background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

Przykłady: 
1. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji jednostkowej 
 

 

f(t)

 

t

 

1

 

 

<

=

=

0

1

0

0

)

(

1

)

(

t

t

t

t

f

 

Z definicji przekształcenia otrzymuje się: 

( )

s

e

s

dt

e

s

F

st

st

1

1

1

0

0

=

=

=

 

 
2. Znaleźć transformatę Laplace’a impulsu Diraca 
 

)

(t

δ

 

f(t)

 

t

 

 

( )

( )

=

=

=

1

0

0

0

dt

t

t

t

t

δ

δ

   

( )

( )

( ) ( )

t

t

dt

d

t

d

t

δ

τ

τ

δ

=

=

1

1

 

Wykorzystując twierdzenie o transformacie pochodnej można zapisać: 

=

)

(s

F

 L

  

{

}

=

)

(t

δ

 L

 

1

1

)

(

1

=

=

s

s

t

dt

d

 

 
3. Znaleźć transformatę Laplace’a przesuniętej funkcji skokowej 

f(t)

t

A

τ

 

<

=

=

τ

τ

τ

t

t

A

t

A

t

f

0

)

(

1

)

(

 

Można wykorzystać definicję transformaty: 

(

)

τ

τ

τ

τ

s

st

st

st

e

s

A

e

s

A

dt

e

A

dt

e

t

A

s

F

=

=

=

=

0

1

)

(

 

ale także twierdzenie o opóźnieniu, wiadomo, że 

L

 

{ }

s

t

1

)

(

1

=

 

, stąd 

=

)

(s

F

L  

{

}

τ

τ

s

e

s

A

t

A

=

)

(

1

 

 

 

1

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

4. Znaleźć transformatę Laplace’a impulsu prostokątnego 
 

 

f(t)

 

t

 

A

 

τ

 

 

 

f(t)

t

 

A

τ

 

-A

)

(

t

A

)

(

1

τ

t

A

 

 

[

]

)

(

1

)

(

1

)

(

τ

=

t

t

A

t

f

 

=

)

(s

F

L

 

L

  

{

}

=

)

(t

f

[

]

{

}

[

)

(

1

)

(

1

A

t

t

A

=

τ

L

 

{

}

)

(

t

 L

 

{

}

]

)

(

1

τ

t

s

e

A

e

s

s

A

s

s

)

1

(

1

1

τ

τ

=

⎥⎦

⎢⎣

⎡ −

=

 

Transformatę tę można także wyznaczyć korzystając z definicji przekształcenia: 

s

e

A

e

s

A

dt

e

A

dt

e

t

f

s

F

s

st

st

st

)

1

(

)

(

)

(

0

0

0

τ

τ

τ

=

=

=

=

 

 
5. Znaleźć transformatę Laplace’a ciągu impulsów prostokątnych 
 

f(t)

t

A

τ

T

 

Transformata pojedynczego impulsu 
prostokątnego została obliczona w przykładzie 
poprzednim, wobec tego: 

s

e

A

s

F

s

T

)

1

(

)

(

τ

=

Korzystając ze wzoru na transformatę funkcji 
okresowej otrzymuje się: 

( )

)

1

(

)

1

(

sT

s

e

s

e

A

s

f

=

τ

 

 
6. Obliczyć transformatę funkcji liniowej 

)

(

1

)

(

t

t

t

f

=

 

W tym przypadku można skorzystać z twierdzenia o różniczkowaniu w dziedzinie zmiennej 
zespolonej 

L

 

{

} ( )

2

2

1

1

1

1

1

)

(

1

s

s

s

ds

d

t

t

=

⎛−

=

=

 

 
7. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji 

)

2

(

1

)

3

2

(

)

(

=

t

t

t

f

Aby wyznaczyć transformatę podanej funkcji należy ją przekształcić 

)

2

(

1

)

2

(

1

)

2

(

2

)

2

(

1

]

1

)

2

[(

2

)

2

(

1

)

3

2

(

)

(

+

=

+

=

=

t

t

t

t

t

t

t

t

f

 

Należy zwrócić uwagę na to, by argument funkcji, której transformatę się wyznacza był identyczny 
jak argument skoku jednostkowego, stąd: 

=

)

(s

F

L

 

{

}

s

s

s

e

s

s

e

s

e

s

t

t

t

2

2

2

2

2

2

1

2

)

2

(

1

)

2

(

1

)

2

(

2

+

=

+

=

+

 

 

 

