Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 1/1 (ost. akt.: 14-02-05)

Wymagania.we: przerobione ogólne zasady, pliki i kartoteki, edytory

rodowisko pracy u ytkownika systemu Unix.

Ka dy u ytkownik zaloginowany w systemie Unix de facto nie pracuje z Unixem - pracuje z jakim

interpreterem komend (shellem)

. W momencie

definiowania u ytkownika administrator definiuje (zob. plik /etc/passwd):

•

nazw u ytkownika

•

hasło

•

unikalny numer u ytkownika (UID: User Identification Number

•

grup do której standardowo nale y u ytkownik (GID: Group Identification Number)

•

'dług ' nazw u ytkownika - pozwalaj ca na identyfikacj u ytkownika według jego prawdziwego nazwiska

•

bazow kartotek u ytkownika - kartotek w której znajd si pliki zakładane przez u ytkownika. Do kartoteki tej kopiowane s zwykle standardowe pliki

konfiguracyjne, nazwa tej kartoteki jest pami tana (dla ka dego u ytkownika osobno) w zmiennej HOME. Do tak zapami tanej nazwy kartoteki mo emy

si odwoła poprzez $HOME (dla ka dej zmiennej rodowiskowej konstrukcja $nazwa_zmiennej jest zast powana przez shella warto ci tej zmiennej)

•

program, który jest uruchamiany po zaloginowaniu si przez u ytkownika do systemu. Programem tym jest najcz ciej jaki interpreter komend - program,

który pobiera i interpretuje komendy, wpisywane przez u ytkownika z klawiatury. To oznacza, e oprócz 'standardowych' u ytkowników mo emy w Unixie

zdefiniowa u ytkowników 'celowych' - je eli tym programem, który zostanie uruchomiony po zaloginowaniu si u ytkownika do systemu b dzie program

finansowo - ksi gowy to u ytkownik nie b dzie 'widział' e pracuje w Unixie - dla niego b dzie to po prostu komputer z systemem finansowo - ksi gowym.

Taki u ytkownik nie b dzie w stanie wpisywa adnych komend Unixowych. Dal 'standardowego' u ytkownika tym interpreterem komend (shellem) jest

tcsh

Poniewa

bash

(czasami dost pny jako

sh

) jest interpreterem u ywanym cz ciej przez administratora systemu (jest mniej 'ergonomiczny', ale standardowo

jest instalowany w ka dym Unixie, ma bardziej rozbudowane mo liwo ci tworzenia skryptów) a

tcsh

- cz ciej u ywanym przez u ytkowników nie b d cych

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 2/2 (ost. akt.: 14-02-05)

administratorami (bardziej 'ergonomiczny', ułatwienia w poruszaniu si po systemie plikowym - ale słabszy j zyk tworzenia makr, czasem nie instalowany

podczas standardowej instalacji systemu) musimy pozna oba shelle.

Pliki konfiguracyjne

Ka dy shell działa w taki sam 'sposób':

•

w momencie uruchomienia shella przez u ytkownika (loginowanie si do systemu lub uruchomienie shella z linii komend) wykonywane s pliki, inicjuj ce

prac shella

•

po zainicjowaniu - shell pozwala u ytkownikowi wpisa komend . Ta komenda - przed prób jej zinterpretowana - jest 'rozwijana' - aliasy (zob. dalej) s

zast powane ich warto ciami, w miejsce wzorników wstawiane s nazwy plików i kartotek pasuj cych do wzorników. Dopiero potem shell próbuje

zinterpretowa i wykona komend .

•

kiedy u ytkownik wpisze komend ko cz c prac shella (

logout, exit

) - wykonywane s pliki 'ko cz ce' prac shella

To, które pliki zostan wykonane zale y zarówno od rodzaju shella (

tcsh

/

bash

) jak i jego wersji. Dlatego sugeruj eby sprawdzi t informacj w

opisie tego shella, którego u ywamy (

man tcsh

lub

man bash

, wykonane w systemie Unix, w którym jeste my zdefiniowani) zanim zaczniemy

u ywa naszego shella

Najcz ciej u ywane pliki konfiguracyjne:

tcsh

Podczas uruchamiania sprawdzane i wykonywane b d nast puj ce pliki (kolejno - istotna):

