnia 18.09.1982r.

Ustawa regulowała sprawy dot.:

- urzędników mianowanych

- urzędników zatrudnianych na podstawie umowy o pracę

- pracowników niebędący urzędnikami państwowymi

Obowiązują tylko przepisy dotyczące urzędników mianowanych!!!

Ustawa określa prawa i obowiązki urzędników państwowych oraz innych pracowników zatrudnionych w:

- kancelariach: Sejmu, Senatu, Prezydenta

- Sądzie Najwyższym

- urzędników i pracowników zatrudnionych w biurach:

• Rzecznika Praw Obywatelskich

• Rzecznika Praw Dziecka

• Rzecznika Interesu Publicznego

• Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych

• KRRiTV

• Krajowego Biura Wyborczego

• Trybunału Konstytucyjnego

- Państwowej Inspekcji Pracy

- RIO

- Instytucie Pamięci Narodowej

Reguluje też prawa i obowiązki zatrudnionych w Korpusie Służby Cywilnej, gdzie nie znajdują zastosowania przepisy Ustawy o Służbie Cywilnej - są to osoby zatrudnione:

• W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

• W Urzędach Ministrów

• Przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów (?)

• W urzędach centralnych organów administracji rządowej

• W urzędach wojewódzkich

• Innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej

• W rządowym Centrum Studiów Strategicznych

• W rządowym Centrum Legislacji

• W komendach, Inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji, strefy wojskowej, powiatowych służb, inspekcji,

Cechy wyznaczające status prawny urzędnika państwowego mianowanego:

1. administracyjno - prawny tryb nawiązania stosunku pracy

2. stałość stosunku służby

3. dyspozycyjność

4. szczególna konstrukcja obowiązków urzędniczych

5. zasady i tryb odpowiedzialności dyscyplinarnej

6. tryb rozstrzygania sporów ze stosunku pracy

Przesłanki zatrudnienia w urzędzie:

- posiadanie obywatelstwa polskiego

- ukończony 18 rok życia

- pełna zdolność do czynności prawnych

- pełnia praw publicznych

- nieskazitelny charakter

- odpowiednie wykształcenie

- odbycie aplikacji administracyjnej

- stan zdrowia pozwalający na zatrudnienia na określonym stanowisku

Przeszkody uniemożliwiające zatrudnienie w urzędzie:

- małżeństwo ( małżonkowie nie mogą pracować w jednym urzędzie)

- pokrewieństwo do drugiego stopnia włącznie osób pracujących w urzędzie

- powinowactwo do pierwszego stopnia, gdy osoby takie pozostają w bezpośrednim stosunku podległości służbowej

1. administracyjno - prawny tryb nawiązania stosunku pracy

Nawiązanie stosunku pracy urzędników państwowych mianowanych następuje na podstawie jednostronnego aktu administracyjnego nazywanego aktem mianowania, dokonanego przez kierownika urzędu za zgodą mianowanego. Akt ten powinien określać wszystkie istotne elementy stosunku pracy:

- stanowisko służbowe

- miejsce pracy

- wysokość wynagrodzenia i jego składniki

- data nawiązania stosunku pracy

Urzędnik zanim podejmie prace powinien złożyć pisemne ślubowanie. Mianowanie powinno być poprzedzone odbyciem aplikacji administracyjnej, która ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika podejmującego po raz pierwszy prace w urzędzie do należytego wykonywania obowiązków urzędnika państwowego. Aplikacja trwa 12 miesięcy i kończy się ocena kwalifikacyjną. Kierownik może skrócić aplikacje do 6 miesięcy przez zaliczenie do nie poprzedniego zatrudnienia. Pracownik, który otrzymał pozytywna ocenę powinien by zdudniony na stanowisku, do którego był przygotowywany. Jeżeli otrzyma negatywna ocenę zostaje zatrudniony na stanowisku, do którego nie potrzeba aplikacji i może się on po roku ubiegać o kolejna ocenę.

Kierownik urzędu może skierować urzędnika na odbycie aplikacji legislacyjnej.

6.tryb rozstrzygania sporów ze stosunku pracy

Konsekwencją administracyjno - prawnego nawiązania stosunku pracy jest administracyjno - prawna droga rozpatrywania sporów ze stosunku pracy. W sprawach rozwiązania stosunku pracy, przeniesienia na inne stanowisko lub zlecenia innej pracy niż określona w akcie mianowania rozstrzyga się w drodze decyzji administracyjnej, od której pracownik może się odwołać w ciągu 7 dni do kierownika organu nadrzędnego, w którym jest zatrudniony, a dalej służy mu skarga do Sądu Administracyjnego.

2. stałość stosunku służby

Stałość stosunku służby - nie można wbrew woli urzędnika rozwiązać z nim stosunku pracy poza ściśle określonymi w ustawie przesłankami. Ustanie stosunku pracy bez woli pracownika może nastąpić w jednym z 3 trybów:

- w drodze wypowiedzenia dokonanego przed kierownika urzędu - ma charakter fakultatywny, czyli może być rozwiązany w przypadku wystąpienia jednej z przesłanek określonych w ustawie np. ujemna ocena kwalifikacyjna potwierdzona ponowna ujemną ocena ( po upływie 3 miesięcy), likwidacja lub reorganizacja urzędu, jeżeli nie ma możliwości przenieść urzędnika na inne stanowisko, trwałej utraty zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku, potwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia urzędnika na innym stanowisku.

- bez wypowiedzenia z winy urzędnika - ma charakter obligatoryjny, stosunek ustaje z winy urzędnika w razie: ¹ prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu, ² w razie prawomocnego ukarania karą dyscyplinarna wydalenia z pracy w urzędzie, ³ w razie zawinionej utraty uprawnień do wykonywania pracy na danym stanowisku.

- bez wypowiedzenia - ma charakter mieszany; zawiera przesłankę obligatoryjną, jaka jest utrata obywatelstwa polskiego; przesłanka fakultatywną, do której należy nieobecność urzędnika w pracy z powodu choroby trwającej dłużej niż rok albo w przypadku odosobnienia urzędnika ze względu na chorobę zakaźną w okresie pobierania zasiłku z tego tytułu, a także po przekroczeniu okresów nieobecności w pracy, po upływie terminów wskazanych w KP.

3. dyspozycyjność

1. możliwość zmiany stosunku pracy w zakresie czasu, miejsca i jej rodzaju; jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, to można zlecić urzędnikowi państwowemu na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym wykonywanie innej pracy niż określona w akcie mianowania lub umowie o pracę.

2. W razie reorganizacji urzędu można przenieść urzędnika państwowego mianowanego na inne stanowisko służbowe, odpowiadające jego kwalifikacjom, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia go na dotychczasowym stanowisku.

3. W uzasadnionych przypadkach urzędnik może być przeniesiony na okres 6 miesięcy do innego urzędu w taj samej lub innej miejscowości do pracy zgodnej z jego kwalifikacjami - nie częściej niż raz na 2 lata

4. Urzędnik może być zawieszony w pełnieniu obowiązków: zawszenie obligatoryjne ma miejsce w przypadku tymczasowego aresztowania, do czasu wygaśnięcia stosunku pracy urzędnik otrzymuje ½ wynagrodzenia, jeżeli zostanie uniewinniony albo sprawa zostanie umorzona to otrzymuje resztę. Fakultatywnie można zawiesić urzędnika, jeśli zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne przeciwko niemu; okres zawieszenia nie może trwać dłużej niż 3 miesiące i zachowuje on prawo do wynagrodzenia i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy

4. szczególna konstrukcja obowiązków urzędniczych

Obowiązki urzędnika:

- chronić interesy skarbu państwa i słuszne interesy obywateli

- przestrzeganie Konstytucji i przepisów prawa

- dążyć do pogłębienia zaufania obywateli do organów państwa

- rzetelnie, bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania

- dochować tajemnicy państwowej i służbowej

- rozwijać własną wiedzę zawodową

- złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym przy nawiązywaniu stosunku pracy, na każde żądanie kierownika urzędu

- sumiennie wykonywać polecenia przełożonych; jeżeli polecenie jest niezgodne z prawem, narusza interes społeczny lub zawiera znamiona pomyłki, urzędnik powinien przedstawić swoje zastrzeżenia przełożonym, a jeżeli przełożony pisemnie potwierdzi to polecenie to wówczas urzędnik musi je wykonać, ale jednocześnie zawiadomić o zastrzeżeniach kierownika urzędu lub organ nadrzędny nad urzędem, jeśli wydał je kierownik urzędu

- bezwzględny zakaz wykonywania poleceń stanowiących przestępstwo albo grożących stratami

- poddawania się okresowym ocenom kwalifikacyjnym, ocen dokonuje kierownik urzędu i bierze pod uwagę opinię bezpośredniego przełożonego urzędnika, ale też zakładowej organizacji związkowej, oceny może dokonać też komisja; o ocenie informuje się niezwłocznie urzędnika i może on w terminie 7 dni odwołać się od oceny do kierownika jednostki nadrzędnej.

Urzędnik państwowy nie może:

- podejmować dodatkowego zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody kierownika urzędu, w którym jest zatrudniony

- wykonywać zajęć, które to zostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami

- uczestniczyć w strajkach i innych akcjach zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu

Prawa urzędnika:

- do wynagrodzenia zależnego od zajmowanego stanowiska, kwalifikacji oraz stażu pracy

- awansować do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko, jeżeli sumiennie wykonuje swoje obowiązki i wykazuje inicjatywę w pracy

- przysługuje mu dodatek za wieloletnia pracę, nagrody jubileuszowe, zwrot kosztów podróży, diety, jeżeli jest delegowany do pracy poza siedzibę urzędu ( służbowo)

- do świadczeń emerytalnych, rentowych

- do urlopu wypoczynkowego na zasadach ogólnych

Czas pracy urzędników państwowych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy i jej organizacją można go wydłużyć do 12 godzin na dobę oraz może być zatrudniony poza godzinami pracy i w niedziele i święta, otrzymuje za to pieniądze lub wolne dni.

5. zasady i tryb odpowiedzialności dyscyplinarnej

Odpowiedzialność dyscyplinarna ponoszą wyłącznie urzędnicy mianowani, ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarna i porządkową za przewinienia mniejszej wagi ( upomnienia).

Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej urzędników mianowanych:

- zamknięty katalog kar, co oznacza, że można wymierzyć wyłącznie karę określona w ustawie i nie można kar łączyć; w ramach kategorii kary wyróżniamy:

• naganę

• naganę z ostrzeżeniem

• naganę z pozbawieniem awansowania przez okres 2 lat do wyższej grupy wynagrodzenia i na wyższe stanowisko służbowe

• przeniesienie na niższe stanowisko

• wydalenie z pracy

- zasada niezależności odpowiedzialności dyscyplinarnej

- przedawnienie - nie możność wszczęcia postępowania dyscyplinarnego po upływie miesiąca od uzyskania wiadomości o popełnieniu czynu uzasadniającego odpowiedzialność dyscyplinarna, ani po upływie roku od dnia popełnienia takiego czynu.

- zasada prawa do sądu równych - członkami komisji dyscyplinarnej mogą być wyłącznie urzędnicy państwowi mianowani, zatrudnieni w urzędzie, co najmniej 5 lat i dający rękojmię należytego pełnienia tych funkcji.

- niezawisłości członków komisji

- dwuinstancyjności postępowania dyscyplinarnego - odwołanie do II instancji

- kontradyktoryjności - oznacza typ postępowania, w którym uczestniczą dwie strony tzw. Przeciwnicy procesowi = rzecznik dyscyplinarny i urzędnik, rzecznik obwinia urzędnika za naruszenie obowiązków, a obwiniony urzędnik w określonych przypadkach może lub musi skorzystać z obrońcy.

