Praca z osobami niewidomymi
i słabowidzącymi z
dodatkowymi ograniczeniami
Prowadzenie
mgr pedagogiki Kristen Layton
10-12 kwietnia, 2013
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Wiele rzeczy może poczekać, ale nie
dziecko.
To teraz kształtują się jego kości,
rozwija umysł.
Dziecku nie możemy powiedzieć:
"Jutro". Dziecko nazywa się Dziś.
-
Gabriella Mistral
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Program warsztatów
Wpływ niewidzenia/słabowzroczności i dodatkowych ograniczeń na edukację i
doświadczenia życiowe dziecka.
Strategie i działania wspomagające w celu zapewnienia dzieciom z uszkodzeniem wzroku i
dodatkowymi ograniczeniami dostępu do informacji i umożliwienia im zdobywania wiedzy.
Program nauczania ("czego uczyć") dla dziecka z uszkodzeniem wzroku i dodatkowymi
ograniczeniami.
Strategie nauczania ("jak uczyć") dzieci z uszkodzeniem wzroku i dodatkowymi
ograniczeniami.
Podstawowe elementy systemu komunikacyjnego dla dzieci z uszkodzeniem wzroku i
dodatkowymi ograniczeniami.
Kryteria skutecznych programów włączających oraz różne modele programów nauczania
związanych z tymi programami włączającymi dla dzieci z niepełnosprawnością wzrokową i
dodatkowymi ograniczeniami.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Rodzaje zajęć w ramach warsztatów
Wykłady interaktywne
Symulacje
Praca w grupach
Dyskusje
Materiały
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Pomysły nie mogą czekać. Trzeba coś z nimi
zrobić: Uchwycić wielkość
Treści do omówienia
Poczekalnia
3 pomysły dziennie
Pomysły do wykorzystania
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Kategorie niewidzenia/słabowzroczności
z dodatkowymi ograniczeniami
Niewidzenie/
słabowzroczność z zaburzeniami poznawczymi
Niewidzenie/
słabowzroczność z niepełnosprawnością ruchową
Niewidzenie/
słabowzroczność z autyzmem
Niewidzenie/
słabowzroczność z problemami zdrowotnymi
Głuchoślepota
Niewidzenie/
słabowzroczność z niepełnosprawnością sprzężoną
--------------------------------------------------------
Dodatkowe kwestie do wzięcia pod uwagę:
Zaburzenia zachowania
Korowe uszkodzenie wzroku (nie uważane za przynależne do tej grupy, ale
warte omówienia)
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Etiologia: niektóre przyczyny niepełnosprawności
wzrokowej z dodatkowymi ograniczeniami
Dziedziczne/chromosomowe
Zespół Downa
Zespół CHARGE
Zespół Ushera
Zespół Cornelii de Lange
Powikłania prenatalne/wrodzone
Zespół różyczki wrodzonej
Alkoholowy zespół płodowy
Zatrucie
Poporodowe/niewrodzone
Zamartwica
Uraz bezpośredni (oka, ucha, ciała, głowy itp.)
Infekcje
Zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowychh
Urazowe uszkodzenie mózgu
Udar
Powikłania związane z wcześniactwem
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Myśl inaczej
http://archive.org/details/thinkdifferent
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Wpływ uszkodzenia wzroku i dodatkowych
ograniczeń na rozwój językowy i uczenie się
Przyjmowanie informacji
Przetwarzanie Produkcja
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Niepełnosprawność
wzrokowa
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Informacje dotyczące wzroku dziecka
Diagnoza lekarska
Sprawozdanie rodziców
Funkcjonalna diagnoza
widzenia
Lista pomocy i przyrządów
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
NYDBC
1
N ew York D eaf-Blind Collaborative
A Tool for Identifying
Vision and Hearing Loss
in Children with
Multiple Disabilities
[Funded by the U.S. Department of Education
Office of Special Education Programs]
Queens College
Powdermaker Hall 200
65-30 Kissena Blvd.
Flushing, NY 11367-1597
www.qc.cuny.edu/nydbc
nydbc@qc.cuny.edu
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
NYDBC
3
STEP 1: OBSERVE VISUAL AND AUDITORY BEHAVIORS
Behaviors t hat suggest Vision or H earing Loss
If you suspect that your student has vision or hearing loss you should document those behaviors that lead
you to believe that this is true. Below is a list of behaviors or characteristics typical of children who have
vision and hearing loss. Check off those behaviors that are suspect, describe them if you think further
explanation is needed and add any information you think pertinent to their sensory functioning and
behaviors.