/etc/csh.cshrc

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 3/3 (ost. akt.: 14-02-05)

/etc/csh.login

$HOME/.tcshrc

$HOME/.cshrc - o ile $HOME/.tcshrc nie istnieje

$HOME/.login - je eli shell został uruchomiony z powodu zaloginowania si u ytkownika do Unixa a nie z powodu wywołania shella z linii komend

bash Podczas uruchamiania sprawdzane i wykonywane b d nast puj ce pliki (kolejno - istotna):

/etc/profile

$HOME/.bash_profile, $HOME/.bash_login, $HOME/.profile - sprawdzane w tej kolejno ci. Pierwszy który zostanie znaleziony i mam prawo do

czytania - zostanie wykonany. Pozostałe odnalezione pliki s wtedy ignorowane.

Je eli

bash

zostanie uruchomiony z linii komend (a nie jako wynik loginowania si u ytkownika) - szuka tylko

$HOME/.bashrc i wykonuje go - je eli

taki plik istnieje

tcsh

Po zako czeniu przez u ytkownika sesji (

logout

,

exit

- kolejno sprawdzania / wykonywania plików istotna):

/etc/csh.logout

$HOME/.logout - je eli shell został uruchomiony z powodu zaloginowania si u ytkownika do Unixa

bash Po zako czeniu przez u ytkownika sesji (

logout

,

exit

)"

$HOME/.bash_logout - o ile taki plik istnieje

To co znajduje si w wy ej wymienionych plikach jest wykonywane - tak jakby komendy z tych plików były wpisane z linii komend.

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 4/4 (ost. akt.: 14-02-05)

Zmienne rodowiskowe

Ta idea została przeniesiona z Unixa do Ms DOSa i Ms Windows - podczas pracy u ytkownika zmienne rodowiskowe decyduj o tym gdzie s szukane

komendy do wykonania, jak ustawione s 'parametry' sesji u ytkownika.

tcsh

tcsh pozwala zdefiniowa dwa rodzaje zmiennych:

zmienne rodowiskowe

- definiowane komend

setenv, definiuj rodowisko pracy u ytkownika

setenv nazwa_zmiennej warto

podstawia warto pod zmienn

printenv nazwa_ziennej

wy wietla bie c warto zmiennej

zmienne (parametry) shella

- definiowane komend

set, (re)definiuj sposób działania

tcsh

set nazwa_zmiennej = warto

wstawia warto do parametru shella

set

wy wietla bie ce warto ci parametrów shella

bash

bash

u ywa jednego rodzaju zmiennych -

zmiennych rodowiskowych

, definiowanych przez podstawienie

zmienna = warto

lub

set zmienna warto

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 5/5 (ost. akt.: 14-02-05)

Najwa niejsz chyba zmienn , u ywan przez oba shelle, jest zmienna PATH zawieraj ca nazwy kartotek, przeszukiwanych kiedy u ytkownik próbuje

wykona program. Dokładniej - kiedy pierwsze słowo w linii komend nie jest nazw wewn trznej komendy shella shell przeszukuje kartoteki, których nazwy s

zapami tane w zmiennej

PATH. Przeszukiwane s tylko te kartoteki, w kolejno ci w jakiej wyst puj w zmiennej PATH. Pierwszy znaleziony plik,

którego nazwa jest taka sama jak pierwsze słowo z linii komendy i który posiada atrybut 'wykonywalny' ('

x

') jest ładowany do pami ci operacyjnej i

wykonywany. Pozostałe elementy linii komend s przesyłane jako parametry tego programu.

Tym co najcz ciej 'myli' u ytkowników, którzy 'przesiadaj si ' do Unixa z DOSa lub Ms Windows jest przyzwyczajenie do tego, e programy z

bie acej kartoteki s zawsze wykonywane - w dodatku 'przesłaniaj ' programy z kartotek, pami tanych w zmiennej

PATH. Unix wykonuje programy z

bie cej kartoteki

tylko wtedy kiedy nazwa bie cej kartoteki jest jawnie wstawiona do nazw pami tanych w zmiennej PATH (jako . - kropka w Unixie

oznacza bie c kartotek ). W dodatku kolejno umieszczenia nazwy bie cej kartoteki decyduje w pełni o kolejno ci wykonywania programów z tej

kartoteki.