Kara dyscyplinarna ulega zatarciu po upływie 2 lat od uprawomocnienia się orzeczenia z wyjątkiem kary o wydalenie z pracy w urzędzie, które ulega zatarciu po upływie 5 lat i to na wniosek ukaranego.

Korpus Służby Cywilnej - ustawa z dnia 18.12.1998r.

Utworzono go w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Modele:

- model kariery/ zamknięty - charakteryzuję się podziałem służby na poziomy, stopnie, korpusy; dostęp do służby jest uzależniony od egzaminów, konkursów, ocen, wykształcenia, rekrutacja dokonywana jest na najważniejsze stanowiska, awans następuje na skutek nominacji, a uprawnienia urzędnika są trwale związane z posiadanym stopniem służbowym - Hiszpania, Gracja, Niemcy, Belgia, Francja.

- model stanowiska/otwarty - rekrutacja odbywa się na konkretne stanowiska, często na wyższe szczeble, podstawą oceny jest dorobek zawodowy, umiejętności; przepływ kadry z sektora prywatnego do państwowego - Dania, Finlandia, Szwecja, Włochy, Wlk. Brytania

Korpus Służby Cywilnej stanowią pracownicy zatrudnieni na stanowiska urzędniczych w :

- kancelarii Prezesa Rady Ministrów

- urzędach ministrów

- przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów

- urzędach centralnych organów administracji

- zatrudnieni w urzędach wojewódzkich i innych jednostkach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej

- pracownicy zatrudnieni w komendach, inspektoratach i jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb inspekcji straży i powiatowych służb, inspekcji, straży

- pracownicy zatrudnieni w Rządowym Centrum Studiów Strategicznych

Członkiem Korpusu Służby Cywilnej może być pracownik służby cywilnej, czyli osoba zatrudniona na podstawie u mowy o pracę, urzędnik służby cywilnej - osoba zatrudniona na podstawie mianowania.

Model kariery członka Korpusu Służby Cywilnej

1. Każdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a nabór do służby jest otwarty i konkurencyjny. Nabór organizują dyrektorzy generalni urzędów, którzy maja obowiązek upowszechnienia informacji o wolnych stanowiskach. Kierujący przez siebie urzędem - wywieszenie informacji, ogłoszenie w Biuletynie Służby Cywilnej. Stosunek pracy pracownika służby cywilnej nawiązuje się na czas nieokreślony ( umowa o pracę) lub na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata; w przypadku osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej umowę o pracę zawiera się na czas określony i w czasie jej trwania pracownik ma obowiązek odbyć służbę przygotowawczą, która trwa od 6 miesięcy do 18 miesięcy i kończy się oceną komisji egzaminacyjnej; na podstawie tej oceny dyrektor generalny urzędu zawiera z pracownikiem umowę na czas nieokreślony albo umowę o pracę rozwiązuje. Z obowiązku odbycia służby przygotowawczej zwolnienia SA absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej.

2. Ubieganie się o mianowanie - o uzyskanie mianowania w służbie cywilnej może się ubiegać osoba, która jest pracownikiem służby, odbyła służbę przygotowawczą, posiada, co najmniej dwuletni staż pracy, posiada tytuł magistra lub równorzędny, zna, co najmniej 1 język obcy i jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi służby wojskowej.

3. zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego - w celu jego przeprowadzenia szef służby cywilnej powołuje zespół sprawdzający. Po uzyskaniu odpowiedniej ilości punktów szef służby cywilnej dokonuje mianowania pracownika służby cywilnej, który ukończył w danym roku postępowanie kwalifikacyjne lub ukończył Krajowa Szkołę Administracji Publicznej; dyrektor generalny urzędu nadaje urzędnikowi najwyższy stopień służbowy (awans), a urzędnik musi złożyć ślubowanie.

Obsadzanie najwyższych stanowisk w służbie cywilnej (odbywa się w drodze konkursu) do nich zalicza się:

- dyrektora generalnego urzędu

- głównego inspektora audytu wewnętrznego

- stanowisko dyrektora departamentu lub komórki równorzędnej i jego zastępcę

- wojewódzki lekarz weterynarii i jego zastępca

Konkurs na wyższe stanowiska przeprowadza szef służby cywilnej i w tym celu powołuje zespół konkursowy - umieszczenie w Biuletynie Służby Cywilnej( konkurs), a w toku konkursu sprawdza się predyspozycje, zdolności ogólne i umiejętności kierownicze. Jeżeli z 2-krotnego konkursu na wyższe stanowisko nie zostanie wyłoniony kandydat lub wymagane SA wiadomości specjalne, to dopuszcza się do konkursu osoby niebędące członkami służby cywilnej i zawiera się z nią umowę o pracę na czas określony ( do 3 lat)

16.12.2005

Każdy członek korpusu służby cywilnej podlega oceną bezpośredniego przełożonego, ocena ta ma na celu kontrole realizacji powierzonych urzędnikowi zadań, a także opracowanie indywidualnego programu rozwoju zawodowego. Bezpośredni przełożony sporządza na piśmie, nie rzadziej niż raz na 2 lata, a z własnej inicjatywy w każdym czasie okresową ocenę urzędnika służby cywilnej oraz dołącza wnioski dotyczące indywidualnego programu rozwoju zawodowego. Od takiej oceny urzędnik może wnieść sprzeciw w terminie 7 dni od daty jej doręczenia do dyrektora generalnego urzędu. Jeżeli dyrektor generalny jej nie uwzględni, to może on wnieść odwołanie do sądu pracy ( 14 dni). Urzędnikom w służbie cywilnej przyznaje się 1 z 9 stopni służbowych, a tym stopniom są przyporządkowane odpowiednie dodatki i urzędnik może otrzymać kolejny stopień służbowy, po otrzymaniu pozytywnej oceny okresowej i jeżeli zawiera ona umotywowany wniosek bezpośredniego przełożonego, co do zasady.

Szkolenia w służbie cywilnej - organizuję się szkolenia centralne, planuje je i organizuje szef służby cywilnej;

Szkolenia powszechnie - planowane i organizowane są przez dyrektorów generalnych urzędów;

Szkolenia w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego

Szkolenia adresowane do dyrektorów generalnych ( studium zarządzania strategicznego)

Szkolenia specjalistyczne - planowane i organizowane przez dyrektorów generalnych i zawiązane są one ze szczególnymi zadaniami urzędów.

Urzędnik ma obowiązek w nich uczestniczyć, są one nieodpłatne, podlegają ocenie tak samo jak praca, jest to możliwość rozwoju.

Aplikacja legislacyjna - należy mieć wykształcenie prawnicza, kieruje na nią kierownik urzędu i określa je rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów oraz umowa zawarta między urzędnikiem a dyrektorem.

Zmiana stosunku pracy w służbie cywilnej możliwa jest, gdy, gdy stanowią tak przesłanki ustawy.

Dyspozycyjność - możliwość zmiany stosunku pracy. Przejawy dyspozycyjności:

1. przeniesieniu urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie, może go dokonać dyrektor generalny urzędu, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami urzędu

2. przeniesienie urzędnika do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości, przeniesienia dokonuje szef służby cywilnej, jeżeli przemawia za tym interes służby cywilnej

3. udzielenie urlopu bezpłatnego - na wniosek urzędnika na czas wykonywania zajęć, zajmowania określonego stanowiska lub pełnienia funkcji poza służbą cywilną, urlop ten może wynosić nawet 5 lat i udziela go szef służby cywilnej, jeżeli jest to uzasadnione interesem publicznym

4. przeniesienie urzędnika w stan nieczynny, może on trwać do 1 roku, jednorazowo i jednokrotnie może być wydłużony łącznie do 18 miesięcy, przeniesienia dokonuje szef służby cywilnej, jeżeli przemawia za tym szczególny interes służby cywilnej

5. zawieszenie w pełnieniu obowiązków - obligatoryjnie( tymczasowy areszt), fakultatywnie ( w razie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego)

Ustanie stosunku pracy w służbie cywilnej może przybrać postać wygaśnięcia lub rozwiązania. Dyrektor generalny stwierdza wygaśnięcie stosunku pracy lub rozwiązuje ten stosunek pracy.

Wygaśnięcie:

- w razie odmowy złożenia ślubowania

- w razie zrzeczenia się obywatelstwa polskiego

- prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej - wydalenia z służby cywilnej

- prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione umyślnie

- prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub prawa wykonywania zawodu urzędnika

Rozwiązanie( z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia):

Obligatoryjnie:

- przy dwukrotnej negatywnej ocenie, następującej po sobie

- stwierdzenie przez lekarza trwałej niezdolności do pracy

- utrata nieposzlakowanej opinii

- postępowania karnego toczącego się przez okres dłuższy niż 3 miesiące

Fakultatywnie:

- osiągnięcie wieku emerytalnego

- likwidacja urzędu przy braku możliwości przeniesienia

- odmowy poddania się badaniom

Obowiązki członka korpusu służby cywilnej:

- przestrzeganie Konstytucji i innych przepisów prawa

- ochrona interesów państwa

- ochrona praw człowieka i obywatela

- racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi

- dochowanie tajemnicy ustawowo chronionej

- rzetelnego, bezstronnego i terminowego wykonywania powierzonych zadań

- rozwijania wiedzy zawodowej

- godnego zachowanie się w służbie i poza nią

- wykonywania poleceń służbowych przełożonego

Zakazy:

- kierowania się interesem grupowym czy też jednostkowym

- manifestowania poglądów politycznych

- uczestniczenia w strajkach czy też innych akcjach protestacyjnych zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu

- pełnienia funkcji w związkach zawodowych

- tworzenia i uczestniczenia w partiach politycznych

- pełnienia mandatu radnego

- podejmowania dodatkowego zatrudnienia bez zgody dyrektora generalnego urzędu

- podejmowania czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami urzędnika

Prawo do:

- wynagrodzenia

- nagrody jubileuszowej

- dodatku za wieloletnią pracę

- zwrotu kosztów podróży i kosztów przeniesienia

- urlopu wypoczynkowego

- świadczeń emerytalnych rentowych

Czas pracy może wynosić 8 godzin w ciągu doby, a nawet 12 godzin w ciągu doby, ale nie może przekraczać 40 godzin na tydzień; można powierzyć mu prace w godzinach nadliczbowych święta, ale przysługuje za to czas wolny od pracy

Odpowiedzialność dyscyplinarna członka korpusu cywilnego

Zasada przedawnienia - postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie 3 miesięcy od powzięcia wiadomości przez dyrektora generalnego urzędu o popełnieniu czynu uzasadniającego wszczęcie takiego postępowania, ani po upływie 2 lat od daty jego popełnienia.

Zamknięty katalog kar - określony w ustawie - karami wymierzanymi urzędnikom służby cywilnej są:

- upomnienie

- nagana

- pozbawienie możliwości awansowania przez okres 2 lat na wyższy stopień służbowy

- obniżenie stopnia służbowego

- zakaz przystępowania do konkursów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej przez okres 2 lat

- zakaz pełnienia wyższych stanowisk w służbie cywilnej przez okres od 2 do 5 lat

- wydalenie ze służby cywilnej

Karami dyscyplinarnymi pracowników służby cywilnej są:

- upomnienie

- nagana

- nagana z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres 2 lat do wyższej kategorii zaszeregowania

- obniżenie kategorii zaszeregowania

- wydalenie z pracy w urzędzie

w sprawach dyscyplinarnych orzekają: - I instancja - Komisja dyscyplinarna urzędu

- II instancja - Komisja dyscyplinarna służby cywilnej

zasada kontradyktoryjności - rzecznik dyscyplinarny przeciwko urzędnikowi

zasada niezawisłości postępowania - członkowie podlegają wyłącznie ustawom

Organizacja służby cywilnej

Centralnym organem administracyjnym właściwym w sprawach służby cywilnej jest szef służby cywilnej powoływany przez Prezesa Rady Ministrów podlegający prezesowi Rady Ministrów; powoływany jest na 5 - letnią kadencję po zasięgnięciu opinii Rady służby cywilnej.