2

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

8. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji, której przebieg pokazuje rysunek 
Przedstawiony przebieg daje się rozłożyć na przebiegi opisane funkcjami, których transformaty 
można w prosty sposób wyznaczyć: 

 

f(t)

 

t

 

A

 

τ

 

 

)

(

t

t

τ

)

(

1

)

(

τ

τ

τ

t

t

A

 

 

f(t)

t

 

τ

 

 

=

)

(s

F

L 

 L 

{

}

=

)

(t

f

)

1

(

1

1

)

(

1

)

(

)

(

1

2

2

2

τ

τ

τ

τ

τ

τ

τ

τ

s

s

e

s

A

e

s

s

A

t

t

A

t

t

A

=

=

W obliczeniach wykorzystano twierdzenie o opóźnieniu. 
 
9. Obliczyć transformatę funkcji wykładniczej   

)

(

1

)

(

t

e

t

f

at

=

Aby obliczyć transformatę tej funkcji możemy skorzystać z twierdzenia o przesunięciu w dziedzinie 
zmiennej zespolonej 

{

}

a

s

t

e

at

+

=

1

)

(

1

 

 
10. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji 

)

2

(

1

)

(

)

2

3

(

=

t

e

t

f

t

 

 

)

2

(

1

)

2

(

1

)

2

(

1

)

(

)

2

(

3

4

4

)

2

(

3

)

2

3

(

=

=

=

t

e

e

t

e

t

e

t

f

t

t

t

=

)

(s

F

{

}

3

3

1

)

2

(

1

)

2

(

2

2

4

)

2

(

3

4

+

=

+

=

+

s

e

e

s

e

t

e

e

s

s

t

 

 
11. Obliczyć transformatę funkcji 

)

(

1

sin

)

(

t

t

t

f

=

ω

 

Najprościej transformatę tę obliczyć, zapisując daną funkcję następująco: 

)

(

1

2

)

(

1

sin

)

(

t

j

e

e

t

t

t

f

t

j

t

j

=

=

ω

ω

ω

 

( )

2

2

2

2

2

1

1

1

2

1

1

2

ω

ω

ω

ω

ω

ω

ω

ω

ω

+

=

+

+

+

=

⎟⎟

⎜⎜

+

=

s

s

j

s

j

s

j

j

s

j

s

j

t

j

e

e

t

j

t

j

 

 
12. Obliczyć transformatę Laplace’a funkcji 

)

2

(

1

4

sin

)

(

=

t

t

t

f

)

2

(

1

)

2

(

4

cos

8

sin

)

2

(

1

)

2

(

4

sin

8

cos

)

2

(

1

]

8

sin

)

2

(

4

cos

8

cos

)

2

(

4

[sin

)

2

(

1

]

8

)

2

(

4

sin[

)

2

(

1

4

sin

)

(

+

=

=

+

=

+

=

=

t

t

t

t

t

t

t

t

t

t

t

t

f

=

)

(s

F

{

}

=

+

)

2

(

1

)

2

(

4

cos

8

sin

)

2

(

1

)

2

(

4

sin

8

cos

t

t

t

t

 

 

s

s

e

s

s

e

s

2

2

2

2

2

2

4

8

sin

4

4

8

cos

+

+

+

=

 

 

3

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

13. Znaleźć transformatę funkcji, której przebieg przedstawia rysunek 

 

f(t)

 

t

 

1

 

ω

π

 

⎪⎪

>

<

=

ω

π

ω

π

ω

t

t

t

t

t

f

0

0

sin

0

0

)

(

 

ω

π

⎛ −

⎛ −

ω

π

ω

π

ω

t

t

1

sin

 

f(t)

t

 

1

 

-1

)

(

1

sin

t

t

ω

 

⎛ −

⎛ −

+

=

ω

π

ω

π

ω

ω

t

t

t

t

t

f

1

sin

)

(

1

sin

)

(

 

=

)

(s

F

 L 

{

}

=

)

(t

f

=

⎛ −

⎛ −

+

ω

π

ω

π

ω

ω

t

t

t

t

1

sin

)

(

1

sin

 

2

2

2

2

2

2

1

ω

ω

ω

ω

ω

ω

ω

π

ω

π

+

⎟⎟

⎜⎜

+

=

+

+

+

=

s

e

e

s

s

s

s

 
14. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji, której przebieg pokazuje rysunek 

 

2A 

t

0

 

2t

0

  3t

0

 

f(t

 

Przedstawiony przebieg daje się rozłożyć na przebiegi opisane funkcjami, których transformaty 
można w prosty sposób wyznaczyć: 

t

0

 