Mo emy jawnie 'wymusi ' wykonanie programu z bie cej kartoteki u ywaj c konstrukcji

./nazwa_pliku_z_programem. Dla shella jest to jawne

zdefiniowanie cie ki dost pu do pliku ('bie ca kartoteka') - kartoteki ze zmiennej

PATH nie s wtedy przeszukiwane

wy wietl nazwy kartotek które w Twoim shellu b d przeszukiwane podczas próby znalezienia programu

napisz komend , dodaj c do zmiennej

PATH bie c kartotek

w jakim pliku nale y umie ci t komend , modyfikuj c zmienn

PATH aby te zmiany obowi zywały po ka dej komendzie

login

?

Aliasy

Aliasy s konstrukcj , pozwalaj c (zre)definiowa komendy Unixowe lub sposób ich działania. Zasada działania aliasów jest nast puj ca:

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 6/6 (ost. akt.: 14-02-05)

tworzymy alias - 'nazw ', interpretowan specjalnie przez shella. Ta nazwa a swoj warto - ka dorazowo kiedy w linii komend u yjemy aliasu shell zast pi

t nazw warto ci aliasu zanim zacznie interpretowa lini komendy. Zast powanie aliasu jest wykonywane tylko raz (nie jest to rekurencyjne

zast powanie). Je eli warto ci aliasu ma by ci g znaków zawieraj cy spacj - ujmujemy cały ten ci g w apostrofy

w ka dej chwili mo emy zredefiniowa warto aliasu, usun alias lub wy wietli bie co zdefiniowane aliasy

Komendy pozwalaj ce na działanie na aliasach:

tcsh

Definiowanie aliasu:

alias nazwa warto

bash

Definiowanie aliasu:

alias nazwa = warto

wspólne Wy wietlanie bie co zdefiniowanych aliasów:

alias

Usuwanie aliasu:

unalias nazwa_aliasu

Aby móc wpisywa dir zamiast ls -la w celu wy wietlenia informacji o plikach w bie

cej kartotece (tcsh):

alias dir 'ls -la'

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 7/7 (ost. akt.: 14-02-05)

Aby spowodowa ka dorazowe pytanie o potwierdzenie podczas kasowania plików (tcsh):

alias rm 'rm -i'

Skutki bł dnego zdefiniowania aliasów mog by gro ne - przeanalizuj co stanie si podczas wykonywania komendy

ls *

je eli zdefiniowany został alias

alias ls rm

Zdefiniuj aliasy pozwalaj ce pod Unixem wpisywa i wykonywa 'DOSowe' komendy

dir, copy, type, del, renam

Skrypty

skrypty s odpowiednikiem batchów z MsDOSa lub z Ms Windows. Pozwalaj na spisanie ci gu komend Unixa a nast pnie ich wykonanie.

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 8/8 (ost. akt.: 14-02-05)

Tworzenie skryptu składa si zawsze z nast puj cych etapów:

dowolnym edytorem tworzymy plik tekstowy, który b dzie zawierał komendy do wykonania (== skrypt). Nazwa pliku mo e by dowolna, nie jest wymagane

jakie specjalne ‘rozszerzenie’ pliku – w Unixie wykonywalny jest plik, który ma ustawiony atrybut wykonywalno ci, niezale nie od tego jaka ma nazw .

pierwsz linijk tworzonego skryptu musi by linia postaci

#!pełna_ cie ka_dost pu_do_shella

Dokładniej: je eli podczas wykonywania skryptu shell stwierdzi, e pierwsza linia skryptu zaczyna si od opisanej powy ej konstrukcji – załaduje do pami ci

program na który wskazuje ta linijka, uruchomi go – a kolejne linie skryptu b dzie przesyłał do uruchomionego skryptu tak, jakby były wpisywane z klawiatury

(redyrekcja standardowego wej cia). Je eli skrypt nie zaczyna si od opisanej linii – uruchomiony b dzie

bash

i to on b dzie interpretował kolejne linie

skryptu – tak jakby były wpisywane z klawiatury.

po utworzeniu pliku – ko czymy prac z edytorem, zapisujemy plik na dysku. Musimy – przed prób wykonania tego skryptu – ustawi mu atrybut

‘wykonywalny’ (‘

x

’)

mo emy teraz wykona skrypt – wpisuj c odpowiednio (zob. zmienna

PATH

) nazw i cie k dost pu do pliku.