Zadania szefa służby cywilnej:

- czuwa nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej

- kieruje procesem zarządzania kadrami w służbie cywilnej

- zbiera informacje o służbie cywilnej

- planuje i nadzoruje wykorzystanie środków przekazanych na służbę cywilną

- organizuje i przeprowadza konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej

- organizuje postępowanie kwalifikacyjne

- opiniuje projekty aktów dotyczących służby cywilnej

- wydaje biuletyn służby cywilnej

- aparatem przy szefie służby cywilnej jest rząd służby cywilnej - posiada swój statut

-…….

Drugi organ

Rada służby cywilnej - organ opiniodawczo-doradczy prezesa Rady Ministrów także organ właściwy ds. ocen przebiegu postępowań kwalifikacyjnych konkursowych punktu widzenia zasad służby cywilnej; opiniuje: sprawy przedstawiane jej przez Prezesa rady ministrów lub szefa służby cywilnej, projekty wykonania budżetu, projekty aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej, kryteria ocen urzędników, zasady awansowania, plany szkoleń, coroczne sprawozdania szefa służby cywilnej.

Dyrektor Generalny Urzędu

Podlega ministrom właściwym, kierownikowi urzędu centralnego(?) lub wojewodzie. Zadania dyrektora generalnego:

- zapewnienie funkcjonowania i ciągłości pracy urzędu

- zapewnienie organizacji pracy urzędów

- nadzór nad komórkami organizacyjnymi urzędu

- wnioskuje do właściwego organu o nadanie regulaminu organizacyjnego urzędu

- gospodaruje mieniem urzędu

- sprawuje kontrolę wewnętrzną w urzędzie

- zapewnia przestrzeganie przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej

- zapewnienie zasad przepisów techniki prawodawczej

Komisje dyscyplinarne urzędu

I instancja

Komisja ta powołana jest przez dyrektora generalnego urzędu spośród członków korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędzie; składa się, z co najmniej 10 członków i powoływana jest na okres 3 lat; uchwala ona swój regulamin pracy, który podlega zatwierdzeniu przez dyrektora generalnego urzędu

II instancja

Wyższa komisja dyscyplinarna- działa w ramach urzędu służby cywilnej, składa się z 15 członków i powoływana jest na okres 6 lat;

- rzecznika dyscyplinarnego powołuje dyrektor generalny lub szef służby cywilnej

PRACOWNICY SAMORZĄDOWI

Ustawa z dnia 22.03.1990r.

Pracownikiem samorządowym będzie osoba zatrudniona w urzędzie marszałkowskim oraz w wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych, starostwie powiatowym oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych, urzędzie gminy oraz w gminnych jednostkach, w tym w gminnych jednostkach pomocniczych, zakładach budżetowych, biurach jednostek samorządu terytorialnego oraz biurach zakładów budżetowych utworzonych przez te związki, w biurach jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

Wyróżniamy 4 kategorie pracowników samorządowych oparciu o podstawę nawiązania stosunku pracy:

1. pracownicy zatrudniani na podstawie wyboru:

- marszałek województwa

- wiceprzewodniczący zarządu województwa oraz pozostali członkowie zarządu, jeżeli statut tak stanowi

- starosta

- wicestarosta

- pozostali członkowie zarządu powiatu, jeżeli statut powiatu tak stanowi

- wójt

- burmistrz

- prezydent miasta

- przewodniczący zarządu związku oraz pozostali członkowie zarządu, jeżeli statut tak stanowi

2. pracownicy zatrudnieni na podstawie mianowania

- pracownicy zatrudnieni za stanowiskach określonych w statucie gminy lub związku międzygminnego

3.pracownicy zatrudnieni na podstawie powołania:

- zastępca wójta, prezydenta, burmistrza

- skarbnik gminy

- sekretarz gminy

- skarbnik powiatu

- sekretarz powiatu

- skarbnik województwa

4. pracownicy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę

- pozostali pracownicy samorządowi

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która:

- jest obywatelem polski

- ma ukończony 18 rok życia

- ma pełną zdolność do czynności prawnych

- korzysta z pełni praw publicznych

- kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku

- wymagany stan zdrowia

Pracownik mający być zatrudniany na stanowisku urzędniczym może być zatrudniony na podstawie mianowania lub umowy o pracę i musi ona ponadto:

- posiadać wykształcenie, co najmniej średnie

- cieszyć się nieposzlakowana opinią

- nie może być karana za przestępstwa popełnione umyślnie

Pracownicy samorządowi zatrudniani na kierowniczym stanowisku urzędniczym na podstawie umowy o pracę lub mianowania musi ponadto:

- mieć wykształcenie wyższe

- posiadać, co najmniej 2-letni staż pracy

Nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze jest otwarty i konkurencyjny; istnieje obowiązek ogłoszenia o naborze w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na tablicy informacyjnej w siedzibie jednostki organizującej nabór; co najmniej 14 dni musi być na złożenie dokumentów; upublicznia się listę kandydatów spełniających warunki formalne, sporządza się protokół z przeprowadzonego naboru kandydatów.

Nie mogą być zatrudnieni u pracodawcy samorządowego:

- małżonkowie

- osoby pozostające w stosunku pokrewieństwa do II stopnia

- powinowaci do I stopnia

- osoby pozostające w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli, jeśli powstałby między tymi osobami stosunek bezpośredniej podległości służbowej.

Obowiązki pracownika samorządowego:

- dbałość o wykonywanie zadań publicznych

- dbałość o środki publiczne

- przestrzegania prawa

- wykonywanie zadań sprawnie, sumiennie i bezstronnie

- informowanie innych organów, instytucji oraz osób fizycznych

- udostępnianie dokumentów, jeżeli prawo tego nie zabrania

- dochowania tajemnicy służbowej i państwowej

- godnego zachowania się w miejscu pracy i poza nim

- wykonywania poleceń przełożonego z zachowaniem prawa do sygnalizacji

- złożenie oświadczenie o prowadzonej działalności gospodarczej

- złożenia oświadczenia o stanie majątkowym

Zakazy:

- podejmowania zajęć pozostających w sprzeczności z obowiązkami lub mogących wywoływać podejrzenie o stronniczości lub interesowność

Uprawnienia:

- do wynagrodzenia

- do dodatku za wieloletnią pracę

- nagrody jubileuszowej

- jednorazowej odprawy przy przechodzeniu na emeryturę lub rentę

- zwrotu wydatków poniesionych w związku z podróżą służbową lub przeniesieniem do pracy do innej miejscowości

- urlopu wypoczynkowego

- świadczeń emerytalnych lub rentowych

- czasu pracy w wymiarze 8 godzin na dobę, w uzasadnionych przypadkach może być wydłużony do 12 godzin na dobą, ale nie więcej niż 40 godzin na tydzień; może pracować w święta, niedziele i przysługują mu za to dni wolne

Odpowiedzialność dyscyplinarna - dotyczy tylko pracowników mianowanych

Co do zasady obowiązują tu zasady dla urzędników państwowych mianowanych, ale z pewnymi modyfikacjami:

- w I instancji orzeka w sprawach dyscyplinarnych Komisja Dyscyplinarna składająca się z członków wybranych przez Radę Gminy spośród pracowników samorządowych z wyjątkiem zatrudnionych na podstawie wyboru i u mowy o pracę

- w II instancji orzeka Komisja Dyscyplinarna wybrana przez Radę Gminy spośród Radnych ( powołuje się ją na 4 lata- czas kadencji Rady Gminy)

- rzecznika dyscyplinarnego powołuje wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa spośród pracowników samorządowych mianowanych.

W pozostałych kwestiach stosuje się podane wcześniej zasady dot. pracowników państwowych mianowanych.

II semestr

25.03.2006

EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Ma charakter umowy międzynarodowej, uchwalona 15.10.1985r. w Strasburgu. Państwa członkowie Rady Europy podpisali ja w celu zapewnienia współdziałania w rozwiązywaniu spraw lokalnych w drodze demokratycznej. Karta traktuje istnienie samorządu terytorialnego jako swoiste zabezpieczenie przed państwowym centralizmem i totalitaryzmem. Postanowienia karty są na tyle ogólne, że pozwalają sygnatariuszom przy wcielaniu ich w życie uwzględnić specyfikę rodzimego samorządu. Karta definiuje pojęcie samorządu terytorialnego i zgodnie z art. 3 Karty samorząd terytorialny to:

Prawo i zdolność społeczności lokalnych w granicach określonych prawem do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na własna odpowiedzialność i w interesie jej mieszkańców.

To prawo do kierowania i zarządzania JST realizują za pośrednictwem ich organów:

- przedstawicielskiego

- podległego ( przedstawicielskiemu) organu wykonawczego

Członkowie organu przedstawicielskiego maja być wybierani w wyborach 5-cio przymiotnikowych.

Państwo jest zobowiązane zapewnić samorządowi swobodę w kształtowaniu swych organów, a wybranym przedstawicielom niezależność.

Zgodnie z art. 4 Karty do samorządu należą wszystkie sprawy lokalne z wyłączeniem tych spraw, które ustawy przekazują innym organom. W Karcie wprowadzono ochronę granic terytorialnych społeczności lokalnych, pozwalając na ich zmiany dopiero po przeprowadzeni konsultacji z zainteresowana społecznością, a jeżeli jest to możliwe, to w drodze referendum.

Karta reguluje instytucją nadzoru.

Nakłada na państwa sygnatariuszy obowiązek uregulowania w Konstytucji lub ustawie środków nadzoru oraz wskazuje kryteria tego nadzoru, jednym z tych kryteriów jest legalność, ponieważ nadzór ma mieć na celu zapewnienia przestrzegania prawa i zasad Konstytucji. Natomiast, jeżeli nadzór dot. zadań zleconych to wówczas może też uwzględnić kryterium celowości.

Art. 10 Karty dopuszcza możliwość współpracy społeczności lokalnych przy wykonywaniu wspólnych zadań i pozwala na tworzenie w tym celu związków krajowych i na szczeblu międzynarodowym.

Kara zapewnia też społecznością lokalnym ochronę sądową( nakazuje jej zapewnienie) przyznając gwarancje swobodnego wykonywania uprawnień oraz poszerzania zasad samorządności terytorialnej zapisanych w Konstytucji lub też w ustawach zwykłych.

Karta została ratyfikowana przez RP 26.04.1993r., a weszła w życie z dniem 1.03.1994r.

EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU REGIONALNEGO

Uchwalona przez kongres władz lokalnych i regionalnych Rady Europy w dn. 5.06.1997r.

Jednostki Samorządu Regionalnego powinny być największe terytorialnie, w obrębie państwa umiejscowione pomiędzy rządem centralnym a samorządem lokalnym.

Regiony w granicach określonych prawem kierują i zarządzają zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.

Posiadają osobowość prawną oraz działają poprzez wybieralne organy. Powinny być tworzone w oparciu o więzy kulturowe, miejscową tradycją i zakorzenienie w historii.

Zakres samorządności regionalnej powinien być uregulowany w Konstytucji, bądź w przepisach prawa wewnętrznego, bądź międzynarodowego. Regiony powinny mieć zapewnioną ochronę przed kompetentnymi sądami.