A. Vision
Appearance of the Eyes
Yes
N o
1. Atypical appearance of the eyes including eye alignment(crossed or turned eye)
2. Unusual eye movements (nystagmus)
3. Visible irregularities (sagging eye lids, shape, size, structure)
4. Tearing, redness of eye or eyelid
5. Absence of a clear black pupil, or pupil that is excessively large or small
Behaviors of the Student
Yes
N o
1. Unusual eye gaze or head position
2. Absence of visually directed behaviors that are expected for developmental
level
3. Lacks interest in visual materials
4. Poor reaching behaviors with under or over shooting of target
5. Squinting, tearing, frequently closes eyes
6. Turning away from light (photophobia)
7. Difficulty adapting to changes in lighting
8. Does not see as well in dim light
9. Does not look at faces
10. Pokes , presses or rubs eyes frequently
11. Holds visual materials close to face or at an atypical angle
12. Does not track moving objects
13. Does not visually inspects item being held
B. H EA RI N G
Appearance of the Ears
Yes
N o
1. Cleft lip or palate
2. Malformations of head and neck
3. Malformations of ears
4. Frequent ear aches or infection
5. Discharge from ears
Behaviors of the Student
Yes
N o
1. Makes few or inconsistent responses to sound
2. Does not look at visual materials when asked to by someone
3. Does not startle or react to unexpected or new sounds
4. Does not respond to caregiver’s calling name/not soothed by caregiver’s voice
5. Shows a preference for certain types of sound (high or low frequency, louder or
softer sounds)
6. Has limited vocalizations does not try to imitate
7. Has difficulty attending to auditory stimuli for a reasonable length of time
8. Does not turn to or localize voices or sounds
9. Abnormalities in voice, intonation, articulation
10. Pulls on or covers ears
11. Breathes through mouth
12. Angles head to one side so as to favor one ear
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Rodzaje niepełnosprawności wzrokowej
•
Choroby oczu
•
Etiologia
•
Wiek wystąpienia choroby
•
Ostrość wzroku
•
Pole widzenia
•
Choroba postępująca czy stan stabilny
•
Korowe uszkodzenie wzroku
•
Diagnoza i działania wspomagające pod kątem
korowego uszkodzenia wzroku
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Korowe uszkodzenie wzroku
Definicja dla celów medycznych:
Korowe uszkodzenie wzroku można zdefiniować jako osłabioną
obustronnie ostrość wzroku spowodowaną uszkodzeniem płatów
potylicznych i/lub promienistości wzrokowej. Korowe uszkodzenie
wzroku jest niemal zawsze związane z niewydajnym, zaburzonym
zmysłem wzroku z powodu rozległych zaburzeń w pracy mózgu.
Definicja dla celów edukacyjnych:
Korowe uszkodzenie wzroku to zaburzenie neurologiczne, którego
efektem są nietypowe reakcje wzrokowe na osoby, materiały
edukacyjne i otoczenie. Kiedy u ucznia z takimi cechami wzrokowymi
i zachowaniami wykaże się ograniczoną ostrość widzenia lub na
podstawie jego funkcjonowania uzna się go za niepełnosprawnego
wzrokowo, uważa się, że ma on korowe uszkodzenie wzroku.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Korowe uszkodzenie wzroku jest główną
przyczyną niepełnosprawności wzrokowej
w
krajach rozwiniętych
Newcomb, 2009; Blind Babies Foundation, 1995; Flanagan, Jackson, Hill, 2003;
Goggin, O’Keefe, 1991; Hatton, 2001; Hatton, Schwietz, Boyer, Rychwalski, 2007;
Khan, O’Keefe, Kenny, Nolan, 2007; Rahi, Dezateux, 1998; Rogers, 1996;
Rosenberg i in., 1996
Badania wskazują, że funkcjonowanie wzrokowe dzieci
z korowym uszkodzeniem wzroku może ulec poprawie
(Khetpal i Donahue
, 2007). Poprawę funkcjonowania
wzrokowego przypisuje się zazwyczaj plastyczności
mózgu i jego zdolności do kształtowania umiejętności
wzrokowych mimo uszkodzenia drogi wzrokowej oraz
obszarów mózgu odpowiedzialnych za wzrok.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Najczęstsze przyczyny korowego
uszkodzenia wzroku
Urazowe uszkodzenie mózgu
Infekcje (zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych, zapalenie mózgu)
Zamartwica wewnątrzmaciczna i
okołoporodowa
Hipoksja
Wcześniactwo
Wady mózgu (powiązane z
rzadkimi zespołami lub nieznanymi
przyczynami)
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Dziecko może mieć korowe
uszkodzenie wzroku, jeśli:
Wyniki badania wzroku dziecka są prawidłowe lub
niemal prawidłowe;
Dziecko ma jakieś problemy neurologiczne;
Dziecko wykazuje nietypowe zachowania
wzrokowe.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Zachowania wzrokowe:
Korowe uszkodzenie wzroku
Nowy bodziec
wzrokowy
Skomplikowany
bodziec wzrokowy
Wpatrywanie się w
światło
Wybór kolorów -
dziecko woli 1-2
kolory
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Zachowania wzrokowe:
korowe uszkodzenie wzroku c.d.