B dziemy omawia i u ywa skryptów działaj cych pod kontrol

basha

- rozszerzenia j zyka skryptów, zdefiniowane w

bashu

pozwalaj na pisanie o wiele

bardziej zaawansowanych skryptów ni skrypty działaj ce pod kontrol

tcsh

. Dodatkowym argumentem przemawiaj cym za u ywaniem

basha

jest jego

'dost pno ' -

bash

jest standardowo instalowany w ka dym rodowisku Unixowym,

tcsh

czasem b dziemy musieli doinstalowa do systemu. Wewn trz

skryptu mo emy u ywa nast puj cych konstrukcji:

•

parametry - symbole

$1

, ... ,

$9

s zast powane warto ciami parametrów wyst puj cych w linii uruchamiaj cej skrypt. Parametr $0 zawiera nazw

pliku ze skryptem

•

$# zawiera liczb parametrów wej ciowych, z jakimi uruchomiony został skrypt

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 9/9 (ost. akt.: 14-02-05)

• $?

zawiera wynik wykonania ostatniej komendy w skrypcie. Je eli było to wywołanie programu -

#?

zawiera kod wykonania z jakim zako czył si

program (w C/C++ - warto parametru procedury

exit

, ko cz cej prac programu). Wi kszo komend Unixowych zwraca warto 0 (zero) je eli

program zako czył si poprawnie, warto wi ksz od zera - je eli wyst piły jakie bł dy w działaniu programu.

•

zmienne - s to obiekty, tworzone przez programist lub zdefiniowane w systemie Unix. Ka da zmienna ma swoj nazw - poprzez t nazw

odwołujemy si do zmiennej. Warto zmiennej nadajemy instrukcj

nazwa = warto

natomiast warto zmiennej pobieramy u ywaj c konstrukcji

$nazwa_zmiennej

•

wyra enia - w instrukcjach wyst puj cych wewn trz skryptów mo emy u ywa kilku rodzajów 'wyra e warunkowych':

(program ...)

spowoduje wykonanie programu - wynikiem działania b dzie kod zwracany przez program

{ instrukcja; }

u ywany do 'grupowania' instrukcji ('instrukcja zło ona'). Ta konstrukcja mo e wyst pi w ka dym miejscu gdzie w opisie

komend pojawia si termin 'instrukcja'. Dodatkowo, kod wykonania zwracany przez ostatnia instrukcj jest 'warto ci ' takiego

'wyra enia'

bash

[ wyra enie ]

wyra enie arytmetyczno - logiczne. Zasady konstrukcji, warto ciowanie - jak w j zyku C

W wyra eniach warunkowych mo emy równie testowa 'cechy' plików. Najwa niejsze z nich to:

-d file

true

gdy file jest nazw kartoteki

-e file

true

gdy file istnieje

-f file

true

gdy file jest nazw pliku

-h file

true

gdy file jest nazw linku do pliku ('symbolic link')

-r file

true

gdy file istnieje i mamy pozwolenie na czytanie

bash

-s file

true

gdy file istnieje i mam rozmiar wi kszy od 0

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 10/10 (ost. akt.: 14-02-05)

-w file

true

gdy file istnieje i mamy pozwolenie na zapisywanie / modyfikacje / skasowanie file

-x file

true

gdy file istnieje i mamy pozwolenie na wykonanie file

-O file

true

gdy file istnieje i jeste my jego wła cicielem

-G file

true

gdy file istnieje i jeste my jego 'grupowym' wła cicielem

file1 -nt file2

true

gdy file1 jest 'nowsze' (pó niej modyfikowane) ni file2

file1 -ot file2

true

gdy file1 jest 'starsze' (wcze niej modyfikowane) ni file2

Wewn trz skryptu uruchamianego pod kontrol

basha

mo emy - oprócz normalnego wywołania wszystkich programów, dost pnych w naszej wersji Unixa -

u ywa nast puj cych instrukcji 'programistycznych':

bash

jest bardzo 'czuły na spacje' - je eli w skryptach nie b dziemy oddziela spacj poszczególnych składników instrukcji

bash

nie b dzie ich

wykonywał, zgłaszaj c bł dy składniowe.