Regiony mogą realizować zadania:

-własne

-zlecone

Organy regionu odpowiedzialne za wykonywanie poszczególnych zadań mają możliwość swobodnego dostosowywani ich realizacji do warunków regionu a także do swoich struktur organizacyjnych. Ponadto Karta zagwarantowała Jednostkom Samorządu Regionalnego możliwość przekazywania niektórych kompetencji Jednostkom Samorządu Lokalnego.

Karta przyznała regionom prawo do podejmowania współpracy regionalnej, a także transgranicznej, jeżeli pozwalają na to umowy międzynarodowe. Region jako odrębny od państwa podmiot prawa działa poprzez swoje organy:

-organ stanowiący ( zgromadzenie)

- organ wykonawczy

Zgromadzenie składa się z członków wybieranych w wyborach 5-cio przymiotnikowych. Organ wykonawczy pochodzi z wyborów pośrednich i odpowiada wtedy przed Zgromadzeniem.

Karta reguluje instytucję nadzoru - powinien być sprawowany o kryterium zgodności z prawem, gdy dot. zadań zleconych to może obejmować ocenę ich realizacji.

PODSTAWY PRAWNE USTROJU SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Wielość źródeł prawa:

- Konstytucja

- ustawa o samorządzie gminnym, powiatowym, wojewódzkim

- ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta

- ….

W systematyce konstytucyjnej przepisy o Samorządzie Terytorialnym ( ST) zajmują następne miejsce po rozdziałach dot. Prezydenta i RM, a przed przepisami o władzy sądowniczej. Takie umiejscowienie stanowi wskazówkę formalną obligacyjną do zaliczenia ST do władzy wykonawczej.

Preambuła - zasada pomocniczości

Rozdział I:

Art. 16 - definicja wspólnoty samorządowej - ogół mieszkańców określonej jednostki podziału terytorialnego państwa, nie tylko obywatele Polscy, ale także cudzoziemcy i apatrydzi.

Rozdział VII:

Art. 163 - generalne domniemanie kompetencji w zakresie zadań publicznych na rzecz ST, ponieważ samorząd wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Art. 164 - ustanowienie gminy jako podstawową jednostkę ST, co wiąże się z domniemaniem jej kompetencji wobec powiatu i województwa; ponieważ gmina wykonuje wszystkie zadania ST niezastrzeżone dal innych JST.

Art. 165 - osobowość prawna JST - oznacza to, że JST są odrębnym od państwa podmiotem prawa zarówno w sferze prawa cywilnego, jak i w sferze prawa publicznego.

Samodzielność JST podlega ochronie sądowej realizowanej w zależności od granic naruszenie tej samodzielności przez sądy powszechne lub administracyjne.

Art. 166 - podział zadań publicznych na zadania własne i zlecone:

Własne są zadania służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej

Dopuszcza się zlecania JST innych zadań publicznych o ile wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa. Zlecenie zadań następuje wyłącznie formie ustawy, która powinna określać tryb przekazania, sposób wykonania zleconego zadania

Art. 169 - dwie kategorie organów JST - stanowiące i wykonawcze

Art. 170 - uprawnienie członków wspólnoty samorządowej do podejmowania rozstrzygnięć w sprawach dot. tej wspólnoty. Prawo do dowołania w drodze referendum organu pochodzącego z wyborów bezpośrednich.

Art. 171 - instytucja nadzoru - wskazuje organy nadzoru - Prezes RM, wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych RIO. Rozwiązania organu stanowiącego tylko przez Sejm.

Art. 172 - prawo JST do zrzeszania się

USTAWA O SAMORZĄDZIE GMINNYM

Art. 1

Gmina jest to twór prawny złożony z dwóch elementów:

- wspólnota samorządowa - substrat osobowy

- odpowiednie terytorium - substrat rzeczowy

Mówiąc o wspólnocie samorządowej bierzemy pod uwagę relacje:

- wspólna danej wspólnoty do innych wspólnot samorządowych, polegającą na oddzieleniu jej od tych wspólnot ( osobowość prawna, samodzielność- powstają w wyniku tej relacji związki, porozumienia międzygminne,….)

- między wspólnota samorządową ( ogółem mieszkańców) a poszczególnymi członkami tej wspólnot ( określają wzajemne prawa i obowiązki).

Wspólnota samorządowa - mieszkańcy gminy - ogół osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terenie gminy.

Dla uznania osoby za mieszkańca gminy nie ma znaczenia czas zamieszkiwania na jej terytorium. Dla przynależności do wspólnoty gminnej niemała znaczenia okoliczności subiektywne takie jak: obywatelstwo, narodowość, wiek, płeć, wyznanie,…..

Przynależność do wspólnoty powstaje, istnieje i gaśnie z mocy prawa- obligatoryjna, niezbywalna

Członkom wspólnoty samorządowej przysługują określone uprawnienie:

- prawo do udziału w podejmowaniu decyzji w sprawach lokalnych

- prawo do informacji o sprawach gminy i działaniu organów samorządowych

- prawo do bezpośredniego i wyłącznego rozstrzygania o sprawach

- prawo do ochrony interesów przed naruszeniami za strony organów samorządowych, a w szczególności prawo do zaskarżenia uchwał i innych czynności, a także ich braku ( zaniechanie) do sądu administracyjnego

Terytorium gminy stanowi obszar objęty granicami ustalonymi przez RM w trybie i na zasadach określonych w art. 4 ustawy o samorządzie gminnym.

Na swoim terytorium gmina sprawuje władztwo publiczne, a w szczególności stanowi akty prawa miejscowego, ustala zasady ładu przestrzennego, podatki, opłaty lokalne oraz określa kierunki rozwoju społeczno - gospodarczego.

Art.2

Wykonywanie zadań publicznych w imieniu własnym oznacza, że gmina będą elementem struktur publicznych nie działa w ich imieniu, lecz jest autonomicznym podmiotem praw i obowiązków związanych z realizacją tych zadań także wtedy, gdy są to zadania zlecone gminie. Wykonywanie zadań na własna odpowiedzialność oznacza, że gmina nie może przekazać na inne osoby, instytucje czy też państwo odpowiedzialności za negatywne następstwa podejmowanych przez nią decyzji, a także za brak realizacji zadań.

Osobowość prawna jest warunkiem koniecznym realizacji zadań jak i też niezbędna przesłanką samodzielności w wykonywaniu tychże zadań. Osobowość prawna umożliwia gminie posiadanie majątku, mienia komunalnego, bez którego gmina nie mogłaby działać ani ponosić odpowiedzialności cywilno-prawnej za skutki tych działań. Osobowość prawną gmina nabywa z mocy prawa z dniem wejścia rozporządzenia RM tworzącego gminę, traci ją z chwilą określona w rozporządzeniu znoszącym gminę.

Organy gminy nie maja osobowości prawnej.

Pochodna osobowości prawnej gminy jest jej zdolność do czynności prawnych, których gmina dokonuje za pośrednictwem swoich organów w sposób określony w ustawie lub strukturze gminy.

Zdolność sądowa- zarówno do legitymacji czynnej i biernej. Organem uprawnionym do czynności procesowych przed sądem jest wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Istota samodzielności gminy polega na tym, że w ramach obowiązującego porządku prawnego gmina samodzielnie decyduje o:

- swoim ustroju

- lokalnym porządku prawnym

- podatkach i opłatach lokalnych

- przeznaczeniu mienia komunalnego

- zagospodarowaniu przestrzennym

2.04.2006r.

Art. 3

Statut doprecyzowuje zagadnienia organizacyjno-ustrojowe uregulowane ogólnie w ustawie o samorządzie gminnym, jak również kwestie pominięte w regulacjach stawowych. Do materii statutowych miny należą:

- tworzenie, łączenie, podział i zanoszenie gmin

- zasady i tryb działania komisji rewizyjnej

- organizacja wewnętrzna i tryb pracy organów gminy

- zasad udziału przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej w pracach rady gminy

- zakres zarządzania mieniem komunalnym i korzystanie z niego

- uprawnienia jednostek pomocniczych do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy

- określenie wykazu stanowisk, a których zatrudnienie następuje na podstawie mianowania.

Statuty APM podlegają publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym, uchwały statutowe wchodzą w życie najwcześniej z chwila ich publikacji, a najczęściej po upływie 14 dni od daty promulgacji.

Uchwalenie i zmiana statutu należy do wyłącznej właściwości rady gminy i nie może ona jej przekazać innemu organowi, zwłaszcza wykonawczemu. Do organu wykonawczego ( wójt,…) należy przygotowanie projektu statutu i przedłożenie go radzie gminy w celu uchwalenia. Statuty uchwalane SA zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowego składu rady, głosowanie jest jawne.

Projekt statutu gminy liczącej pow. 300 tyś. mieszkańców wymaga uzgodnienia z Prezesem RM, także w sprawach zmiany.

Spory dot. spraw statutowych rozstrzyga RM.

Art.4

Zawiera normę delegacyjną upoważniającą RM do wydawania rozporządzeń, które traktowane są jako swego rodzaju akty wykonawcze do ustawy samorządzie gminnym.

Ust. 3 ma charakter instrukcyjny, określa, bowiem kryteria, którymi RM, powinna się kierować przy ustalaniu i zawieraniu granic gminy.

Art.5

Pomocniczy charakter jednostek, o których mowa, w art. 5 ust. 1 wyraża się w tym, że przejmują one na swoim terytorium realizację zadań publicznych, przez co ułatwiają gminie wykonywanie jej zadań. Pomocniczy charakter wynika też z zasady pomocniczości polegające ja lokowaniu kompetencji decyzyjnych i związanej z tym odpowiedzialności na możliwie najniższym szczeblu.

Z art. 35 ust. 2 wynika możliwość tworzenia jednostek niższego rzędu w ramach jednostek podstawowych.

Tworzenie jednostek pomocniczych nie jest obligatoryjne.

Jednostkę pomocniczą tworzy Rada Gminy w formie uchwały i kompetencja ta należy do wyłącznej właściwości Rady Gminy, a podjęcie uchwały o utworzeniu jednostki pomocniczej następuje po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

Jednostki pomocnicze maja własne statuty, odrębne od statutu Gminy i określają one organizację, zakres działania tych jednostek, jednostki niższego rzędu, władzę uchwałodawczą i wykonawczą jednostki pomocniczej.

Jednostka pomocniczym przysługuje prawo zarządzania przydzielonym im mieniem komunalnym i korzystania z niego.

Jednostki pomocnicze mogą prowadzić na zasadach określonych w statucie Gminy gospodarkę finansową w ramach budżetu gminy, nie maja prawa tworzenia własnych budżetów.

( art. 35-37)

Art. 5a - konsultacje z mieszkańcami

Obligatoryjnie:

- tworzenie, łączenie, podział i znoszenia gmin oraz ustalanie ich granic

- nadawanie gminie lub miejscowości statusu miasta i ustalanie jego granic

- ustalanie i zmiana nazwy gminy oraz siedziby jej władz

- utworzenia jednostek pomocniczych

Fakultatywnie:

- wszystko inne

RM powinna ustalać zasady i tryb przeprowadzania konsultacji odrębnie dla każdej sprawy.

Rozdział II

Sprawy należące do zakresu działa gminy charakteryzują się 2 cechami:

- publiczny charakter kryteria przedmiotowe

- lokalne znaczenia

kryterium podmiotowe o charakterze negatywnym

- brak przepisu ustalającego właściwość do rozstrzygnięcia spraw dla innego organu samorządowego, rządowego lub organizacji społecznej. ( art. 7 ust. 2,3)

W ramach zadań własnych wyróżniamy:

- obowiązkowe - nakłada je ustawa + środki a realizację

- fakultatywne

Resztę przeczytać z ustawy!