-A 

-2A 

 

2A 

2t

0

 

3t

0

 

f(t

)

2

(

1

)

2

(

2

0

0

0

t

t

t

t

t

A

 

)

(

1

)

(

0

0

0

t

t

t

t

t

A

)

(

t

A

 

)

3

(

1

0

t

t

A

 

)

3

(

1

)

3

(

0

0

0

t

t

t

t

t

A

 

)

3

(

1

)

3

(

1

)

3

(

)

2

(

1

)

2

(

2

)

(

1

)

(

)

(

1

)

(

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

t

t

A

t

t

t

t

t

A

t

t

t

t

t

A

t

t

t

t

t

A

t

A

t

f

+

+

+

+

=

0

0

0

0

3

3

2

0

2

2

0

2

0

2

)

(

st

st

st

st

e

s

A

e

s

t

A

e

s

t

A

e

s

t

A

s

A

 

s

F

+

+

+

=

 

)

2

(

)

1

(

)

(

0

0

0

0

3

2

2

0

3

st

st

st

st

e

e

e

s

t

A

e

s

A

 

s

F

+

+

=

 

 

 

4

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

Ćwiczenia do samodzielnego rozwiązania 
1. Oblicz transformatę Laplace’a funkcji: 

a. 

 

)

(

1

)

3

2

(

)

(

t

t

t

f

=

b. 

)

2

(

1

)

1

3

(

)

(

=

t

t

t

f

 

c. 

 

)

2

(

1

)

(

)

1

(

4

=

t

e

t

f

t

d. 

)

(

1

cos

)

(

t

t

t

f

=

ω

 

e. 

)

(

1

sin

)

(

t

t

t

f

=

ω

 

f. 

)

(

1

sinh

)

(

t

t

t

f

=

ω

 

g. 

)

(

1

cosh

)

(

t

t

t

f

=

ω

 

h. 

)

(

1

)

3

(

2

sin

)

(

t

t

t

f

=

 

2. Znaleźć transformatę Laplace’a funkcji, której przebieg pokazuje rysunek 

a. 

 

 

2A 

t

0

 

2t

0

  3t

0

 

t

f(t

 

b. 

 

 

2A

A

t

0

2t

0

3t

0

 

0

f(t)

 

c. 

 

 

t

f(t

 

d. 

 

 

5

1

2

0

f(t)

 

 

 

5

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

1. Znaleźć oryginał funkcji 

a. 

2

1

)

(

+

+

=

s

s

s

F

 

Należy zwrócić uwagę na fakt, że gdy transformata jest funkcją wymierną, to 
musi być ściśle właściwą, stąd: 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

2

1

s

s

-1

=

+

+

2

1

2

s

s

-1

)

(

1

)

(

2

1

1

2

t

e

t

s

t

=

+

+

δ

 

 

b. 

2

4

1

3

)

(

+

+

=

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

4

3

2

4

1

3

=

+

+

s

s

-1

4

3

2

1

3

1

=

+

+

s

s

-1

)

(

1

8

1

)

(

4

3

2

1

6

1

1

2

t

e

t

s

t

=

+

+

δ

 

 

c. 

4

4

1

)

(

2

+

+

=

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

4

4

1

2

s

s

-1

)

(

1

)

2

(

1

2

2

t

te

s

t

=

+

 

 

d. 

13

4

1

)

(

2

+

+

=

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

13

4

1

2

s

s

-1

)

(

1

3

sin

3

1

3

)

2

(

3

3

1

2

2

2

t

e

t

s

t

=

+

+

 

 

e. 

3

4

1

)

(

2

+

+

=

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

3

4

1

2

s

s

-1

)

(

1

sinh

1

)

2

(

1

2

2

2

t

e

t

s

t

=

+

 

 lub 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

3

4

1

2

s

s

-1

=

+

+

)

3

(

)

1

(

1

s

s

-1

=

+

+

+

3

2

1

1

2

1

s

s

 

 

)

(

1

2

1

2

1

3

t

e

e

t

t

=

 

 

6

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

f. 

5

2

1

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

+

+

5

2

1

3

2

2

s

s

s

s

-1

=

+

+

+

5

2

4

1

2

s

s

s

 L 

-1

=

+

+

+

+

2

2

2

)

1

(

2

2

5

1

1

s

s

 

 

=

-1

)

(

1

2

sin

2

5

2

cos

)

(

2

)

1

(

2

2

5

2

)

1

(

1

1

2

2

2

2

t

e

t

t

t

s

s

s

t

+

=

+

+

+

+

+

+

δ

 

 

g. 