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 11/11 (ost. akt.: 14-02-05)

bash

if wyra enie; then

instrukcja

1

;

[ elif wyra enie

2

; then

instrukcja

2

; ]

...

[ else

instrukcja

3

; ]

fi

badanie warunków, je eli

wyra enie

ma warto

true

- wykonywana jest

instrukcja

1

. Je eli

wyra enie

ma

warto

false

i wyst puje

elif

- badana jest warto

wyra enie

2

. Je eli to wyra enie ma warto

true

-

wykonywana jest

instrukcja

2

. T konstrukcj mo na powtarza dowoln ilo razy.

Instrukcja

3

, wyst puj ca po

else

jest wykonywana kiedy wszystkie inne badane warunki nie były prawdziwe.

Przykład u ycia

if

- zob. instrukcja

select

.

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 12/12 (ost. akt.: 14-02-05)

while wyra enie; do

instrukcja;

done

dopóki

wyra enie

ma warto

true

- powtarzaj wykonywanie

instrukcji

.

Sprawdzaj, czy u ytkownik potrafi odgadn to co wymy liłe (opis

read

- poni ej, podpowiedz - w stylu wej cia

do Mori):

slowo = 'zgadnij'

odpowiedz = 'cos'

while [ odpowiedz != slowo ];

do

{

echo zgadnij to slowo:

read odpowiedz

if [ odpowiedz != slowo ]; then

echo Nie zgadles ...

fi

}

done

break

przerywa wykonanie p tli

while

lub

for

continue

przechodzi do nast pnej iteracji p tli

while

i lub

for

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 13/13 (ost. akt.: 14-02-05)

exit

exit liczba

ko czy wykonanie skryptu. Je eli u yjemy opcjonalnego parametru

liczba

jego warto b dzie kodem wykonania

skryptu.

case word in

( pattern ... | pattern )

instrukcja ;

...

esac

instrukcja wyboru. Warto zmiennej

word

jest porównywana z wzornikami (

pattern

). Obowi zuj normalne

zasady interpretowania wzorników (wyra e regularnych). Je eli warto zmiennej

word

'pasuje' do wzornika -

wykonywane s instrukcje wpisane po

pattern

. Wzorników mo e by kilka - s wtedy oddzielane znakiem

|

interpretowanym jako alternatywa wzorników. Je eli warto zmiennej

word

zostanie dopasowana do jakiego

wzornika - wynikiem działania instrukcji

case

jest kod wyniku wykonania ostatniej instrukcji w li cie instrukcji po

dopasowanym wzorniku. Je eli warto

word

nie zostanie dopasowana do adnego wzornika - wynikiem

działania

case

jest zero.

Sprawd sposób wpisania nazwy u ytkownika:

echo Wprowadz nazwe uzytkownika:

read uname

case uname in

( 'A-Z' )

echo Bledna nazwa - wpisz nazwe uzytkownika malymi literami

break

( '0-9' )

echo Bledna nazwa uzytkownika - musi zaczynac si od litery

break

esac

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 14/14 (ost. akt.: 14-02-05)

for name [ in word ] ;

do instrukcja ;

done

word

jest list nazw (słów). Zmienna

name

po kolei przyjmuje warto ci z tej listy,

instrukcje

s powtarzane tak

długo, a zostan wyczerpane wszystkie warto ci z listy

aby wy wietli zawarto wszystkich plików w bie cej kartotece, których nazwy zaczynaj si od

f

:

for fname [ in f* ] ;

do

{

cat $fname

}

done

for (( expr1 ; expr2 ; expr3 )) ;

do

instrukcja ;

done

analogicznie jak p tla

for

w j zyku C

Aby poprawi sobie samopoczucie - wy wietli 10 razy 'kiedys w ko cu b d mogl si wyspac do woli...':

for (( zm = 1 ; zm < 11 ; zm = zm -1 )) ;

do

echo Kiedys w koncu b d mogl si wyspac do woli...