23.04.2006r.

Formy współdziałania JST

ZWIĄZKI MIĘDZGMINNE / POWIATOWE

Art. 64 / art. 65 ust. 1

Cel - wspólne wykonywanie zadań publicznych / analogicznie

Utworzenie związku następuje w wyniki podjęcia uchwał przez Rady zainteresowanych gmin/powiatów. Przed podjęciem uchwał konieczne są negocjacje w trakcie, których uzgodnione zostaną wszystkie elementy określające zakres zadań i sposób działania związków; każda gmina ma obowiązek poinformowania wojewody o zamiarze przystąpienia ( art. 66 ) do związku. Nie maja takiego obowiązku powiaty.

Precyzyjne określenie zadań i sposobu działania związku ma dal gminy zasadnicze znaczenie, gdyż zgodnie z art. 64 ust. 3 prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku ( art. 65 ust.3 Powiat - analogicznie). Ustawodawstwo samorządowe przewiduje możliwość rozszerzenia terytorialnego zasięgu działania związku międzygminnego na obszary gmin sąsiadujących z gminami tworzącymi związek bez konieczności przystępowania tych gmin do związku ( wykorzystanie instytucji porozumienia administracyjnego), polega to na zawarciu umowy o charakterze administracyjnym, której przedmiotem będzie świadczenie usług przez związek na rzecz danej gminy w zamian za udział tej gminy w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Wykonywanie zadań publicznych w imieniu własnym działa jako twór prawny odrębny od tworzących go gmin, jest niezależnym podmiotem praw i obowiązków związanych z realizacja przypisanych mu zadań. Związek wykonując zadania na własną odpowiedzialność nie może przerzucać na inne podmioty zwłaszcza na gminy, które tworzą związek odpowiedzialności za negatywne następstwa podejmowanych działań.

Związek nabywa osobowość prawna z data ogłoszeń statutu, jeżeli został wczesnej zarejestrowany ( osobowości nie posiadają orany!) - art. 67

Art. 68 Prowadzenie rejestrów związków należy do Ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Organizacja związku

Związek posiada:

- organ stanowiący Zgromadzenie związku

- organ kontrolny

W skład związku wchodzą z mocy prawa wójtowie (burmistrz, prezydent miasta) gmin uczestniczących w związku ( art. 71 ust.1). Za zgodą Rady gmina może być reprezentowana prze innego członka.

W powiecie w skład Zgromadzenia Związku Powiatów wchodzi po 2 reprezentantów powiatów uczestniczących w związku, a zasady reprezentacji powiatu określa Rada Powiatu.

Art. 70 ust. 3

Głosy - więcej niż 1(?)

Tryb prawny sesyjny; uchwały podejmowane przez Zgromadzenie bezwzględna większością głosów statutowej ilości członków(art. 71). Statut związku może przewidywać większość kwalifikowaną przy podejmowaniu uchwał dot. budżetu związku, wniosków o zmianę statutu. Pozostałe kwestie powinien określać regulamin Zgromadzenia Związku.

Komisje

Zgromadzenie Związku może powoływać w drodze uchwały komisje określając ich skład osobowy oraz zakres działania. Szczegółowy tryb pracy - określa regulamin uchwalony przez Zgromadzenie.

Komisja są organami opiniodawczo - doradczymi Zgromadzenia. Powinno powoływać się komisję rewizyjną.

Kompetencje organów związku

W zakresie zdań zleconych związkowi Zgromadzenie wykonuje kompetencje przysługujące Radzie Gminy, a zatem do wyłącznej właściwości Zgromadzenia związku należy:

- wnioskowanie do Rad Gmin / Powiatu należących do związku o przyjęcie zmian statutowych związku

- wybór i odwoływanie zarządu

- stanowienie o kierunkach działalności zarządu

- przyjmowanie sprawozdań z działalności zarządu

- uchwalanie budżetu

- przyjmowanie sprawozdań finansowych

- udzielanie zarządowi absolutorium z tego tytułu

- podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych przekraczających zakres zwykłego zarządu

- decyzje w sprawach tworzenia, łączenia, znoszenia jednostek organizacyjnych związku

- przyjmowanie nowych członków związku

- kontrola i nadzór nad działalnością zarządu i podporządkowanych mu jednostek

- podejmowanie uchwał w sprawie likwidacji związku, powołania komisji likwidacyjnej oraz zasad podziału mienia pozostałego po zaspokojeniu wierzycieli

Każdy członek Zgromadzenia może wnieść pisemny sprzeciw w stosunku do uchwały Zgromadzenia w ciągu 7 dni od daty jej podjęcia. Wniesienie go wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga ponownego rozpatrzenia sprawy; sprzeciw nie może być zgłoszony do uchwały podjętej w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy.

Zarząd jako organ wykonawczy:

- wykonuje uchwały Zgromadzenia

- realizuje zadania określone w statucie np. przygotowanie projektów uchwał, gospodarowanie mieniem związku,

- zatrudnia i zwalnia kierowników jednostek organizacyjnych związku

- inne zadana zlecone przez administrację rządową

Prace wykonuje za pomocą Biura Zarządu

Stowarzyszenia

Mogą by tworzone tylko wówczas, jeżeli ich celem będzie wspierania idei samorządu oraz obrona interesów stowarzyszonych gmin. Mogą mieć charakter lokalny, regionalny, ogólnokrajowy; mogą być tworzone z powiatami i województwami samorządowymi. Do stowarzyszeń gmin stosuję się odpowiednio przepisy Prawa o stowarzyszeniach.

Stowarzyszenie może założyć, co najmniej 3 JST. (art. 84)

Stowarzyszeni musie posiadać statut - określa jego nazwę, teren i siedzibę, cele stowarzyszenia, sposoby ich realizacji, sposób nabycia i utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, władza stowarzyszenia, tryb wyboru władz, kompetencje władz, sposób reprezentacji, sposób pozyskiwania środków finansowych, składki członkowskie, sposób zmiany statutu, sposób rozwiązania stowarzyszenia.

Stowarzyszeni podlega rejestracji w KRS. Uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zarejestrowaniu.

Zasady i tryb przystępowania JST do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych.

Zrzeszeniem w rozumieniu ustawy są zarówno organizacje, związki i stowarzyszenia powoływane przez społeczności lokalne, co najmniej 2 państw.

Przyznane jednostka prawo do zrzeszania się obejmuje zarówno uprawnienie do współtworzenia i uczestniczenia w zrzeszeniach istniejących w dniu wejścia w życie ustawy. Współtworzenie, uczestnictwo, przystępowanie do międzynarodowych zrzeszeń podlega ograniczeniom:

Zgodne współtworzenie, uczestnictwo, przystępowanie z zasadami polskiego prawa wewnętrznego, polityka zagraniczną oraz z poszanowaniem międzynarodowych zobowiązań wobec państwa.

- przystąpienie województwa samorządowego do międzynarodowego zrzeszenia wymaga uwzględnienia uchwalonych przez sejmik województwa priorytetów współpracy zagranicznej województwa

- jednostki mogą zrzeszać się tylko w granicach swoich zadań i kompetencji

- przystąpienie do zrzeszenia nie może łączyć się z przekazaniem na jego rzecz lub na rzecz któregokolwiek z zrzeszonych członków wykonywania zadań publicznych przystępującej jednostki, przekazaniem nieruchomości, praw majątkowych na dobrach niematerialnych.

Tryb przystępowania

- przystąpienie jednostki do międzynarodowego zrzeszenia oraz jego współtworzenie wymaga podjęcia stosownej uchwały przez organ stanowiący jednostkę

- uchwała dla swojej ważności wymaga uzyskania bezwzględnej większości ustawowego składu organu

- podjętą uchwałę organ stanowiący przekazuje wojewodzie, który zobowiązany jest wyrazić opinię w tej sprawie, a następnie za pośrednictwem wojewody uchwała przekazywana jest Ministrowi właściwemu do zagranicznych

- wyrażenie zgody przez tego Ministra na przystąpienie bądź na współtworzenie zrzeszenia jest warunkiem wejścia uchwały w życie

- Minister wyraża zgodę lub jej odmawia w drodze decyzji administracyjnej, od tej decyzji strona niezadowolona z rozstrzygnięcia może zgodnie z art. 127 § 3 KPA wnieść wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

- łącznie z uchwałą JST przedkłada się Ministrowi statut zrzeszenia, listę członków zrzeszenia oraz urzędowe tłumaczenie tych dokumentów na język polski, dodatkowo sejmik woj. przedkłada priorytety współpracy zagranicznej województwa

- po przystąpieniu do zrzeszenia organ wykonawczy jednostki zobowiązany jest przedłożyć informację o przystąpieniu właściwemu terytorialnie wojewodzie, Ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej, do spraw rozwoju regionalnego, do spraw zagranicznych wraz z dokumentami świadczącymi o członkostwie z tłumaczeniem urzędowym na język polski.

Powtórzenie w/w procedur w przypadku ustąpienia, zamiany statutu, rozwiązania zrzeszenia.

29.04.2006

Rozdział X

Nadzór nad samorządem gminnym

Organami nadzoru są (art. 86):

- Prezes RM

- wojewodowie

- RIO w sprawach finansowych

Kryteria nadzoru (art. 85)

- zgodności z prawem ( legalności)

Środki nadzoru

1.Informacyjno - doradcze

Doradztwo - najłagodniejsza forma nadzoru, ponieważ stosowanie szeroko rozumianych środków pomocy pozwala w praktyce unikać stosowania środków represyjnych poprzez doprowadzenie do samokorekty działań przez dana jednostkę.

Art. 88 ( art. 77a Powiat, art. 80 województwo) gwarantują organom nadzoru prawo żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania danej JST, nie ma granic przedmiotowych. Został zaakcentowany poprzez zasadę jawności ( art. 11 ), która podlega ograniczeniom tylko ustawami szczególnymi.

• art. 90 nakłada na wójta, burmistrza, prezydenta miasta ( starostę, marszałka woj.) przedłożenia wojewodzie wszelkich uchwał Rady Gminy w terminie 7 dni od daty ich podjęci; wszelkie uchwały przekazywane do RIO obejmuje ten termin

• w terminie 2 dni wójt, burmistrz, prezydent miasta ma obowiązek przedłożenia wojewodzie wszelkich uchwał w sprawie przepisów porządkowych

• art. 52 ust.2 obowiązek przedkładania projektów budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego wraz z objaśnieniami do RIO spoczywa na wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta

2.Środki korygujące

a) zatwierdzenie, uzgodnienie, zaopiniowanie

art. 89 ( art. 77b Powiat. 80a Województwo) przewiduje możliwość wystąpienia w przepisach szczególnych wymogu zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania rozstrzygnięć organu gminy jako warunku koniecznego dla ważności takiego rozstrzygnięcia. Kryterium rozróżnienia stanowi ich etap zastosowania w procesie podejmowania rozstrzygnięcia przez organ gminy:

uzgodnienie, zaopiniowanie - faza wstępna

zatwierdzenie - ex post

wywołują one skutki prawne o charakterze materialnym ponieważ uch brak powoduje nieważność rozstrzygnięcia. Wyrażenie stanowiska w formie zatwierdzenie, uzgodnienia lub zaopiniowania może być dokonane prze organ w sposób aktywny lub pasywny, na co wskazuje określony w atr. 89 termin ustawowy. Upływ tego terminu powoduje domniemanie przyjęcia rozstrzygnięcia w brzmieniu przedstawionym przez gminę, powiat czy województwo. Termin te wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, zaopiniowanie, uzgodnienie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki, a w pozostałych przypadkach wynosi 14 dni od daty doręczenie opiniowanego rozstrzygnięcia lub projektu.

b) wstrzymanie wykonania uchwały

forma fakultatywna i obligatoryjna

z fakultatywnym wstrzymaniem uchwały mamy do czynienia w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia ( art. 91ust.2)

forma obligatoryjna - w razie stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia

c) stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia ( podstawa nadzoru)

Uchwały lub zarządzenia organów gminy sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności uchwały lub zarządzenia orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności organ nadzoru wszczyna z urzędu; ocenie w trakcie postępowania nadzorczego polegają zarówno warunki formalne powstania uchwały i jej treść materialna. Organ nadzoru może stwierdzić nieważność uchwały lub zarządzenia w całości lub części. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa może jedynie wskazać, że takie naruszenie nastąpiło.