Opóźniona reakcja na bodziec wzrokowy
Ograniczenia pola widzenia
Zainteresowanie ruchomym bodźcem
wzrokowym
Brak lub opóźniony odruch mrugania
Nietypowe zachowania wzrokowo-ruchowe
Męczliwość wzroku
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Korowe uszkodzenie wzroku
Wywołane przez uszkodzenie na drodze wzrokowej gdzieś między ciałem
kolankowatym bocznym a korą wzrokową w płatach potylicznych.
Uszkodzenia spowodowane ograniczonym dostępem tlenu do tkanek mózgu
(hipoksja) - zazwyczaj w wyniku zatrzymania akcji serca, podtopienia, sytuacji
zagrożenia nagłą śmiercią łóżeczkową lub długotrwałych drgawek. Może być
także spowodowane brakiem dopływu krwi do mózgu, wadami mózgu, urazem
głowy, wodogłowiem oraz zakażeniami ośrodkowego układu nerwowego-
zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniem mózgu.
Często współwystępuje z porażeniem mózgowym, drgawkami i/lub opóźnieniami
poznawczymi, wodogłowiem.
Diagnoza za pomocą rezonansu magnetycznego.
Uwaga: często współwystępuje z oczopląsem.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
K. Layton 2011
22
Diagnoza korowego uszkodzenia wzroku
Badania przesiewowe/oceny funkcjonowania wzrokowego
nie uwzględniają
wyjątkowych cech charakterystycznych dzieci z korowym uszkodzeniem wzroku.
CVI Range
(Skala do oceny korowego uszkodzenia wzroku) to narzędzie do
obserwacji funkcjonowania wzrokowego dziecka, które zostało opracowane
przez Christine Roman-Lantzy
specjalnie pod kątem cech charakterystycznych
korowego uszkodzenia wzroku.
Skala ta służy do oceny umiejętności dzieci z korowym uszkodzeniem wzroku i
określa ich wpływ na otoczenie edukacyjne.
Wyniki oceny dokonanej za pomocą skali można wykorzystać do opracowania
odpowiednich działań wspomagających oraz do obserwacji zmian w
funkcjonowaniu wzrokowym dziecka w miarę upływu czasu.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
K. Layton 2011
23
CVI Range - Skala do oceny
korowego uszkodzenia wzroku
Wywiad
Obserwacja
Ocena bezpośrednia
Diagnoza powinna mieć miejsce w znajomym dziecku otoczeniu, w
obecności znanych mu osób i z wykorzystaniem jego własnych
zabawek/materiałów. Diagnozę można przeprowadzić w ramach
jednego spotkania bądź kilku spotkań zaplanowanych w krótkich
odstępach czasu.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Konsekwencje
niepełnosprawności wzrokowej
•
Niemowlę
•
Małe dziecko 2-5 lat
•
Dziecko w wieku
szkolnym
•
Młodzież wkraczająca w
życie dorosłe 16-26 lat
•
Konsekwencje ogólne
•
Tworzenie więzi rodzic-dziecko
•
Uczenie się mimowolne
•
Wyszukiwanie informacji
•
Rozwój pojęć
•
Rozwój społeczny
•
Orientacja przestrzenna i
bezpieczne, samodzielne
poruszanie się
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Wpływ niepełnosprawności wzrokowej
na zdobywanie wiedzy
Ograniczone możliwości nawiązywania więzi wzrokowej i
odczytywania wskazówek wzrokowych
Możliwe opóźnienia w nabywaniu kolejnych umiejętności z zakresu
dużej motoryki i ograniczona potrzeba eksploracji
Ograniczone możliwości nauki poprzez obserwację wzrokową
Komunikacja niebazująca na doświadczeniu
Może nie wiedzieć, kiedy potencjalni partnerzy komunikacyjni
znajdują się obok
Wzrok dobrze porządkuje nasz świat, organizacja pojęciowa
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Działania wspomagające
Uczenie rodziców
wczesnego tworzenia więzi
Bezpośrednie nauczanie
podstawowych pojęć
Słuchowy opis wydarzeń,
mimiki itp.