done

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 15/15 (ost. akt.: 14-02-05)

select name [ in word ] ; do

instrukcja ;

done

'pozwól wybra u ytkownikowi' - wy wietlane s wszystkie słowa z

word

, ponumerowane. Wykonanie skryptu

zostaje zatrzymane - shell czeka na to co wpisze u ytkownik. Je eli u ytkownik wpisze jedn z liczb, b d c

numerem słowa - to słowo zostanie wstawione do zmiennej

name

. Je eli u ytkownik wpisze pust lini (naci nie

Enter

bez wpisania liczby) - lista jest wy wietlana ponownie. Je eli wpisana warto nie jest liczb lub jest liczb

spoza zakresu numerów wy wietlonych u ytkownikowi -

name

b dzie puste. Ka dorazowo w zmiennej

REPLY

pami tana jest cała wpisana przez u ytkownika linia. Po ustawieniu warto ci zmiennej

name

wykonywane s

instrukcje

instrukcja

.

Wy wietl nazwy plików zaczynaj cych si od

t

, pozwól wybra plik którego zawarto zostanie wy wietlona:

echo Wybierz plik do wyswietlenia:

select fname [ in t* ];

do

{

if [ $name != '' ]; then

echo Zawartosc pliku $name:

cat $name

fi

}

done

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 16/16 (ost. akt.: 14-02-05)

read -s -t timeout -p prompt

-n nchars

name

1

... name

n

jedna linia jest wczytywana z termianla, an którym uruchomiony został skrypt. Linia jest dzielona na słowa,

pierwsze słowo jest wstawiane do zmiennej

name

1

, drugie - do

name

2

, itp. Je eli u ytkownik wpisze wi cej słów

ni wynosi ilo c zmiennych w komendzie

read

- nadmiarowe słowa s ignorowane. Je eli słów jest mniej -

'ko cowe' zmienne z listy w komendzie

read

b d miały 'pust ' (NULL) warto . Ka dorazowo w zmiennej

REPLY

jest pami tana cała linia wpisana przez u ytkownika.

Nast puj ce elementy komendy

read

s opcjonalne:

-s

('silent') tekst wpisywany przez u ytkownika nie jest wy wietlany na ekranie

-t timeout

je eli przez

timeout

sekund u ytkownik nic nie wpisze - komenda

read

ko czy si , wszystkie

zmienne maj warto pust

-p prompt

wy wietl

prompt

przed pobieraniem słów z linii

-n nchars

zako cz wczytywanie po (maksymalnie)

nchars

znakach (lub naci ni ciu klawisza

Enter - je eli

wpisywana linia jest krótsza ni

nchars

znaków)

Przykład u ycia - zob. instrukcje

while

i

case

.

Test.wy:

w jaki sposób mo na utworzy skrypt, interpretuj cy komendy wsadowe programu finansowo – ksi gowego? Zakładamy, e program

nazywa si KASIAZ, znajduje si w kartotece /usr/local/bin

napisz mały 'symulator DOSu'. Skrypt - w p tli - wczytuje i rozpoznaje komendy wpisywane przez u ytkownika. Pozwól na wpisanie

nast puj cych komend:

dir wzornik

wylistuj opisy wszystkich plików i kartotek których nazwy pasuj do

wzornika

Unix - rodowisko u ytkownika, shelle

'tedd' T. K dzierski

str. 17/17 (ost. akt.: 14-02-05)

type plik

wy wietl zawarto c pliku (

cat

)

del plik

skasuj plik

help

wy wietl krótki opis działania skryptu

quit

zako cz prac skryptu

Ka da inna komenda powinna wy wietla komunikat o bł dzie.

napisz skrypt posiadaj cy jeden parametr - wzornik nazw. Skrypt powinien sprawdza , jakie go typu s nazwy pasuj ce do wzornika

(kartoteka, plik, link) i wy wietla nazwy pasuj ce do wzornika z odpowiednim komentarzem

Koniec

Nast pny rozdział:

procesy.doc