Rozstrzygnięcie nadzoru powinno zawierać uzasadnienie faktycznie i prawne oraz pouczenie o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Orzeczenie wojewody o stwierdzeniu nieważności uchwały ma charakter deklaratoryjny i działa wstecz, ponieważ uchwała jest nieważna z mocy prawa od chwili jej podjęcia. W sytuacji, gdy organ nadzoru w terminie 30 dni od doręczenia uchwały lub zarządzenia nie stwierdzi we własnym zakresie nieważności to może dokonać tego jedynie sąd administracyjny w wyniku wniesionej do niego skargi przez ten organ. Wszelkie uprawnienia nadzorcze, łącznie z możliwością wstrzymania wykonania zawieszonej uchwały przechodzą na sąd administracyjny.

Gdy od podjęcia uchwały upłynął rok to wtedy nie można stwierdzić jej nieważności, chyba,że został naruszony termin do jej przedłożenia organowi nadzoru.

Termin jednoroczny jest terminem zawitym, powodującym „sankcję” administracyjną poprzez uznanie, że po tak długim terminie powstały nieodwracalna środki prawne.

Jeżeli jednak istnieją przesłanki do stwierdzenia tej nieważności to sąd administracyjny orzeka o niezgodności tej uchwały z prawem - uchwała taka traci moc prawną z dniem orzeczenia o jej nieważności z prawem.

d)

Zarządzanie zastępcze ( art. 98a) stosowane jest, jeżeli Rada Gminy wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów szczególnych w zakresie dotyczącym wygaśnięcia mandatu radnego, wójta, odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę nie podejmie uchwały to wówczas wojewoda wzywa Radę do podjęcia uchwały w terminie 30 dni; w razie bezskutecznego upływu tego terminu wojewoda po zawiadomieniu Ministra właściwego do spraw administracji publicznej wydaje zarządzenie zastępcze; przysługuje na nie skarga do sądu administracyjnego.

3. Środki personalne

a) zarząd konieczny

stosowany jest w razie nie rokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy. Stosowany jest przez Prezesa RM w dwóch etapach:

I. zawieszenie organów gminy

Następuje na okres do 2 lat, niedużej jednak niż do wyborów Rady Gminy i wójta na kolejna kadencję.

II. ustanowienie zarządu komisarycznego

Może nastąpić dopiero po przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do przedłożenia programu poprawy sytuacji. Dalszym stadium jest powołanie przez Prezesa RM na wniosek wojewody, ale zgłoszony za pośrednictwem Ministra właściwego do spraw administracji publicznej jest powołanie zarządu komisarycznego. Komisarz podejmie wykonywanie zadań i kompetencji zawieszonych organów z dniem powołania.

b) rozwiązanie organu stanowiącego

wywołuje najdalej idące skutki prawne. Organem właściwym do jego zastosowania jest Sejm, przy czym działa on na wniosek organu nadzoru ( prezes RM); formą prawna jest uchwała. Przyczyna zastosowania tego środka może być powtarzające się naruszanie Konstytucji lub ustaw przez radę Gminy. W razie rozwiązania Rady do czasu wyboru Rady kolejnej kadencji zostaje wyznaczona osoba przez Prezesa RM. Osoba ta w zakresie swojego urzędowania uznawana jest za zastępcę prawnego organu ze wszystkimi konsekwencjami prawnymi, a zatem będzie też podlegać nadzorowi.

Jeżeli powtarzającego się naruszenia dopuszcza się wójt to wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeń, a jeżeli wezwanie nie odnosi skutku to występuje do Prezesa RM z wnioskiem o odwołanie wójta. W przypadku odwołania Prezes RM wyznacza osobę, która do czasu wyborów pełni jego funkcje.

Art. 98

Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego

Art. 101 actio popularis

Skarga powszechna nie jest środkiem nadzoru nad działalnością gminy, jest to środek służący do ochrony innych podmiotów przed skutkami wykorzystania przez gminę swojej samodzielności poza granice wyznaczone przepisami prawa ze szkodą dla uprawnień jednostki w sferze administracyjno - publicznej.

W art. 101 mowa jest o naruszeniu subiektywnie pojmowanego przez skarżącego jego interesu, które obiektywnie polega na nieprzestrzeganiu przez organ norm prawnych powszechnie obowiązujących. Ten interes naruszany może wynikać z uprawnień indywidualnych jednostki, jak też jako wspólnoty samorządowej. Uprawnienie do wniesienia skargi na podstawie art. 101 nie jest ograniczone wyłącznie do osób tworzących wspólnotę terytorialną i mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na terenie danej gminy, ale obejmuje każdego, kto uważa, że jego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą rady Gminy lub zarządzeniem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Skargę do sądu administracyjnego można wnieść w imieniu własny lub reprezentując grupę mieszkańców, którzy wyrazili na to pisemną zgodę. Warunkiem wniesienia skargi powszechnej jest bezskuteczne uprzednie wezwanie tego organu do usunięcia naruszenia. Wezwanie do usunięcia naruszenia jest bezskuteczne wtedy, gdy organ wyraźnie odmówił usunięcia naruszenia, bądź, gdy nie zajmie żadnego stanowiska w tej kwestii w terminie przewidzianym dal załatwienia spraw w postępowaniu administracyjnym ( 2 miesiące).

Bezpośredni wybór wójta, burmistrza, prezydenta miasta

Wybory: powszechne, równe, bezpośrednie w głosowaniu tajnym.

Czynne prawo wyborcze ma każdy, komu przysługuje prawo wybierania do rady Gminy. Bierne prawo wyborcze ma każdy obywatel RP mający bierne prawo wyborcze do RADY Gminy, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 25 lat, nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje. Kandydat na wójta nie może jednocześnie kandydować na wójta w innej gminie. Z wybranego uważa się kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż ½ ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał wymaganej ilości głosów to 14 dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie. W takim przypadku gminna komisja wyborcza niezwłocznie informuje o konieczności i przyczynach przeprowadzenia ponownego głosowania, wskazuje datę tego głosowania oraz nazwiska kandydatów dopuszczonych do II tury. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród 2 kandydatów, którzy w I turze otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. W przypadku, gdy 2 lub więcej kandydatów otrzyma te sama liczbę głosów uprawniających do udziału w ponownym głosowaniu to o dopuszczeniu do wyborów w ponownym głosowaniu rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których kandydat otrzymał większa ilość głosów niż drugi kandydat. Jeżeli liczba obwodów będzie równa to rozstrzyga losowanie przeprowadzane przez gminna komisję wyborcza i uczestniczą w nim wszyscy kandydaci. Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów. Gdy w ponownym głosowaniu otrzyma 2 kandydatów tę samą liczbę głosów to za wybranego uważa się kandydata, który uzyskał więcej głosów w większej liczbie obwodów głosowania albo losowanie przy tej samej ilość obwodów głosowania.

Prawo zgłaszania kandydatów przysługuje:

- partiom politycznym i koalicjom partii politycznych

- stowarzyszeniom i organizacjom społecznym

- wyborcom

Kandydatów zgłasza się najpóźniej w 25 dniu, do g. 24:00 przed dniem wyborów. Dokonuj się tego w gminnej komisji wyborczej; komisja ta dokonuje rejestracji kandydata, sporządza z niej protokół. Lista kandydatów podawana jest najpóźniej w 15 dniu przed wyborami. Jeżeli nie zgłoszono żadnego kandydata albo, gdy zgłoszono tylko 1( na 25 dni przed dniem wyborów) to gminna komisja wzywa do dokonania dodatkowych zgłoszeń ( 5 dni), jeżeli nie zostanie zgłoszony żaden kandydat to wyboru dokonuje Rada Gminy bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym, spośród swojego składu. W takim przypadku prawo zgłaszania kandydatów ma grupa radnych stanowiących, co najmniej 1/3 ustawowego składu rady ( max. 3 kandydatów). Jeżeli mimo wezwania zostanie tylko 1 kandydat, wybory przeprowadza się, kandydata uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej nie ½ ważnie oddanych głosów. A jak nie to wyboru dokonuje Rada Gminy bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym, spośród swojego składu. W takim przypadku prawo zgłaszania kandydatów ma grupa radnych stanowiących, co najmniej 1/3 ustawowego składu rady ( max. 3 kandydatów). Jeżeli Rada Gminy nie dokona wyboru wójta w terminie 2 miesięcy od dnia wyborów to wówczas obowiązki wójta pełni osoba wyznaczona przez Prezesa RM na wniosek Ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Wybory organizuje, sprawuje nadzór nad ich przebiegiem Państwowa Komisja Wyborcza i komisarze wyborczy, a przeprowadzają wybory obwodowe i gminne komisje wyborcze. Wybory odbywają się w obwodach głosowania, sporządzają one protokół głosowania, który przekazywany jest do Gminnej komisji wyborczej, na podstawie tych protokołów gminna komisja ustala wynik głosowania dal poszczególnych kandydatów i wynik wyborów.

Wygaśnięcie mandatu wójta, burmistrz, prezydenta miasta

Następuje na skutek:

- odmowy złożenia ślubowania

- nie złożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczeń o stanie majątkowym, o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, o umowach cywilnoprawnych zawartych przez małżonka lub informacji o zatrudnieniu, rozpoczęciu świadczenia pracy

- pisemne zrzeczenie się mandatu

- utraty prawa wybieralności lub jego brak w dniu wyborów

- naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem innych funkcji lub prowadzeniem działalności gospodarczej określonych odrębnych przepisach

- orzeczenie trwałej niezdolności do pracy

- śmierci

- odwołania w drodze referendum

- odwołania w trybie nadzoru ( art. 96 ust.2)

- zmian w podziale terytorium

Wygaśnięcie mandatu ( do myślnika - śmierci) stwierdza Rada Gminy w formie uchwały najpóźniej w ciągu miesiąca od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia; przekazuje się ją wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.

30.04.2006

Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998r.

I

Konstrukcja - jak gmina

Ma osobowość prawną

Statut - uchwala Rada Powiatu

Art. 3-3b - podział, zniesienie,…

II zadania i zakres działania powiatu

Art. 4

Mają charakter ponadgminny; nie wynika podział na zadania własne i zlecone; zlecone znajdują się w odrębnych ustawach p. o pomocy społecznej

III władze/ustrój powiatu

Art. 8

-mieszkańcy

organy

- Rada Powiatu - organ stanowiąco - kontrolny - wybory 4 - przymiotnikowe, 4-letnia kadencja, radni d 15 do 29

- zarząd powiatu - organ wykonawczy

art. 12

wyłączna właściwość Rady Powiatu

- kompetencje o charakterze ustrojowym i kompetencyjnym np.