Doświadczenia praktyczne,
interaktywne
Przystosowanie otoczenia
Pozycjonowanie
Przystosowanie materiałów
Rehabilitacja wzroku
Orientacja przestrzenna i
bezpieczne, samodzielne
poruszanie się
Nauka umiejętności
społecznych
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Działania wspomagające dzieci z
uszkodzeniem wzroku
Wspieranie rozwoju dużej motoryki (by dziecko mogło eksplorować)
Empiryczne uczenie się
Bogate werbalizacje, którym towarzyszy eksploracja
Nauka wykorzystania dłoni do zdobywania wiedzy
Partnerzy komunikacyjni powinni informować o swojej obecności
Rozwijanie umiejętności z zakresu uwagi słuchowej, rozróżniania
słuchowego i słuchowego zapamiętywania oraz odtwarzania treści
i
kolejności
Koncentracja na rozwoju zmysłu dotyku
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Informacje dotyczące
uszkodzenia słuchu u dziecka
Diagnoza lekarska
Sprawozdanie rodziców
Funkcjonalna diagnoza słuchu-przykład
Lista pomocy i przyrządów
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Rodzaje niepełnosprawności słuchowej
Ubytek słuchu przewodzeniowy
Stan zdrowia
Typy infekcji
Ubytek słuchu odbiorczy
Etiologia
Stan stabilny czy postępujący?
Wiek wystąpienia ubytku
Granice słyszalności
Wykorzystanie pomocy i przyrządów
Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Konsekwencje
niepełnosprawności słuchowej
Konsekwencje
niepełnosprawności
słuchowej
Niemowlę
Małe dziecko 2-5 lat
Dziecko w wieku
szkolnym
Młodzież wkraczająca w
życie dorosłe 16-26 lat
Konsekwencje ogólne
Tworzenie więzi
rodzic/rodzeństwo-
dziecko
Uczenie się mimowolne
Rozwój pojęć
Rozwój umiejętności
komunikacyjnych i
językowych (w tym
mowy)
Rozwój społeczny
Wrażliwość
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Wpływ niepełnosprawności słuchowej na
rozwój komunikacyjny
Może nie słyszeć mowy, ma mniej okazji do obserwacji,
jak
używany jest język.
Język migowy może nie być rozwiązaniem dla osób z
zaburzeniami poznawczymi w przeciwieństwie do
posługiwania się pojedynczymi znakami, co może być
bardziej skuteczne.
Mniej partnerów komunikacyjnych/okazji do komunikacji.
Mówiące pomoce do porozumiewania się mogą być
nieodpowiednie, gdyż nie wzmacniają użytkownika.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Działania wspomagające dzieci z
ubytkiem słuchu
Gruntowne rozważenie form komunikacji ekspresywnej.
Należy wykorzystać mocne strony funkcjonowania wzrokowego dziecka przy
wyborze form porozumiewania się.
Znaczenie gestów/znaków/mimiki.
Potrzebuje partnera komunikacyjnego z bardziej rozbudowanym słownictwem
(migami).
Należy dopilnować, by słuch był w jak największym stopniu wzmocniony. Należy
upewnić się, że aparat słuchowy, system FM itp. są w dobrym stanie.
Należy dopilnować, by wszyscy partnerzy komunikacyjni posługiwali się migami,
gestami i innymi formami komunikacji w sposób konsekwentny i jednolity.
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Działania wspomagające
Uczenie rodziców wczesnego tworzenia więzi
Bezpośrednie nauczanie umiejętności komunikacyjnych i
językowych
Bezpośrednie nauczanie wczesnych pojęć
(wykorzystanie zabawek
wibrujących do nauki relacji
przyczyna-skutek)
Wykorzystanie przyrządów wzmacniających
Dostosowanie otoczenia
Pozycjonowanie
Rehabilitacja słuchu
Nauka umiejętności społecznych
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Konsekwencje niepełnosprawności
wzrokowej PLUS
Niepełnosprawność ruchowa
Problemy zdrowotne
Zaburzenia poznawcze
Zaburzenia zachowania
Przyjmowanie informacji Przetwarzanie Produkcja informacji
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Ślepota oddziela od rzeczy, głuchota oddziela od ludzi.
Helen Keller
Przygotowała Kristen Layton, przetłumaczyła Renata Wójtowicz
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
polekowe uszkodzenia wzroku i sluchu
Klasyfikacje uszkodze˝ wzroku
polekowe uszkodzenia wzroku i sluchu
Specyfika prowadzenia zajęć aktywności ruchowej z osobami niesłyszącymi , głuchymi i z uszkodzeniem
Uszkodzenie stożka ścięgnistego rotatorów
dziecko z dysfunkcją narządu wzroku
Uszkodzenia stawu łokciowego 2
Szkol Uszkodzenie ciała przez czynniki mechaniczne
Uszkodzenialeczenie łąkotek(1)
mechanizczne uszkodzenia skory
Wpływ pyłów i promieniowania na uszkodzenie j ustenj(2)
Uszkodzenie tkanek miekkich
Urazy narządu wzroku
USZKODZENIA CZASZKOWO MÓZGOWE
Zabezpieczanie uszkodzonych elementów i budynków
Cwiczenia w uszkodzeniu nerwu udowego
chrysler voyager uszkodzony tempomat
więcej podobnych podstron