1

2

1

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

+

+

1

2

1

3

2

2

s

s

s

s

-1

=

+

+

2

)

1

(

1

s

s

 

 

=

-1

=

+

+

+

2

)

1

(

1

1

1

s

s

-1

)

(

1

)

1

(

)

(

)

1

(

1

1

1

1

2

t

e

t

t

s

s

t

+

=

+

+

+

δ

 

 

h. 

5

6

1

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

F

 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

+

+

5

6

1

3

2

2

s

s

s

s

-1

=

+

+

+

5

6

4

3

1

2

s

s

s

 L 

-1

=

+

+

+

+

2

2

2

)

3

(

2

2

5

)

3

(

3

1

s

s

 

 

=

-1

=

+

+

+

+

2

2

2

2

2

)

3

(

2

2

5

2

)

3

(

3

3

1

s

s

s

 

 

)

(

1

2

sinh

2

5

2

cosh

3

)

(

3

t

e

t

t

t

t

+

+

=

δ

 

 lub 

 

=

)

(t

f

-1

=

+

+

+

+

5

6

1

3

2

2

s

s

s

s

-1

=

+

+

+

)

5

(

)

1

(

4

3

1

s

s

s

 L 

-1

=

+

+

+

+

5

1

1

2

1

s

A

s

A

 

 Współczynniki rozkładu na ułamki proste: 

 

4

11

1

4

3

4

1

5

4

3

5

2

1

1

=

+

=

=

+

=

=

=

s

s

s

s

A

s

s

A

 

 

=

-1

)

(

1

4

11

4

1

)

(

5

4

11

1

4

1

1

5

t

e

e

t

s

s

t

t

+

=

+

+

+

+

δ

 

 

 

7

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

2. Rozwiązać równanie różniczkowe metodą przekształcenia Laplace’a. 

a.  

 

0

)

0

(

,

1

)

0

(

0

)

(

13

)

(

4

)

(

2

2

=

=

=

+

+

+

+

y

y

t

y

dt

t

dy

dt

t

y

d

 

 Dokonuje 

się przekształcenia Laplace’a z uwzględnieniem warunków  

początkowych: 

 

 

4

)

(

)

13

4

(

0

)

(

13

4

)

(

4

)

(

0

)

(

13

)

0

(

4

)

(

4

)

0

(

)

0

(

)

(

2

2

2

+

=

+

+

=

+

+

=

+

+

+

+

+

s

s

y

s

s

s

y

s

sy

s

s

y

s

s

y

y

s

sy

y

sy

s

y

s

 

Stąd transformata rozwiązania dana jest zależnością: 

 

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

3

)

2

(

3

3

2

3

)

2

(

2

3

)

2

(

2

3

)

2

(

2

3

)

2

(

4

13

4

4

)

(

+

+

+

+

+

+

=

+

+

+

+

+

+

=

=

+

+

+

=

+

+

+

=

s

s

s

s

s

s

s

s

s

s

s

s

y

 

 

I ostatecznie rozwiązanie jest postaci: 

 

)

(

1

3

sin

3

2

3

cos

)

(

2

t

t

t

e

t

y

t

+

=

 

 

b.  

 

1

)

(

)

1

(

0

)

(

1

)

(

0

)

(

)

0

(

)

0

(

)

0

(

)

(

1

)

0

(

,

0

)

0

(

,

1

)

0

(

0

)

(

)

(

2

3

2

3

2

3

3

3

+

=

=

=

′′

=

′′

=

=

=

+

+

+

+

+

+

s

s

y

s

s

y

s

s

y

s

s

y

y

y

s

y

s

s

y

s

y

y

y

t

y

dt

t

y

d

 

 Transformata 

rozwiązania jest równa: 

 

)

1

(

)

1

(

1

1

1

)

(

2

2

3

2

+

+

+

=

+

=

s

s

s

s

s

s

s

y

 

 Transformatę tę można zapisać w postaci sumy dwóch ułamków:  

 

)

1

(

)

1

(

1

)

1

(

)

1

(

)

1

(

)

(

)

1

(

1

1

)

(

2

2

2

3

2

2

1

2

3

2

1

+

+

+

=

+

+

+

+

+

+

=

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

s

s

s

A

s

A

s

s

A

s

s

A

s

A

s

A

s

y

 Porównując współczynniki przy tych samych potęgach otrzymuje się układ 
 równań:  

 

=

+

=

+

=

+

1

0

1

3

1

3

2

1

2

1

A

A

A

A

A

A

A

   