• uchwalanie statutu

• wybór zarządu i jego odwołanie

• powołanie, odwołanie na wniosek starosty skarbnika i sekretarza powiatu

• stanowienie o kierunkach działalności zarządu

• przyjmowanie sprawozdań z jego działalności

• powoływanie i odwoływane komisji

- kompetencje gospodarczo - majątkowe

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych przekraczających zakres zwykłego zarządu

- kompetencje finansowe

• uchwalanie budżetu

• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu

• podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie absolutorium

- kompetencje administracyjne

• podejmowanie uchwały w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz zakresu właściwości innych JTS

• uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli

• uchwalanie programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy

- kompetencje z zakresu współpracy zagranicznej

• podejmowanie uchwał o przystąpieniu bądź współtworzeniu międzynarodowych zrzeszeń

- kompetencje lokalno - porządkowe

• podejmowanie uchwał w sprawie herbu powiatu, nazw ulic, flagi,..

- kompetencje kontrolne i nadzorcze wobec Zarządu

• sprawowanie kontroli działalności Zarządu i podporządkowanych mu jednostek organizacyjnych

• nadzór nad działalnością Zarządu

Rada Powiatu

Organ sesyjny - sesje zwyczajne

sesje nadzwyczajne - zwoływane przez przewodniczącego na wniosek

rozstrzygnięcia - w drodze uchwał ( art. 13 ust.1)

pracami Rady kieruje przewodniczący ( art. 14)

Organy wewnętrzne:

Komisje - cel odciążenie Rady powiatu, lepsze zapoznane się z przedmiotem obrad

- mają charakter opiniodawczo - doradczy

- fakultatywne( stałe i doraźne) - powołuje je Rada ze swojego grona (art.17)

- obligatoryjne:

- rewizyjne (atr.16)

- bezpieczeństwa i porządku (art.38a)

Zarząd Powiatu

- organ kolegialny

- wykonawczy

- z wyborów pośrednich - wybiera go Rad powiatu w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenie wyników wyborów(art. 27,29)

- podejmuje uchwały zwykłą większością głosów

- skład:

- starosta (art.26)

- vice ( od 3 do 5)

- pozostali

art. 30,31 - możliwość odwołania Zarządu Powiatu

art.32 - zdania Zarządu Powiatu

Kompetencje Zarządu Powiatu

- wykonawcze

• wykonywanie uchwał

• przygotowywanie projektów uchwal

• wykonywanie uchwał zarządu

- stanowiące

• podejmowanie uchwał zawierających powiatowe przepisy porządkowe w sprawach nie cierpiących zwłoki

- gospodarczo - majątkowe

• gospodarowanie mieniem powiatu

• zarządzanie sprawami majątkowymi w ramach zwykłego zarządu

- finansowe

• przygotowanie projektu budżetu

• wykonywanie budżetu

- kontrolne

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników powiatowych jednostek organizacyjnych

- administracyjne

• wydawanie decyzji indywidualnych w sprawach administracji publicznej

Biuro Zarządu Powiatu - Starostwo Powiatowe

Art. 34 - kompetencje Starosty ( Starosta nie jest organem!!!)

Art. 33 a, b powiatowa administracja zespolona / samorządowa pod zwierzchnictwem starosty

VII art. 91 miasto na prawach powiatu = ustrój gminy + zadania powiatu

Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998r.

Art. 1 Regionalna wspólnota samorządowa

Dualizm organów:

- wojewoda - organ rządowy

- marszałek województwa + ………… - organ samorządowy

II

Zadania, zakres działalności

Art. 14 podział zadań

- infrastruktura społeczna

- infrastruktura techniczna

- ład przestrzenny i ekologia

- ochrona, bezpieczeństwo osób

art. 11

strategia rozwoju województwa

Organy :

Sejmik wojewódzki

- radni (min. 30) art. 16

- 4 - letnia kadencja

- ordynacja taka jak w przypadku gminy i powiatu

art. 18 wyłączne właściwości Sejmiku

- domniemanie właściwości zarządu Wojewódzkiego

- grupy kompetencji jak w Powiecie / art. 18

- tryb sesyjny

- głosowanie jawne imienne lub jawne ( art. 19)

- przewodniczący

- vice ( max. 3 ) art. 20

Organy pomocnicze

- komisje stałe i doraźne - fakultatywne (art. 28), tryb pracy - statut, regulamin komisji

- obligatoryjna - komisja rewizyjna art. 30

Zarząd - organ wykonawczy

- wybory pośrednie - sejmik wojewódzki

- członkowie - 5

Marszałek wybierany jest przez Sejmik wojewódzki i nie jest on odrębnym organem

Art. 43 kompetencje marszałka województwa

Referendum lokalne

Polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytania lub na dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami. W referendum lokalnym mieszkańcy JST jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolę, co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej tej wspólnoty mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki, a w gminie dodatkowo w sprawie odwołania wójta, burmistrz, prezydenta miasta. W gminie przedmiotem referendum lokalnego może być samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne - rozstrzyga się te kwestię wyłącznie w drodze referendum lokalnego. W referendum tym mają prawo brać osoby stale zamieszkujące na obszarze danej JST mające prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki.

Referendum lokalne przeprowadza się:

- z inicjatywy organu stanowiącego jednostki

- na wniosek, co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy i powiatu i 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców województwa.

W sprawie odwołania organu stanowiącego jednostki przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum na wniosek mieszkańców. W gminie wniosek ten może dotyczyć odwołania Rady i wójta, burmistrza, prezydenta miasta albo tylko odwołania jednego z tych organów. Referendum lokalne w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta może być przeprowadzone także z inicjatywy Rady Gminy.

Referendum z inicjatywy organu stanowiącego JST

Organ stanowiący podejmuje uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum bezwzględna większością głosów swojego ustawowego składu. Uchwala taka powinna zawierać pytanie lub pytania albo zaproponowane warianty, termin referendum, kalendarz czynności. Uchwała ta podlega ogłoszeniu w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym a w gminie dodatkowo musi zostać rozplakatowana lub ogłoszona w inny zwyczajowo przyjęty sposób. Referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy najpóźniej w 50 dniu od dnia ogłoszenia uchwały w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym. Jeżeli wojewoda wydał rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność uchwały to w przypadku uwzględnienia przez sąd administracyjny skargi złożonej na to rozstrzygnięcie referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy najpóźniej w 50 dniu od dnia uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego.

Referendum na wniosek mieszkańców

Z inicjatywą przeprowadzenia referendum na wniosek mieszkańców może wystąpić:

- grupa, co najmniej 15 obywateli, którym przysługuje prawo do wybierania organu stanowiącego jednostki w gminie co najmniej 5 którym przysługuje prawo do wybierania organu stanowiącego jednostki.

- statutowa struktura terenowa partii politycznej działająca w danej JST

- organizacja społeczna posiadająca osobowość prawną, której statutowym terenem działania jest obszar danej JST

Inicjator referendum zawiadamia na piśmie przewodniczącego zarządu, a w gminie wójta, burmistrza, prezydenta miasta o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenie referendum. Dalej inicjator podaje do wiadomości mieszkańców danej jednostki na swój koszt przedmiot zamierzonego referendum. Jeżeli przedmiotem referendum jest odwołanie jednostki JST przed upływem kadencji to inicjator powiadamia o zamiarze wystąpienia z taką inicjatywą Komisarza wyborczego. W terminie 60 dni do daty powiadomienia inicjator referendum zbiera podpisy mieszkańców uprawnionych do wybierania organu stanowiącego danej JST. Referendum na wniosek mieszkańców w sprawach innych niż odwołanie organu JST inicjator przekazuje przewodniczącemu zarządu, w gminie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta pisemny wniosek o przeprowadzenie referendum. Ten potwierdza na piśmie otrzymanie wniosku, po czym przekazuje niezwłocznie wniosek przewodniczącemu organu stanowiącego jednostki. Organ stanowiący powołuje ze swojego składu komisje do sprawdzenia czy wniosek mieszkańców odpowiada wymogom ustawowym. Gdy w trakcie badania komisja stwierdzi, że wniosek zawiera błędy to wyznacza 14 - dniowy termin do ich uzupełnienia. Jeżeli wniosek zawiera uchybienia nieusuwalne to przekazuje wniosek wraz ze swoja opinią organowi stanowiącemu. Organ stanowiący podejmuje uchwałę w prawie przeprowadzenia referendum, jeżeli wniosek spełnia wymogi ustawy - ma 30 dni od dnia przekazania wniosku przewodniczącemu zarządu na to. Uchwała podlega opublikowaniu w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym, a na uchwałę odrzucającą wniosek mieszkańców lub w przypadku nie podjęcia tej uchwały w terminie 30 dni inicjatorowi służy skarga do sądu administracyjnego. Jest ona rozpatrywana w trybie szczelnym - termin wniesienia 14 dni, sąd rozpatruje ją w 14 dni, od orzeczenia przysługuje skarga kasacyjna w terminie 14 dni. Na podstawie wyroku komisarz wyborczy wdaje postanowienie o przeprowadzeniu referendum.

Referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy, najpóźniej w 50 dniu od dnia opublikowania uchwały albo od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Referendum z inicjatywy mieszkańców w sprawie odwołania organu JST

Inicjator referendum w tej sprawie przekazuje wniosek mieszkańców na piśmie komisarzowi wyborczemu, on potwierdza na piśmie; jeżeli wniosek zawiera uchybienie komisarz wyznacza inicjatorowi 14- dniowy termin na ich usunięcie. Jeżeli stwierdzi, że uchybień nie da się usunąć to odrzuca wniosek i wydaje postanowienie, które przekazuje niezwłocznie inicjatorowi referendum. Komisarz wyborczy postanawia o przeprowadzeniu referendum, jeżeli wniosek spełnia wymogi ustawowe, ma na to 30 dni.

Na postanowienie komisarza wyborczego odrzucające wniosek albo w przypadku nie dotrzymania terminu służy skarga do sądu administracyjnego, która jest rozpatrywana w trybie szczególnym. Referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy, najpóźniej w 50 dniu od dnia opublikowania postanowienia komisarza wyborczego albo od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Jeżeli odwołanie wójta, burmistrza, prezydenta miasta następuje z inicjatywy Rady gminy to rada podejmuje uchwałę o przeprowadzeniu referendum; uchwałę Rady przewodniczący przekazuje komisarzowi wyborczemu, a komisarz wydaje postanowienia o przeprowadzeniu referendum.

Referendum przeprowadzają i ustalają jego wynik komisje do spraw referendum - komisje obwodowe i terytorialne.

Terytorialne - jedna w gminie, powiecie i województwie, powoływana jako pierwsza, powołuje ją komisarz wyborczy, jeżeli przedmiotem referendum jest odwołanie organu JST, a w pozostałych sprawach powołuj ją organ stanowiący jednostki.

Obwodowe - najpóźniej na 21 dni przed dniem wyborów powołuje je komisarz wyborczy, jeżeli przedmiotem referendum jest odwołanie organu przed upływem kadencji, a we wszystkich pozostałych sprawach powołuje je komisja terytorialna.

Referendum przeprowadza się w stałych obwodach wyborczych utworzonych w celu przeprowadzenia wyborów do organów stanowiących, głosuje się w obwodach głosowania, komisje sporządzają protokół głosowania w obwodzie, po czym spływają one do komisji terytorialnej, a komisja terytorialna ustala wynik głosowania i wynik referendum i podaj go do publicznej wiadomości, sporządza protokół głosowania, przekazywany wojewodzie, a ten ogłasza go w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział, co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Referendum w sprawie odwołania organu jednostki pochodzącego z wyborów bezpośrednich jest ważne, gdy wzięło w nim udział nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze tego organu. Wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż ½ ważnych głosów, a w przypadku samoopodatkowania się mieszkańców, jeżeli za samoopodatkowaniem oddano, co najmniej 2/3 ważnych głosów.