+

=

=

+

=

+

1

1

2

1

3

1

3

1

2

1

A

A

A

A

A

A

 

 


⎪⎪

=

=

=

+

1

3

2

1

3

1

1

2

1

A

A

A

A

A

 

 

 

 

8

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

 i 

ostatecznie: 

 

=

=

=

3

1

3

2

3

1

3

2

1

A

A

A

 

 Stąd, transformata rozwiązania ma postać: 

 

1

1

3

1

1

1

3

2

)

(

2

+

+

+

=

s

s

s

s

s

y

 

 po 

przekształceniach: 

 

2

2

2

2

2

2

2

3

2

1

2

3

3

3

2

3

2

1

2

1

3

1

1

1

3

2

2

3

2

1

2

3

2

1

3

1

1

1

3

2

)

(

⎟⎟

⎜⎜

+

⎛ +

⎟⎟

⎜⎜

+

⎛ +

+

+

=

=

⎟⎟

⎜⎜

+

⎛ +

+

+

=

s

s

s

s

s

s

s

s

y

 

 

i ostatecznie rozwiązanie: 

 

)

(

1

2

3

sin

3

3

2

3

cos

3

1

3

2

)

(

2

1

2

1

t

t

e

t

e

e

t

y

t

t

t

+

=

 

c.  

 

1

)

0

(

,

1

)

0

(

)

(

1

2

)

(

4

)

(

4

)

(

2

2

=

=

=

+

+

+

+

y

y

t

t

y

dt

t

dy

dt

t

y

d

 

 

s

s

s

y

s

s

s

s

y

s

sy

s

s

y

s

s

s

y

y

s

sy

y

sy

s

y

s

2

3

)

(

)

4

4

(

2

)

(

4

4

)

(

4

1

)

(

2

)

(

4

)

0

(

4

)

(

4

)

0

(

)

0

(

)

(

2

2

2

+

+

=

+

+

=

+

+

+

=

+

+

+

+

+

 

 Transformata 

rozwiązania jest równa: 

 

)

4

4

(

2

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

s

y

 

 

)

4

4

(

2

3

)

4

4

(

)

4

4

(

4

4

)

(

2

2

2

3

2

2

2

1

2

3

2

1

+

+

+

+

=

+

+

+

+

+

+

=

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

s

s

s

s

A

s

A

s

s

A

s

s

A

s

A

s

A

s

y

 

 

Porównując współczynniki przy tych samych potęgach otrzymuje się układ 

 równań:  

 

 stąd  

=

=

+

=

+

2

4

3

4

1

1

3

1

2

1

A

A

A

A

A

1

2

1

2

1

3

2

1

=

=

=

A

A

A

 

 

9

background image

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z Automatyki  

 Stąd, transformata rozwiązania ma postać: 

 

4

4

2

2

1

1

2

1

)

(

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

y

 

 po 

przekształceniach: 

 

2

1

2

1

1

2

1

)

2

(

2

2

1

1

2

1

)

(

2

+

+

=

+

+

+

=

s

s

s

s

s

s

y

 

 Rozwiązanie jest postaci: 

 

)

(

1

)

1

(

2

1

)

(

2

t

e

t

y

t

+

=

 

 
Ćwiczenia do samodzielnego rozwiązania 
1. Znaleźć oryginał funkcji: 

a. 

3

1

)

(

+

=

s

s

s

F

 

b. 

1

4

1

2

)

(

+

=

s

s

s

F

 

c. 

3

4

1

)

(

2

2

+

+

+

=

s

s

s

s

F

 

d. 

9

6

1

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

F

 

e. 

13

6

1

3

)

(

2

2

+

+

+

+

=

s

s

s

s

s

F

 

2. Rozwiąż równanie różniczkowe metodą odwrotnego przekształcenia Laplace’a: 

a. 

3

)

0

(

,

2

)

0

(

)

(

1

8

)

(

4

)

(

)

(

3

'

2

2

=

=

=

+

+

+

y

y

t

t

y

dt

t

dy

dt

t

y

d

 

b. 

5

)

0

(

,

0

)

0

(

)

(

1

8

)

(

4

)

(

4

)

(

'

2

2

=

=

=

+

+

+

+

y

y

t

t

y

dt

t

dy

dt

t

y

d

 

c. 

0

)

0

(

,

2

)

0

(

)

(

1

34

)

(

34

)

(

6

)

(

'

2

2

=

=

=

+

+

+

+

y

y

t

t

y

dt

t

dy

dt

t

y

d

 

 

10


Document Outline