20.05.2006

GMINY O SZCZEGÓLNYM STATUSIE PRAWNY

Miasto stołeczne Warszawa

Jest to gmina mająca status miasta na prawach powiatu. Miasto Stołeczne Warszawa oprócz zdań określonych w ustawie o samorządzie gminnym i powiatowym wykonuje także zadania wynikające ze stołecznego charakteru miasta, a w szczególności:

- zapewnia warunki niezbędne do funkcjonowania naczelnych centralnych organów państwa, obcych przedstawicielstw dyplomatycznych urzędów konsularnych, konsularnych także organizacji międzynarodowych

- zapewnia warunki do przyjmowania delegacji zagranicznych

- zapewnia warunki niezbędne do funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym, a mających znaczenie dla stołecznych funkcji miasta

( w/w zadania są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej)

Miasto stołeczne Warszawa ma statut nadany w drodze uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy; jest on uchwalany po zasięgnięciu opinii Rad Dzielnic, a także po uzgodnieniu z prezesem RM.

W mieście stołecznym Warszawa utworzenie Jednostki Pomocniczej jest obowiązkowe; tymi jednostkami są dzielnice; tworzy je, łączy, dzieli, likwiduje Rada miasta stołecznego Warszawy po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Każda Jednostka Pomocnicza ma swój statut, który określa jej nazwę, granice, zadania, kompetencje oraz zasady i tryb funkcjonowania organów. Organami są:

- Rada Dzielnicy - stanowiący i kontrolny

- Zarząd Dzielnicy - wykonawczy

Rada Dzielnicy

Organ kolegialny, pracuje w trybie sesyjnym

- wybory do rady dzielnicy są przeprowadzane łącznie z wyborami do Rada miasta stołecznego Warszawy

- liczba wybieranych radnych jest uzależniona od liczby mieszkańców

- do Radnych stosuje się odpowiedni przepisy dotyczące Radnych Gminy

- kadencja rozpoczyna się z dniem wyborów, a kończy z dniem poprzedzającym kolejne wybory

- I sesję zwołuje prezydent miasta stołecznego Warszawy w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów, a jeśli tego nie uczyni, to w ciągu 21 dni I sesję zwołuje Komisarza wyborczy

- pracami Rady kieruje przewodniczący, a w pracach mogą brać udział Radni miasta stołecznego Warszawy, ale tylko z głosem doradczym

Zarząd Dzielnicy

- wybierany przez Radę Dzielnicy

- liczy od 3 do 5 członków; w dzielnicach do 100 tys. Mieszkańców liczy 3 osoby

- w skład wchodzi przewodniczący ( burmistrz dzielnicy), jego zastępcy i pozostali członkowie

- wybór:

¹ przewodniczącego zarządu - bezwzględną większością głosów, w głosowaniu tajnym

² pozostali członkowie - wybierani na wniosek przewodniczącego, zwykłą większością głosów w głosowaniu tajnym

- w ciągu 30 dniu od dnia I sesji musi nastąpić wybór Zarządu, a jeśli nie, to Zarząd powoływany jest przez Prezydenta miasta stołecznego Warszawy i ma on na to 14 dni

- odwołanie burmistrza dzielnicy następuje na wniosek Prezydenta miasta stołecznego Warszawy lub na wniosek ¼ ustawowego składy Rady Dzielnicy; odbywa się to w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów i jest to równoznaczne z odwołaniem całego Zarządu. Członków Zarządu odwołuje się analogicznie, ale wystarczy tylko zwykła większość głosów.

Zadania Miasta Stołecznego Warszawy

- dzielnice wykonują zadania określone w : statucie, uchwałach Rady miasta stołecznego Warszawy, zlecone z zakresu administracji rządowej, wynikające z porozumień zawartych pomiędzy JST

w szczególności:

- sprawy lokalne ( np. utrzymanie i eksploatacja gminnych zasobów lokalowych, placówek oświaty, wychowania, kultury, pomocy społecznej, turystyki i rekreacji)

- ochrona zdrowia

- utrzymanie dróg o charakterze lokalnym

- utrzymanie zieleni

- nadzór nad pomocniczymi jednostkami niższego rzędu, - jeżeli takowe są

- inne zadania związane z zaspokojeniem zbiorowych potrzeb mieszkańców dzielnicy

Dzielnice działają w ramach budżetu miasta stołecznego Warszawy, a gospodarkę finansową prowadzą na podstawie załącznika dzielnicowego do uchwały budżetowej miasta stołecznego Warszawy.

GMINY UZDROWISKOWE

Gminy uzdrowiskowe - jej obszarowi lub jego części został nadany status prawny uzdrowiska

O status prawny uzdrowiska może się ubiegać obszar, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. posiada złoża naturalnych surowców leczniczych potwierdzonych właściwościach leczniczych

2. posiada klimat o właściwościach leczniczych

3. na jego obszarze znajdują się zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego

4. spełnia wymagania określone w ustawie o ochronie środowiska

5. posiada infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno - ściekowej, energetycznej, prowadzi gospodarkę odpadami, a także infrastrukturę w zakresie transportu zbiorowego.

Jeżeli brakuje punktu 3 gmina może się ubiegać o nadanie statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej

Gmina, która występuje o nadanie jej obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej zobowiązana jest do potwierdzenia właściwości leczniczych, surowców leczniczych klimatu w formie świadectwa.

Gmina musi sporządzić operat uzdrowiskowy, który następnie przesyła Ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w celu potwierdzenia warunków leczniczych do nadania statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej. Potwierdzenie wydawane jest w formie decyzji.

Rada Gminy na podstawie operatu uzdrowiskowego uchwala statut uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej.

Minister właściwy do spraw zdrowia występuje do RM z wnioskiem nadanie danemu obszarowi statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej. RM nadaje taki status w formie rozporządzenia.

Szczególny charakter gminy uzdrowiskowej:

- zadania

- ustrój

¹zadania

gmina uzdrowiskowa oraz gmina posiadająca status obszaru ochrony uzdrowiskowej poza zadaniami określonymi w ustawie o samorządzie gminnym realizuje zadania własne związane z zachowaniem funkcji leczniczych uzdrowiska:

- gospodaruje terenami z uwzględnieniem potrzeb lecznictwa uzdrowiskowego, ochrony złoż naturalnych surowców leczniczych

- ochrania warunki naturalne uzdrowiska, obszarów ochrony uzdrowiskowej

- musi spełniać wymagania w zakresie dopuszczalnych norm natężenia hałasu, zanieczyszczeń powietrza, odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, gospodarki odpadami

- musi stwarzać warunki do funkcjonowania zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego oraz rozwoju infrastruktury komunalnej w celu zaspokojenia potrzeb kuracjuszy

- tworzyć i ulepszać istniejąca strukturę leczniczą

²ustrój

w gminie uzdrowiskowej oraz w gminach posiadających status obszaru ochrony uzdrowiskowej Rada Gminy powołuje stałą komisję uzdrowiskową, jest ona organem opiniodawczo - doradczym dla gminy; opiniuje:

- operat uzdrowiskowy

- projekt statutu uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej

- projekt miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

- gminne programy ochrony środowiska

- programy zamierzeń inwestycyjnych gminy

REGIONALNE IZBY OBRACHUNKOWE

NADZÓR

W zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa RIO obejmuje:

- uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy JST w sprawach:

• Procedury uchwalania budżetu i jego zmian

• Zaciągania zobowiązań wpływających na np. dług publiczny

• Udzielania pożyczek

• Zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu JST

• Podatków, opłat lokalnych

• Absolutorium

Jeżeli w wyniku postępowania nadzorczego RIO stwierdzi nieistotne naruszenie prawa, to w takim przypadku nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenie, lecz ogranicza się do wskazania, że wydano je z naruszeniem prawa. Jeżeli dojdzie do przekonania, ze SA one sprzeczne z prawem to stwierdza ich nieważność; w przypadku stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej lub jej części kolegium Izby uchwala budżet w całości lub części.

Termin rozstrzygnięcia nadzorczego wynosi 30 dni.

Organem RIO jest Kolegium Izby, w jego skład wchodzą: Prezes Izby jako Przewodniczący Kolegium oraz pozostali członkowie.

Do Prezesa RIO należy:

- kierowanie pracami RIO

- reprezentowanie Izby na zewnątrz

- występowanie do Prezesa RM z wnioskiem o zwiększenie liczby członków Kolegium

- wyznaczanie składów orzekających i ich przewodniczących

- opracowanie projektu regulaminu organizacyjnego Izby

- występowanie z wnioskiem do Prezesa RM o powołanie swoich zastępców, a także powołanie, odwołanie, zmiana charakteru zatrudnienia członka kolegium

Kolegium Izby

- uchwala budżet JST

- rozpatruje odwołania od uchwał składów orzekających

- przyjmuj sprawozdania z działalności kontrolnej RIO i informacyjno - szkoleniowej

- rozpatruje zastrzeżenia do wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych

- uchwala regulamin organizacyjny

W RIO działają składy orzekające, składają się one z 3 członków Kolegium. Składy te zajmują się wydawaniem opinii w sprawach określonych w ustawie np. o możliwości zaciągania zobowiązań

SAMORZĄDOWE KOLEGIA ODWOŁAWCZE

Są organami wyższego stopnia w rozumieniu KPA; II instancja w indywidualnych sprawach z zakresu zadań administracji publicznej należących do właściwości JST.

Samorządowe kolegia odwoławcze rozpoznają odwołania od decyzji, zażaleń na postępowania, żądania wznowienia postępowania oraz stwierdzenia nieważności decyzji.

Posiadają one następujące organy:

- Zgromadzenie Ogólne Kolegium

- Prezes Kolegium

Prezes Kolegium

- reprezentuje Kolegium na zewnątrz

- kieruje pracami Kolegium

- przedkłada Prezesowi RM Sejmikowi województwa roczną informacje o działalności Kolegium

- opracowanie projektu regulaminu organizacyjnego Kolegium

- zgłasza wniosek o ustalenie liczby członków Kolegium

- ogłasza konkurs na członków Kolegium

- występowanie z wnioskiem do Prezesa RM o powołanie, odwołanie członka, wiceprezesa Kolegium

Zgromadzenie Ogólne Kolegium

- zwołuje Prezes, co najmniej 2 razy w roku

- uchwala regulamin organizacyjny Kolegium

- wybór członków komisji konkursowej

- przyjmuje roczna informacje o działalności Kolegium

- podejmuje uchwały w sprawach przedkładanych przez Prezesa i innych

Zasady działanie Samorządowego kolegium odwoławczego

Wydaje orzeczenia, które zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym, przybierają one postać decyzji lub postanowień. Orzeczenia zapadają większością głosów, a członek składu orzekającego nie może wstrzymać się od głosu; jeżeli członek został przegłosowany to przy podpisywaniu orzeczenia może zgłosić swoje odrębne zdanie i musie je uzasadnić na piśmie w ciągu 7 dni. Samorządowe Kolegium odwoławcze orzeka w składzie 3 - osobowym, a przewodniczy mu Prezes lub etatowy członek Kolegium.

Badając sprawę Kolegium może żądać:

- informacji niezbędnych

- niezbędnych dokumentów dotyczących działalności organów JST

W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w pracy organu JST Prezes Kolegium wydaje postanowienie sygnalizacyjne; odpis przekazywany jest organowi, którego dotyczy, Komisji rewizyjnej oraz właściwemu wojewodzie. Postanowienie to stanowi podstawę do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego stosunku do pracowników samorządowych, jeżeli ich działanie lub zaniechanie jest przyczyną powstania uchybień w pracy organu JST.

ORDYNACJA WYBORCZA DO RAD GMIN, POWIATÓW I SEJMIKÓW WOJEWÓDZTW

26

---